Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ) aMka : 1 19663 tA. 16-1-1993 pakSa, vipakSa, ayodhyAnI bAbarI masjidanI ghaTanAnA dezavidezamAM gherA soMghAto paDyA, Aga ane khUnanA aneka kissAo muMbaI, sUrata, dAvAda, ane bIjAM ghaNAM zaheromAM banyA. pADe pADA laDe ane garano kho thAya enA jevI sthiti bhAratamAM rAjadvArI kSetre, dharmanA be sarjAI. ! zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 1 prabuddha jIvA prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa taMtrI : ramaNalAla cI. zAha amuka varganA lokonI prabaLa dharmabhAvanAnA pariNAma tarIke ene vavA karatAM sattAdhArI pakSa ane vipakSa vaccenA sattAsaMgharSanuM ja e zeSa pariNAma hatuM ema kahI zakAya. eka dhyeya hAMsala karavA mATe hajAro nirdoSa lokonA prANanI akAraNa Ahuti apAI. jhaMDo laIne pharanArA keTalAka rAjadvArI puruSo haiye taddana niSThura . nabaLo sattAdhArI pakSa hoya, nabaLI madhyama kakSAnI dhRSTa rI hoya tyAre ahiMsaka rIte, premabharyA nikhAlasa vAtAvaraNamAM ukela Avato nathI, saMkucita, duSTa paribaLo jora pakaDe che, che ane prajA lAcAra thaIne joyA kare che. sAmAjika netAgIrI keTalI nirbaLa ane svArthI hoya che ke te rAjadvArI netAgIrInI thavAnI naitika hiMmata khoI bese che athavA tenuM kAraNa UpajatuM Regd. No. MH.By / South 54 Licence No. : 37 jyAre mAtRbhuminA hita karatAM pakSIya rAjakAraNano svArtha caDI che tyAre mAtRbhUmine dezabhaktinA nAme ja nukasAna thAya che. eka ke kahyuM che ke : The best party is but a kind of conspiracy ainst the rest of the nation. bhAratamAM lokazAhI che. duniyAnI te moTAmAM moTI lokazAhI che. nA aneka lAbha paNa che, paraMtu bhASA, varNa, dharma ane prAdezika tenA ghaNA badhA prazno bhAratamAM che, azikSita ane garIba lokonuM sANa eTaluM moTuM che ke lokazAhInA dhoraNone te nIce pADyA vagara nahi. emAM paNa rAjadvArI pakSo jyAre hIna AcaraNa karatAM cakAtA nathI, ane hiMsAno Azraya le che tyAre to zaramathI mAthuM che. lokazAhI mATenuM gaurava osarI jAya che. sattAkAMkSI laghumatI pakSo sattAdhArI pakSa mATe prazno, upadravo UbhA ravAmAM zUrA hoya che. kahevAya che ke The three qualifications of a political party are to stick to othing, to delight in flinging dirt and to slander the dark by guess. ayodhyAnI ghaTanA pachI enA pratyAghAta rUpe komI ramakhANonI nAo bhAratamAM, pAkistAna ane baMgalAdezamAM ane TheTha eNlenDamAM banI. eka ghaTanAno pratyAghAta keTale dUra sUdhI keTalA naupaka pramANamAM ane keTalA lAMbA samaya sudhI paDI zake che ane sthUla thA sUkSma keTaluM moTuM nukasAna pahoMcADI zake che e Ave prasaMge joI laghumatI, bahumatI vArSika lavAjama rU.30 zakAya che. dharmAndhatA, svArtha, anyAya, athavA anyAyano pratikAra varebhAva vagere duSTatattvo manuSyanA citta upara jyAre savAra thaI jAya che tyAre saMhAralIlA vyApaka banI jAya che. mAnavajAti jyAre DahApaNa gumAvI de che tyAre te sukhazAMti ane samRddhimAMthI keTalAMka kadama pIchehaTha kare che. varNa, jAti, bhASA ke prAdezika asmitA mATe thayelAM ramakhANo ke yuddho karatAM dharmanA prazne vadhu ramakhANo ke yuddho thAya che kAraNa ke dharmanuM kSetra ja atyaMta saMvedanazIla che ane dhArmika netAonI uzkeraNI lokone jhanUnI banAvI de che. evuM nathI ke dareka vakhate be dharmanA loko vacce ja athaDAmaNa thAya. eka ja dharmanI be zAkhA ke vizAkhAnA loko vacce paNa athaDAmaNa thAya che. koI eka dharmanI eka nAnI zAkhAnA judA judA maMDaLo vacce paNa athaDAmaNo thAya che. ItihAsamAM evA ghaNA dAkhalA noMdhAyA che. vaLI evuM paNa nathI ke mAtra dharmanI bAbatamAM ja athaDAmaNa thAya. keTaleka sthaLe sthAnika prajA ane navesarathI AvIne vaselI prajA vacce paNa athaDAmaNo thAya che. AnuvAMzika jAtio vaccenI athaDAmaNonA ghaNA dAkhalA vakhato vakhata jovA maLe che. bhASAkIya bhedone kAraNe ke varNa athavA jAtinA bhedone lIdhe tathA garIba ane tavaMgara vaccenA bhedabhAvanA kAraNe paNa sazastra saMgharSo thAya che. svArthahAni, apamAna, anyAya vagere moTAM paribaLo AvA saMgharSo thavA mATe nimittarUpa banI jAya che. jyAre ramakhANo phATI nIkaLe che tyAre viveka jevuM kaMI rahetuM nathI. ekanA chAMTA bIjA upara UDe che. dharmanA kAraNe thayelA ramakhANo vadhatAM vadhatAM bhASAbhedanA ramakhANomAM pariName che. to kyAreka varNa ane jAti vacce paNa ramakhANo thAya che. dareka vakhate laDavA nIkaLela mANaso ja mare che evuM nathI, nirdoSa ane ajANyA mANaso paNa eno / vadhu bhoga banI jAya che. kyAreka to bhUlamAM ne bhUlamAM potAnA ja varganA mANasone mArI nAkhavAnA kissA paNa bane che. koI paNa dezamAM ane vizeSataH Arthika nabaLA dezomAM jyAre ramakhANo phATI nIkaLe che tyAre bIjA jUtha pratye vera levAnI eka mAtra vRtti ja temAM kAma kare che evuM nathI. asAmAjika tattvo AvI takano pUro lAbha uThAve che. lUTaphATa cAlu thAya che. strIo upara baLAtkAro thAya che. aMgata vera vasUla karavAnI taka paNa jhaDapI levAya che. jUnI adAvata cAlatI hoya tevA mANaso ramakhANo daramiyAna eka bIjAnuM khUna karavA-karAvavAnA prayAso paNa karI le che, kAraNa ke e ghaTanA ramakhANamAM lekhAya che ane pakaDAya to paNa kAyadAnI chaTakabArIno lAbha maLI jAya che. hindu-musalamAnanA ramakhANo daramiyAna hinduo musalamAnone mAre ane mane musalamAno hindune mAre e to kudaratI che, paraMtu AvI takano lAbha laI potAnA ve2Ine khatama karavA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ .: tA. 16-1-93. prabuddha jIvana mATe musalamAna musalamAnane mAre ke marAve ane hindu hindune mAre ke yuddha karAvavuM e asaMtuSTa rAjadvArI netAonuM eka apalakSaNa , marAve evI ghaTanAo paNa bane che. potAnI komanA mANasanAM mAla uttaroutara vadhatuM cAlyuM che. A aniSTa phakta gujarAta, mahArASTra ke milakatane nukasAna pahoMcADavAnI ke te lUMTI levAnI ghaTanAo paNa samagra bhAratamAM ja nahi, paNa duniyAnA ghaNA dezomAM phelAyuM che. A AvI AzAthI prerAyelI hoya che. sarakArane vagovavA mATe vagara kAraNe moTI haDatAlo paDAvIne sarakArI duniyAmAM judAM judAM dezomAM bhASA, jAti, dharma vagerenA bhedo taMtrane khoravI nAkhavAnI vAta to jANe samajyA, paNa relave, basa ghaNA badhA che. koIka ThekANe zrImaMto ghaNA ane garIbo thoDAM che, to vyavahAra, vimAna vyavahAramAM bhAMgaphoDanI pravRtti karIne aneka koIka ThekANe zrImaMto thoDA ane garIbo ghaNA che. garIba ane zrImaMta nirdoSa lokonA jAna laIne sarakArane vagovavonA duSTa prayAso rUpI varga vaccenuM sthULa ke sUkSma vaimanasya satata cAlatuM rahe che. koIka sthaLe rAjakAraNIonI pAzavI adhama lIlA paNa uttarotara vadhatI cAlI che. eka bhASAnA loko bahumatImAM hoya che to bIjI bhASAnA loko keTalAka rAjanetAo ke dharmanetAo potAnA aMgata svArtha sAdhavA dekhItI rIte laghumatImAM hoya che. AvA loko vacce kyAreka bhASAkIya mATe ja nirdaya paNe AvA tophAno cagAve che ane jema jema vadhAre bAbatano vivAda thAya che. ane te saMgharSa hiMsAtmaka svarUpa pakaDe che jAnahAni ane nukasAna thAya tema tema teo vadhAre rAjI thAya che. tyAre tenA aniSTa pariNAmo baMne pakSane bhogavavAnAM Ave che. bAra AvA netAone lokonA sukha kalyANanI kaMi ja paDI hotI nathI. paraMtu gAue bolI badalAya e kahevata pramANe sarahada paranA lokomAM baMne potAnuM sthAna, potAnI sattA, potAnI pratiSThA, pratispardhIne bhASA bolanArA loko hoya che. teo sukhethI jIvana vitAve che. paraMtu parAjita karavAnI DaMkhIlIvRtti vagere ja emAM bhAga bhajave che. evuM koIka AvIne tyAM cinagArI cAMpI jAya che to tyAM vinA kAraNe karanArA dareka vakhate phAve che evuM nathI. vakhata jatAM loko paNa temane dAvAnaLa bhabhUkI UThe che. oLakhI jAya che. emanA Azayane pAmI jAya che ane kyAreka evA soviyata yuniyananA visarjana pachI Armeniyama, jyorjiyA, netAone prajA ja nIce pachADe che. AjarabaijAna, turkamAna vagere prajA vacce moTA pAyA upara athaDAmaNo jUnA vakhatamAM keTalAMka rAjyomAM rAjA no gharma, e prajAno dharma thaI ane seMkaDo mANaso mRtyu pAmyA. yugoslAviyAmAM bosniyana ApoApa banI jato. kyAreka rAjasattA taraphathI prajAne baLAtkAra ane sarbiyana loko vaccenI athaDAmaNo haju paNa cAlu che. jheka ane rAjAno dharma svIkAravAnI pharaja paDatI. kyAreka prajA pote bhaya, slovAka loko thoDI athaDAmaNo pachI chUTA paDyA che. IrAna ane IrAka lAcArI, svArtha vagerene kAraNe dhamatara karIne rAjAno dharma svIkArI vaccenuM yuddha ATha varSa cAlyuM. ane beya pakSe lAkho mANasonI khuvArI letI. kyAreka prajA hoMze hoMze paNa rAjAno dharma apanAve. hindu, jaina, thaI. briTIza ane Ayariza loko vacce duzamanAvaTanAM chamakalAM thAya bauddha ke islAma dharmI rAjAonI prajA upara paDelI asaranAM pariNAmo che. AphrikAmAM kALA ane gorA loko vaccenI ane kALA ane kALA itihAsakAroe nodhyA che. jyAM AvuM dharma parivartana karavAno inkAra vaccenI athaDAmaNo paNa ghaNA samayathI cAlyA kare che. thayo che, tyAM saMdharSa ane kaleAma paNa moTe pAye thai che. keTalAka duniyAnI vasatI ghaNI vadhI gaI che. AMtararASTrIya vyavahAra paNa sujJa, udAradila rAjAoe prajAne potapotAnA dharma pALavAnI ghaNo vadhI gayo che eTale have duniyAno koI paNa deza potAnI svataMtratA paNa ApI che. sarahadonAM bAraNAM baMdha rAkhIne ekalo jIvI zake tema nathI. bIjA prajAmAM jyAre vyApaka hiMsA prarvate che tyAre tene tarata kAbumAM zaktizALI dezo tene jIvavAde tema paNa nathI. AthI ja duniyAbharamAM levAnuM sarakAra mATe paNa agharuM banI jAya che. sarakArane mAthe dharmasaMkaTa AMtararASTrIya staranI vividha samasyAo UbhI thaI che .ghAtaka UbhuM thAya che. vadhAre baLa vAparavAmAM Ave to ghaNI jAnahAni thAya zastronA satata utpAdana ane vitaraNane kAraNe AvI samasyAne vadhu che ane sarakAra doSapAtra Thare che. jo ochuM baLa vApare to hiMsA jaladI vega maLe che. pADozI deza saLagato rahe e potAnA dezanA ane potAnI kAbumAM AvatI nathI. ane tethI paNa sarakAra doSita Thare che. sarakAre sattAnA hitamAM che evI adhama manovRtti duniyAbharanA rAjakAraNamAM keTaluM baLa vAparavuM enuM koI mApaka yaMtra hotu nathI. prajA jyAre roSe vadhatI cAlI che. ema karavA mATe zastro ane bhADUtI mANasone bIjA bharAya che tyAre te paNa bhAna bhUle che ane potAnI maryAdA oLaMgIne dezamAM ghusADavA ane hullaDo macAvavA mATenA prayAso paNa thaI rahyA vadhu paDato saMhAra karI bese che. che. moTI nANAkIya sahAyakhAnagIrIte amuka vargane karIne samRddha dezo keTalAka netAo uzkeraNIjanaka bhASaNo ke nivedano karIne bIjA dezomAM AMtaravigraha jevI kaTokaTI sarje che. duniyAmAM rASTro lokomAM verano agni pragaTAve che. paraMtu kyAreka tenAM pariNAma pote vaccenI Arthika asamAnatAne kAraNe tathA potAnA rASTranA arthataMtrane dhAryA hoya tenA karatAM paNa vadhu bhayaMkara ane vyApaka Ave che. divase jALavI rAkhavA mATe bIjA rASTranA arthataMtrane nukasAna pahoMcADavuM divase vadhatI veranI javALAo pachI aMkuzamAM rahetI nathI. hoLI Avazyaka banI jAya che. eve vakhate gupta rIte bIjA rASTronI Arthika saLagAvanAra netA pachIthI zAMti mATe game teTalA nivedano kare to paNa pAyamAlInAM nimitto UbhAM karavAM e keTalAka samRddha rASTronuM sthApita pachIthI loko evuM mAnatA nathI. paristhiti kAbu bahAra AvI jAya hita hoya che. AvAM rASTro bIjA rASTromAM eTalA mATe hiMsAtmaka che. AvI paristhitimAM svapakSe paNa ghaNuM nukasAna thAya che. evA ramakhANo ane mAlamilakata, vepAra-udyogane jabaruM nukasAna pahoMce nukasAnanI netAoe kalpanA karI hotI nathI. pAchaLathI teone evI tarakIbo paNa gupta rIte potAnA ejanTo dvArA karatA hoya che. pastAvAno vAro Ave che. paraMtu evo pazcAttApa jAheramAM bakta duniyAnuM A eka moTuM aniSTa divase divase vyApaka thatuM cAlyuM che. je karavAnI naitika hiMmata have konAmAM che? rASTramAM AvI athaDAmaNo ane bhAMgaphoDo thAya che te rASTranI ladhumatInA prazno anAdikALathI che ane anaMtakALa sudhI raheze. vikAsagati pAMca-paMdara varSa pAchaLa ThelAya che. paraMtu e samajavA jeTaluM kudaratamAM ja asamAnatAnuM tattva raheluM che. asamAnatA e jIvananI DahApaNa e prajAmAM rASTranI prajAmAM AvatuM nathI. svAbhAvika sthiti che, kudaratI krama che. te svIkArIne mANasa jo cAle to te sAcA sukhano anubhava karI zake che. eka nAnuM sarakhuM kuTuMba e ' chellA keTalAka dAyakAothI vizvanA rAjakAraNamAM sarakAne asamAnatAnI vacce saMvAditAnuM uttama pratIka che. kuTuMbamAM vagovavA mATe hiMsAno Azraya levAnI eka judI paddhatie ghaNuM jora strIpuruSano bheda Avazyaka che. vaLI kuTuMbanA badhA sabhyonI uMmara, pakaDyuM che. jUnA vakhatamAM keTalAka loko rAja sAme bahAravaTe caDhatA sarakhI hotI nathI, badhA sabhyonI AkRti, uMcAI, vajana, svabhAva, ane keTalAka bAravaTiyAothI rAjAo paNa trAsI jatAAdhunika AvaData, bauddhika stara judAM judAM hoya che chatAM kuTuMba sukha-zAMtithI zastro vipula pramANamAM sulabha banyA pachI sarakAra sAme ke duzamananA potAnuM jIvana gujAre che. kAraNake enA pAyAmAM saMvAditAnuM, rAjya sAme gerIlA paddhatie yuddha karavuM eTale ke acAnaka chApo mArIne sahakAranuM, sahiSNutAnuM, premanuM tattva raheluM che. ' bhAgI jaIne saMtAI javuM e paddhati vadhu pracalita banI che. evI ja vIvidhyamAM ekatA e kudaratanuM tema mAnava jAtinuM eka zubha lakSaNa rIte potAnI sarakArane vagovavA mATe zerIomAM vibhinna vargo vacce che. eTale ja mANasa jyAre zAMtithI potAnuM jIvana sukhe vitAve che|
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-93 prabuddha jIvana tyAre lokomAM prema, sahakAra, saMpa, saMvAditAnI bhAvanA vadhu prabaLa rahyA kare che.paramata-sahiSNutA e mAnava jIvananuM eka AgavuM guNalakSaNa che. e enA svabhAvamAM aMtargata che. ethI ja duniyAmAM AvA upadravo vinAnA jyAM jyAM zAMta pradezo che tyAMnA mAnava jIvananuM avalokana karavAthI samajAya che ke paraspara keTalI badhI vibhinnatA hovA chatAM loko eka bIjAnI sAthe maLIne keTaluM badhuM sarasa, saMvAdita, sukhamaya jIvana gujArI zake che-citta pradUSaNa vinAnA AvA kSetrono abhyAsa karavAthI mAnavajAta mATe hitakAraka evA keTalAMka tAraNo avazya kADhI zakAya. eka bIjAne na oLakhatA evA be kacchI, sUratI, dhoghArI, jhAlAvADI, vagere potAnA pradezanI bahAranA koI pradezamAM maLe to tarata paraspara AtmIyatA anubhave che. be ajANyA gujarAtIo pachI bhale te kacchI hoya, kAThIyAvADI hoya, carotarI ke sUratI hoya, gujarAta bahAra maLe to teone eka bIjAne maLatAM AnaMda thAya che. be bhAratIya mANaso yuropa ke amerikAmAM eka bIjAne jue to evA judA pradezamAM paNa teone eka bIjA sAthe vAta karavI game che. be kALA Aphrikana loko Tokiyo ke moskomAM eka bIjAne jue to tarata eka bIjA sAme smita karaze, vAtacIta karaze. dUra dUranA nirjana jaMgalamAM, raNamAM ke himapradezamAM be ajANyA manuSyo eka bIjAne jue ane AsapAsa mAilo sudhI koI mAnava vasatI na hoya tyAre evA be mANaso paNa paraspara maLIne AnaMda anubhave che. eka bIjAne sahAya paNa kare che. dharma, jAti, bhASA, pradeza vagerenAM saMkucita lakSaNo tyAre vicalita thaI jAya che. mAtra mAnavatA ja AviSkata thAya che. ethI AgaLa vicAratAM, dhruvapradezamAM mAilo sudhInA baraphanA nirjana vistAramAM divaso sudhI koI paNa mANasano cahero jovA na maLyo hoya evA koika sAhasikane sAmethI AvatuM koI kUtaruM dekhAya to paNa ene vasatI jevuM lAge che ane e AnaMda anubhave che. kUtarAnI pAse besIne ene paMpALIne enI sAthe kAlI kAlI vAta kare che. kUtaru paNa evA mANasanI sAthe haLI jAya che. tyAM manuSya ane prANI vacce bheda paNa ogaLI jAya che. vastuta : jyAM jIvana che tyAM prema che, sadabhAva che, sahakAra che, paraspara sahAya karavAnI tathA tyAganI bhAvanA che. mANasa jyAre samUhamAM Ave che ane enAmAM dharma, varNa, jAti bhASA vagerenAM vaLagaNo cAlu thAya che tyAre enAmAM nihita evA keTalAka uttama guNo dabAI jAya che ane svArtha sapATI upara Ave che. AthI vibhinna vargo vacce gharSaNa thAya che. AvAM ramakhANo na thAya te mATe jarUra che sadabhAva, sahakAra ane samarpaNanI bhAvanAnI. evI bhAvanAnA poSaNa ane vikAsane mATe saMgIna paNe kArya karavA mATe jarUra che evA samanvayAtmaka parivAra maMDaLonI. dharma, bhASA, jAti, varNa vagerenAM maMDaLo to kudaratI rIte sthapAvAnAM. paraMtu vibhinna gharma, jAti, bhASA vagerenA lokonAM samanvaya maMDaLo, birAdarI maMDaLo vadhu sthapAya to paraspara prema ane sadabhAva vadhAre TakI rahe ane koI paNa gUMca UbhI thaI hoya to teno paraspara vicAra vinimayathI, zAMtithI, hiMsAno Azraya lIdhA vinA ukela lAvI zakAya ene mATe paNa jarUra che UMcI kakSAnI netAgIrInI. AjakAla ghaNA netAo moTI moTI, DAhI DAhI vAto kare che, paraMtu jarAka svArthahAninA prasaMgo UbhA thAya ke tarata emanuM saMkucita pota prakAze che. emanA pUrvagraho, graMthIo vagerene vAcA maLavA lAge che. AjhAdInA AMdolana vakhate gAMdhIjIe pote potAnA jIvananA zreSTha udAharaNathI ane evI sarasa uttama netAgIrI UbhI karIne samagra bhAratIya upakhaMDamAM evuM vAtAvaraNa saryuM hatuM ke pezAvarathI kanyAkumArI ane karAMcIthI jagannAthapUrI sudhInA tamAma loko eka bIjA sAthe premathI haLI maLI zaktA ekabIjA pradezanA netAo pratye AdarathI jotA. AvI ucca bhAvanAzIla netAgIrIno dukALa Aje vartAya che ane tene kAraNe ja bhArata, pAkistAna, bAMgalAdeza vageremAM vakhato vakhata AnuvAMzika saMdharSo thayA kare che. sAmUhika DahApaNa e kudaratI rIte UMcA stare rahyA kare evuM paribaLa nathI. ene UMcA stare TakAvI rAkhavA mATe satata puruzArthanI apekSA rahe che. evA puruSArthanI laganI vividha kSetronA netAone ane emanA anuyAyI lokone lAge e ja icchavuM rahyuM. 0 ramaNalAla cI. zAha sAketa saMtanI sthitaprajJatA ' D DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA bhAratavarSanI bhUmi jaina, bauddha ane vaidika dharma ane saMskRtithI ghUMkanAre saMkoca anubhavyo. zo javAba Ape ? buddhanA mIThA banelI triveNInA saMgamathI pavitra thayelI che. bauddha dharmanA prasthApaka AvakArathI te vadhu mUMjhAyo. bhagavAna buddha pratikarma karyo hota to bhagavAna buddha nirvANapada prApta karavA mATe jJAna, tapa, cAritra, saMyama, potAnA aNachAjatA vartanathI te krodha karata. te mATe sahejapaNa Azcarya upavAsa, svAdhyAya, dhyAnAdi mArgo dvArA nirvANapada meLavyuM. na thAta. kAraNa ke te pratikarmano pratyuttara ghaDIne Avyo hato, tethI temanA mRtyu bAda bauddha dharmanI mukhya be zAkhAo mahAyAna ane AvA aghaTita kArya mATe teNe kazuM vicAravAnuM ja na hatuM. uparanI hinayAna vikasI. pAchaLathI temAMthI cAra prazAkhAo jevI ke : paristhiti mATe ApaNe sau pratikarma mATe kaTibaddha ja rahIe chIe. sautrAntika, kSaNikavAdI, vijJAnavAdI ane vaibhASika niSpanna thaI. buddhe paNa hasavAne badale ema pUchyuM hota ke A rIte ghUMkavAnuM tAruM zuM mukhya zAkhAo mAdhyamika, yogAcAra, vaibhASika ane sautrAntika - prayojana che? to saMkoca vagara teno pratyuttara ApI deta. A jAtanI gaNAvAya che. prAthamika bhUmikAo ApaNe taiyAra rAkhatAM hoIe chIe-jemake, prastuta lekhamAM bhagavAna buddhanAM jIvananA be prasaMgo para draSTipAta amuka mANasa jo Ama kaheze to teno javAba A rIte ApIza.Dagalene karIe. buddhanA jIvanamAM je prasaMga banyo tevAM prasaMgo ApaNA pagale jIvanamAM banatAM prasaMgo mATe praznonA javAba ApavAnI taiyArI jIvanamAM paNa kyAreka banatAM hoya che, paraMtu ApaNe badhAM pratikarmamAM karelI ja hoya che.. mAnanArAM chIe. bhagavAna mahAvIra, bhagavAna buddha, bhagavAna kRSNa. bhagavAna buddha jevA prabuddha AtmA to karoDo varSa ekAda thAya che! jevA mahApuruSo karmamAM jIvanArA hatA. temanAM jIvana para draSTipAta AvAM uttamottama AtmAonA jIvanamAM pratikarma zodhatAM paNa maLavuM karatAM pratikarmanuM nAmanizAna paNa draSTigocara thatuM nathI. duSkara che. ekavAra eka vyakti bhagavAna pAse AvI Ubho rahyo ane ghUMkanAra mANasa muMjhAi gayo. kazo ja javAba na jaDavAthI kahe che temanA para thuMkyo. tenI buddha para jarA paNa asara na thai. temanA ke " Apa zuM pUcho cho?" puSpasama praphullita ane pramudita mukha para jarA jeTalI asara na thai. bhagavAne kahyuM: "huM pUchuM chuM tamAre bIjuM kahevuM che?' ' thuMkane lUchatAM temaNe pUchyuM: "bhAi tAre bIjuM kaMI kahevuM che?" thuMka teNe kahyuM huM to mAtra dhUkyo chuM. meM kazuM kahyuM nathI.. lUMchatA kahyuM. buddhe kahyuM: "kharI vAta che, tame mAtra ghUMkyA cho, paraMtu tenI ADamAM ghUMkanAra vyakti AthI vismita thai, teNe dhRNAspada kArya karyuM hatuM, kazuM avazya kahevA mAMgo cho. ghUMkavuM e paNa kahevAnI eka ceSTa che. chatAM krodhane badale mIThA AvakArathI cakita thaI tero jagatamAM AvI temane mArA para eTalo badho krodha Avyo haze tethI zabdothI nahIM paNa prathama vyakti joI. yUkIne kahyuM hoya.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana bhagavAne kahyuM ke huM paNa keTalIka vAra zabdothI na kahetA izArAthI kahuM chuM. teNe kahyuM : 'Apa mAro Azaya samajyA nathI. meM mAtra krodhanI abhivyakti karI che. bhagavAne kahyuM : 'huM tamArI mAnasika bhUmikAne sparzo chuM. thUMkavAmAM tamAro krodha bhArobhAra vyakta thato hato te mArI jANa bahAra nathI. teNe kahyuM : to pachI krodhano javAba krodhathI kema nathI ApatA ? buddhe kahyuM : tame mArA mAlika nathI, huM tamAro sevaka nathI. tame kaho tema zuM mAre karavuM ? tame thUMkIne krodhanI abhivyakti karI. A ceSTAthI uzkerAine huM krodha karuM to huM tamAro gulAma thai gayo kahevAuM. huM tamAro anusartA ke anuyAyI nathI. mAre zuM karavuM te mArI munasaphInI vAta che, tamArI icchAnI jema. tamArI jema mAre vartavuM, mArA mATe Avazyaka ke anivArya nathI. pratyuttara sAMbhaLI te cAlI gayo. bIje divase mAphI mAMgavA Avyo. mApha karo, mArI bhUla thai. bhagavAnanA caraNomAM mAthuM mUkI pazcAttApanA pavitra azruthI prachAlavA lAgyo pagone ! te svastha thayo tyAre bhagavAne pUchyuM : 'tamAre bIjuM kazuM kahevuM che?" te mANase kahyuM : 'A kevo prazna che ?' mANasa jyAre zabdothI kahI zakato nathI tyAre izArAthI ceSTA dvArA kahe che. teNe kahyuM : prabhu ! huM mAphI mAguM chuM, mane kSamA karo. meM sAmo krodha karyo nathI tethI kSamAne avakAza nathI. gaikAle phUMkatA joyA, Aje pagamAM mAMthuM mUkI raDatA jouM chuM. chevaTe tAtparya e che ke pratikarma gulAmI che. koi ApaNI pAsethI icchA viruddha parANe kArya kaDhAvI le che tyAre ApaNe mAlika na rahetA, bIjA pramANe cAlanArA, bIjAnI icchAne anusaranArA banI gayA pachI bIjAnuM ApaNA upara prabhutva prasthApita thai jAya che. eka vakhatano prasaMga che. bhagavAna buddha karuNA ane dharmano pracAra karI rahyA hatA. AvA pAvana AtmAo sAthe veravRtti ane asahiSNutAnA viSama bhAvo rAkhanArA jaghanya koTinI vyaktio paNa hoya che. vihAra karI rahelA buddhanA mArgamAM eka vyakti Avyo ane na kahevAnA zabdo kahevA lAgyo. prabuddha AtmA buddha te zabdo pacAvI gayA, gaLI gayA, pI gayA. paraMtu temanA ziSyone tenuM AvuM asabhya vivekahIna vartana sahana na thayuM. bhagavAne kazI pratikriyA na karatAM zAMtipUrvaka tenA zabdo sAMbhaLI lIdhA tyAre AnaMda nAmanA ziSyathI A vAta sahana na thai. teNe kahyuM : AvI krUratAno kazo ja javAba nahIM ? buddha bolyA : te mANasa dUrathI ATalI mahenata lai AvA bhAvo sAthe AvI rahyo che, tenA manano ubharo ThAlavI rahyo che. teno te adhikAra che. enA e svAtaMtrya ane adhikAramAM dakhala karanAra huM koNa ? tenI vANI mArA hRdayamAM spaMdana, kaMpana jaMnmAvI zake, mArA aMtarAtmAne DahoLAvI nAMkhe to mAro potAno mArA para adhikAra nathI. tethI mArA saMcAlananI dorI huM tene soMpavA taiyAra nathI. te tenA manano mAlika, huM mArA manano mAlika chuM. tene yogya lAge tema te varte, mane yogya lAge tema huM vartu. tenAthI doravAi jAuM evo tuM mane nabaLo dhAre che ? bhagavAnanI A prakAranI vANIthI AnaMda bhAvavibhora thaI gayo! AnaMdanA hRdayane te sparzI gai. tenuM du:kha dUra thai gayuM. bhagavAna buddhamAM ajabagajabanA prabhutAnA darzana karyA, AvI vibhUtine gItAnA zabdomAM sthitaprajJa ane jaina darzananI rIte tene samakti kahI zakIe. gItA kahe che : sthitaprajJasyA kA bhASA, kiM Asita vrajeta kim / ..... samajyaM yoga ucyate... TUMkamAM, sthitaprajJanA lakSaNo ane samaktinAM lakSaNo samAna che. tA. 16-1-93 bhagavAna buddhe ke tenA anuyAyIe pratipAdita karelA kSaNikavAdanA siddhAMtamAM rahelI visaMvAdita jarA joie. buddhe kahyuM che ke 80 janmo pahelAM karelA duSkRtyanuM phaLa 80 bhava pachI te bhogavI rahyA che. kSaNikavAda sAthe A ghaTanA ghaTI zake tema nathI, kAraNa ke jo badhuM kSaNika che eTale ke tenuM astitva bIjI kSaNe naSTa thAya che to pachI pahelI kSaNa ane bIjI kSaNa vacce saMbaMdha prasthApita na karI zakAto hovAthI baMne vyakti judI judI che. to pachI pUrvanA 80janma pahelAMnI vyakti tyArabAdanA 80 bhava pachInI vyakti kSaNikavAdanA hisAbe kevI rIte eka hoi zake ? tethI kSaNikavAdano siddhAMta TakI zakato nathI. bIjuM buddhane gALa denAra tathA temanA para thUMkanAra vyaktio kSaNikavAdanA siddhAMta pramANe ghaTI zakatI nathI. baMne vyaktio tathA buddha kSaNa pachI badalAtA hovAthI koNa konA para thUMke ? koNa kone gALa de? trIjo nAno prasaMga gautama buddha ane zrImaMta yuvAna ziSya aMkamAlano che. ekavAra aMkamAle AnI pAse AvIne kahyuM : 'huM dharmopadeza ApI jagatano uddhAra karavA mAguM chuM. mane te mATenI yAtrAno prAraMbha karavAnI rajA Apo.' buddhe kahyuM : 'te mATe tuM prathama yogyatA prApta kara.' gurudeva meM daza varSa sudhI sakhata parizrama karyo che ane huM 24 kalAkamAM pAraMgata banI cUkyo chuM.' buddhe kahyuM : 'huM pharI bolAvuM tyAre Avaje.' parIkSA mATe buddha vezapalTo karI eka ziSyane tenI pAse mokalyo. teNe tenuM ghora apamAna karyuM. aMkamAla khUba cIDAyo ane gussAmAM tenI pAchaLa doDyo. bIje divase be ziSyone rAjadUtanA vezamAM mokalyA. temaNe kahyuM: 'ame samrATa harSanA anuyAyI chIe. rAjA tamane maMtrIpada para ArUDha karavA utsuka che.' A vAta sAMbhaLI te khUba harSAnvita thayo ane samrATanI mAMgaNI svAkA2vA kaTibaddha thayo. sAMje svayaM buddhe potAnI ziSyA AmrapAlIne lai tenI pAse pahoMcyA. vAtacIta daramyAna te vAMravAra AmrapAlI sAme TIkI TIkIne joto hato. tyArapachI gautama buddhe tene kahyuM. 'teM 24 nahIM paNa 2400 kalAmAM prAvINya prApta karyu hoya paNa teM krodha, lobha ane kAma upara vijaya meLavyo che ? nathI meLavyo " tuM te traNa kaSAyothI parAjita cho teja tArI mAgaNInI ayogyatAnA pramANapatro che. buddhanA jIvananA AvAM AvAM keTalAMye suMdara prasaMgonI gUMthaNI jAtakamAlA vagere graMthomAM gUMthavAmAM AvyAM che. maharSi bhAradvAjano eka ziSya buddhano ziSya banI gayo, tethI bhAradvAjane buddha para khUba krodha thayo. buddhane teNe khUba gALo bhAMDI. gautama buddha to paNa mauna rahyA. jyAre te thAkyA tyAre buddha bolyA. tamArA AMgaNe koi mahemAna Ave tene tame 32 pakavAna ane 33 zAka pIraso. mahemAna jo thALane aDake nahIM to thALanuM zuM thAya? potAnA gharamAM ja paDeyA rahe bIjuM zuM thAya ? tame mane hamaNAM ATalI badhI gALo dIdhI, paraMtu meM temAMthI ekano paNa svIkAra karyo nathI, to tenuM zuM thAya ? jhaMkhavANo paDelo bhAradvAja javAba ApavA paNa tyA Ubho na rahyo! mulatavI rahelA kAryakramo 'saMgha'nA upakrame yojavAmAM AvelA nIcenA be kAryakramo muMbaInI azAMta paristhitine kAraNe amane mulatavI rAkhavAnI pharaja paDI che te mATe ame dilagIra chIe. (1) vArSika snehamilana (2) cikhodarAnI mulAkAta A baMne kAryakramonI navI tArIkha nizciMta thaye sabhyone jaNAvavAmAM Avaze. nirubena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-93 prabuddha jIvana dharmaprerita kalAtmaka zilpasthApatya | pravINacaMdra jI. rUpArela aneka dharma-saMpradAyonA samanvaya samA ApaNA dezamAM devI-devatA, rAmAyaNa-mahAbhAratanA prasaMgo tathA aneka suzobhano dharmasthAnako vipula saMkhyAmAM hoya e to dekhItuM ja che. eka rIte, sabhara, samRddha kotaraNI karavI, e anerI siddhi che. bhagavAna zaMkaranA samAja-jIvananAM- dharma, sabhyatA tathA saMskRtinA paryAya rUpa banI jatAM nivAsa, kailAsa-zikharanuM svarUpa-dharAvatuM A vilakSaNa maMdira, koi AvA sthAnomAM, maMdiro ne tIrthasthAno ja mukhya sthAna dharAve che. sAhasika svarUdraSTAnuM sarjana che. vAstukAranI rUparekhAne tAdRza AvAM sthAno suMdara, sughaDane kalAtmaka hoya, to mulAkAtIonA karavAmAM tathA mUrtiomAM prANa pUravAnI kalAmAM niSNAta. AtmA vadhu prasannatApUrvaka bhaktinimagna thatA hoya che. TAMkaNiyAonI niSThA dvArA, ahIM dhArmika anurakti parAkASThAe ApaNe tyAM AvAM kalAtmaka sthAnonAM nirmANa to prAcInakALathI pahoMcI che. thatAM ja rahyAM che. emanI sarvagrAhI vigatomAM UtaravuM hoya, to aneka svAbhAvika rIte ja ahIM muMbaInI ghArApurInI eTale ke . graMtho racAya ! eTale AjanI ApaNI maryAdita samayanI vAta, AvAM eliphanTAnAM guphAmaMdironA saMkulamAMnI vizvavikhyAta trimUrti-eTale prAcIna tathA madhyakAlIna dharmasthAnonI zilpa-sthApatya- kalAnI ke mahezamUrti yAda Ave ja ne ! sImAmAM rahIne ja karIzuM. AgaLa vadhatAM, A pachIno pAMca guphAmaMdirono samUha, jaina ApaNI tyAranI AvI kalAsamRddhimAM bauddha, hiMdu tathA jaina saMskRtino che. ahIMnAM be mahattvanAM guphA maMdiro che- indrasabhA ane dharmanAM sthApatyono phALo mukhya che. AvAM hajAro sthAnomAM keTalAMka jagannAtha sabhA; indrasabhAmAM uparanA mALanI racanA, ilorAnI evAM paNa che, jyAM eka thI vadhu dharmanAM sthAnako paNa hoya. ilorA, sarvottama racanAomAM sthAna dharAve che. ahIM bhagavAna mahAvIranI rAjagiri, khajurAho, giranAra vagere jevAM A prakAranA ghaNA sthAno mUrti che ane 24 tIrthakaronI mUrtio paNa che. jagannAtha sabhA paNa, ApaNe tyAM che. bauddha sthApatyonA aneka sthAno bhAratabharamAM lagabhaga A prakAranI ja che, paNa pramANamAM kaMIka nAnI che. - phelAyelAM che : ajaMTA, ilorA, bAgha, kAla, bodhagayA, sAMcI, eka vAta khAsa noMdhavA jevI che ke bauddha saMskRti sivAyanAM rAjagiri, kRSNagiri, dakSiNanAM nAgArjuna koMDA, amarAvatI-eTale guphA maMdiro, bauddha zailakartana paraMparAthI prerAIne eTale ke khaDako ke dhAnyakaTaka vagere AmAM agatyanAM che. kotarIne guphAmaMdiro nirmANa karavAnI bauddha paraMparAthI prerAIne AmAMya parvatanI upatyakAomAM, prakRtine khoLe ramatAM ajaMTAne racAyelAM, pachInA kALanAM che. jo ke A kALa pachI, Ama guphAmaMdiro guphAmaMdiro, vizvabharamAM adakeruM sthAna pAmyAM che. caityo ne vihAromAM kotaravAnI paraMparA dhIme ghImane vilupta thaI gaI ne maMdironuM sthApatya vistarelAM A maMdiromAM sthApatya, zilya ane citrakalAno addabhuta pracalita thatuM gayuM. samanvaya sadhAyo che. 700-800 varSonI bauddhakalAnI kathA ahIM jaina saMskRtinAM to puSkaLa maMdiro bhAratamAM che. paNa A saumAM, samAyelI che. bAghanAM guphA maMdiro paNa A ja parivAranAM che. rAjasthAnanA delavADAnAM tathA rANakapuranAM maMdiro khUba ja mahattvanAM sAMcI, bauddhonuM ati prAcIna ane kadAca, sauthI vadhu sArI rIte che. Abu paranA maMdira saMkulamAMnA delavADAnAM daherAomAM vimala sacavAyeluM bauddhatIrtha che.. ahIM supo joDe, saMkaLAyelAM viziSTa vasahI ane lUNavasahI mukhya che. madhyakAlIna sthApatya zailInA carama AkAranAM kalAtmaka toraNo, vizvanAM kalArasikonAM haiyAmAM vasI gayAM utkarSa samA A daherAM atyAdhika alaMkaraNo dharAve che. vimala vasahI, prathama tIrthakara zrI AdinAthane samarpita thayuM che, jyAre tyAra pachI ' lonAvalA pAsenuM kAryAnuM guphAmaMdira, bauddha sthApatyamAM mahatvanuM lagabhaga 200 varSe, vastupAla-tejapAla nirmita lUsavasahI zrI sthAna dharAve che. aMdaranI kalAtmaka kotaraNI ane pravezadvAra paranI neminAthane samarpita thayeluM che. A daherAnA gabhArA, sabhAmaMDapane bauddha saMskRtinuM vaiziSTaya dharAvatI kamAnamAM samAyelI kamAnonI kotaraNI, paththara paranA kotarakAmanuM apratima udAharaNa che.. prakAza-AyojananI khUbI, A sthApatyanI AgavI upalabdhi che. aravallInA pahADomAMnuM rANakapura paNa eka maMdira saMkula che. kArlA pAsenI bhAjA ane beDasAnI guphAo, borIvalI pAsenI ahIMnuM 29 kakSonuM daheruM, vAstukalAnA carama utkarSanuM darzana karAve che. kRSNagirinI guphAo tathA aMdherI pAsenI makAlI guphAo nAme ahIMnA jaina daherAM, 15mI-16mI sadInA gujarAtI-rAjasthAnI oLakhAtI bauddha hInayAna saMpradAyanI guphAonI paNa noMdha levAvI sthApatya zailInAM ujjavaLa udAharaNo che. ahIM vAstukalAnuM vaividhya, joIe. chAyA-prakAzanuM viziSTa Ayojana, tathA chata ane mUrtionuM alaMkaraNa bauddha saMskRtinuM eka mahattvanuM sthAna te ilorA. ahIM ardhacandra maMtramugdha kare evuM che. AkAramAM vistarelAM 34 guphAmaMdiromAM, bauddha, hiMdu tathA jaina dakSiNamAM zravaNabelagolA, beMgalorathI 160 ki.mI. dUra che. sthApatyanuM apUrva saMyojana thayuM che. ahIM indragiri para eka ja zilAmAM ghaDAyelI, zrI gomatezvaranI 57 dakSiNa taraphathI zarU karatAM ahIM bAra bauddha caitya ane vihArono phUTa UMcI ativizALa mUrti che. A mUrti samagra jaina samAjamAM ja samUha che; racanAmAM, ajaMTAnI guphAothI kaMIka bhinna evI A nahIM, bhAratabharamAM anokhuM mahattva dharAve che. hajAra varSa jUnI A guphAomAM paNa eka AgavApaNuM che. be mALavALI tathA gelerI jevI bhavya mUrti jainomAM ati zraddhAbharyuM pavitra sthAna dharAve che. dara 12 racanAvALAM ane pramANamAM vadhAre vistAra tathA oraDAvALAM ahIMnA . varSe, cokkasa nakSatra lagnamAM tyAM, enA mastakAbhiSekano mahotsava guphA maMdiro eka aura vAtAvaraNa khaDuM kare che. kyAreka suMdara citrothI ujavAya che. khacita evA A guphA maMdiromAM atyAre to e citronAM darzana durlabha hiMdu maMdiromAM, zaiva, vaiSNava tathA sUryamaMdiro mukhya hoya che. A thaI gayAM che. varganA sthApatyomAM khajurAho, bhUvanezvara tathA dakSiNanAM maMdiro sAruM AgaLa vadhatAM, 19 guphA maMdirono samUha, brAhmaNa saMskRtino, evuM mahattva dharAve che. eTale ke hiMdu saMskRtino che. ahIMnI racanAonuM vaividhya kharekhara ' madhya pradezanA khajurAho gAmanuM aneruM maMdira saMkula, zaiva, vaiSNava mANavA jevuM che. ahIMnA dazAvatAra guphAmaMdiranI racanA, hiMdu tathA jaina maMdiro dharAve che. ahIM eka sUryamaMdira paNa che. ahIM sauthI sthApatyanuM eka utkRSTa sarjana che. ahIMnA pratyeka guphAmaMdiranI potAnI jUnuM maMdira 64 jogaNIonuM che, je bhAratanA jogaNIonA maMdiromAM vizeSatA che. jo ke, A saumAMye kailAsa maMdirane to eka camatkAra ja | sarvaprathama gaNAya che. gaNavuM paDe. lagabhaga 100 phUTa UMcA eka nakkara khaDakane uparathI ahIMnA brahmA, lAlaguA, varAha ane mAtaMgezvara maMdiro bAda kotaratAM jai, be mALanA maMdiranI racanA karavI, ne temAMye, prANIo, karatAM, bAkIno maMdirasamUha lagabhaga samAna zailIno che. sthApatyanI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 6 tatkAlIna paraMparAmAM A samUhe jANe koi krAMti sarjI hoya ema e sAva judo paDe che-enI to eka AgavI ja zailI che. A saMkulamAM, lakSmaNa maMdira, vizvanAtha maMdira, pArzvanAtha maMdira ane kaMDArya mahAdeva maMdira mahattvanAM che. A saumAM lakSmaNa maMdira sauthI sArI rIte sacavAyeluM che. uttuMga zRMgazreNI dharAvatAM ne UMcA oTalA para UbhelAM tathA tyAMnA vAtAvaraNamAM sAva alaga paDI jatAM ahIMnA maMdironI saMyojita-racanA, zilpakalA, samatulA ane sthApatyanI dRSTie, bhAratIya maMdira-sthApatya-kalAnI sarvazreSTha upalabdhi che. -ne A mahattvanAM maMdiromAM ye kaMDArya mahAdevanuM maMdira, sauthI UMcuM che. enI zRMgAra pracura lalita zilpa khacita dIvAlo, kAma ane adhyAtmano ajaba susaMvAda sAdhe che. orissAnuM bhUvanezva2 to maMdironuM nagara che. tyAMnA maMdirasaMkulamAM, liMgarAja tathA muktezvara maMdiromAM tyAMnI zilpa samRddhinI uttuMgatAnAM darzana thAya che. 127 phUTa UMcuM liMgarAja, 12mI sadInA bhUvanezvaramAMnuM, uDiyA sthApatya zailInuM agraNI che, to muktezvara-bhale nAnuM, paNa raLiyAmaNuM- eka sarvAMga suMdara UrmigIta che, ahIMnA zaiva maMdironA samUhamAM, eka vaiSNava maMdira paNa che-e che, anaMta vAsudeva maMdira. orissAnuM sauthI jabaruM AkarSaNa to tyAMnA sUryamaMdi2 'koNArka'nuM che. sAta azvavALA sUryarathanA svarUpamAM enuM nirmANa thayeluM che. AyojanamAM bhavya ane zilpakalAmAM advitIya, A maMdira, uDiyA sthApatyakalAthI parAkASThArUpa che. A vizALakAya maMdiranA prAMgaNamAM anya maMdiro paNa che. ApaNA mahesANA jillAnA moDherAnuM sUryamaMdira paNa solaMkI sthApatya zailInuM ne susaMgaThita zilpakalAnuM zreSTha sarjana che. UMcA oTalA para UbheluM A maMdira traNa bhAgomAM vaheMcAyeluM che. suMdara kamAnadAra be lalita kotaraNIthI khacita A maMdiranI dIvAla para bAra Adityo paNa kaMDArAyA che. nAnAM maMdirothI vIMTaLAyeluM A maMdira, sAme pagathiyAvALuM taLAva paNa dharAve che. anya mahtvanAM ApaNAM sUryamaMdiromAM kAzmIranuM mArtaDa maMdira ane khajurAhonuM citragupta maMdira mukhya che. dakSiNa bhArata to maMdirono pradeza ja kahevAya che. videzI prabhAvathI ThIkaThIka bacelAM ahIMnA maMdiro, dakSiNa bhAratanI sauthI prAcIna kalAtmaka saMskRtinA darpaNarUpa che. kAMcIpuram ahIMnI draviDa zailInA sthApatyanuM pAraNuM gaNAya che, jyAre 11 gopuramavALuM minAkSI maMdira nirmANa kalAnI bhavyatAnuM darzana karAve che. atyAre samudrataTe UbheluM mahAbalipuramnuM maMdira, pahelAM 7 maMdironuM saMkula hatuM-have rahelA A eka ja maMdiramAM, saudaryamaMDita ekAzmaratha darzanIya che. vAraMgalanuM 1000 staMbhovALuM tArakAkAra maMdira caulukya sthApatya zailInuM ratna che. ahIM ziva, viSNu ane sUryanAM maMdiro uparAMta, jaina maMdira paNa che. maisUra pradezanA heleliDanuM hoyasAlezvara tathA beluranuM tArakAkAra cannakezava maMdira, uttara-dakSiNanI asara dharAvatAM chatAM potAnuM AgavuM vyaktitva dharAve che. aihola to maMdironuM nagara ja che, ahIM zrIraMgam bhAratamAMnA vizALa maMdironuM eka che. gvAliyaramAM AveluM dakSiNa zailInuM 'telIkA maMdira' pratihAra zailInuM zreSTha udAharaNa che. koi jamAnAmAM aneka mALavALuM, bharapUra kotaraNIthI khacita, siddhapuranuM rudramALa, have bhaMgAranA atialpa avazeSa thaine veravikhera paDyuM che. e tathA anekavAra jirNoddhAra ane navanirmANa pAmeluM, prabhAsapATaNanuM somanAtha maMdira, bhavya bhUtakALa ane aitihAsika mahattva dharAvatAM hovA chatAM, Aje e ThIka ThIka mahattva gumAvI beThAM che. eka anerA AkarSaNanuM kendra baneluM amRtasaranuM suvarNamaMdira, zIkha komanuM pavitra gurudvArA che. graMthasAheba dharAvatuM A maMdira tA. 16-1-93 'darabAra sAheba' nAme paNa oLakhAyuM che. pachInI rAjapUta zailI tathA mugala zailInA aMzo apanAvI, emAM emanI nijI vizeSatAo umerI sarjeluM A AgavA svarUpanuM suvarNamaMdira, zIkha komanuM mukhya dharmasthAna che-eTaluM ja nahIM, emanA anya gurudvArAo mATe paNa A mArgadarzaka thai paDyuM che. ApaNe tyAMnI islAmI saMskRtimAM, AgrAnA killAmAMnI motI masjida saMgemaramaranuM-kaMika najhAkatabharyuM kalAtmaka sarjana che; jo ke dilhInI jAmA masjida vadhu bhavya ane lAlitya dharAvatI suMda2 imArata, che. bahu prAcIna nahIM, paNa UMDI zraddhA ne dhArmika Adara dharAvatAM khristI carcomAM muMbainuM gloriyA carca tathA govAnuM saMtaM jheviyarsano mRtadeha dharAvatuM carca, mahattvanAM sthAna dharAve che. dharma have aMgata zraddhAno viSaya gaNAya che, e kharuM ! paNa ApaNI kalAtmaka sthApatya-saMskRtinA itihAsamAM dharmasthAnoe Apelo Avo amUlya phALo sadAya avismaraNIya raheze. sAbhAra-svIkAra bhagavAna mahAvIra jIvana darzana - lekhaka-saMpAdaka : munizrI mRgendramunijI - pRSTha-148 + mUlya rUA. 35 - prakAzaka : zrI mahAvIra prakAzana C/o. zrI prANalAla jamanAdAsa zAha, bI/ epha, garIbadAsa kA~.opa. sosAyaTI, northa sAutha roDa naM. 5, juhuslima, aMdherI [vesTa], muMbaI-400 049. # bujha ! bujha ! caMDakoziyA lekhaka : munizrI muktivallabhavijayajI - pRSTha-282 - mUlya rUA 40 - prakAzaka : prajJA prabodha parivAra, hIrena pepara mArTa, nityAnaMdanagara naM. 3, benka opha mahArASTranI sAme, sahAra roDa, aMdherI [ pUrva], muMbaI-400 069. 1] AhArazuddhi - lekhaka : A. zrI rAjendrasUrijI mahArAja - pRSTha-136 + mUlya rUA. 8 + prakAzaka : susaMskAra nIdhi TrasTa, C/o. nAnajI dhArazInI kuM., 238, bhAtabajAra, muMbaI-400 009. // bhItara sUraja hajAra lekhaka : muni zrI vAtsalyadIpa - pRSTa159 + rUA. 12 - prakAzaka : vAtsalyadIpa phAunDezana, 'ravi', bhagavAna nagarano Tekaro, upAzraya pAse, pAlaDI, amadAvAda-380 007, A tuma caMdana, hama pAnI - lekhaka tathA prakAzaka upara mujaba - pRSTha 71 4 mUlya rUA. 10 -- khaMDeramAM sarcalAITa [sAdharmikonI vyathA] lekhaka : caMdrakAMta kaDiyA - pRSTha-40 mUlya : vAtsalyabhAva prakAzaka : caMdrakAMta kaDiyA, zrI zve. mU. jaina borDIMga, 'epha' bloka, eca. ela. kaoNmarsa hosTela navaraMgapurA, amadAvAda-380009. kalyANano atulam dIkSA vizeSAMka - saMpAdaka : amRtakumAra rUpAzaMkara zarmA - pRSTha-270 2 mUlya rUA. 35 + prakAzaka : kalyANa prakAzana maMdira TrasTa, ziyANIpoLa, vaDhavANa zahera, [ saurASTra]-363030 va dharatInI amIrAta - lekhaka : jayamalla paramAra -- pRSTha-480mUlya rUA. 94 - prakAzaka : pravINa pustaka bhaMDAra, lAla cembarsa, myu. korpo. sAme, rAjakoTa [saurASTra-360 001 . loka saMskRtinuM bIlIpatra [jayamalla paramAra smRti graMtha] + saMpAdaka : rAjula dave - pRSTha-437 - mUlya rUA. 1256 prakAzaka : upara mujaba pUjya gomatIbAI saMpAdaka : gulAba deDhiyA - pRSTha-157+ mUlya rUA. 50 4 prakAzaka : sAdhanAzrama, bidaDA [kaccha]-370 435. saMgha saMcAlita-asthi sAravAra kendra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame asthi cikitsaka DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA hADakAnAM rogonI niHzulka sAravAra dara ravivAre savAranA 10-00 thI 1-30 sudhI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, rasadhArA kaoN-opa. sosAyaTI, bIje mALe, prArthanAsamAja, muMbaI-400 004. (phona naM. 3500296), khAte ApavAmAM Ave che. A uparAMta 'saMgha'nA dara mahinAnA chellA ravivAre baporanA 3- 00thI 5-00 sudhI zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka saMgha, jhAlAvADanagara, sI. DI. baraphIvALA mArga, juhu lena, aMdherI [ pazcima], muMbaI-400 058 khAte DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA uparokta sAravAra vinAmUlye apAya che: jarUriyAtavALA daradIo avazya teno lAbha uThAve tevI vinaMtI che. pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha maMtrI nirubena esa. zAha prarvINacaMdra ke. zAha maMtrIo !
