Agam Sutra Satik 41B Pindniryukti MoolSutra 2b

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 163

328
पिण्डनियुक्तिः- मूलसूत्र
सम्प्रति द्वितीयतृतीयचतुर्भङ्गीसत्कं तृतीयं तृतीयं भङ्गमाश्रित्य येषु वस्तुषु मात्रकस्थितमंदेयं वस्तु संहरति तान्युपदर्शयति
मू. (६०८)
माइएस तं पुन साहरणं होइ छसुवि काए । तं दुहा अचित्तं साहरणं तत्थ चउभंगी ।।
वृ. तत्पुनमंत्रकस्थितस्यादयस्य वस्तुनः संहरणम्, "भूम्यादिकेषु' सचित्तपृथिवीकायादिषु षट्सु जीवनिकायेषु भवति' जायते, तत्र चानन्तरोक्त मनन्तरपरम्परामार्गणमवधार्यम्, अनन्तरोक्त एव च कल्प्या कल्प्यविधिरवाजरणीयः, तथायत्संहरणं द्विधाऽपि आधारापेक्षयासंहियमाणापेक्षयाच अचित्तमचित्ते यत्संहियते इत्यर्थः, तत्र चतुर्भङ्गी' चत्वारो भङ्गाः । तानेवाह
मू. (६०९)
सुक्के सुक्कं पढमो सुक्के उल्लं तु बिड़यओ भंगो । उल्ले सुक्कं तड़ओ उल्ले उल्लं चउत्था उ ॥
वृ . शुष्क शुष्कं संयतमितिप्रथमाभङ्गः शुष्के आर्द्रमिति द्वितीयः. आर्द्रशुष्कमितितृतीयः. आहे. आर्द्रमिति
चतुर्थः
एक्केक्के चउभंगो सुक्काईएस चउसु भंगेसु । यो थोव धोवे बहुं च विवरीय दो अन्ने ।
वृ. (शुष्कादिषु) शुष्के, शुष्कं संहतमित्यादिषु चतुर्ष्वपिभङ्गेषु मध्ये एकैकस्मिन् भङ्गे चतुर्भङ्गी, तद्यथास्तोके शुष्के स्तोकं शुष्कं स्तोके शुष्क वहु शुष्कं विवरीय दो अन्न त्ति एतद्विपरीतौ द्वौ अन्यों भङ्गो द्रष्टव्यों, तद्यथा - शुष्के बहुते स्तोकं पुष्क, बहुके शुष्के बहु शुष्कमिति, एवं शुष्के आर्द्रमित्यादिष्वपि त्रिषुभङ्गेषु स्तोके स्तोकमित्यादिरूपा चतुभङ्गी प्रत्येकं भावनीया, सर्वसङ्गयया षोडशः भङ्गाः । अत्र कल्प्याकल्प्यविधिमाहमू. (६११) जत्थ उ थोवं सुक्के उल्लं छुहइ तं तब्भं (गेज्झ ) ।
मू. (६१० )
जड़ तं तु समुक्खेउं थोवा भारं दलड़ अन्नं ।
वृ. यत्र तु भङ्ग स्तोक तुशब्दाद्बहुके च संहृतं भवति तदपि शुष्के शुष्कं कल्पते एव, अथवा शुष्कं आर्द्र वाशब्दादा शुष्कमा आर्द्र वा तदा तदबाह्यं न शेष, कुतः ? इत्याह- 'जई' इत्यादि, यदि तदादयं वस्तु `स्तोकाभारं’बहुभाररहितमन्यत्र समुतक्षिप्यान्यद्ददातितर्हितत्कल्पतेनान्यथा । बहुकंचसंहियमाणंबहुभारं भवति, ततः शुष्के शुष्कमित्यादिषु चतुर्ष्वपि भङ्गेषु प्रत्येकं स्तोके स्तोकं बहुके स्तोकमिति प्रश्रमनृतीयभङ्गा कल्पते, न द्वितीयचतुर्थो । तत्र दोषानाहमू. (६१२)
उक्खेवे निक्खिवे महल्लभाणंमि लुद्ध वह डाहो । अचियर्त वोच्छेओ छक्कायवही य गुरुमत्तं ॥
वृ. महति भाजने प्रभृताव्यवस्तु भारयुक्त गुरुमात्रकुरुप' उत्क्षेप' उत्पाव्यमान निक्षेप निक्षिप्यमाणे दाव्याः पीडा भवति, तथा लुब्धोऽयं न परपीडां गणयतीति निन्दा तथा तद्भाजनं कदाचिदुष्णभक्त दिभृतं स्यात्ततस्तस्योत्पाटने कथमपि तस्य 'वधे' विनाशे दात्र्याः साधोर्वा दाहः स्यात. तथा मुण्डस्य भिक्षादानायात्पादितमिदं भग्नमित्येवं वच्वशतः कदाचिदप्रतिरूपजायते, ततस्तहन्यान्यद्रव्यव्यवच्छेदः तथा महति भाजने भग्रं तन्मध्यस्थित भक्तादौ सर्वतो विसर्पति भूम्यादिस्थितपृथिवीकायादिजन्तुविनाशः । यत एवमेते दोषाः ततः स्तोके बहुकं बहुके बहुकमिति द्रौ भङ्गौ सर्वत्रापि न कल्पेते । एतदेवाहथावे थोवं छूढं सुक्क उल्लं तु तं तु आइन् ।
मू. (६१३)