________________
વિભાગ-૨ તત્વજ્ઞાન
કાળનું વ્યાવહારિક કોષ્ટક અસંખ્ય સમય
એક આવલિકા (આંખની પલક જેટલો) ૧,૬૭,૭૭,૨૧૬ આવલિકા ૧ મુહૂર્ત. ૪૮ મિનિટ ૩૦ મુહૂર્ત
૧ દિવસ – રાત= ૨૪ કલાક ૩૦ દિવસો
૧ માસ ૧૨ મહિના
૧ વર્ષ ૫ વર્ષ
૧ યુગ ૮૪૦૦૦૦૦ X ૮૪૦૦૦૦૦ ૧ પૂર્વ (૭૦,૫૬૦,૦૦૦,૦૦૦,૦૦૦,વર્ષ) વર્ષ અસંખ્ય વર્ષ
૧ પલ્યોપમ* ૧૦×૧૦,૦૦૦,૦૦૦X૧૦,૦ એક સાગરોપમ અથવા સાગર ૦૦,૦૦૦ પલ્યોપમ ૧૦×૧૦,૦૦૦,૦૦૦/૧૦,૦ અવસર્પિણી અથવા ઉત્સર્પિણી - અર્ધ ૦૦,૦૦૦ સાગરોપમ વર્ષ કાળ ચક્ર = ૧૦ ક્રોડા ક્રોડી સાગરોપમ કલ્પ = ૨૦/૧૦,૦૦૦,૦૦૦ એક કાળ ચક્ર = ૨૦ ક્રોડા ક્રોડી X ૧૦,૦૦૦,૦૦૦
સાગરોપમ કાળ સાગરોપમ *પલ્ય એટલે કૂવો, ફૂવાની ઉપમા તે પલ્યોપમ અને સાગરની ઉપમા તે સાગરોપમ. *એક પલ્યોપમ – સાત દિવસના જન્મેલાં યુગલિક બાળકના સુકોમળ વાળને ભેગા કરવામાં આવે. તેના ઝીણાં ટુકડાઓ કરી એક યોજન (ચાર ગાઉ) લાંબો, પહોળો, ઊંડો ફૂવો તે વાળથી સઘન ભરવામાં આવે, અને પછી તે કૂવામાંથી દર સો વર્ષે એક એક વાળનો ટુકડો કાઢવામાં આવે અને તે સંપૂર્ણ ખાલી થાય તે પલ્યોપમ કાળ છે.
36
જૈન દર્શન અને આચારની સરળ સમજ