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-93 prabuddha jIvana siddhAMtaniSTha putra ane karmavIra a "satsaMgI kaTuMba nAnuM hoya, khAdhepIdhe sukhI hoya, milakata paNa dharAvatuM hoya, ' sadagRhastha temane orissAmAM AvelAM kaTakamAM ucca aMgrejI zALAmAM AvAM kuTuMbanA ekanA eka dIkarAne kolejakALathI jIvanaparyata ghaDIbeghaDI heDamAstara tarIke AvavA mATe temane AmaMtraNa ApyuM. teo mahine 30 zItaLa chAMyaDA sivAya sadAya Arthika kaTokaTIno tApa ja anubhavavo paDe rUpiyAnA pagAra ane rahevAnI sagavaDa sAthe i.sa. 1879mAM kaTaka evA dAkhalA chellA be dAyakAnAM bhAratamAM to jovA maLe e zakya lAgatuM gayA. vekezana pahelAM enTransa parIkSAmAM besavA mATe temaNe cAra nathI. paraMtu Avo dAkhalo I.sa. 1858mAM silphaTa jillAmAM AvelAM vidyArthIonI pasaMdagI karI hatI. temanAM AvedanapatromAM sahI karIne te poila nAmanA gAmamAM janmelA dharma ane tattvajJAnanA abhyAsI, Avedanapatro ane vidyArthIonI phI zALAnA vyavasthApakane ApIne vicAraka, patrakAra, lekhaka ane saMniSTha dezabhakta bipinacaMdra pAlano che. teo vekezanamAM kalakattA gayA. jyAre teo vekezana pachI kalakattAthI silhaTa tyAre baMgALamAM hatuM. temanA pitA rAmacaMdrapAla. te samayamAM loMca pAchA pharyA tyAre je vidyArthIne temaNe parIkSAmAM besavAnI nA pADI dIdhI na lenArA mUrkha gaNAtA, tethI temane khullI rIte mUrkha kahevAmAM AvyA hatI tenuM Avedanapatra bharavAmAM AvyuM hatuM ane vyavasthApake temAM sahI evA prAmANika temaja dharmaparAyaNa ane putra soLa varasano thAya eTale karI hatI. temaNe sahI karelAM AvedanapatronI jagyAe tAjAM tene mitra gaNavo evuM AcaranAra hatA; chatAM kolejakALathI bipinacaMdrane Avedanapatro potAnI sahI sAthe rAkhyAM hatAM. teo temanA haka ane sAmAnya AjIvikA mATe satata saMgharSa ja karavo paDyo. saMgharSa paNa kevo sattAno nakAra sahana na karI zakyA eTale rAjInAmuM ApI tyAMthI chUTA. ke koI koI prasaMga vAMcatI vakhate haiyuM bharAI Ave tevo.' thai gayA. teo tyAM dasa-agiyAra mAsa ja rahyA. I.sa.1874nA DisembaramAM bipinacaMdra kolejamAM abhyAsa karavA teo kalakattA AvatA rahyA, paNa nokarI to zodhavAnI hatI. temanI mATe mAtApitAnA AzIrvAda laIne kalakattA ravAnA thayA. e ja varasamAM sAthe je be mitro kaTaka gayA hatA teo paNa rAjInAmuM ApIne kalakattA silvaTa jIllAne AsAma heThaLa mUkavAmAM Avyo hato. AsAma pachAta AvatA rahyA hatA. A ja arasAmAM silveTa maMDaLa silkaTamAM ucca gaNAto hovAthI, je vidyArthI enTransa(meTrika) nA parIkSAmAM saphaLa thAya aMgrejI zALA zarU karavA sakriya banyuM hatuM. Akhare bipinacaMdra temanA tene kolejamAM abhyAsa mATe mahine dasa rUpiyA ziSyavRtti ApavAmAM baMne sAthIdAro sAthe potAnA vatananA jillAmAM nokarI mATe gayA. temanA Avaze evI sarakAre jAherAta karI hatI. tethI teo ziSyavRtti meLavanAra pitA tyAM AturatAthI temanI rAha ja jotA hatA. pitA-putra maLyA. vidyArthI tarIke kalakattAnI presiDansI kolejamAM abhyAsa karavA lAgyA. pitAe kahyuM, 'huM jANuM chuM ke tane A lAMbI musApharI pachI ghaNI bhUkha 1875mAM temanI mAtAnAM duHkhada avasAnathI teo ghaNA khinna banyA. lAgI haze. paraMtu tArA aMge zuM karavuM e meM nakkI karyuM nathI. tethI tArA 1876mAM temane vinayananAM pahelA varSanI parIkSA ApavAnuM thayuM. mATe thoDA nAstAnI goThavaNa karI che, tethI A nAsto tuM oraDAmAM laIne parIkSAthI be mAsa pahelAM temane zItaLA nIkaLyAM hatAM, tethI teo pUrI rAta pasAra karaje, A kuTuMbamAM tArA hakanAM sthAna aMge AvatI kAle huM taiyArInA abhAve parIkSAmAM beThA nahi. zItaLA nIkaLavAnAM sAcAM nakkI karIza." paraMtu jJAtinA rivAjo bipinacaMdrane mAnya nahotA, tethI bahAnAMthI temanA pitA temane Thapako na Ape ema to banyuM; paraMtu bIje divase temanA pitAe temanA bhatrIjAne sUcanA ApI ke te bipinane vAstavamAM temanA sAhityapremane lIdhe teo parIkSA na ApI zakyA. bhojana bhale Ape paNa jyAM sudhI teo silvaTamAM hoya tyAM sudhI tene enTransa athavA meTrikanI parIkSA paNa temaNe pahelI vAra na ApI temAM koi saMjogomAM rasoDAmAM ane bhojanakhaMDamAM AvavA devAno nathI. pachI paNa kAraNa e hatuM ke teo sAhityanA vAcanamAM savizeSa mazagUla rahetA. teo temane gAma poIla gayA. Ama pitA-putra vaccenI phATa vadhu banI. kolejamAM paNa potAnI ziSyavRtti jAya e bIke thoDA pIriyaDo bharatA ' bipinacaMdrane silphaTamAM baMgALI aThavADikanA taMtrI tarIke kAma ane e sivAya kolejathI thoDe dUra teo keniga lAibrerI nAmanI karavAnuM AmaMtraNa maLyuM hatuM. temane lekhanakArya khUba priya hatuM. ahIM pustakonI dukAnamAM kalAko sudhI pustako pheMdhA karatA. 1877mAM temaNe ghaNo parizrama karyo. eka savAre temane moMthI lohI paDyuM. tethI vinayananA pahelA varSanI parIkSAmAM teo beThA, paraMtu gaNitamAM niSphaLa sthAnika DaoNkTaro gabharAyA ane tarata ja rajA para UtarI javAnI teoe gayA tethI varSa pharI bagayuM.pachI bIje varSe parIkSAmAM besavAnuM nakkI salAha ApI. silvaTa bhejavALuM sthaLa hatuM tethI temane phephasAMnI takalIpha karyuM, paNa temanA pitAe cha mAsa sudhI kaMI ja paisA mokalyA nahi. tethI kadAca hoya evI zaMkA thatAM temane sAravAra mATe pharajIAta kalakattA temanuM mana abhyAsamAM coryuM nahi. paisA na mokalavAnuM kAraNa e hatuM ke AvavAnuM thayuM. ArAma ane havAphera mATe temanI pAse paisA nahotA. A pitAputra vacce dhArmika ane sAmAjika mAnyatA aMge matabheda thayo hato javAbadArI temanA mitroe lIdhI. temane pUchyA vinA temanA mitre ane A matabheda bipinacaMdra mATe haMmezAM siddhAMtaniSThAno prazna banI temanA pitAne A saghaLI paristhitinI jANa karI. temanA pitAno rahyo. Akhare pitAe badhA paisA ekasAthe mokalyA, tethI bipinacaMdra javAba Avyo ke bipina hiMdu samAjamAM Ave to teo sahakaTuMba parIkSAmAM to beThA. paraMtu zaruno je samaya bagayo tethI abhyAsanI (bipinacaMdra brahmosamAjI banyA hatA e matabhedane lIdhe pitAne maLavA taiyArI thaI zakI nahi. pariNAme, pharI parIkSAmAM uttirNa na thayA. ahIMthI jaI zakatA nahotA, tethI ekalatAnI akaLAmaNathI temanA pitAe bIjuM temano jIvanano saMgharSa zaru thayo ane abhyAsanI kArakirdI paNa samApta lagna karyuM hatuM.) kalakattA AvIne tenI sAravAra saMbhALe. jo bipinacaMdra thaI. A darakhAsta na svIkAre to temanA pitAne temanI sAthe pachI koi saMbaMdha | hiMduonA rivAjo sAme sudhArAvAdI caLavaLarUpe sthapAyelA brahmo na rahe evI matalabano A patra hato. paraMtu niSNAta DaoNkTarone phephasAMnI samAjamAM bipinacaMdra joDAyA tenI khabara temanA pitAe parokSa rIte A takalIpha aMge kaMI jovAmAM na AvyuM, to paNa DakTaroe temane silkaTa meLavI tyArathI pitAputra vacce matabheda ugra banyo. temanA pitAmAM javAnI salAha na ApI. pachI temane 1881mAM oNgasTamAM mahIsuramAM pitRvAtsalya bhArobhAra hovA chatAM potAno putra potAnI pAse Ave ane beMgloranI eka ucca aMgrejI zALAmAM AcArya tarIke javAnuM thayuM. pUjA vagerenA dhArmika utsavomAM hiMdu dharmanI rUDhi pramANe rahe enA AgrahI rahyA. jyAre bipinacaMdra hiMdu dharmane koI rIte apanAvavA beMglora jatAM pahelAM, zivanAtha zAstrIe je eka bALavidhavAne mAgatA nahotA. pariNAme, temanA pitA temane saghaLI Arthika sahAya potAnI putrI jevuM sthAna ApyuM hatuM te nRtyakali sAthe bipinacaMdranuM karI zake tema hovA chatAM A ugra matabhedane kAraNe bipinacaMdrano vasamo vevizALa nakkI karAyuM. bipinacaMdrane zivanAtha zAstrI pratye pUjyabhAva jIvanasaMgharSa zaru thayo. , hato. tyAre muMbaI thaIne madrAsa javAtuM. teo eka aThavADiyuM muMbaI brahmo samAjamAM paNa matabhedothI bhAgalA paDyA. navA samAjanAM : rokAyA ane tyAMthI madrAsa gayA. beMgloramAM teo sthira thAya pachI thoDA baMgALI aThavADikamAM temane lekho lakhavAnuM AmaMtraNa maLyuM, paraMtu A divasa kalaktA Ave tyAre lagna karavAM ema nakkI thayuM hatuM. muMbaImAM to mAnad sevA hatI. A samAje sITI skUla zaru karI, paraMtu temAM zikSaka jyAM teo mahemAna banyA hatA te lokoe brahmosamAjI lagna muMbaImAM tarIke temanI lAyakAta ochI hatI temaja teo kalakattA jevAM moTAM ja karavAM evo Agraha rAkhyo. A lagna giragAmamAM prArthanAsamAja zaheranA vidyArthIomAM zista rAkhI zake ke kema evAM kAraNothI temane te maMdiramAM thayuM. je muMbaImAM paheluM brahmosamAjI lagna hatuM, alabatta skUlamAM nokarI na maLI. tyAM to temanI zakti pratye mAna dharAvatA vara-kanyA muMbaInAM nahotAM, paNa baMgALI hatAM.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-93 nAtAla pachI bipinacaMdra beMglora javA upaDyA. paMDita zivanAtha zAstrI borIbaMdara sTezane navadaMpatIne vaLAvavA AvyA hatA. gADI upaDatI vakhate temaNe bipinacaMdrane pUchyuM, "tamArI pAse ArAmathI beMglora pahoMcavA pUratA paisA che ne?" bipinacaMdra hA pADI. hakIkatamAM lagejanuM bhADuM cUkavyA pachI temanI pAse phakta 14 AnA rahyA hatA. te vakhate muMbaithI pUnA sudhI strIone battIvALA alaga DabbAmAM besavAnuM hatuM. bipinacaMdra rastAmAM mUMjhAyA ke ATalA paisAmAM khAvA-pIvAnuM kema thaze? pUnA AvyA tyAre temaNe khUba pANI pIdhuM ane pachI temanAM patnIne kahyuM ke temanuM peTa bhareluM che eTale kaMI levuM nathI. "sastAM phaLa ane taLelA caNAthI cAlaze, savAre kaMIka lezuM ane pachI to madrAsa pahoMcI javAze," ema kahIne temanAM patnIe patino bhAra haLavo karI nAkhyo. savAramAM cA-biskITalIdhA pachI temanI pAse phakta be AnA hatA. rAyacura jaMkazane bIjI gADImAM sAmAna mUkAvIne baMne pleTaphorma para AMTA mAratAM hatA, tyAre tAravALo temanuM nAma pUchato temanI pAse Avyo. zivanAtha zAstrIe temane tArathI dasa rUpiyA mokalyA hatA.' teo beMglora 1880nA oNgasTamAM gayA. DisembaramAM lagna karyA ane Disembara, 1882mAM temaNe nokarI choDI. temanuM svamAna ghavAya evA banAvo banavAthI vyavasthApaka sAthe temanA saMbaMdho bagayA eTale temaNe rAjInAmuM ApI dIdhuM. te ja samaye kalakattAthI temanA jANItA saddagRhastha AvyA. te vakhate temanAM patnInI tabiyata nabaLI hatI. te gRhastha temanI tabiyatanuM kAraNa pUchyuM. temaNe kahyuM ke tene beMgloranuM havAmAna mAphaka AvatuM nathI. temaNe bipinacaMdrane temanAM patnIne bIje sthaLe laI javAnuM sUcavyuM. bipinacaMdre kahyu ke te mATe temane nokarI joie ane kalakattA pahoMcavAnA paisA joie. eTale te gRhastha temane kahyuM ke teo temanAM baMne putrone Ai.sI. esa mATe mokalavA mAge che, tethI teo kalakattA AvIne temane badho samaya bhaNAve ane rastAnuM kharca paNa teo Apaze. 1882nA aMtabhAgamAM, jyAM sArI cAhanA meLavI hatI te beMglora choDIne bipinacaMdra pAchA kalakattA AvI gayA. - 1884mAM baMgALa pablika opiniana nAmanAM patranA sahataMtrI tarIke temane mahine 70 rUpiyA maLatA. 1885 sudhImAM teo be putrIonA pitA banyA hatA. baMgALI patromAM lakhIne teo dara mahine vIsa-paccIsa rUpiyA bIjA meLavatA. 1884nA aMtamAM baMgALa pablika opiniana baMdha thayuM. pharI temane AjIvikAno saMgharSa thayo. silahaTanA be-traNa vidyArthIo abhyAsa mATe kalakattA AvyA hatA. teo temane tyAM piMIga gesTa tarIke rahyA che temane mATe madada banI. 1885nA oNgasTamAM temanI dasa mahinAnI bIjI putrI bImAra paDI. DaoNkTare bIje sthaLe javAnI temane salAha ApI. paraMtu bipinacaMdra pAse paisA nahotA. bAbu durgAmohanadAse temane rahevA mATe sArA vistAramAM temanuM ghara ApyuM. A arasAmAM temanA pitAe potAnI tabiyata lathaDavA lAgI che evo saMdezo temane kahevaDAvyo. bipinacaMdrane thayuM ke temanA pitA temane maLavA mAge che. bAbu durgAmohanadAse paNa e ja artha ghaTAvyo. te vakhate temanAM patnIe eka bALakano janma Apyo hato. evI sthitimAM temane kevI rIte choDI javA e prazna hato. vaLI, ghera pahoMcavA mATe paisA paNa joie. bAbu durgAmohanadAse baMne praznonI javAbadArI saMbhALI lIdhI, tethI teo pitAne maLavA gayA. temanI niHsvArthavRttithI temanA pitAmAM parivartana AvyuM, tethI kalakattAthI kuTuMba lai AvavAnuM temane kahyuM ane javA-AvavAnA paisA ApyA. temaNe temanA pitAnAM parivartana mATe temanAM patnInAM vyaktitvane yaza Apyo. Akhare 1886nA AraMbhamAM pitA-putranuM sukhada milana vatananAM poila gAmamAM thayuM. tyAM temanAM patnIne kolerA thayo. ciMtAjanaka paristhiti thai. temanA pitAe putravadhUnI sAravAra mATe hiMdu rUDhicustatAne choDIne paNa aMgata dekharekha rAkhI. temanAM patnI bacI gayAM. paraMtu teo hajI barAbara svastha nahotAM thayAM tyAM temanA pitA e cepamAM pathArIvaza thayA. maraNapathArIe temaNe pahelAMnuM vasiyatanAmuM jemAM bipinacaMdrane bAtala karyA hatA te rada karAvyuM ane navuM vasiyatanAmuM lakhAvaDAvyuM, jemAM bipinacaMdrane vasiyatanAmAnA kartAhartAnI sattA ApI. pitAe potAnA putrane niSkapaTa ane prAmANika gaNAvyA. temanA chellA zabdo vahumAMnI khAvA-pIvAnI kALajI aMganA hatA. temanA pitAnA avasAna bAda temaNe thoDo vakhata gAmanA jamInadAranuM pAtra bhajavyuM paNa temane na phAve e dekhItuM che. temanA - pitAe temanI sthAvara milakata moTI rakama laine gIro mUkI hatI. bipinacaMdra vatanamAM sthira thavAno prayatna karyo, paraMtu temanA koI vAMka vinA eka amaladArasAthe saMbaMdho bagaDyA ane bALakone tyAMnuM havAmAna mAphaka na AvyuM. chevaTe temanA pitAnI milakata vecIne devuM cUkavIne teo 1886nI AkharamAM kalakattA pAchA AvI gayA. paraMtu baMgALI patra baMdha thaI gayuM hatuM athavA lakhanArane teo kaMi ApI zake tema nahotA. bIjA patra sAthe saMbaMdha na rAkhI zakAya evuM te krAMtikArI banyuM hatuM. temane je thoDI milakata maLI hatI tenA AdhAre temane tatkALa gujarAnanI ciMtA nahotI. tethI teo brahmosamAjanA upakrame vyAkhyAno ane upadezanuM kAma karatA rahetA. A samaya daramyAna temaNe rANI vikToriA ane akALe avasAna pAmelA temanA nikaTanA mitra bAbu pramAdacaraNa senanAM jIvanacaritro baMgALI bhASAmAM lakhyAM.' 1887nA okTobaramAM temane lAhoramAM Tribyuna patramAM sahataMtrI tarIkenI nokarI maLI. tyAM thoDA ja divasomAM te patranA taMtrI 2jA para. gayA, tethI temaNe pAMca mAsa taMtrInuM sthAna saMbhALyuM. temanI sAhityika kArya mATenI anokhI dhagaza hovAthI temaNe taMtrInI gerahAjarImAM patranI nAmanA sArI vadhArI. taMtrIe rajA parathI AvyA bAda bipinacaMdrane AkharI prUpha tapAsavAnuM ane divasa daramyAna thayelI AvakanI dekharekhanuM kAma soMpyuM. temaNe sahataMtrI tarIke AvuM kAma na svIkAryuM ane rAjInAmuM ApI dIdhuM. temanA eka prazaMsake patranA mAlika sAthe temanI mulAkAta thAya evuM goThavI ApyuM. paraMtu teo taMtrIne Dakhala thAya ema icchatA nahotA, tethI patranA mAlika AgaLa potAnAM rAjInAmAnI yogyatA gaNAvI chUTA thayA. teo pharI kalakattA pAchA AvyA. potAne maLelo vAraso bace teTalA mATe teo lAhora gayA hatA. paNa e sapharathI 8000 rUpiyA ochA thayA hatA. - temanAM patnIne varase savA varase prasUti AvatI, tethI temanuM svAthya jokhamAyuM hatuM. paraMtu sArI tabIbI sAravArathI teo svastha thai gayo hatAM. eka vAra teo temanAM makAnanI sAme ja prArthanAkhaMDamAM gayA hatAM. tyAM paDI gayAM. sArI tabIbI sAravArathI temanI tabiyata barAbara thaI gai hatI. tyAra pachI thoDA divaso bAda temane ekAeka tAva Avyo. tarata ja sArI tabIbI sAravAra thai, paNa tabiyate judo ja vaLAMka lIdho ane thoDA ja kalAkomAM temaNe chello zvAsa lIdho. bipinacaMdrane khA AghAta ghaNo vasamo lAgyo. temanA dhArmika vicAromAM parivartana AvyuM. temaNe emarsana ane TenisanA vicAromAMthI satata AzvAsana meLavyuM. emarsana to temanA satata sAthIdAra tarIke eka varSa lagI rahyA. temanA dhArmika vicAro vyavasthita, gaMbhIra ane zraddhApUrNa banyA. doDha varSa pachI temaNe pharI lagna karyuM. temanI patnInAM 1890nA phebruArImAM avasAna bAda temane kalakattA pablika lAibrerImAM graMthapAla ane maMtrI tarIke nokarI maLI. tyAM teo bahu rahI na zakyA. samitinA 12 sabhyomAMnA keTalAka temane temanA aMgata nokara gaNatA hoya evI temane lAgaNI thaI. tethI temaNe te nokarI paNa choDI. paraMtu samitinA pramukha zrI lIne temanA pratye Adara hato. temaNe temane kalakattA myunisipAliTImAM lAisansa InspekTara tarIkenI haMgAmI nokarI apAvI. A nokarImAM paNa teo vadhAre rahI na zakyA, kAraNake temanI AjIvana lekhana ane upadezanI tIvra utkaMThAne lIdhe potAnA ane potAnA parivAranA nibhAvanI ciMtA bhagavAnane caraNe choDIne brahmo samAjanAM ane sAhityika kArya mATe temaNe temanuM jIvana arpaNa karI dIdhuM. 1898mAM teo brahmosamAjI kAryakara tarIke videzI ziSyavRtti sAthe be varSanA abhyAsakrama mATe igleMDa gayA. tyAMthI pachI teo amerikA gayA. tyArapachI temanA 1932 sudhInA jIvanakALa daramyAna teo patrakAra, lekhaka, dezabhakta temaja vaktA tarIke kAryarata rahyA. vacce vacce videza javAnuM paNa banatuM. thoDo zItaLa chAMyaDo bAda karatAM, temaNe dayAjanaka Arthika kaTokaTI to cheka sudhI bhogavI. teo potAno siddhAMta choDIne Arthika pralobhanane vaza thatA ja nahi. Aje thoDI vAra battI jAya eTalI agavaDa mANasathI sahana thatI nathI, tyAre A vIra puruSa potAnA vicAro khAtara, siddhAMto khAtara ane svamAna khAtara sadAya akiMcanatAnI ati vasamI agavaDa svIkAratA rahyA ane potAne je satya lAge te samajAvavAnuM kArya ananya dhagazathI karatA rahyA- AvuM temanuM udAtta jIvana saune preraNArUpa banI raho.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-93 prabuddha jIvana siddha paramAtmA [] ramaNalAla cI. zAha [gatAMkathI saMpUrNa] arihaMta paramAtmAnI pratimA-pUjA temanA siddha svarUpe ja karavAnI hoya che. arihaMta paramAtmA tIrtha pravartAvyA pahelAM, kevaLajJAna pUrve, UThatAM, besatAM, cAlatAM ema vividha sthitimAM vividha AkAre jovA maLe ane tIrtha pravartAvyA pachI paNa vividha AkAre jovA maLe. paraMtu teo phakta paryaMkAsane athavA kAyotsarga mudrAe ja nirvANa pAme, siddhagati pAme. eTale tIrthaMkara bhagavAnanI pratimA A be avasthAmAM ja hoya. tIrthaMkara bhagavAna samavasaraNamAM pAdapITha upara paga rAkhIne dezanA ApatA hoya che, to paNa temanI pratimA-pUjA to temanA siddha svarUpe ja karavAmAM Ave che, je tIrthaMkara bhagavAna haju nirvANa nathI pAmyA evA vIsa viharamAna jinezvaronI tathA anAgata tIrthaMkaronI pratimA paNa nirvANa mudrAmAM ja karavAmAM Ave che. Ama, badhI dRSTie vicAratAM arihaMta ane siddha e be pada lagabhaga ekabIjAnA paryAya jevAM hovAthI navakAramaMtramAM arihaMta paramAtmAne prathama namaskAra karAya te ja sarvathA ucita che. buddhAbohiya ikka- NivA ya // siddhonA paMdara prakAra nIce pramANe che. jagatanA jIvomAM karmanI vicitra lIlAne kAraNe anaMta prakAranuM vaividhya jovA maLe che. emAM eTalI ja asamAnatA, viSamatA, vicitratA rahelI che. siddha dazAmAM sarva jIvo samAna che. tIrthaMkara bhagavAna siddha thAya ke sAmAnya kevalI siddha thAya, temanI siddha dazAmAM UMcanIcapaNuM, asAmAnatA nathA. vyavahAramAM dAkhalo ApavAmAM Ave che ke jema rAjA ane bhikhArInA jIvanamAM AbhajamInano pharaka hoya che, paraMtu mRtyu pAmyA pachI citA para caDelA baMnenAM zaba vacce evuM koi aMtara nathI tema judA judA jIvo game te prakAranAM janmamaraNa karIne AvyA hoya athavA game te bhede siddhagati pAmyA hoya, paNa siddha dazAmAM teo badhA sarakhA ja che, sarakhuM ja zivasukha anubhave che. kevA prakAranA jIvo kevI kevI rIte siddhagati pAme che tene AdhAre siddhanA paMdara prakAro batAvavAmAM Ave che. prajJApanA sUtramAM kahyuM che,'siddhA pAralavidA pAtA' 'navatattva prakaraNa' mAM kahyuM che H jiNa ajiNa tittha'titthA gihi anna saliMga thI nara napuMsA // patteya sayaMbuddhA (1) tIrthasiddha tIrthaMkara paramAtmAnA zAsanakALa daramiyAna je sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA kevaLajJAna pAmI siddha thAya te tIrthasiddha kahevAya. u.ta. gaNadharo sarva tIrthasiddha hoya che. (2) atIrthasiddha - tIrthaMkara bhagavAna tIrthanI sthApanA kare te pahelAM athavA tIrthano viccheda thai gayA pachI je siddha thAya te atIrthasiddha kahevAya. u.ta. RSabhadeva bhagavAnanAM mAtA marudevA atIrthasiddha kahevAya che. (3) tIrthaMkara siddha(ajinasiddha)- jeo tIrthaMkarapada pAmIne, tIrtha pravartAvyA pachI siddhagati pAme te 'tIrthaMkara siddha' kahevAya.. u.ta. neminAtha bhagavAna, pArzvanAtha bhagavAna, mahAvIrasvAmI, vagere tIrthaMkara siddha kahevAya. (4) atIrthaMkara siddha(jinasiddha)- je sAmAnya kevaLIo hoya te siddha gati pAme temane atIrthaMkara siddha kahevAmAM Ave che. (5) svayaMsaMbuddha siddha- jAti smaraNAdi jJAna thatAM, guru vinA svayaM dIkSA dhAraNa karIne jeo siddha thAya te svayaMsaMbuddha siddha kahevAya che. u.ta.kapila muni. (6) pratyekabuddha siddha -jeo ghajA, vRkSa, vRSabha ke evA koi padArthane vyaktine ke sthaLa vagere joi anityAdi bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM, svayaM dIkSA lai kevaLajJAna pAmI siddha thAya te pratyeka buddha siddha kahevAya che. u.ta. karakaMDu muni pratyeka buddha siddha hatA. (7) budghabodhita siddha -jeo dIkSA lai AcAryAdinA pratibodhathI AtmavikAsa karatAM karatAM kevaLajJAna pAmI siddha thAya te buddhabodhita siddha kahevAya. (8) strIliMga siddha-veda vikArano kSaya karI, mAtrastrInA avayava rUpa zarIrathI siddha thAya te 'strIliMga siddha' kahevAya. u.ta. . caMdanabALA, mRgAvattI vagere strIliMga kahevAya che. (9) puruSaliMga siddha veda vikArano kSaya karI, mAtra puruSanA avayava rUpa zarIrathI siddha thAya te 'puruSaliMga siddha' kahevAya che .. u.ta. gautamasvAmI vagere gaNadharo puruSaliMga siddha kahevAya che. (10) napuMsakaliMga siddha - veda vikArano kSaya karI, mAtra napuMsaka evA zarIrathI siddha thAya te 'napuMsakaliMga siddha' kahevAya che. u.ta. gAMgeya muni napuMsakaliMga siddha kahevAya che. (11) svaliMga siddha - sarvaviratidhara sAdhu, jeo muhapatti rajoharaNa ItyAdi sAdhunAM veSa-cihnadhAraNa karanAra siddha thAya te 'svaliMga siddha' kahevAya. u.ta.jaina sAdhuo svaliMga siddha kahevAya. (12) anyaliMga siddha - koika vyakti jaina dharmanI na hoya, anya dharmanI hoya, anya prakArano veSa dhAraNa karyo hoya paraMtu duSkara tapa vagere karI vibhaMgazAnI thAya ane saMsAranuM svarUpa tathA tattva samajAtAM, vizuddha pariNAme caDatAM caDatAM parama avadhie pahoMce ane kevaLajJAna pAme ane AyuSya pUrNa thavAmAM hoya ane sAdhuno veSa dhAraNa karavA pahelAM siddha thAya te * anyaliMga siddha' kahevAya. u.ta. valkalacIrI 'anyaliMga siddha' kahevAya che. ` (13) gRhasthaliMga siddha - sarvaviratidhara sAdhu na thayA hoya ane jemane gRhasthapaNAmAM dharmAcaraNa karatAM karatAM, vizuddha bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM kevaLajJAna thAya ane siddha thAya te 'gRhasthaliMga siddha' kahevAya. u.ta. bharata cakravartI gRhasthaliMga siddha kahevAya che. (14) eka siddha - eka samayamAM phakta eka siddha thAya te eka siddha kahevAya, u.ta. mahAvIrasvAmI eka siddha kahevAya. 9 (15) aneka sidgha - eka samayamA eka sAthe bethI mAMDIne 108 sudhI siddha thAya te aneka siddha kahevAya. u.ta. RSabhadeva bhagavAna aneka siddha kahevAya che. eka samayamAM 108 thI vadhu siddha thAya nahi. (digaMbaro strIliMga siddha ane napusakaliMga siddhamAM mAnatA nathI.) zrI siddha paramAtmAno mahimA ane emanAM mahattvanAM lakSaNo darzAvatAM zAstrakAra kahe che. asarIrA jIvaghaNA uvauttA daMsaNe a nANe a / sAgAramaNAgAraM lakaravaNameaM tu siddhANaM // kevalanANuvauttA jANaMtI savvabhAvaguNabhAve / pAsaMti savvao khalu kevala diThThIhiNaMtAhiM // [ azarIrI (zarIravinAnA), jIvanA pradezo vaDe ghana, darzana ane jJAnamAM upayukta tathA sAkArI ane anAkArI e siddhonuM lakSaNa che. teo kevaLajJAnamAM upayukta hovAthI sarva bhAvonA guNaparyAyane jANI rahyA che tathA tene ja ananta evI kevaLadRSTi vaDe joi rahyA che.] siddha bhagavaMto amUrta che, adRSTa che. e dRSTi e teo nicakArI che ane temanI avagAhanA temanA carama zarIra anusAra hoya che mATe teo sAkArI che. 'siri sirivAla kahA' mAM zrI ratnazekhara sUri kahe che. 'je a anaMtA apuNaSbhavAya asarIrayA aMNAbAdhA / daMsaNa nANuvattA te siddhA diMtu me siddhiM //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-93. pAnuM naM. 2 jIvana.2 [ je anaMta che, apunarbhava che, azarIra che, avyAbAdha che, pahoMcI jAya che te paNa bahu sUkSma vicAraNIya viSaya che. upAdhyAya zrI darzanazAnathI upayukta che te siddha bhagavaMto mane siddhi Apo.] yazovijayajI "zrIpALa rAsa" mAM lakhe che: jIvavicAra prakaraNamAM kahyuM che. samaya paesa aNapharasI, carama vibhAga vizeSa siddhArNa natthi deho .. avagAhana lahI je ziva pahotA, siddha namo te azeSa re. na Au kammaM na pANa jonniio| pUrva prayoga ne gata pariNAme, baMdhana cheda asaMga, : sAi anaMtA tesiM Thii samaya eka Urdhva gati je hatI te siddha aNamo saMta re. jiNiMdAgame bhaNiA | nirmaLa siddhazilAnI upare joyaNa eka logaMta, [ siddha bhagavaMtone deha nathI, AyuSya nathI, karma nathI, dravya prANa sAdi anaMta tihAM sthiti jehanI, te siddha aNamo raMga re. nathI, ane yoni nathI, temanI sAdi anaMta sthiti jinezvaranA terame - sayogI kevalInA - guNasthAnakethI jIva caudamA ayogI AgamamAM kahI che.] kevalInA guNa sthAnake pahoMce che tyAre aMta samaye yoganirodha ane ' aja avinAzI, akala, ajarAmara, kevaladesaNa nANIjI, zailezIkaraNa karavAne kAraNe tenA e carama zarIramAM nAsikAdi chidro avyA bAdha, anaMtu vIraja, siddha praNamAM guNakhANIjI. vALI, polANavALI jagyAmAM Atmapradezo ghana banatAM zarIrano eka Ama, gatirahitatA, IndriyarahitatA, zarIrarahitatA, tRtIyAMza jeTalo bhAga ocho thAya che ane be tRtIyAMza jeTalI thayelI , yogarahitatA, vedarahitatA, kaSAyarahitatA, nAmarahitatA, Atmajyoti sIdhI Urdhvagamana karI siddhazilAnI upara pahoce che. gotrarahitatA, AyurahitatA ItyAdi siddha bhagavaMtonAM lakSaNo che: emAM keTalI vAra lAge che? jIva bIjA ja samaye tyAM pahoMcI jAya che. upAdhyAya zrI yazovijayajIe 'navapadajInI pUjA" mAM lakhyuM che. vacce eka samayanuM paNa AMtaruM paDatuM nathI. muktAtmA aspRzad gatie sakala karamamala kSaya karI, pUraNa zuddha svarUpojI, tyAM pahoMce che eka paNa AkAza pradezane sparza karyA vinA te jAya che. avyAbAdha prabhutAmayI, Atama saMpatti bhUpojI. (jo siddhAtmA eka eka AkAzapradezane eka "samaya" jeTalo alpatama jeha bhUpa Atama sahaja saMpatti, zakti vyakti paNe karI, kALa sparzIne sAta rAjaloka upara jAya to tema karavAmAM asaMkhyAta svadravyaleya svakAlabhAve, guNa anaMtA AdarI. avasarpiNI ane utsarpiNI jeTalo kALa siddhazilA upara pahoMcatAM susvabhAva guNa paryAya pariNati, siddha sAdhana parabhaNI, lAge) sparza karavAnuM temane have koI prayojana ke kAraNa hotuM nathI. munirAja mAnasIMsa samavaDa, namo siddha mahAmuNI. saMsArI jIvo eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya che to tene laI siddha bhagavaMto kala karmano kSaya karI potAnA zadra svarUpane pAme janAra karma che. paraMtu mukti pAmanAra jIvone to koi ja karma rahyAMjnahi. che. teo jJAyaka svabhAvamAM ramaNa kare che. have temane vaibhAvika dazA to temanI Urdhva gati kevI rIte thaI zake? deharahita vizuddha AtmAno raDenI nathI teo Ama saMpani vALa rAjA che temanI Atma saMpatti svabhAva Urdhva gati karavAno che. tattvArthasUtramAM vAcaka umAsvAtie prabhutAmaya che. have teone bIjA kazA upara AdhAra rAkhavAno raheto kahyuM che. nathI. teonA eka eka guNano jo gahanatApUrvaka vicAra karavAmAM pUrvaprayogAdasaMgatvAd bandhacchedAttathAgatipariNAmAcca / Ave to svadravyathI, sva- kSetrathI, sva-kAlathI ane sva-bhAvathI siddha Abiddha ku lAla cakravyapagatale pAlAbu vade raNDa bIja bhagavaMtomAM anaMta guNo hoya che. vaLI siddha bhagavaMtone zuddha jJAnAdi. guNonIpariNati thayelI che tathA azarIratva, niraMjanatva vagere A sUtramAM siddhonI Urdhvagati mATe cAra hetu daSTAnta darzAvavAmAM zuddhaparyAyonI paNa pariNati thayelI che. A pariNati zAzvata kALa mATe AvyAM che. thayelI che. upAdhyAya zrI yazovijayajIe uparanI kaDImAM zAstrAnusAra A '. ATha karmanA kSayathI siddha paramAtmAmAM kSAyika samyakta, anaMta cAra kAraNano nirdeza karyo che. (1) pUrvaprayoga, (2) gatipariNAma, jJAna, anaMta darzana, avyAbAdhatva, anaMta vIrya, sUkSmatva, (3)baMdhana cheda ane (4)asaMga. "vizeSAvazyaka bhASya " mAM paNa A avagAhanatva, agurulaghutva e ATha guNa pragaTa thAya che temAM dravya, cAra hetuo samajAvavAmAM AvyA che, ane tenAM daSTAnto ApavAmAM kSetra, kALa ane bhAva e cAra umerI te bAra guNa paNa gaNAvavAmAM AvyAM che. Ave che. (1) pUrva prayoga - e mATe bANanI gati athavA kuMbhAranA Ama, siddha paramAtmA sarvajJa che, sarvakarmathI mukta che, apunarbhava cAkaDAnI gatinuM daSTAnta ApavAmAM Ave che. dhanuSyamAMthI bANa che, azarIra che, jJAnazarIra che, jyotirUpa che, niraMjana che, nitya che, chUTIne gati kare che, paNa te pUrve kazuMka karavAmAM AvyuM hoya to ja bANa zAzvata che, kRtakRtya che, anavadha che, akala che, asaMga che,nirmama - chUTe. bANa choDatAM pahelAM dhanuSyanI paNacha kheMcavAmAM Ave che. ethI nirvikAra che, avyaya che, akSaya che, avyAbAdha che, svataMtra che, parama dhanuSya paNa vAMkuM vaLe che ane paNacha paNa vAMkI kheMcAya che. A prabhutvane prApta karanAra che, zuddha cetanAmaya che, kevaLa jJAnanA ane pUrvaprayoga pachI paNacha ane dhanuSya potAnA mULa sthAne Ave ke tarata kevaLa darzananA upayogathI yukta che, jJAtAdraSTA che, parama zAttimaya bANa chUTIne gati kare che. che, niSkapa che, lokAgre sthita che, svasvarUpamAM lIna che, sarvathA bANane paNachano je dhakko vAge che te teno pUrvaprayoga che, tevI duHkharahita che tathA anaMta sukhanA bhoktA che. rIte kuMbhAranA cAkaDAmAM dAMDo bharAvI tene jorathI pharavavAmAM Ave che. karmamukti thatAM A muktAtmAo deha choDIne zuM kare che? teo pachI dAMDo kADhI lIdhA pachI paNa cAkaDo ghaNI vAra sudhI pharato rahe che, sIdhA udhvagamana karI bIjA samaye siddha zilA upara birAjamAna thAya emAM dAMDA vaDe cAkaDAne pheravavo te eno pUrvaprayoga che. che. upAdhyAya zrI yazovijayajIe 'navapadajInI pUjA' mAM siddha pada AvI ja rIte sarvathA karmamukta thavuM e jIvano pUrvaprayoga che. ema * mATe kahyuM che. thatAM mukta jIvanI Urdhvagati thAya che. tribhAgona daMhAvagAhatma dezA, (2) gati pariNAma - e mATe aginI javALA ane dhumADAnuM rahyA jJAnamaya jAta vaNadi vezyA, daSTAnta ApavAmAM Ave che. jyAre Aga lAge che tyAre enI javALA sadAnaMda saukhyAzitA jyotirUpA, e ane dhumADo svabhAvathI sahaja rIte ja UMce gati kare che. tevI rIte jIva A anAbAdha apunarbhavAdi svarUpa, saMpUrNa karmakSaya kare che tyAre enA pariNAmarUpe svabhAvathI sahaja rIte cAra ghAti karmano kSaya karI kevaLajJAna pAmelA tIrthakaronA ke Urdhva gati kare che. - sAmAnya kevalInA jIvo bAkInAM cAra aghAti karmano jyAre kSaye kare (3) baMdhana - cheda - e mATe eraMDAnA mIMjanuM daSTAnta ApavAmAM ane mukti pAme tyAre teo kyAre, zAM mATe ane kevI rIte lokAgre Ave che. eraMDAnA choDa upara enuM phaLa pAke che. emAM enuM mIMja raheluM pUrvamAM paNa vAM, valA nukhanI karavA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-93 hoya che. A phaLa DALInA cheDA upara raheluM hoya che, ane cheDA nIcenA kozane lAgelo hoya che. jyAre koza sukAi jAya che tyAre mIMja phaTAka karatuM chUTuM paDe che ane UMce UDe che. baMdhana - chadenuM bIjuM dRSTAnta vRkSanI DALInuM ApavAmAM Ave che. vRkSanI DALIne nIce namAvI,dorIthI bAMdhavAmAM Ave to te nIce baMdhAyelI rahe che. paraMtuM dorIne jo chedI nAkhavAmAM Ave to baMdhana jatuM rahetAM DALI potAnI meLe tarata UMce jatI rahe che. AvI rIte jIvane karma baMdhana chedAi jatAM te sahaja rIte UMce gati kare che e eno svabhAva che. (4) asaMga - e mATe mATIthI lapeDelA tuMbaDAnuM daSTAnta ApavAmAM Ave che. tuMbaDuM pANImAM taravAnA svabhAvavALuM che. paraMtu enA upara jo mATIno thoDo lepa karavAmAM Ave ane pachI ene pANImAM mUkavAmAM Ave to mATInA saMgathI e taLiye DUbI jaze. paraMtu jema jema mATI ogaLatI jaze tema tema e upara AvatuM jaze ane badhI ja mATI ogaLatAM te mATIthI asaMga thai pANImAM upara taravA lAgaze. prabuddha jIvana e pramANe karmarUpI mala AtmAmAMthI pUrepUro nIkaLI jatAM AtmA karmamalathI asaMga banI Urdhvagati kare che. Urdhvagamana karIne vizuddha AtmA kyAM jAya che ? cauda rAjalokamAM uparanA bhAgamAM AvelI siddhazilAnI upara zAzvata kALane mATe te sthira, acala thai jAya che. tyAMthI ene have pAchA saMsAramAM pharavAnuM nathI. mokSe gayelA AtmAone pAchuM pharavAnuM nathI e tattva anya keTalAMka darzanone paNa mAnya che. bRhad AraNyaka upaniSamAM kahyuM che. teSu brahmalokeSu parAparAvato vasanti / teSAM na punarAvRttiH / [e brahmalokamAM mukta AtmAo anaMtakALa sudhI nivAsa kare che. teonuM saMsAramAM punarAgamana thatuM nathI.] evI ja rIte 'praznopaniSad'mAM paNa kahyuM che ke mukta AtmAo tyAM jAya che ke jyAMthI saMsAramAM paNa pAchA AvavAnuM hotuM nathI. etasmAnnaM punarAvartante / [e sthAnathI mukta AtmAo pharIthI bhavabhramaNamAM AvatA nathI.] hiMdu dharmamAM muktAtmAonA A sthAnane brahmaloka tarIke oLakhavavAmAM Ave che. jaina darzanamAM samagra vizvano nakazo ApI temAM siddhazilAnuM sthAna batAvavAmAM AvyuM che. kevI che A siddhazilA? zAstrakAro varNave che : tanvI manojJA surabhi puNyA paramabhAsvarA / prAgbhAr nAma vasudhA lokamUrdhni vyavasthitA // (aMtimopadeza kArikA) *** mahA ujjavala nirmala gokSIrahAra saMkAsa pAMDurA / uttAna chatra saMsthAna saMsthitA bhaNitA jinavarendraiH // ** edAe bahumajjhe zvetaM NAmeNa IsipaSbhAraM / ajjuNa suvaNNa sarisaM jANArayaNehiM paripuraNaM // uttANadhavala chattovamANa saMhANasuMdara edaM / paMcattAlaM joyaNayA aMgulaM pi yaMtAmmi // (tiloyapaNatti) siddhazilAne prAbhAra athavA izatmAbhAra paNa kahevAmAM Ave che. siddhazilA mATe bIMjA paNa keTalAMka nAmo che, jema ke (1) IsItivA, (2) IsIprabhAAtivA, (3) taNutivA, (4) taNuyariyativA, (5) siddhitivA, (6) siddhAlayativA, (7) muttitivA, (8)muttAlayativA, (9) loyagativA, (10) loyanga kSubhiyAtivA, (11) loyanga bujhjhamAnativA, (12) savvapANabhUyajIva satta suhAvahAtivA zrI lalita vijayajI mahArAje siddhazilAno paricaya manahara chaMdamAM pote lakhelI nIcenI kAvyapaMktiomAM Apyo che11 sarvArthasiddha vaimAna, dhvajAthI jojana bAra, uttAna chatranI pere, siddhazilA ThAma che; lAMbI pahoLI pistAlIsa lAkha te jojana mAna, 'IzatmAmbhArA' evuM enuM bIjuM nAma che. arjuna suvarNa sama, sphaTika ratnanI pere, ujjavaLa godugdha ema jANe motI dAma che; cheDe mAMkha pAMkha, vacce jADI ATha jojana che, jojana aMte 'lalita' siddhano vizrAma che. 11 cauda rAja(rajju) lokamaya A samagra vizvanA 343 ghanAkAra rajU gaNavAmAM Ave che. temAM sarvArtha siddha vimAnanI upara alaoNka sudhIno zeSa lokabhAga agiyAra ghanarajju jeTalo che. temAM siddhazilA AvelI che. A siddhazilA sarvArtha siddha vimAnanI dhvajAthI bAra yojana upara AvelI che, A siddhazilAnI paridhi 1,42, 32717 (athavA 1,42,30249) yojananI che. A siddhazilA upara siddhagatinA jIvo rahe che. teo siddhazilAne aDIne nahi, paNa UMce rahe che. keTalA UMce ? batAvAmAM Ave che ke eka jojananA covIsa bhAga karavAmAM Ave ane tenA tevIsa bhAga choDIne, nIce mUkIne, uparanA covIsamA bhAgamAM (athavA eka kosanA chaThThA bhAgamAM) siddhAtatmAo birAje che. e covIsamo bhAga keTalo che ? 333 dhanuSa ane 32 AMgaLanAM mApano che. (utkRSTa 500 dhanuSyanA dehamAnavALA jIvanI avagAhanA paDe teTalo) mAtra manuSya gatimAM ja mukti che. mAtra manuSyagati mAMthI ja siddhagati prApta thai zake che. manuSyaloka pistAlIsa lAkha yojana pramANa che. barAbara enI upara, lokanA agra bhAgamAM pistAlIsa lAkha yojana pramANa lAMbI ane pahoLI siddhazilA che. A vartuLAkAra siddhazilA madhyamAM ATha yojana jADI che ane cAre tarapha ghaTatI ghaTatI kinAre mAkhInI pAMkha jeTalI pAtaLI che. teno AkAra nagArA jevo, aDadhI kApelI mAsaMbI jevo, kaTorA jevo ke cattA chatra jevo che. koika graMthamAM siddhazilAno AkAra aSTamInA caMdra jevo batAvyo che, to koIkamAM bIjanA caMdra jevo batAvyo che, eTale svastikamAM siddhazilAnI AkRtti baMne prakAranI jovA maLaze. judI judI apekSAe baMne sAcA che. nIcethI siddhazilA jovAmAM Ave to te bIjanA caMdra jevI dekhAya ane ane sAmethI, samAna kakSAethI jovAmAM Ave to aSTamInA caMdra jevI dekhAya. uvavAi sUtra mAM 'siddha' vize prazno pUchavAmAM Avyo che. kahiM pahiyA siddhA kahiM siddhA paiThiyA kahiM boMdiM caittANaM kattha gaMtuNu sijjhai // [ ke bhagavAna ! siddha bhagavAna kyAM jaine thobhyA che ? siddha bhagavAna kyAM jaine sthira rahyA che ? siddha bhagavAne zarIra kyAM choDyuM che ? siddha bhagavAna kyAM jaine siddha thayA che ? ] aloe paDihayA siddhA loyaggeya paiThThiyA / ihaM voMdi caittANaM tattha gaMtUNa sijjhai // : [ ke ziSya ! aloka AgaLa siddha bhagavAna thobhyA che. lokanA agrabhAgamAM pahoMcIne siddha bhagavAna sthira rUpe rahelA che. siddha bhagavAne A lokamAM dehano tyAga karyo che. siddha bhagavAna lokanA agrabhAge pahoMcIne siddha thayA che. ] jIva ATha karmano kSaya karI Urdhva gati karI siddhazilA upara lokAge birAje che. koikane prazna thAya ke te lokAgre ja zA mATe birAje che ? tenuM kAraNa e che ke urdhva gati karavI e karmamaLathI sarvathA mukta thaine vizuddha banelA AtmAno svabhAva che. AtmA lokAgre aTakI jAya che kArake gatimAM sahAya karanArUM dharmAstikAya tattva ane sthitimAM sAya karanAruM adharmAstikAya tattva phakta cauda rAjamaya lokamAM ja che, alokamAM nathI. eTale jIva lokanA agrabhAge pahoMcIne aTakI jAya che. siddha banelo jIva jyAre enuM carama zarIra choDe che tyAre e zarIranA 2/3 bhAga jeTalI enI Atmajyoti-avagAhanA (potAnA AtmapradezomAM vyApIne rahevuM.) lokAMte birAje che. siddha banelA badhA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-93 jIvonAM carama zarIra eka sarakhA mApanAM nathI hotAM; nAnAMmoTAM hoya to te badhAnA prakAza ekabIjA sAthe bhaLIne samAya che. tenI vacce che. eTale darekanI avagAhanA eka sarakhA mApanI nathI hotI, paraMtu saMgharSa thato nathI. vaLI e khaMDamAM bIjA hajAra ke vadhu dIvA mUkavAmAM nAnI moTI hoya che. have siddhanAM jIvo jyAre Urdhva gati kare che tyAre Ave to teno prakAza paNa temAM avirodhathI samAi jAya che ane dareka temanuM mastaka upara hoya che eTale jyAM loka pUro thAya che (ane aloka dIvAno potAno svataMtra prakAza hoya che. tevI rIte siddhazilA upara zarU thAya che, tyAM emanuM mastaka aDe che. eTale ja ApaNe tIrthakara siddhAtmAonI azirIrI amUrta Atmajyoti avagAhanA ke paramAtmAnI navAMgI pUjA karatI vakhate, mastake tilaka karatAM eno chAyArUpe tyAM samAI zake che. jo drazyamAna, mUrtadIpaka prakAza eka sthaLe mahAmA gAIe chIe ke samAI zake to amUrta, adrazyamAna avagAhanAnI to vAta ja zI? siddhazilA guNa ujaLI, lokAMte bhagavaMta te siddha bhagavaMta siddhazilA upara zAzvata kALane mATe birAjamAna vasiyA tene kAraNe bhavi zirazikhA pUrjata. thAya che, to pachI temane kyAMya javAAvavAnuM nahi ? kazuM karavAnuM A rIte siddhazilAnuM AkhuM drazya jo najara samakSa karIe to anaMta nahi? evI rIte rahevAmAM kaMTALo na Ave? AvA niSkriya jIvananI AtmAjyotiono mastakano uparano bhAga lokanA aMtanI lITI e majA zI? ' eka sarakho aDIne rahelo che. temAM mastakAkAra nAnAMmoTAM che, paraMtu AvA AvA prazno thavA e sAmAnya jijJAsu mANasone mATe te badhA eka sarakhA eka rekhAe aDIne rahelA che. paraMtumastakanI svAbhAvika che. ApaNe je sukha anubhavIe chIe te indriyAdhIna che, nIcenI zarIrano avagAhanAnI bhAga badhAMno eka sarakho nathI, indriyo dvArA te sukha citta anubhave che. e sukha pudgala padArthanA kAraNa ke darekanuM carama dehapramANa eka sarakhuM nathI, ane mokSagati saMsarganuM che. eTale khAvuMpIvuM, haravuM pharavuM, bhoga bhogavavA vageremAM vakhatanI temanI AsanamudrA paNa eka sarakhI nathI. eTale siddhagati ApaNane sukha lAge che. tevI ja rIte tenA abhAvathI ApaNane duHkhano nA jIvonI avagAhanA mastake-uparanA bhAgamAM sadRza che ane anubhava thAya che. A sukha-du:khane paNa maryAdA che, dravya, kSetra, kALa nIcenA bhAgamAM visaduza che. ane bhAvanI. A sukha anaMta kALa mATe anubhavI zakAtuM nathI. vaLI siddhazilA pistAlIsa lAkha yojana pramANa che ane tenI upara teno atibhoga paNa thaI zakato nathI. enA anubhavamAM parAdhInapaNuM siddhAtmAonI avagAhanA rahelI che. siddhazilAnI upara pratyeka . che. jyAM rAga che, Asakti che, tRSNA che, apekSA che, ausukya che pradeze anaMtA siddhAtmAo rahelA che ema zAstrakAro kahe che. mukti tyAM tenA saMtoSathI A sukha anubhavAya che. paraMtu te sukha karmAdhIna pAmanAra jIvosamazreNIe sIdhI gatie bIjA samaye siddhazilA upara che. kyAreka anubhavanI icchA chatAM te anubhavavA na maLe, kyAreka lokAgre pahoMcI jAya che. have manuSyalokamAM akarmabhUminI sIdhI sukha anubhavavA jatAM, maghavALI talavAra cATavA javAnI jema, dizAe upara siddhazilAnI upara rahelA pradezomAM paNa anaMtA siddho atizaya duHkha sahana karavAno vakhata paNa Ave, rahelA che. paraMtu akarmabhUmimAM kevaLajJAna nathI, to siddhazilAnI siddhagatinuM sukha akSaya, AvyAbAdha, zAzvata che. te pugala uparanA e pratyeka pradeze anaMtA siddhAtmAo kevI rIte saMbhave ? A padArtha para avalaMbatuM nathI. te sva-svabhAvamAM ramaNatArUpa che. praznano uttara e che ke kALa anaMta che. emA saMharaNa thayela kevaLajJAnI zarIrarahita avasthAnuM e sukha kevuM che te samajAvavA mATe, sarakhAmaNI akarma bhUmimAM mokSe jAya to te siddhazilAnI upara e pradezamAM karavA mATe jagatamAM koI padArtha ke paristhiti nathI. khuda sarvajJa pahoMcIne sthita thAya. AvI rIte anaMta kALacakramAM anaMta jIvo tyAM bhagavaMto, e sukha kevuM che te jANavA chatAM varNavI zakatA nathI. bhASAnuM paNa siddhAvasthA pAmyA che e rIte vicAratAM akarmabhUmi upara AvelA mAdhyama tyAM apUrNa che. e varNavavA mATe zakti parimita che. e sukha siddhazilAnA e bhAgamAM pratyeka pradeze anaMtA siddho rahelA che e mAtra anubhavagamya che. apUrva avasara'mAM zrImad rAjacaMdre kahyuM che : je pada zrI sarvanne dIThuM jJAnamAM, samajAya evuM che. kahI zakyA nahi paNa te zrI bhagavAna jo; jIvo be prakAranA cheH (1) siddha ane (2) saMsArI. siddhazilA - teha svarUpane anya vANI te zuM kahe ? upara siddhajIvo to hoya che. paNa zuM saMsArI jIvo paNa tyAM hoI zake? anubhavagocara,mAtra rahyuM te jJAna jo. hI, kAraNa ke cauda rAjaloka sUkSma ekendriya jIvothI ThAMsI ThAMsIne jyAM Asakti, ausukya, apekSA, tRSNA, apUrNatA ItyAdi bharelo che. eTale sukSma nigodanA ekendriya jIvo siddhazilA upara hoya che tyAM kriyAthI indriyagamya AnaMdano anubhava thAya che ane te paNa anaMtA che. tyAM javAnuM temanuM prayojana ke kAraNa? temanI tevI. paNa atyaMta parimita prakArano, jyAM pUrNatA che, tathA AzA, tRSNA, karmanI gati. siddhazilA upara gayelA siddhanA prakAranA jIvo tyAM apekSAno abhAva che, tyAM kriyAnI koI AvazyaktA ke apekSA rahetI jyotirUpe anaMta kALa mATe niSkapa, sthira che. emane have nIce nathI. eTale ja siddhagatimAM niSkriyatA nathI. tyAMthI bIje kyAMya UtaravApaNuM, saMsAranuM paribhramaNa rahyuM nathI. paraMtu sUkSma sthAvarakAya javAnI jarUra nathI, javApaNuM rahetuM nathI. siddhatva e jIvano ekendriya jIvono tyAM sthiravAsa nathI. karmavaza temane paNanIce pAriNAmika bhAva che, e jIvano svabhAvavyaMjana paryAya che. vastutaH UtaravAnuM, saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM rahe ja che. AvI rIte e azarIra avasthAmAM, vizuddha svarUpamAM ramaNatAno je AnaMda che tenI tole Ave evo ApaNo koi ja AnaMda nathI. aupapAtika (vivAda) prakAranA saMsArI jIvo anaMtavAra siddhazilA upara jaI Avyo hovA sUtramAM kahyuM che: chatAM ane siddha bhagavaMtonA AtmapradezonI lagolaga rahevA chatAM, Navi asthi maNussANaM taM sokkhaM Na vi ya savvadevANaM / karmanI gatine kAraNe temane teono kazo lAbha maLato nathI. vaLI jaM siddhANaM sokkhaM avvAbAhaM uvagayANaM // siddhazilA upara kArmasa vargaNAnA pugala paramANuo paNa hovA chatAM jaM devANaM sokkha savvaddhA piMDiyaM aNaMtuguNaM / siddha bhagavaMtonA Atmapradezone te sparzI zakatAM nathI. siddhAtmAo siddhazilA upara birAjamAna thAya che. siddhazilA Na ya pAvai muttisuhaM NaMtAhiM vagga-vaggUhiM / / [nirAbAdha avasthA jemaNe prApta karI lIdhI che evA siddho je sukha bhale pistAlIsa lAkha yojanapramANa hoya, paNa cauda rAjalokanI anubhave che tevuM sukha manuSyonI pAse nathI tathA sarva prakAranA devo draSTie e alpa pramANa gaNAya. enA upara anaMta siddhAtmAo kevI pAse nathI. devatAonA traNe kALa (bhUta, vartana ane bhaviSya)nAM rIte birAjamAna thai zake? vaLI siddhagati to niraMttara cAlu che eTale ke sukhone ekatrita karavAmAM Ave ane ene anaMtavAra varga-vargita ke navA navA siddhAtmAo tyAM pahoMce che. to pachI e badhAno samAveza ' ? . (eTale guNita-Square) karavAmAM Ave to paNa mukti sukhanI tole tyAM kevI rIte thaI zake? AvI jijJAsA thavI svAbhAvika che. eno ke na Aa 1 uttara e che ke siddhatmAonI avagAhanA tyAM paraspara avirodhathI yogazAstramAM zrI hemacandrAcAryuM paNa kahyuM che: samAI zake che. siddhatmAo nijanija pramANa amUrta avagAhanArUpa surAsuranarendrANAM yatsuravaM bhuvanatraye / hoya che. jema koi vizALa khaMDamAM hajAra dIvA mUkavAmAM AvyA hoya tatsyAdanantabhAgopi na mokSasukhasaMpadaH /
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-93 prabuddha jIvana 13 sura, asura ane narendrone A traNa bhuvanamAM je sukha che te sukSa (1) tIrthakaranA zAsanakALa daramiyAna arthAtu tIrthanI pravRttimAM mokSasukhanI saMpadA pAse anaMtamAM bhAga jeTaluM paNa nathI.] eka "samayamAM vadhumAM vadhu 108 siddha thAya. prazamarati'mAM vAcaka umAsvAti kahe che: (2) tIrthanA vicchedanA kALamAM eka samayamAM vadhumAM vadhu 10 dehamanovRttibhyAM bhavataH zArIra mAnase duHkhe| . siddha thAya. tadabhAvastadabhAve siddhaM siddhasya siddhisukham // (3) eka samayamAM vadhumAM vadhu 20 tIrthakaro siddha thAya. 'sirisirivAla kahAmAM zrI ratnazekharasUrie kahyuM che: . (4) eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 sAmAnya kevalIo siddha je a aNaMtamaNuttaramaNovamaM sAsayaM sayANaMdaM / thAya. * siddhisuhaM saMpattA te siddhA diMtu me siddhiM // (5) eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 svayaMsaMbuddha siddha thAya. 'tattvAnuzAsanamAM kahyuM che: (6) eka samayamAM vadhumAM vadhu 10 pratyeka buddha siddha thAya. AtmAyattaM nirAvAdhamatIndriyamanIzvaram / (7) eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 buddhabodhita siddha thAya. ghAtikarmakSayodbhutaM-yattanmokSasukhaM viduH / / (8) eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 svaliMgI siddha thAya. [je sukha svAdhIne che, bAdhArahita che, IndriyothI para che, Atmika (9) eka samayamAM vadhumAM vadhu 10 anyaliMgI siddha thAya. che, avinAzI che tathA dhAti karmonA kSayathI pragaTa thayuM che tene (10) eka samayamAM vadhumAM vadhu 4 gRhasthaliMgI siddha thAya. "mokSasukha' kahevAmAM Ave che.] (11) eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 purUSaliMgI siddha thAya. upAdhyAya zrI yazovijayajI zrIpALa rAsa'mAM lakhe che: - (12) eka samayamAM vadhumAM vadhu 20 strIliMgI siddha thAya. upamA viNa nANI bhavamAMhe, (13) eka samayamAM vadhumAM vadhu 10 napuMsakaliMgI siddha thAya. te siddha diyo ullAsa re. (14) A badhA judA judA prakAranA bhegA maLIne koIpaNa eka jyotizuM jyoti maLI jasa anupama, samaye vadhumAM vadhu 108 siddha thAya. viramI sakala upAdhi. siddhagatinAM dvAra niraMtara khullAM che, chatAM kyAreya koi siddha na thAya evo aMtara kALa keTalo? eTale ke be siddho vaccenuM jaghanya ane AtamarAma ramApati samaro. te siddha sahaja samAdhi re. utkRSTa aMtara keTaluM? jaghanyathI eka samaya ane utkRSTa cha mahinAnuM paMDita dolatarAmajIe "chaha DhALA'mAM siddha paramAtmAnuM varNana aMtara siddha thayA vinAnuM che. karatAM lakhyuM che: avagAhanA AzrIne siddho nIce pramANe thAya jJAna zarIrI trividha karmamala varjita siddha mahetA, (1) jaghanya be hAthanI kAyAvALA (vAmana saMsthAnavALA) eka te hai nikala amala paramAtmA bhoge zarma anantA. samayamAM vadhumAM vadhu 4 siddha thAya. (temanI avagAhanA eka hAtha ane [jJAna e ja mAtra jeonuM have zarIra che ane jeo dravyakarma, 8 aMgUlanI rahe.) bhAvakarma ane nokarma e trividha prakAranA karmanA malathI rahita che evA (2) madhyama kAyAvALA eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 siddha nirmaLa siddha paramAtmA anaMta kALa sudhI anaMta (asImita) sukha thAya. temanI avagAhanA temanI kAyAnA lagabhaga 2/3 bhAga jeTalI rahe. bhogave che.] pratyeka saMsArI jIvamAM siddhatva sattAthI raheluM che, paraMtu te karmanA 3) utkRSTa pAMcaso dhanuSyanI kAyAvALA eka samayamAM vadhumAM AvaraNathI yukta che. jIvomAMthI phakta bhavya jIvo siddhatva prApta karI - vadhu be siddha thAya. temanI avagAhanA 333 dhanuSya ane 32 aMgUla : zake che. abhavya ke jAtibhavya jIvo kyAreya siddhagati pAmI zakavAnA jeTalI rahe. (RSabhadeva bhagavAnanA kALamAM temanA sahita utkRSTa nathI. bhavya jIvomAMthI paNa koNa, kyAre, keTalI saMkhyAmAM siddhagati pAMcaso dhanuSyanI kAyAvALA 108 jIvo eka sAthe eka samayamAM mokSe pAmI zake te vize Agama sUtromAM spaSTa vidhAno che. u.ta. gayA tene accherA tarIke gaNavAmAM Ave che.) aupapAtika sUtramAM kahyuM che : tIrthakaro haMmezAM jaghanyathI sAta hAthanI kAyAvALA ane utkRSTathI jIveNa bhante / sijjhamANe kayaraMmi Aue sijjhai ? goymaa| pAMcaso dhanuSyanI kAyAvALA ja siddha thAya. jahanneNaM sAiregaTThavAsAe ukkoseNaM puvvakoDiyAue sijjhi||| marudevI mAtA para5 dhanuSyanI kAyAvALAM hatAM, paraMtu teo beThAM beThAM mokSe gayAM hatAM. [bhagavanuM ! jIva keTalA AyuSyamAM siddhamukta thaI zake che? gautama kALa AzrIne nIce pramANe siddha thAya: ! jadhanya ATha varSathI adhika AyuSyamAM ane utkRSTa karoDa pUrvanA AyuSyamAM jIva siddha thaI zake che.. (1) pahelA ane bIjA ArAmAM eka samayamAM vadhumAM vadhu 4 siddha siddhahAbhUta', "siddhapaMcAzikA', "navatattvaprakaraNa" vagere thAya. graMthomAM siddhapadanI ATha dvAre, nava dvAre ane paMdara dvAre ema bhinna (2) trIjA ane cothA ArAmAM eka samayamAM vadhumAM vadhu 108 siddha thAya. bhinna dRSTie prarUpaNA karavAmAM AvI che. ATha dvAra A pramANe che : (1) sata pada (2) dravya pramANa, (3) kSetra, (4) sparzanA, (5) kALa, (3) pAMcamAM ArAmAM ane chaThThanA AraMbhamAM eka samayamAM (6) aMtara, (7) bhAva, (8) alpabadutva. A ATha dvAramAM " vadhumAM vadhu 4 siddha thAya. bhAgadvAra' umerI nave dvAre vicAraNA karavAmAM Ave che. siddhapadanI vaLI, "siddha paMcAzikA'mAM batAvyuM che, tema Asana AzrIne nIce paMdara dvAre prarUpaNA A pramANe karavAmAM Ave che : (1) kSetra, (2) pramANe siddha thAyaH kALa, (3) gati, (4) veda, (5) tIrtha, (6) liMga, (7) cAritra, (8). 'ummaMthia uddhaDhia, ukkaDi vIrAsaNe niuMje a| buddha, (9) jJAna, (10) avagAhanA, (11) utkarSa, (12) aMtara, pAsillaga uttANaga siddhA u kameNa saMkhaguNA // (13) anusamaya, (14) gaNanA ane (15) alpabadutva. [unmathita Asane siddha thayelA thoDA, tethI Urdhvasthita Asane, A paMdara dvAramAMthI keTalIka mahattvanI vigato nIce pramANe utkaTa Asane, vIrAsane, pujAsane (nIcI dRSTi rAkhI beThelA), ApavAmAM AvI che. vadhu vigato mATe "siddhaprAbhRta", "siddha pAsillaga Asane (eka paDakhe sUi rahelA), tathA uttAnAsane (cattA paMcAzikA' vagere graMtho jovA) sUI rahelA) siddha thayelA anukrame saMkhyAtIguNA-jANavA.] prajJApanA sUtramAM kahyuM che: judA judA prakAranA siddhanI apekSAe eka samayamAM vadhumAM vadhu samayamA dhumA pa tIsA aDayAlA saTThI bAvattari ya bodhavvA / keTalA siddha thAya? e mATe nIce pramANe batAvavAmAM Ave che: culasII chinnuvaI ya durahiya aThThattarasayaM ca // 13
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : tA. 16-1-93 da che eka samayamAM (sUkSmamAM sUkSma kSaNamAM) vadhumAM vadhu keTalA jIvo tevI rIte sUkSma nigodamAMthI nIkaLI vyavahAra rAzimAM AvI, krame krame siddhagati pAmI zake? ane te niraMtara keTalA samaya sudhI? . jIva UMce caDato jaI siddha bane to paNa nigodanA anaMta jIvo te A praznanA uttaramAM nIce pramANe batAvavAmAM Ave che: anaMta ja rahevAnA. eTalA mATe ja kahevAya che : ghaTe na rAzi nigoda (1) eka samayamAM eka, be, traNa ema karatAM vadhumAM vadhu batrIsa kI, baDhe na siddha anaMta. jIvo jo ekasAthe siddhagati pAme to te niraMtara-satata ATha samaya jaina darzana pramANe AMkaDAonA traNa mukhya vibhAga (rAzi) sudhI siddhagati pAmI zake. tyArapachI avazya aMtara paDe. batAvavAmAM Ave cheH (1) saMkhyAta (2) asaMkhyAta ane (3) anaMta. (2) eka samayamAM te pramANe tetrIsathI aDatAlIsanI saMkhyA sudhI AmAM anaMta rAzine Aya (+) ane vyaya (-) ItyAdinI koI asara jIvo jo eka sAthe siddhagati pAme to te niraMtara-satata sAta samaya' thatI nathI. eTale teno kyAreya viccheda thato nathI. A vAta sudhI pAmI zake. tyAra pachI avazya aMtara paDe. gaNitazAstrI ane vijJAAna paNa mAnya rAkhe che : jema ke (3) eka samayamAM te pramANe ogaNapacAsathI sAThanI saMkhyA sudhI anaMta+anaMta=anaMta (+4=8) anaMta-anaMta=anaMta jIvo je ekasAthe siddhagati pAme to te niraMtara-satata cha samaya sudhI (c-c=c), anaMtaxanaMtaanaMta (daxe=%), anaMtaka pAmI zake. tyAra pachI avazya aMtara paDe. anaMta anaMta (=c) eTale saMsAranA anaMta jIvomAMthI anaMta (4) eka samayamAM te pramANe jo ekasaThathI boteranI saMkhyA sudhI jIvo mokSe jAya to paNa saMsAramAM anaMta jIvo zeSa rahe. eTale game jIvo eka sAthe jo siddhagati pAme to te niraMtara pAMca samaya sudhI pAmI teTalA jAvo siddha bane to paNa saMsAra khAlI thai javAno prazna ja raheto zake. tyArapachI avazya aMtara paDe. nathI. (5) eka samayamAM te pramANe jo toMterathI coryAsInI saMkhyA sudhI AvI rIte siddhAvasthA prApta karavAnI ghaTanA jo niraMtara cAlatI jIvo eka sAthe jo siddhagati pAme to te niraMtara cAra samaya sudhI pAmI hoya ane saMsAramAM bhavabhramaNa karatA jIvonuM aMtima lakSya mokSasukha zake. tyAra pachI avazya aMtara paDe. pAmavAnuM hoya e vAtamAM ApaNane jo samyapha zraddhA hoya to ApaNe * (6) eka samayamAM te pramANe paMcAsIthI channunI saMkhyA sudhI jIvo pote ema vicAravuM ghaTe ke koIka kALe koIka bhavyAtmAe bhavya puruSArtha eka sAthe jo siddhagati pAme to te niraMtara traNa samaya sudhI pAmI zake. karI siddhadazA prApta karI haze tyAre temanI sAthenA koIka traNAnubaMdhathI, tyAra pachI avazya aMtara paDe. mAro jIva sUkSma nigodamAMthI chUTo paDI vyavahAra rAzimAM Avyo haze. (7) eka samayamAM te pramANe sattANuthI ekaso-be (102)nI jo tema na thayuM hota to huM haju paNa nigodanA anaMtAnaMta jIvonI jema saMkhyA sudhI jIvo eka sAthe jo siddhagati pAme to tevI rIte niraMtara nigodanuM mahAduHkha veThI rahyo hota. mane nigodamAMthI mukta karAvanAra be samaya sudhI pAmI zake. tyAra pachI avazya aMtara paDe. e siddhAtmAno mArA upara anaMta upakAra thayo che. mATe e siddhAtmA (8) eka samayamAM te pramANe ekaso traNathI eka so AThanI mAre mATe parama vaMdanIya che. e siddhAtmAnA upakArano badalo huM kaI saMkhyA sudhI jIvo eka sAthe jo siddhagati pAme to tevI rIte phakta eka rIte vALI zakuM? vaLI teo to have evI dazAmAM che ke jyAM emane samaye ja siddhagati pAmI zake. tyAra pachI eTale ke bIje samaye avazya kazuM levApaNuM paNa rahyuM nathI. mAre e RNamAMthI mukta thavAnuM to bAkI aMtara paDe. ja che. anaMta bhavabhramaNa karatAM karatAM huM manuSyagatimAM AvI pahoMcyo Ama, koI paNa eka samaye jaghanya eka jIva ane utkRSTa 108 chuM ane mane jo have gharmaruci thai che ane RNamukta thavAnA kartavyanI jIva mokSagati pAmI zake. samaja AvI che tathA siddhAtmAe karelA puruSArthano preraka, upakAraka anaMta kALathI jIvo mokSe jAya che, to paNa teo saMsArI jIvonA Adarza mArI najara sAme che. to mAruM e ja kartavya che ke mAre paNa sUkSma anaMtamAM bhAganA hoya che. jyAre paNa A prazna pUchavAmAM Ave tyAre nigodanA koIka eka jIvane mukta karIne vyavahAra rAzimAM lAvavo teno A ja javAba haze. anaMta kALa pachI paNa A ja javAba raheze : joie. A huM tyAre ja karI zakuM ke jyAre prabaLa puruSArtha karI huM pote navatattva prakaraNamAM kahyuM che: siddhagati pAmI zakuM. ema huM jyAre karI zakIza tyAre mArA be mukhya jaiAi hoi pucchA jiNANa maggammi uttaraM taiyA / hetu saraze. je siddhAtmAe nigodamAMthI mane bahAra kADhayo ane ikakassa nigoyassa aNaMtabhAgo a siddhigao // siddhadazAno Adarza mArI samakSa mUkyo che te huM paripUrNa karI zakIza. jyAre koi jinezvara bhagavAnane prazna kare ke atyAra sudhImAM keTalA ane nigodamAMthI eka jIvane vyavahAra rAzimAM lAvIne huM RNamukta jIvo mokSe gayA che? tyAre jinezvara bhagavAna uttara Ape ke atyAra banI zakIza.' sudhImAM eka nigodanA anaMtamA bhAga jeTalA jIvo mokSe gayA che. Ama, mokSapuruSArtha e bhavya jIvonuM ubhaya dRSTie parama kartavya koIka prazna kare ke atyAra sudhImAM saMsAramAMthI keTalA jIvo siddha banI rahe che. siddha bhagavaMtone vaMdana karavAnuM prayojana che enI paNa paramAtmA banyA? uttara che : anaMta jIvo, kAraNa ke jIvo saMsAra AthI pratIti thaze. paribhramaNamAMthI mukta thaI siddhAvasthA prApta kare e ghaTanA te siddha bhagavaMto maMgalarUpa che. arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalI anAdi-anaMta che. bhUtakALamAM anaMta jIvo siddha thaI gayA che, praNIta dharma e cAra maMgala, cAra lokottama ane cAra zaraNarUpa che. A vartamAnakALe paNa (mahAvideha kSetramAMthI) aneka jIvo siddha thAya che cAramAM bIje krame siddha bhagavaMta che. koika kadAca prazna kare ke arihaMta ane bhaviSyamAM paNa anaMta jIvo siddha thaze. paramAtmA to aneka jIvone dharma pamADe che. sAdhu bhagavaMto dvArA ane jaina darzana pramANe saMsAramAM jeTalA jIvo che ane siddhAvasthAmAM kevalI praNIta dharma dvArA paNa aneka jIvonuM kalyANa thAya che. paraMtu siddha jeTalA jIvo che te kula jIvomAMthI eka paNa jIva jyAre ocho thavAno bhagavaMto to siddhadazAmAM siddhazilA upara anaMta kALa mATe sthira che. nathI ke ekapaNa navo jIva temAM umerAvAno nathI. saMsArI jIvo siddha emane kazuM karavApaNuM nathI. teo ApaNuM kazuM karI zake tema nathI. to bane e ghaTanA anAdi kALathI niraMtara bane che ane anaMta kALa sudhI pachI temane kevI rIte ApaNe maMgalarUpa kahI zakIe ? teo kaI rIte banatI raheze. jaina darzana pramANe jyAre eka jIva siddha thAya che tyAre ApaNane upayogI thaI zake? eno uttara e che ke jo khuda arihaMto eka jIva sUkSma nigodamAMthI nIkaLI vyavahArarAzimAM Ave che. koIka bhagavaMto mATe paNa siddha paramAtmA maMgalarUpa che to ApaNA mATe to prazna kare ke jo AvI rIte jIvo niraMtara siddhAvasthA pAmatA jAya to kema na hoI zake? vaLI siddha bhagavaMto potAnA siddhapaNA dvArA eno artha e thayo ke saMsArI jIvomAMthI eTalA jIvo ochA thayA. ApaNane mokSa mArga darzAve che. e emano upakAra paNa anahada che. to pachI ema karatAM karatAM evo vakhata na Ave ke badhA ja jIvo siddha koi mahAtmA saikAo pUrve thaI gayA hoya, ApaNe emane joyA na banI jAya? eno uttara e che ke siddha gatimAM hAla anaMta jIvo che hoya to paNa jo emanuM jIvana ApaNe mATe preraNArUpa banI jAya, ane have pachI game teTalA jIvo tyAM jAya to paNa te anaMta ja rahevAnA. parokSa rIte temano ApaNA upara ghaNo badho upakAra thAya, tema siddha
