Agam Sutra Satik 41B Pindniryukti MoolSutra 2b

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 180

2११
मूलं-६८५ मू. (६८५) एत्तो किणाइ हीनं अखं अद्वद्वगं च आहारं।
साहुस्स बिति धीरा जायामायं च ओमंच॥ वृ. एतस्मात्' द्वात्रिंशत्कवलप्रमाणाहारात् किणाइ' इति किञ्चिन्मात्रयाएकेनद्वाभ्यां त्रिभिश्रतुर्भिर्वा कवलैः साधोहीन हीनतरं यावदर्द्धम् अर्द्धस्याप्यर्द्धमाहारं यात्रामाहारं धीराः-तीर्थकदादयोब्रुवते. न्यूनं च। एष यात्रामात्राहार ए। एव चावमाहार इति भावः। तदेवमुक्त माहारप्रमाणं, सम्प्रतिप्रमाणदोषानाह. मू. (६८६) पगामंच निगामं च, पनीयं भत्तपानमाहरे।
अइबहुयं अइबहुसो, पमाणदोसो मुणेयव्वो॥ वृ. यः प्रकामं निकामं प्रणीतं वा भक्तापानमाहारयति तथाऽतिबहुकमतिबहुशश्च तस्य प्रमाणदोषो ज्ञातव्यः । सम्प्रतिप्रकामादिस्वरूपमाहमू. (६८७) बत्तीसाइ परेण पगाम निच्चं तमेव उ निकामं ।
जंपुन गलंतनहं पीयमिति तं बुहा बेति॥ वृ.द्वात्रिंशदादिकवलेभ्यः परेण परतोमुञानस्ययभोजनंतत्प्रकामभोजनं, तमेवतु'प्रमाणातीतमाहारं प्रतिदिवसमश्नतो निकामभोजन, यत्पुनर्गलस्नेह भोजनं तत्प्रणीतं 'बुधाः' तीर्थकृदादयो ब्रुक्ते। तथामू. (६८८) अइबहुयं अइबहुसो अइप्पमाणेन भोयणं भोक्तुं ।
___ हाएज ववामिज व मारिन वतं अजीरंत ।। १. अतिबहुकं-वक्ष्यमाणस्वरूपमतिबहुशः अनेकशोऽतृप्यता सता भोजनं भुक्तं सत् 'हादयेत्' अतीसारं कुर्यात्, तथा वामयेत्, यद्वा तदजीर्यर्यन्मारयेत्, तस्मान्न प्रमाणातिक्रमः कर्त्तव्य इति सम्प्रत्यति । मू. (६८९) बहुयातीयमइबहुअइबहुसो तिन्नि तिन व परेणं।
तंचिय अझप्पमाणं जइजंवा अतिप्पंतो॥ वृ.बहुकातीतम्-अतिशयेनबहु,अतिशयेननिजप्रमाणाभ्यधिकमित्यर्थः, तथादिवसमद्येयस्त्रीनवारान् भुक्ते, त्रिभ्योवावारेभ्यःपरतस्तद्भोजनमतिबहुशः तदेववारत्रयातीतमतिप्रमाणमुच्यते, 'अइप्पमाणे'. त्यवयवो व्याख्यातः, अस्यैव प्रकारान्तरेण व्याख्यानमाह-भुक्तं यद्वाऽतृप्यन् एष 'अइप्पमाण' इत्सस्य शब्दास्यार्थः, 'अइप्पमाणे' इत्यत्रचनप्रत्ययस्ताच्छील्पविवक्षायांयद्वाप्राकृतलक्षणवशादिति । सम्प्रति प्रमाणयुक्त हीनहीनतरादिभोजने गुणमाहमू. (६९०) हियाहारा मियाहारा. अप्पाहाराय जे नरा।
नते विज्जा तिगिच्छंति, अप्पाण ते तिगिच्छगा। वृ. हितं द्विधा द्रव्यता भावतच. तत्र द्रव्यतोऽविरूद्धानि द्रव्याणिभावत एषणीयं तदाहारयन्ति येते हिताहाराः, मितं प्रमाणापतमाहारयन्तीति मिताहाराः, द्वात्रिंशत्कवलप्रमाणादप्यल्यमल्पतरं वाऽऽ. हारयन्तीत्यल्पाहाराः, सर्वत्र वाबहुव्रीहिः, हितआहारायेषां तेहिताहारा इत्यादि, एवंविधायेनरास्तान् वद्या नचिकित्सन्ति, हितमितादिभोजनेनतेषांरोगस्यैवासम्भवात.किन्त्वेवं मूलतएव रोगोत्थानप्रतिषेधकरणेनात्मनवात्मनस्त चिकित्सिकाः । साम्प्रतमहितहितस्वरूपमाह. मू. (६९१) तेल्लदहिसमाओगा अहिओ खीरदहिकंजियाणं च।
पत्थं पुन रोगहरं न य हेऊ होइ रोगस्य॥ वृ. दधितैलयोस्तथा क्षीरदधिकाञ्जिकानां च यः समायोगः सोऽहितः, विरुद्ध इत्यर्थः, तथा चोक्तम्