Agam Sutra Satik 41B Pindniryukti MoolSutra 2b

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 46

मूलं-१२० सर्वोत्कृष्टानां सातावेदनीयप्रभृतीनां विशुद्धप्रकृतीनां सम्बन्धिना विशुद्धाः स्थितिविशेषा वदिताव्याः, तत एतेषां संयमस्थानादीनां सम्बन्धिषुशुभेषुस्थानेषु वर्तमानस्तद्गाहकः-आधाकर्मग्राहकआत्मानमेतेषा. संयमस्थानादीनां विशुद्धानामधोऽधस्तात्करोति ॥ यदि नाम संयमस्थानादीनामधस्तादात्मानमाधाकर्मग्राही करोति ततः किं दूषणं तस्यापतितमत आह. मू. (१२१) भाववयारमाहे उमप्पगे किंचिनचरणग्गो
आहाकम्मगही अहो अहो नेइ अप्पाणं॥ वृ. भावनां-संयमस्थानादिरूपाणां विशुन्द्रानामधस्तात हीनेषु हीनतरेषु अध्यवसायेषु 'अवतारम्' अवतरणमात्मनि आधाय' कृत्वा किश्चिनूनचरणग्गो' इति इह चरणेनाग्रः-प्रधानश्चरणानः, सच निश्चयनयमतापेक्षयाक्षीणकषायादिरकषायचारित्रः परिगृह्यते,नचतस्य प्रमादसम्भवो नापिलोल्यम्, एकान्तेन लोलादिमाहनीयस्य विनाशात. ततो न तस्याधाकर्मग्रहणसम्भव इति किश्चिन्न्यूनग्रहणं. किश्चिन्न्यूनेन चरणेनानः प्रधानः किश्चिन्नयूनचरणाग्रः स च परमार्थत उपाशान्तमाह उच्यत, अतिशयख्यापनार्थ चैतदुक्तं ततोऽयमर्थः किञ्चिन्न्यूनचरणाग्रोऽपियावदास्तांप्रमत्तसंयतादिरिति,आधाकर्मग्राहीअधोऽधारत्नप्रभादिनकादाँ नयत्यात्मानम्, एतद्दषणमाधाकर्मग्राहिणः॥ एतदेव भावयतिमू. (१२२) बंधड़ अहेभवाऊपकरेइ अहोमुहाईकम्माई।
घनकरणं तिब्वेण उभावेण चओ उवचओ य ।। वृ.आधाकम्मंग्राहीविशुद्धेभ्यःसंयमादिस्थानेभ्योऽवतीर्य अघः' अधोऽधोवर्तिषुहीनेषुहीनतरेषुभावेषु वर्तमानोऽधोभवस्यरत्नप्रभादिनारकरूपस्यभवस्यसम्बन्धिआयुः करोति' बध्नाति,शेषाण्यपिकाणि गत्यादिनामार्दानि अधोमुखानि' अधोगत्यभिमुखानि अधोगतिनयनशीलानि इत्यर्थः, प्रकरोति प्रकर्षण दुस्सहकटुकतीव्रानुभावयुक्ततया करोति-बध्नाति, बद्धानां च सतामाधाकर्मविषयपरिभोगलाम्पट्यवृद्धिनो निरन्तरमुपजायमानेन तीव्रण तीव्रतरेण 'भावेन' परिणामेन घनकरणं यथायोगं निधत्तिरूपतया निकाचनारीपतया वा व्यवस्थापन, तथा प्रतिक्षणमन्यान्यपुद्गलग्रहणेन चय उपचयश्च, तत्र स्तोकतरा वृद्धिश्चयः, प्रभूततरा वृद्धिरुपचयः, एतेन च व्याख्याप्रज्ञप्तिसूत्रमाचार्येणानुवर्तितं, तथा चव्याख्याप्रज्ञप्ता वालापका "आहाकम्म भुजमाणे समणे निग्गथे अट्ठकम्मपगडीओ बंधइ अहे पकरइ अहे चिणइ अहे उवचिणइ" इत्यादि । ततएवं मतिमू. (१२३) तेसिं गुरुणमुदएण अप्पगंदगईए पवईतं।
नचाइ विधार अहरगति निति कम्माई॥ वृ.नपाम' अधाभवायुरादीनां कर्मणां गुरष्णा अधोगनिनयनस्वभावनया गुरुणांचंगुणि नपाम. उदयन विपाकवदनानुभवरूपण, विपाकवदनानुभवर पादयवशादित्यर्थः. दर्गता प्रपतन्नमात्मान 'विधारयितुं निवारयितुम् आधाकम्भग्राही न शक्नोति यताऽतः कम्माणि अधाभवायुरादीनि उदयप्राप्तानि बलाद अधरगति नरकादिस्पनियन्ति, न चकर्मणां कोऽपिबलीयान. अन्यथा न कोऽपि नरकं यायात. नवा कारपिदःखमनुभवन, तस्मादाधाकम्म अधोगतिनिबन्धनमिन्यधःकम्मत्युच्यतातदेवमुक्त मधःकर्मति नाम, सम्प्रत्यात्मघ्ननाम्नोऽवसरः, तदपि चात्मघ्नं चतुद्धा, तद्यथा-नामात्मघ्नं स्थापनात्मघ्नं द्रव्यात्मघ्नं भावात्मघ्नंच, इदमप्यधःकर्मवत्तावद्भावीयं यावन्नोआगमतोज़शरीरद्रव्यात्मघ्नं भव्यशरीरद्रव्यात्मघ्नं. जशरीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तं तु द्रव्यात्मघ्नं नियुक्ति कृदाह