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-93 prabuddha jIvana 15 paramAtmAo aSTakarmano kSaya karI muktadazA dvArA ApaNane parokSa rIte je jIvo mukti pAmyA che temane ApaNe namaskAra karIe chIe e sAcuM. samajAve che, preraNA Ape che ane te tarapha gati karavAnuM baLa Ape che. "mukta' ane siddha" e be zabdo Amato samAna arthavALA che. chatAM A rIte siddha paramAtmA ApaNe mATe maMgaLarUpa ane vaMdanIya che. te baMne vacce sUkSma arthabheda che. eTale ja ApaNe "namo muttANaM' nathI koIkane prazna thAya ke siddha paramAtmAne koNe joyA che? siddhazilA bolatA, paNa "namo siddhANaM' bolIe chIe. sarva karmano kSaya karIne koNe joI che? koNa tyAM jai AvyuM che? mATe A badhI vAto mAnyamAM | mukta thavuM ane anaMta catuSTayI prApta karI siddha banavuM e be vacce Ave evI nathI. enA uttaramAM kahevAnuM ke A vizvamAM badhI ja samayAMtarano pharaka che. zrI sAgarAnaMdasUrie samajAvyuM che ke jela mAMthI bAbato dRzyamAna ane pratyakSa hotI nathI. vartamAna vAstavika chUTavuM e kedInuM prathama lakSya hoya che, paraMtu yA pachI svagRhe AvIne jIvanamAM paNa keTakeTalI vAto mATe ApaNe bIjA upara AdhAra rAkhavo rahevAno AnaMda bhogavavo e enuM aMtima lakSya hoya che. tevI rIte paDe che, te kahenAra vyakti koNa che te mahattvanuM che. puruSa vizvAse vacana kAyArUpI jelamAMthI, saMsAra paribhramaNamAMthI chUTavuM e jIvanuM prathama vizvAsa ema kahevAya che. eTale sarvajJa bhagavaMtoe je siddha lakSya che ane siddhazilA upara birAjamAna thai, zuddha svarUpamAM rahI paramAtmAnI vAta kahI hoya te mAnavAmAM ApaNane kazo vAMdho na hoi avyAbAdha sukha anubhavavuM e jIvanuM aMtima lakSya che. eTalA mATe , zake. vaLI teo evI dazAe pahoMcelA hoya che ke anyathA kahevA mATe namo mattA,' ne badale "namo siddhANaM' ja yogya pATha che. temane koI prayojana nathI. vaLI, AkAza sAme najara karIe chIe to | navakAra maMtramAM ApaNe paMca parameSThine namaskAra karIe chIe. enI anaMtatAno khyAla Ave che. emAM rahelI keTakeTalI vastuo emAM siddha bhagavaMtane karelo namaskAra AvI jAya che. dareka padanI je vizenI jANakArI e ApaNI pahoMca bahAranI vAta che. AvI adRSTa, judI judI ArAdhanA karavAmAM Ave che temAM paNa siddha padanI judI agamya vAta koI ApaNane potAnI jJAnalabdhithI kahe to tenA mAnavA ArAdhanA thAya che. navapadanI ArAdhanAmAM ane vIsa sthAnakanI mATe koI kAraNa rahetuM nathI. te mATe zraddhA joie. buddhi ane tarka karatAM ArAdhanAmAM paNa siddha padanI ArAdhanA AvI jAya che. zraddhAnuM kSetra A vizvamAM ghaNuM moTuM che. paraMtu tevA zAnIno yoga ane AtmarakSA maMtramAM darzAvyA pramANe siddha bhagavaMto mukha upara zreSTha samyaka zraddhA atyaMtta durlabha manAyAM che. zAstrakAroe kahyuM che ke mokSa vastra tarIke rahelA che. (muDe mud58 vara) jinapaMjara stotramAM tattvamAM zraddhA ane ruci na thavAM e abhavya jIvanuM lakSaNa che. abhavya darzAvyA pramANe siddha bhagavaMtonI ArAdhanA cakSurindriya ane jIvone nava tattvamAMthI ATha tattva sudhI zraddhA hoya che, teo cAritra lalATanA rakSaNa mATe karAya che. zarIramAM rahelA mUlAdhAra vagere sAta le che ane sArI rIte tenuM pAlana paNa kare che, paraMtu aMtaramAM temane sUkSma cakromAM navakAra maMtranAM padonuM dhyAna dharAya che, temAM "namo navamA tattvanI- siddhagatinI-mokSagatinI zraddhA hotI nathI. siddhAMNa padanuM dhyAna mastakamAM rahelA sahastrAracakramAM athavA lalATamAM siddhagatimAM, mokSapadamAM zraddhA thavI e bhavyapaNAnI nizAnI che. AjJAcakramAM dharavAmAM Ave che. hRdayanA sthAne aSTadala kamaLamAM jemane evI zraddhA che temane mATe siddha bhagavaMto parama vaMdanIya che. navakAramaMtranuM dhyAna dharAya che, temAM madhyamAM karNikAmAM arihaMta Ama, arihaMta paramAtmAnI jema siddha paramAtmAne paNa namaskAra paramAtmAnA dhyAna pachI uparanI pAMdaDImAM siddha paramAtmAnuM raktavarSe karavA joie. zrI ebhayadevasUri bhagavatI sUtranI TIkAmAM lakhe cheH dhyAna dharavAmAM Ave che. Ama, dhyAnanI vividha paddhatio che. namaskaraNIyatA caiSAmavipraNAzijJAnadarzana sukhavIryAdiguNayukta taduparAMta "namo siddhANaM'nA jApa ane dhyAnathI garimA siddhi' tayAsvaviSayapramodaprakarSotpAdanena bhavyAnAmatIvopakAra he tutvaaditi| prApta thAya che, kAraNa ke "siddhANaM' padamAM traNe guru mAtrAo rahelI che, [ siddha bhagavaMto avinAzI evA jJAna, darzana, sukha, viryAdi siddha pada pAMce padamAM moTuM che-guru che ane temAM 'siddhA' pada siddhezvarI guNothI yukta hovAthI, svaviSayamAM pramodano utkarSa utpanna karanArA yoginI mATe vaparAya che ane te garimA siddhi ApanAra che. Ama hovAthI tathA bhavya jIvone khUba upakAra karanArA hovAthI namaskAra | 'namo siddhANaM'nA jApa tathA dhyAnathI AvA laukika lAbho thAya che. karavAne yogya che.] alabatta sAdhakanuM lakSya to siddhapada pAmavAnuM ja hovu joIe. siddha paramAtmAne namaskAra karavAthI kevA kevA lAbha thAya che te navapadajImAM, siddhacakramAM siddha paramAtmAno raMga bAla sUrya jevo vize Avazyaka niryukti" zrI bhadrabAhusvAmI kahe che: - lAla batAvavAmAM Avyo che ane te raMganI emanI AkRtinuM dhyAna siddhANa namukkAro jIvaM moei bhvshssaao| . dharavAnuM pharamAvavAmAM AvyuM che. paMca parameSThimAM arihaMtano zveta, bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAe / siddhano lAla, AcAryano pILo, upAdhyAyano lIlo ane sAdhuno siddhANa namukkAro dhannANaM bhavakkhayaM kuNaMtANaM / kALo ema raMgo batAvavAmAM AvyA che. vastutaH paMcaparameSThIono hiayaM aNummuyaMto visottiyAvArao hoi / / potAno Avo koI raMga hoto nathI, paraMtu zAstrakAra maharSioe paMca siddhANa namukkAro esa khalu vannio mhtthotti.| parameSThinA dhyAna ane ArAdhanA mATe A pratIka rUpa raMgonI sahetuka jo maraNammi uvagge abhikkhaNaM kIrai bahuso / saMkalanA karI che ane te yathArtha tathA rahasyapUrNa che. siddha paramAtmAne siddhANa namukkAro savvapAvappaNAsaNo / AThe karmone bALIne bhasma karI nAkhyAM che eTale karmarUpI Idhanane maMgalANaM ca savvesiM paDhama havai maMgalaM // bALanAra aminA pratIka rUpe temano raMga lAla rAkhavAmAM Avyo che. [zrI siddha paramAtmAone karelo namaskAra jIvane hajAro bhavathI 'siddha paramAtmAe potAnA AtmAne tapAvIne, sarva karmano kSaya karyo. mukta karAve che. teone bhAvapUrvaka karAto namaskAra to vaLI tapAveluM raktavarNI sonuM jema malinatA vinAnuM sAva zuddha thaI jAya che, bodhilAbhane mATe thAya che. zrI siddha paramAtmAne karelo namaskAra dhanya tema siddha paramAtmAnA vizuddha AtmAnuM dhyAna tapAvelA suvarNa jevA puruSonA bhavano kSaya karanAra thAya che. hRdayamAM tenuM anukaraNa karavAthI kta raMgathI karavAnuM hoya che. jema saMpUrNa nirAmaya mANasanuM rakta lAla durgAnano nAza thAya che. raMganuM hoya che, tema karmanA koI paNa prakAranA rogathI rahita siddha zrI siddha paramAtmAne karelo namaskAra kharekhara mahAarthavALo paramAtmAnuM dhyAna raktavarNathI karavAnuM hoya che. maMtrazAstramAM rakta varNavelo che, je maraNa vakhate bahuvAra satata karavAmAM Ave che. varNa vazIkaraNa-AkarSaNanA hetu mATe manAya che. siddhAtmAo zrI siddha paramAtmAne karelo namaskAra sarva pApano nAza karanAra muktirUpI vadhUnuM AkarSaNa karanArA che, tethI tathA jagatanA sarva jIvone che tathA sarva maMgalomAM prathama maMgala che.] potAnA tarapha AkarSI rahyA che, tethI temanuM dhyAna rakta varNathI karavAnuM koika kadAca prazna kare ke mokSe gayelA jIvone ApaNe namaskAra hoya che. badhA raMgomAM lAla raMga saubhAgyano manAya che. zukanavaMto karIe chIe. to pachI 'namo muttANane badale namo siddhANaM bolavAnI gaNAya che. siddha paramAtmAo muktirUpI lakSmInuM sarvazreSTha saubhAgya zI jarUra? ano uttara e che ke jIvanuM lakSya to ATha prakAranAM karmano apAvanArA che mATe lAla raMgathI emanuM dhyAna dharavAnuM hoya che. badhA - sarva karma no kSaya karI saMsAra- paribhramaNamAMthI mukti meLavavAnuM che. raMgomAM lAla raMga ghaNe dUra sudhI joI zakAya che. (signala vageremAM A
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prabuddha jIvana eTale ja lAla raMga vaparAya che.) siddha paramAtmA cauda rAjalokanA TheTha uparanA cheDe birAjamAna che, chatAM sArI AMkhavALA (samyaka dRSTivALA) jIvo emane potAnA dhyAnamAM joi zake che. lAla raMga cetavaNIno, thobhI javAno raMga che. siddha paramAtmA ApaNane navA karmabaMdhanathI thobhI javA mATe cetave che. eTalA mATe aSTadala kamaLamAM navapadajInuM dhyAna dharavAmAM siddha paramAtmAnuM rakta varNathI dhyAna dha2vAnuM hoya che. siddha paramAtmAnA rakta raMganAM udAharaNo ApatAM eka bAlAvabodhakAre lakhyuM che, je siddha raktakAnti gharatA, jilyuM Ugato sUrya, hiMguLano varNa, dADima-jAsudanuM phUla, ardhaguMjAraMga, niSadha parvata, raktotpala kamala, marakata ratna, coLano raMga, kaMkuno roLa, cunA sahita taMboLa, isI raktavarNa siddhanI pAMkhaDI dhyAie.' yuvAcArya zrI nathamalajI paMca parameSThinA dhyAnanI prakriyAmAM siddha paramAtmAnuM dhyAna darzana kendramAM cittane kendrita karI, potAnA zvAsa vaDe AkAzamAM 'namo siddhANaM' ema akSaro lakhI, pahelAM mAtRkAonuM pachI padanuM, pachI arthanuM ane pachI potAnAmAM rahelA siddha svarUpanuM dhyAna, bAla sUrya ane pachI pUrNimAnA zItala candranA rUpamAM sAkSAtkAra sahita, karavAnuM samajAvyuM che. hemacaMdrAcArye darzAvela padastha, piMDastha, rUpastha ane rUpAtIta e krame siddha paramAtmAnuM dhyAna dharavAmAM Ave che. navapadanI ArAdhanAmAM bIjA divase siddha padanI ArAdhanA karavAnI hoya che e mATe upAdhyAya yazovijayajIe lakhelo nIceno dUho bolI siddha bhagavaMtane namaskAra karAya che H rUpAtIta svabhAva je, kevala iMsaNa nANI re; te dhyAtA nija AtamA, hoya siddha guNa khANI re. e divase 'OM danamo siddhANaM'nI vIsa navakAravALI gaNavAnI hoya che. e divase ATha kAusagga, ATha sAthiyA, ATha pradakSiNA ane ATha khamAsamaNa-e pramANe vidhi karavAnI hoya che. siddha bhagavaMtanA ATha guNa che. te pratyeka bolIne siddha bhagavaMtane namaskAra karAya che, jema ke (1) anaMta jJAna saMyutAya zrI siddhAya nama:, (2) anaMta darzana saMyutAya zrI siddhAya namaH (3) avyAbAda guNa saMyutAya zrI siddhAya namaH (4) anaMta cAritra guNa saMyutAya zrI siddhAya namaH, (5) akSama sthiti guNa saMyutAya zrI siddhAya nama:, (6) arUpI niraMjana guNa saMyutAya zrI siddhAya namaH (7) agurulaghu guNa saMyutAya zrI siddhAya namaH (8) anaMtavIrya guNa saMyutAya zrI siddhAya namaH. e divase godhuma (lAla ghauM)nA sAthiyA karAya che. zakti saMpanna vyakti ATha sAthiyA upara ATha mANeka mUke che. eka dhAnanuM AyaMbila karanAra ghauMnI vAnagI vApare che. vIsa sthAnaka tapanI ArAdhanAnA dUhAomAM siddha paramAtmAne nIceno dUho bolI namaskAra karavAmAM Ave che. guNa anaMta nirmaLa thayA, sahaja svarUpa ujAsa, aSTa karma maMLa kSaya karI, bhaye siddha namo tAsa. e divase 'OM namo siddhANaM'nI vIsa navakAravALI gaNavAnI hoya che. taduparAMta 31 sAthiyA, 31 khamAsamaNa tathA 31 kAusagga karavAnA hoya che. pratyeka khamAsamaNa vakhate siddhapadanA eka eka ema 31 guNa ( ATha karmanI 31 mukhya prakRti)nA nirdeza sAthe namaskAra karAya che. u.ta. zrI matijJAnAvaraNIya karmarahitAya zrI siddhAya namaH vaLI pratyeka khamAsamaNa vakhate uparano dUho bolavAno hoya che. khamAsamaNa pachI 31 logassano kAusagga karavAno hoya che. tathA siddhapadanuM dhyAna rakta varSe karavAnuM hoya che. tA. 16-1-9 eTale ja caturvizatistava-logassasUtramAM paNa chellI gAthAmAM siddhagati mATe ja prArthanA karavAmAM AvI che : siddhapadanI AvI ArAdhanAthI hastipALa rAjA tIrthaMkara thayA hatA. siddhapadanA sAcA ArAdhaka jIvo avazya siddhapada pAme che. 'caMdesu nimmalayarA Aiccesu ahiyaM payAsayarA / sAgara vara gaMbhIrA siddhA siddhiM mama disaMtu // siddha paramAtmA pAse siddhigati mATe ja prArthanA karavAnI hoya che. AcArya zrI siddhasene kahyuM che ke 'namo siddhANa' padamAM pAMca akSara che te audArika vagere pAMca prakAranAM zarIrano nAza karanAra, paMcatva (maraNa)nA prapaMcone dUra karanAra tathA 'paMcama gati' (mokSa gati) apAvanArA che. A paMcama gati meLavavAnuM potAnuM lakSya rahe ane tene yogya puruSArtha karavAnuM baLa maLI rahe evI jIvanI abhilASA hovI ghaTe. pariziSTa zrI siddhapadanuM caityavaMdana zrI zailezI pUrvamAMta, tanu hIna tribhAgI; pUrvaprayoga prasaMgathI, uragha gati jAgI. samaya ekamAM lokamAMta, gayA niguNa nirAgI; cetana bhUpe AtmarUpa, sudizA lahI sAgI. kaivala desaNa nANathI e, rUpAtIta svabhAva; siddha bhaye tasu hIradharma, vaMde dharI zubha bhAva. zrI siddhapadanuM stavana zrI siddhapada ArAdhIe re, kSaya kIdhAM aDa karma re ziva vasIyA. arihaMte paNa mAnIyA re, sAdI anaMta sthira zarma re, 1 guNa ekatrIsa paramAtmA re, turiya dazA AsvAda re. evaMbhUta naye siddha thayA re guNagaNano AhalAda re. 2 suragaNa sukha tribhuM kALanAM re, anaMtaguNA te kIdha re anaMta varSe vargita karyo re, to paNa sukha samIdha re. 3 baMdha udaya udIraNA re, sattA karma abhAva re. urdhva gati kare siddhajI re, pUrvaprayoga sadbhAva re. gati pAriNAmika bhAvathI re, baMdhana chedana yoga re. asaMga kriyA baLe nirmaLo re, * siddhagatino udyoga re. paesaaMtara aNapharasatA re, eka samayamAM siddha re.4 carama tribhAga vizeSathI re, avagAhana ghana kIdha re.pa siddhazilAnI upare re, jyotimAM jyoti nivAsa re. 6 hastipAla pare sevatAM re, saubhAgyalakSmI prakAza re, 7 zrI siddhapadanI stuti aSTa karama huM dahana karIne, gamana kiyo zivavAsIjI, avyAbAdha sAMdi anaMta cidAnaMda cidarAzijI; paramAtama pada pUraNa vilAsI athaghana dAgha vinAzIjI, anaMta catuSTaya zivapada dhyAvo, kaivalajJAnI bhAkhIjI. mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, o o sthaLa 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400004. phonaH350299.mudrAsthAna rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 9, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-40008. phoToTAipaseTiMga-mudrAMkana, muMbaI-400 092. 400 092.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 40 aMka: 2 0 tA. 16-2-1993 0 Regd. No. MH.By / South 54 Licence No. : 37 00 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa00 vArSika lavAjama rU.30000. taMtrI : ramaNalAla cI. zAha aLaza aLaza athavA aLacha eTale kacaro. aLaza eTale jUnI nakAmI pharIne Trena chevaTe pAchI nyuyorka AvI pahoMcI ane nyuyorka rAjya e nAkhI devAnI vastu. kacarAnA nikAla mATe chevaTe judI ja vyavasthA karavI paDI. kacaro te kaMI lekhano viSaya hoI zake ema koikane lAge. Ama, duniyAmAnA ghaNA dezomAM, khAsa karIne samRddha dezomAM alabatta, kacarA vize kacarA jevuM lakhavAno kaMI artha nathI. kacarAno nikAla divase divase moMgho thato jAya che. amerikAnA keTalAka kacaro mAnavajAtano sanAtana viSaya che. jyAM sudhI mAnavajAta che mahattvanA praznomAM kacarAnA nikAlano prazna atyaMta gaMbhIra che. kacaro tyAM sudhI kacaro ene choDavAno nathI. duniyAnA arthataMtramAM eka mahattvano viSaya banI gayo che. - vartamAna jagata kacarA mATe vadhu sabhAna banyuM che. chellA eka chellA eka be dAyakAmAM duniyAnAM keTalAya moTA moTA zaheromAM saikAmAM plAsTika, rAsAyaNika padArtho, tela, aNu vagerenA kacarAne vasatInI saMkhyAno AMka eka karoDa upara nIkaLI gayo che. Tokayo, kAraNe kacarAnuM vaividhya ghaNuM vadhyuM che. kacarAnI sAthe paryAvaraNanA prazno sAo pAulo, mekisako jevAM keTalAMka zahero to be karoDanI vasatI UbhA thayA che. kacarAnA ayogya ke vilaMbita nikAlane kAraNe sudhI pahoMcI javA AvyAM che. ATalAM moTAM zaheronI svacchatAno, rogacALAnI samasyAo paNa cAlu thai che. keTalAka navA navA rogo kacarAnA nikAlano prazna ghaNo vikaTa banI gayo che. laMDana, perIsa ke kacarAne kAraNe astitvamAM AvyA che. keTalAka rogo to hospiTalanA nyuyorka jevAM eka jamAnAmAM aMtyaMta svaccha gaNAtAM zaheromAM paNa have kacarAmAMthI ja phelAvA lAgyA che. keTalAye vistAromAM asvacchatA jovA maLe che. eziyAnA zaheromAM kacaro duniyAnI eka tuccha, kSudra vastu che. paNa enI tucchatA ke Tokayo ane siMgApure potAnI svacchatAnuM pramANa jALavI rAkhyuM che. kSudratAnI avagaNanA karavAnuM mAnavajAtane poSAya evuM nathI. tema chatAM te zaheronuM kacarAnuM pramANa ghaNuM moTuM che. AkhI duniyAmAM samagra duniyAnA badhAM rASTronI dRSTie vicArIe to phakta sauthI vadhu kacaro kADhanAra zahera tarIke Tokayo gaNAya che. vIsa hajAra kacarAnA nikAla mATe sarakArI stare kula rojanA eka so abaja karatAM Tana jeTalo kacaro Tokayo roje roja dariyAmAM ThAlave che. vastutaH Tokayo vadhuM rUpiyAnuM kharca thAya che. vyaktigata ke kauTuMbika stare roja thatA pAse dariyAmAM kacarAnA eka TApunuM nirmANa thaI gayuM che. kacarA mATenA kharcanI vAta to judI che. ghara, dukAna ke kArakhAnAmAMthI jApAnamAM kacarAnuM pramANa ghaNuM vadhu rahe che enA kAraNomAM tyAMnA bahAra AvelA kacarAnA nikAla mATe sudharAI ke sarakAranI javAbadArI arthataMtrIo jApAnIonI pekiMga karavAnI lAkSaNika paddhatine paNa. divase divase moTI thatI jAya che. have kacarAnA nikAla mATe mAtra lorI gaNAve che. koi paNa cIjavastu levI ke ApavI hoya to sArI rIte ke Trakano ja upayoga nathI thato. speziyala Trena ane sTImarono upayoga vIMTALyA vagara ApI na zakAya. moTI moTI dukAnonI, sTorsanI paNa thavA lAgyo che. kyAreka vimAnano upayoga paNa thayo che. najIkanA keTalIka zakti suzobhita pekiMga karavAmAM vaparAya che ane lokonI bhaviSyamAM samRddha dezomAM madhadariye kacarAno nikAla karavA mATe kArgo zakti te kholAvAmAM vaparAya che ane teno kacaro vadhato jAya che. vimAnanI niyamita avarajavara thavA lAge to navAI nahi. keTalAka vAra to vastunI kiMmata karatAM pekiMga vadhAre hoya che. keTalAMka mAnavasarjita kacaro duniyAnA dura duranA khUNAmAM pahoMcI gayo varSa pahelAM jApAnamAM huM hato tyAre eka mitre koIkano paricaya che. alAskAmAM poinTa beromAM ame hatAM tyAM joyuM ke baraphanA e karAvyo. e aparicita bhAIe bheTanuM eka moTuM suzobhita pekeTa dezamAM Thera Thera kacarAnA Dhaga hatA. unALo Ave, barapha ogaLe ane ApyuM. meM kahyuM ATalI moTI bheTa mArAthI levAya nahi. meM tamAruM evuM sTImaro AvatI thAya ane kacaro laI jAya tyAM sudhI eskimo lokone kaMI kAma nathI karyuM. emaNe kahyuM "DaoN. zAha, A to eka pratIka rUpe rAha jovI paDe che. evaresTanA zikhara upara sAhasikonI TukaDIo dvArA nAnI sarakhI bheTa che. tamAre e levI ja joIze.' e bheTa laIne, thato kacaro vakhato vakhata vadhato jAya che. e sApha karAvavA mATe lAkho hoTela para AvIne meM kholI. suzobhita ribanavALuM pUThuM kholyuM. rUpiyAnI jarUra paDe ema che. samudramAM TenkaronA oilathI thato kacaro emAMthI eka suzobhita khokhuM nIkaLyuM. e kholatAM eka suzobhita kavara sApha karAvavA mATe keTalAye dezone vArSika bajeTa banAvavuM paDe che. nIkaLyuM. e kholatAM raMgaberaMgI suzobhita kAgaLamAM vIMTALelI koI alAskAmAM vAlTijhamAM kamAnanI bedarakArIne lIdhe khaDaka sAthe athaDAI cIja hatI. meM utsukatApUrvaka e kAgaLa ukhAyo to emAMthI eka sAva gayelA TenkaramAMthI vahI gayelA lAkho gelana oilane kAraNe pradUSita nAnI khissA mATenI Teliphona DAyarI nIkaLI. huM Azcaryacakita thayo. thayelA pANIne sApha karavA amerikAne karoDo DolaranuM kharca karavuM paDyuM DAyarI karatAM pekiMgamAM 2kama ane samaya vadhuM vaparAyAM hatAM. e aparicita bhAie sAce ja najIvI bheTa ApI hatI. premathI ApI - thoDA vakhata pahelAM chApAmAM vAMcyuM hatuM ke amerikAmAM nyuyorka hatI. paNa bheTa karatAM tenuM pekiMga bhAre AkarSaka hatuM, je chevaTe kacarAmAM sTeTanI kacaro bharelI eka speziyala Trena bIjA rAjyanA dariyAmAM gayuM. kacarAnI TopalI AkhI bharAI gaI, kacaro pheMkavA mATe gaI hatI, paraMtu te rAjya potAnA vistAramAM kacaro vIsamI sadImAM A pekiMganA kalcarane kAraNe duniyAnA ghaNA pheMkavAnI paravAnagI ApI nahi eTale e Trena tyAMthI trIjA rAjyamAM dezomAM kacarAno prazna vadhu gaMbhIra banI gayo che. gai. tyAMthI paNa paravAnagI maLI nahi. Ama traNa cAra rAjyamAM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-92 sAMskRtika vikAsanI sAthe sAthe manuSya jAtinA vividha prakAranI cIja vastuo mATeno vaparAza paNa ghaNo vadhI gayo che. mANasa bhogavI zake tenA karatAM tenI pAse vadhu vastuo hoya che. ene kAraNe paNa duniyAmAM aLaza ghaNI vadhI gaI che, ghara moTuM hoya to mANasane jUnI vastuo jaladI kADhavI gamatI nathI. saMgharyo sApa paNa kAmano e mAnyatA haju ghaNA sthaLe jovA maLe che. bhAratanAM sarakArI daphataro enAM uttama udAharaNa che. bIjI bAju kAmanI cIjavastuo paNa nAkhI devAnI samRddha dezomAM prathA paDI gaI che. traNa dAyakA pahelA huM jyAre pahelIvAra amerikA gayo tyAre eka resTorAmAM ThaMDu pANI pIdhA pachI enI bATalI kAunTara para ApavA gayo tyAre teoe mane te pAse rAkhelI kacarAnI peTImAM nAkhI devAnuM jaNAvyuM. mane bahu Azcarya thayuM. ATalI sarasa bATalI kacarAnI aMdara te nAkhI devAtI haze ? tarata mAnyuM nahi paNa pachIthI khAtrI thaI ke e dezamAM to badhA ja loko khAlI thayelI bATalI kacarAmAM ja nAkhI de che. dezanI samRddhino te paricaya karAve che. ghaNA samRddha dezomAM hAtha dhoyA pachI hAtharUmAla vAparavAmAM AvatA nathI. paraMtu pepara nepakIna rAkhavAmAM Ave che. hAtha sApha karyA pachI te kacarAmAM nAkhI devAmAM Ave che. svacchatA pUrI jaLavAya ane cepI jIvANuo lAgI na jAya e mATe Avo upayoga teo jarUrI mAne che, chatAM enA kacarAno prazna ghaNo moTo banI jAya che. dhanADhaya dezomAM kacarAnuM eka moTuM nimitta te bina jarUrI TapAlanuM che. enaJunk Mail-'karacarATapAla" kahevAmAM Ave che. bhAratamAM paNa evI kacarA TapAla cAlu thai gaI che. moTI moTI kaMpanIo potAnI cIja vastuonI jAherAta mATe, navA zeranI arajI mATe, Teliphona DirekaTarImAMthI ke saMsthAonA sabhyonI yAdImAMthI athavA anya kaMpanIonA zeraholDaronI yAdImAMthI nAma saranAmAM meLavIne te darekane potAnI TapAla mokalI Ape che. AvuM kharca te kaMpanInA vahIvaTI kharcamAM gaNAya che ane kaMpanIone te paravaDe che. emAMthI keTalAka gharAko maLe to paNa sAro napho thAya che. paraMtu jemane emAM rasa na hoya teone to roja kacaro kADhavAno zrama levo paDe che. keTalAkane AvI rIte ghare AvelI TapAla kholavAno samaya bagADavo paravaDato nathI. eTale keTalAka loko vagara joye ja evI TapAla sIdhI kacarApeTImAM nAkhe che. duniyAnuM A eka moTuM aniSTa vadhavA lAgyuM voziMga mazIna, TI. vI. TeparekarDara jevI vastuo pheMkI devAmAM Ave che. sArAM sArAM pustako paNa vaMcAI gayA pachI (ka vAMcyA vagara paNa) kacarAmAM nAkhI devAmAM Ave che kAraNa ke te lenAra koI hotAM nathI. (kacarAmAM gerakAyade janmelAM bALako pheMkI devAmAM Ave che. e to judo viSaya che.) AvI keTakeTalI vastuone pheMkI devAtI joie tyAre jIva paNa baLe ke samRddha dezomAM saMpattino durvyaya keTalo badho thAya che. koIke jyAre potAnI samRddhinA garvarUpe sArI sArI vastuo paNa potAnA loko pheMkI de che evI vAtano ullekha karyo tyAre meM kahyuM ke AmAM kazI navAi nathI. Ama banavuM svAbhAvika che. eka samaye bhArata paNa AnA karatAM vadhu samRddha deza hato. bhAratamAM paNa samRddhinA kALamAM AvuM banatuM hatuM. aDhI hajAra varSa pUrve zAlibhadranI mAtAe rAjAne paNa na paravaDe evA lAkho rUpiyAnI kiMmatanA ratnakaMbala lIdhA, paraMtu batrIsa putravadhUo vacce te soLa ja hatAM eTale tenA aDadhA TukaDAM karavAmAM AvyA ane putravadhUoe te paheravAne badale paga lUchIne kacarAmAM pheMkI dIdhA. A to zAlibhadranA kuTuMbanI eka nAnI vAta gaNAya. paraMtu zreNika rAjAe jyAre zAlibhadranA kuTuMbanI mulAkAta lIdhI tyAre temaNe najare joyuM ke zAlibhadranI patnIo sonAnAM ratnamaMDita ghareNAM paNa rojeroja navAM pahere che ane paherelAM ghareNAM bIje divase nahAtI vakhate kacarA tarIke khALamAM nAkhI de che. ApaNA dezamAM jUnAM chApAM, khAlI bATalIo, khAlI DabbA vagere jUnI purANI vastuo vecAtI laI janArA mANaso hoya che. teo tene sApha karI pharI upayogamAM laI zakAya e rIte vApare ke vece che. paraMtu samRddha dezomAM AvA binajarUrI kacarAno nikAla kevI rIte karavo ane te nikAla mATenA kharcane kevI rIte pahoMcI vaLavuM e badhA prazno rahelA hoya che. pazcimanA dezomAM paNa RecyclyingnI prathA dAkhala karavI paDI che kAraNa ke tema karyA vagara hadde chUTako nathI. risAyakitaMga mATe moTAM kArakhAnAM sthapAyAM che, jemAM kanveyara belTa upara pahoLo karelo sUko kacaro pasAra thAya che ane nokaro temAMthI judI judI jAtano kacaro judo tAravI le che ane te sApha karIne pharI upayogamAM levAya che. keTalAya svaccha, samRddha zaheromAM kacaro game tyAM nAkhI zakAto nathI, bora khAIne ThaLiyo paNa dariyAnA pANImAM nAkhI zakAto nathI. tema karanArane bhAre daMDa bharavo paDe che. daMDanA bhayane lIdhe pachI to svacchatA enI Teva ja banI jAya che ane vakhata jatAM svacchatAnA eka prakAranA saMskAra ghaDAya che. ThaMDA dezo karatAM garama dezomAM dhULa vagere UDavAne kAraNe gaMdakI vadhAre thAya che evo mata che. paraMtu enA karatAM paNa ajJAnane kAraNe lokone svacchatAnI Teva ochI hoya che e vadhu mahattvanuM kAraNa che. duniyAnA gaMdA moTAM zaheromAM mekisako ke sAo pAulonI jema muMbaI ane kalakattA paNa gaNAya che.. atizaya gIca vasatI, pANInI achata, nabaLI Arthika sthiti vagere kAraNo to kharAM ja, chatAM svacchatAnA Agrahano abhAva e paNa eka moTuM kAraNa che. duniyAnA gaMdA dezomAM bhAratanI gaNanA thAya che e ghaNI zaramanI vAta che. gAMdhIjIe AphrikAthI pAchA bhAratamAM AvIne AjhAdInuM je AMdolana calAvyuM tenI sAthe sAthe keTalAka racanAtmaka kAryakramo paNa cAlu karyA. temAMno eka mahattvano kAryakrama ne svacchatAno hato. gAMdhIjI pote potAnA hAthe AzramamAM jAjarU sApha karatA ane gAMdhIjInI preraNAthI keTalAya gAmomAM svacchatAnI jhuMbeza upADavAmAM AvatI. grAma saphAI eka mahattvano kAryakrama tyAre banI rahelo hato. gAMdhIjInA gayA pachI durbhAgye sarakAre svacchatAnA kAryakramane bahu mahattva na ApyuM ane tene lIdhe samagra bhAratamAM gaMdakInI eka moTI samasyA UbhI thaI che. . bhAratamAM sauthI vadhu jarUriyAta lokone svacchatAno mahimA samajAvavAnI che. zahero ane gAmaDAMomAM ekaMdare loko gaMdakIthI eTalA badhA TevAI gayA che ke gaMdakInI ghaNA lokone sUga paNa hotI nathI. gAmaDAMmAM keTalAMya gharomAM strIo jhADu kADhIne AMgaNAmAM ja thoDe dUra kacaro nAkhatI hoya che. gaMdakIne kAraNe durgadha phelAya che ane rogacALo thAya che e bAbata pratye lokonuM kudaratI durlakSya jovA maLe che, kAraNake e vize temanuM ajJAna che. garIbI sAthe gaMdakI saMkaLAyelI hoya che tema chatAM jo svacchatAno mahimA temane samajAvavAmAM Ave to gaMdakI dUra thAya. keTaleka sthaLe to mANaso dukAna ke zerInA oTale AMkho divasa navarA beThAM hoya, paraMtu zerI svaccha rAkhavAnI sabhAnatA have to keTalAka dezomAM mAtra Junk Mail ja nahi, Junk Telephone paNa cAlu thaI gayA che. ghare TeliphonanI ghaMTaDI vAge risivara upADavAmAM Ave to koI kaMpanInI jAherakhabaranuM rekorDiMga vAgatuM sAMbhaLavA maLe. komyuTaranI zodha pachI komyuTara ja Teliphona DirekaTarInA ApelA naMbaro pramANe darekane phona karatuM jAya ane rekorDa saMbhaLAvatuM jAya. tamAre e rekorDa na sAMbhaLavI hoya to risivara pAchuM mUkI daI zako cho, paraMtu game tyAre ghaMTaDI vAge to risivara upADyA vinA chUTako ja nathI. chellA keTalAka dAyakAnA nirIkSaNa pachI saMzodhakoe joyuM ke plAsTika, nAyalona, tharmokola vagere prakAranA padArtho kacarA tarIke mATImAM jaladI bhaLIne mATI thai jatAM nathI, paraMtu varSo sudhI enA e ja svarUpe jamInamAM rahe che. jo Ama thAya to bhUminuM paDa sarakhuM baMdhAya nahi. ethI bIjA keTalAka anartho paNa thAya che. dharatImAM kacarAnA purANa tarIke evo kacaro javo joIe ke je mATI sAthe bhaLIne vakhata jatAM mATI jevo thaI jAya. to evI nakkara mATImAM sAruM bAMdhakAma thaI zake. eTale samRddha dezomAM paNa have plAsTika, nAIlona vagere prakArano kacaro ocho thAya e mATe keTalIka jAgRti AvI che. atizaya dhanADhaya dezomAM thoDI vaparAyelI ke jUnI lAgatI cIja vastuo tarata kacarAmAM pheMkI devAya che, kAraNa ke tema karavuM teone sahaja rIte paravaDe che. vaLI te vecavA mATe kADhI nAkhavAmAM Ave to tenA lenAra gharAko paNa hotA nathI. amerikAmAM mArA putrane tyAM huM hato tyAre eka divasa joyuM ke eka pADozIe potAnA gharano sophAseTa kacarAnI peTImAM nAkhI dIdho. mAtra jUno ja thayo hato. haju daseka varSa sahelAithI cAle evo e hato. bhArata jevA dezamAM jUnI vastuonI le-veca karavAno dhaMdho karanArA, jarIpurANavALA e sophAseTanA saheje hajAreka rUpiyA Ape. AvI rIte amerikAmAM ane bIjA dhanADhaya dezamAM kacarAnI peTImAM khurazI, Tebala, Tebalalempa ke rephrIjareTara,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-93 prabuddha jIvana temanAmAM hotI nathI. bhArata jevA Arthika viSamatAvALA dezomAM to zerIonI svacchatAno kAryakrama svaicchika rIte paNa yojI zakAya. sudharAI ke sarakAra upara bahu AdhAra rAkhI zakAya nahi, e mATe sevAbhAvI svaicchika maMDaLo sthapAvAM joIe ane keTalIka pravRtti spardhAnA dhoraNe yojavI joie. relavenA pATA upara zaucAdi mATe javuM e jANe ke eka svAbhAvika ghaTanA banI gaI che. jyAM jyAM je je gAma pAsethI relave pATA pasAra thatAM hoya tyAM teno upayoga zaucAdi mATe gAmanA loko karatA AvyA che. hajAro mAIlanI relave pATA dharAvatI bhAratIya relavenI A eka sauthI moTI zaramajanaka bAbata che. emAya muMbai, dilhI, kalakattA, madrAsa jevAM moTAM moTAM zaheromAM savAre pasAra thatI Treno mATe zaramajanaka dRzyo khaDAM thAya che. bhAratIya relavenA sTezano upara pleTaphormanI vaccenA pATAo ane relave yArDa e gaMdakInAM ghaNAM moTAM kSetro che. keTalAMka varSa pahelAM raziyAmAM relave pravAsamAM joyuM hatuM ke sTezana Ave tenI thoDI miniTo agAu DabAmAM zaucAlayo baMdha thaI jAya ane sTezana choDyA pachI thoDI vAre te kholavAmAM Ave. sTezana para gaMdakI na thAya e AzayathI AvI paddhati tyAM dAkhala karavAmAM AvI che. bhAratIya relavemAM evI paddhati dAkhala karavAnuM saraLa nathI. vadhu paDatI giradI, sTAphano abhAva, ochAM zaucAlayo, tathA svacchatA mATenA Agrahano abhAva ane te mATenI yogya samajaNano abhAva AvAM AvAM kAraNone lIdhe bhAratIya relavemAM svacchatA AvatAM to ghaNAM varSo nIkaLI jaze. prakRtinA pAMca mukhya tattva pRthvI, pANI, vAyu, agi (prakAza) ane AkAzamAM game tevI vastune jIrNazIrNa karavAnI, bagADI nAkhavAnI, kacaro pedA karavAnI zakti rahelI che. tevI ja rIte kacarAne nirmULa karavAnI zakti paNa temAM rahelI che. pRthvI karatAM pANInuM pramANa vadhu che. pANI karatAM vAyunuM pramANa vadhu che. vAyu karatAM prakAzanuM pramANa vadhu che. ane prakAza karatAM AkAzanuM pramANa vadhu che. A darekanuM je pramANa che te sakAraNa che. e darekanuM pramANa eTaluM virATa che ke hajAro ane lAkho varSathI mAnavajAtie ane itara jIvasRSTie teno upayoga ane upabhoga karavA chatAM e tattvo khUTyAM nathI ane kyAreya khUTaze paNa nahi. 'mAnavajAti ane pazupaMkhIonI sRSTi bIjI koI pravRti na kare to paNa AhAra tathA zaucAdi kriyAone nimitte rojeroja te kacaro utpanna kare che. vartamAna jagatanA cAreka abaja jeTalA mANasonA eka divasanA zaucAdinA kacarAno vicAra karIe to paNa te keTalo moTo kacaro che teno khyAla Ave. eka divasa paNa kacarA vagarano jato nathI ane chatAM A badhA kacarAne samAvI levAnI, tenuM rUpAMtara karavAnI zakti mATI, pANI, vAyu, taDako vageremAM eTalI badhI che ke pRthvI uparano vasavATa mANasane mATe asahya thaI paDyo nathI. jo A prAkRttika tAvamAM evI zakti na hota to vasavATa eTalo durgadhamaya banI gayo hota ke mAnavajAti ane itara jIvasRSTi e durgadhathI guMgaLAIne kyAranIya naSTa thai gaI hota. * zaucAdi kriyAnA kacarAnI jema manuSyo ane pazu paMkhIonA zabanA kacarAno prazna paNa sanAtana che. janma ane maraNa e saMsAramAM cAlatI avirata ghaTamALa che. rojeroja A pRthvI upara eka lAkhathI vadhu mANaso mRtyu pAme che. chatAM ATalA badhA zabano nikAla paNa thaI jAya che. zaba thoDAM vakhatathI vadhAre rahe to tarata saDavA lAge che ane enI durgadha mAthuM phATI jAya eTalI tathA rogacALo utpanna kare tevI hoya che. zabano nikAla tarata ja karavo paDe che. mAnava jAtie anAdikALathI tenA upAyo zodhI kAr3hayA che. zabane dATavAmAM Ave to thoDAM divasomAM te mATI sAthe bhaLI jaIne mATI thaI jAya che. zabane bALavAmAM Ave to tenI rAkha thaI jAya che. raNamedAnamAM paDelA zabone pakSIo AvIne khAi jAya che. to paNa raNamedAnanuM vAtAvaraNa asahya durgadhavALuM banI jAya che. ethI ja yuddha vakhate zabanA nikAlanI vyavasthA paNa lazkare tarata vicAravI paDe che. - A pRthvI upara manuSya ke pazupaMkhIonI bilakula vasatI na hoya, to paNa satata kacaro utpanna thato rahe che. vRkSonAM pAMdaDAM ane bIjI keTalAye prAkRtika padArthonA kacarA to thatA ja rahevAnA, paraMtu te darekanI vyavasthA kudaratamAM ja rahelI che. kudaratanI e moTI maherabAnI che ema kahI zakAya. bhAratamAM ghaNe ThekANe lokomAM evI mAnyatA pracalita rahI che ke rAtre vAsIduM vaLAya nahi. AvI mAnyatA pAchaLa keTalAMka kAraNo paNa. hatAM. vIjaLInA dIvA nahotA tyAre rAtre vAsIdu vALavAmAM aMdhArAmAM koI kiMmatI vastuo cAlI jAya evuM jokhama paNa rahetuM. aMdhArAmAM vAsIdu vALatAM jIvajaMtuono paNa Dara raheto. parvanA divase amuka rIte ja vAsIdu vALavAnI prathA hatI. divALI ane nUtana varSanA divasomAM savAre gharamAMthI kacaro kADhIne bahAra nAkhavA jAya tyAre strIo hAthamAM thALIvelaNa laIne jAya ane kacaro nAkhyA pachI thALI vagADatI vagADatI gharamAM pAchI Ave ane te vakhate bolatI hoya ke, aLasa jAya ane lakSmI Ave!" ApaNe tyAM jUnI kacarA jevI vastuo mATe aLaza zabda pracalita rahyo che. A aLaza' zabda "alakSmI' uparathI Avelo che . nAkhI devA jevI vastuo te alakSmI che. divALInA parvanA divasomAM loko kacaro nAkhatI vakhate evI bhAvanA bhAvatAM ke gharamAMthI alakSmI dUra thAya ane lakSmI padhAre. lokonI lakSmInI prAptinI zubha bhAvanAnA saMketa rUpe A prathA udbhavI hatI. aLaza jAya to ja lakSmI Ave. jyAM sudhI gharamAM aLaza- alakSmIno vAsa hoya tyAM sudhI lakSmIdevIne padhAravAnuM mana na thAya. svacchatA mATenI kevI uttama bhAvanA ! paNa Aje e ghasAI gaI che. jeoe jIvanamAM pragati karavI hoya teoe aLazanA jhaDapI visarjananI kalA zIkhI levI joIe.. bAhya sthUla kacarA karatAM aMtaramAM rahelI malina vRttio rUpI kacaro kADhavAnI ethI paNa vadhu mahattvanI vAta che. bhagavAna buddhanA eka ziSyano prasaMga che. ziSyanuM nAma hatuM saMmArjanI. temanuM nAma paNa sArthaka hatuM. teo svacchatAnA bahu ja AgrahI hatA. AzramamAM eka nAnI sarakhI kuTira bAMdhIne teo temAM rahetA hatA. kuTira ekadama svaccha rahetI. AMgaNAmAM paNa teo pUrepUrI svacchatA rAkhatA. AkhA AzramamAM saMmArjanInI kuTira svacchatAnI dRSTie prathama naMbare AvatI. saMmArjanIno e mATe bhAre puruSArtha raheto. jyAre juo tyAre temanA hAthamAM jhADuM hoya. temanI kuTira pAsethI koI pasAra thAya ane dhULamAM enA pagalAM paDe to tarata saMmArjanI UThIne jhADu laine te dhULa sarakhI karI nAkhe. saMmArjanInI takalIpha pAnakhara RtumAM ghaNI vadhI jatI. sUkAM pAMdaDAMno kacaro vRkSa uparathI Akho divasa paDyA kare ane dUra dUranA pAMdaDAM paNa UDI UDIne Ave. saMmArjanI Akho divasa kacaro vALI vALIne thAkI jAya. ema karatAM saMmArjanIno svabhAva. paNa, cIDiyo thaI gayo. potAnA AMgaNA pAsethI koI pasAra thAya to saMmArjanI ene TokyA vagara, jhagaDo karyA vagara rahe nahi. koI pazu AvatuM hoya to ene aTakAvavA mATe saMmArjanI lAkaDI laIne mAravA doyA ja hoya. vRkSonA pAMdaDAne to teo kevI rIte aTakAvI zake ? paraMtu ethI ja vRkSo pratye emane khUba napharata rahetI. saMmArjanInI svacchatA mATenI cIvaTa vadhu paDatI thaI gaI che e vAta bhagavAna buddha jyAre jANI tyAre teo saMmArjanI pAse eka divasa AvyA. bhagavAna padhAryA ethI saMmArjanI bahu prasanna thaI gayA. bhagavAna buddhe enI . sAthe kuTiramAM besIne vAta karatAM zikhAmaNa ApI ke 'bhAi saMmArjanI' bAhya svacchatA jALavavAmAM tamAro Akho divasa veDaphAI jAya che. have to jarA jeTalI asvacchatA dekhAtAM tamArA cittamAM azAMti, udvega, krodha vagere AvI jAya che. bAhya svacchatA jALavavA chatAM tamArA aMtaramAM kaSAyano kacaro vadhavA lAgyo che. bAhya kacarAne tame bahu TALI nahi zako paraMtu AzramamAM rahIne tamAre je sAdhanA karavAnI che te to aMtaramAM rahelA kacarAne sApha karavA mATenI che. e nahi thAya to bAhya svacchatA badhI ja nirarthaka nIvaDavAnI che.' bhagavAna buddhanI zikhAmaNa sAMbhaLatAM saMmArjanInI dRSTi khUlI gai. emanA AMtaracakSu khUlI gayAM ane bhagavAnano upadeza emanA haiyAmAM vasI jatAM teo te pramANe sAdhanA karavA lAgyA. alpa parigraha tyAM alpa aLaza, alya kacaro, pRthvInA ochAmAM ochA padArthono upabhoga e paNa eka viziSTa kaLA che. nirarthaka upabhoga athavA durNaya e mAtra bhautika ja nahi, AdhyAtmika paNa droha che. evI samajaNa AvavI sahelI nathI-virala saMtamahAtmAo pAse evI draSTi hoya che. teo bAhya svacchatA jALavavA sAthe aMtaranI svacchatA paNa jALave che. bAhya ane atyaMtara ubhaya prakArano sarva kacaro dUra karavAnI kalA keTalA ochA loko hastagata karI zake che ! ramaNalAla cI. nAha
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana amaratva prAptinI prakriyA -- paM. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI mukti vartamAna kALe ja che. ahIM ane A kSaNe ja mukti che. mukti kyAMya dUra nathI, mukti kAMi koi eka sthAne paDelI vastu nathI ke tyAM jaine te lai AvavAnI che. tema te bajAramAM vecAtI maLatI cIja paNa nathI ke bajAramAM jai tene kharIdI lAvI zakAya. mukti ApaNI potAnI aMdara arthAta ApaNA potAnA AtmAmAM ja che . mukti eTale amaratva ! muktino saMbaMdha AtmA sAthe che. AtmAM baMdhAyo che ane AtmAne ja mukta karavAno che. AtmA amara che. amaratva e AtmAno svabhAva che. maraNa to dehanuM thAya che . deha janme che ane deha mare che. AtmA nathI to janmato ke nathI to marato. AtmA to kevaLa khoLiyA kahetAM deha-kalevara badalyA kare che. ApaNA AtmAe anaMtA deha dhAraNa karyAM ane mUkyA-choDyAM. e badhAM ya deha Aje AtmA sAthe nathI ane te dehanI smRti paNa nathI. paraMtu e dehane dhAraNa karanAra AtmA to AjanA deha sAthe Aje ya che ja ! AtmAnuM astitva hAjara ja che. AtmAnuM A astitva je janmojanma-bhavobhava akabaMdha rahe che te ja AtmAnuM amaratva che. A amaratva para anAdi kALathI je mRtyurUpI tALuM marAyeluM che ene kholavAnuM che. A saMdarbhamAM ja to vedAMtIoe AtmAne kuTastha kahyo che. bIjAMone maratAM joine ApaNe mAnI lIdhuM che ke ApaNe paNa marI javAnA chIe ! maraNane ApaNe ApaNo svabhAva mAnI lIdho che. maravAno svabhAva to AtmAne vaLagelA dehano che. deha kAMi ApaNo nathI. je ApaNuM nathI, je potAnuM nathI teno svabhAva ApaNo kevI rIte banI zake ? AtmA ja kevaLa ApaNo che. AtmA kyAreya vikhUTo paDato nathI, janmamAM ya nahi, maraNamAM ya nahi, janma-maraNanA vacagALAnA samayamAM paNa nahi ane amaratvamAM paNa nahi. AtmA sadaiva upasthita hoya che. evAM e sadA, sarvadA, sarvatra, sAthe-saMlagna rahenAra, AtmAno svabhAva e ja yathArtha ApaNo sAco svabhAva che. chatAMya ajJAnanA kAraNe, anAdikALanA saMskAranA kAraNe, ke joitI hiMmatanA abhAve, ApaNe pratipaLa mRtyunuM ja anusaMdhAna karIne jIvIe chIe. amaratva sAthe anusaMdhAna karIne jIvavAnuM ApaNe bhUlI ja gayA chIe.. jo muktinI cAhanA che, mukta banavuM che to AtmAnA amaratvanA svabhAva sAthe jIvavuM paDaze, mRtyuno saMbaMdha choDavo paDaze. A mRtyu zuM che ? mRtyu bIjuM kAMi nathI paNa rati, arita, bhaya, hAsya, zoka, durgaMchA, strI-puruSa-napuMsaka vedAdi nokaSAya bhAvo che. rati-ati-bhaya-zoka-dugaMchAdi ja mRtyu che. kemake A badhAM bhAvonI pAchaLa arthAta nokaSAyanA bhAvonI pAchaLa pAchaLa ja krodha, mAna, mAyA, lobha Adi kaSAyanI phoja cAlI Ave che. karmanA udayathI jIvane saMjogo, prasaMgo, paristhiti, anya jIvo sAtheno saMbaMdha ane vartamAnano svayaM pote maLe che. siddha paramAtmAne bAda karatAM je jIvo dehadhArI che yAvat arihaMta, kevaLajJAnI paramAtmAone paNa, jyAM sudhI deha che tyAM sudhI, A pAMca sAthe ke pAMcanI vacce jIvavAnuM che. jIva pratipaLa saMyogo, prasaMgo, paristhiti ane bIjAM jIvonI sAthe ane vacce jIve che, tenI sAthe tadAtmya keLave che, tadarUpa ne tadAkAra banI jAya che te ja jIvanI pAyAnI bhUla che. vastuo, vyaktio, saMyogo, prasaMgo ane paristhitinI koi tAkAta nathI ke te ApaNane eTale ke jIvane duHkha pahoMcADI zake ke mRtyu ApI zake. A badhAM to jIvane AvI maLelAM che. AvI maLelAM e badhAMne jIve potAnA mAnI gaLe vaLagADyAM che. vAstavamAM tenAthI jIva kahetAM AtmA to para che. e maLyAM bhale ! ApaNe bhaLyAM zAne ? nirlepabhAve ApaNe vyaktione maLatAM nathI. abaMdhabhAve-nispRha rahI saMyogo-prasaMgone paristhitine jotAM nathI ke mUlavatA nathI. ane tA. 16-2-93 tema karI amaratvanuM vedana karatAM nathI. mATe ja pArakA ApaNane pIDe che. AtmAnA amaratvane anubhavatA nathI ane mRtyurUpI arati, bhaya, zoka, dugaMchA Adi ane tenI pAchaLa cAlyA AvatA krodha, mAna, mAyA, lobha Adine vedie chIe. pariNAme ApaNe duHkhI thaie chIe. mAnasika duHkha che, kAraNa vItarAgatA upara ApaNuM lakSya gayuM ja nathI. dehanA duHkha ane mananA duHkha na vedIe arthAta e duHkho hovA chatAM ya, e duHkho sAthe kazo ja saMbaMdha na bAMdhIe, to kSapakazreNinA sopAna caDIne keLavajJAna lai zakAya. paraMtu ajJAna ane moha dazAthI duHkhothI duHkhI thaie ane e duHkhone chAtIe lagADIne jIvIe to kALanA kALa vIte to paNa bhavono aMta thavAno nathI. ApaNe pratyeka paLe rAgamAM sukha mAnIe chIe. ane rAga pramANe maLaze ke kema te zaMkAthI du:khI thaie chIe. ApaNe haMmezA anukULanI ja icchA karIe chIe. anukULatAnA saMyogo ochA che ane pratikULatAnA saMyogo vadhu che. AnuM ya kAraNa che. kAraNa e che ke jIva zubha karatAM azubhanA bhAvo vizeSe kare che. ahIM e paNa jANavuM khAsa jarUrI che ke anukULanI icchA karavI eTale ke sukhanI kAmanA karavI. sukha icchavuM te pAyAno azubha bhAva che. anukULatAmAM sukha ne pratikULatAmAM duHkha Ama ApaNe je sukhane duHkhanI vyAkhyA bAMdhIe chIe tethI AtmAnA amaratvano anubhava thato nathI. Atmadarzana karIe, AMtaradarzana karIe, aMtaramukha thaie ane bhItara thatI kriyA, pratikriyAone joie, jANIe to jaNAze ke rAga jema aMdara che, tema vItarAgatA paNa aMda2 che. ajJAna aMdara che, tema jJAna paNa aMdara che. jJAna-ajJAna, rAga-vItarAgatA, bahAra nathI, baMne bhItaramAM ja che. bahAra to che vastu-vyakti, saMyogo-prasaMgo ne paristhiti. e pAMceyamAM jo vItarAgatA keLavAya, nirlepatA sadhAya to duHkha mukta thavAya ane anaMta sukhanI prApti karI zakAya. sukha-duHkhanA saMbaMdhamAM ApaNe svIkArI lIdhuM che ke sukha-duHkha e ja ApaNe chIe. paraMtu ApaNe svayaM zAtA-azAtA vedanIya nathI. zAtA-azAtAmAM matalaba ke sukha-duHkhamAM ApaNe svataMtra nathI. te baMne karmanA udayane AdhIna che. pUrva kRta bAMdhelAM zAtA- azAtAnA karma e to bhAthAmAMthI chUTelAM tIra jevAM che. te pAchA bhAthAmAM AvatA nathI. jyAre rati, arati Adi bhAvo karavAmAM to ApaNe svataMtra chIe. ApaNe rati-arpita karIe chIe., eTale te thAya che. roga kAMi ApaNe pote ubhAM karatAM nathI. roga to Ave che. roganuM AvavuM pUrvakRta karmanA udayane AdhIna che. rati-ati bhAvo to ApaNe pote karIe chIe. A bhAvo parataMtra rahIne vedIe to ApaNuM bhAvi parataMtra nirmANa thAya che. ane e bhAvone na vedatA dharma puruSArtha AdarIe to ApaNe AtmAnuM amaratva vedIe chIe ane kALakrame muktine pAmIe chIe. anAdikALanA ApaNane kusaMskAra paDI gayA che, ke ApaNe anukULatAmAM rAga karIe chIe ane pratikULatAmAM dveSa karIe chIe. rAga-dveSa karIne ApaNe arati-zoka-bhaya-dugaMchA Adi bhAvo kharIdIe chIe. paNa kahyuM che ke... 'sattA zuddha arUpI te harI, nahi jaga ko vyApAra; kA kahIe kachu kahyo na jAya, tuM prabhu alakha apAra.' rati-ati ApaNo sva svabhAva nathI, AtmAnI e sattA nathI. A badhAM rati-ati Adi bhAvo parasattA che. e badhAM vibhAva che. vivekathI, bheda-jJAnathI ApaNe rati-ati-zoka-bhaya-durgaMchA Adi bhAvone dUra karavAnA che. alabatta kALanA baLathI paNa A bhAvo kSINajIrNa thAya che. duHkhanuM osaDa dahADA ema divaso vItatA ti-ati Adi bhAvo dUra thai jAya che. paraMtu divasonI rAha joyA vinA jyAre
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-93. prabuddha jIvana UMdhamAM che. ethI saMsAranA sukha ene sukha lAge che. ane duHkha ene duHkhI kare che. Atma jAgaraNa thAya, Atma svarUpanuM jJAna thAya to svapna samA saMsAranA badhAM ja sukha-duHkha ApoApa dUra thai jAya. tamAma du:khonI jaDa hoya to te che sukhanI AzA, sukhanI lAlasA, Aje ApaNe sukha-duHkhane padArthamAM-vastuo ne vyaktimAM Aropita karyA che. A sukhanI AzAne lAlasAnA kAraNe ja duHkhane bhaya janma che. kazAyamAM ane koimAM ya jo sukha sthApita na karIe to jIvanamAM na koi duHkha che, na koI bhaya che. deha che tyAM sudhI jagata sAthe saMbaMdha rahevAno che. deha che tyAM sudhI anya vyaktio ane vastuonA saMbaMdha vinA cAlavAnuM nathI. dehane bhogavavA mATe jagatanA bhogya jaDa padArthanI jarUrata rahevAnI che. paNa, A badhuM kuTuMba ane samAja vagere jagatanA aMzarUpa che. deha che ane temAM AtmA che to deha ane AtmAne bhinna jANIne pAMceyathI para rahevAnuM che. zuddha AtmabhAvathI A pAMceya sAthe rahIne jIvIe to nirmohatA Avaze. ane arati Adi khatama thaze. rati-arati-bhaya-zoka-dugaMchA Adi je thAya che tethI ja kevaLajJAna thatuM nathI. e bhAvo jo khatma thAya to kevaLajJAna pragaTe. jeo kevaLajJAna pAmyA che, jeo kevaLajJAnI banyA che, teo mukti sukha sahu koi A pAMca vastu-vyakti-saMyogo-prasaMgone paristhitinI vacce tenAthI nirlepa rahI, AtmabhAvamAM dRDha rahI muktine pAmo evI abhyarthanA! 7 avataraNakAra sUryavadana ThAkoradAsa jhaverI D B D. paNa A bhAvo pedA thAya tyAre ja svabaLa ane svasattAthI tene dUra karavAnA che. A ja che sAco AdhyAtma! A che atyaMtara aMtarakriyA je karatAM AtmAnA amaratvanuM anusaMdhAna thAya che ane amaratva prApta thAya che. dehamAMthI jIvanuM cAlyA javuM e mRtyu," te vyavahAranI mRtyu viSenI vyAkhyA che. AdhyAtmamAM mRtyunI vyAkhyA AthI bhinna che. jarA vAramAM mAso ane jarA vAramAM tolo. khINa mAso khINa tolo thaIe chIe tene AdhyAtmAmAM mRtyu kahe che. kSaNamAM rAjI ne kSaNamAM nArAjI, savAre AzA ne sAMje nirAzA. AzA-nirAzAnA A je jholA che; mananI A je caMcaLatA-vihavaLatA che bhAvonI je aniyatA che tene ja AdhyAtma kSetre mRtyu gaNavAmAM Ave che. jIva nityatAthI amara che. jIve sthiratA ane nityatA jALavavI joie. vastuo ane vyakti game tevI hoya, saMjogo ane paristhiti paNa game tevAM hoya, e badhAM gamatAM hoya, ke aNagamatAM hoya, paraMtu e pAMcenI vacce, kazA ja saMkalpa vikalpa karyA vinA rahevuM joie. As : it is- jevAM che tevAM rahevuM A " jevAM che tevAM rahevuM e ja dharma che, e pAMceyanI sAthe sthirabhAve rahI zakIe to jIvanamAM nizcayathI dharma Avyo che ema kahevAya. jIvananA tamAma vyavahAramAM vastuo, saMjogo, prasaMgo, paristhiti ane anya jIvone vacamAM nathI lAvavAnA, tenAthI ja gherAI javAnuM nathI. A pAMca uparAMta chaThThA ApaNe svayaM paNa chIe jene ya yAda rAkhavAno che. ane tene ja upayogamAM lAvavAno che. deha para vastu che. paramAM parataMtra chIe ane parAdhIna chIe. AtmA sva vastu che. svamAM svataMtra chIe, svAdhIna chIe parataMtramAM udyama nathI hoto. parataMtramAM karmane bhAvi hoya che. bhUtakALanA karma parataMtra che. bhAva karavAmAM svataMtra chIe. bhAva karIe eTale udyama Ave. ApaNe sva ane svataMtra chIe AthI udyama tyAM karI zakIe ! udyama vartamAnakALa rUpe che. udyama bhAvi nathI udyama Aje ane "atyAre A paLe ja thAya che. kriyAzIla pravRtizIlano kALa vartamAna ja che. AtmAnuM mULa svarUpa zuddha svarUpa nizcala, nitya, sthira Adi che. AtmAnA sva svarUpamAM rahevAno "As it is for ever' udyama karavAno che, sAdhu bhagavaMta kahe che 'vartamAna joga !' zA mATe Ama kahe che? zA mATe Avo zabda prayoga kare che? zuM artha che Ano? vartamAna joga sUcave che ke sAdhu bhagavaMta vartamAnamAM rahe che. nathI teo bhUtakALamAM rahetAM ke nathI teo bhAvimAM rahetAM. atItanI smRtine sAdhu bhagavaMta vAgoLatA nathI ane anAgatanA rUmamAM rAcatA nathI. sAdhu bhagavaMta to mAtra vartamAnamAM ja jIve che. anukULa ke pratikULa saMjogomAM dharmalAbha'! kahIne teo samasthitimAM samabhAvamAM rahe che. pAMceyathI calita ane asthira thayA vinA jevAM mULa svarUpe che "As it is' tevA svarUpe sthira rahe che. sAdhu bhagavaMta jJAtAbhAve jIve che, svarUpa du banIne jIve che. pAMceya vastuo sAthe rahIne te chaThThA potAne-khudane ja juve che. AthI ja sAdhu bhagavaMta mATe ApaNe kahIe chIe ke te kALadharma pAmyA. kALadharma eTale dehano kSINa thavAno, nAza pAmavAno svabhAva che. AyuSya pUruM thavAthI deha nAza pAmyo, je sAdhu bhagavaMta e dehamAM hatA te to dehanA bhAvonA jJAtA-draSTA hatAM. kALa pUro thayo, AyuSya pUruM thayuM eTale deha mUkIne gayA ane dharma pAmI gayA, vastu svabhAva dharma pramANe te siddhatvane pAmyA. ApaNe paNa bAhya badhAM dRzyo vacce, pAMceya vastuo vacce rahIne svarUpaSTa banavAnuM che. ApaNI AsapAsa ke ApaNI bhItara je kAMI thAya che tene mAtra jovAnuM che, jANavAnuM che. joI ane jANIne A priya che, A apriya che, evI kazI ja tulanA karavAnI nathI. svapna joie chIe paNa jAgatAM ja e svapna khatama thaI jAya che. e svapnane satya nathI mAnatA. saMsAranA sukha ane duHkha baMneya svapna che. AtmA hajI saMgha samAcAra 0 saMghanA upakrame zrImatI vidyAbahena mahAsukhalAla khaMbhAtavAlAnA Arthika sahayogathI vArSika sneha milanano kAryakrama (ja azAMta paristhitinA kAraNe mulatavI rahyo hato te) have ravivAra, tA. 28mI mArca, 1993nA roja savAre 10-30 vAge biralA krIDAkendramAM yojavAmAM Avyo che. zrImatI caMdrAbahena koThArI mahAvIra vaMdanAno bhaktigItono kAryakrama A prasaMge rajU karaze. A kAryakrama phakta saMghanA sabhyo mATe ja che. sabhyone kArDa | mokalavAmAM AvyAM che. - siMghanA upakrame mahAvIranagara AMtararASTrIya kendra, ciMcaNI (ji. thANA) mukAme budhavAra, tA. 24mI mArca, 1993nA roja netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. je sabhyo A netrayajJanI mulAkAta levA icchatA hoya teone tA. 15mI mArca sudhImAM saMghanA kAryAlayamAM saMparka sAdhavA vinaMtI che. saMghanA upakrame AnaMdaghanajInAM padono (bhakti saMgIta | sahita pravacanano) kAryakrama tA. 17 ane tA. 18, mArca, 1993nA roja sAMjanA 4-15 vAge saMghanA paramAnaMda kApaDiyA holamAM yojavAmAM Avyo che. bhakti saMgIta : varganI baheno, | pravacana : DaoN. ramaNalAla cI. zAha. | saMghanA Arthika sahayogathI sva. dhIrajabahena dIpacaMda zAhanA smaraNArthe ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala cikhodarA dvArA zanivAra, tA. 14mI eprila, 1993nA rojakhaMbhAta mukAme ! netrayajJanuM Ayojana thayuM che. 3saMghanA upakrame DaoN. kumuda pravINa mahetA ceriTebala TrasTa dvArA dharamapura tAlukAnA AdivAsI vistAramAM kaparADA mukAme | cAmaDInA rogo mATe eprila-me, 1993mAM kempanuM Ayojana thayuM - maMtrIo
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 16-2-93 Tima * narasiMhanI kavitAmAM vedAnta | Rpro. candrazaMkara bhaTTa narasiMha sanmAna puraskAranA svIkAra prasaMge dazaka tenAM prabhAtiyAM bhale saMbodhe, paraMtu te brahma nA arthamAM ja vaparAyo che, te saMdarbha ane ane pado vize taddana yogya ja kahyuM che ke narasiMhanI eka kavitAnI tole AgaLanI paMktiothI samajAya che. A jagatanA paMcamahAbhUta gujarAtI so kavitA na Ave. bhakti, jJAna ane kavitA, raktamAM tattvomAM paNa te brahmane ja jue che : himoglobinanI rIte tenI sarjakatAmAM bhaLelAM che. te jeTalo UMcI 'pavana tuM, pANI tuM, bhUmi tuM bhUdharA ! koTino bhakta ane jJAnI che tethI savAyo kavi che ane jeTalo UMcI vRkSa thaI phUlI rahyo AkAze; koTino kavi che tethI savAyo bhakta ane jJAnI che. tenAM pado apratima vividha racanA karI aneka rasa levAne, che. e pado ane gujarAtI kavitAnA AbharaNarUpa tenAM prabhAtiyAM, ziva thakI jIva thayo e ja Aze." tenA ekatArAnA raNakAra ane karatAlanA madhura tAlathI brAhmamuhUrtane A sRSTi, paMcamahAbhUto brahma nAM sarajelAM ja nahi, te sarva te ravaya guMjatuM karI, UrdhvanI kevI alaukika anubhUti mAnavahRdayanA caitanyane ja che. te ja A bhUmino AdhAra ane dhAraNa karanAra "bhUdharA" che ane karAvatAM haze ! te ja jIvarUpe, Apa IcchAe, aneka rasa levAne pragaTa thAya che. A Ama to narasiMha bhAratanA zreSTha saMto-bhaktonI haroLamAM jIvarUpo tenAM ja che chatAM te agocara che.brahma dRSTi UghaDI hoya tene ja AdarapAtra sthAna dharAve tevo varadAna pAmelo kRSNabhakta vaiSaNava che. te dekhAya. A cauda loka ane brahmAMDa tenAM sarjelAM che ane bheda karI je sAcA vaiSNava tene prANathI paNa adhika vahAlA che, tethI svamukhe kahe che. vividha racanA karI te sarjanamAM teNe mabalakha vaividhya paNa saryu che. prANa thakI mane vaiSNava vhAlA...' narasiMhanI bahmadraSTi UghaDelI che tethI teNe joyuM che ke : tethI paNa AgaLa jaI, jJAtijanonI TIkAno vaiSNavane zobhe tevI jIva ne ziva te Apa-IcchAe thayA, vinamratAthI mAtra eTalo ja uttara Ape che : racI cauda loka jeNe bheda kIdhA; kara joDIne kahe narasaiyo, vaiSNava taNo mujane AdhAra." bhaNe narasaiyo e te ja tuM te ja tuM, vaiSNava jana to..' e prasiddha padamAM, potAne prANathI vhAlA ene samayathI kaMI saMta sIdhyA." vaiSNavanAM, potAnA jIvanamAM caritArtha karelAM sarasa ane Aje paNa narasiMha pharI pharIne kahe che, pratItipUrvaka kahe che, balbanuM ja akhila prastuta evAM lakSaNo darzAvyAM che. moTI vAta to e che ke te potAnA A sarjana che ane ane te ja sakaLamAM vyApelo to che ja. paNa punarukti ArAdhya ane potAne prasanna zrIkRSNanuM pratyakSa darzana pAmelo bhakta che. karIne dRDhatAthI kahe che sakaLa 'te ja tuM te ja tuM' eTale tuM ja che. te ja tethI te ja gAI zake che : eka mAtra sanAtana, avinAzI ane sakaLa vyApta satya che. A saghaLo 'huM to vArI re giridharalAla tamArA laTakAne, vilAsa teno ja che. dekhAtAM jUjavAM rUpano bheda arthAta vividhatA tenAM evA evA laTakA che ghaNerA laTakA lAkha karoDa re," sarjelA che. A sRSTinI vividha racanA teNe tATadhdhathI khela jovA karI. * laTakALo me'tA narasiMhano svAmI hIDe moDhAmoDha-tamArA laTakAne ApaNe tyAM kahevAyuM che : 'tu jo huM vA ''e koDa haM bahusyAm'-huM AvI hIMDe moDhAmoDha'e vANI koNa uccArI zake ! pratyakSa darzana ekalo chuM ane ekamAMthI aneka thayo chuM. ekalAthI lIlA thAya kevI pAmyA vinA A zabdo uccAravAnI koInI tAkAta nathI. Ama to rIte ! pAnI na utte' te bhale aneka rUpe pragaTa thayo, paNa te saghaLAM zrIkRSNanA jIvanamAM thatA pravezanI raLiyAmaNI dhanya thANanuM eka rUpomAM te ja che, eka bahma ja satya che. narasiMha A pAmyo che. tethI mahAmuluM pada che. temAM paNa pratyakSa darzananA Anandane vyakta karatAM te te kahe che: ugAre che: - "akhila brahmAMDamAM eka tuM zrIhari, AjanI ghaDI te raLiyAmaNI, jUjave rUpa ananta bhAse. " mAro vhAlojI AvyAnI vadhAmaNI have jANe svayaM brahma ja kaheto hoya tema narasiMha kahe che : ho jI re, AjanI ghaDI te raLiyAmaNI. nIrakhane gaganamAM koNa ghUmI rahyo, jI re ratha vAdhyo che ati mIThaDo, 'te ja huM te ja huM' zabda bole." me'tA narasaino svAmI dIThaDo ho jI re, sakaLamAM huM ja dhUmI rahyo chuM. huM ja Apa IcchAthI ekamAMthI aneka AjanI ghaDI te raLiyAmaNI." thaI nikhilamAM vyApelo chuM. meM ja saghaLA bheda ane vaividhya sajaryA che, kRSNanuM AvuM pratyakSa darzana narasiMha vinA koNa karI zake ! ahIM ane te lIlA mATe, aneka rasa levA mATe. vedAntanI bahmasatya e vAta mIThaDo' sAthe prAsa meLavavA 'dIThaDo' zabda mUkyo nathI. te tenA pavana, pANI bhUmi vagerenA ApaNA nityanA anubhavathI narasiMha darzanamAMthI janmyo che. prAsano niSNAMta koI kavi A prAsa kadAca saraLa ane rAhaja vANIthI ApaNI cetanAmAM sthApI, tarata eka meLave to paNa narasiMhanA jevI bhakti ane tenA darzana vinAnI vANI - ramaNIya citra ApaNAM netramAM gatimAna karatAM kahe che : ane prAsa, tenA bodApaNAne khulluM pADyA vinA na rahe. jyAre 'vRkSa thaI phUlI rahyo AkAze.' narasiMhanI A vANI to tenA darzananA raNakArathI raNajhaNatI che. nitya jovA chatAM ApaNane vRkSamAM brahmanuM darzana thatuM nathI. kyAMthI narasiMha jema zrIkRSNano pratyakSa darzananuM varadAna pAmelo parama thAya ! ajJAnanAM paDaLa khase ane jJAnadarzana thAya to ne ! narasiMhane kRSNabhakta che tema te sakaLa loka-cauda loka ane brahmAMDanA aNuaNumAM brahmadarzana thayuM che, tethI eka dhanya kSaNe tene vRkSa chabahArUpe dekhAyuM che. vyApta brahma nuM pUrNa darzana ane tenA caitanyanI anubhUti pAmelo che. vRkSanI jema ja brahma paNa pratipala AkAzamAM niraMtara phAlIphUlI rahyo temAM udgAra pAmeluM vedAMtajJAna zaMkaranuM kevAladvaita che. tenuM pAyAnuM sutra che arthAta ghumI rahyo che, lIlA karI rahyo che. vRkSanA A gatizIla e che ke ekamAtra brahma ja satya che, jagata mithyA-mAyA che. jIva svaya citrathI narasiMha brahmanA brahmAMDavyApI caitanyavilAsanI gatizIlatA brahma ja che. brahI satya sAta mithyA nIva hA 4 nApA.' narasiMhe ApaNA aMtaramAM ramatI karI de che, mAtra "phUlI' kriyApadathI. vRkSanI A joyuM ane anubhavyuM che tethI to te gAya che: gatizIlatAnuM citra ramaNIya to che ja, jemAM narasiMhanI saundaryadraSTi | 'akhila brahmAMDamAM eka tuM zrIhari, jUjave rUpa ananta bhAse." AsvAdya che. AkAzamAM phAlIphUlI rahetA, jhUlatA vRkSanA saundaryane A jagatanAM jUjavAM rUpe te ja pragaTa thayo che, te ja temAM samAyo jeNe nayana bharIne joyuM-pIdhuM hoya tenAthI ja A pamAya. te drazya che. A jUjavAM rUponI bhautikatA nAzavaMta che, paNa temAM vaseluM - ramaNIya che tema bhavya paNa lAge che. ananta AkAzanI pIThikAmuM 6 brahmacaitanya to avinAzI ane ananta che. narasiMha tene "zrI hari'thI phAlelA phUlelA ane jhUlatA vRkSanuM drazya ochuM ramaNIya ke bhavya ? .
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-93 prabuddha jIvana akhilamAM brahmanuM vilAsa jotA narasiMhanuM A darzana anupama, bhavya ane adabhuta che. brahmavilAsanI gatizIlatAnuM saMketasabhara vRkSa citra narasiMhanI draSTithI joIe to te cittamAM evuM to UtarI jAya ke ApaNe pachI vRkSane e rIte ja joyA karIe. narasiMhanI paMktinI eTalI asarakArakatA che. A rIte akhilamAM brahmavilAsa jotA narasiMhanuM darzana kevalAdvaita vedAntanuM che. have jyAre narasiMha kahe ke : 'ziva thakI jIva thayo e ja Aze." tyAre te jIva ane ziva, arthAt AtmA ane paramAtmAnA advaitano, kevalAdvaitano ja marma pragaTa kare che. ahIM te vedAMta samAyeluM, che. ahIM narasiMha "e ja Aze' kahe che te kaI AzA ! eka to A vividhatAnI racanA karavAnI ane bIjI aneka rasa levAnI. vaLI A vedAMtadarzana vyakta karatAM te kahe che: jUjave rUpa ananta bhAse." vizvanA je vividha bheTavALAM dekhAtAM A jUjavAM rUpo vacce narasiMhane ekamAtra brahma ananta rUpe dekhAya che. te ananta rUpo eka ja caitanyavilAsanAM rUpo che. tethI tenuM citta e bAhya rUpabheda na jotAM brahmanA ananta caitanya vilAsanAM rUporUpe jue che ane temAM tadarUpa thaI jAya che. tene vizva samagra A svarUpe dekhAya che. evo A brahmadarzI narasiMha ja gAI zake : 'citta caitanyavilAsa tadUpa che, brahma laTakAM kare brahma pAse.' brahmanA caitanyavilAsarUpa jagatanI lIlAmAM eka jIva bIjA sAthe kriyA kare che tene narasiMha mArmika sUkSma dRSTithI brahmanA eka svarUpanAM bIjAM svarUpa pAsenAM laTakAMrUpe-lIlArUpe jue che. narasiMhanuM Adarzana keTaluM gahana che! tenI dRSTi jIvone jIvarUpe nahi, bahmarUpe jue che te darzAve che ke te brahmadarzana pAmelo che. A svIkAravuM paDe tevI, pratyakSIkaraNathI tAdRza evI tenI darzanapUta vANI che. brahma nA caitanyavilAsanI brahmAMDavyApI lIlArUpe sakaLa vizvanuM narasiMha darzana pAmelo che. zaMkare prasanna thaI narasiMhane kRSNanI rAsalIlAnuM darzananuM karAvyAnuM je kahevAya che te rAsalIlA te ja brahmacaitanyanI brahmAMDavyApI ananta lIlA evo marma tAravI zakAya, AtmA-jIvamAtra brahma ja che te jonArane sarvatra brahmacaitanyanI lIlA dekhAya te sahaja che. A darzanamAMthI pragaTatuM eka akhilavyApta gatizIla citra te ApaNAM cittamAM ramatuM karatAM ugAre che : dehamAM deva tuM, tattvamAM teja tuM, zUnyamAM zabda thaI veda vAse." pratyeka jIva ane paMcamahAbhUta brahma ja che te to teNe kahyuM, paNa have narasiMhane eka navuM tattva saMbhaLAya che-zabda eTale nAdanuM. atyAra sudhInA lagabhaga badhA kalpano dRzya che, ahIM te zravya kalpana sarje che. akhila brahmAMDamAM jyAM narI zUnyatA, niHzabdatA, nIravatAno samasamAkAra hato tyAM zabda-nAda kyAMthI pragaTyo ! AzcaryamAM stabdha, niruttara karI de tevo prazna che. narasiMha pAse teno uttara che. te paNa brahma che, jeno divya sAkSAtkAra narasiMhane thayo che. brahma ane nAda-zabdanI samAnatA vicAravA jevI che. baMne samAna aparimeya, vyApaka, apratyakSa ane ciraMtana-zAzvata che. A anubhUti ane darzana kevaLa a-laukika ane divya ja gaNAya. nAda brahmano prAcIna vicAra narasiMhanA saMskAramAM che tema svakArIne paNa, paMktinI abhivyaktimAM te saMskAranA AtmasAta thayelA darzanano, anubhUtino raNa ko tenI vANImAM saMbhaLAya che. sRSTinA prAraMbhanI akhilavyApta nIravatAmAM zabda avAjanI samagra paristhitinuM Akalana je kalpanA samRddha citta karI anubhUti pAmI zake te ja citta narasiMhanI anubhUtinI abhUtatAnA AzcaryathI chalochala thaI chalakAi jAya. darzana, anubhUti ane kalpanA samRddha sarjakatAno pAvana ane udAtta triveNI saMgama kevo AphlAdaka che ! nAdane rUpa ke AkAra nathI jema brahmane nathI. baMnenI anubhUti AMtara caitanyathI 5mAya, nAda avinAzI ane ana che tethI tene prAcInoe yogya rIte ja brahma kahyo che. avAja vize vijJAne je 20mI sadImAM zodhyuM te narasiMha 15mI sadImAM anubhUtithI ugAre che. tenuM brahmanuM darzana ane tenI anubhUti keTalAM akhila vyApta che te samajI zakAze. niHzaMka te krAntaSTA jJAnI kavi che te svIkAravuM paDe tevI tenI vANIthI pratIti thAya che. pUrNanuM akhila darzana karyA vinA koNa A anubhave ! ane varadAna pAmelA kavitva vinA caitanyanA raNakAravALI AvI vANI koNa ugArI zake ! jenI AMtara dRSTi UghaDI che, jene brahmanuM darzana thayuM che ane jenA caitanyamAM te jhaMkRta thaI rahyuM che te narasiMha ja ne ! A AMtara dRSTi UghaDyA vinA brahmadarzana na thAya. AvI dRSTi konI, kyAre UghaDe te vize narasiMha kahe che ke je aMdarathI jAgI jAya ane jagatanA svarUpane pAmI jAya tene ja. te potAnI A jAgrata dRSTithI je jue che tenI vAta kare cheH "jAgIne jouM to jagata dIse nahi, UMghamAM aTapaTA bhoga bhAse.' narasiMhanI jema jene A jagatanI dekhAtI lIlA UMghamAM, eTale ajJAnathI, svamamAM dekhAtI aTapaTI, mithyA lIlA, (bhoga) dekhAya tevA jAgrata AtmAne, jJAna dUSTi UghaDI jatAM brahmajJAna thAya. pachI te jagatane bAhya rUpe na jue. tenuM bAhya rUpa tene mithyA lAge. tene to sarvatra eka, avinAzI ane ananta brahmanA caitanyano vilAsa dekhAya. A jagatanAM jUjavAM rUpo, paMcamahAbhUta brahmanuM sarjana che, ane te aNuaNuthI tene vaLagelAM che. eTale marma e che ke jIvamAtra ane paMcamahAbhUta, brahma ja che. sarvatra advaita che.narasiMhane A dekhAya che, tethI kahe che: paMcamahAbhUta paribrahmathI upanyAM, aNuaNumAM rahyAM tene vaLagI;" ane A agamyaagocara vAta ApaNA manamAM utAravA te tarata eka sarasa dRSTAMta Ape che : "phUlane phaLa te to vRkSanAM jANavAM, thaDa thaDI DALa nava hoya aLagI." thaDa vinA DALanuM, DALa vinA phUlanuM ane phUla vinA phaLanuM jema astitva nathI, tema vividha rUponuM astitva paribrahmanA caitanyavilAsa vinA nathI. dareka rUpa-jIva-paribrahmanA caitanyanuM sarjana che ane te tenAthI aLagu nathI, balake tene vaLageluM che. paribrahma ane jUjavAM dekhAtAM rUpo tattvata : eka ja che te vedAMtano advaitano gahana marma narasiMha keTalI sAhajikatAthI ApaNI cetanAmAM sthApI de che! have te jIva ane ziva, AtmA, paramAtmA ane parivAba eka ja che te advaitanI vAta, ApaNA nityanA anubhavathI samajAve che : veda to ema vade zruti-smRti zAkha de, . kanaka kuMDaLa vize bheda hoya; ghATa ghaDiyA pachI nAmarUpa jUjavAM, aMte to hemanuM hema hoye." judA judA AkAranA dAgInAnuM mULa tattva to hema ja che ne ! A rIte jagatanAM bhinna bhinna rUpo, nAmarUpe, AkArarUpe bhale jUjavAM hoya, paNa temAnuM mULa caitanya tattva to eka ane avinAzI brahma ja che. A vedAMta darzanano marma narasiMhe je batAvyo te e ke, A jUjavAM rUpono paraspara saMbaMdha brahmano ja hovAno che ane saghaLAM rUpo paNa aMte eka mAtra brahma ne vaLagelA che. eTale ke A akhila vizva ekamAtra paribrahmanA caitanyano ja vilAsa che. sarvatra advaita che. narasiMhane A darzana thayuM che. tenuM A darzana akhilamAM vistareluM che. tenI ja paMktiothI joIe to paribrahmanA caitanyano vilAsa tene pavana, pANI, teja, vRkSa, bhUmi ane AkAzamAM, ema sarvatra dekhAyo che, ane tethI ja tene sarvatra advaitanuM darzana thayuM che. ApaNI ajJAnanA tamasathI bharelI dRSTi A nIrakhI zakatI nathI. jenuM jJAnanuM bAhamamuhUrta UghaDyuM che tevo narasiMha ja "gaganamAM te ja tuM te ja tuM' ema udgArI zake. brahmano jhaLahaLato prakAza jenA cittamAM relAi gayo che te brahmaduza kavi narasiMhane tenI pratyakSa anubhUtinI abhivyakti mATe dRSTAMta zodhavAM paDatAM nathI. vRkSane patra, phUla, phaLa phUTe tema sAhajika rIte tenI vANIne dUto jANe te phUTe che. brahmanA jhaLahaLatA, nirAkAra, avicaLa svarUpanI akaLa adbhutatAnA anubhavane pratyakSa karAvatAM kahe che : 'battI viNa, tela viNa, sUtra viNa jevaLI,acaLa jhaLake sadA vimala dIvo.' brahmanI jhaLahaLa jyotanI addabhutatA jovA, anubhavavA ApaNI bhautika indriyo khapa na lAge. kAraNa e che ke te AkAra vinAno, agocara, sadA jhaLakato, vimala dIvo battI vinA, tela vinA, sUtra vinA nitya niraMtare jhaLakyA ja kare che. te dIvo, teno jhaLahaLa che ? .
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' prabuddha jIvana tA. 16-2-92 kevI rIte jovo paDe ane tenA Anandano sanAtana rasa kevI rIte pivAya narasiMhanuM A vedAnta jJAna, zuSka ke kevaLa bauddhika jJAna nathI. ane anubhavAya te vize svAnubhava khullo karatAM narasiMha mArgadarzana te tenA anubhavamAMthI nIpajeluM che. A vedAnta zaMkaranuM kevalAdvaita che. Ape che: gharmAcaraNanI japa, tapa, dAna, tIrthayAtrA ane tIrthasthAna jevA bAhya netra viNa nIrakhavo, rUpa viNa parakhavo, AcAranI amuka hada sudhI upayogitA svIkArIne paNa narasiMhane kahevuM vaNa jIdvAe rasa sarasa pIvo." che ke, tenAthI brahmacaitanyanI anubhUti na thAya tevA bAhya AcAramAM netra vinA nIrakhavAnI, rUpa vinAnAne pArakhavAnI, ane tenA ja aTavAi janArano manakhA deha eLe jAya che. te cokhkhuM kahe che : AnandanA sarasa rasane vagara jIhnAe pI svAda levAnI zarato kaparI zuM thayuM nAna, saMdhyA ne pUjA thakI ? che; paNa te vinA brahmano anubhava zakya paNa nathI. je nirAkAra ananta zuM thayuM ghera rahI dAna kIdhe? AkAza jevo, apratyakSa pavana jevo che tene jovA cULa indriyo kevI zuM thayuM dharI jaTA bhasmalepana karyuM? rIte khapa lAge! jeno rasa avinAza saccidAnaMdache, je kevaLa caitanyathI zuM thayuM vALa laMcana kIdhe? ja anubhavI zakAya tene jIbhathI kevI rIte pI ane anubhavI zakAya! zuM thayuM japa-tapa tIratha kIdhA thakI ? A sAmAnya Ananda nathI, alaukika Ananda che. brahmano prakAzapuMja zuM thayuM mALa graha nAma lIdhe ? sanAtana, avicala ane zuddha che tathA niraMtara jhaLakyA ja kare che te zuM thayuM tilaka ne tulasI dhAya thakI? zuM thayuM gaMgajaLa pAna kIdhe? darzAvavA narasiha mAtra "sadA" ane "vimala" zabdo ja vApare che. A A kriyAonuM mithyAtva batAvI narasiMha brahmacaitanyanI anubhUti alaukika anubhUtinI addabhutatA darzAvavA te zabdonI, vizeSaNonI zI rIte thAya te darzAvatAM AtmA pratyayathI kahe che: lAMbIlacaka yAdI karato nathI. narasiMhanI abhivyaktinuM lAghava evuM jyAM lagI AtamAtatva cInyo nahi, tyAM lagI sAdhanA sarva asarakAraka che ke tarata noMdhapAtra bane che. A prakAzapuMjanuM darzana pAmelo narasiMha tenA bhavya ane divya svarUpane trIjA netranI * ane have brahmacaitanyanA anubhava vinA manakhAdeha eLe gayAnuM prasAdIrUpa vANIthI varNavatAM ramaNIya padAvalithI lalakArI UThe che: kahetAM lakhe che: 'jhaLahaLa jyota ughota ravi koTamAM temanI kora jyAM nIsare tole; manakhAdeha tAro ema eLe gayo, mAvaThAnI jema vRSTi lUThI.' karoDa karoDa sUryanA UgatA pUrvenA, gaganamAM prasaratA jhaLahaLatA brahmajJAna ane brahmacaitanyanuM mahatva sthApI te have A badhI prakAzanuM netrane ja nahi cidAkAzane bharI de tevuM bhavya prakAzacitra sAdhanAnI arthahInatAne peTa bharavAnA prapaMca kahetAM spaSTa jaNAve che : saMketathI bharapUra bhareluM che. brahmanuM darzana karanAranA citamAM prakAza e che parapaMca sahu peTa bharavA taNA, jyAMhAM lagI paribrahma na joyo;' patharAya jAya che ema je kahevAyuM che teno anubhava pAmelo narasiMha ja paribrahmane joyA vinA janmarUpa ratnaciMtAmaNi khoI nAkhyAnuM Avo Ananda lalakAra karI zake. ApaNA cittamAM e prakAza pAtharI kahe che: narasiMha ApaNI najaramAM UgatA sUryanI mAtra heja ja sonAnI kora "bhaNe narasaiyo tattvadarzana vinA, ratnaciMtAmaNi janma khoyo.' batAvI, brahmanA jhaLahaLatA svarUpanI alapajhalapa jhAMkhI karAve che; eka varadAna pAmelA vaMdya bhakta uparAMta narasiMha paribrahmadraNa che, kAraNake brahmanuM pUrNa darzana karavuM kaparuM che. te AMjI nAkhe tevuM pratApa tenuM vedAntadarzana heje dhUMdhaLuM, zuSka ke popaTiyuM jJAna nathI; kAraNake te pUrNa hoya che. prakhara brahmadraSTA paNa satata te darzana jIravI zake nahi. anubhUta darzana che. A darzana teNe mAtra thoDAMka ja padothI raNakatI tenuM darzana alapajhalapa ja hoya. ekasUrya sAme ApaNe satata joI vANImAM akhilAIthI taMtotaMta abhivyakta karyuM che. taMbUrAnA raNakAra zakatA nathI, to pachI jeno pratApa koTi koTi sUrya jevo ane jeTalo hoya ane karatAlanA tAlathI madhura rIte jagADato hoya tema te lalakArIne to te darzana jIravAya kevI rIte ! narasiMha A darzana pAmelo hoI te snehapUrvaka vinavato hoya tema kahe che: mAtra sUryanI kora ja batAvene ! alapajhalapa darzananI anubhUti nIrakhane gaganamAM koNa ghUmI rahyo, te ja huM te ja huM zabda bole;' anirvacanIya che. narasiMha A avAcya, agamya, apratyakSa, alaukika ekamAtra "nIrakhIne' zabdathI narasiMha ApaNI dRSTine gagananA darzananI anubhUtine sUryanI koranA kalpanathI pratyakSa karAve che. A ananta vyApamAM ane gahana UrdhvamAM dorI jAya che, eTaluM ja nahi brahmanA darzanane ApaNA cittamAM prasthApita karavA, tenI lIlAne "nIrakhane' zabdanA "ne pratyayathI te ApaNane AtmIyatA ane pratyakSa karAvatAM te anubhUtithI raNajhaNatI udAtta ane ramya vANI mRdutAbharyo vhAlathI jANe kahe che, "jone, jone, bhalA jone, A lalakAre che: * gaganamAM koNa ghUmI rahyo che ! "nIrakhane' zabdano ne' pratyaya sTeja "saccidAnaMda Ananda krIDA kare, sonAnA pAraNAM mAMhI jhUle." chUTo pADI bolatAM janmatA lahekAthI teNe addabhuta kAma lIdhuM che ne ! brahmanA saccidAnaMda svarUpanI A vANI narasiMhanI brahmanubhUti AvAM ane bIjA prakAranAM ghaNAM dRSTAMta narasiMhanI kavitAmAM maLe tema ane sarjakatAnuM sarvocca AMkhane AMjI de tevuM jhagArA mAratuM zikhara. che. mAtra "nIrakhane gaganamAM' zabdathI narasiMha ApaNI dRSTine eka che. darzake kahyuM tema narasiMhanuM eka kAvya to kharuM ja, paNa A be sAthe gagananA ananta vyApamAM ane UrdhvamAM dorI jAya che te paMktionI tole gujarAtI kavitAnI saghaLI paMktio paNa Ave sarjanAtmaka siddhi virala che. aMgreja kavi varDajhavartha tenA "solITarI kharI! hajI sudhI to koI kavi A kakSAnI paMkti lakhI zakyo nathI. rIpara' kAvyanA AraMbhanA "Behold' zabdathI ApaNI dRSTine mAtra A paMktionuM Aryasaundarya ane temAM anubhavAtI anubhUtino bhUminA Horizontal vyApamAM laI jAya che, jyAre narasiMhanI raNajhaNATa a-pUrva, atalAnta ane gahana che. mAtra A be paMktiothI paMktinI apUrvatA keTalI moTI che te samajAze. kevalAdvaita vedAnta jevA narasiMha brahmanA saccidAnaMda ramaNIya ane tejomaya svarUpane ane tenI jJAnanA gUDha ane rahasyamaya viSayane brahmanA svAnubhavathI thoDAM ja A akhila brahmAMDa, vizva ane jagatanI Ananda lIlAne pratyakSa karAvI padothI bhavyodAtta ane lalitamanohara sarjanAtma vaividhyapUrNa vANIthI de che. adITha, apratyakSanA pratyakSIkaraNanI tenI sarjakatA abhibhUta pUrNatAthI vyakta karanAra narasiMha keTalA moTA gajAno kavi che ! karI de tevI che. karoDa karoDa sUryanA jhagamagatA sonA jevA prakAzanA narasiMhanI AvI kavitA vivecananI paribhASAthI kadAca kaMIka pAraNAmAM temanI korajeTalA brahmane sonAnA pAraNAmAM jhUlatAM Ananda samajAya to paNa te pUrepUrI pAmI zakAya tema nathI. vaLI kavitA krIDA karatA darzAvavAmAM, narasiMhe pAraNAmAM killola karatAM, jhUlatA ' ajavAnI nahi tethI: samajavAnI nahi, tethI AgaLa vadhI tene pAmavAnI, anubhavavAnI bALakanA dRzyanA ApaNA saMskArane khapamAM lIdho che. alakha ane hoya che. temAMya narasiMhanI kavitA tenA caitanyasabhara zabdanI anirvacanIyanuM A bhavya, ramya ane divya citra kevuM manahara, manabhara anubhUtithI rasAsvAda dvArA ja pAmI, anubhavI zakAya tevI che. jenI ane dhanya dhanya karI de tevuM che te kahevuM muzkela che. te anubhavavAnuM ja sarjakacetanAmAM zabda svayaM rUMverUMve raNajhaNe che ane je zabdamAM tadarUpa hoya , narasiMhanuM citta brahmanA caitanyamAM tadarUpa hovAthI te A dAkhavI thai relAI gayo che. Avo ekamAtra darzanapUta kavi to kevaLa narasiMha zake che. pratyakSa anubhavyA vinA koi A dAkhavI na zake. ja che. tenAM darzana ane cetanAthI raNakatI anubhUta vANIne pahoMcavAnuM gaju durlabha che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-93 prabuddha jIvana jayavaMtasUri : kavi ane kavi-lakSaNa jiyaMta koThArI madhyakALanA sAhityanAM ApaNAM mUlyAMkano ghaNI vAra pramANabhUta banI rahetAM nathI. AnuM kAraNa e che ke madhyakALanI ApaNI samaja UNI paDe che. ApaNe cAlu abhiprAyothI doravAie chIe ane khaMDadarzana karIne abhiprAyo bAMdhIe chIe. narasiMha, premAnaMda, zAmaLa jevA siddhaprasiddha kavionI to prazaMsA ja karavAnI hoya ema mAnIne ApaNe cAlIe ane emanI racanAonA nirmaLa aMzonAM paNa ApaNAthI guNagAna thaI jAya. to sAme vizvanAtha jAnI, gaNapati, jayavaMtasUri jevA kavionA kharA UMcA kavitvane ApaNe pArakhI na zakIe ane emanI ucita kadara karavAmAM ApaNe saMkoca anubhavIe. hA, jayavaMtasUri vize AvuM ja thayuM che. emanI eka atyaMta suMdara kRti "zRMgAramaMjarI'no pIeca. DI. mATe UMDo abhyAsa karanAra kanubhAI zeTha emane vize kahe che ke "e bhale pratibhAzALI kavi nathI, paNa eka sArA "rAsakavi' to che ja.' A vidhAnamAM jayavaMtasUrinI pratibhAno svIkAra karavAmAM hicakicATavaratAya che. sArA rAsakavi te pratibhAzALI kavi nahi? kadAca kanubhAI zeThane sArA rAsakavi e zabdaprayogamAM kathAkathananI zakti ja abhipreta che. paNa che ethI kaMIka juduM ja. jayavaMtasUrinI rAsasakRtiono vizeSa paNa emAMnuM kAvyatva-varNana, bhAvanirUpaNa, alaMkAraprayojana, chaMda-layasiddhi, samasyA-subhASita-prAsaracanAdinuM kauzala vagere che. kathAo to paraMparAgata che. jayavaMtasUri kavi pahelA che, ane rAsakAra pachI. sAcA ane pUrA arthamAM pratibhAzALI kahI zakAya evA kavi che. kAvyanAM sarva aMgonI emanI satA asAdhAraNa che ane emanI rasadRSTi sateja che. madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM jemane gauravabharyuM sthAna ApavuM paDe evA e kavi che. kavi potAne jayavaMta paMDita ke jayavaMtari tarIke oLakhAve che. pahelAM paMDitapada maLyuM haze, pachI sUripada. e potAnuM apanAma guNasaubhAgyasUri paNa Ape che. sUripada pachInuM A nAma hovAnI zakyatA che, paNa emaNe potAnI kRtiomAM potAne "jayavaMta paMDita" ke "jayavaMtasUri' tarIke ja oLakhAvavAnuM moTe bhAge pasaMda karyuM che. emanI ja kRtionA guTakAmAM (lA.da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, hastaprata, kramAMka 3558) keTalIka kRtione aMte "sajana paMDita' evI nAma chApa maLe che. je kRtio anya sthAne "jayavaMta paMDita' ne nAme che. AthI "sajana paMDita' emaNe svIkAreluM upanAma hovAnuM samajAya che. e vaDatapagacchanI ratnAkara zAkhAnA sAdhu hatA. emanI kutiomAM emanI guruparaMparA A rIte nirdezAI che : vijaya ratnasUri-dharmaratnasUri-vinayamaMDana upAdhyAya-jayavaMtasUri. gurunA e sauthI nAnA ziSya hatA. - kavinI jIvanaghaTanAonA samayanirdezo sAMpaDatA nathI. emano jIvanakALa emanI kRtionA jIvanakALane AdhAre ja nakkI karavAno rahe che. "zRMgAramaMjarI' 1558mAM ane "RSidarA rAsa' 1587mAM racAyela che, temaja "sImaMgharasvAmI lekha' Aso suda pUnama ne zukravAre lakhyAnuM kavie jaNAvyuM che. te tithi-vAra saM. 1569 eTale I. 1543mAM paDe che (kanubhAi zeTha, "zRMgAramaMjarI' prastA. pR. 10) tethI kavino kavanakALa soLamI sadI madhyabhAga ane uttarArdha nizcita thAya che. jIvanakALa vizenA anya eka-be AdhAro paNa maLe che. 1531mAM thayelA zatruMjayauddhAra vakhate guru vinayamaMDananI sAthe jayavaMta paMDita paNa haze evuM mAnIne e vakhate emanI ochAmAM ochI uMmara 20 varSanI aMdAjavAmAM AvI che (mo. da. dezAi, jaina gUrjara kavio, bhA. 2, pR. 71). bIjI bAju, emaNe jJAnabhaMDAramAM mukAvelI tathA emanI AjJAthI dharmalakSmI pravartinIe lakhelI gopAla bhaTTanI " kAvyaprakAza" paranI vimarzinI' TIkAnI prata 1596nI che. A rIte kavino jIvanakALa samagra soLamI sadImAM vistarato gaNAya. , joke "zRMgAramaMjarI' pote ladhu vaye racelI che ema jayavaMtasUrie kahyuM che. 1531mAM e vIsa varSanA hoya to "zRMgAramaMjarI'nI racanA veLAe emanI uMmara 47 varSanI Thare, ethI zatrujayauddhAra vakhate e upasthita hoya ane emanI uMmara vIsa varSanI hoya e hakIkata zaMkAspada bane che. "ladhu vaya" eTale vIsa-pacIsa varSa evo ja artha karIe to "sImaMgharasvAmI lekhanuM racanAvarSa 1543 paNa zaMkAspada Thare. kavine paMDitapada maLyAnuM varSa kanubhAI zeTha (prastA. pR. 11) 1558 anumAne che. paraMtu A yathArtha nathI. emanA anumAnanA AdhAro bhUlabharelA che. e varSamAM racAyela be kRtiomAMthI eka zRMgAramaMjarI'mAM kavi potAne "paMDita" tarIke ane neminAtha bAramAsa velaprabaMdha'mAM "sUri' tarIke ullekhe che tethI e varSanA aMtamAM kavine sUripadavI maLI haze evuM zeThe anumAna karyuM che. paraMtu "zRMgAramaMjarI" (kaDI 17)mAM "jayavaMtasUri' evo ullekha maLe ja che (joke keTalIka pratomAM "jayavaMta paMDita" evo pATha che) ane "naiminAtha bAramAsa velaprabaMdha'mAM racanA samayano nirdeza nathI. DaoN. sAMDesarAe "zRMgAramaMjarI'ne AdhAre e varSa mUkeluM che. jeno zeThe AdhAra lIdho che. Ama, kavine sUripadavI maLyAnuM varSa anirmIta ja rahe che. ' jayavaMtasUri jaina sAdhukavi che. eTale dharmabodhanuM tattva emanI racanAomAM svAbhAvika rIte ja Ave. emanI banne rAsakRtiomAM nAyakanAyikA aMte dIkSA le che, neminAtha ane sthUlibhadra vizenAM gIto aMte saMyamajIvananI vAta para AvI Thare che ne rAsakRtimAM prasaMgopAtta dharmabodha vaNAyo che. paraMtu keLava dharmabodhanI ne sAMpradAyika kahI zakAya evI emanI kRti bahu thoDI che-thoDAM gIto ane "bAra bhAvanA sekjhAya" mAtra. tIrthakarone anulakSIne karelI emanI racanAo paNa prabaLa paNe bhAvAtmaka che. ghaNIvAra e premabhaktinI racanAo banI AvI che, to "zRMgAramaMjarI' "RSidattA rAsa' tathA rAjula ne kozAnAM gItomAM sneharasanI je jamAvaTa jovA maLe che te to ananya che. "sthUlibhadra kozA premavilAsa phAga' jevI keTalIka kRtio to jaina kathAsaMdarbhane bAda karatAM narI kAvyakati ja che-e jaina sAdhukavinI racanA hovAnI emAM bIjI koI nizAnI nathI. A badhAmAMthI jayavaMtasUrinI zuddha kAvyadRSTi dekhAI Ave che. jayavaMtari paMDita kavi che. zAstrajJa, lokavyavahArajJa ane rasaza kavi che. eTale ke jemaNe loka, zAstra ane kAvyanuM avekSaNa karyuM hoya evA kavi che. "kAvyaprakAza'nI TIkAo bhegI karavAmAM kAvyazAstranI, daza sma2dazA virahadazAnI gaNanAmAM kAmazAstrA-2sazAstra, vividha zakunonAM phala noMdhavAmAM zakanazAstranI, dvivyastajAti, sarvatobhadrajAti, vardhamAnAkSarajAti, apahRtijAti jevA aneka samasyAbaMdho nAmanirdezapUrvaka prayojanavAmAM samasyAzAstranI, saMkhyAbaMdha rAgonA nirdezomAM saMgItazAstranI-ema jAtabhAtanI vidyAonI kavinI abhijJatA dekhAya che. "zRMgAramaMjarI'nAM nagaravarNana tathA vanakelivarNanamAM kavinA dRSTikemerAe jhIlelI lAkSaNika mAnavaceSTAonI chabIo temaja DahApaNabharyA subhASito ne lokaparicita upamAno emanA saMsAravyavahAranA bArIka nirIkSaNanAM phaLa che. kavinA kAvyaparaMparAnA paricayanI to zI vAta karavI? e to pragADha che. RtuvarNano zuM ke rasanirUpaNo zuM. alaMkAraracanAo zuM ke uktibhaMgio zuM-sarvatra saMskRta-prAkRta sAhityanI sugaMdha anubhavAya che. 'RSidattA rAsa'mAM RSidattAnI pitAnA AzramethI vidAya kAlidAsanA "zAkuntala'mAMnI zakuntalAnI vidAyane yAda karAve che. aNakhiyAM, panihAM, bAramAsI vagere kAvyaprakAro, prAsa, dhuvA, padaracanAnAM vaicitrya-e badhuM
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana kAvyaparaMparA sAthenuM gADha anusaMdhAna batAve che. madhyakALamAM to virala kahevAya evI kavinI sajjatA parakhAya che. AvA kavi potAnI kRtionA vAcaka-zrotA paNa kevA rasajJa joie ? ethI ja e 'zRMgAramaMjarI'ne AraMbhe rasajJa zrotAno mahimA kare che H zAstra karatA dohilA, dohilA vaktA hoi, te pahiM zrotA thoDilA, mahImaMli ko joi. 18 sujana vistarai sahu disi, kavIyaNa sarasa prabaMdha, sa2va2 prasavai kamalanai, samira vadhAra gaMdha. 19 ane mUrkha-ajJAna zrotAno tiraskAra kare che : gAA gIya sumAMNasaha, rasa navi jANyA jeNa, tiNi murakhi nija dIhaDA, nIMgamIA AleNa. 31 jayavaMtasUrinI banne rAsakRtionI kathA kautukarasika che. emAM kathArasa paNa paryApta mAtrAmAM che-kathArasiyAo tRpta thAya eTale, paNa jayavaMtasUrine mana kathArasa eTalo mahattvano nathI. kathAgathanamAM ke kathAkathanamAM emanuM viziSTa kauzala nathI. kathAmAM keTaluMka achaDatuM ane adhdhara rahI jAya che, keTaluka utAvaLe cAlatuM jaNAya che, keTaluMka asvAbhAvika paNa pratIta thAya che. zIlavatIne rAtre bahAra jatI joine eno khulAso pUchyA vagara ajitasena ene kADhI mUkavAno nirNaya lai le, kharuM kAraNa ApyA vinA, teDAvavAno patra Avyo che ema kahI ene piyara vaLAvavAmAM Ave ane zIlavatI patinuM mana oLakhI javA chatAM kazo khulAso karyA vinA javA taiyAra thai jAya-A badhuM asvAbhAvika che. rukhimaNine paraNavA nIkaLelo kanakaratha rastAmAM rokAi jAya, RSidattAnA premamAM paDe, enI sAthe lagna kare, tyAM rahe RSidattAnA pitA e daramiyAna ja agnipraveza kare ane ajitasena kAberI nagarI gayA vinA, tyAM kazuM jaNAvyA vinA pAcho pharI jAya e ghaTanAo paNa kaMika a-sAmAnya lAge che. lokavArtAomAM svAbhAvikatAnI, susaMgatatAnI jhAjhI apekSA nathI hotI e kharuM paNa jayavaMtasUri jevA paMDita kavi A ghaTanAone svAbhAvikatA arpavA kaMika kare evI apekSA to rahe ja- e kaMi lAghavamAM mAnatA nathI-paNa e apekSA saMtoSAtI nathI. 'zRMgAramaMjarI'mAM to badhe vakhate kathAbhAga jhaDapathI ATopAi jAya che ane kavi subhASitavANImAM tathA manobhAvanirUpaNamAM sarI paDe che. kathA jANe eka khIMTI hoya evuM lAge che. e noMdhapAtra che ke jayavaMtasUrinI banne rAsakRtio nAyikApradhAna che. kRtionAM zIrSaka-'zIlavatI caritra' ane ' RSidattA rAsa'-mAM e darzAvAyuM che ane kathAo mULabhUtapaNe satIcaritranI che, paNa te sivAya kavie nAyaka karatAM nAyikAnAM vyaktitvane vadhAre prabhAvaka rIte AlekhyAM che. ApaNA mana para nAyikAo ja chAi rahe che. eja vizeSa kriyAzIla che ane emano ja vijaya varNavAyo che nAyako to sAdhanarUpa ja hoya evuM lAge che. - banne nAyikAonAM vyaktitva vibhinna che e hakIkata najare caDyA vinA rahe tevI nathI. zIlavatImAM viziSTa jJAnanI zakti che-e pazupaMkhInI bolI samaje che, saMsAra DahApaNa che-rAjAnA savAlanA javAba e potAnA patine Ape che, buddhicAturya che- rAjAe enA zIlanI parIkSA karavA mokalalA pradhAnone e yuktipUrvaka bhoMyarAmAM pUrI de che. RSidattA komaLa hRdayanI che- lohImAMsanI gaMdha paNa e sahana karI zaktI nathI, khullI pALI joine paNa ene Dara lAge che, sarala ane rAMka svabhAvanI che-pote nirdoSa chatAM AvI paDelI zikSA, vinAvirodhe, koinA pratye phariyAda vinA, pUrvajanmanA karmanA pariNAma tarIke svIkArI le che. udAra mananI che. potAnA mATe duHkhanAM jhADa ugADanAra rukhimaNine e patinA krodhamAMthI bacAve che. mAphI apAve che ane pati pAse eno svIkAra karAvaDAve che, enAmAM DahApaNabharI samajaNa ane samajAvaTa che-kanakarathane e be vAra AtmahatyA vahorato bacAve che, gADha vanaprIti che-pati sAthe jatI veLAe e vRkSavelIropa, popaTa MsamRgalImRgabAlaka tathA tA. 16-2-93 vanadevatAnI bhAvabharI vidAya mAge che, ane divya pavitratA che enI sAme dekhItA purAvA hovAchatAM kanakaratha ene doSita mAnI zakto nathI, muniveze paNa e kanakarathane prabhAvita kare che, ene mArI nAkhavAnI sulasAnI hiMmata cAlatI nathI. banne kRtionI nAyikAonI jema enA nAyako paNa vibhinna vyaktitva dharAve che. ajitasena zIlavatI para sahasA zaMkA lAve che tyAre kanakarathane RRSidattAnI nirdoSatAnI pratItimAMthI kazuM caLAvI zakyuM nathI. ajitasenane zIlavatInI nirdoSatA jANavA maLe che tyAre khUba lajjA pAme che. paNa jenI sAthe gADha sneha hoya tenI sAthe eka vAra to kalaha karI enI parIkSA karavI joie. ajJAnapaNe je karyuM te doSa na kahevAya e bacAvo kare che. kanakaratha RSidattA para ALa Ave che ne ene kADhI mUkavAnI thAya che tyAre pote ene bacAvI zakato nathI enuM bhAre duHkha anubhave che ane enA viyoganA vicAramAtrathI AtmahatyA karavA taiyAra thAya che tathA rukhimaNi pAsethI kharI hakIkata jANavA maLe che tyAre pharIne UMDo zoka anubhave che ane baLI maravA taiyAra thAya che. kanakarathano prema ghaNo UMDo ane sAco hovAnuM pratIta thAya che. 'RSidattA rAsa'nAM anya pAtro paNa potAnuM kaMI viziSTha vyaktitva laine Ave che ane enuM sAkSAtkAraka nirUpaNa paNa thayuM che. 'zRMgAra maMjarI'mAM anya pAtro kathAghaTanA mATenAM sogaThAM hoya ema ja jaNAya che. ekaMdara ema lAge che ke ' zRMgAramaMjarI'mAM pAtrAlekhana tarapha kavinuM lakSa ja nathI.' RSidattA rAsa'mAM emaNe pAtrAlekhananI potAnI zakitane mokaLI mUkI che. jayavaMtasUrinI alaMkA22canAo aucitya, anurUpatA, sauMdaryasAmarthya-sUjha, nUtanatA, camatkRti, saMkulatA ane saralatA, vidagdhatA ane taLapadApaNuM, bahulatA Adi guNoe opatI che. bahulatA to evI ke jayavaMtasUrine alaMkArakavi kahevAnuM ApaNane mana thAya. 'zRMgAramaMjarI'mAM pAtAlasuMdarInA varNanamAM alaMkAronI choLo UDe che, vividha upamAnonA AzrayathI veNI(kezapAza)nuM varNana cAra kaDI sudhI, nayananuM daza kaDI sudhI ane stananuM vIsa kaDI sudhI vistare ! nayana, stana vagerenI vAta bIjA aMganI vAta sAthe gUMthAIne AvI hoya te to judI. pacAsa jeTalI kaDI sudhI vistaratA A varNana mATe paNa kavi to ema kahe che ke 'varNana karUM saMkhevI.' (kaDI 1501thI 1550) kavinI vAta e rIte sAcI kahevAya ke ghaNAM aMgo-udara, kaTi, jaMghA, caraNa vagere-ne to emane A varNanamAMthI choDI devAM paDyAM che. vizALa sRSTijJAna ane maulika kalpanAbaLa dharAvatA A kavie paraMparAgata alaMkAraracanAo TALI nathI. 'RSidattA rAsa'mAM to bahudhA paraMparAgata alaMkAro pAsethI ja kAma lIdhuM che. paraMparAgata alaMkAracitra paNa anurUpatAthI ane rasasUjhathI yojAyela hoya tyAre manorama ja banI rahe che. udAharaNa tarIke, RSidattAnA varNana (4, 19-29)mAM paraMparAgata alaMkAro ja jovA maLe che-veNI te bhujaMga. AThamanA caMdra jevuM bhAla, locana vaDe mRgane jItyAM, nAsikA dIpazikhA samI, AMgaLI paravALA jevI, uru keLanA thaMbha jevAM vagere. paNa e alaMkAromAM upamA, rUpaka, vyatireka, utprekSA vagere judAjudA prakAro jovA maLe che, alaMkAro keTalIka vAra vyaMjita rUpe mukAyA che ne varNanamAM keTalIka niralaMkAra saundaryarekhAo che, je badhuM maLIne RSidattAnuM eka hRdayahArI prabhAvaka citra sarje che. alaMkAranuM baLa kavine TheraThera kAmiyAba nIvaDyuM che-varNanomAM, manobhAvanirUpaNamAM, subhASitomAM, bodhavacanomAM, subhASito to dRSTAMtothI UbharAya che ne bodhavacanomAM paNa keTalIka vAra samucita dRSTAMtanuM sAmarthya umerAyuM che. jayavaMtasUrinI alaMkAra sajjatA asAdhAraNa bhAse che. jayavaMtasUrine sarva prakAranAM kavikauzala mATe AkarSaNa che ane emane enA para prabhutva paNa che. eTale emaNe zabdAlaMkAranI zobhAno ghaNIvAra Azraya lIdho che. varNAnuprAsa madhyakAlIna kavitAne sahaja che ema jayavaMtasUrine paNa che. enA dAkhalA to joIe eTalA ApI zakAya. navAIbharyuM e lAge che ke emaNe kaDIo sudhI eka varNanA anuprAsane laMbAvavAnA sthULa cAturyamAM paNa rasa lIdho che
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-93 prabuddha jIvana (zRMgAramaMjarI,1561-66).. alabatta AvuM kvacita ja thayuM che ane zAnirAzA-pratIkSA, premaparavazatA-asahAyatA-adhIrAi, rIsaemAM koI koI zabda anya varNathI AraMbhAtA AvavA daIne A roSa, vinaya-anunaya, priyajanaprazaMsA-niMdA-upAlaMbha, tarkorItine emaNe bAliza thaI jatI bacAvI che. laMbAyelo varNAnuprAsa taraMgo, smaraNa-nivedana, ciMtA-bhaya vagere vagere. svAbhAvikatAthI siddha thayAnA paNa dAkhalA maLe che. nArIsaundaryanA jayavaMtasUri subhASitonA bhAre rasiyA che. "zRMgAramaMjarI'ne varNanamAM "kaI kalakaMThI komala kaMThiI kAMI kAmaNa kIdhuM' e paMktimAM subhASitamaMjarI banAvI dIdhI che e enuM javalaMta udAharaNa che. paNa (bAramAsa) dIrgha varNAnuprAsa kevI svAbhAvikatAthI AvI gayo che ! kavi mAtra subhASitonA rasiyA nathI. emAM emanI bhAre pravINatA sarva kavikauzalanuM lakSya to che rasasiddhi. jayavaMtasUri sthaLa paNa che. emanI kRtimAM subhASito kevaLa bodhAtmaka laTakaNiyA tarIke kavikauzalamAM aTavAI gayA nathI, rasasiddha tarapha emanuM avyagra lakSa nathI AvatA. e kRtino jaDaniSkriya aMza nathI hoto, kAryazIla aMza rahyuM che. emano sauthI priya rasa che zRMgAra, athavA vadhAre sAcI rIte hoya che. e prasaMgamAMthI phUTe che, pAtronA manobhAva sAthe saMkaLAya che ene sneharasa kahevo joie, kemake emAM mAtra strIpuruSasnehano ja | (ghaNIvAra to pAtrodgAro rUpe Ave che),jagatanA vizALa anubhavanA nahi, mitrasneha, pitAputrIsneha, prakRtisneha ne prabhunehano paNa nicoDarUpane ApaNane coTa lagAve, camatkRta kare ke ApaNA mATe bhAthuM samAveza che. AmAM paNa saMyogI avasthAnA sneha karatAM viyogI banIne rahe evA jAtabhAtanA, avanavIna vicAronuM e najarANuM hoya avasthAno sneha kavie vadhAre gAyo che. strIpuruSanA saMyogazRMgAranuM che tathA sUtrAtmakatA, vANInI vakratA ne vedhakatA temaja saralasahaja Alekhana vairAgyadharmI jaina sAdhunI kalamamAMthI jhAjhuM na maLe to emAM chatAM AbAda rIte vicArasamarthaka sAdrazyo ne dRSTAMto vaDe prabhAvaka Azcarya jevuM nathI. banelAM hoya che. "zRMgAramaMjarImAM snehane kendramAM rAkhIne kavie sArthavAha ane pAtAlasuMdarI jevAM kAmavivaza pAtronoye keTalAbadhA viSayo AvarI lIdhA che !-prItilakSaNa, anurUpa saMyogazRMgAra varNavavAnI taka kavie lIdhI nathI, pAtAlasuMdarInAM strIpuruyugala, saMyogaprema, viraprema, prItibhaMga, prItine khAtara madIlAM aMgonuM varNana karIne itizrI mAnI che. banne kathAkRtionAM pIDAsahana, maitrI, sajanalakSaNa, sajanaprIti,sajanasmRti, nAyaka-nAyikA to maryAdiyukta zIladharmanAM vAhaka che. emano guNaprIti, sajana- durjana- saMbaMdha, kubolano prabhAva, ladhupaNAno kAmavihAra AlekhavAnuM kavie ichyuM nathI. ajitasena zIlavatInI mahimA, gurumahimA, kAvyarasa, prabaMdhaguNa, gIta-saMgItano mahimA, ekAMta praNayakrIDAnuM varNana to che paNa e madhura, maryAdAzIla varNana rasika ane mUrkha zrotA, sukavivacana, kukavivacana vageree kavinI che-kyAreka praznauhelI, kyAreka sogaThAbAjI kyAreka bhASAvinoda, apAra vicArasamRddhi darzAve che. kyAreka karapallavI, kyAreka premarase sAmAsAmuM joI rahevuM ane kyAreka kavi je kaMI siddha kare che te chevaTe bhASA dvArA ja siddha kare che ne? AliMgana . (zRMgAramaMjarI, 734-37) kanakaratha-RSidattAnA tethI ja bhASAMsaja ne bhASAsamartha na hoya ane kavi hoya e bane zI praNayopacAronuM AchuM citra virahI kanakarathanA vilApamAM pUrvasmRti rIte ? paNa bhASAsatA ane bhASAsAmarthya judAjudA prakAranAM hoya rUpe. parokSabhAve aMkAyu che che, judIjudI koTinAM hoya che, bhASAnA aneka paheluomAMthI eka yA sneharosaI tuM letI abolA, tava huM vyAkula thAtaphare, bIjAno upayoga karanArAM hoya che. jayavaMtasUrinA bhASAviniyoganAM vAravAra tujha caraNe lAgI, mIhanati karI manAvatare. 22.7 paNa keTalAMka lakSaNo tAravI zakAya. eka to, e vividha bhASAbhedone A te nAgaravelI maMDapa, jihAM mAM pAlavi sAhI re, aucityathI, kAryakSamatAthI, sahajapaNe prayoje che. emanAmAM saMskRta lAjatI navatana neha-samAgama, jAtI muhanaI vAhI re. 26.4 tatsama zabdone samAsaracanAo jaDe che, je praziSTatAna, vagere zlilaSTatAnanI, gauravanI ane prauDhinI AbohavA UbhI kare che. virahabhAvanAM nirUpaNothI to jayavaMtasUrinI kRtio chalakAya ApaNe prAcIna kAvyaparaMparAnuM anusaMdhAna anubhavIe chIe ane che. vipralaMbhazRMgAranA be prakAro che-eka, abhilASarnimittaka eTaleke mANIe chIe. prAkRta bhASAnA prayogo emAM thoDI judI sugaMdha pUre jemAM milana pUrvenI abhilASAnI sthiti varNavAI hoya. ane be, che. varNanomAM AlaMkArika citraNomAM, zleSa, yamaka jevA viyoganimittaka eTale jemAM milana pachInAM viyoganI sthiti zabdAlaMkAromAM kavinI A bhASAsatAnuM ghaNuM arpaNa che. paNa sAthe varNavAI hoI. prabhu prArthanAnA ghaNAM gIto tathA "sImaMdharasvAmI lekha ja taLapadI bolAtI gujarAtI bhASA paNa kavine eTalI ja hAthavagI vagere ghaNAM kAvyo abhilASaprItine, prabhumilananI jhaMkhanAne vyakta che. subhASito, pAtrodgAro vageremAM enuM pravartana joi zakAya che. enAthI kAvyamAM rti, tAjagI ane AtmIyatAno anubhava ApaNe kare che. "sthUlibhadracaMdrAyaNi'mAM sthUlibhadrane joine kozAnA hRdayamAM karIe chIe. prasaMge vajahindIno prayoga paNa kavi kare che. sulatA prema jAge che ne e utkaTa anaMgapIDA anubhave che enuM citraNa thayeluM yoginIe nagaramAM vatavelA utpAtanuM varNana vajahiMdInI bhASAchaTAmAM thayuM che te keTaluM aucityapUrNa ane asarakAraka lAge che!abhilASanimittaka ke zuM viyoganimittaka, keTalAMka pado hiMdImAM ja racAyelAM che ne hiMdInAM chAMTaNAM to kavinI vipralaMbhazRMgAranuM-virahasnehanuM kavie kareluM sIdhuM varNana ochuM che, gujarAtI kRtiomAM avAranavAra maLe che. urdU-phArasI zabdo paNa enA bahudhA pAtrodgAro dvArA ja ene abhivyakti maLI che. prabhunI viziSTa raNakA sAthe avAranavAra maLe che. milanajhaMkhanA premI bhakta-mananA uddagAromAM ja vahe che, to ghaNAMbadhAM kAvyakalAnAM sarva aMgomAM anupama kauzala darzAvatA jayavaMtasUri gItomAM tathA sthUlibhadra-kozA ane neminAtha -rAjimatI vizenAM madhyakALamAM virala evA paMDita, rasajJa, sarjaka kavi che. emanI anya kAvyo-bAramAsa, phAgu, stavana vageremAM kozA ane rAjimatInA kAvyasRSTi Aje paNa kAvyarasikone parama hadya bane evI che.au virahanA udgAro ja rajU thayA che. ajitasena-zIlavatIne viyoganI ghaDI Ave che tyAre ane emanI viyogavasthAmAM emanA udgArothI ( . vidhArthIo mATe gIta-saMgItanA vargo je kAma levAmAM AvyuM che to sArthavAha pAtAlasuMdarIne paraspara thayelI saMghanA upakrame unALAnI rajAo daramiyAna zanivAra, tA. Asakti, chUTA paDavAnI sthiti AvatAM thayelI vyathA, rAjAne paNa 17mI eprila, 1993thI zanivAra, tA.12mI jUna, 1993 sudhI mitra sArthavAha svadeza jatAM Upajelo viSAda vagere saghaLuM udgAro rUpe dara zanivAre baporanA 3-00 thI 5-00 sudhImAM ATha varSathI paMdara ja ApaNI samakSa Ave che. A udgAro manomana hoya che ke varSa sudhInAM vidyArthIo mATe gIta-saMgItanA vargo yojavAmAM priyatamane, sakhIne athavA caMdra vagerene saMbodhana rUpe. emAM dRSTAMto, AvanAra che. A vargonuM saMcAlana ka. jyotibahena pArekha saMbhALaze. anyoktio, laMgoktio, lokoktio vyavahAranubhavanI vAto, je vidyArthI bhAI-baheno A vargomAM joDAvA icchatA hoya temaNe subhASito vagere gUMthAya che ane abhivyaktinuM addabhUta vaividhya ane potAnA nAma rU. 15-00 bharIne saMghanA kAryAlayamAM noMdhAvavA ananya mArmikatA siddha thAya che. manobhAvachaTAo to sAgaranAM vinaMtI che. varga mATe koI phI rAkhavAmAM AvI nathI, paraMtu hAjarI mojAMnI jema aviratapaNe eka pachI bIjI ema aparaMparA Avye jAya niyamita ApavAnI raheze.' che-abhilASa Arata, vikSobha-vikalatA, dainya-aparAdhabhAva, baMsarIbahena pArekha nirubahena esa. zAha, IrSA-abhimAna, paritApa-pazcAtApa, premaduhAI-premabhagnatA, saMyojaka * pravINacaMdra ke. zAha -maMtrIo
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-93 che jemAMthI thaI AliyAsika virodhI karmaTha jenA sAhityakAranuM uttama jIvana caritra DaoN. raNajita paTela (anAmI) virala viddhatmatibhA ane manuSya-pratibhA' e zrI mohanalAla kaparI karmaThatA ane narI niHspRhatA, guNAnurAgitA ane spaSTa dalIcaMda desAInuM praoN. jayantabhAI koThArI ane zrI kAntibhAi zAha vakatRtva, satyaniSThA ane saralatA, mAnavaprema ane sahAyavRtti, tathA dvArA ati zAstrIya paddhatie, lakhAyeluM eka uttama, preraka sAdAibharyA nItiniSTha jIvanano Adarza-mohanabhAInA vyaktitvanI jIvanacaritra che. kulle 272 pRSThanuM A jIvanacaritra evI rIte lakhAyuM A chabI ApaNA UMDA Adarane pAtra nathI lAgatI? AmAM vAparelA che ke jemAM caritranAyakanI virala vidvatratibhA ane manuSya pratibhAno akeka vizeSaNanI yathArthatA dhyAnamAM ghUMTavA jevI che. "kaoNnpharansa bahudhA saMpUrNapaNe yathArtha khyAla Ave. A mATe lekhakoe prathama heralDa" ane "jainayuga' nA zrI desAInA taMtrIpadanI ajoDa kAmagIrIne prakaraNamAM caritranAyakanuM upalabdha aitihAsika vigatonA prakAzamAM biradAvatAM lekhako lakhe che : taMtrI eTale AveluM bheguM karI chApI karuNa-bhavya jIvana-vRttAnta AlekhyuM che. e pachI emanA AMtarabAhya nAkhanAra nahi paNa patranuM svarUpa ghaDanAra lekhakone viSayo pUrA vyaktittvanAM vyAvartaka lakSaNo darzAvyAM che ane sAMpradAyika saMkIrNatAthI pADanAra. patra potAnA uddezanI siddhimAM keTaluM saphaLa rahyuM che e paratve prAyaH mukta evI emanI jIvanadRSTi, jJAnadRSTi ane vizALa bIjAnI parIkSA svIkAranAra tathI jAta parIkSA paNa karanAra evo aitihAsika dRSTino mUrta khyAla Apyo che. cothA vizeSa nAme taMtrItvano uccagrAha rAkhIne mohanabhAIe potAnuM kArya bajAvyuM che.' zIrSakanA traNa peTA vibhAgamAM zrI desAinA jAherajIvana patrakAratva A "sAmagrI sabhara samRddha graMtha'nI sAmagrI ekaThI karavAmAM ane ane sAhityakAryano jhINavaTa bharyo ane abhyAsa pUrNa citAra Apyo eno yathAyogya viniyoga karavAmAM saMpAdakonI zramasahiSNutA ane che ane zrI mohanabhAIne jaina zvetAmbara konpharansa" taraphathI je pAkaTa viveka-buddhino sacoTa paricaya thAya che. A graMtha caritranAyakanA mAnapatra ApavAmAM AveluM te "samApana' rUpe mUkyuM che. jemAMthI bahumukhI vyaktitvanI ujavala chabI Alekhe che e to kharuM ja paNa caritranAyakanA vyaktitvanA ane emanI sarvagrAhI sevAono sAthe sAthe bhAvi saMzodhanakArone mATe AkaragraMthanuM mahad kArya bajAvaze Abehuba khyAla Ave che. A pachI zrI paramAnaMdabhAI kApaDiyAnA ane emanA sAhitya-prakAzananI saraLatA paNa pUrI Apaze. be, paMDita sukhalAlajInA be ane DaoN. bhogIlAla sAMDesarAno eka evA yogyanI yogya kALe yogya kadara karavAmAM na Ave enA jevI pAMceka saMsmaraNAtmaka lekho zrI desAinA aMtaraMga jIvanane samajavAmAM karuNatA anya kaI hoI zake? zrI desAinI pratibhAne parakhavAmAM ne vizada bhUmikA pUrI pADe che. anne "granthasUci', " lekhasUci' ane pokhavAmAM ApaNe gothuM khAI gayA chIe. lekhakono Akroza ane viSayasUci'mAMthI zrI desAinI, zabdanA yathArtha arthamAM virala puNya prakopa ayogya che ema koNa kaheze ? vAMco : "jaina samAja viddhatmatibhAno sarvagrAhI, UMDo ne cokkasa Alekha prApta thAya che. mohanabhAInI kadara karavAmAM moDo ane moLo paDyo emAM zaMkA nathI. gujarAtI sAhityanA eka adanA abhyAsI tarIke zrI desAInA kadAca vANijyarasika jaina samAjane mohanabhAinI asAdhAraNa nAmathI ane kAmathI lagabhaga ardhI sadIthI huM paricita, paNa A sevAnI samaja paDI nathI. mohanabhAinI sevA e saMkucita sAMpradAyika caritra vAMcyA pachI mane mArI maryAdAno ane zrI desAinI bahumukhI sevA na hatI. e vizALa prakAranI vidyopAsanA hatI. madhyakAlIna pratibhA ane prakAMDa vidvatAno sAco khyAla Avyo. emaNe je lakhyuM gujarAtI sAhityanI kAmagIrI Ajeye mohanabhAinA AdhAra vinA che enI nakala karatAM paNa varSo vahI jAya. granthastha thayuM che enA karatAM cAlI na zake evo emaNe vistRta ane dRDha pAyo nAkhyo che. eTale hajI agranthastha sAhitya vipula pramANamAM che. AcArya AnaMdazaMkara samagra vidyAsamAjanuM paNa mohanabhAI pratye kartavya hatuM. mohanabhAIne, dhruvanI jema "je deva sthApyA te sthApyA ' enI avyabhicAriNI bhakti nAme yunivarsiTImAM svAdhyAyapITha hoya e emanuM ochAmAM ochuM karavAmAM tana mana dhanano sadupayoga karanAra zrI desAI mATe koIne paNa apekSita tarpaNa hoya. paNa AvuM kazuM thaI zakyuM nathI. kyAreya thAya mAna thAya te sAva svAbhAvika che. paNa eka sthaLe lekhako kahe che : evI saMbhAvanA dekhAtI nathI. eTale zrI mahAvIra jaina vidyAlaye 'jaina mohanabhAinA jIvananI vidhivakratA e che ke e hamezAM gaNAyA gurjara kavio'nI navI AvRttinA prakAzananuM sAhasa karI pitRRNa sAMpradAyika lekhaka, saMpradAya sevaka, paNa saMpradAyanA sanAtanIo mATe yatkiMcita adA karyuM enAthI ApaNe saMtoSa mAnavAno rahe che. ane to rASTrIya raMge raMgAyelA, sudhArAvAdI mohanabhAI asvIkArya hatA' mohanabhAIe jemane paMdara varSanA choDelA e emanA sauthI nAnA putra saMpradAyanA sanAtanIone to jaina sAhityano saMkSipta itihAsa'mAM jayasukhabhAI e pitRbhakitathI prerAIne pitAnA nAma thI keTaleka sthAne hemacaMdra' zabda vAparyo hoya ethIye vAMku paDe. emAM graMthaprakAzanAdinI pravRti karavA zrI mahAvIra jaina vidyAlayane eka hemacandrAcAryanI avamAnanA lAge, mohanabhAi zAsanapremI na 'lAkha rUpiyAnuM dAna ApyuM tene mATe dhanyavAda ApavAnA rahe che, je hovAnuM dekhAya, bhalene mohanabhAie hemacandrAcAryanA jIvanakAryanI samAje karavuM joItuM hatuM te saMtAne karyuM ! mohanabhAI ane emanAM asAdhAraNa prazasti karI hoya, ghaNIye vAra "hemacandrasUri' evA saMtAnoe haMmezA ApyuM ja, kadI kaMi lIdhuM nahi." prayogo paNa karyA hoya. pramANamAM lAMbA evA A avataraNamAMthI lekhakonI vicAradhArA, aitihAsika dRSTie joie to i. sa. 1914 sudhI gujarAtI bhASAzailI, saMsthA ke yunivarsiTI karI zake evI zrI mohanabhAinI sAhityanA itihAsamAM jaina lekhakone sthAna nahotuM. aneka jaina advitIya kAmagIrI ane emanI saMtatinAM saujanya- AbhijAtyanI bhaMDAromAM dharabAyelA vipula sAhityadhanane zrIdesAInA pracaMDa puruSArthe suvAsa mANavA maLe che. chatuM karyA bAda gujarAtI sAhityanA itihAsomAM jaina lekhako ane jaina nitAnta mudraNazuddhi e jANe ke jayaMtabhAino mudrAlekha na hoya ! sAhityane yogya sthAna prApta thayuM. zrI desAInA pratApe jo jaina sAhitya enI pratIti A graMtha karAve che. AkarSaka geTa-apa ane aMdaranI cAra sAMpradAyika to brAhamaNa sAhitya paNa sAMpradAyika. e vicAraNAne - chabio zrI mohanabhAi ane emanA "zirachatra, guru, baMdhu ane aMte koi paNa sAhitya sAhitya lekhe svIkRti pAmyuM. zrI desAinI sakhA" jevA mAmA zrI prANajIvana morArajI zAhanI tananI chabio A nhAnI sUnI vicAra sevA nathI. emanA manane pAmavAmAM madadarUpa thAya tema che. AMgaLIne veDhe gaNI lAghava e A jIvana caritrano UDIne AMkhe vaLage evo eka zakAya evAM ApaNAM keTalAMka jIvanacaritramAM A ekanA vadhArAthI viziSTa guNa che. keTalA ochA zabdomAM lekhako caritranAyakanI guNa kyA sAhityapremIne AnaMda nahi thAya ? saMpattine chatI kare che: "utkaTavidyAprema ane niHsvArtha sevAnI laganI [] mubaI jana yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, sthaLa : 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-400084. phonaH 3pa029mudrAsthAna:rilAyansa ophaseTa prinTa, 69 khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400 008. phoToTAIpaseTiMga : mudrAMkana muMbaI-400002.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 40 aMka: 3 tA. 16-3-1993 Regd. No. MH.By / South 54 Licence No. : 37 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 paj& QUOT 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa00 vArSika lavAjama rU.30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha lekhana-paThana, uccAraNa-zravaNa lakhyA vagara ane vAMcyA vagara koI vyakti yunivarsiTInI grejyueTa bhASAvaijJAniko mAne che ke manuSya jyAre jaMgalI dazAmAM prAkRtika thaI zake kharI ? A prazna ukhANA jevo hoya to koIka kahe ke "hA; aMdha avasthAmAM hato tyAre enI pAse bhASA nahotI. krame krame judA judA vidyArthIo abhyAsa karavA tathA parIkSA mATe "rAiTara' ane "rIDara' dhvanionA uccAraNa dvArA sAMketika bhASA pracalita thaI ane vakhata jatAM rAkhIne, jAte kazuM vAMcyA ke lakhyA vagara duniyAnI koI paNa te bhASA svarUpe vikAsa pAmI. bhASAnA uccAraNa pachI lakhavA mATe lipi yunivarsiTImAMthI grejyueTa thaI zake che." muMbaI, gujarAta ke dilhI to ghaNI moDI uddabhavI. yunivarsiTInA keTalAya aMdha vidyArthIo enA udAharaNa rUpa che. ahIM evA bALaka pahelAM bolatAM zIkhe che ane pachI lakhatAM zIkhe che. pote je vidyArthIonI vAta nathI. ahIM to evA vidyArthInI vAta che ke jeo dekhatA bole che te pramANe lakhAya che athavA jevuM lakhyuM che tevuM barAbara vAMcI zake che." jeone sAruM lakhatAM-vAMcatAM AvaDe che ane chatAM jeo potAne che evuM jyAre te jANe che tyAre tenA AnaMdano pAra raheto nathI. keTalI vAra abhyAsakrama vize jAte kazuM vAMcyA ke lakhyA vagara yunivarsiTInA grejyueTa lakhavAnuM zIkhyA pachI bALakanA uccAromAM paNa zuddhi Ave che. lekhana thaI zake che. vAMcananuM mahattva e dRSTie keTaluM badhuM che te joI zakAya che. amerikA ane bIjA keTalAka dezomAM evA TI. vI. vIDiyo korsa cAlu alabatta, sAmAnya prakAranuM jIvana jIvavA mATe lekhana-vAMcananI kazI thayA che ke jemAM vidyArthIone lakhavA-vAMcavAnI kaMI jarUra rahetI nathI. anivAryatA nathI. duniyAmAM haju keTalIya AdivAsI jAtio che je vizeSataH moTI uMmaranI nokarI karatI vyaktio mATe yunivarsiTI jAtionAM lokomAM lakhavA-vAMcavAnI prathA nathI. emanI pAse bhASA che, jAherakhabaro Ape che ke "tame TI. vI. juo ane grejyueTa thAva.' paNa lipi nathI. chatAM emano jIvana vyavahAra saraLatAthI cAle che. reDiyo yunivarsiTIo potAnA judA judA korsanI DigrI mATe evI vyavasthA kare che TI. vI. nA Agamana pahelAM paNa ghaNA sudharelA dezomAM paNa khetI, majUrI ke rAtanA ATha-nava vAgyAthI bAra vAgyA sudhI ane savAranA cAra-pAMca vagere vyavasAyo karanArA loko divasonA divaso sudhI lakhavA-vAMcavAnI vAgyAthI sAta vAgyA sudhI TI. vI, upara potAnI yunivarsiTImAM cAlelA. pravRtti vinA jIvana-vyavahAra AnaMdapUrvaka pasAra karI zakatA hatA. te te viSayanA potAnA varganA AkhA piriyaDanuM saMpUrNa vIDiyo rekorDiMga keTalAka loko mAne che ke jIvananI saphaLatA e sauthI mahattvanI vastu batAve che. ghare rahIne abhyAsa karavA icchatA vidyArthIone mATe phI bharIne che. bhASAnI zreSThatA hoya ane chatAM jIvananI niSphaLatA hoya tenA karatAM yunivarsiTImAM potAnuM nAma noMdhAvavAnuM hoya che. evA vidyArthIone kebala bhASAnI niSphaLatA ane jIvananI saphaLatA hoya e vadhu pasaMda karavA yogya TI. vI. dvArA emanA ghare amuka judI cenala upara yunivarsiTInA e varganuM che. eka saMskRta subhASitakAre to kahyuM che bhASA DAghAm prathonanam ? rekorDIMga jovA maLe che. phakta phI bharanArane ja A kebala TI. vI.nuM joDANa kavi akhAe paNa kahyuM che ke "bhASAne zuM vaLage bhUra (mUrkha)? je raNamAM jIte maLe che. moTI uMmaranA vidyArthIo nokarI karanAra hovAthI e kAryakramonuM zUra.' AvI rIte bhASAnA mAdhyamane utArI pADavAnA prayAso paNa thayA che prasAraNa rAtane vakhate, karavAmAM Ave che. tenuM TAImaTebala agAuthI . to bIjI bAju adhyAtmanI UMDI anubhUtinA thotramAM paNa maunanuM mahattva vidyArthIne maLI jAya che. vidyArthI kAmamAM hoya ke sUtA hoya to pote te ane vaikharI vANInI nirarthakatA darzAvAI che. varganA kAryakramanuM TI, vI. uparathI (TAImara mUkIne) vIDiyo rekorDiMga karI - Ama bhASAnuM lekhana-paThana sAmAnya jIvana vyavahAramAM eka gauNa zake che ane IcchA mujaba pachIthI te joI zake che. koI rekorDiMga rahI gayuM mAdhyama gaNAya che. e na hoya to paNa potAnA jIvana vyavahAramAM kazI hoya to yunivarsiTIne phona karIne tenI vadhArAnI phI bharIne te rekorDiMga muzkelI naDatI nathI. pharIthI meLavI zakAya che. korsa aMge vidyArthIne kaMi pUchavuM hoya to te viSayanA - jaina dharma pramANe bhagavAna RSabhadeve jaMgalI dazAmAM rahetA lokone prophesarane Teliphona naMbara maphata (Toll-Free) joDIne pUchI zakAya che. jIvana-vyavasthA zIkhavI. asi, masi ane kRSi ema traNa vidyAo korsa pUro thayA pachI vidyArthInI pUrepUrI taiyArI thaI gaI hoya tyAre nizcita bhagavAna traDhaSabhadeve lokone zIkhavI. emAM asi eTale talavAra eTale ke samaye maukhika parIkSA levAya che ane saMtoSakAraka javAbo hoya to tene DigrI svarakSaNa karavAnuM zIkhavyuM. masi eTale zAhI eTale ke bhASAjJAna zIkhavyuM ApavAmAM Ave che. (alabatta koIne lekhita sAmagrI joItI hoya ane ane kRSi eTale khetI. bhagavAna RSabhadeve potAnI be putrIomAMthI lekhita parIkSA ApavI hoya to tenI chUTa hoya ja che.) A koI kAlpanika brAhmIne lipi zIkhavI. ane suMdarIne aMka- gaNita zIkhavyuM. AthI ja vAta nathI, paNa satya hakIkata che. zikSaNanA kSetre kevI pragati thatI jAya che duniyAnI jUnAmAM jUnI lipi te brAhmI lipi gaNAya che. emAMthI vakhata te A udAharaNa uparathI joI zakAya che. jatAM devanAgarI lipino vikAsa thayo. lekhana-paThana vinA snAtaka thavAnuM to prAcIna kALamAM bhAratamAM paNa lokone lakhatAM ane vAMcatAM AvaDyuM hatuM chatAM prAcIna bhAratIya pracalita hatuM. jyAre lakhavA vAMcavAnAM sAdhano nahotAM tyAre guranA sAMskRtika paraMparAmAM zravaNazakti ane smaraNazakti upara vadhu bhAra AzramamAM rahIne guru je vidyAo maukhika rIte zIkhave te zIkhIne vidyArthI mUkavAmAM Avato hato. vedo, upaniSado, Agamo, tripiTako jevA zAstra maukhika parIkSA ApIne snAtaka thai zakato. keTalAka viSayo sArI rIte yAda graMtho zrata paraMparAthI saikAo sudhI cAlyA AvyA. guru potAnA ziSyane * rahI jAya eTalA mATe to ghaNAMkharAM zAstro zlokabaddha rahetAM. bhAratIya uccAra zuddhi ane Aroha avaroha sAthe gAthAo kaMThastha karAve ane e saMskRtinA vikAsamAM prAcIna gruta paraMparAe ghaNo mahattvano phALo Apyo rIte zAtra graMtho kaMThAge rahetA. hajAro nahi balake lAkho gAthAo dhuraMdhara che. "zruti', 'smRti' jevA zabdo ja e darzAvavAne mATe paryApta che. ' paMDitone kaMThastha rahetI. vidyA pAThe ane garatha gAThe" evI lokokita
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-92. pracalita thaI te A rIte zloko vagere kaMThastha karavAnI AvI zaktinA ane huM paNa tamane patra lakhavAno nathI.' emanA AvA javAbathI mane mahimAM mATe thayelI hatI. Azcarya thayuM. meM kahyuM, 'tame ahIM janmelA cho, eTale kadAca gujarAtImAM manuSyanA parasparanA vyavahAranuM sAdhana che bhASA, potAnA mananI patra vAMcatAM na AvaDe to huM tamane aMgrejImAM patra lakhIza, tamArI aMgrejI vAtanI abhivyakti mATe mAdhyamanI jarUra paDe che. Igita-abhinaya uparAMta bhASA paNa ghaNI sarasa che. temaNe kahyuM ke "ame gharamAM gujarAtI bolIe dhvanionA uccAraNamAMthI bhASAno vikAsa thayo. bhASAnI sAthe lipino, chIe ane aMgrejI paNa bolIe chIe, paNa mane gujarAtImAM ke aMgrejImAM lekhana-paThananI kalA-paddhatino uddabhava ane vikAsa thayo. lakhatAM vAMcatAM AvaDatuM nathI. ame mULa navasArI bAjunA kheDUta loko. uccAraNa-zravaNanI sAthe lekhana-paThana umerAtAM bhASAvyavahAranuM kSetra ahIM AvIne kazuM bhaNyA nathI, paraMtu dhaMdho karIne sAruM kamAyA chIe." meM asImita banI gayuM. pUchayuM, 'tamArA vyavasAyamAM tamane ethI kaMI muzkelI paDatI nathI ? tame anya prANIo karatAM manuSyanA uccAraNa avayavo ane svarataMtrIo aMgrejI bhASA to bahu sarasa bolo cho, paNa tamane lakhatAM vAMcatAM bilakula vadhu vikasita hovAne kAraNe manuSya pAse uccAraNa-dhvanionuM vaividhya che nathI AvaDatuM e jANIne mane Azcarya thAya che. emaNe kahyuM, ke " atyAre ane sAMketika dhvanionA vibhinna prakAranA saMmizraNa dvArA sudhImAM meM traNa-cAra nokarI badalI che, paraMtu huM evI nokarI pasaMda karuM chuM zabdonuM-bhASAnuM vaividhya che. ke jemAM bolavAnuM ane kAma karavAnuM hoya, paNa kaMI lakhavAnuM na hoya. e kaMTha ane jiddhA dvArA uccArelA zabdonuM zravaNendriya dvArA bIjAnA mATe huM pahelethI spaSTatA karI dauM chuM.' eTale mane koI muzkelI naDatI nathI. cittamAM saMkramaNa thAya che. bhASAnA mAdhyama dvArA vicAranA saMkramaNa mATe ahIMnA loko sAthe ame badhe ja sArI rIte haLImaLI zakIe chIe. TI. bolanAra ane sAMbhaLanAra ema ubhaya pakSe maLIne be indriyono upayoga vI. joIe chIe. badhuM ja samajAya che. mAtra A lakhavAnI kaDAkUTamAM huM thAya che ane baMne vyaktinI sahapasthiti apekSita rahe che. paraMtu mAnavajAte paDyo nathI. mArA jevA bIjA paNa ahIM keTalAka gujarAtIo che. paraMtu lipinuM mAdhyama vikasAvyuM ke jethI ekanA cittamAMthI nIkaLelA zabdo sthaLa amane kyAreya lakhatAM vAMcatA nathI AvaDyuM ane enI UNapa jaNAi nathI. ane kALanuM aMtara bhedIne lipi dvArA bIjAnI pAse jaI zake che. rAmAyaNa, samRddha dezomAM TI. vI. upara ghaNI badhI cenalo hoya che ane manapasaMda mahAbhArata tathA kAlidAsa, haribhadrasUri, hemacaMdrAcArya vagerenA graMtho lipi kAryakrama dhArIe tyAre joi zakAya che. TI. vI.nA kAryakramo na jovA hoya, dvArA ApaNane upalabdha thayA che. AvI rIte vicArasaMkramaNa thavA mATe ubhaya to icchA mujaba judA judA viSayanI vIDiyo philma kharIdIne, bhADe lAvIne pakSe phakta eka ja indriyanIcaridrayanI jarUra rahe che. jyAM rasendriya ane ke lAyabrerImAMthI meLavIne paNa joi zakAya che. ene lIdhe duniyAbharamAM, zravaNendriya dvArA, bhASAnA mAdhyama dvArA vicAra saMkramaNa thAya che tyAM vizeSataH moTA zaheromAM lokonI ane khAsa karIne vidyArthIonI vAMcananI ubhayapaNe aMdha vyaktio vacce paNa vyavahAra thaI zake che. jyAM lipi dvArA Teva ochI thatI jAya che. zaikSaNika jagatanI A eka moTI samasyA che. vicAra kramaNa thAya che tyAM mUMgI ane baherI vyaktio vacce paNa vyavahAra alabatta, gaI peDhI karatAM vartamAna peDhInA vidyArthIo vadhu susa34 thavA, thaI zake che. sthaLa kALanuM aMtara bhedavA mATe lipi kArya kare che. have reDiyo : lAgyAM che. navAM navAM zaikSaNika sAdhano vadhyAM che ane teno lAbha asAdhAraNa. TI. vI. ane rekorDiMganI zodha thatAM te dvArA bolAyelI bhASA sthaLa kALanuM dekhAya che. paraMtu lekhana-vAMcananI bAbatamAM zikSaNazAstrIo ciMtAtura rahe aMtara vaTAvI zake che. nyUyorkamAM thatuM koinuM bhASaNa ke gIta-saMgIta laMDana ke TokyomAM beThelA mANaso tarata sAMbhaLI zake che. athavA oDiyo-vIDiyo dhanADhaya dezomAM rajAomAM zALAnA keTalAye vidyArthIone have vAMcavuM rekorDiMga dvArA pacIsa-pacAsa varSa pachI paNa te sAMbhaLI zakAya che. lipi gamatuM nathI evuM pazcimanA keTalAMka nirIkSakonuM mAnavuM che. e mATe have ane dhvanimudrAMkana e baMne mAdhyamonI upalabdhithI mAnavajAta mATe sarvekSaNa, abhyAsa ane saMzodhana paNa thavA lAgyA che. bAlabhASAnuM kSetra atyaMta vizALa banI gayuM che. aneka prakAranI navI navI manovaijJAnikono paNa evo ja mata che. teonuM nirIkSaNa che ke be-traNa zakyatAo-kSamatAo UbhI thavA lAgI che. bhASAnI kSitijo ghaNI vistAra mahinAnI unALAnI rajAo pachI bALaka jyAre zALAmAM pharI navA vargamAM pAmavA lAgI che. (enA durupayogano avakAza paNa vadhavA lAgyo che.) Ave che tyAre tenI vAMcavAnI jhaDapa ghaTI gayelI hoya che. keTalAya zabdonI TI. vI. nA Agamana-AkramaNa pachI AkhI duniyAmAM sArA sArA joDaNImAM te bhUla karavA lAge che. AthI ja keTalAka zikSako mA bApane evI lokonI paNa vAMcavAnI Teva ochI thatI jAya che. ene lIdhe lekhana uparanuM bhalAmaNa kare che ke unALAnI rajAo daramiyAna vakhatovakhata thoDuM thoDuM prabhutva ochuM thatuM jAya che. TI. vI. tathA vIDiyone lIdhe sarerAza mANasanI lakhavA vAMcavAnI Teva potAnAM bALakone pADatA rahevuM joie TI. vI. jANakArI vadhatI jAya che, dUradUranAM dRzyo , banatI ghaTanAo ghera beThAM pratyakSa vIDiyo tathA komyuTara tathA tenI ramatono lAbha ghaNo maLato hovA chatAM jovA maLe che. manoraMjana AMgaLIne Terave sulabha banI gayuM che. paraMtu vAMcavA vidyArthIonI A zaktine kuMThita thavA devI na joie. mATe avakAza ane vRtti ochAM thatAM jAya che. eka lekhake kahyuM che People | vAMcana e paNa eka kalA che. keTalAka lokonI vAMcananI zakti gajabanI in general do not willingly read, if they can have hoya che. keTalAka maMdabuddhivALA loko ekanuM eka lakhANa traNa cAra vAra vAMce anything else to amuse them. to paNa te temane samajAtuM nathI. keTalAka lokone prathama vAcane ja badhuM ja cakSurindriya karatAM zravaNendriyane thAka ocho lAge che, spaSTa samajAI jAya che. grahaNazaktinI sAthe smaraNa zakti paNa sArI hoya lakhavA-vAMcavAnuM kAma mANasa bahu lAMbo vakhata karI zakato nathI. keTalAkane to vAMceluM yAda paNa rahI jAya che. bhUtakALamAM keTalIya evI vyaktio thaI to lakhavA-vAMcavAne kAraNe mAthuM paNa duHkhavA Ave che, keTalAkane satata gaI ke jeo rojanA so baso ke tethI vadhAre zloko kaMThastha karI zakatA. lekhana vAMcanane kAraNe garadananA maNakAnI takalIpha paNa thAya che. keTalAka keTalAkanI grahaNazakti eTalI sArI hoya che ke teone AkhuM vAkya zabdaza: lekhakone satata lakhavAne kAraNe Writers cramp thAya che. lakhatAM hAtha vAMcavAnI jarUra nathI hotI. teo vaccenA zabdo vAMcatAM ja AkhA vAkyano dhruje che. zravaNendriya dvArA potAno vyavahAra calAvanArAone AvI koI bhAvArtha samajI jAya che. keTalAka to vAkyo vAMcavAne badale AkhI kaMDikA takalIpha thatI nathI. keTalAka evA loko to kazuMka jANavA-mANavA mATe upara najara pheravIne vaktavya grahaNa karI le che. svAmI vivekAnaMda kahetA ke vAMcatA nathI, paNa UMgha lAvavA mATe vAMce che. cesTarTane kahyuM che "There is I don't read by sentences, I read by paragraphs' a great deal of difference between the eager man who temanAmAM AvI viziSTa prahaNazakti hatI.. wants to read a book and the tired man who wants a jainadharma pramANe padAnusArI labdhi eka evA prakAranI zakti che ke thoDAM book to read.' pada eTale ke zabda vAMcatAM ja bAkInAM padomAM, vAkyomAM ke kaMDikAomAM 'keTalAka loko nAnapaNamAM jo bhaNyA na hoya to pachI moTI uMmare emane lakhanArane zuM kahevuM che tenuM tAtparya spaSTapaNe tarata samajAI jAya. vastutaH bhaNavAno kaMTALo Ave che. TI. vI. nA Agamana pachI to evI keTalIya teo kaMDikA vAMce che ema kahevA karatAM lekhakanA cittamAM rahelA Azayane vyaktione lakhavA vAMcavAnI kazI anivAryatA jaNAtI nathI. keTalAMka varSa vAMcI le che. vAcana-kalAno A eka UMco Adarza che. e koi sAdhanAnA pahelAM nyUjhIlenDamAM eka gujarAtI bhAine tyAM mAro utAro hato. huM emane rUpamAM rahelo che. jaina dharma pramANe jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI AvI oLakhato na hato, paraMtu phijIthI nyUjhIlenDa jatI vakhate eka mitra dvArA labdhi pragaTa thAya che. gautamasvAmI, vajasvAmI vageremAM AvI labdhi hatI. temane tyAM UtaravAnuM nakkI thayuM hatuM. emaNe mArI ghaNI sArI AgatA lekhanakalAnA vikAsa pachI zruti paraMparA karatAM vadhu sAhitya lakhAvA svAgatA karI. cAreka divasa emane tyAM mahemAna tarIke rahIne muMbaI pAcho ane sacavAvA lAgyuM. mudraNakalAnI zodha pachI to rojeroja eTaluM badhuM pharato hato. e vakhate meM emane kahyuM ke have muMbaI pahoMcIne huM Apane patra lakhANa duniyAmAM chapAI rahyuM che ke jemAMthI to eMsI-nevuM TakA jeTaluM lakhIza ane Apa paNa mane jarUra anukULatAe patra lakhatA rahezo to kSaNajIvI thavA mATe ja nirmAyuM hoya che. jeTaluM prakAzita thAya che teTaluM badhuM gamaze." emaNe kahyuM, "ramaNabhAi, sAcuM kahuM, tame mane patra lakhatA nahi. ja vAMcI zakAya nahi, vAMcavA jevuM hotuM nathI. eka lekhake kahyuM che ke A
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-93 prabuddha jIvana Learned fool is one who has read everything and ja lakhAtI ke bolAtI bhASAmAM zuddhinuM dhoraNa sApekSa ja rahevAnuM, kAraNa remembered it. ke bhASA e vahetI nadI jevI che. gaIkAlanI azuddhi vadhu vaparAzane kAraNe je mANasone satata vAMcanano mahAvaro hoya evA keTalAMka mANasone rUDha thatAM vartamAnamAM zuddha svarUpe svIkArAya che. bAra gAue bolI badalAya ati vizALa vAMcanane kAraNe uttarAvasthAmAM koi paNa graMthanuM badhuM ja lakhANa evI kahevatamAM tathya raheluM che. bhASAnI azuddhi mATe zALA-kolejamAM kramAnusAra vAMcavAnI jarUra rahetI nathI ke tevI vRtti thatI nathI. keTalIkavAra vidyArthIne zikSA karI zakAya che, parIkSAmAM nApAsa karI zakAya che, paraMtu to graMtha lekhaka karatAM teo vizeSa jANatA hoya che. vaLI umaranA vadhavA samagra prajAne potAnA jIvana vyayavahAramAM azuddha lakhavA-bolavA mATe sAthe rasanA viSayo paNa badalAtA jatA hoya che. mu. zrI sva. viSNuprasAda zikSA karI zakAtI nathI. bhASA satata vahetI che, paraMtu eno pravAha atyaMta trivedIne jyAre maLavA jato tyAre teo kahetA ke huM have jaina sAdhuonI maMdagatino che. eTale jUnAM rUpo nIkaLI javAnI ane navAM rUpo dAkhala gocaranI jema pustako vAMcu chuM.' emanI AsapAsa pAMca-paMdara pustako thavAnI prakriyA tarata najare nathI AvatI. paDyAM hoya, temAMthI je samaye je icchA thAya te pustakamAMthI game te pAnuM lipinA-lekhana paddhatinA-vikAsa pachI temAM citrakalAno umero thayo. udhADIne teo najara pheravavA lAgatA. temAMthI kaMI navuM jANavA maLe ane sArA maroDadAra akSaronuM AkarSaNa vadhyuM. tevI rIte uccAraNa paThananI sAthe rasa paDe to vAMce, nahi to pAnAM uthalAve, mu. sva. bacubhAI rAvate mane saMgItakalAno, layano umero thatAM lakhelA vakatavyanuM sarasa, sacoTa paThana eka vakhata kahyuM hatuM ke "yuvAnInA varSomAM graMtho huM vyavasthita abhyAsanI karavAnanI zaktino mahimA vadhyo, reDiyo ane TI. vI. upara sarasa paThana dRSTithI vAMcI jato, paraMtu have graMtho ghaNA Ave che ane samaya ocho rahe karanArAne prathama pasaMdagI apAvA lAgI. vyAkhyAnomAM, nATakamAM, che. eTale have huM graMthonuM mAtra Browsing-upara uparathI Akalana-karI saMbhASaNamAM vaktavyanI rajUAtanI avanavI khUbIo vikAsa pAmI. lauM chuM. AmachatAM koi graMthamAMthI meM kazuM gumAvyuM hoya evuM kyAreya mane akSara mANasanA vyaktittvane pragaTa kare che. duniyAmAM be mANasanA lAgyuM nathI." pazcimanA koIka lekhake paNa kahyuM che ke Desultory caherA jema bhAgye ja maLatA Ave, tema be mANasanA akSara paNa javalle ja reading has always been my great pleasure. maLatA Ave. dareka mANasanI sahI judI hoya che. (koika nakala karI zake e jema kekyuleTaranI zodha thayA pachI enA rAta divasa niyamita vaparAzane kAraNe mANasanI moMDhe hisAba karavAnI zakti ochI thai gaI judI vAta che.) eTale ja mANasanI sahInuM ATaluM badhuM mahattva svIkArAyuM che, tema have koyUTaranI zodha pachI jAte lakhavAnI mANasanI zakti ochI thatI jaze. koyUTara pote vAparanAranI vyAkaraNa ane joDaNInI bhUlo paNa mANasanA akSaro parathI enA cAritranI parakha maLe che e sAcuM, paNa sudhArI zake che Grammar Checker tathA Spell- CheckernI eno artha e nathI ke mahAna mANasonA akSara sArA, motInA dANA jevA madadathI komyuTara dvArA lakhANa ApaNI pAse Ave che tyAre e bhASAzuddhi hovA joie. gAMdhIjInA hastAkSara enuM uttama udAharaNa che. ApaNA sAthe Ave che. paraMtu eno artha evo nathI ke dareka vAparanAranI potAnI sAkSara sva. agaracaMdajI nAhaTAnA akSara varSo sudhI satata lakhavAne kAraNe eTalI bhASAzuddhi haze ja. bhASAnA zravaNa vyavahAra karatAM divase divase eTalA kharAba thaI gayA hatA ke emano patra zabdazaH vAMcatAM ane samajatAM lekhana vyavahAra ocho thavAne kAraNe sArA sArA lekhakonI paNa joDaNImAM be-traNa kalAka nIkaLI jAya. have vadhu ane vadhu bhUlo thavA lAge to te bahu Azcarya pAmavA jevI vAta eka evI mAnyatA che ke DaoNkaTaronA akSaro kharAba hoya che. temanuM nahi gaNAya, priskripzana kaeNmasTisivAya bIjA jaladI vAMcI na zake. DaoNkaTaro jANI joine thoDA vakhata pahelAM amerikAnA bhUtapUrva upapramukha kavAIlee eka sabhAmAM aMgrejI Potato" zabdanI joDaNI "Pohotato' evI karI kharAba akSara kADhatA hoya che evuM paNa majAkamAM kahevAya che, kAraNa ke thoDe thoDe vakhate navI navI AvatI davAonA nAmanA speliMga teone moDhe yAda hatI, ethI aMgrejI bhASAnI joDaNI viSenA emanA ajJAnanI amerikAmAM rahetA nathI eTale ja kahevAya che ke priskripzanamAM DaoNkaTaronA aAro bhale ghaNI TIkA thaI. emanAM vyaMgacitro ane TUcakAo paNa pracalita thayA. kharAba hoya, bilamAM to emanA akSara spaSTa vAMcI zakAya evA hoya che. rASTranA lagabhaga sarvocca sthAne birAjatI vyaktinuM bhASA viSenuM ATaluM badhuM ajJAna koIkane paNa khUMce, paraMtu amerikAmAM to badhuM ja cAle. vastutaH zikSakonA akSara ekaMdare sArA hoya che. vidyArthIo pAse kopabuka AvI bhUla thavA pAchaLanuM kAraNa zuM? kAraNa e ja ke lakhavA vAMcavAno lakhAvanAra prAthamika zALAnA zikSako athavA blekaborDa upara lakhanAra mahAvaro ocho thato gayo che ane jovA sAMbhaLavAno mahAvaro vadhato gayo adhyApakonA akSara paNa ekaMdare sArA ja hoya che, sArA hovA jarUrI che. che. moDhe hisAba karavAnI ke zabdonI joDaNI yAda rAkhavAnI manuSyanI chatAM koi adhyApakanA akSara kharAba paNa hoi zake. eka vidyArthInA peparamAM zakti ochI thatI jAya che tethI bahu aphasosa karavA jevuM nathI ema keTalAka adhyApake kaMIka sUcanA lakhI hatI. adhyApakanA akSara eTalA badhA kharAba vicArakone lAge che, kAraNa ke chevaTe to pariNAma kevuM Ave che te mahattvanuM hatA ke sUcanAmAM zuM lakhyuM che te UkalatuM nahotuM. vidyArthIe adhyApaka pAse che. rAiphala gananI zodha pachI talavAra ke bhAlo vAparavAnI mANasanI jaIne temAM zuM lakhyuM che te jANavA pUchyuM. adhyApake sUcanomAM lakhyuM hatuM, AvaData ochI thaI, sTImara AvyA pachI halesA mAravAnI zakti ochI 'tamArA akSara bahu kharAba che, sArA akSara kADho" game teTalo kharAba akSara thaI, naLa AvyA pachI kuvAmAMthI pANI kADhavAnI tAkAta ghaTI gaI to te hoya, paNa potAnA akSara to mANasa pote vAMcI ja zake che. koIka ja evI aphasosa karavAno viSaya nathI, manuSya jIvanamAM kAlAnukrame AvI zArIrika apavAdarUpa vyakti hoya ke je pote lakheluM pote ja na vAMcI zake. tathA mAnasika zaktinI vadhaghaTa rahyA karavAnI.. mudraNakalAnI zodha thaI te pahelAM hAthe lakhavAnI prathA saikAo sudhI lekhanamAM jema joDaNInI zuddhino prazna agatyano che tema bolavAmAM cAlI hatI. graMtho hastalikhita pratorUpe maLatA. sArA maroLadAra akSaro uccAraNa zuddhino prazna paNa mahattvano che. Ama chatAM lekhanamAM joDaNInI lakhanArane ghaNuM sAruM mahenatANuM maLatuM. lakhatAM lahiyo thAya evI kahevata jeTalI ekavAkyatA uniformity AkhI duniyAmAM sAcavI zakAya che tyAre pracalita banelI, lahiyAoe sarasa lekhanakaLA vikasAvelI. samaye teTalI uccAraNamAM sAcavavAnuM saraLa nathI, kAraNa ke dareka prajAnI samaye lipinA maroLamAM paNa pharaka paDato gayelo. hajAro hastapratonA uccAraNanI keTalIka khAsiyato hoya che. ThaMDA pradezanA loko moMDhuM ochu vAMcana-avalokananA mahAvarAne lIdhe sva. puNyavijayajI mahArAja hastaprata kholavAnI Tevane kAraNe nAkamAMthI uccAro- anunAsika uccAro vadhu kare che ane pachI e khAsiyata enI vArasAgata banI jAya che. dhvaninuM vaividhya hAthamAM letAM ja lipinA maroDa parathI kahI zakatA ke te kayA saikAnI che. jeTaluM saMskRtamAM ane temAMthI UtarelI bhASAomAM che teTaluM anya zuM lekhana-paThana vinA mAnavajAtane nahi cAle ? lekhana-paThananI 'bhASAomAM nathI. sa, za, Sa, Ta, ta, 3, 6, na, Na, la, La, vagerenA anivAryatA ochI thatI jatI dekhAya che, tema chatAM jIvananA vibhinna uccAraNomAM sabhAna AyAsanI apekSA rahe che. phrenca loko Ta, Tha jevA varNo vyavahAramAM tenuM mUlya ochuM nahi AMkI zakAya. lekhana-paThana dvArA mANasamAM saraLatAthI uccArI zakatA nathI. jApAnI loko 2 ane la nA uccAramAM . saMskAritAno vikAsa thAya che. vidyArthIonA vyaktitvanA ghaDataramAM vyatyaya karI nAkhe che. jUnA vakhatamAM pArasI loko Da ane da mAM pharaka jANavA lekhana-paThana baLa pUranAracAlaka tattva gaNAya che. ethI ja zrAvya mAdhyamono mATe pUchatA ke dAdAbhAI'no Da lakhuM ke 'DosAbhAI'no Da lakhuM? ApaNA vividha rUpamAM vikAsa thayo hovA chatAM pAzcAtya zikSaNazAstrIo ane navalakathAkAra Izvara peTalIkara bolatA ke 'dAradhokarI bahu garI che, thorI. bAlamanovaijJAniko vidyArthIomAM vAMcavAnI Teva cAluM rahe che e vAta upara morI hota to sArI lAgata.? Tomato jevA zabdanA uccAra TamATara. vakhato vakhata bhAra mUktA rahyA che. * TomeTo, TameTo, TamaITo, TomeTo, tameto vagere pradezabhede thAya che. DramaNalAla cI. zAha
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-2-93 svAda ane paMcAstikAya nAmarahasya D5. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI 0 sApekSavAdaH anAdi-anaMta je potAno paramabhAva che, te bIjAM virodhI bhAvadharma vizvamAM ekathI adhika sajAtIya vijAtIya padArthanuM astitva jo athavA to viruddha guNavALA padArthonI sAthe ekatrI rahevAM chatAM, na hoya to sApekSa tattvanI AvazyakatA ja na hota. pote potAnA svarUpamAM eka ja rUpa rahe che, arthAta bhegAM rahevA chatAM pratyakSa anubhavathI vizvamAM ane ApaNA rojabarojanA pote je svarUpamAM hoya che te ja svarUpamAM rahe che ane badalAto vyavahAramAM ekathI adhika padArthanuM astitva pratIta thAya che. eTale nathI.eTale ke jAtyAMtara thatuM nathI-dravyAMtara thatuM nathI. AkAzamAM sApekSatA Avazyaka che. rahevA chatAM dharmAstikAya dharmAstikAya ja rahe che. tevI ja rIte - sApekSanuM mULa nirapekSa che ane sApekSanuM phaLa paNa nirapekSa che. AkAzAstikAya AkAzAstikAya ja rahe che. AkAzAstikAya. vizvamAM rahelA padArtho arthAta dravyo mULa rUpamAM pAMca astikAya svarUpa dharmAstikAya thatuM nathI, ke dharmAstikAya AkAzAstikAya thatuM nathI. che. je svayaMbhU, svasattAdhIna, anAdi, anaMta, anutpanna ane eTaluM to javA do paNa jIvAstikAya (jIva)ne pudgalAstikAya avinAzI hovAne laIne tenAM astitva mATe koI anya padArthanI kSIranIra rUpa zarIrane AtmA eka thavA chatAM ye jIva kadI apekSA nathI. mATe ja e badhAM ya pAMce dravyo para apekSA rahIta hovAthI ajIva-pugala banato nathI ane jIva sAthe ekameka jevo thaIne rahevA svayaMbhUrUpe nirapekSa che. ane chatAM ya ekathI adhika padArthonI eka chatAM ya pudgala kAMi jIva banI jato nathI. kSetre vidyamAnatA hovAthI sApekSatA UbhI thAya che. Ama pratyeka padArthanuM eka darzana che arthAta eka ja bhede darzana che. syAdavAdaH jemake jIvanuM jIvarUpe ane pudgalanuM pudgalarUpe ja darzana che. anekAnta, sAdu eTale kathaMcita, kaMIka athavA to je sarvarUpa nathI evuM eTale jIvane pugalanuM, jaDa-cetananuM, jIva -ajIvanuM, dezarUpa. samaSTi-vizvakArya je cAlI rahyuM che, te eka eka dravyanA rUpI-arUpInuM; mUrta-amUrtanuM paraspara baMne rUpe darzana nathI. Ama svabhAvarUpa kArya kriyA-pradAnathI ane pAMce yadravyonA saMgaThanathI cAlI mULamAM-enA zuddha svarUpamAM, pratyeka dravyo eka rUpe ja che mATe mULamAM rahyuM che. eTale ke eka kAryamAM badhAyadravyo potapotAnA svabhAvanuM kAma ekAnta che. kare che ane te kArya ghaTe che. eka dravya potAnA svabhAva pramANe kAma pratyeka dravyo-pAMce astikAya, vizva kAryamAM paraspara eka kSetrI karavA sivAya, bIjAMnA arthAta anya dravyanA svabhAva pramANe kArya karI rahevA chatAM, nimitta naimittika hovA chatAM, jAtyAMtara-dravyAMtara thatuM zake nahi. tethI ema kahI zakAya ke, eka samaSTi kAryamAM pratyeka dravya nathI. pote potAnA svarUpamAM- mULarUpamAM rahIne ja vizvakAryarUpamAM potAnA bhAge paDato phALo Ape che. mATe ja koIpaNa eka dravya samaSTi potAno phALo Ape che, bhAga bhajave che. Ama, mULamAM ekAnta che te vizvamAM-brahmAMDamAM syAd rUpe che. ApaNe samajyA. have phaLamAM paNa ekAnta che e ya samajavA jevuM che. syAnuM mULa asyAd che ane tenuM phaLa paNa asyAd che. jIva caitanya svarUpa -cetana jAtino hovA chatAM jaDa evAM pudgala dravya - pratyeka dravya potAnA svabhAva anusAra, potAnA phALe Avelo sAthe anAdikALathI kSIranIranI mAphaka athavA to kaho lohAsinI bhAga bhajavavAmAM, arthAta kArya karavAmAM pUrNapaNe kAryazIla che. eTale jema miznarUpa che. te tenI eTale ke jIvanI khoTI dazA che. sAcI dizA potA taraphathI je kArya karI ApavAnuM che, bhAga bhajavavAno che te nathI paNa azuddha dazA che, bheLaseLavALI avasthA che. AvI A mizra pUrNapaNe adA kare che, ne temAM koI adhUrApaNuM, apUrNatA ke truTi rahetI -azuddha-khoTI dazAmAMthI sAcI dazAmAM-zuddha dazAmAM-mULa svarUpamAM nathI. mATe svakAryakSetre asyA che. paraMtu eka dravya bIjAM dravyanuM kArya AvavuM pote ja pudgala prati karelA mohamAMthI pugalamAM sthApela karI ApavAmAM asamartha che. tethI paradravya kAryakSetre asamarthatA hovAthI bhogavRtti sukhabuddhimAMthI chUTavuM ane potAnA zuddha svarUpamAM AvavuM, te svAdu che. te jIvane mATe sarvadu:kha mukti ane paramAnaMdanI prApti rUpa che. te phaLa A yAdRzailI jIva tattva khAsa vicAravA jaivI che, kAraNake jIva rUpa che ane te phaLa trikAla ekarUpa ekAnta che. jIvane pudgalanA mizra potAnA jJAna ane vedanA svabhAvamAM sva prati ane para prati kAma svarUpe daitamAMthI advaitamAM AvavA rUpa che. ApavAmAM je kathaMcita che, kaMIka paNuM che, AMzikatA che, adhUrapa che, advaita, ekAntika, AtyAMtika evA zabdaprayogo siddha apUrNatA che.te ja syAd hovApaNuM che, je jIvane kalaMkarUpa che. jema paramAtmAnA svarUpa mATe thayAM che, te jIvane sva svarUpanI prAptinI gharmAstikAya dravya, adharmAstikAya dravya ane AkAzAstikAya dravya sAdhanAnuM aMtima phaLa che, je ekAnta che. potapotAnA svakArya viSayaka kAryazIlatAmAM sAdu (kathaMcita) nathI, pro. AInsTAInano "Theory of Relativity" arthAta. . paNa pUrNa (asyA) che. tevI rIte AtmA paNa pUrNa (asyA) che tevI sApekSavAdano je arvAcIna vaijJAnika siddhAMta, je hAla khUba pracalita rIte AtmAM potAnA jJAna ane vedanamAM potAnuM svakSetra svabhAva hovA che te laukika kSetrano dunyavI siddhAMta che, je apUrNanI sAme apUrNanI chatAM pUrNa nathI mATe syA che. Ama syAd zabdathI coMkavAnuM hoya to sApekSatA aMgenI vAta che. paraMtu sarvajJa vItarAga bhagavaMta mahAvIra jIve ja coMkavAnuM che, ke mULe aspAda evA svayaMnA jJAna ane vedana svAmI prarUpita je sApekSavAda che, te apUrNanI sAme apUrNa viSeno syAdra-kathaMcita-AMzika-adhUrA-apUrNa che, jene pUrNa banAvI asyAd sApekSavAda hovA sAthe sAthe pUrNanI sAme apUrNa viSeno sApekSavAda thavAnI AvazyakatA che. jJAna je ajJAnarUpe, virbhAgajJAnarUpe, paNa che. arthAta je pUrNa che te nirapekSa che e nirapekSanI sarakhAmaNI, mithyAjJAnarUpe, pariNamela che ene samyaga banAvI kevalajJAna rUpe tulanAmAM apUrNanI sApekSatA zuM che tenI vizeSa vicAraNA che. pariNAvavAnuM che ane sarvajJa thavAnuM che. jyAre vedana, je sukha duHkha , sApekSavAda, nirapekSa evAM AtmasvarUpanI prAptinA sAdhana mATe rUpa che, zAtA-azAtArUpe che tene AnaMda svarUpa banAvavAnuM che, che. nahi ke mAtra anAdi anaMta jagatanI vyavasthA mATe, pUrNanI sAme arthAta pudgalAnaMdI maTI saccidAnaMdI thavAnuM che. pUrNanI sApekSatA hoya nahi. kemake pUrNa eka ja bheda hoya, advaita anekAnta vAda: hovAthI nirapekSa che. jyAre tenI sAme apUrNa je dvaita che te anaMta bheda vizvamAM rahelAM pAMca astikAyadravyamAMthI eka eka dravyamAM-eka che. apUrNanI sAme jyAre apUrNa hoya che tyAre aneka apekSAo eka astikAmAM ekathI adhika gharma jo na hoya to anekAnta vAdana paraspara UbhI thatI hoya che. jIvane anAdikALathI pudgala saMge ane hota. potAnA vyAmohanI vikRti aMge je vinAzitA, parAdhInatA, - aMta' zabdano artha che vibhAga athavA cheDo anekAntanuM mULa vikAritA, apUrNatAnI prApti thaI che te mohabhAvo aneka bhede che. ekAnta che ane phaLa paNa ekAnta che. ekAnta eTale pratyeka dravya ane chatAM ya te vikRtinuM mULa avinAzitA, svAdhInatA, vItarAgatA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-93 prabuddha jIvana ane pUrNatA che, je jIvamAM satAgata rahela che tenI prAptinI arthAta pudgala' zabda eTale purana ane galana purana eTale purAvuM, tenA pragaTIkaraNanI AvazyakatA che. AvI maLavuM, bhegAM thavuM ane galana eTale ke gaLAvuM, gaLI javuM, - dareka dravya potAnA mULa bhAvamAM eTale ke mULa svabhAvamAM rahevuM pudgalane vyavahAramAM paMcabhUta paNa kahevAya che. pRthvI, pANI, ami, te teno anAdisiddha haka che. mATe pUrNanI sAme apUrNatA sahitano, vAyu ityAdi mULa dravyo che jenAthI jIva nAmanuM dravya che teno vyavahAra apUrNa nI sAme apUrNatA darzAvanAro jinezvara prarUpita je sApekSavAda che te AdhyAtmika sApekSavAda che ane tethI ja te lokottara sApekSavAda jIva ane pudgalanI traNa dazA che. eka to AkAzamAM avagAhanA che. kemake te nirape hA athata pUrNa nA lakSya apUrNanI laI rahevuM, bIjuM sthira rahevuM arthAt gati nahikaravI, ane trIjI dazA. apUrNatA-sApekSavasthA darzAvanAra che. jyAre Theory of che ke asthira hovuM arthAta gati karavI gatizIla thavuM. mAtra samajavA Relativityno arvAcIna vaijJAnika sApekSavAdano je siddhAMta che te mATe eka udAharaNa laIe. eka imArata che eno pAyo. enI divAlo ajJAnI, avivekI, muDha (mUcchita-mohita) dazAmAM rahenArA jIvo vagerenI dRSTie sthira che. paraMtu e imAratamAM rahelAM pharnicara, mATeno ane samaye samaye parivartana pAmanAra evAM pudgala dravyo vAsaNo, cIja vastuo tathA anya padArtho ityAdi sthAnAMtara pAmatA mATeno laukika sApekSavAda che. - rahe che, eTale ke asthira che. anekAMtavAda, sApekSavAda ane syAdavAda e vivAda mATenA vAda A padArtho bhale sthira jaNAtA hoya paraMtu baMnenI dazA imArata nathI paNa jIvanI dRSTi che, jIvanA bhAva che ane tethI ja tene 'syAdavAda ane imAratamAM rahela padArthonI dazA gatipUrvaka sthiti ne sthitipUrvaka darzana' kahela che. jIvano svayaMno vyavahAra temaja jagata samastano gatinI che. AkAzamAM rahevA pUrvaka A baMne dravyo gati ane sthiti vyavahAra paNa uparyukta dRSTi ane bhAva upara cAle che. nI paraspara ubhaya dazAvALA che. AkAzamAM rahevuM eka svataMtra vAta anekAnta, sApekSa ane svAdu e mULa ane phaLarUpe ekAnta, che. imAratamAM hovuM te eka vAta che ane AkAzamAM rahIne gatizIla nirapekSa ane asyAnI vacagALAnI sthiti kaho ke vigata kaho to thavuM ke sthira rahevuM te eka bIjI vAta che. imAratamAM rahevA chatAM te che. sthULa udAharaNa laIe to ApaNA jIvanavyavahAramAM ApaNe ImAratamAM ja e padArtho, cIjavastu sthira eka ThekANe paDI rahevI ke joIe chIe. ke phaLamAM rahela bI ja e phaLanA mULamAM-pAyAmAM rahela eka khUNethI bIje khUNe eka khaMDamAMthI bIjA khaMDamAM gatizIla thavuM te che ke jenA vAvetarathI ane saMvardhananA pariNAma rUpe phaLa prApta thayuM, eka bIjI vAta che. parantu e nahi bhUlavuM ke gati hoya tyAre sthiti jemAM paNa te mULamAM rahela bI phaLamAM ya pAchuM phaLayukta svarUpe pariNamela nathI hotI ane sthiti hoya che tyAre gati nathI hotI. vyakti marI sAMpaDe che. gai hoya to jIvatI nahi hoya ane jo jIvatI hoya to te marelI nathI. eTaluM ja nahi paraMtu jIvane ahitamAMthI parahitane svahita mATe, jIvana-maraNa ubhaya yuga5 eka sAthe na hoya.tethI siddha thAya che ke arikatamAMthI arihanta thavA mATe, tathA azAMtimAMthI zAMtinI prApti rahevA mATe avagAhanA mATe AkAzanI jarUra hoya che, tema gati ne mATe, temaja svayaMnAM dRSTi ane bhAva sudhAravA mATe, aMtaHkaraNamAM sthiti evI svataMtra eka eka dazA mATe bIjA be padArthonI apekSA rahela A uttama sAdhana che. e vaDe UMcI sAdhanAne pAmIne phaLa rUpe kalpI zakAya ema che. AvA gatipradAyaka gatisahAyaka dravyane ekAnta eTale ke ekarUpa, nirapekSa eTale ke anaimittika svAdhIna ane jainadarzanamAM dharmAstikAya kahevAya che. ane gatithI sthiti virodhI asyA eTale ke svaguNadharma sva-prati-pUrNa ane svasarva kArya rUpa evI hovAthI sthitidAyaka padArthanI paNa svataMtra rUpe kalpanA karI zakAya che. AtyaMtika dazAne jIva pAme che. je padArthane adharmAstikAya kahe che. A ubhaya dravyo pote AkAza - sApekSatA eTale apekSA sahita apekSA eTale eka padArthane dravyamAM avagAhanA laI sthira rahelAM che, jIva tathA pudgala dravyone potAnI sthiti athavA dazA athavA rUpAMtara pAmavA mATe koi bIjAM gati, ne sthitimAM udAsIna nimitta sahAyaka che. A padArtho ApaNI anya padArthanI nimitatA athavA AvazyakatA rahevI te. AMkhano viSaya nathI kAraNake AvA sUkSma padArthane sthUla carma cakSu joi A dekhAtuM dRzya jagata jene ApaNe pratyakSa joI rahyAM chIe te zake nahi, parantu buddhi sUkSma che, enA vaDe tarka karIne AvA padArthanA sthAvara ane jaMgama dravyono samUha che. vaLI te sthAvara ane jaMgama astitvanI vicAraNA thaI zake che. jIva ane pudgalanuM AkAzamAM dravyo niraMtara gatimAna che eTale ke gatizIla hoya, kSaNe kSaNe rahevuM ane temAM pAchuM gamanAgamana AvajA thavI, kSetrAMtara-sthAnAMtara parivartana-rUpAMtarane pAmI rahyAM che ke je parivartana-rUpAMtarane aTakAvI thavuM e sarveno vyavahAra ApaNo pratyakSa anubhava che. zakavAne koI zaktimAna nathI ke koI evI kAryazakti nathI. AsarvanA jIva ane paMcabhUta kahevAtA pudgalanI saMkhyA anaMta che. tenI * anubhavanI vAta che. dazA evI che ke te ThAmaThAma rakhaDe che, bhaTake che ane aneka prakAranA apekSAnA nIce mujabanA artho paNa thaI zake che. parivartanane pAme che arthAta sthAnAMtara ne rUpAMtaranI eTale ke (1) eka bIjAM dravyono kaMIka ne kaMIka kArya kAraNa rUpe paribhramaNane parivartananI prakriyA cAlu ja rahe che. rUpAMtara eTale rUpamAM arasaparasano saMbaMdha. pheraphAra, parivartana. utpAdano vyaya thavo. utpanna thavuM ne nAza pAmavuM. (2) eka bIjAM dravyanI samAnatA ke asamAnatA ane enuM koI eTale ke e rUpe vinAzitAne anityatAne pAmyA karavuM. saMbaMdhe thatuM kArya. jyAM ekathI aneka (adhika) hoya ane vaLI ekamAM potAmAM ja (3) ekabIjAM dravyano samanvaya ke sahakAritva. anekatA (vividhatA) hoya tyA aneka apekSAo UbhI thAya che ja. A samagra brahmAMDamAM mULarUpa pAMca astikAyanI ramata athavA khela AvI dazA anAdi-anaMta pudgala dravyanI che, te kadI TALI TaLe che. e pAMcamAMnA traNa astikAya eTale ke traNa dravyo anAdi anaMta, ema nathI. te to haMmezA maryAdita kALe bane ane bagaDe, maLe ane kAyama sthira che. e traNa sthira dravyonA nAma che, AkAzAstikAya, TaLa. arthAta Ave, rahe ane jAya. A padArtha najare dekhAya tevAM skUla dharmAstikAya ane adhamastikAya. bAkInAM bIjAM bedravyonA nAma che, 'paNa che ane carmacakSuthI adRSTa evAM sUkSma paNa che. jIvAstikAya ane pudgalAstikAya jIvAstikAya eTale jIva, cetana, have vicAra e karavAno che ke A je uparyukta svarUpa pugalanuM AtmA, ApaNe pote AmAM nAmAMtara che, paraMtu padArtha ekano eka che varNavyuM tenuM svarUpa zuM jIvanuM paNa che? jo nathI to pachI jIvanuM svarUpa vaLI A padArtha-dravya jan, bhUta, prANI, satva ityAdi zabdothI paNa zuM che? ane te kevuM che? A bAbata paNa vicAraNIya che.badhe vizeSarUpe oLakhAya che. vicAraNIya che, kAraNake A badhuM ya jANanAra jo koI hoya to te jIva AkAzadravya je anAdi-anaMta sthara che ane asIma che emAM che ane je padArtho jaNAvyA teno jaNAvanAra ane teno jANanAra jIva bAkInA cAra padArtho, dharmAstikAya, adharmAstikAya, jIvAstikAya, pote che. mATe jANanAra karatAM to jaNAvanAra arthAta jANanArAne pudgalAstikAya (Matter-jaDa) rahelAM che. jANavo, enuM svarUpa kevuM che te ja kharuM jANavA jevuM che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-93 ahIM have prazna e uddabhave ke jIva ane pudagalane potA vaDe thatI che ke hiMsA karatAM je dubhAya che- jene duHkha thAya che te hiMdu che. jyAre athavA karAtI gati ne sthiti e ubhaya prakriyAmAM nimitta bananArAM anArya arthane kAma puruSArthane ja sarvasva mAnanArI prajA. dharmane mokSa dravyonAM nAma dharmAstikAya ane adharmAstikAya evAM kema pADyA? zabdono kadAca anAryo prayoga karatAM hoya te kevaLa nAmarUpa ja hoya AvA nAmathI to guMcavADo Ubho thAya che kemake dharmane agharma zabdanA che. paraMtu artharUpa, bhAvarUpane kartavyarUpa karaNIrUpa nathI hotA. artho vyavahAramAM sukRta-duSkRta; karaNIya akaraNIya, puSya, pApa; jema ke eka vyaktinuM nAma lakSmIcaMda pADavAmAM AvyuM paraMtu te jo upAdeya, haya, guNa-doSa ityAdi thAya che. Ano khulAso-samAdhAna bhIkha ja mAMgato hoya to tenuM lakSmIcaMda evuM nAma te mAtra nAma ja nIce mujaba che: che. te arthane bhAvarUpa nathI. A rIte ApaNA dezamAM vasanAra Aryo ApaNe manuSya yoni athavA manuSyagatimAM chIe. uparathI Adeza, AryAvarta evuM nAma paDyuM ane Aryone jyAre hiMdu munaSyayonimAM cAra prakAranA puruSArtha hoya che. puruSArtha eTale kahevAyA tyAre teo je dezamAM vasatAM hatAM te dezanuM nAma hindustAna sakriyatA athavA kriyAzIlatA-sakriyatA eTale kaMIka karavA paNuM. ane paDyuM. karavA paNuM eTale gati ane pragati. AvI gati pragatinI paraMparA sarvajJa bhagavaMte prarUpela jaina dharmamAM cauda rAjaloka pramANa kramabaddha, zreNIbaddha, paMktibaddha, zRMkhalAbaddha cAlu ja che. A thaI lokAkAza kSetramAM tIrthAloka Avela che evuM jaina bhUgoLa jaNAve che. puruSArthanI vyAkhyA. AvA A kriyAtmaka puruSArthanA prakAra cAra che. A tIrthAlokamAM mahAvideha nAmanA kSetro Avela che, e kSetronuM nAma ene dharmapuruSArtha, arthapuruSArtha, kAmapuruSArtha ane mokSapuruSArtha mahAvideha kema paDyuM? e nAma rahasya jANavA jevuM che. traNeya kALamAM kahevAmAM Ave che. A cAramAM mokSa saMbaMdhI be vikalpa che. mokSa eTale ' eTale ke haMmezA je kSetramAM videhI arthAta dehabhAva vinAnA-dehabhAva baMdhanathI mukti arthAta chUTakAro mukti pAmyA bAda, mukti maLyA bAda rahita AtmAo vidyamAna che te kSetrane videha kSetra kahevAyuM. videha kAMI karavA paNuM rahetuM nathI. prApta thayelI mukita akriya che. pachI emAM eTale dehabhAva rahita kevalajJAnI bhagavaMta. A kSetro sivAya anyatra puruSArthano prazna raheto nathI jyAre prApta karavA yogya mukti-mokSanI videhI evAM kevaLI bhagavaMto traNeya kALamAM arthAta haMmeza vidyamAna sAdhanA sakriya che, mATe mokSane puruSArtha kahela che. eTale mokSa puruSArtha hotAM nathI. to pachI videhIno jyAM vasavATa che evAM kSetrane mahAvideha saMbaMdhI mukti prApti sudhInA kALane mokSa puruSArtha kahI sakriya jaNAvela kema kahyuM? enuM samAdhAna e che ke AvA videhI kevaLI bhagavaMto te che. kAryasiddhi, lakSyasiddhi, sAdhyasiddhi pachInI je siddha avasthA che te te kSetramAM pAMca pacAsanI saMkhyAmAM nahi paraMtu lAkhonI saMkhyAmAM tRpta avasthA, pUrNakAma avasthA che, kRtakRtyAvasthA che, je akriya vidyamAna hoya che. tethI mahA zabdane joDI tenuM nAmAbhidhAna avasthA che. eTaluM khyAlamAM rahe che te kAMI niSkriyatA ke suzupta avasthA mahAvideha rakhAyuM. vaLI AtmAnI jAtamAM videhI kevaLI bhagavaMtonA nathI. e to pUrNAvasthA che. AtyaMtika avasthA che carama evI AtmAne ja mahAna AtmA kahI zakAya kemake AtmAnI te ja parama paramadazA che ane tethI te akriya sthiti che. avasthA arthAta paramAtmAvasthA che tethI karIne paNa mahA vizeSaNathI mokSa puruSArthanI jema ja dharma puruSArtha paNa sakriya hoya che. paraMtu te kSetrone mahAvideha kahevAmAM Ave che. gharma puruSArtha, paNa baMdhanathI mukti maLyA bAda, mokSagati pachI virAma ApaNe jyAM je kSetramAM vartamAnamAM vasIe chIe te kSetrane jaina pAme che. have rahyA kAma ane artha puruSArtha. artha ane kAmanA puruSArtha temaja vaidika bhUgoLamAM jaMbudvIpa tarIke oLakhavAmAM Ave che kemake te viparIta che. emAM kyAreya paNa virAma nathI. - kSetranA madhyabhAgamAM eka mahAna jaMbUvRkSa Avela hatuM. gharma ne mokSa puruSArthanI pradhAnatA manuSyayonimAM che. mokSa Ama nAma e vastu-vyaktine kSetranI oLakha che ane te tenI puruSArtha mATe dharma puruSArthanI gati ane pragati che. mokSa prApti mATe viziSTatA darzAve che. vyaktinuM nAma eka hoya ane enA viziSTa thato dharma tene dharmapuruSArtha ane mokSapuruSArtha ubhaya kahevAya. A rIte guNane kAraNe te anya nAme oLakhAtI hoya. jemake janmanuM nAma dharma gatizIla ne kriyAzIla che tene anusarIne gatipradAna tatva-dravyanuM vallabhabhAi paraMtu dRDha lokhaMDI svabhAvane kAraNe temaja saradArInA nAma dharmAstikAya rAkhavAmAM AvyuM evI tArkIka kalpanA karI zakAya. guNanA kAraNae teo oLakhAyA lokhaMDI puruSa athavA saradAra tarIke. ane teja pramANe prApta mukti-siddhAvasthA akriya hovAthI sthira che. dharmAstikAyane adharmAstikAya evAM be nAmo paNa upara jaNAvyA zAstrIya vidhAna che ke siddhAvasthA e sAdi anaMta sthira akriya mujaba jIvamAM rahela kriyAtmaka bhAvone anusarIne pADavAmAM Avela avasthA che. gatithI virAma pachI sthiti hoya che-sthiratA hoya che tethI che. have prazna e uddabhave che ke to pachI avagAhanA pradAyaka padArthane sthiti pradAna dravyanuM nAmAbhidhAna gharmAstikAyanI virodhI sthiti aMge AkAza kema kahevAmAM Avyo? adharmAstikAya rAkhavAmAM AvyuM hoya evI tArkIka vicAraNA karI AkAza zabdano sIdho artha ja avagAhanA ApavI evo thAya zakAya che. eTale ja A baMne dravyonA nAmo je dharma ane adharma che tenA che. avagAhanA ApavI eTale ke bIjAM padArthone potAmAM sthAna artho dharmapuruSArthanA je artho che tevA na karI zakAya. ApavuM-potAmAM samAvavA. gharmAstikAyano artha, gharmapuruSArtha saMbaMdhI dharmanA je artho kartavya, have bIjA ne potAmAM samAvavA e artha mAM AkAza puNya, guNa, sukRta karyA che, evo na karavo. tema adharmAstikAyano AkAzAstikAya dravya karatAM paNa A vizvamAM AtmA evo evo padArtha artha adharma kahetAM pApa, durguNa, duSkRta, pharajamutatA-akartavya Adi che, dravya che ane e AtmAdravyamAM evI advitIya zakti che ke je nahi karavo. e paNa bhUlavuM na joIe ke pApa, durguNa, duSkRta AdimAM potAmAM-potAnA nAnAmAM nAnA AtmapradezamAM moTAmAM moTAM AkAza paNa kriyA tatva che je gati ne kriyAtmaka che. jevAM asIma mahAna kSetrane AkAzadravyane samAvI zake che . A ja - gharma ane mokSa puraSArthanA svarUpa uparathI athavA to cAre saMdarbhamAM to AtmAne "aNorapi aNiyAna matoSi mahiyAna" puruSArthanA svarUpa uparathI lakSaNAthI ke upalakSaNathI, gatipradAyakane kahela che. kadAca tarata buddhigamya na lAge, paraMtu A to enA jevuM che sthitipradAyaka padArthonA nAma anukrame dharmAstikAya ane ke parvata moTo ne AMkha nAnI, nAnI amathI AMkhamAM moTo evo parvata adharmAstikAya samajavAM joIe. ApaNAM roja ba rojanA vyavahAramAM samAI jAya arthAta nAnI evI AMkha moTAM evAM parvatane nihALI jIvanamAM banatA banAvo uparathI padArthonAM ane kSetronAM nAma kyAM zake tenA jevuM che. moTA evAM graMthane mAikro philma utArIne nAno nathI nathI paDatAM? banAvI zakAto? udAharaNa tarIke ApaNA dezanuM nAma "bhArata' hovA chatAM " AtmAnuM svarUpa jJAna che. ane jJAnano artha jANa paNa che. vaLI hiMdustAna' nAma paDyuM. ApaNA dezamAM kadi anAryo hato nahi. Aryo jJAnanuM svarUpa kevaLajJAna che. kevaLajJAna eTale sarvajJAna arthAta sarva ja hatAM ane Aryono ja deza hato. Aryo eTale dharmane (mokSa jJAyaka evo jJAnI eTale kevaLajJAnI arthAta sarvajJa. ahIM sarva puruSArthane) pradhAna upAdeya ane arthane kAma puruSArthane heya gauNa jJAyakamAMnA sarvano artha, sarva padArthomAM rahelAM sarva trikAlika bhAvo mAnanArI prajA eTale ja saMta vinobAjIe hiMdunI vyAkhyA evI karI yAne ke guNa paryAya, evo thAya che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-93 prabuddha jIvana jema eka arIso enAmAM game eTalAM nAnA-moTA, jADA-pAtaLA badhAM ya AkAranA ne badhAM ya citra vicitra raMga DhaMgavALAne AkAra prakA2vALA padArthone, pratibiMbita karI samAvI zake che tema AtmAnA jJAnanuM sarvajJapaNuM paNa eka mahAna arIsA rUpa athavA to biMba ane AdarzarUpa che, ke jemAM AkAza jevuM asIma kSetramahAna dravya anAdi anaMta saMsArI jIvane pudgala dravya je kramathI anaMta AkArone pAmI rahyAM che tenA anaMtabhUtane anaMta bhaviSyavata AkArone yugapada eka ja samayamAM potAnI cidajJAyaka zaktimAM arthAta cIdAkAzamAM samAvI zake che AtmAnI A cidazaktine tethI ja to cidAkAza kahela che. jaDa evAM AkAzadravyamAM cAra astikAyanA mAtra pradezo ja samAya che. paraMtu te sarva astikAyanA pradezomAM rahelAM guNa-paryAyone eTale ke bhAvone samAvI zakatuM nathI. udAharaNa tarIke...sAkarano eka gAMgaDo athavA kaNasamUha skaMdha che je AkAzamAM samAyela che arthAta AkAzamAM rahela che. paraMtu te pudgala skaMdha gAMgaDAmAM rahela mIThAsa, cIkAsa, zvetatA Adi je che te sAkaranA guNa-bhAva e kaNasamUha skaMdhamAM samAyela che. eTale ke zvetatA, cIkAza, mIThAzanuM kSetra sAkarano kaNa samUha che ane nahi ke AkAzAstikAya ! jemake Tebala upara rahela dUdhano kapa. kapa Tebala upara rahela che. paraMtu dUdha kapamAM 2hela che. Ama kSetranA be bheda paDyAM. eka to padArthamAM rahela svaguNa bhAvonuM teMtra ane te svaguNa bhAvonA AdhAra rUpa dravya (padArtha)nuM kSetra. svadravya e kSetra kahevAya ane te dravyamAM rahela te dravyanA guNa-paryAyo (bhAva) kSetrI kahevAya. svaguNaparyAya (svabhAva)ne samAvanAra je dravya che. te svadravya che svakSetra che. e svapradezanA samUharUpa eka dravya che. vaLI e svapradezanA samUharUpa dravya AkAzAstikAya dravyamAM samAyela che. Ama AkAzAstikAya e kSetra che. ane temAM samAyela rahela bAkInA cAra astikAya dravyo kSetrI che. ane te cAra astikAya dravyonA pradezapiMDamAM samAyela, rahela guNabhAvo kSetrI che ane te dravya pradezapiMDa e guNabhAvonuM svakSetra che, svadravya che. A pramANe kSetra-kSetrI bhAva be rIte ghaTAvAya ! eka guNa paryAyabhAvonuM kSetra ane guNa-paryAya-bhAvanA kSetranuM kSetra. jene AkAzAstikAya kahevAya. udAharaNa tarIke huM vimAnamAM chuM. ane vimAna AkAzamAM che. huM nuM sthAna-kSetra vimAMna ane vimAnanuM sthAna kSetra AkAza. varNa, gaMdha, rasa, sparzAdinuM kSetra pudgalAstikAya dravya ane pudgalAstikAya dravyanuM kSetra AkAzAstikAya dravya eTale ke AkAza kSetra ane pudgala-pradezapiMDa kSetrI. eTale varNa, gaMdha, rasa, sparzAdinuM kSetra AkAza dravya nahi paNa pudgalapradezapiMDa. vaLI A AkAzAstikAya dravyano potAno guNa potAno bhAva AvagAhanA pradAna zakti che. tethI nizcayathI AkAzadravya e avAgAhanA pradAna svaguNanuM kSetra che jyAre vyavahArathI dharma, adharma, jIva, pudgala e cAra dravyonA pradezapiMDanuM kSetra che. paraMtu te cAra dravyamAM sthita svaguNabhAvanuM kSetra AkAzadravya nathI e khyAlamAM rAkhavuM. jJAna darzana vedanAdi bhAvonuM kSetra Atmapradeza che. ane Atmapradeza AkAza dravyamAM rahela che. jo te zuddhAtmA, siddhAtmAnA Atmapradeza hoya to paraMtu saMsArI jIvonA azuddhatmAnA Atmapradezo dehamAM rahela che ane deha AkAzamAM rahela che. ATalI samajaNa bAda have moTo prazna ApaNane e uddabhave che ke cAreya astikAyanA pradezapiMDo jo AkAzamAM samAyela che to svayaM AkAza zemAM samAyela che ? badhAM ya dravyone samAvanAra mULa AdhArarUpa athavA kAraNarUpa AkAzadravya che . siddhAMta e che ke AdhArano mULAdhArano koi AdhAra na hoya. mULa kAraNanuM koi kAraNa na hoya ane aMtima kAryanuM pachI AgaLa koi kArya na hoya ! thayA pachI thavApaNuM AgaLa na hoya ! eka asad kalpanA karIne mAnI lo ke AkAzane samAvanAra bIjo AkAza che. to te bIjo AkAza zemAM samAyo ? e pramANe bIjA, trIjA, cothA keTalAM AkAza UbhA karIzuM ? AkAzano potAno ja guNa samAvavAno che, avagAhanA ApavAno che. jenAmAM potAmAM ja samAvavAnI kSamatA che ene potAne bIjAmAM samAvAnI AvazyakatA rahetI nathI. pANInI parabamAM besI vaTemArgune pANI pAnArA e pANI pIvA mATe bIje javAnuM rahetuM nathI. pANI pAnAro kema tarasyo hoya ? mULAdhArano koi AdhAra na hoya ! anAthono nAtha svayaM nAtha hoya sarvazaktimAna hoya ! ethI to loka kahevata che ke ghaNIno koi ghaNI che ?' dhaNIno koi ghaNI na hoya ! upara jaNAvyA mujaba mULAdhArano koi AdhAra nathI, aMtima mULa kAraNanuM koi kAraNa nathI tema aMtima chevaTanA kAryanuM koi kArya nathI hotuM. A vizvamAM kAraNa kAryanI paraMparA mAtra jIva ane pudgala dravyomAM ja cAlI rahI che. pudgaladravyamAM anAdikALathI kAraNa kArya ane nimitta naimittika bhAvo gatimAna che. pudgaladravya viSe e kAraNa kArya ane nimitta naimittika bhAvonI paraMparA kadI aTakanAra nathI. eTale ke te paraMparA anAdithI cAluM che ane anaMta kALa sudhI cAluM ja rahevAnI che. tethI te pudgala dravya viSe anaMta kALe paNa aMtima kArya nathI. saMsArI jIva paNa anAdikALathI pudgalanA saMge eja raMge raMgAyela che. tenAthI eTale ke pudgalanA saMgathI chUTI, potAnA svarUpane zuddha karI saMsArI jIva, jyAre potAnA siddha svarUpa paramAtmA svarUpanuM pragaTIkaraNa kare che te saMsArI jIva viSenuM aMtima kArya che. A evaMbhUta naya che. e kArya thayA bAda AgaLa koi kAraNa, kriyA ke kArya thavuM rahetuM nathI. AvA A kAryane aMtima kArya kahe che. jIva jAtano avinAzI che eTale ene aMtimakArya sva svarUpa paramAtma svarUpa pragaTIkaraNa hoya che. jyAre pudgala svarUpathI ja vinAzI hovAthI tenuM aMtimakArya hotuM nathI. pudgala viSe mAtra vinAzI paraMparA ja hoya che. jIvanuM satya svarUpa avinAzI che. jIvane saMsAramAM prApta thayela janma-maraNAdi, bhava-bhavAntarAdi vinAzI dazA pudgala dravyanA saMge ane raMge che. Ama saMsArI jIvanI jAta-pota avinAzInI che, paNa bhAta vinAzI evAM pudgalanI che. jyAre jIva pudgalAnaMdI maTI jai vItarAgI bane che tyAre pudgaladravyano rAgI-saMgI-raMgI maTI jai mukta bane che ane potAnA svabhAvamAM, svarUpamAM, zuddhAvasthAmAM Ave che ane tenA 5ramAtmasvarUpanuM pragaTIkaraNa thAya che. jIva potAnA saccidAnaMda, avinAzI, avikArI svarUpane pAme che. e jIvanI AtyaMtika avasthA che ane e aMtimakArya che. pachI kAMi karavApaNuM ke thavApaNuM rahetuM nathI. A ja to jIvane pudgalanA avinAzI ane vinAzInA evA bheda che. have AkAzadravyanA nAmakaraNa viSe vicArIe. avagAhanA ApanAra dravyanuM nAma AkAza ApavAmAM AvyuM che te AtmAnI jJAyakabhAvanI ciktinA anusaMdhAnamAM ApavAmAM AvyuM che. AtmAnI sarvajJatA ciktine cidAkAza kahela che kemake te cidAkAzamAM sarvadravyonA pradezapiMDo ane temAM rahela guNabhAvo samAi jAya che. A vAtane lagatuM eka sUtra paNa vedamAM sAMpaDe che je nIce pramANe che. AkAzavata sarvagatazca nityamahato mahiyAna...eTale ke AkAza jema sarvagata, nitya ane kSetramahAna che, enAM karatAM ya AtmA mahAna che. kAraNake AkAza cAra astikAyonA pradezone ja avagAhanA Ape che, tenA guNabhAvone nahi. AtmA to potAnI zAyakazakticidAkAzamAM AkAzadravya sahitanA sarva dravyanA guNabhAvone potAmAM avagAhanA Ape che arthAta kevaLajJAnamAM sarva zeya, tenA sarva guNabhAvo sahita, pratibiMbita thAya che. vaLI AtmA sarvadravyano prakAzaka che. sarvadravyane khyAti ApanAra AtmA che. Ama AtmAnI jJAyaka zakti uparathI avagAhanA ApanAra dravyanuM nAma AkAza paDyuM. A rIte Atmadravya potAnA guNa ane zaktithI A vizvamAM sarvadravyomAM sarvavoparI evuM sarvocca dravya che. sarvane Ata (aMdara)
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana .. tA. 16-3-92 A AThe vargaNAnuM bheda svarUpa e che ke te ekeka vargaNA ekeka kAma ApI zake che. AThe vargaNA cauda rAjalokamAM sarvakSetre vyApaka che. - jyAre ApaNe bolIe tyAre bhASAvargaNAnA pudgalo bhASA rUpe pariNamI vacanayoga bane che. zvAsa laie tyAre te prANarUpa pariName che, vicArIe tyAre te manoyoga bane che. A rIte pugaladravyamAM aneka bhedo che ane vaLI te bhedonA paNa. pAchA prabheda che. Ama bhedanI paraMparA che. e badhI bheda paraMparA aneka rIte viSama che. Ama hovAthI pudgala dravya jaDanI jAtinuM to che ja paNa te uparAMta temAM khaMDa khaMDa paNuM, guNomAM vinAzI paNuM (arthAta utpAda-vyaya, AvavA javA paNu, purana galana) che. AvI aneka vicitratA-vividhatA ne viSamatA che. AthI pudgaladravyanI dharma-adharmane AkAzathI asamAnatA che. A asamAnatAo uparAMta pagaladravya jIvathI viruddha che, te ajIva jaDa che. be jIva sAthe vadhArAnI e asamAnatA vijAtIyatA che. pudgaladravya bIjAM badhAya dravyathI juduM paDI jatuM hovAthI enA dravya guNane paryAyanI prakriyAnA bhedathI svabhAva pramANe purana galana jemAM che te pudgala evuM svataMtra nAmakaraNa karavAmAM Avela che. jyAre dharma adharma AkAzane AtmAnA guNabhAva sAthe kAMika saMbaMdha hovAne laIne tene anulakSIne te te dravyonuM nAmakaraNa karela che. jIvanI syAda dazAne ane paMcAstikAyanA svarUpane samajIne ApaNe dharmapuruSArthane mokSapuruSArtha AdarI AtmAne paramAtma svarUpanuM pragaTIkaraNa karI, janmamaraNanA cakrAvAmAMthI, sukhadu:khanA hiMdramAMthI chUTI saccidAnaMda svarUpane pAmIe evI abhyarthanA ! samAvanAra evAM e sarvoparI dravyamuM nAma AtmA paDyuM. jenA peTALamAM sarva che te AtmA che. jIvanI sarakhAmaNImAM dharma, adharmane AkAza dravyo jaDa hovA chatAM te dravyomAM samAnatA nIce pramANe che. agurulaghuguNa, akSayasthiti, avyAbAdhatA, amUrtatA ane arUpIpaNuM e guNo jIva, dharma, adharma ne AkAzamAM sarakhAM che. agurulaghuguNa eTale hAni-vRddhi rahitatAsama avasthA. vadhaghaTa rahitatA samatva, akSayasthiti eTale utpAda-vyaya rahitatA avinAzitA.. avyAbAdatA eTale zUnyAvasthA-asara abhAva. cAre dravyo eka kSetrIya hovAM chatAM na to bAdhA (asara) pAme che ke na to asara bAdhA bIjAM dravyone pahoMcADe che. Ama avyAbAdhatA eTale bAdhya bAdhaka bhAvathI rahitatA. amUrtatA eTale dharma adharmAstikAyanuM cauda rAjaloka pramANa. keDe hAtha daI Ubhela pradezapiMDa puruSAkAra AkRti-saMsthAna je che te sadA sarvadA evaDIne evaDI ja rahe che. nato te saMkoca pAme che ke nato teno vistAra thAya che. AkRti nAnI ke moTI thatI nathI. eTale ke mUrta mUtara nathI mATe amUrta che. tenA pradezapiMDano gherAvo arthAta hada ne kada traNe ya kALamAM anAdi anaMta sama rahe che. . arUpIpaNuM eTale dharma adharma AkAzanuM ja svarUpa che te gati sthiti avagAhanA pradAna te svarUpamAM koi pheraphAra koI kALe thato nathI athata rUpAMtara thatAM eka ja rUpe te rahe che. ' AvAM A guNa, jIva AtmA jyAre potAnA siddha svarUpane prApta kare tyAre te AtmAnA pradezapiMDane lAgu paDe che kemake tenI te zuddhAvasthA-svarUpAvasthA-svabhAvadazAmAM tenI pradezapiMDa AkRti ne tenA jJAna darzana ane AnaMda vedanAdi guNabhAvo jyAre kSAyikabhAvane 'pAmyA tyAre cAra ghAtakarmanA kSayathI avinAzI. svAdhIna, avikArI pUrNa banyA. tyArathI je agurulaghu Adi cAra guNa lAgu paDI gayA te jyAre cAra aghAtikarmono kSaya thAya che tyAre te agurulaghu Adi cAra guNo mAtra pradezapiMDane lAgu paDe che. evI agurulaghu-akSaya avyAbAdha-amUrta-arUpI dazA saMsArIjIvane lAgu nahi paDe. A rIte jaDa hovA chatAM AvI samAnatA jIvAtmAnI dharma-adharma-AkAza sAthe che. jo koI bheda-asamAnatA pharaka hoya to te eTalo ja che ke jJAyakatA-vedakatA guNathI jIvAtmA cetana che, jyAre gharma adharma AkAza jaDache. ane bIjI asamAnatA hoya to te pradeza saMkhyA bAbata che. dharma adharma AkAza dravyo te eka eka dravya che. jyAre jIva AtmA anaMta dravya che eTale ke eka eka AtmAsvataMtradravya che ne evAM anaMta dravyo che. bIjI bAju pudgala ane dharma adharma AkAza dravyo viSe jo koI samAnatA hoya to temanA jaDatvaguNanI acetanatAnI ja samAnatA che bAkI aneka rIte pudgaladravya juduM paDe che je asamAnatA che. pudgala dravyanA eka paramANune paNa pudgaladravya kahevAya ane evAM ghaNAM paramANu maLIne je pudgala skaMdha bane tene ya pudgaladravya kahevAya. vaLI pudgala paramANu jyAre pudgala skaMdhamAM bhaLe tyAre te skaMdhano te pudgala paramANu eka vibhAga banI jAya che, aMza banI jAya che. tyAre te pugala paramANune aMza ke paryAya kahevAya che e apekSAe te pugala paramANune te pudgala skaMdhano dravyAMza paryAya tarIke kahevAya 0 saMkalanaH sUryavadana ThAkoradAsa jhaverI prabuddha jIvana (rajisTrezana opha nyujha peparsa rulsa 1956nA anvaye) (phorma naM. 4) prabuddha jIvana" saMbaMdhamAM nIcenI vigato pragaTa karavAmAM Ave / [ 1. prasiddhinuM sthaLa : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, .:385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4. 2. prasiddhino krama : dara mahinAnI soLamI tArIkha. 3. mudrakanuM nAma : cImanalAla je. zAha kyA dezanA : bhAratIya 4. ThekANuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4, 5. prakAzakanuM nAma : cImanalAla je. zAha kyA dezanA : bhAratIya ThekANuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI :385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4. 6. taMtrInuM nAma : DaoN. ramaNalAla cI. zAha kyA dezanA : bhAratIya : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4. 7. mAlikanuM nAma : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, ane saranAmuM : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4 huM ramaNalAla cI. zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara ApelI vigato mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. tA. 1-3-93 ramaNalAla cI. zAha ThekANuM jema pratyeka dravyamAM pota potAnA guNa hoya che. tema pudgala A dravyamAM ekathI adhika trikALa prApta varNa baMdha rasane sparza evAM cAra guNa hoya che. jyAre tethI viruddha dharma adharma AkAza ane AtmAnA mukhya eka eka guNa hoya che je anukrame gati, sthiti, avagAhanA ne upayoga lakSaNa che. A uparAMta pudgala dravyanA skaMdhonA aneka bhedo che e bhedonuM vargIkaraNa mukhya ATha bhedamAM karavAmAM Avela che. ene ATha vargaNA kahevAmAM Ave che. e ATha vargaNAne audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa, kAmaNa, zvAsozvAsa, bhASA ane mana tarIke oLakhavAmAM Ave che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-93 prabuddha jIvana vadhu paDatI apekSA che "satsaMgI' barnArDa zaoNnAM nATaka "You never can tell'mAM zrImatI "mAre ghaNA mitro che' ema koI vyakti gauravathI kahe che; to vaLI kalenDana tenAM traNeya moTAM saMtAnone laine laMDana Ave che. A bIjI vyakti bole che, "mAre eTalA mitro che ke prasaMge badhAne maLI saMtAnono pitA koNa che tenI mAhitI zrImatI kalenDana ane tenA pati paNa zakato nathI.' AmAM tALImitro keTalA ane kharA mitra keTalA e baMnenA mitra M?comas Ape e dRzya Ave che tyAre potAnI vAta to bolanAra vyaktine ja khabara hoya. "maitrI' ghaDIbhara thavA pAme, sau gaMbhIratAthI leze ema M?comas kahe che. tyAretenA pratibhAva paNa bhAgye ja vadhAre samaya TakatI hoya che. caitrI naTakavAnuM mukhya kAraNa, tarIke zrImatI kalenDanano putra philipa kahe che "My knowledge "vadhu paDatI apekSA ja che. mitra dhanavAna hoya athavA vagavALo hoya. of human nature teaches me not to expect too mANasane aneka prazno hoya tethI mitra vizeSa madadarUpa thayA kare evI much. arthAta mAnuSI svabhAvanuM mane mAruM jJAna vadhu paDatI apekSA apekSA rahevA lAge che. thoDA samaya pachI AvI vadhu paDatI apekSAnA na rAkhavAnuM mane zIkhave che.' 'vadhu paDatI apekSA na rAkhavI' e sUtranuM pariNAme tALImitranA jevI maitrI banI jAya ane keTalIkavAra to sAmA satya mANasamAtrane potAnAM rojabarojanAM jIvanamAM temaja samagra maLavAnuM ane tyAre pelo mitra rasto badalAvI nAkhe evo tene jIvananI dRSTie atyaMta lAbhadAyI che. aNagamo paNa AvI jAya. jyAM vadhu paDatI apekSA nathI, paNa kevaLa mANasa kuTuMbamAM rahe che, tene sagAMsaMbaMdhIo, mitro, snehIjano, sadUbhAva che; mitranAM sukhamAM rAjI ane duHkhamAM sahAnubhUti hoya tyAM vyavasAyanA sahakAryakaro, paDozIo vagere sAthe saMbaMdho che. AvA ja kharI maitrI che ane te maitrI TakatI hoya che. saMbadhonuM mahatva che, mUlya che. mANasa svataMtra ekama nathI, paraMtu tene moTe bhAge sagA saMbaMdhIo vacce aupacArika vyavahAra rahe che, ghaNI vyaktio para AdhAra rAkhavo paDe evuM A saMbaMdhonuM moTuM vartuLa paNa hata-bhAva-mIThAza rahetAM hotAM nathI. vadhu paDatI apekSA'ne lIdhe che. tethI mANasa sahaja rIte ja A vartuLanA sabhyo pAsethI kaMIka manaduHkha thatAM vAra lAgatI nathI. dIkarIvALA dIkarAvALAne vagara apekSA rAkhe ane te anivArya che. apekSA rAkhavA sAme vAMdho na ja mAgye ApyA ja kare, sevAbhAva rAkhyA kare to dIkarAvALAone sAruM hoya, paraMtu vadhu paDatI apekSA rAkhavAthI saghaLI gaDabaDa thAya che. koI lAge. emAM saheja phera paDe eTale pArakI dIkarI pratye valaNamAM phera paDe mANase bIjA mANasa pAsethI vadhu paDatI apekSA rAkhI hoya chatAM te ane vevAI aMge kacavATa zaruM thAya. jamAi putratulya gaNAya,paraMtu ema ja mAne ane kahe, "ATalI AzA to svajana pAse rahene?' tyAre jamAinI pharaja sAsusasarA pAsethI apekSA ane prAptinI ja rahe evI sAmI vyakti ema kahe che, "A vadhu paDatI apekSA che.' arthAtu tenAthI jamAinI vicAraNA Azcaryajanaka nathI? pitarAI bhAI-bahenonA sAmI vyaktinI apekSA saMtoSI zakAya ema nathI. . saMbaMdha kevA hoya e samajavA mATe kaurava-pAMDavono saMbaMdha yAda karI koi utsAhI yuvAne lagna vakhate hoMzabharyA aramAna rAkhyAM hoya, levo basa che. vyAsa vallabharAma surajarAmakRta geya mahAbhAratamAM jyAre paraMtu lagna pachI potAnI patnI sAthenA sahavAsa ane paricaya bhIma duryodhana pAsethI baLajabarIthI pAMDavonAM hakanA betALIsa hajAra daramyAna tenI patnInAM prema, samaja, strItva vagere aMge yuvAnanuM mana deza lakhAvI le che tyArabAda keve sthaLe rahevA javuM e saMbaMdhamAM bhAbhI, na mAne ema paNa bane tenI A nirAzA prAjJa lokanI adAlatamAM kahe che, nyAyI Thare kharI ? prAjJa lokonI adAlatano A cukAdo haze, "bhAi, pANIno sukALa sagAMno dukALa, te nATako ane navalakathAo vAMcyAM haze. bhale vAMcyAM. paraMtu tuM koi hoya te sthaLe rahIe; nATaka ke navalakathAnI nAyikA sAthe nathI paraNyo. tuM A dharatI paranI ApaNe ApaNuM rAjya karIzuM, chokarIo jevI eka chokarIne paraNyo che. tema chatAM tAre nATaka ke cAlo indraprastha jaIe." (Apava) navalakathAnI nAyikA joItI hoya to tArI patnIne tArI mitra banAva. ApaNe kahIe chIe "sagAvahAlAM" "svajano', paraMtu vadhu paDatI zarata eTalI ja che ke tuM tArI patnI pAse vadhu paDatI AzA na rAkha.' apekSAne lIdhe sagAM davalAM bane che ane aMtara eTaluM vadhI jAya che ke tevI ja rIte koI yuvatI lagna pachI potAnA pati aMge nirAzA svajana' zabda jIbha para AvI zakato nathI. anubhave to prAjJa lokonI adAlatano A cukAdo hoya, 'tAre tArA patimAM nATaka ke navalakathA ke calacitranA nAyakanAM darzana karavAM hoya paheluM saguM pADozI evI lokavAyakA banI che. saguM kAma na Ave to tenAmAM paramezvarano bhAva rAkhIne tene mitra gaNa. tene prema ane paNa sAro paDozI jarUra kAma Ave. paDozIno sadubhAva kabUlavAnI, hUMpha Apa. vadhu paDatI apekSA rAkhyA vinA sadA tenI paDakhe UbhI sAthe ema kahevuM ja paDe che ke mANasa paDozI pAsethI vadhu paDatI apekSA rahe.' rAkhato thaI gayo tethI Aje paDozI paDozInA saMbaMdho taMga banI gayA rojabarojanAM dAMpatyajIvanamAM paNa vadhu paDatI apekSA azAMti che. evuM ja vyavasAyanA sahakAryakaro sAthe thAya che. sahakAryakaro UbhI kare che. pati ghera Ave tyAre patnIno AvakAra, pIrasavuM, sAtheno saMbaMdha 3-4 ke sAta kalAka sudhIno hoya che. saue potAnuM kAma vAtacIta vageremAM te tenI kalpanAnA premanI apekSA rAkhe che. je dharatI karavAnuM hoya che, paraMtu samaya jatAM sarakhesarakhA vacce mitra jevo saMbaMdha para zakya nathI. je zakya che ane je kharekhara hoya che te te joI zakto : baMdhAya, moTerAo sAthe vaDIla--nAnerA jevA saMbaMdho paNa baMdhAya. A nathI. tenA manamAM baMdhAyelA khyAla pramANeno prema tenI patnImAM hoya saMbaMdhonI bhUmikAmAM ekabIjA haLemaLe ane paraspara sahakAranuM valaNa to te tene jovA utsuka bane. pote potAnI patnIne keTalo prema Ape rAkhe temAM kaMI ja khoTuM nathI. paraMtu samaya jatAM Arthika phAyadA, che tevAM AtmanirIkSaNanI tene smRti paNa na rahetI hoya evuM bane. lAgavaga, AvaData, vagerenI bhUmikAmAM je prazno vyaktinA udbhave tevIja rIte patnI tenA patinAM vANI ane vartanamAM potAnI dhAraNAnA temAM sahakAryakaro pAse vadhu paDatI apekSA rAkhavAnuM valaNa thavA lAge premanI zodha karyA kare to tene nirAza paNa thavuM paDe. ghaDIbhara premalagna che. pariNAme, je sArA saMbaMdho thayA hoya temAM tirADa paDatAM vAra hoya to paNa paraNavAthI patinA premanuM jharaNuM ekAeka phUTI nIkaLatuM lAgatI hotI nathI. tevI ja rIte vyavahAramAM koI vaDIla sAthe saMbaMdhanuM nathI. ahIM baMne pakSe vadhu paDatI apekSA che ane vAstavikatAno nirmANa thayuM. paNa pachI vaDIla pitAtulya banIne avAnanAvAra hUMpha , asvIkAra che. mArgadarzana, paisAnI madada, temanA AzIrvAda vagere ApatA rahe evI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-93. apekSA kharekhara "behada apekSA che. AvI apekSA saMbaMdho TakAvI zakatI evuM vepAranI duniyAmAM banatuM ja rahe. A prakAranI nirAzAnA nathI. pariNAme blaDapresaranI takalIpha paNa thaI Ave paraMtu je kamANI thAya manovaijJAnika draSTie vicArIe to satya e che ke mANasane te jaina dharmanI paribhASAmAM karmodaya pramANe kamANI thaI ane hiMdu nAnImoTI icchAo rahetI hoya che. tenI te icchAo tRpta thAya tevI dharmanI bhASAmAM bhagavAnanI icchA pramANe thai evo bhAva satata mANasanI jhaMkhanA rahetI hoya che. jyAre tenuM vAstavika jIvana evuM che sahaja rIte rahe to tabiyatanI takalipha UbhI kare evI nirAzAmAMthI ke tenI koI icchA saMtoSAI zake tema nathI. mANasa te icchAo bacI javAya. kharI vastu A cheH "vepArI dukAne jAya ane je vepAra saMtoSavA Atura hoya che. tethI jema tenI icchAo svama ke divAsvama thAya te teNe svasthatAthI svIkArI levo. te pramANe potAnAM kharca, dvArA saMtoSAya che tema tenI keTalIka icchAo jANe saMtoSAI che evo raheNIkaraNI vagere rAkhavAM.' AvuM taMdurasta valaNa keLavavAthI vepAra mAnasika anubhava e ja "vadhu paDatI apekSA'. mANasa game tenA pratye ane jIvana baMnemAM AnaMda raheze. potAnA dhaMdhAnI pragati mATe "vadhu vadhu paDatI apekSA' seve e dvArA jANe tenI keTalIka IcchAo paDatI apekSA'mAM rAcavAne badale grAhakone saMtoSavA mATe kaMIka nakkara saMtoSAI rahI che evo tene mAnasika anubhava thato hoya che. A pagalAM levAM joie. te aMge potAnAM vyaktitvamAM kaMI khAmI hoya to mAnasika anubhava eTalo mITho hoya che ke te temAMthI bahAra nIkaLIne te sudhAravI joIe. dharmanI ArAdhanA hArdika rIte karavI ghaTe, mAtra vAstavikatAno khyAla karI zakato nathI. jyAre te sabhAnapaNe vepAranA hetu mATe nahi, paraMtu potAnAM jIvana ane vyaktitvane mATe. vAstavikatAno khyAla le che, tyAre teNe mAnI lIdhelI kaDavI pariNAme, potAnAM vyavasAyamAM pragati ane saMtoSa thAya evI pUrI vAstavikatAthI te khinnatA anubhave che; tethI te vadhu paDatI apekSA zakyatA rahelI che. rAkhIne mananagamatI paristhitino kAlpanika saMtoSa meLave che. paraMtu 'vadhu paDatI apekSA'mAM rAcavAthI mAnasika AnaMda rahelo che, "vadhu paDatI apekSAnuM pariNAma AghAtajanaka Ave che tyAre te nirAza paraMtu jyAre vAstavikatAnuM bhAna thAya tyAre nirAza to banAya , paNa bane che; potAno vAMka kADhavAne badale te anya vyaktio ane sAthe sAthe vasamI vAstavikatAnI vyathA paNa thAya. Avo AMcako saMjogono vAMka kADhe che. anubhavavAne badale "vadhu paDatI apekSA'mAM nathI rahevuM evo aicchika kharI rIte jotAM mANasane tenI bAlyAvasthAthI satata yogya AMcako svIkArI levAthI vAstavikatAnI mAnasika yAtanA je mArgadarzanananI jarUra che. mAbApa, zikSako, sAdhusaMto ane mitro dvArA anubhavavI paDe temAMthI bacI javAya, A aicchika AMcako ane tenA potAnA paga para UbhA rahevuM e ja yogya jIvana che evuM nirAzAjanya AMcako baMne vacce jamIna AsamAnano pharaka che, A mArgadarzana maLatuM rahe to te pukhta vaya sudhImAM vadhu paDatI apekSA'nI aicchika AMcakAthI thoDo vakhata becenI lAgaze ane AvAM bhUmikA paranAM divAsvapramAMthI bacavA pAme. mANasa potAnI duniyA sukhasagavaDa mATe mAre adhikAra ja nahi !' evI du:khada lAgaNI paNa karatAM bIjAMnI duniyA vadhAre AkarSaka anubhave che eTale potAnI thoDo samaya rahe. paraMtu sAthe sAthe samayamAM AvatuM jaze ke azakyanI duniyAno sahaja rIte svIkAra karI zakato nathI. vadhAre sArA saMjogonI AzAmAM zA mATe rAcavuM? samaya jatAM mananI svasthatA prApta thaze. vadhu kalpanA vadhu paDatI apekSA'ne janma Ape che. tethI ja jIvananAM ghaDatara paDatI apekSA rAkhanAra lokone jamavAmAM paNa nirAMta hotI nathI, mATe ghArmika mArgadarzana vaDIlo ane saMtonAM AcaraNa ane zabdo dvArA jyAre vadhu paDatI apekSA choDanArane sAdA khorAkamAM paNa ananya. atyaMta anivArya ja che. potAnI paristhitinA svIkAra saMbaMdhamAM AnaMda maLaze; potAnA parivArathI mAMDIne samagra vartuLamAM saMbaMdho amerikAnA mahAna vicAraka emarsane kahyuM che, "Accept the * mIThA raheze je jIvanano lahAvo che. anya loka pAsethI vadhu paDatI place the divine providence has found for you, apekSA rAkhavAthI je kaMI nahotuM vaLatuM ane kevaLa lohIbaLatarA rahetI, the society of your contemporaries, the tene badale vadhu paDatI apekSA tyajavAthI tana ane mananI svasthatA rahe connection of events. arthAta daivI sattAe tane je sthAna ane pariNAme potAnA kSetramAM yogya pragati paNa thAya ane te dvArA ApyuM che te, samakAlIno no samAja, je rIte banAvono saMbaMdha cAlyo anukuLatA nirmANa thAya. vadhu paDatI apekSA tyajavAthI jaLavAyelI. Avato hoya te saghaLAMno svIkAra karo." zakti bhagavabhajana ane parahitanAM kAryo pratye vaLe evI pUrI zakyatA rahelI che. - sAdhu TI. ela. vAsavANI "Accept-svIkAra karo' para khUbaja bhAra mUkatA hatA. mANasa potAnI je paristhiti hoya teno saharSa vadhu paDatI apekSA rAkhanArano sahavAsa mANasane TALavA jevo svIkAra kare, vAstavikatAne rAjI thaIne vaghAvI le to tenAM yogya lAge che, jyAre vadhu paDatI apekSA choDanArano sahavAsa ApaNe jhaMkhavA jIvananI ghaNI suMdara zaruAta thaI cUkI ja gaNAya. "rAjI rahevuM" e lAgIe chIe. vadhu paDatI apekSA rAkhanAro mANasa tarata aLakhAmaNI mAnavajIvanano kadAca moTAmAM moTo koyaDo che. jyAre mANasa potAnI bane che, jyAre vadhu paDatI apekSA na rAkhanAra mANasa AvakArya bane paristhiti je che te barAbara che evI chApa tenA para mAre che tyAre tene te che. paraspara vadhu paDatI apekSAmAMthI dAmpatyajIvana duHkhada bane che ane mATe rAjI thavAnI kaparAmAM kaparI vAtanI zarUAta thAya che. pachI tene - koI koI kissAmAM to trAsadAyI paNa bane che. kevaLa svArthanI vadhu paDatI apekSA'nuM bhUta vaLage evI zakyatA raheze nahi, kAraNa ke gaNatarImAM rasa dharAvato mANasa potAnuM kharuM kartavya to samajI zakato je parisithiti hoya tene vadhAvI levAnI vAta tenAM mAnasika jIvanamAM nathI, paNa parezAnIna gartAmAM dhakelAto rahe che. * vadhu paDatI ThasAtI ja rahe che. alabatta, mANasanAM caMcaLa mana mATe apekSA'nAM mULamAM idriyasukhonI prabaLa vAsanA ane anya loko Accept-svIkArI lo'nuM sUtra atyaMta agharuM che ja. sAthenI dekhAdekhI mahatvano bhAga bhajave che. A rasto mANasane AkarSaka jarUra lAge che paraMtu koIne mATe paNa te zreyaskara nIvaDyo nathI. Accept-vadhAvI lo'nAM sUtramAM bhArobhAra DahApaNa raheluM mATe ja hakIkatonA svIkAra sAthe zrama ane niSThAbharyA pharajapAlana hovA chatAM mANasano rojiMdo ane samagra vyavahAra 'vadhu paDatI apekSA' dvArA je maLe temAM rAjI rahevuM ane vadhu paDatI apekSAmAM mana cakaDoLe. nA duHkhada mArga para cAlato rahe che. vepArI potAnI dukAnanA thaDA para caDAvavAne badale avakAze izvarabhajana, dhArmika vAcana-manana karavAM savArathI besI jAya che. sAro vakaro thaze evI vadhu paDatI AzAnAM ane niHsvArthabhAve yathAzakti sevAkArya karavuM e suMdara jIvana che. divAsvamamAM rAcato grAhakonI rAha e joto rahe che. sAMje je vakaro thayo tethI tene duHkha thayuM, AghAta lAgyo. avAranavAra AghAta lAge
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ P tA. 16-3-93 prabuddha jIvana jAmanagaranA pIDha rAjakIya netA, udAradila vayovRddha samAjasevaka sva. ke. pI. zAha [] ramaNalAla cI. zAha jAmanagaranA pIDha rAjakIya netA ane udAradila, vayovRddha samAjasevaka zrI kAntilAla pI. zAhanuM thoDA samaya pahelAM amadAvAdamAM 86 varSanI vaye avasAna thayuM. teo potAnA kAntilAlanA nAma karatAM ke. pI. zAhanA nAmathI vadhu jANItA hatA. jAmanagara jillAmAM to phakta 'ke, pI.' eTalA be akSara ja emanI oLakhANa mATe pUratA hatA. keTalAMka varSa pahelAM emano patra Avelo, paraMtu patramAM saranAmuM nahotuM lakhyuM eTale huM javAba lakhI zakayo nahato...teo maLyA tyAre kahyuM 'ke. pI. zAha, jAmanagara' eTaluM lakho to paNa patra mane maLI jAya. sva. ke. pI. zAhanI suvAsa keTalI moTI haze te ATalI nAnI vAta parathI paNa samajAya. sva. ke, pI. zAhanuM jIvana eTale mAnavatAnI suvAsathI sabhara jIvana. kuzAgra buddhi, kuzaLa vahIvaTI zakti, dIrghadRSTi, tIvra smaraNazakti, vepAra udyoganI UMDI samaja, sAhityavAMcanano zokha, rAjakIya pravAhono talasparzI abhyAsa, mIThAzabharyA saMbaMdho sAcavavAnI kaLA, svapArjita dhana sanmArge vAparavAnI bhAvanA, bhaktiparAyaNatA, adhyAtmarasikatA, mRdubhASitA, paragajupaNuM ane hAtha nIcenA mANaso sAthe paNa premabharyo vyavahAra vagere guNothI emanuM jIvana madhamadhatuM hatuM. sva. ke. pI. zAha vatanI lIMbaDInA hatA. emano janma lIMbaDImAM thayo hato. tyAre emanI kauTubiMka Arthika sthiti sAdhAraNa hatI. prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa lIMbaDImAM lai teo bhAvanagaranI zAmaLadAsa kolejamAM joDAyA hatA. tyAMthI grejyueTa thayA pachI nokarI mATe teo muMbai AvIne rahyAM hatA. eka khAnagI peDhImAM kArakUna tarIke emaNe potAnI kArakirdInI zarUAta karI hatI. paraMtu temAM potAnI buddhizakti ane prAmANikatAthI teo sArI pragati karatA rahyA hatA. taka maLatAM teo vyavasAya arthe jAmanagara AvIne rahyAM, tyAM temanI caDatI thatI gai. vakhata jatAM emaNe potAno svataMtra vyavasAya vikasAvyo. Arthika unnati ghaNI sArI thai ane pachI to jAmanagarane ja emaNe potAnuM vatana banAvI dIdhuM. jAmanagaranA samAjajIvana sAthe teo ekarUpa thai gayA. sva. ke. pI. zAhane pahelavahelA meM joyelA 1953mAM aliyAbADAmAM. jAmanaga2 pAse aliyAbADA nAmanA gAmamAM darabAra gopALadAsa mahAvidyAlaya taraphathI gujarAtI viSayanA adhyApakonuM saMmelana hatuM, sva. Dola22Aya mAMkaDa yajamAna hatA. huM ane mArAM patnI gujarAtI viSayanA adhyApaka tarIke A saMmelanamAM bhAga levA gayAM hatAM. ke. pI. zAha aliyAbADAnA darabAra gopALadAsa mahAvidyAlayanA (gaMgAjaLA vidyApIThanA) eka TrasTI hatA. e saMsthAnI sthApanAmAM emano mukhya phALo hato. e saMmelanamAM ke. pI. zAha amane maLyA te vakhate jUnI oLakhANa nIkaLI. ke. pI. zAha AjhAdI pUrvenA samayamAM muMbaimAM luhAracAlamAM rahetA hatA. mArA sasarA zrI dIpacaMda tribhovanadAsa zAha tyAre prinsesa sTrITamAM rahetA hatA, teo baMne gADha mitro hatA. teo sAthe maLIne muMbaimAM sAmAjika kAryo karatA hatA. pachI dhaMdhArthe ke. pI. zAha muMbai choDIne jAmanagara jaine vasyA. e vAtane varSo thai gayAM eTale ke, pI. zAha amane to kyAMthI oLakhe ? aliyAbADAmAM A amArA kauTuMbika saMbaMdhano ullekha tAjo thatAM ke. pI. zAhane ghaNo AnaMda thayA. jAmanagara AvavA mATe emaNe amane bahu ja Agraha karyo ane potAnI gADImAM amane teo jAmanagara lai gayA. ame emanA ghare traNeka divasa rahyA. jAmanaga2mAM badhe pharyA. taduparAMta okhA, dvArakA, mIThApura vagere sthaLe pharavA mATe paNa amane sagavaDa karI ApI. ene lIdhe amAro A pravAsa smaraNIya banI gayo hato. 11 L va. L ta A vAtane paNa pachI to varSo vItI gayAM. paraspara saMparka paNa dhIme dhIme chUTI gayo. pAMceka varSa pahelAM eka divasa savAranA mane phona Avyo. 'jAmanagarathI zrI ke. pI. zAha ahIM AvyA che, tamane maLavA mAge che. tamArA ghare kyAre Ave ?' meM kahyuM. 'ke. pI. zAha to amArA vaDIla che. mAre emane maLavA AvavuM joie.' paNa ke. pI. zAhano Agraha mAre ghare ja AvavAno hato. meM samaya Apyo. teo mAre ghare AvI pahoMcyA. meM kahyuM ke ghaNAM varSo thai gayAM eTale Apane yAda nahi hoya, paraMtu i. sa. 1953mAM ame jAmanagaramAM ApanA ghare rahyAM chIe. sADAtraNa dAyakA jeTalI e jUnI vAta che.' ane Akho saMdarbha kahyo; muMbai nA emanA jUnA divasonI paNa yAda apAvI. A jANIne ke. pI. zAhane bahu ja AnaMda thayo. kauTuMbika nAto pharI tAjo thayo. ke. pI. zAhe tyAra pachI kahyuM, 'huM khAsa to Avyo chuM tamane abhinaMdana ApavA mATe. huM tamAruM 'prabuddha jIvana' niyamita vAMcuM chuM. tamArA lekhomAM viSayanI sArI chaNAvaTa hoya che. tame jaina dharma vize paNa navA navA viSayo lai bahu UMDANathI je lakho cho tevuM koi jaina sAmayikomAM paNa jovA maLatuM nathI.' meM kahyuM, 'paNa amArA bhUtapUrva taMtrI zrI cImanalAla cakubhAi rAjadvArI viSayo para sarasa lekho lakhatA hatA. huM evA viSayo para lakhato nathI e mArI truTi che. rAjakAraNa mArA rasano ke abhyAsano viSaya nathI.' cImanabhAinI vAta judI hatI. tyAranuM rAjakAraNa paNa judu hatuM. emaNe kahyuM, 'tame rAjadvArI viSayo para abhyAsa karIne lakhatA hota to paNa huM tamane salAha Apata ke evA viSayo para lakhIne tamArI kalamane bagADavAnI jarUra nathI. cImanalAla cakubhAi amAMrA lIMbaDInA vatanI hatAM. mArA karatAM uMmaramAM sAteka varSa moTA. teo rAjakAraNanA mANasa hatA. sarasa lakhatA. paNa have pahelAM jevuM rAjakAraNa rahyuM nathI. bhraSTAcAra, gaMdavADa, khaTapaTa, hiMsA eTalAM badhAM vadhI gayAM che ke meM pote rAjakAraNamAMthI ghaNA varSathI nivRtti lai lIdhI che. have to rAjakAraNanI mane sUga caDe che eTale tame je viSayo para lakho cho te ja barAbara che. huM to khAsa tamane abhinaMdana ApavA eTalA mATe Avyo chuM ke cImanalAla cakubhAinA avasAna vakhate meM dhAryuM hatuM ke have 'prabuddha jIvana' baMdha thai jaze. gaMbhIra ciMtanAtmaka viSayo upara lakhavuM e sahelI vAta nathI. kadAca thoDo vakhata koi calAve paNa kharuM paNa mAnada sevA tarIke ATalAM varSathI tame niyamita 'prabuddha jIvana' calAvatA rahyA cho ethI mane bahu AnaMda thAya che. ke. pI. zAha sAthe pachI to muMbai, jAmanagara ane gujarAtanA samAjajIvananI ghaNI vAto nIkaLI. emanA vAtsalyabhAvano eTalo sarasa amane anubhava thayo ke ame paNa emanAM saMtAnonI jema 'bApujI' kahIne bolAvavA lAgyA. ke. pI. zAhano da2 varSe eka be vakhata muMbaimAM AvIne rahevAno niyama, emanAM eka putrI raMjanabahena amadAvAdamAM rahe, bIjAM putrI ramIlAbahena muMbaimAM rahe. RtunI anukULatA ane tabiyatane lakSamAM rAkhI ghaNo kharo vakhata jAmanagaramAM putra araviMdabhAi sAthe rahe ane pachI amadAvAda, muMbai Ave. jyAre muMbaI Ave tyAre mAre ghare pote ja AvavAno Agraha rAkhe. AvaDA moTA mANasa chatAM jarA paNa moTAi varatAvA na de. nirAMte bese ane ghaNA anubhavo kahe. jAmanagaramAM jaine vasavATa karyA pachI Arthika dRSTie nizcita thatAM ke. pI. zAhe jAhera pravRttiomAM sakriya bhAga levAnuM cAluM karyuM hatuM. tyAre to jAmanagaranuM dezI rAjya hatuM. AjhAdI pachI dezI rAjyonuM vilInakaraNa thatAM saurASTa rAjyamAM DhebarabhAinA vakhatamAM ke. pI. zAha eka yuvAna tejasvI kAryakartA tarIke jhaLakavA lAgyA hatA. ke. pI. zAhanI vahIvaTI zakti ane sUjhano paricaya to lokone vadhu 2
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 16-3-93 sArI rIte tyAre maLyo hato ke jyAre temaNe 1953 thI 1956 sudhI nimitte chellAM keTalAMka varSathI amArI vacce niyamita patravyavahAra jAmanagaranI nagarapAlikAnA pramukha tarIke jAmanagara zaherane raheto hato. vikasAvavAmAM saMgIna kAma karyuM. - 1953mAM jAmanagara gayA pachI tyAM pharI javAno avasara amane tyAra pachI saurASTranA kSetramAMthI samagra gujarAtanA rAjakAraNamAM kyAreya prApta thayo nahoto. chellAM pAMceka varSamAM ke. pI. zAhe traNa cAra temano praveza thayo ane i. sa. 1966 thI 1968 sudhI gujarAta vAra amArA vyAkhyAno jAmanagaramAM goThavyAM hatAM. paraMtu dareka vakhate esa. TI. nigamanA adhyakSa tarIke temaNe kAma karyuM. emaNe potAnA kaMIka kAraNa AvI paDatAM chellI ghaDIe te baMdha rahyA hatAM. A sattAkALa daramiyAna gujarAtanA esa. TI. vyavahArane zista, gayA okaTobara mahinAmAM pU. zrI pradyumnavijayajI mahArAje samayapAlana tathA nAnAM nAnAM gAmaDAo sudhI esa. TI. ne jAmanagaranA cAturmAsa daramiyAna haribhadrasUrikRta "yogazataka'nI pahoMcADavI, dUra dUranA nagaro ane tIrthasthaLo vacce sIdhI esa. TI. vAcanAno kAryakrama rAkhyo hato. A kAryakramamAM bhAga levA mATe huM sevA dAkhala karavI tathA vepArI kunehathI esa. TI. ne sArI kamANI ane mArAM patnI jAmanagara gayAM hatA. lagabhaga cAlIsa varSa pachI karatI karI devI A badhAne lIdhe zrI ke. pI. zAhano vahIvaTa ghaNo jAmanagara bIjI vAra javAnuM amAre prApta thayuM hatuM. jAmanagara jaIe vakhaNAyo ane samagra bhAratanAM tamAma rAjyonI esa.TI. sevAmAM eTale mu. zrI ke. pI. zAhano saMparka karyA vagara rahIe nahi. emane gujarAtanI esa. TI. sevAnI kAmagIrI sauthI caDhiyAtI gaNAi. * khabara ApI eTale tarata ja emane potAnA DrAivarane amAre tyAM zrI ke. pI. zAhe tyAra pachI rAjyamAM phAinAnsa korporezananA mokalAvyo, ame maLyA, potAne tyAM na UtaravA mATe Thapako Apyo. adhyakSa tarIke ane tyAra pachI TekSaTAila korporezana adhyakSa tarIke ghaNI paNa vAcanAnI dRSTie bIjAonI sAthe amAre rahevuM joIe te kAraNa saMgIna sevA ApI hatI. rAjakAraNanA kSetre zrI. ke. pI. zAha ame samajAvyuM. chevaTe bhojana to sAthe ja levAno Agraha emaNe 1972mAM saurASTramAM dhroLa-joDiyA vibhAgamAMthI koMgresanA sabhya rAkhyo. vAcanA pachI sAMje samaya maLato temAM zrI ke. pI. zAha sAthe tarIke vidhAnasabhAnI cUMTaNI jItIne dhArAsabhya tarIke joDAyA hatA. ghaNI vAto thaI hatI. emaNe rAjakAraNamAMthI nivRtti zA mATe lIdhI Ama rAjakAraNamAM temanI eka pIDha agraNI kAryakartA tarIke gaNanA enI paNa vAta thai. eka jamAnAmAM zrI ke. pI. zAha saurASTranA thavA lAgI hatI. samagra jAmanagara jillAmAM emanuM varcasva ghaNuM moTuM rAjakAraNamAM eka agraNI hatA. paraMtu zrImatI indirA gAMdhInA rahyuM hatuM. paraMtu lagabhaga sIttera varSanI vaye emaNe rAjakAraNamAMthI sattAkALa daramiyAna indirA gAMdhIe zrI ke. pI. zAhane keTalIka acAnaka nivRtti laI lIdhI ane jIvananA aMta paryata rAjadvArI maMca gerarItio karavA mATe Teliphona karyo. eTale ke. pI. zAhe e vAtano sAthe koI nAto rAkhyo nahi. spaSTa inkAra karI dIdho. ene pariNAme indirA gAMdhInI sAthenA - zrI ke. pI. zAhe rAjakAraNamAMthI nivRtti lIdhI paNa pachIthI temanA saMbaMdho bagaDyA, ethI indirA gAMdhIe sarakArI amaladAra emaNe potAnAM zeSa varSo lokasevAnA kSetre saMgIna ane sakriya kAryo dvArA emane trAsa ApavAnuM cAlu karyuM. ethI ke. pI. zAhane lAgyuM ke karavAmAM gALyAM. teo potAnA ke. pI. zAha ceriTebala TrasTa taraphathI rAjakAraNamAM divase divase nANAMno braNacAra vadhato jAya che, jAmanagara jillAmAM judAM judAM sthaLe netrayajJo ane sarva roga AMTIghUMTIo thatI jAya che, gerarItio AcaravAmAM Ave che, paisA nidAnayajJanuM Ayojana karavA lAgyA. dareka kempamAM teo jAte hAjara ApIne pakSapalTo karAvavAmAM Ave che. A badhuM jotAM pote nakkI karyuM rahetA. vaLI temane jAmanagaramAM judI judI saMsthAone vikasAvavAmAM ke rAjakAraNane have kAyamane mATe tilAMjali ApavI. jo indirA tathA keTalIka navI saMsthAonI sthApanAmAM, keLavaNInA kSetre, tabIbI gAMdhIne ke. pI. zAhe bhraSTAcAramAM sahakAra Apyo hota to gujarAtamAM kSetre ane gharmakSetre ghaNuM sarasa kArya karyuM. jAmanagaramAM vRddhAzrama, ane kendramAM teo ghaNA moTA sattAsthAne pahoMcI zakyA hota. paraMtu AyurvedanuM saMzodhana kendra, komarsa koleja, derAsara ane upAzraya evI khoTI rIte moTA sattAsthAna meLavavAnI temaNe lAlasA rAkho vagerenI sthApanAmAM emaNe sakriya phALo Apyo. temano badho ja samaya nahi, eTaluM ja nahi rAjakAraNanuM kSetra choDyA pachI rAjakAraNIo A rIte lokasevAnAM kAryomAM sArI rIte pasAra thato rahyo. rAjakAraNa sAthe emaNe saMparka paNa choDI dIdho. e to jANe jIvanamAM eka svaspanI jema AvyuM ane gayuM. eno emane zrI ke. pI. zAhamAM mAnavatAno guNa ghaNo moTo hato. potAnAM raja mAtra paNa aphasosa rahyo nahoto. balake pote rAjakAraNamAMthI AMgaNe AvelA koipaNa garIba mANasanI vAta teo pUrI zAMtithI veLAsara nivRtta thaI gayA ane teo potAnA jIvananuM moTuM sadbhAgya sAMbhaLatA ane darekane yathAyogya madada karavA mATe tatpara rahetA. zrI samajatA hatA. ke. pI. zAhanI mAnavatAnuM uttama udAharAga to e ke teo potAnA jIvananA chellAM thoDAMka varSothI zrI. ke. pI. zAha lekhananI pravRtti gharamAM nokara cAkarone paNa svajananI jema rAkhatA. ame emanA ghare tarapha vaLyA hatA. zrImad rAjacaMdrano temanA upara ghaNo moTo prabhAva najare joyuM hatuM ke emanA nokaro cAkaro paNa 'bApujI' " bApujI? hato ane AtmasiddhinA AdhAre "Atmadarzana' nAmanI eka pustikA kahIne emano paDyo bola jhIlavA mATe haMmezAM tatpara rahetA. emaNe pragaTa karI hatI. taduparAMta samAjanI sthApanA ane enA jAmanagaranI dariyAnI havA mAphaka na AvavAne kAraNe dara varSanI ghaDataranA paribaLo vize prAga aitihAsika kALanI dRSTie emaNe jema A varSe paNa teo Disembara jAnyuArImAM amadAvAdamAM emanAM keTaluMka maulika tarkayukta ciMtana karyuM hatuM. praznottara rUpe lakhavAnuM emane dIkarIne ghare gayA. paraMtu tyAM eka divasa paDI javAthI, vRddhAvasthAne vadhu phAvatuM hatuM. emanI A pustikA mATe meM Amukha paNa lakhI Apyo lIdhe tAva Avyo ane tabiyata vadhu bagaDatAM emaNe 86 varSanI vaye hato. thoDA vakhata pahelAM emaNe navakAra maMtra vize pAThazALAnA deha choDyo. vidyArthIone rasa ane samaja paDe e dRSTie ane saraLa zailIe sva. ke. pI. zAhanA mRtadehane amadAvAdathI jAmanagara lai praznottararUpe eka nAnI paricaya pustikAnuM lekhana kArya karyuM hatuM. emaNe javAmAM Avyo. emanA aMtima darzana mATe anasUyAgRha' nAmanA amadAvAda jaine mane e lakhANa mokalI ApyuM hatuM. ane emAM emanA nivAsasthAne aneka mANaso AvyA hatA. emanI yathAyogya sudhArA vadhArA karIne meM e pAchuM mokalyuM teno harSa pragaTa smazAnayAtrAmAM saurASTranA vizeSataH jAmanagara jillAnA judA judA karato AbhAra patra ane amadAvAdathI maLI gayo hato. kSetranA ghaNA agraNIo sahita seMkaDo mANaso joDAyA hatA. ke. pI. " zAhanI suvAsa keTalI badhI hatI tenI pratIti karAvatI hatI. zrI ke. pI. zAhanuM ciMtana maulika, vyavasthita mudAsaranuM, saraLa ke. pI. zAhanA svargavAsathI ame to pitAtulya eka bhASAmAM ane atyaMta spaSTa rahetuM. jIvananI uttarAvasthAmAM AvuM vAtsalyamUrtine gumAvyAnuM duHkha anubhavyuM. lekhanakArya karavAmAM teo atyaMta AnaMda anubhavatA rahyA hatAM. A prabhu emanA AtmAne zAMti Apo ! | mAlika zrI muMbaI jana yuvaka saMgha madraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha. sthaLa : 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI- 400074. | phona: 35029,mudrazasyAna rilAyansa ophaseTa prinTarsa. 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-40008. leToTAIpaseTiMga mudrAMkana, muMbaI-400 092.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 40 aMka: 4-50 tA. 16-pa-19930Regd. No. MR.By / Soutli 54 Licence No. : 37. 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabuddha jIvala prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa00 vArSika lavAjama rU.30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha mAyanne asaNapANassa -bhagavAna mahAvIra potAnA khAnapAnanI mAtrAnA jANakAra zramaNa bhagavAna mahAvIre jaina sAdhuonA bAvIsa parISaha : uparathI thaI zake che. mANasanI uttama nihArakriyA che ke je vadhumAM vadhu (kaSTo) vize uttarAdhyayana sUtramAM sacoTa upadeza Apyo che. A pAMca sekanDamAM patI jAya ane je mATe ene pANI, kAgaLa ke hAthano bAvIsa parISahamAM sauthI prathama sthAna sudhA parISahane ApavAmAM upayoga karavo na paDe ane chatAM enuM zarIra svaccha, zuddha ane AvyuM che. sudhA parISaha sahana karanArA sAdhuone mATe temaNe kahyuM che durgadharahita hoya. keTalAye yogI mahAtmAonAM zarIra A prakAranAM ke teo khAnapAnanI mAtrAnA, maryAdAnA jANakAra hovA joIe. hoya che. sudhA parISahanI gAthA A pramANe che: khAnapAnanI sAmAnya jANakArI bhinnabhinna kakSAnA lokonI kAlIpavvaMgasaMkAse kise dhamaNisaMtae / bhinnabhinna dRSTibinduthI bhinnabhinna hoi zake. koi svAdanI dRSTie, mAyanne asaNapANassa adINamaNaso care // . koi Arogya ane tAkAtanI dRSTie, koI indriya saMyamanI dRSTie, (bhUkhathI sUkAIne zarIra kAkajaMghA (eka prakArano choDa athavA koI dhyAna ane adhyAtmanI dRSTie eno vicAra karI zake. sAmAnya kAgaDAnI TAMga) jevuM pAtaLuM thaI jAya, zarIranI dhamanIo DhIlI paDI mANaso khAnapAnanA jANakAra hoya, vaida khAnapAnanA jANakAra hoya jAya to paNa khAnapAnanI mAtrAnA jANakAra (gAyana-mAtrajJa) evA ane sAdhu saMnyAsIo khAnapAnanA jANakAra hoya e darekamAM ghaNo munio adInabhAvathI vicare). taphAvata rahelo che. jaino, vizeSataH jaina munio mATe indriyasaMyama, je munio potAnA khAnapAnanI maryAdAne jANe che teone jIvadayA, karma siddhAnta ityAdinI dRSTie khAnapAnano, dInatAno, lAcArIno, paravazatAno anubhava thato nathI. je mANaso bhakSyAbhaDhyano jhINavaTapUrvaka vicAra vimarza thayo che. potAnA khAnapAnane barAbara jANatA nathI te mANaso roga vagere thatAM manuSya ane itara prANI sRSTi vacce eka moTo taphAvata e che ke paravaza, dIna, lAcAra banI jAya che. ekAda gaMbhIra roga thatAM pazupakSIo AhArane suMdhIne khAya che; potAnI AhAra saMjJA anusAra bhalabhalA bahAdura, abhimAnI mANaso garIbaDA thaI jAya che, kyAreka potAne pama hoya tevo ane potAne pAcana thAya teTalo ja AhAra te raDI paNa paDe che. potAnA tananA ke dhananA jore ghAMTo pADIne bIjAne kudaratI krame grahaNa kare che. potAne yogya AhAra na maLe evI dukALa dhrujAvanArA paNa tIvra zArIrika pIDA thatAM cIsAcIsa karavA lAge che. jevI vikaTa paristhitimAM prANIo paNa apathya AhAra grahaNa kare evuM te vakhate temanI sthiti jovA jevI hoya che. keTalIkavAra bane che kharuM, paraMtu ekaMdare to pazu pakSIo kudaratI saMjJAne je sAdhaka potAnA AhAra-pANIne barAbara jANe che ane te kAraNe potAnI AhAra maryAdAne jANe che ane tene anusare che. anusAra AhAra le che te sAdhakane mAMdA paDavAno avasara javalle ja manuSyanA AhAranuM kSetra atyaMta vizALa che, virATa che. pazu pakSIo, Ave che. keTalAye sAdhu mahAtmAo evA hoya che ke jemane AkhI tathA jIvajaMtuonuM AhAranuM kSetra bahu maryAdita che. manuSyanuM AhAra jiMdagImAM koI divasa tAva Avyo hoya ke mAthuM du:khyuM hoya evI nAnI kSetra eTale tamAma prakAranI vanaspati ane tamAma prakAranAM sarakhI bImArI paNa AvI nathI hotI. keTalAka evA mahAtmAo chelle pazupakSIo. uMdara, deDakA, sApa ane DheDagaroLI khAnArA mANaso paNa annapANInA tyAga dvArA dehanuM visarjana paNa svecchAe samAdhipUrvaka kare che. AvA mahAtmAone jIvanamAM koI paNa prakAranI dInatA, duniyAmAM che. marelAM prANIonI carabI khAnArAM ane gAyabhesanuM lAcArI, paravazatA vagere anubhavavAM nathI paDatAM. eTale ja evI dazA tAjuM dUdha nahi paNa tAjuM lohI pInArA AdivAsIo paNa che. jeone prApta karavI che teoe AhAranI bAbatamAM sajAga ane manuSyanA AhArane koi sImA nathI. duniyAmAM samaye samaye navI sabhAna rahevAnI jarUra che. navI khAdya vAnagIo zodhAtI Ave che. premAnaMdake zAmaLanA samayamAM koI vyakti potAnA khAnapAnanI barAbara jANakAra che ane e cA-kophI na hotAM. narmada ke dalapatarAmanA samayamAM kokAkolA jevAM pramANe ja AhArAdi le che enI kasoTI kaI? sAmAnya niyama evo pINAM nahotAM. chellA cAra pAMca dAyakAmAM to khAdya vAnagIonA kSetre che ke potAnA zarIrano bAMdho ane potAnI zArIrika prakRti anusAra duniyAe moTI haraNaphALa bharI che. rephrijareTara, milara, avana, jeo yogya khorAka, yogya samaye, yogya pramANamAM le che tene kyAreya mAIkroveva ane evAM badhAM ilekaTrika svayaM saMcAlita sAdhanonA pracAra mAMdA paDavAno vakhata Avato nathI. paraMtu AthI paNa caDiyAtI ane pachI judA judA khAdya padArthonA saMmizraNa ane tenA vadhatA-ochA . kaThina kasoTI paNa che. himAlayamAM eka yogI mahAtmAe kahyuM hatuM ke pramANa anusAra aneka jAtanI vAnagIo bajAramAM AvI che. mANasa yogya AhAra le che ke kema enI kasoTI enA nihAra (zauca) amerikAmAM yogarTa (dahIM), AisakrIma, biskiTa vagere pacAsathI
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana | tA. 16-4-97 ane tA. 16-pa-93 adhika jAtanAM maLe che. te darekanA svAda judA judA. pacAsa ke so varSa che. jIvavA mATe khAvuM thI mAMDIne khAvA mATe jIvavuM tyAM sudhImAM keTalI pachI kevI kevI navI vAnagIo Avaze tenI kallA karavI muzkela che. badhI kakSA hoya che ! ghare ghare judAM judAM rasoDAMne badale sthaLe sthaLe moTAM jhaDapI vimAna vyavahArane kAraNe judA judA dezanI prajAonI svaccha, sughaDa, suMdara sAmudAyika rasoDAM cAlatAM hoya to keTalA badhA avarajavara ghaNI vadhI gaI che. dareka prajAnI potAnI khAdya padArthanI mAnava kalAko itara sarjanAtmaka, saMzodhanAtmaka, manoraMjaka ke eka lAkSaNikatA hoya che. tenI sAthe tenI AtmIyatA jaDAyelI hoya AdhyAtmika pravRttio mATe vAparI zakAya. paraMtu mAnavajAtinA che. ghaNA lAMbA divasa sudhI potAno khorAka na maLyo hoya to mANasa bhAgyamAM e lakhAyuM nathI, kAraNa ke manuSyanI prakRti tene anurUpa tene mATe jhaMkhe che. ethI duniyAnAM moTAM moTAM zaheromAM bIjA dezonI : nathI. vaLI jo tema thAya to paNa bacelA kalAko manuSya sarjanAtmaka khAdya vAnagI pIrasatI resTorAMo vadhatI jAya che. jApAnamAM pinjhA pravRttimAM vAparaze ke saMhArAtmaka, khaMDanAtmaka pravRttimAM tenI koI khAnAra, laMDanamAM dALa-bhAta, roTalI khAnAra, amerikAmAM jApAnI khAtarI nathI. TemparA ke sukIyAkI khAnAra, raziyAmAM mekisakana tAko-barIto potAnA ghare rAMdhIne khAvuM ke bahAra jAhera sthaLamAM koikanA hAthanuM khAnAra, keneDAmAM iDalI-DhosA khAnAra, philipAInsamAM spageTI rAMdheluM khAvuM e prazna samRddha dezo karatAM avikasita dezone vadhAre khAnAra mANasonI have jarApaNa navAI nathI, kAraNa ke vibhinna dezonI mUMjhavanAro che. samRddha dezomAM moTI sArI sArI svaccha resTorAM ane vividha prakAranI vAnagIo banAvanArI resTorAM duniyAmAM uttarottara hoTelomAM bheLaseLa vagaranI, sArI rIte pakAvelI svAdiSTa vAnagIo vadhu pracalita banavA lAgI che. pIrasAya che. ethI rogacALo thavAno saMbhava ocho rahe che. mANasa vivadha khAdya padArthonuM vividha uSNatAmAna sAthe vividha prakAranuM potAno zokha pUro karavA mATe judI judI vAnagI mATe vakhaNAtI judI saMmizraNa karIne navI navI vAnagIo banAvavA sAthe vividha prakAranAM judI resTorAmAM jaIne khAvAno zokha saMtoSe che. evI rIte khAvuM te sAdhanonI evI evI zodha thatI rahI che ke ochA samayamAM ochA zrame ghara karatAM moMghuM paDatuM hovA chatAM lokone te posAya che ane potAnI vyavasthita rIte taiyAra thayelI vAnagI mANaso ArogavA lAgyA che. mahenata bace che ema mAne che. bAvIsamI sadImAM to komyuTarAIjhaDa kicana AvI jatAM mANasa eka avikasita dezomAM bahAranuM khAine mANaso mAMdA paDayA hoya baTana dabAvIne potAnI manapasaMda vAnagI pAMca paMdara miniTamAM meLavI evI phariyAdo vAraMvAra sAMbhaLavA maLe che. eka sAthe ghaNA loko mATe zakaze.. . vAnagI rAMdhanArAo pote svaccha hotA nathI. temanA kapaDAM svaccha nathI chellA thoDA saikA daramiyAna duniyAbharamAM sAMskRtika dRSTie ' hotA. temanuM rasoDuM svaccha hotuM nathI (kyAreka to rasoDA jevuM paNa kazuM bhojananI bAbatamAM ghaNuM moTuM parivartana AvyuM che. duniyAbharamAM hotuM nathI.) temanAM vAsaNo svaccha hotAM nathI. taduparAMta kamAvAnI divase divase resTorAM vadhatAM cAlyAM che. ethI mANasanI gharanI bahAra vRttine kAraNe AhAranI aMdara bheLaseLa thAya che. saDelAM zAkabhAjI khAvAnI pravRtti vadhI gaI che. bIjI bAju raheThANo zaucAdinI vaparAya che. vAsI jUnI vAnagIo pheMkI na detAM navI vAnagIo sAthe sagavaDavALAM banatAM rahyAM che. jUnI paraMparA pramANe loko gharamAM AhAra te bheLavAya che. rasoIyAnI bedarakArIne kAraNe, tevA prakAranA jarUrI le ane zaucAdi mATe gharanI bahAra dUra dUra sudhI jAya. jaMgale javuM jJAnanA abhAvanA kAraNe ughADA rAkhelAM vAsaNomAM mAkhI, kIDI, jevo rUDhaprayoga e darzAve che) navI paraMparA pramANe loko khAvA mATe vAMdA, jIvaDAM vagere paDe che. kyAreka to DheDagaroLI paDe che ane ene bahAra dUra dUra sudhI jAya che ane zaucAdi gharamAM kare. AhAra-vihAranI kAraNe e vAnagI khAnAra aneka lokone jhADA-UlaTI thAya che. ethI bAbatamAM sAMskRtika dRSTie A eka moTo viparyAsa che. AhAra- keTalAka mRtyu paNa pAme che. khullAmAM rakhAyelI rasoimAM dhULa ke kacaro nihAranI eTalI badhI sagavaDo thaI gaI che ke mANasa divasonA divaso paNa UMDIne paDato hoya che. ekaMdare jAhera loja, vIzI, khAnAvaLa sudhI ghare na Ave athavA gharanI bahAra na jAya to paNa e sukhethI jIvI vageremAM satata vadhu divasa khAvAthI mANasa mAMdo paDe che; maraDo thAya zake. che; peTa ke AMtaraDAnAM darado thAya che. bahAranuM khAvAthI Arogya jeTalI jeTalI khAdya ane peya vAnagIo che te badhI ja dareka sacavAtuM nathI evI phariyAda avikasita dezomAM ekaMdare sAcI Thare che. vyaktine bhAve evuM nathI. keTalAya lokone bolatA sAMbhaLIe chIe keTalAka mAne che ke rAMdhanAra vyakitanA mananA bhAvo azubha hoya ke amuka vAnagI potAne bahu bhAve che athavA amuka vAnagI potAne to tenI asara rasoI upara thAya che. rajasvalA strIo rasoI kare to bilakula bhAvatI nathI. koi jamaNavAramAM pIrasanArA jo barAbara tenI asara paNa thAya che. keTalAka marajAdI loko bIjAnA gharanuM rAMgheluM avalokana kare to kaI vyakti kaI vAnagI vadhAre jhApaTe che ane kaI khAtA nathI. keTalAka puruSo gharamAM patnI hovA chatAM jIvanabhara vyakti kaI vAnagIne bilakula aDatI nathI te tene tarata jaNAI Ave. svayaMpAkI rahyA hoya evA dAkhalA sAMbhaLyA che. ArogyanA niyamone kAraNa ke tyAga tapazcaryAnA niyamane kAraNe mANasanI khAvAnI zakti ane vRtti amaryAda che. mANasa roja koika vyakti koI vAnagI na khAya te judI vAta che. paraMtu potAne badhA roja vadhAre khAto jAya to tenI hojarI moTI thatI jAya che ane tenuM ja prakAranI vAnagI bhAve evI vyaktio ochI hoya che. temAM paNa peTa gAgAra jevuM goLa maToLa banatuM jAya che. svAdavRtti uttejita thAya masAlAnA vattAochApaNuM hoya to paNa badhI vAnagI bhAve evI evI vAnagIonuM vaividhya hoya to mANasa roja karatAM vadhu khAI le vyaktio to ethI paNa ochI hoya che. che. zAke savAyuM, dUdha doTuM ane miSTAne bamaNuM' khavAya che evI jenI svAdendriya vadhu uttejita rahetI hoya, khAvApIvAnA jene mAnyatA jUnA vakhatamAM pracalita hatI. bahu caTakA hoya ane khAvApIvAnI bAbatamAM bahu cIkaNA ane vAMdhA dUdha ane roTalA, vacakAvALA mANaso hoya teone ajANI jagyAe ghaNI takalIpha paDe dahIM ane bhAta, che. deza videzamAM potAnI priya vAnagI kyAM maLe che te zodhavA mATe lADavA ane vAla, ghaNA pravAsIo rakhaDatA hoya che ane potAnI IcchA pramANe potAnI khAva mArA lAla, priya vAnagI khAvA na maLe to atizaya nirAza thai jAya che. je mANase AvI lokoktio kaI vAnagI sAthe kaI vAnagI vadhAre bhaLe duniyAmAM ghaNo pravAsa karavo hoya e mANase AhAra vizenI potAnA ane bhAve te darzAve che. dharmanI maryAdA anusAra "badhuM ja bhAve ane badhuM ja phAve' e sUtrane koi paNa prajAnI Arthika samRddhi vadhatI cAle che tema tema potAnuM sUtra banAvI levuM joie. khAnapAnanA enA zokha vadhavA lAge che. Aje dhanADhaya dezomAM sarakhe AhArano prazna mAnavajAtano eka sanAtana prazna che. dareka jIvanI sarakhA mANasonI maMDaLI jAmI hoya to temanI vAtacItanA viSayomAM ghaNIkharI pravRtti AhAranI AsapAsa goThavAyelI hoya che. bIjAM FOOD ane MOTORCAR e be viSayo agrasthAne hoya che. prANIo karatAM manuSyanuM AhArakSetra atyaMta vizALa che. ethI ja navarA zrImaMta mANasone navuM navuM khAvAno zokha jAge che ane temane mAnava jAtanA keTalA badhA kalAko roje roja AhAra pAchaLa vaparAya posAya paNa che. paraMtu vakhata jatAM temanuM jIvana pramAdI ane niSkriya
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 ane tA. 16-pa-93 prabuddha jIvana banI jAya che. AvA vadhu paDatA zokhane kAraNe ja evI saMskRtionuM kALakrame patana thAya che. lokonI pratikAra zakti ochI thai jAya che. jIvana beThADu banI jAya che ane pADozI duzmanonuM AkramaNa thatAM teo parAjita thai jAya che. prAcIna samayamAM samRddha romana lokono khAvApIvAno zokha eTalI hada sudhI vadhI gayo hato ke peTa bharIne khAdhA pachI pharI jaladI bhUkha lAge eTalA mATe teo khAdheluM vamana thai jAya evAM cUrNa letA. - vaijJAniko ema mAne che ke mANasanA zarIranA poSaNa mATe bahu AhAranI jarUra nathI. mANasa peTa bharIne je khAya che tenA karatAM thoDuM ochuM khAya to paNa enA Arogyane ane AyuSyane vAMdho Ave nahi. vaijJAniko, tabIbo kahe che ke vadhu khAvAthI mANasanA Arogya upara mAThI asara thAya che. digambara sAdhuo jIvana paryanta divasamAM phakta eka ja vAra AhAra letA hoya che ane te paNa batrIsa koLiyA jeTalA maryAdita pramANamAM. to paNa teonA sarerAza AyuSyayane koI vAMdho Avato nathI, eTaluM ja nahi, AvI dinacaryAne kAraNe keTalAka to eMzI nevuM ke so varSa sudhI jIve che. bhUkha karatAM thoDuMka ochuM khAvAthI, uNodara rahevAthI Arogya ekaMdare sAruM rahe che. e to sarva svIkRta mata che. zarIrane joie tenA karatAM vadhu AhAra jo levAmAM Ave to pAcanamAM takalIpha UbhI thAya che, zarIramAM te carabI rUpe jamA thAya che ane carabIne kAraNe mANasane bIjA ghaNA rogo thAya che. mANasa vadhu AhAra le ane te pacAvavA mATe tenI sAthe vadhu vyAyAma kare to te AhAranuM pAcana thai jAya che, paraMtu zarIramAM carabI to jamA thAya ja che. jApAnamAM 'sumo'nA nAmathI jANItA kustIbAjo rojeroja ghaNuM badhuM khAya che. tenI sAthe ghaNI badhI kasarata kare che, temanA zarIramAM ghaNI tAkAta hoya che. Ama, teo zarIra jamAvatA jAya che. eTale eka "sumo kustIbAja sarerAza pAMca-cha mANasanA kula vajana karatAM vadhu vajanavALo hoya che. Ama chatAM vadhu paDatI carabI ane vadhu paDatA vajanane kAraNe "sumo kustIbAjanuM sarerAza AyuSya 45-50 varSathI vadhu nathI hotuM. ochuM khAvuM e vyaktinA hitanI vAta che. majAkamAM ema kahevAya che. ke mANasa peTa bharIne roja jame che temAM be tRtIyAMza khorAka enA potAnA poSaNa mATe hoya che ane eka tRtIyAMza khorAka vaidha ke DaoNkaTaronA poSaNane mATe hoya che. - je mANaso potAnA pathya AhArane jANatA nathI teo ane jANyA pachI jeo ene amalamAM mUkatA nathI teo moTA rogone notare che. janmathI mAMDIne mRtyu paryanta vadhatI jatI vaya anusAra mANasanA khorAkamAM pharaka paDato jAya che. traNa mukhya svAdanuM pAcana jIvana paryanta eka sarakhuM to bahu ochA mANasone rahe. koIka gaLapaNane na pacAvI zake ane madhuprameha thAya, koI khaTAzane na pacAvI zake ane amlapitta thAya ane koi tIkhAzane na pacAvI zake ane harasa, cAduM vagere thAya. koIka zIta prakRtinA hoya ane koika uSNa prakRtinA hoya. vaido mANasanI nADa joIne kapha, pitta ane vAyuno keTalo prakopa che ke, vicArIne pathyApathya AhAra dardIne sUcave che. apathya AhAra dardI choDI na zake to ene premathI samajAve. ema kahevAya che ke koI eka yuvAne dardI vaidya pAse Avyo. eno damano vyAdhi ghaNo ugra thai gayo hato. khAMsI khAtAM te bevaDa vaLI jato. vAta karatAM te hAMphI jato. vaidya ene paDIkI ApI ane zuM zuM na khAvuM te samajAvyuM. yuvAna yuvAnInA toramAM hato. eNe kahyuM, "juo vaidarAja, badhI vAta sAcI, paNa tame kahelI eka paNa vAnagI huM choDI zakuM ema nathI. e mArI priya vAnagIo che. ane mane enA vinA jarA paNa cAlatuM nathI.' vaide kahyuM, ema che? to tArA jevo koi sukhI mANasa nahi?' yuvAne kahyuM "vaidarAja, tame kaTAkSamAM kaho cho?' vaide kahyuM, "nA sAcuM kahuM chuM, tane kudaratanAM traNa moTAM varadAna maLaze.' yuvAne jijJAsAthI pUchyuM, "kyAM varadAna?' vaide kahyuM, "jo, bhAI paheluM varadAna e ke tane jiMdagImAM koI divasa kUtaruM karaDaze nahi. bIjuM varadAna e ke tArA gharamAM koI divasa corI thaze nahi. ane trIju varadAna e ke tArA vALa dhoLA nahi thAya." yuvAne kahyu, "vaidarAja, A to tame gappAM mAro cho.' ' vaide kahyuM "nA bhAi, sAcuM kahuM chuM. jo tAro roga eTalo badho AgaLa vadhI gayo che ke have thoDA divasamAM ja tAre lAkaDIne Teke cAlavuM paDaze. jenA hAthamAM lAkaDI hoya. tenAthI kUtarAM AdhAM bhAge; karaDe nahi. vaLI damane lIdhe AkhI rAta tuM sUI nahi zake, beThAM beThAM AkhI rAta kADhavI paDaze. tuM jAgato beTho hoya to tArA gharamAM cora kevI rIte Ave? ane tArA vALa dhoLA thAya te pahelAM to tAruM AyuSya pUruM thaI gayuM haze. kALA vALa sAthe tuM jaze." vaide mArmika rIte mIThAzathI yuvanane samajAvyuM. yuvAne tarata ja vaidarAje kahyuM te pramANe carI pALavAnuM svIkArI lIdhuM. bhAratIya sAMskRtika paraMparAmAM, hindu dharmamAM annane brahma tarIke oLakhAvAmAM Ave che. annane AdhAre AkhuM vizva cAlyA kare che. anna na hoya to prajotpati na hoya, anna na hoya to jIvana na hoya, zakti na hoya ane zakti na hoya to sAdhanA na hoya. zarIra mAdAm vahu gharma sAdhanam | dharma sAdhanA mATe zarIranI pahelI AvazyakatA che. zarIramATe AhAranI pahelI AvazyakatA che. mATe annanuM mahattva AdhyAtmika kSetre paNa svIkArAyuM che. AhAranA vividha prakAranA prayogo thAya che. amuka prakAranI viziSTa zakti AhAra dvArA meLavAya che. keTalIka labdhi-siddhi paNa. AhAra upara AdhArita che. bhagavAna mahAvIre gozAlakane tejalezyA kevI rIte prApta karavI tenI je vidyA zIkhavI hatI temAM bAphelA aDadanA dANAnuM mahattva ghaNuM hatuM. covIsa kalAkamAM anAjano phakata eka ja rAMdhelo dANo laine eno vidhipUrvaka AhAra karavAnI tapazcaryA (eka sitya tapa) paNa viziSTa prakAranI zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika zakti janmAve che. akabara pratibodhaka zrI hIravijayasUri mahArAje AvI "eka sityanA prakAranI keTalIka tapazcaryA karI hatI. - vaLI AhAra aMge anazana, uNodarI, AyaMbila, vRttisaMpela, rasatyAga vagere vividha prakAranI tapazcaryA paNa batAvavAmAM AvI che. jeo AvI tapazcaryA na karI zake teo eka ke vadhu vAnagI amuka samaya sudhI na khAvAnI bAdhA laI zake che. jeone UMDI AdhyAtmika sAdhanA karavI che teone AhAra upara vijaya meLavyA vinA chUTako nathI. je mANasanI svAdendriya lolupa hoya te mANasa UMDI AdhyAtmika sAdhanA AhAra karatI vakhate sAcA jaine nIce pramANenI pAMca prakAranI bhAvanA bhAvavI joIe. (1) mArA AhAra mATe je koi ekendriya jIvanI hiMsA-virAdhanA thai che te sarvajIvonI kSamA mAMgu chuM. (2) A AhAra mArA mukha sudhI pahoMcADavAmAM je koI jIvane je koi prakAranuM kaSTa paDyuM hoya te mATe te jIvonI kSamA mAMgu chuM. (3) huM AhAra lauM chuM, paraMtu mArA AtmAnA aNAhArI padanuM mane kyAreya vismaraNa na thazo. (4) meM lIdhelo AhAra mArA dehamAM evI zubha rIte pariNAmo ke jethI mArA adhyavasAyo zubha rahe ane saMyamanI virAdhanA na thAya. (5) vizvamAM sarvatra sudhA vedanIya karmano jyAM jyAM udaya hoya tyAM tyAM te zAMta thAva. (tapasvIne zAtA ane bhUkhyAne bhojana maLI raho.) AhArathI anAhArI pada sudhInuM sthUla ane sUkSma kSetra keTaluM virATa ane keTaluM vismayajanaka che! gharamaNalAla cI. zAha 200. saMyukta aMka prabuddha jIvanano eprila tathA me, 1993no A aMka saMyukta aMka tarIke, prakAzita thAya che tenI noMdha levA vAcakone | vinaMtI che. taMtrI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana paLamAM pele pAra -- DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA pratyeka jIvanuM aMtima dhyeya mokSa meLavavAnuM rahevuM joie. anaMtAnaMta pudgala parAvartanamAM bhaTakato jIva avyavahAra rAzimAMthI nIkaLI vyavahora rAzimAM praveze che. A prakriyA nadInA pravAhamAM dhakelAto paththara goLa bane che, tenA jevI che. nadI dholanyAye asaMkhya bhavo pachI jIva jyAre vyavahAra rAzimAM Ave tyAre utkrAMtinI zarUAta thayelI gaNI zakAya. ahIMthI jIva ekendriya, beindriya, traNa indriya, cartundriya, asaMzI paMcendriya. saMzI paMcendriya bhava meLavavA bhAgyazALI sakAma nirjarA thakI thai zake che. 2000 sAgaropama samaya daramyAna jo tenI mukti na thAya to pharIthI ekaDe eka eTale nigoda sudhI javuM paDe ! paraMtu AtmAnuM vIrya sphoravI jo te prathama guNa sthAnakathI pagathiyAM caDhatAM caDhatAM, kSapakazreNIe ArUDha thAya to 12-13-14 zreNI caDhI zailezI sthiti prApta karI siddhazilA para pahoMcI jAya. A krama jeTalo bolavo ke vAMcavo sahelo lAge che, teTalo sahelo nathI. kAraNa ke, ApaNe asaMkhya pudgala parAvartano thayA chatAM hajI saMsAramAM rakhaDI rahyAM chIe. kSapakazreNInI jema bIjI zreNI kSayopazamika zreNI che, jyAM 10mAM guNasthAnakathI paNa paDavAnI saMbhAvanA rahe che ane te prathama guNasthAnake paNa pahoMcI jAya. tethI yathArtha kahevAyuM che ke, 'bhAvanA bhavanAzinI', 'bhAvanA bhavodadhi jahAja', 'bhAvanA bhava auSadhi', 'bhAvanA moha vinAzinI', prastuta lekhamAM keTalAMka evAM draSTAnto joizuM ke jemAM te bhavya jIvane hRdayamAM tIvra vedanA thatAM, jhATako ke khaTako thatAM mokSa pAmI jAya che, tIvra pazcAttApa ke apUrva pariNatithI. marudevImAtAne prathama sthAna ApIe. pUrva bhavamAM teo keLa hatA, tenI lagolaga bAvaLanA kAMTAnuM vRkSa hatuM. pavana sAthe te kAMTA bhoMkAtA keLanuM pAna pariSaha sahana karatuM. tyAMthI te jIva nirjarA thakI marudevI tarIke janma le che. koi paNa jAtanA anuSThAno karyA nathI. potAno putra RSabha tenA sAmuM paNa joto nathI, te udvegathI 1000 varSo raDI raDIne AMkhanuM nUra gumAvI de che. hAthI para birAjI RSabhadeva je tIrthaMkara banyA che, tenI Rddhi jovA jatAM putramohanI nirarthakatA para bhAvanA bhAvatA mokSanagarInA dvAre putranI pahelAM pahoMcI gayA ! putra pratyeno moha naSTa thatAM, viveka pragaTyo, pachI AtmalakSI zuddhopayoga ane sIdhuM karmakSaya-mukti. teno putra bharata cakravarti snAnAgAramAM aMguli 52thI vIMTI paDI jatAM vicAre che ke bAhya paristhitithI te suMdara che ke AMtarika AtmaguNathI ? anitya bhAve caDhI jatAM kevaLajJAna sudhI pahoMcI jAya che. tenA bIjA bhAi bAhubalI tenuM cakravartipaNuM svIkAratA nathI. devendranI samajAvaTathI aneka nirdoSa sainikonuM mRtyu TALI prathama netrayuddha, pachI bAhuyuddha vagere yuddho pachI mastaka parathI bAhubalI Ayudha levA kaTibaddha thAya che. mastaka para hAtha jatAM pote aNagAra che, tenuM bhAna thAya che. lAMbA tapathI tenA zarIra para velA tathA dADhI vagerenA vALamAM pakSIoe mALA karyA che. te pachI yuddhathI aTakI gayA. chatAM paNa kevaLajJAna dUranuM dUra ja rahe che. bhagavAna RSabhadeva potAnI be putrI brAhmI ane suMdarIne mokale che. 'gaja thakI utaro re vIrA' e saMbodhanathI pote abhimAna rUpI hAthI para beThA che, tenuM bhAna thatAM anityAdi bhAvanA bhAvatA kevaLajJAna meLave che. eka varSa sudhI jaLa vagaranA covihAra upavAsa tathA kAryotsarga karyo hoya che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA agiyAra gaNadharomAM vaDeruM sthAna bhogavanArA, potAnA adhika jJAnathI phUlIne phAlako thanArA gaNadhara gautamasvAmI bhagavAnanA ananya bhakta tathA vinIta ziSya hovA chatAM kevaLajJAna nathI meLavI zakatA! cAra jJAnanA dhAraka tathA praznonA pratyuttara jANatA hovA chatAM paNa bhagavAnanA mukhe sAMbhaLatA gaurava anubhavatA. tenA 50,000 ziSyo kevaLI thai gayA hatA, jenA mastaka para hAtha mUke te kevaLajJAna meLavatA. bhagavAnanA dehAMta samaye devazarmA brAhmaNane bodhavA mokale che. snehano chello taMtu, je avarodhaka hato, te tUTI jatAM tA. 16-4-93 ane tA. 16-5-93 mohathI mukta thai kevaLI thayA. 'anaMtalabdhi nidhAna' gautamasvAmI jaMghAcaraNa labdhi vaDe sUryanA kiraNo pakaDI aSTApada parvata para caDhI kevaLajJAna (nUtana varSanA prabhAte) prApta kare che. purohita putra anapaDha hovAthI pitAnA mRtyu bAda kapilane rAjapurohita pada na maLyuM. mAtAnA nayanamAM azru joi bhaNavA kRtanizcayI thAya che. vidyAbhyAsamAM aMtarAya rUpa bhojananI prakriyA ADI AvatI hovAthI eka vidhavAne tyAM bhojananuM goThave che. be nayano maLatA prema pragaTe che, vidhavA sagarbhA thai. te mATe rAjA pAse mAMgavA jAya che, je mAMge te ApuM e AzvAsanathI be, cAra, dasa, so, hajAra, lAkha, karoDa, AkhuM rAjya mAMgavAno manasubo kare che. chevaTe tRSNA AkAza jeTalI vizALa dekhAya che. anitya bhAvanA bhAvatA kapila kevaLI bane che. pazuono kALo kakaLATa sAMbhaLI rAjImatIno hAtha na pakaDanAra nemikuMvara pAse, dIkSita thayelA neminAtha pAse mastake hAtha mUkAvI dIkSA lIdhA pachI, ekavAra bhIMjAyelA vastro sukavatA nirvastra rAjImatIne pUrve pravezelA rathanemi viSaya bhogavavA jaNAve che. suMdara sodhathI patha para lAvelA rathanemi bhagavAna pAse ( pazcAtApapUrvaka) AlocanA karI, kevaLajJAna prApta kare che ane rAjImatI paNa kevaLI bane che. hRdayamAM lAgelA tIvra DaMkhathI kevuM parivartana ! DhaMDhaNakumAra kRSNa vAsudevanA putra hatA. aneka kanyAo sAthenA lagnane tilAMjali ApI neminAtha svArmIjInI dezanA sAMbhaLI vairAgyavAsita thai dIkSA lIdhI. temanA joradAra lAbhAMtarAya karmathI je koi tenI sAthe joDAya te sAdhune paNa bhikSA na maLe ! pUrvabhava prabhu pAse sAMbhaLI abhigraha karyo ke, 'bIjAnI labdhithI meLavelI bhikSA vAparavI nahi.' prabhune kRSNe prazna karyo ke, ApanA munimAMthI mahAduSkarakArI koNa? prabhue DhaMDhaNanuM nAma sUcavyuM. DhaMDhaNa jyAre bhikSA mATe phare che, tyAre lokone tenA AgamanathI napharata thAya che, bahAra nIkaLo, kema AvyA cho ? he gaMdAvastradhArI ! o mUMDiyA ! teM apazukana karyuM vagere, teo apAra samatAmAM rahI te vAkyo temane amRtasamAna lAge che. DhaMDhaNanA darzana thatAM hAthI parathI nIce utarI kRSNa temane vaMdanAdi kare che. te joi najIkanA gharavALA bhikSArthe bolAve che. zuM mAro lAbhAMtarAya dUra thayo ? munie prabhune pUchyuM. prabhue kahyuM, 'nA... kRSNanI labdhithI bhikSA maLI che.' bhikSAne paraThavA teo nirjIva bhUmimAM jai bhikSAno cUro karatAM karatAM potAnA cIkaNA karmono tathA potAnA bhAre kammapaNAno tIvra prazcAttApa karatAM ja kaivalya pAmI, dhanaghAtI karmono kSaya thai gayo ! ane mokSa ! cha cha jIvonI nirdaya hatyA karanAra draDhaprahArIe jyAre teonA jIvananA karuNa aMtanuM drazya joi aMta lAvavA vicAra karyo tyAre vanamAM maLI gayelA munirAjanA upadezathI sAdhu thai pApa dhovAno manasubo karyo. teNe pratijJA karI ke je divase koi paNa pApa yAda Ave te divase nirjala upavAsa karavo, A ja pradezamAM rahevuM. bhikSArthe janArA A munine joi A potAnA svajanano hatyAro che. tethI khUba mAratA, pApanuM smaraNa thatAM pAchA pharatA, upavAsa karatA, bhAre samatAthI mArapITa karanArA mArA upakArI ema gaNI ghora upasarga cha mAsa sahana karI kaivalya meLavyuM, ekavAra jyAre baMdhaka (skaMdaka) muni jinakalpanI ArAdhanA karatAM tyAre AmaraNa upasarga temanA upara Avyo. cAmaDI utaraDAi gai chatAM bhAre samatAthI upasarga sahana karI kaivalya pAmI mokSe gayA. garamIthI bacavA pitAe tenA mATe chatrIdhara rAkhyo hato, te A baMdhakamuni. ajaina rAjA somacaMdrane rANIe dUta Avyo ema kahI jAgrata karyA, sagarbhA rANIno paLano paNa vilaMba karyA vagara teNe saMnyAsa svIkAryo,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-93 ane tA. 16-pa-93 prabuddha jIvana prasannacaMdranA mAthe rAjyabhAra nAMkhyo. rANI mRtyu pAmI ane navajAtanuM lohI kharaDAyelo temano odho ane muhapatti rAjAnA cokamAM nAma valkalacIrI pADyuM. tenA virahamAM pitAedraSTi gumAvI. ekavAra paDyA. munie rAga-dveSathI para thaI, samazatra mitrabhAvaghArI, lapaka be bhAio temanI pAse AvyA, tenA AnaMdathI AMkhamAM pharI draSTi zreNIe caDhI, dhAti karmono cUro karI, zukaladhyAnamAM lIna thaI AvI. AzramanA dainika kAma karI rahelA vakalacIrIne jAtismaraNa AyuSya kSaya thatAM aMtakRta kevaLI thayA. jJAna thayuM. pitAmuni tathA moTA bhAi prasannacaMdrane samyaktinuM dAna karyuM A tarapha rANInuM rudana sAMbhaLI doDI AvelA rAjAne kharI ane kaivalya prApta karyuM. sthitinuM bhAna thatAM khedapUrvaka tIvra pazcAttApa karI, dukRtya garyAdi kRSNanA nAnA bhAI gajasukumAranuM lagna prabhAvatI tathA somila karI, anitya bhAvanAmAM caDhe che. sAcA dIlanA pazcAttApathI pApano brAhmaNanI putrI somA sAthe te ati rUpavatI hovAthI kaNe karAvyuM. paMja prajaLI gayo ane te kSaNe rAjAne paNa.kevaLajJAne thayuM! neminAthajInI dezanAthI virakta thai te traNe dalita thayA. karmakSaya nAstika ziromaNI zreNikarAjA jyAre anAthamuninA samAgamamAM karavA vadhu saMkaTo sahana karavA gajasukumAra muni smazAnamAM AvyA tyArapachI kSAyika samyakatvI banI jaina dharmanA anurAgI kAryotsargamAM rahyAM. roSe bharAyelA somila sasarAe mAthe aMgArA banyA. devanI avakRpAthI metarAjanA lagnamAM bhaMga paDyo. pharIthI bharI mokSanI pAghaDI paherAvI. tenA lagna ATha kanyA sAthe tathA traNa camatkArothI cakita karelA zreNike bIje divase neminAthane vaMdana karavA jai rahelA kRSNa vRddhapuruSane paNa potAnI kanyA tene paraNAvI. nava navayauvanA sAthe have metarAja iTanA kAryamAM madada karI. kRSNa bhagavAnane gajasukumAranA kSemakuzaLa rAjamahelamAM bhoga bhogave che. pUrvabhavano deva pharIthI pratibodhe che, pUchuyA. tethI saMpUrNa sAhyabIne sarpa jevI rIte kAMcaLIne tyajI de tema prabhue pharamAvyuM, he kRSaNa ! te mokSa pAmI gayA. jevI rIte te sukhavaibhavAdine tilAMjali ApI sAdhupaNuM aMgikAra kare che. pelA DosAne madada karI temAM somile gajasukumArane mokSa meLavavAmAM teo ekavAra mAsakSamaNanA pAraNe dharmalAbha ApI sAdhu sonIne mAthe devatAnI pAghaDI bAMdhI madada karI che. bhavanA pherAmAM chellI mA ghera praveze che. anerA bhAvathI vahorAve che. gharmalAbha ApI cAlyA karaje evI mAtA devakInI AzApUrNa karI, phaLibhUta banAvI jAya che. mokSagAmI thaIne. A sonI pratidina zreNika mATe navAM navAM sonAnA javalAM ghaDe - paryuSaNa mahAparvamAM jenA nimitte aThThamatapa karAya che, te nAgaketu che. muninA gayA pachI javalAM guma thayA.te muni pAchaLa doDyo. javalA pUrvabhavamAM vANiyAno putra hato. mAtAnA mRtyuthI pitAe bIjI patnI ApI devA jaNAvyuM. pakSI te haDapa karI gayuM che, tema jANatA hovAthI karI, je tene du:kha detI hatI. mitra pAsethI jANyA pachI paryuSaNamAM muni mauna rahyA. khUba dhamakAve che. na kahevAnA zabdo krodhathI kahe che. aThThama tapa karIza e vicAra sAthe suI gayo. jhUMpaDImAM ami nAMkhI munie mauna grahaNa karI eka akSara paNa uccAryo nahIM. teNe muninA oramAna mAe tene mArI nAMkhyo. zubha dhyAnathI zrIkAMta zeThane tyAM mastaka para lIlI vAgharI vIMTALI. taDake UbhA rAkhyA. ghora vedanA janmyo. aThThama tapa karI te marI gayo jANI tene dATI dIdho. bALakanuM samatApUrvaka sahana karI. teo jIvarAzine khamAve che, pApano nAma nAgaketu pADyuM hatuM. dharaNendra te maryo nathI tema batAvyuM tathA pazcAttApa kare che. vAdharIthI AMkhanA DoLA bahAra nIkaLI gayA, naso gaLAmAM hAra paherAvI cAlI gayo. te dharmanI ArAdhanA kare che. kheMcAi, samabhAvamAM karmonA baMdha phaTophaTa tUTI gayA, kevaLajJAna thayuM! jinaprAsAda para paDatI zilAne navakAramaMtrathI aTakAvI tethI te devane sonIe tyAM tyArapachI lAkaDAno bhAro bhoMya para pachADyo. tenA nAgaketunI tapazakti sahana na thatA zilAne saMhArI laI svasthAne avAjathI javalA caNI gayeluM pakSI cararyuM ane temAM javalA joyA. gayo. eka vAra nAgaketu puSpothI jinapUjA karato hato. temAMthI zreNikathI gabharAi teNe muninA vastrAdi grahaNa karI lIdhA, tethI tene nIkaLelA taMbolI sarpe daMza dIdho. zarIre jhera vyApI gayuM. pIDA tarapha aNagAra dazAmAM joI zreNike dIkSA mATe choDI dauM chuM, jo te choDIza AMkha ADA kAna karI zubha dhyAnathI kSapakazreNI para ArUDha thaI to tAro ghATa ghaDIza. kevaLajJAna pAmyA. nabIro ilAcIkumAra rUpALI naTaDI pAchaLa pAgala banyo hato. tethI paryuSaNa parvamAM chaThTha, amAdi tapa karI je bhAvako kalpasUtra vAraMvAra khela karavA chatAM rAjA tuSTa na thavAthI pAMcamI vAra vAMsa para sAMbhaLe che, te jIvo prAyaH sAta-ATha bhavamAM mokSe jAya che, tevI cayo. rAjA khuza thAya che, te thAkyo che, nIce paDe to naTakanyA mane mAnyatA pravarte che. maLe, ema rAjA vicAre che. paraMtu rAjamahelanI sAmenI havelImAM navayauvanA zeThANI te mATe batriza lakSaNAno vadha mukarara thAya che. paDeha vagAyo amaranA raMgaberaMgI jhINAM jhINAM vastromAM sajja thaIne munivarane gocarI mATe mAtA-pitA tenA jeTaluM sonuM sATAmAM lai vadha mATe Ape che. gurue AmaMtre che. ApelA navakAramaMtrano amara zraddhApUrvaka jApa jape che. sarva jIvone muni yuvAna che, lalATa camakI rahyuM che, cahero teja mAre che. lAbha khamAvI de che. agnikuMDa siMhAsana bane che. tyArabAda te smazAnamAM ApavA padhAre che. modakanA thALamAMthI lAbha ApavA AgrahapUrvaka kAusagga dhyAnamAM hoya che, tyAre mAtA tene mArI nAMkhe che. mRtyubAda vahorAve che. teo nirvikAra nIcI draSTi rAkhI UbhA che. mahAvidehamAM janme che . cAritra lai ghAtI karmo khapAvI IlAcInA jIvanamAM parivartana thAya che. munirAjane koTi koTi kevaLajJAna-kevaLa darzana meLave che. vaMdana . potAne dhikkAre che. pazcAttApa kare che. anitya bhAvanAmAM caDhe pratiSThAnapuranA rAjavIno kuMvara madanabahma batrIza kanyA paraNe che. evI bhAvadhArAnI abhivRddhi thaI ke teNe cAra ghAti karmono cUro che. tapasvI muninI vANI sAMbhaLI patnIno tyAga karI aNagAra karyo. vAMsa para kevaLajJAna ! devo kevalIno mahimA karavA AvyA.' banyA. vihAra karatAM madhyAhna samaye bAra-bAra varSothI virahAmithI A ghaTanA joi mahArANI, rAjA ane naTaDI paNa kevaLajJAna pAme baLI rahelI yuvatIe temane padhAravA AmaMtraNa ApyuM. madanavidvalA mAlinIe dharmalAbha sATe (bhoga mATe) kahyuM. jaI rahelA muninA che. ghAti karmonI beDI tUTatAM traNe kevaLI ! bhAvadharmanI pradhAnatA para pagamAM jhAMjhara parovI dIdhuM, tyArathI tejhAMjhariyA munitarIke khyAtanAma zAstrakAro A drazaMta Ape che. cAra cAra uttama AtmAo kevaLI thaI thayA. vihAra karatAM anukrame kaMcanapura padhAryA. gocarI mATe muktipurInA mahemAna bane che ! rAjamArgathI pasAra thai rahelA munine jharUkhAmAM sogaThAbAjI ramI zrI RSabhadevanA pAdapaDAthI punita thayelI ayodhyAmAM rahelI mahArANI jotAMveMta potAnA bhAIne oLakhavAthI tenI azru. harisiMhanuM zAsana hatuM. padmAvatI paTarANIthI pRthvIcaMdra nAmanA putranI bhInI AMkho rAjoe joI. kalpI lIdhuM ke te teno jAra haze, tethI prApti thaI, putra pahelethI virAgI hato. ThIka thaI raheze, ema mAnI khADAmAM nAMkhI garadana uDAvI devA sevakone kahyuM. tenA mATe taiyAra ATha kanyA sAthe lagna karAvyA. pRthvIcaMdra agamanigamanA vicAramAM karelA khADAmAM munivara samatA rasamAM jhIlavA lAgyA. caDhe che. soLe zaNagAra sajI premarasathI taraboLa karavA patnIo mana-vacana-kAyAthI vizvanA sakala jIvone khamAvI, cAra zaraNA avanavA upAyo ajamAve che. siMhAsana para beThelA hovA chatAM svIkArI, Atma dhyAnamAM lIna thayA. rIjhavavAno prayatna niSphaLa gayo.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-4-97 ane tA. 16-pa-93. zake. gautama sAthe mahAvIrane joi, temanI vANI sAMbhaLI dIkSita thavA mAtA sAthe anekAneka tarka-dalIlo karI chevaTe cha varSanI vaye sAdhu bane te AtmadhyAnamAM masta che. udAsIna bhAvamAM ArUDha thayA. saMsAra nIrasa lAge che. hRdaya vairAgya raMgathI raMgAi gayuM che. pRthvIcaMdra rAjyarohaNa pachI samasta prajAne dharmamAM masta karI dIdhI. alipta ane nirlepa thaI rAjyanI dhUrA vahe che. sadgurunA saMyoganI AzA seve che, kemake temanA sAnidhyamAM AtmakalyANa karI zake. - te daramyAna eka vepArI Avyo. kautukanuM varNana kare che. guNasAgarane lagnanI corImAM kevaLajJAna thayuM. pRthvIcaMdra guNasAgaranA jIvana parivartana para vicAra karatAM huM kyAre mahAmohane jItI kevaLa lakSmIne pAmIza? kyAre dIkSA laI guru sevA karIza? kyAre parvata para ke giri guhAmAM ke zUnyAgAramAM kAryotsargamAM tadAkAra, tallIna thaiza? bhAvanArUpa pavanano vAyarAmAM dhanadhAti karmono cUro thayo. rAjyasabhAmAM siMhAsana para pRthvIcaMdrane kevaLajJAna thAya che! kevaLI bhagavaMtanA mukhathI pUrvabhavanuM varNana sAMbhaLI rAjArANIne jAtismaraNa jJAna thayuM. tamAma strIo uttama bhAvanA bhAve che. te kSaNe dhAti karmono cUro karI kevaLajJAna paLamAM prApta kare che. A alaukika ghaTanAthI ayodhyAmAM apUrva AnaMdanI choLo uchaLI. guNasAgarane lagnanI corImAM vidhi daramyAna kevaLajJAna ! hastinApuramAM ratnasaMcaya nAmanA mahAna dharmAtmA zreSThIne lakSmInA avatAra samI sumaMgalA nAmanI patnI che. guNanA sAgara jevo putra thayo. mAtAne svapramAM sAgaranuM pAna karavAnuM svapna AvyuM. tene anurUpa putranuM nAma guNasAgara pADyuM. yauvana prApta thatAM avanavI vidyA tathA kaLAno svAmI banyo. eka zrImaMtanI ATha kanyA sAthe lagnanuM mAguM AvyuM. ekadA rAjamahelanA jharUkhAmAMthI zveta vastrathI saja munirAja joyA. jAtismaraNa jJAna thayuM. lagna karavA nathI paNa baMdhano tyajI cAritra grahaNa karavAnI bhAvanA che. draDhanizcayI putra che, tema jANI lagnane bIje divase dIkSA levA anumati ApI. AThe kanyAnA pitAne vAkepha karyA. putrIo tenI sAthe lagna karavA taiyAra thai. lagnanI sarva prakriyAmAMthI vairAgyapUraka artha kAr3hayo. sAvadhAna sAvadhAnanA pokAro sAthe sAvadhAna thai saMvega raMganI UMcI bhAvanAmAM caDhe che, saMyama lai pApone dUra karI, kSapakazreNIe ArUDha thaI dhAti karmo toDI nAMkhe che. kevaLajJAna thAya che. kevaLIno mahotsava ujavavA devo utarI Ave che. A tarapha patnIo paNa AvA pati mATe magarUra bane che. samatA rasamAM lIna banelA AvA pati zuM saMsAramAM lepAya kharA ! kharekhara ApaNe bhAgyazALI chIe ke muktigAmI bharathAra maLyo. sarva strIo bhAvanArasamAM caDhe che. adhyAtma zikhara upara ArUDha thAya che. bhAvanAnA baLe corImAM ja saghaLAM kevaLajJAna pAme che. AkAzamAM dundubhi vAge che. lagnanA maMDapamAM kevaLajJAna ! mahAmohana sAmrAjyamAM kevaLajJAnI loko moMmAM AMgaLAM nAMkhavA lAgyA ! rAjagRhI nagarImAM siMharatha rAjAnA samayano A prasaMga che madhyAhna samaye buddhinidhAna ane lablinidhAna aSADhAbhUti munivara gocarI levA padhAryA che. naTakAranA AMgaNe dharmalAbha ApI praveza karyo. madhamadhatA suMdara modaka vahorAvyA. tenI AsaktithI pharI pharI te mATe praveza karyo. kAmanA che tema jANI naTakAranA gRhamAM tenI putrIthI laTTa banI lapasI paDyA. ekavAra teonI vratabhaMganI dazA joI gharano tyAga kare te pUrve tenA dvArA rAjasabhAmAM bharatarAjAno eka prasaMga hubahu rajU thaI rahyo che. AnaMdavibhora prekSako tAlIothI vadhAvI rahyA che. arisA bhuvanamAM 500 rAjaputro sAthe - aSADhAbhUtinI vIMTI AMgaLIe thaI sarI paDatAM bhAratanI jema anityabhAvanA bhAvatA kevaLajJAna thayuM. pAMcaso rAjaputronI sAthe aSADhAbhUti paNa kevaLI thAya che. devoe arpaNa karelo sAdhuveza grahaNa kare che. tethI kahevAyuM che ke: "bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAna' *. jyAre gaNadhara gautamanI AMgaLI jhAlI aImutta (atimukta) potAnA ghera gocarI mATe laI Avato tyAre rAjarANI, zrIdevI tenI mA, harSavibhora thaI muninu bhAvabhInuM svAgata kare che. temanI sAthe tenA guru bhagavAna mahAvIrane jovA jatAM jatAM temanI jhoLI uMcakI. levA kahe che. gautama kahe che tane te na apAya. amArA jevA ja te upADI eka vAra varasAdanA pANImAM bALasulabha ceSTA rUpe potAnuM pAtra pANImAM pravAhita kare che. anya sthaviro teno upahAsa kare che. bhagavAna mahAvIra teone kahe che ke A haLukarmI jIva ekAvanArI mokSe jaze. apakAyanA jIvonI virAdhanAthI iriyAvahInA paNaga-daga, paNaga-daga para dhyAnastha thaI bhAvanA bhAvatA kevaLajJAne prApta kare che jyAre anya sAdhuo tyAMnA tyAMja rahI jAya che! ApaNe. paNa sAmAyikAdimAM IriyAvahI bolIe chIe paNa haju sudhI uddhAra thayo nathI! kyAM aImutta (atimukta) ane kyAM ApaNe ? raudradhyAnanuM pariNAma bahu kaniSTha Ave che. jIvana dharmamaya gALyuM hoya, paraMtu raudradhyAna Ave ane te samaye AyuSya baMdhAi jAya to narakanuM baMdhAya. prasannacaMdra rAjarSi mahAsaMyamI manomana laDAi ane hiMsAnA dhyAnamAM caDyA, ane te ja vakhate zreNika rAjAe mahAvIra bhagavAnane emanI gati pUchI prabhue kahyuM ke hamaNAM mare to sAtamI narake jAya, bIjI kSaNe devaduMdubhi ane mokSa ! vAta ema banI ke samavasaraNamAM AvI rahelA zreNikanA be sainiko bALakuMvarane rAjya soMpI bhagata bananAra prasannacaMdranI TIkA karI rahyA hatA. tenA kAkA rAjya khUMcavI levA taiyAra che. AtApanA laI rahelA prasannacaMdra A zabdo sAMbhaLI jAya che. manomana eka pachI eka zastro laI yuddha kare che. ema karatAM mastakano mugaTa hAthamAM AvI jatAM kharI sthitino khyAla AvatAM pazcattApanA pAvaka agnimAM duvicAra bhasma karatAM karatAM kSapaka zreNie caDhe che. tethI have judI judI narako bhagavAna batAve che ane teTalA mAM devadu-dubhi saMbhaLAya che ane teo dhanadhAti karmo naSTa karI kevaLI banI jAya che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA haste dIkSita thayelI chatrIsa hajAra sAdhvInA agraNI caMdanabALA samavasaraNamAMthI sUryAsta thatAM pAchA AvI gayA. devonA AgamanathI mRgAvatIne te dhyAnamAM na rahyuM, moDA AvatA caMdanabALAe Thapako Apyo. Thapako Akaro lAgatAM bhAvanAnA uccatama zikhare ArUDha thai kSapakazreNie karmakSaya karatAM mRgAvatIne kevaLajJAna thayuM. rAtrinA gADha aMdhakAramAM nidrAdhIna caMdanabALAnA hAtha pAsethI sApa sarakI rahyo hato. mRgAvatIe hAtha khaseDyo. jAgI gayelA caMdanabALAe tema karavAnuM kAraNa pUchyuM. kharI hakIkata jANatAM kevaLInI AzAtanA karavAnI kAryanI nidAM karatA temane paNa kevaLajJAna thayuM. zItalAcAryanA cAra bhANeja ziSyone vaMdana mATe moDuM thatAM uzkerAI teone kahe che ke huM tamane vaMdana karuM? teo kahe che jevI tamArI marajI. gussAmAM vaMdana kare che. teo kahe che ke A to dravyavaMdana karyuM. dharasphoTa thatAM teo duSkRtyanI nidAM karatAM kSapakazreNi ane paLamAM kevaLI ! cAre bhANojo mAmAne vaMdana karavAmAM moDuM thatAM te para ciMtana karatAM karatAM AcAryanI pahelA kevaLI banI gayA hoya che. caMDarUdrAcArya mastakamAM, vAMku cAlanAra navapariNita sAdhunA para prahAro kare che. gurune asuvidhA thatI jANI vicAranI utkRSTa kakSAe pahoMcI kevaLI bane che. sIdhuM have kema calAya che? tenA javAbamAM kahe che ke ApanI kRpAthI. saphALA caMDarUdrAcArya apratipAti jJAnInI AzAtanAthI duHkhI thaI pazcattApa karI teo paNa kevaLI bane che. rAjavI mAtApitAnI putrI bhAI sAthenA lagnathI duHkhI thaI patinI IcchA pramANe sAdhvI tarIke jIve che. vRddha gurunI sevAvaiyAvacca karanArI puSpacUlA pratidina arNikAputrane mATe mAphaka joie teTalI gocarI lAvavI hoya che. eka vAra arNikAputra A kevI rIte zakya bane che te jANavA prazna pUche che. tamArI kRpAthI A zakya bane che. kevaLI tarIke temane jANI potAne kyAre kevaLajJAna thaze tema pUchyuM. puSpacUlAe kahyuM ke nadI tarI pele pAra jatAM. teoe lAvelI gocarI bAju para rAkhI nadI pAra karavA jAya che. duSTa devanA bhAlAthI viMdhAi jAya che. pANImAM paDI rahelA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-93 ane tA. 16-pa-93 , prabuddha jIvana lohInA TIpAMthI apakAyanI virAdhanA thatAM ucca bhAvanAnA baLa vaDe 7mA, 8mA, mA, 10mAM guNasthAnake caDhI tethI AgaLa vadhu uMce teo paNa kevaLI bane che, puSpacUlA kevaLI banI cUkI che. 13me kevaLajJAna ane 14mAnA aMte mokSa pAmI gayA! te badhAMne lalitAMga muninI advitIya siddhi jevI ke nadInA purathI bacI ArAdhanA karAvanAra kuMdakAcArya bALamuninI pahelAM temane pIlo javuM, agi vacce hovA chatAM paNa kazI ijA na thavI tevAM prasaMgothI evI mAMgaNI nakAratA teo raudra dhyAnamAM sarI paDyA ane virAdhaka nAstika ziromaNI asaMmate mahAtmA pratye irSA, dharma ane gharmIno Sa banyA! ane droha mATe pArAvAra pazcAttApa karyo AtmA, paramAtmA, puNaya, pUrva janmamAM karelA tIvra pApane lIdhe sudhAvedanIya karmanA tIvra pApa, svarga, naraka, mokSadi para zraddhAnvita thaI teNe kAyA ane kAyika udayathI bhUkhyA na rahI zakanArA kuraga muni sAMvatsarika mahAparvanA sukhAdinI parAdhInatA tyajI, AtmAnuM kharekharuM vIrya pragaTAvI, panotA divase ghaDo bharI cokhA vahorI lAvyA. cAra mahinAnA azubha bhAvanA alaga karI, zubha bhAvamAM cayo, zarIra-AtmAno upavAsI mahAtapasvI munionI amIdraSTithI bhojanane pavitra karavA bheda samajI, ciMtanamAM citta parovI zubha bhAve zukla dhyAna, kSapakazreNi A aNagAre bhAtanuM bhojana temane dekhAyuM. A tapasvIone mohanIAdI karmo, jJAnAvaraNAdi dhAtI karmono sarvathA saMhAra karI kuragaDunuM AtmaladhutAsUcaka vinaya ane namratApUrNa zubha vartana kevaLajJAna prApta karyuM. nakUphaTAI ane uddhatAInA pradarzana rUpe lAgyuM. teo aNagamo chAno "anaMta labdhibhaMDAra' gaNadhara gautamasvAmIne hajI kevaLajJAna na rAkhI zakyA. pAtramAM teo ghUMkyA. thayuM nathI. prabhunI preraNAthI eka ja divasamAM aSTApada para jaI pUjA bhojananA pAtramAM munionuM ghUMka joine kuragaDu nAcI uThyA. kare to kevaLajJAna pragaTe evuM jANyA pachI te mATeno prayatna kare che. mArA lUkhA bhAtamAM teoe dhI nAkhyuM ! mAruM daLadara phIyuM. teonuM mArgamAM 1500tApasone akSINa mahAnasI labdhi vaDe pAtramAM aMgUTho. ghUMka mahAauSadhi che. tenAthI mArA tIvra sudhAvedanIyanano roga nAbUda mUkI kSIrapAna karAve che. te pachI teomAMnA 500ne kSIrapAna thaI jaze. bhAvanAnI dhArAe caDhelA kuragaDu, tapasvInA tapane hoMze karavAthI, bIjA pAMcasone samavasaraNanA traNa prakAra jovAthI ane hoMze anumodatA bhAta khAI gayA. trIjA pAMcasone jinavANI sAMbhaLatA kevaLajJAna thayuM. lablinidhAna . | kuragaDue upazamabhAvanA vaDe kaSAyanA melane kevo kAr3hayo haze ! gautama jenA mastaka para hAtha mUke tene kevaLajJAna thAya. Ama tenA jethI temanuM hRdaya AvuM pAradarzaka banyuM ! na koi krodha, na koI 50,000 ziSyone kevaLajJAna thayuM ! pote hajI korA ja rahyA hatA. pratikriyA, na koI Thapako, ulaTuM zAMti ! ghUMkamAM ghInI kalpanA karavA jyAre A 1500 ziSyo kevaLInI parSadAmAM besavA jAya che tyAre mATe mana kaSAyanI pIDAthI kevuM mukta joIe ane guNAnurAga kevo gautamasvAmI teone Toke che ke samavasaraNamAM kevaLInI sAthe na tIvratama kakSAno hovo joIe! besAya. tyAre bhagavAna kahe che ke, "he gautama, teonI lAyakAta tyAM ghUMkathI mizrita bhAta khAtAM munizreSThanA hRdayamAM bhAvasRSTi sarjana besavAnI che kemake teo kevaLI thayA che. AthI gautama coMkI uThe che pAmI. upazamabhAvanAe sImADAo ubaMdhI, teo kSaNArdhamAM eka tathA potAnI chadamastha dazAthI khinna thAya che.devazarmAne pratibodhyA bhavya bhAvanA nikuMjamAM pahoMcyA; jyAM anaMtalabdhi temanA pachI teo paNa kevaLI thayA. caraNakamaLamAM ALoTavA lAgI, vItarAgadazAe pahocyA, AhAra saMjJAnA kSaya mATe ugra tapasvI dhamasAra munizrI tIrthakarane anaMtajJAna-darzana-varyAdi temanI mUDI banyuM. zailIzI sthiti prApta pUche ke huM caramazarIra ke acarama zarIrI? mane kevaLajJAna kyAre prApta karI. kSamAbhAvanuM zubha phaLa- AtmasvarUpanuM prAgaTya prApta karyuM. AthI thaze? potAnI bhUlano pazcAttApa karI rahelA cAra munione paNa kevaLajJAna pariNAmanI vizuddha dhArA cAle to pahoramAM thAya. paraMtu thayuM. kuragaDue jo krodha karyo hota to kevaLajJAna dUra rahyuM hota ne? mAsakSamaNanA pAraNe krodha-kaSAyanuM nimitta maLatAM te gumAvI dezo | mahAnizIthamAM AlocanAnI vidhi batAvI che. AyaMbila, ane kevaLajJAna dUra haDaselAI jaze, ane tyAra bAda maLaze. aThThama, AyaMbila khamAvavuM vagere. sAdhvIone AlocanAnI kAyAnI mamatA rahI hovAthI nirdoSa AhAra mATe jatAM mArgamAM bhayaMkaratA lAgI. AlocanA mATe be adhyayano joradAra che. eka kSatriya maLyo. apazukana mAnI tene avaLe mArge caDhAvI dIdhA. anAlocita kazuM rakhAya nahIM, tevuM bhAna thatAM guru pAse jaIne peTa kSatriya para gusso karyo. chUTI vAta karavAnI bhAvanA thatAM guru pAse jatAM pahelAM ja kevaLajJAna damasAra munie pharIthI samuWAna zrutanI labdhi vaDe samasta prajAne keTalIka guru pAse javA UbhI thaI; mAruM badhuM ja pApa kahI daupotAnI bhayamukta karI prabhu pAse mAphI mAMgI. ghAti karmono kSaya karI prabhunA jAta para atyaMta dhRNA thaI dehanI khoTI Asakti ane anAsakata jaNAvyA pramANe sAtame divase kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta thayuM. bhAvamAM AgaLa kadama rAkhatAM vitarAgI dazA ane kevaLajJAna ! rAjarSi kIrtidhara ane temanA putra sukozala baMne bhayAnaka vanamAMthI mahAnizItha pramANe keTalIka sAdhvIo hAyakevuM meM adhama pApa karyuM? pasAra thatAM hatA. eka vikarALa vAghaNa sukozala muninA zarIra para cAla guru pAse AlocI zuddhi karuM ema vicArI guru pAse cAlavA kudI. bhayaMkara paMjA ane vikarALa dAMtathI temanA zarIrane phADavA lAgI. lAgI, pahoMcI nathI, tyAM rastAmAM zubha bhAva vikasatA kevaLajJAna ! sukozala muni zAMta dazAmAM che. hRdayane pavitra karI rahyA che. samatA keTalIka guru pAse Alocana-nivedana karatAM karatAM kevaLI banI gayAM! rasamAM jhumavA lAgyA. chellI hade pahoMcyA ane kevaLajJAna thayuM. baMnene tyAre keTalIka prAyazcita yAcatAM keTalIka gurudatta prAyazcita svIkAratAM samatAnA baLe kevaLajJAna thayuM hatuM. bhAvavRddhimAM kevaLajJAna pAmyAM! jyAre skaMdakAcArye paramAtmA munisuvratasvAmI pAse vihAra mATe kammApukhtacariyamamAM (kUrmaputra carita) kuSmAputra mAtApitAnI AjJA mAMgI tyAre prabhue kahyuM ke tyAM tamane ane tamArA sAdhu vRndane - ananyabhAve tallIna thaI cha mahinA sevA vaiyAvacca kare che ane maraNAMta upasarga thaze. kevaLajJAna prApta kare che. jIMdakAcArye pUchayuM, bhagavan! bhale upapasarga thAya paNa ame siddhapadanI ArAdhanA karavAthI hastipAla rAjA tIrthakara thayA ArAdhaka ke virAdhaka ? hatA. bhagavAnane kahyuM ke tamArA sivAya badhAM ArAdhaka thaze. skaMdakAcArye ekavAra bhagavAna mahAvIrasvAmInI AjJAthI gautama bhagavaMta 500 ziSyo sAthe vihAra karI evA ThekANe gayA ke jyAM jaina dharmanA ' dIkSita thayelA mAmI mahArAja, sAlamuni ane mahAsAlamuni je kaTTara pradhAne rAjAne bharamAvI evuM kAvataruM karyuM ke skaMdakAcArya ane temanA putra hatA temane sAthe lai bhANoja gAgalI rAjAne pratibodhita temanA 500 ziSyone ghANImAM pIlavAnuM nakkI thayuM. pApI pAlake te karavA caMpAnagarImAM padhAryA. dezanA sAMbhaLI virakata gAgalIe putrane pramANe ghANImAM pIlavAnuM zarU karyuM. rAjyabhAra soMpI mAtA-pitA sAthe dIkSA lIdhI. pAMceya munivaro sAthe temaNe pratyeka sAdhune aMta samayanI ArAdhanA karAvI ke jethI teo teo bhagavAna pAse jaI rahyA hatA tyAre mArgamAM ja pAMceyane pApakarma laIne AvelA, paraMtu zubhAnibaMdhI eTale ke vairAgya Adi kevaLajJAna thayuM ! saddabuddhinA saMskAravALA pApakarma) tethI zarIra para rAga na rAkho badhAM caMpApurImAM AvyA. pAMceya prabhune pradakSiNA tathA gaNadhara yaMtramAM pIlavAnI dhora vedanA chatAM javalaMta vairAgya ! samatA ne tethI gautamane vaMdanA karI kevalInI parSadAmAM besI gayA.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabuddha jIvana tarata gautame teone kahyuM : 'prabhune vaMdana karo.' paramAtmAe kahyuMH 'gautama, kevalInI AzAtanA na karo.' pAMceyane mArgamAM kevaLajJAna pragaTyuM che.' paMdaraso kevalI tApaso paNa jyAre kevalI parmadAmAM besavA jatAM hatAM tyAre gautamasvAmIe temane tema karatAM rokyA hatA. paraMtu bhagavAne kevalInI AzAtanA na karavA pharamAvyuM hatuM. A prasaMge vigate samajIe, gautamasvAmI potAnA pacAsahajAra ziSyo tathA paMda2so tApasa ziSyone kevaLajJAna thatAM hatAza thai gayA. temane yAda AvyuM ke je vyakti svalabdhithI eka divasa aSTApada parvata para pahoMcI devArcanA vaMdanA kare tene kevaLajJAna thAya. te vidhi pAra utArI puMDarika adhyayananI racanA karI; mArgamAM maLelA paMdaraso tApasone dIkSita karI teone akSINa mahAnasI labdhi vaDe kSIrAnathI jamADyA pachI, temAMnA pAMcaso gurunA guru mahAvIrasvAmI viSe khIra vAparatA A pramANe vicAre che : prabhuvIra jevA jagadguru ApaNane maLyA, kevuM paramocca sadbhAgya ! evI bhAvanA bhAvatA kevaLajJAna, bIjA pAMcasone aSTaprAtihAryanuM dUrathI darzana karatAM kSapakazreNi ane kaivalya prApta thayuM. tathA bAkInA 500 ne dUrathI prabhunuM darzana karatAM ja kaivalya prApta thayuM. paramAtmA AdinAtha zatruMjaya tIrthanI yAtrA karI vihAra karatA hatA tyAre gaNadhara puMDarika tathA anyane rokAi javAnuM kahyuM; kemake tame ra tIrthanA prabhAvathI kevaLI banazo. prathama tIrthaMkara RSabhadevanA gaNadhara puMDarikasvAmI vimalAcala parvata para pAMca karoDa ziSyo sAthe mokSe gayAno ullekha che. puMDarikasvAmI caitrI pUrNimAe eka mahinAnuM anazana karI tIrthabhUmimAM kevaLajJAna pAmyA. zvetAMbara mUrtipUjaka jainonI mAnyatA pramANe temanA 45 Agamo paikI 8muM Agama aMtagaDa dasAmAM (aMtakRta dazA) jemaNe saMsA2no aMta ANyo che temane aMtakRta kahevAya che. tenA prathama vargamAM anyakavRSNi rAjAnI dhAriNIdevInA darza putro bhagavAna neminAtha pAse dIkSA lai bAra bhikSupratimA sevI. 'guNaratnasaMvatsara' tapa karI zatruMjayagira para anazana karI mokSe gayAno adhikAra che. bIjA vargAmAM rAjArANInA anya ATha putro viSe paNa Avo ullekha che. trIjA vargAmAM gajasukumArano ullekha che. cothA vargAmAM dasa yAdavakumAro jevAMke : jAli, mayAli, uvayAli, purisaseNa, vAriseNa, pannuna, saMba, aniruddha, saccanemi ane dRDhanemino adhikAra che. dase neminAtha pAse dIkSA lai, aMtakRta kevalI thai zatruMjaya para anezana karI mokSe gayA che. pAMcamAM vargamAM kRSNanI ATha rANI (umAvatI, gorI, gAMdhArI lakakhaNA, susImA, jaMbuvai, saccabhAmA, rUppiNI) ane enA putra zAmbanI be patnI dIkSA lai mokSe jAya che e adhikAra che. chaThThA varganA 15mAM ajajhayaNamAM bAlamuni atimuktano adhikAra che. temaNe paNa guNaratnasaMvatsarAdi tapazcaryA karI kevaLI bane che. 16mA ajhayaNamAM rAjA alakkha (alakSa) neminAtha pAse dIkSA lai mokSe jAya che ema kahyuM che. sAtamA vargamAM zreNika rajAnI 13 rANInI vAta Ave che. AThamAmAM tenI bIjI 10 rANIno adhikAra che. pahelI cAra rANI anukrame ratnAvalI, kanakAvalI, ladhusiMhaniSkrIDita ane mahAsiMhaniSkrIDita tapo kare che; pAMcamAthI AThamI saptasaptamikA, ladhusarvatobhadrA, mahAsarvatobhadrA ane bhadrottara pratimAnuM anukrame ArAdhanA kare che. navamI rANI muktAvalI ane dasamI rANI AyaMbila vastumANa (AnAmla vardhamAna) tapa kare che. tA. 16-4-92 ane tA. 16-5-93 kharIdavA taiyAra nathI. arihaMta-bhakti uparAMta vairAgya nispRhatAdi guNothI AgaLa vadhatAM tIrthaMkarapaNAnuM puNya upArjanAro banyo. A hato garIba devapAla. ziyaLane aNizuddha rIte pALIne nava nArado muktimAM gayA tene uddezIne lakhyuM che ke : 'eka ja ziyaLa taNe baLe gayA mukti mojhAra re.' jeNe prabhunA devadarzana karyA sivAya moMmAM kazuM na nAMkhavuM tevuM vrata-abhigraha dhAraNa karyuM hatuM. tenI kasoTImAM sAta- sAta divaso sudhI aNarokyo varasAda varasI rahyo hato; tethI tene sAta divasanA upavAsa thayA. cakrezvarI devI varadAna ApavA AvyA che. duniyAnI riddhi-siddhi Ape tema che; paraMtu A garIba nokara hAthI vecI gadheDo Dhora carAvanAra eka samayano nokara mAtra eka 'namo arihaMtANaM' pada pAme che. tenI raTaNA eTalI joradAra ke pravRtti sAthe vairAgyanispRhatA tIvra karI nAMkhyA. 'namo arihaMtANaM'nI raTaNAnA badalAmAM kazI dunyavI vastunI spRhA rAkhI nahIM-pANIne pUramAM tarI jatAM peTamAM lAkaDAno khUMTo pesI gayo. samatApUrvaka 'namo arihaMtANaM'nI raTaNA cAlu rAkhI. tethI caramaza2I2I mokSagAmI thayo. pUrvabhavanA puNyAnubaMdhathI A vyakti te sudarzana zeTha. abhayA rANInA tahomatathI sudarzana zeThane zULIe caDhAvAno hukama thayo che. tenI patnIe abhibhava kAyotsarga dhAraNa karyuM che. pUrva janmamAM samatApUrvakanA namaskAra mahAmaMtranA raTaNathI zULInuM siMhAsana thayu ane te bhave caramazarIrI kevaLI thayA. uparanA vividha dRSTAntomAM joi zakA che ke A vyaktioe bAra bhAvanA jevI ke anyatva, ekatva azaraNatva, azucitvAdi bhAvanAthI bhAvita thayelA AtmAmAM asaMprajJAta paNe AtmatattvanuM AropaNa karyuM hatuM ane tenA paripAkarUpe AtmAmAM eTalI tIvra jhaNajhaNATI-gadgadatA kriyAmANa banI ke ethI sAtamAM apramatta guNasthAnake pahoMcI gayA, pachI AtmaniSTha, zAnta-prazAnta banI anAsakatabhAva-asaMgayoga samatAyogamAM ArUDha thai vItarAga thavAmAM zukaladhyAnanA cAra pAyA ane tyAMthI sIdho kudako mArI zailezI sthitimAM pahoMcI kevaLajJAna athavA mokSa. jhaNajhaNATI, gadgadatA ane zubha bhAvollAsanA uchALA vinAnI mAtra korI anitya bhAvanA ciMtavI hota to AmAnuM kazuM pAmeta nahIM, mASatuSa munie pUrvabhavamAM jJAnanI virAdhanA karI hatI tethI temane phakta be zabdo jevAM ke mA tuSa, mA tuSa paNa kaMThastha karI zakAtA na hatA. paraMtu tenAthI jenuM nAma mASatuSa paDyuM che temaNe kaMThastha karavAnuM cAluM rAkhyuM ane e bhAvanAmAM caDhI jatAM kevaLajJAna AtmasAta karI lIdhuM; kAraNa ke temaNe pAMca samiti ane traNa guptivALI ATha pravacana mAtAnuM paripAlana paripUrNa paddhatie karyuM che. vijayasenasUri mahArAjanA eka ziSyane svapna AvyuM ke 'pAMcaso suMda2 hAthI cAlyA Ave che ane teno nAyaka mUMDa che' vinayapUrvaka ziSya aSTAMganimittanA sArA jANakAra gurune te viSe pUchyuM ke A svapna zuM sUcave che ? gurue kahyuM ke Aje pAMcaso ziSyothI parivarelA rudrAcArya Ave che. gurue kahyu ke A sAdhuo suvihita che ane AcArya abhavya che. A kevI rIte jANavuM ? laghuzaMkAnA sthAna para gurue aMgArA patharAvI dIdhA. laghuzaMkA karavA gayelA ziSyonA paga nIce koyalA dabAvavAthI cUM cUM avAja thavA lAgyo. 'nakkI amArA paga nIce trasa jIvo caMpAyA' ema mAnI pratikramaNa karavA taiyAra thayA. thoDA samaya pachI rudrAcArya laghunIti karavA uThyA. teo samajyA ke trasa jIvo mArA paganI nIce caMpAi rahyA che. teo vadhAre jorathI paga mUkI bolyA ke 'A koi arihaMtanA jIvo pokAratA lAge che.' sUrijInA ziSyoe A zabdo sAMbhaLyA. teone khAtarI thai ke AcArya abhavya che kemake jemane arihaMta devamAM, temanA pravacanamAM, temanAM prarUpAyelAM ahiMsA, saMyama ane tapanI maMgalamayatAmAM zraddhA nathI tethI temanAmAM samyakatva kevI rIte saMbhavI zake? savAre zrI vijayasenasUrIzvare kahyu ke 'he zramaNo ! tamAre A guru sevavA lAyaka nathI, kemake teo kuguru che. A hitazikSA sAMbhaLI jevI rIte sApa kAMcaLIno tyAga kare tema teoe kuguruno tyAga karyo. zuddha cAritranuM pAlana karI kramika rIte mokSanI prApti karI. aMgAramardaka rudrAcAryano jIva samyakatvanA abhAve saMsAramAM anaMtakALa sudhI paribhramaNa karyA karato raheze ! mokSa maLe paNa te paLamAM nahIM, paNa ghaNA bhave tenuM eka udAharaNa joie. jaina zAstramAM devadravya, gurudravya, jJAnadravya paNa upalakSaNAthI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 prabuddha jIvana bhakSaNa karanAranI hAlata ghaNI kaphoDI thAya che. jemake devadravya aMge varSanI vaye dIkSA ane vIsa varSanI vaye kevaLajJAna kemake paLamAM pele. sAgarazeThanI kathA vikhyAta che. pAra ! temaNe devadravyano vepArAdi mATe upayoga karyo tethI AlecanA - 45 AgamomAM 11 gaNadharomAMthI vadhu varSo jIvaMta rahelA vagara mRtyu pAmatAM ghaNAM ghaNAM bhavo jevAke matsya, cothI narake, sAtamI sudhamasviAmI pote jaMbusvAmIne saMbodhIne samagra AgamomAM vividha narake, zvAna, bhuMDa, gadheDo, ekendriyanA hajAro bhavo, vageremAM janmI viSayonI guMthaNI kare che. te badhA AgamomAM teo baMne vacceno saMvAda jinamaMdiro baMdhAvyA, baMdhAvelAMnI sArasaMbhALa, devadravyanI vRddhinA hoya che. upAyo, vagerethI lAMbA samaya sudhI satkArya karatAM jinanAmakarma bAMdhyuM, kanakazrIe pUrvabhavamAM garIba brAhmaNI tarIke "dharmacakratApa ane pachI gItArtha guru pAse dIkSA laI, prathama sthAnakanI ArAdhanA karI, bIjAM tapathI kAyA ogALI nAMkhI hatI. ATalA badhAM tapanuM phaLa sarvArthasiddha vimAnamA devapaNe utpanna thaI, tyAMthI avI mahAvidehamAM maLaze ke nahIM tevAmithyAvicArathI bAMdhelapApathI pachInAkanakazrInA utpanna thai mokSamAM jaze. bhave pApathI durgatinA kAraNa evA saMsArano khapa nathI; ema mAnI te tetalapura nagaranA kanakaratha nAme rAjAne padmAvatI nAmanI suMdara sAdhvI banI gaI ane evuM te kevuM jIvana jIvyA haze ke e ja bhavamAM ane guNIyala patnI hatI. tene teTalIputra nAmano mahAmAtya hato . kevaLajJAna pAmI mokSe jAya che. gAdInA mohane lIdhe saMtAnane khoDakhApaNavALo karato jethI gAdI na zAstramAM to evI vAto noMdhAyelI che ke eka ja divasanA maLe. rANIe amAtyane vizvAsamAM laI tenI patnI poTTilAnA putra cAritrathI paNa kevaLajJAna ane mokSe laI janAruM vimAna upalabdha thAya sAthe potAnI mRta putranI adalAbadalI karI,. rAjA maraNa pAmatAM che. poDhilAnA putra kanakadhvajane gAdI soMpI ane te padmAvatIno putra che vaLI, zAstromAMthI jANavA maLe che ke zrI siddhagiri para prathama tevo prajAmAM vizvAsa utpanna karyo. tIrthakara bhagavAna RSabhadevanA gaNaghara puMDarikasvAmI sAthe pAMca kroDa dhIme dhIme poTilA pratyeno prema amAtyano ocho thayo. tethI muni, drAviDa-vArikhilla sAthe daza kroDa muni, pAMca pAMDavo sAthe vize virAga pAmelI teNIe cAritra dhAraNa karyuM. patie e zarate maMjUrI kroDa muni, zAMba-pradyumna sAthe sADA ATha kroDa muni mole padhAryA hatA. ApI ke te jo deva thAya to pratibodha karavo. teo aNasaNa karI mokSe gayA. teNIe deva thayA bAda kanakadhvaja taraphathI apamAnita thAya tevA A badhAMe netA gaNadharAdimAM svAtmavilopana karyuM, sarvasa prasaMgo yojyA tethI hatotsAhita thayelA teNe AtmaghAta karavA prayatno samarpita thai gayA, netA tarIke mAnavAmAM ahobhAgya, temAM sarvAdhika karyA jevAM ke gaLA para talavAra pheravavI, tAlapuTa viSanuM bhakSaNa, paNe Azrita-AdhIna, arpita banI gayelA. potAnuM ahaM tajI gurunA DALIe gaLAmAM doraDuM bheravI laTakavuM, zilA sAthe pANImAM kUdavuM, AtmAnuM pratibiMba banI gayA. citAmAM praveza vagere. aMtarikSamAMthI deva thayelI poDhilAe rahasya jema eka gAruDI maMtrathI vividha prakAre caDelA viSo nAbuda thaI samajAvyuM tethI teTalIputre saMsAra choDyo, saMyamadazA svIkArI, jAya, ema judA judA AtmAonA vidhavidha vividha karmo paNa, jAtismaraNa jJAna, cauda pUrvonuM saMsmaraNa; munie jJAna, dhyAna, tapa, gurvAdhInatA, gurusamarpitatA, guru tanmayatAnA maMtrathI DaMkhamAM AvavA japa vaDe saMyamadazAne khUba ajamAvI ane teo kevalajJAna pAmI, rUpe eka samAna kSaNanAzya banI gayA. tethI zuM siddhagiri mATe kAMkare siddha, buddha, niraMjana thayA. " kAMkare siddha thayA ema kahevAtuM haze ! zrI mahAvIra svAmI chamasyakALamAM vicaratA vicaratA vaizAlI sugrIva nAmanA ramaNIya sthaLano balabhadra nAmano rAjA hato jene nagarImAM gayA; comAsA mATe sthira rahyA. tyAM jIrNazeThe kAladevanA mRgAvatI nAmanI rANI hatI. rANIthI balazrI nAmano putra hato; paraMtu maMdiramAM kAussagna-pratimAmAM rahelA bhagavAnane joyA. haMmezA te mRgAputra tarIke oLakhAto hato. sAdhune jotAM jAtismaraNazAna thayuM temanA darzane AvatA, cAra mahinAnA AkarA tapa karatA temaNe ane dIkSA levA udyata thayo. bhagavAnane joyA. pAraNA mATe potAne tyAM Avaze tevI dhAraNA- mAtA-pitA sAthe saMsAranI asAratA, teo taraphathI dIkSita biga o hato paraMtu teoe abhinava zekanA gAmamAM praveza jIvananI muzkela bharI kaMThInAIono suMdara pratyuttara ApI te dIkSita karyo. devoe (jaMbUka) sonaiyAnI vRSTi karI. jIrNazeThe abhigraha karyo thai pAMca mahAvrato, pAMca samiti ane traNa gupti, bAhyAbhyatara ane bherI zabda zravaNa thAya tyAM sudhI pariNAma vRddhi pAmatAM phaLanI tapazcaryAmAM udyamavaMta thaI mamatA, ahaMkAra ane Asaktine samabhAve paraMparAe tenuM phaLa chevaTe mokSaphaLamAM pariNamyuM jyAre navIna zeThe sahevA lAgyA, pachI dhyAnanA baLathI kaSAyono nAza karI jJAna, (abhinavazeThe) gRhocita atithine dAna ApyuM, paraMtu guNavAna pratye darzana, cAritra, tapa tathA vizuddha bhAvanAthI AtmAne bhAvita karI, bahamAna-bhakti-vinayAdikano abhAva hovAthI mokSakaLanI cAritra pALA, mAte anasaNa karI zreSTha siddhigatine pAmyA. valkacIrI bhADAnI paDilehaNa karatAM kevaLajJAna pAmyA hatA. te apekSAe ghaNuM najIvuM vasudhArA vagerenuM alpa dAnaphaLa maLyuM; paraMtu nirvANaphaLa na maLyuM ! sthiti zuddha tadAkAra, tanmaya, taddagatacitta, targatalezyAdi yukta je nagarInA madhyabhAgamAM ratnamaya zikharothI yukta devo vaDe dhyAnanI paramocca kakSAnuM pariNAma hatuM. teNe upakaraNonI upara jinezvaronAM stUponuM nirmANa karyuM che ane jeno prabhAva sarvadizAomAM lAgelI dhULa dUra karatAM, pramArjatA karmarajanuM paNa pramArjana karI kaivalya prApta karyuM. zreNika rAjA vyasanI ane mAMsAhArI hatA. koNika jyAre prasarelo che; evA mathurA nagaramAM yamuna nAmano rAjA hato. te garbhamAM hato tyAre tenI rANI celaNAne tenA AMtaraDA khAvAno dohada nagaranI yamunA nadInA mukha AgaLa daMDa nAmanA aNagAra AtApanA thayo. abhayakumAre yukitathI te dohada pUro karAvyo. mAtAe bALakane lai rahyA hatA yamuna rAjAe munino vadha karyo. koI ajJAta kAraNathI . ukaraDe naMkhAvyo. kukaDA dvArA tenI AMgaLIo karaDI khavAi. temAMthI . ke pApodayathI; teNe vadha karyo tethI lokoe paNa DhephA, IToLA, nIkaLatuM parU tathA lohI zreNika cUsI jatA tathA alaga rIte tene DhekhAMNAno moTo Dhagalo karyo. sAdhu samabhAvathI vicAravA lAgyA ke ucheryo. anAthamuninA samAgamathI jIvanamAM parivartana AvyuM. mArAM pUrvakRta karmo ja atyAre udayamAM che; koIno aparAdha nathI. kSAyika samakitI thayA. zreNikane jelamAM pUrIne koNika pratidina so zukaladhyAna samullisita thatAM kevaLajJAne pAmyA. aMtakRta kevaLI thaI phaTakA marAvato. samatApUrvaka "arihaMta arihaMta" bolI teo sahI siddhipada pAmyA. letAM. jene bacAvyo che te koNika khUllI talavAre zreNikane mAravA Ave dIkSA lIdhA pachI nAgilAnA premapAzamAM Asakta banelA ane che tyAre AMtaradhyAnamAM caDhI jatAM prathama narake jAya che. tenA nAmano jApa japanArA jaMbUsvAmInA bhavamAM ATha ATha navoDhA, paraMtu samakita gumAvyuM na hovAthI AvatI covIsImAM prathama sAthe pANigrahaNanA prathama pahore vairAgyanI vANIno varasAda tIrthakara padmanAbha nAme thaze. magadhAdhipati rAjA zreNika ceTakarAMjAnI varasAvanArA jaMbUsvAmInI vANInA prabhAvathI AThe navoDhA ane suzIla ane dharmapriya putrI cellaNAne paraNyA hatA ane jeNe prauDha vArtAlApa sAMbhaLanArA pAMcaso coro tathA pratyeka patnInA mAtA-pitA avasthAmAM pati zreNikane mahAvIranA caraNe lAvI mahAvIranA bhakta ane pote ema 527 jaNAno bhavyAtibhavya varaghoDo nIkaLyo. soLa banAvyA tathA temanI AjJAne akSarazaH mAnavA lAgyA. cAritra laI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16-4-97 ane tA. 16-pa-93 na zakavAno vasavaso eTalo tIvra hato ke jenA pariNAma rUpe prathama. pratyuttaramAM thAvastrAputra AcAyarne kahe che ke lohIthI kharaDAyeluM tIrthakara AvatI covIsImAM thaze. vastra lohIthI sApha thAya? ema hiMsAthI kharaDAyelo AtmA zuM hiMsAthI kSAyika samakitI banelA zreNika lAkha rUpiyA kharcI nepALanI pavitra thAya? kAmaLI kharIdI zakatA nathI; ane te paNa prANa priya priyA calaNA mATe! zuka parivrAjakane tethI gharmasvAkhyAta bhAvanA jAgI. tyArabAda paraMtu, mahAvIrasvAmInA AgamananA samAcAra ApanArane zarIra hajAra ziSyo sAthe jaina dharmamAM kahela sarvavirati cAritra svIkArI paranA AbhuSaNo nyocchAvara karI de che! tathA pratidina prabhu bhakti kramazaH AcAryanI pAse gacchAcArya banI zrI siddhagiri para anazana mATe dararoja navA navA 108 sonAnA javArAno sAthiyo kare che. A karI bhAvanAmAM AgaLa vadhatAM ahobhAvanI parakASThAe pahoMcI badhAthI puNyAnubaMdhI puNya tathA tIrthakara nAmakarma nikAcita karI de che. kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. bhagavAna mahAvIra svAmI jyAre brAhmaNakuMDa nagaramAM samovasaryA tyAre RSabhadatta ane devAnaMda brAhmaNakuLasaMpanna dharmapatnI sAthe pAMca haSTapuSTa sAMDhane gharaDo, zithila, jarjarita thayelo joine karakaMDu abhigamapUrvaka samavasaraNamAM Ave che. devAnaMdA paNa hAtha joDI rAjA pariNati thatAM jIvana sArthaka kare che. tevA AtmAone pratyeka bhagavAne vaMde che. AnaMdanA atirekathI roma vikasita thayA. zarIra buddha kahevAya che. phulavA lAgyuM, kaMcukInuM baMdhana tUTavA lAgyuM, vayaH paripAka thaye te - jaina kathA sAhityamAM samarAditya kevalicaritra ghaNI prasiddha kathA stanamAMthI dUdhadhArA chUTI paDI. AthI indrabhUtine saMthA pariSadane che samarAcca kahA tarIke prAkRtamAM te AlekhAI che. navAI lAgI. vaMdana karI gaNadhara indrabhUtie pUchyuM, "he bhagavAna ! guNasena ane agnizama rAjaputra ane purohita putra tarIke A lIlA zI che?".. anukrame che. guNasene karelI mazkarI, upahAsa vagerethI agnizama | he gautama ! devAnaMdA mArI mAtA che. mane joI harSa samAto nathI kaMTALI tApasa banyo hoya che tenI sAthe pitA-putra, mA-putra, tenuM A pariNAma che.* bhAI-bhAI, pati-patnI vagere saMbaMdho nava nava bhava sudhI rAkhe che. devAnaMdA brAhmaNI AryA caMdanabALA pAse dIkSita thayA, muMDita deva ane narakanA bhavo gaNIe to sattara bhavonuM vaira hatuM. thayA, zikSita thayA, agyAra aMgono abhyAsa karyo, nAnI moTI ghaNI samarAdityanA bhavamAM jeno navamo bhava che te girisena samarAdityane tapazcaryAo karI, sarvakarmonA kSayapUrvaka kevaLajJAna meLavI mokSapadanA jIvato saLagAvI de che. guNasenano jIva dareka mRtyu pachI devagati pAme adhikArI bane che. (bhagavatI sUtra zataka 9; uddezaka-33). bAha ane subAhu munio bhakti tathA vaiyAvacca karavAmAM prathama ' samarAditya Ama vicAre che ke A zarIre kyAM ochAM pApo karyA paMktinA bhadrika jIvo hatA. pITha ane mahApITha munio, anuttara che? tenA phaLa mATe zA mATe nAsIpAsa thavuM joie? Ama samabhAve vimAnamAM janArA chatAM IrSA, mAyA-abhimAna uThatAM temanI saLagavAnuM kaSTa samabhAve sahana karatAM ekatva ane pRthakatvanI mImAMsA . vaiyAvaccanI prazaMsA sahana na karI zakatA guNasthAnakathI nIce utarI karatA muni samarAditya dehAdhyAsa bhUlyA : samarasamAM aminI gayA, paraMtu brAhmI ane suMdarI thaIne utkRSTa ArAdhanA thakI mokSe javALAo ciciArIo na paDAvI zakI paNa karmane bALI kaivalya janArA jIva hato. apAvyuM. abhayakumAra pAsethI zrI AdinAthanI ratnonI pratimAMthI pramAdanA kAraNe thayeluM vairabIja janmojanma kevI rIte duHkha Ape pratibodhita thayelA AdrakumArane pUrvabhava yAda AvyA. che ane samatAnA aMkura jIvanane kevI rIte punita banAve che te pUrvabhavamAM te sAmayika nAmathI prasiddha hato. baMdhumati tenI patnI samarAditya kevaLacaritranuM rahasya che. namirAjarSi paNa kaMkaNo dUra thatAM hatI. susthitAcArya pAse baMne dIkSA le che. eka nagaramAM pati-patnI ekatva bhAvanA bhAvatA karaphaMDanI jema pratyeka buddha thayA. pUrvanA je sAdhu-sAdhvI thayA che te sAthe maLe che. te sAdhvIne bhoga bhogavavA jaNAve che. bIje jaiza to paNa mAro cheDo choDaze nahi tethI - pUjya AcAryadeva zrI vijaya yazobhadrasUrIzvaranA ziSyaratna pU. anazana karI dehano aMta lAve che. AthI sAdhu paNa anazana karI deha munizrI ratnaprabhavijayajI dvArA saMpAdita "prajJAno sonerI prakAza yAne tyaje che. zubha dhyAne mRtyu pAmI deva bane che tyAthI eNvI anAryadizamAM maMtrIzvara abhayakumAra' vIra saMvata 2507pustaka pRSTha 388-89 para AdrakakumAra tarIke janme che. lakhyA mujaba abhayakumAra dIkSA levA kaTibaddha thAya che tyAre tenA mAtA - mitra abhayakumAranane maLavA khAnagI rIte vahANamamAM besI naMdA paNa saMsAranI asAratA samajI samaju zreNika pAse te mATe rAjagahI pahoMce che. pratimA pAchI mokalI dIdhI: sAdhuno veza laI anumati mAMgI dave dIvelAM divya vastro hA-vihAne ApI, sAmAyika grahaNa karyuM. saMyamapatha Adaryo. prabhue pravajyA ApI, mahattarA sAdhvIne soMpI tyAM AkAzavANI thaI ke bhogAvalI karmo bAkI che. nikAcita pApakarmo khapAvatI, uttama cAritra pALatI, eka, be, traNathI vadhAre karmo bhogavyA vinA kSaya pAme nahi mATe dikSA choDI do. AdrakakumAra mAsakhamaNa karatI, 11 sUtrono abhyAsa karI, dhAtikarmono nAza karI chatAM paNa eka sthaLe kAussagga dhyAnamAM hoya che tyAre nAnI vayanI kevaLajJAna prApta kare che. kumArikA baMdhumatI ramatA ramatA muninA paga pakaDI te mAro vara che ema Aja pustakanA pRSTha 389, 394 thI jANavA maLe che ke manathI vare che. devavANI thai. teM yogya vara varyo che. soLa varSanI thatAM abhayakumArane nirmaLa cAritrapALatA pAMca varSanA vahANA vahI gayA. sAdhune varI che tema jaNAvI munine oLakhavA mATe vaMdana karatAM munine aMtima kALa jANI bhagavAnanI AjJA mAMgI anazaNa kare che. cAra oLakhI kADhe che. strIhatyAnuM pApa lAgaze ema kahI tenI sAthe lagna zaraNA, duSkRtyonI niMdA, sukRtyonI anumodanA, sarva jIvone thAya che. putra pitAne sutaranA bAra tAMtaNAthI bAMdhe che. bAra varSa pachI khamAvI, tIrthakarane vaMdanA, paMca parameSThi maMtra haiyAmAM vasAvI, zuddha bhAgavatI dIkSA aMgikAra kare che, bhagavAnanA samavasaraNamAM dharmanI dhyAnamAM kALadharma pAmI 33 sAgaropamanA AyuSyavALA anuttara nirmaLa ArAdhanA karI, ghAtI karmono nAza karI, kevaLajJAna prApta kare vimAnavAsI deva banI, tyAMthI zrAvaka kuLamAM janmI sarvavirati AdarI anaMta avyAbAdha nirUpama anaMta guNAtmaka siddhipada pAmaze. 1 zukaparivrAjaka mithyAdharmI parivrAjaka hato. te eka hajAra abhayakumAranI buddhinI AzaMsA divALInA zubha divase vepAra celAono mukhiyo hato. tenA upadezathI enoja bhakata sudarzana zeTha karanArA seve che. anaMtAnaMta pudgalaparAvartamAM bhaTakato jIva kyAre thAvastrAputra AcAryanA upadezathI custa samyakatvI, bAra vratadhArI mokSa meLavaze te jANI zakAtuM nathI, paraMtu bhagavAna mahAvIrasvAmInA banelo. . zuka kahe che ke tane koNe bhoLavyo? mane tenI pAse laI jA. jo samayamAM temanA samavasaraNamAM janAro zreNikano suputra abhaya mokSagAmI thaze tethI uparano prasaMga lipibaddha karyo che. mane samajAvI zake to huM teno ziSya thaI jAuM. zuka kahe che tame snAna karatAM nathI. zauca pavitratA to dharmano pAyo
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 prabuddha jIvana - - anekAnta eTale samanvaya Drohita zAha eka vakhata bhagavAna mahAvIrane gaNadhara gautamasvAmIe saha ja "pitAjI ! guru bRhaspati evA te moTA koNa che ke je mane-eTale ke jijJAsAthI prazna pUchyo : indranA putrane zikSA karI zake ?" prabhu ! tattva eTale zuM? - Indra zAMta ane svastha rahIne bolyA, "beTA, tuM-eTale ke Indrano bhagavAna mahAvIra bolyA, "bhanta, utpanna thavuM e tattva che. putra-evo te kevo, ke jene zikSA karavI paDe?' gautamasvAmI A javAbathI mUMjhAyA. mAtra utpanna thavuM e ja satya jayaMta satyanI eka bAjune joto hato. enA pitAe ene e ja hoya to aneka samasyAo UbhI thaI jAya. temaNe pharIthI pUchyuM, satyanI bIjI bAjunuM darzana karAvyuM ane enA manano saMgharSa prabhu! tattva zuM che?' paLamAtramAM khatama khaI gayo. bhagavAne kahyuM, "avicaLa rahevuM te tattva che. potAnA astitvamAM apUrNa satya mAnavIne kyAreka Aveza tarapha dhakele che. jyAM sthira ane dhruva rahevuM e tattva che." apUrNatA che tyAM saMgharSa che ane saMgharSa che tyAM Avela che. prajJAzIla gautamasvAmI vizeSa mUMjhAyA. prabhunA saMdigdha javAba samajAtA vyakti potAnI apUrNatAne oLakhavAmAM vilaMba nahi kare. mUrkha nahotA. emaNe vaLI pAchuM pUchyuM : mAnavI potAnI apUrNatAne ja sarvasva samajIne cAlaze. pUrNatAne prabhu ! tattvane jANavAnI mArI jijJAsA che. tattva zuM che?' pAmavA mATe apUrNatAne oLakhavI anivArya che ane apUrNatAne bhanta, tattva eTale niHzeSa thavuM, vinaSTa thavuM. astitvanuM oLakhavA mATe anekAnta daSTi keLavavI Avazyaka che. vilopana e tattva che." eka vakhata eka nagaramAM dhodhamAra varasAda tUTI paDyo. mANaso gautamasvAmIne have prabhunI rahasyavANIno marma samajAyo. utpanna ane makAno paNa taNAvA lAgyAM. pati-patnInuM eka yugala ane temanAM thavuM, avicaLa rahevuM ane vilopana pAmavuM A traNa bAbato maLIne traNa bALako tUTelA vRkSanA eka thaDa upara besI gayAM. thaDa paNa taNAI rahyuM hatuM. sauthI nAnuM bALaka bolyuM, "ApaNe vahI rahyAM chIe !' bIjA pUrNa tattva bane che. bALake tenI bhUla sudhAratAM kahyuM, "ApaNe to thaDa upara sthira beThAM tattva svayaM pUrNa satya che. chIe, A thaDa taNAi rahyuM che !' trIjA bALake kahyuM, "tuM paNa khoTuM kahe ane satya eka ja hovA chatAM teno sAkSAtkAra bhinna bhinna svarUpe che. kharekhara to A nadI vahI rahI che!" traNa bALakono Avo saMvAda thato hoya che. je vyakti satyanA eka ja svarUpane vaLagI rahe che te sAMbhaLIne temanI mAtA bolI: "beTA, nadI to kadI vahI ja nA zake. vyakti pUrNa satyathI anabhinna rahI jAya che. sadIothI mAnavI satyanA nadInuM jaLa vahI rahyuM che. je nadImAM jaLa nA hoya, te zI rIte vahI svarUpane samajavAno puruSArtha karato rahyo che, ane to ya pUrNa satyane zake?' chevaTe bALakonA pitAe kahyuM, "tame sau pAgala cho. tame mAtra e pAmI zakyo nathI, kAraNa ke teno puruSArtha ekAntika rahyo che. potAnA satyane ja vaLagI rahyAM cho. kharekhara to jaLa paNa vahI rahyuM satyane, pUrNa satyane pAmavA mATe pahelI zarata che: anekAnta. che, nadI paNa vahI rahI che, thaDa paNa vahI rahyuM che ane ApaNe sau paNa anekAnta eTale aneka saMbhAvanAono vinamra svIkAra. atyAre to vahI rahyAM chIe. vaLI bIjI rIte vicArIe to nadInuM mAruM eTaluM ja sAcuM' ema mAnavuM te ekAnta che ane "sAcuM eTaluM jaLa DhALa tarapha jaI rahyuM che. nIcANanI dizAmAM vahI rahyuM che, jaLa, mAruM' ema mAnavuM te anekAnta che. jagatanA tamAma dharmomAM jaina dharma dareka vakhate vahana karatuM nathI. sarovaranuM jaLa vahI jatuM nathI. ene eka ja evo che ke jeNe anekAntano sauthI vadhu Adara karyo che. virodhI jyAre DhALa-nIcANa tarapha javAnA saMyogo maLe, tyAre ja te vahe che.' satyano svIkAra karyA vinA mULa satyane samajavAnuM saMbhavita nathI. adhyAtmanI vAta hoya ke dhArmika khyAlonI, dunyavI vyavahAranI satya to satya che ja, paNa asatya paNa satya che. jJAna satya che. to vAta hoya ke prakRtinA rahasyanI-che ekAntadaSTithI tene pAmavA gayo. ajJAna paNa satya che. mUccha satya che to jAgRti paNa satya che. da:kha to apUrNatA ane mithyAtva ja maLaze. satya che to sukha paNa satya che. gati satya che to sthiti paNa satya che. ekAtta daSTie jonArane saMsAramAM vaiddha visaMvAda vegere maLaze. cetana satya che to acetana paNa satya che. temAMthI mAtra koi ekano ekadharmamAM custa zraddhAvAdI vyakti bIjAnA gharmazAstrano virodhI banI, svIkAra karanAra, pUrNa satya sudhI kadIya pahoMcI zakato nathI. jAya che. jonAranI najara anekAntanI hoya, to pelo baMdha raheze ja virodhI satyonuM sahaastitva to prakRtino mULabhUta niyama che. nahi. mithyAtvane jonArI AMkha ane sampakane jonArI AMkha alaga A niyama koi vyaktie banAvelo nathI. e niyamanuM pRthakakaraNa alaga che paNa anekSattanI AMkha sivAya bIjuM kAMI jotI nathI! karIne, tenI vyAkhyAo banAvIne tene samajavAno prayatna karavAmAM anekAntano viziSTa artha che "samanvaya.' samanvaya hoya tyAM saMgharSa TakI zake kharo? Ave che ane e prayatna eTale ja anekAnta. eka menejara tenI ophise pahoMcyo, to Tebala upara eka TeligrAma anekAntamAM koI niyama banAvavAno hoto nathI, paraMtu mULa paDyo hato. temAM lakhyuM hatuM ke tamArA pitAjInI tabiyata atyaMta niyamane samajavAnI sAdhanA karavAnI hoya che. vyAkhyAnuM satya hoI kharAba che. menejara vikSubdha thaI gayo. tarata kAgaLa-pena laIne rajAno zake, paNa satyanI koI vyAkhyA na hoI zake. satyanA vyAkhyAo riporTa lakhavA mAMDyo. riporTa lakhIne e menejara, potAnA baoNsanI bAMdhavAmAM aTavAIzuM to satya nahi maLe. kebinamAM javA jato hato, tyAM ja eno eka paTAvALo tyAM AvIne anekAnta ane satya bhinna nathI. anekAnta ane sAdhanA bhinna bolyo, "sAheba! mArA gAmathI tAra Avyo che. mArA pitAjI atyaMta nathI. anekAnta ane ahiMsA bhinna nathI. anekAnta ane aparigraha bimAra che. mAro e tAra meM ApanA Tebala upara mUkyo hato. mAre paNa bhinna nathI. anekAnta eTale abhinnatAnI ArAdhanA. anekAnta thoDA divasanI rajAo levI paDe tema che...' eTale daitamAMthI advaitamAM javAnI ArAdhanA. virodhI satyanA "zuM e tAra tAro hato? mArA Tebala upara te mUkyo hato?' sahaastitvano niyama nahi svIkArIe, tyAM sudhI ja badhA saMgharSo che. 'jI, sAheba !' je kSaNe virodhI satyano samanvaya svIkArI lIdho, e ja kSaNe tamAma oha! maeNnejarane nirAMta thai. potAno bApa bImAra nathI!pote saMgharSo khatama thaI jaze. lakhelo rajAno riporTa phADI nAkhyo. Indrano putra jayaMta guru bRhaspati pAse vidyAbhyAsa karato hato. . paTAvALAe pUchyuM, sAheba ! mArI rajAo maMjUra karazone?' nA jayaMtano kaMIka aparAdha thayo. bRsaspatie tene zikSA karI. jayaMtane atyAre ophisamAM kAmakAjanuM bhAre dabANa che. koine rajA nahi maLI khUba mAnahAni thayA jevuM lAgyuM. teNe Indra pAse jaIne phariyAda karI, zake !'-maeNnejare kahyuM.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana - tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 kevI vicitra che A vAta ! potAno bApa bImAra hoya to rajA levI jarUrI bane ane bIjAno bApa bImAra hoya to ene rajA na maLe! pote jyAM nokarI karatAM hoIe tyAM, ophisa chUTavAnA samaya pachI baoNsa ApaNane rokAvAnuM kahe to ApaNe kahIzuM ke baoNsa bahu kharAba mANasa che, zoSaNa kare che. paraMtu ApaNA ghera koI kAma mATe mANasa rAkhyo hoya to ene thoDo vadhu samaya rokIne ya ApaNe ApaNuM ' kAma pUruM karAvavAno Agraha rAkhIe chIe ! ekAnta daSTi mAnavIne AtmakendrI ane saMkucita manovRttivALo banAve che. potAne mATenA tema ja anyane mATenA mApadaMDo, dhoraNo ane Agraho vacce te bheda kare che. bhedadaSTi satyanI virodhI che. ekAntadaSTi asamAnatAnI janetA che. virodhIsatyamAM rahelo virodha TALavA mATe "anekAnta' sivAyanA tamAma upAyo vyartha che. anekAnta koI vAda nathI. anekAnta koI paMtha nathI. anekAnta koI tattvadarzana nathI. anekAntane jaino syAdvAda paNa kahe che. ' anekAnta eTale vyApaka chatAM sahaja jIvanadarzana. ekAntane sImAo che, paNa anekAnta to niHsIma-asIma che. ekAntamAM matAgraha che, anekAntamAM muktAgraha che. ekAntanI dizA vinAzanI che, eTale emAM vikRti che. anekAntanI dizA vikAsanI che, eTale emAM saMskRti che. bhagavAna mahAvIra anekAntanA puraskartA hatA tethI temanuM vyaktitva avirodhAtmaka rahyuM. gaNadhara gautamasvAmI dvArA temane pUchAyelA tamAma praznonA, temaNe ApelA uttaro anekAnta daSTithI paripUrNa che. eka vakhata temane pUchavAmAM AvyuM ke sAdhanA jaMgalamAM thai zake ke nagaramAM? prabhue kahyuM , "sAdhanA jaMgalamAM paNa thai zake ane nagaramAM paNa thaI zake. eTaluM ja nahi, sAdhanA jaMgalamAM paNa nA thai zake, ane nagaramAM paNa nA thaI zake !' ekAnta daSTie jotAM sthaLa ane sAdhanA bhinna dekhAze. anekAnta daSTithI jotAM sthaLa ane sAdhanA abhinna thaI jaze. vastusthitine tenA pUrNa saMdarbhosahita ja mUlavI zakAya. jo AMzika saMdarbho uparathI samagranuM tAraNa pAmavA jaIe to ApaNe ke ardhasatya ja pAmI zakIe. ardhasatya vAstavamAM asatya karatAM vizeSa jokhamI che. A jagatane mithyAdaSTivALA nAstikoe jeTaluM nukasAna nathI pahoMcADyuM teTaluM nukasAna ekAnta daSTivALA aMdhazraddhALu lokoe pahoMcADyuM che! vyAdhine jANavo jarUrI che, bhogavavo nahi. dehamAM rahelA vyAdhine jANanAra tene dUra karI zake che, tene bhogavanAra to temAM vRddhi ja karaze ! anekAnta "jANavAnI kriyA che. eTale ke jAgavAnI kriyA che. anekAnta eTale jAgRti ane ekAnta eTale mUccha. anekAnta daSTi vinAnI ekAgratA ya koivAra mAnavIne aniSTa pariNAma tarapha vALI de che. : anekAntanI samanvaya daSTi mAtra dharmakSetre ja nahi, saMsAranA kSetre paNa atyaMta mahattvanI che. kharekhara to ema kahevuM joie ke saMsAramAM ja anekAnta daSTi vizeSa agatyanI che. eka bahena saune kahetAM hatAM ke, "mArI dIkarIne tenA sAsare bharapUra sukha che. mArI dIkarI to sAsare ya svarganuM sukha bhogave che ! savAre nava vAgyA sudhI nidrA mANe che ! eno pati eno paDyo bola upADe che! game teTalA paisA kharace to ya koI ene pUchanAra nathI !' e ja bahenano dIkaro paraNyo ane gharamAM navI vahu AvI pachI thoDA divasa bAda emaNe baLApo kADhavAnuM zarU karyuM, "mane vahu sArI nA maLI. khUba ALasuM che. savAre nava vAgyA sudhI pathArImAM ghoryA ja kare che. manaphAve tema kharcA kare che. sAva uDAu che. eno pati, eTale ke mAro dIkaro paNa sAva vahughelo che! enI vahune e kAMI kaheto ja nathI !' - ' potAnI dIkarI mATe ane potAnI putravadhu mATe samAna bAbatomAM Avo virodhI abhiprAya ApanAra e bahenanI saMkucita daSTiemanA gherA viSAdanuM kAraNa hatuM ! mAtra sAsuo ja evI hoya che tevuM paNa nathI. putravadhuo paNa temanI sAsu ane potAnI mAtA pratye Avo ja bhedanItivALo vyavahAra karatI hoya che. potAno dIkaro bhaNavAmAM prathama naMbara lAve to tenI mAtA gauravathI kaheze ke, "amAro dIkaro to pahelethI ja bhaNavAmAM khUba hoziyAra che. tamAma viSayomAM e AgaLa ja hoya. mane to khyAla hato ja ke teno prathama naMbara ja Avaze !' paraMtu jo potAno dIkaro nApAsa thAya ane pADozIno dIkaro prathama naMbara meLave to e tarata ja kaTANuM moM karIne kaheze, "javA do ne vAta have eno dikaro to parIkSAmAM corI karavAmAM khuba cAlAka che ne eno bApa paNa paisA ApIne potAnA dIkarAno pahelo naMbara kharIdI Avyo che !' ekAntadaSTi ApaNI sahiSNutAne pIMkhI nAkhe che. pachI to bIjAnuM sukha paNa ApaNA mATe asahya banI jAya che. ApaNI pAse moTara nathI enI ApaNane kazI vedanA nathI. paNa pADozIne tyAM moTara Ave eTale ApaNo baLApo ane ajaMpo zarU thaI jAya che !ane, ApaNe tyAM je sukha che, te sukha upara paNa ApaNe naryo ekAdhikAra bhogavavA mAgIe chIe ! saMpatti sukhanuM sAdhana che evo eka sAmAnya khyAla che. paNa koI vyakti dhana-saMpatti laIne jatI hoya ane koI guMDo te paDAvI levA mATe tenI hatyA kare to e saMpatti enA sukhanuM sAdhana banI ke enA mRtyunuM nimitta banI? athavA to inkamaTeksa vagerenA praznone kAraNe tene anidrAno upadrava lAgu paDe to enI saMpatti enA mATe to duHkhanuM ja sAdhana banI gaNAya ne! sukha koi vastu, padArtha , paristhiti ke saMyogamAM nathI. sukha koi sthaLavizeSamAM paNa nathI. sukha to samAdhAnamAM che. samanvayamAM je sukha che, te anyatra kyAMya nathI ! eka puruSane be patnIo hatI. puruSa hamezAM eka patnInI gerahAjarImAM bIjInI prazaMsA karato ane bIjInI gerahAjarImAM pahelInI prazaMsA karato. dhIme dhIme banne strIone A vAtano khyAla AvI gayo. banne sAthe maLIne pati pAse gaI ane pUchyuM ke, "amArA bemAMthI koNa vizeSa guNavAna che te spaSTa kaho." saMgharSanI kSaNa AvI gaI. have zuM karavuM? patie tarata ja samAdhAnano abhigama svIkArI letAM kahyuM, 'tame banne paraspara karatAM adhika guNavAna cho. tame banne mane paraspara karatAM vadhu pasaMda cho !' patnIo zuM bole ? saMgharSanI kSaNa pasAra thaI gaI. koI vikalpa ja na rahyo, pachI koi zuM bole ? ApaNe jyAre koI eka zAstrane, koI eka vyaktine ke koI eka satyane anusarIe chIe tyAre aneka vikalpo rahI jAya che. vikalpo virogha jagADe che. anekAnta dvArA nirvikalpa kakSAe pahoMcI zakAya che. pachI kazo virodha raheto nathI. ApaNe avirodhane pAmIe chIe ! avarodha rahita thavAthI ApaNAM kalyANano paMtha saraLa bane che ! virodhathI moTo koI avarodha nathI. ane tamAma virodhono eka mAtra upAya che : anekAnta. motIyAnAM oparezana saMghanA upakrame DaoN. kumuda pravINa mahetA ceriTebala TrasTanA sahayogathI motIyAnA daradIone lensa besADavA sAthe maphata| oparezana karAvI ApavAnI yojanA, maryAdita saMkhyAnA dardIo mATe karavAmAM AvI che. nabaLI Arthika sthitivALA je dardIo A yojanAno lAbha levA IcchatA hoya teoe saMghanA kAryAlayano saMparka sAdhavo. 'uSAbahena mahetA nirubahena esa. zAha puSpAbahena parIkha pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo saiyojako
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 prabuddha jIvana zAsanasamrATa'nA birudane zobhAvanAra, tapagacchAdhipati tIrthoddhAraka sUricakra-cakravartI sva. 5. pU. zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja DramaNalAla cI. zAha. vikramanI vIsamI sadImAM thaI gayelA mahAna jainAcAryomAM A sAMbhaLI lakSmIcaMdabhAInA AnaMdano pAra na rahyo. ghare sUricakra cakravartI' tarIke jemane biradAvavAmAM Ave che evA pa. pU. AvIne kuTuMbIjanone emaNe vAta karI tyAre gharamAM paNa harSollAsanuM zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja sAhebano jIvana vRttAnta aneka vAtAvaraNa chavAI gayuM. ghoDiyAmAM sUtelA bALakane adhika vahAlathI ghaTanAothI sabhara, rasaprada ane preraka che. pRthvIne ajavALavA mATe sau bolAvavA lAgyAM. jANe koI jyotipuMja avataryo hoya evuM pavitra emanuM jIvana che. bALakanuM nAma rAzi pramANe nemacaMda rAkhavAmAM AvyuM. bALa brahmacArI evA e mahAtmAe brahmacaryanI sAdhanA mana, vacana, lakSmIcaMdabhAine be dIkarA ane traNa dIkarI hatAM. temAM bALaka ane kAyAthI evI akhaMDa ane avirata karI hatI ke zyAmala ghauMvarNo nemacaMdanA janmathI have cha saMtAno thayAM. nemacaMda moTo thatAM tene emano deha ojasathI ubharAto. emanI mukhakAnti evI AkarSaka nizALe besADavAno vakhata Avyo. lakSmIcaMdabhAine e mATe ghaNo. ane pratApI hatI ke emane jotAM ja mANasa prabhAvita thaI jAya. utsAha hato. temaNe te mATe zubha divasa ane zubha coghaDiyuM jovaDAvyuM. emanAM nayanomAMthI satata karuNA vahetI, tema chatAM e nayanomAM te divase bALaka nemacaMdane teo jAte prAthamika zALAmAM vAjate gAjate vAtsalyabharyA vazIkaraNanI koI gajabanI kudaratI zakti rahelI hatI. lai gayA. nemacaMdane nizALe besADavAnA prasaMga nimitte zALAnA emanAM nayanomAM jANe evo tejapuMja varatAto ke sAmAnya mANaso zikSako ane vidyArthIone miThAI vaheMcavAmAM AvI hatI. A gAmaThI emanI sAthe najarathI najara meLavI vAta karavA jatAM kSobha anubhavatA. zALAnA mukhya zikSaka mayAcaMdabhAI nAmanA gRhastha hatA. teo . pa.pU. zrI vijanemisUri mahArAjazrInA jIvananI eka ja ghaTanA bALakone bArAkhaDI ane AMka zIkhavatA. tenI sAthe sAthe teo tAjuba karI de evI che. emanA dehanuM avataraNa ane visarjana eka ja bALakomAM sArA saMskAronuM siMcana paNa karatAM. zALAnAM bALakomAM bhUmimAM, eka ja divase (ane te paNa paMcAganA pahelA pavitra divase), nemacaMda eka bahu tejasvI vidyArthI che evI khAtarI zikSaka eka ja vAre ane eka ja ghaDIe thayuM hatuM. mayAcaMdabhAIne pahelA divasathI ja thaI gaI hatI. vartamAna samayamAM jainonA cAre phirakAmAM koI eka AcArya gAmaThI zALAno abhyAsa pUro thatAM nemacaMdane harizaMkara mahAtmAnA ziSya, praziSya, praziSyano sauthI moTo samudAya hoya to mAstaranI zALAmAM mUkavAmAM AvyA. harizaMkara mAstara bhaNAvavAmAM te vijayanemisUrijIno. potAnA dAdAgurune jemaNe joyA nathI evA ghaNA ja hoziyAra hatA. teo gujarAtI sAta copaDI sudhInuM zikSaNa trIjI-cothI peDhInA keTalAye ziSyo 'nemisUridAdA' eTalo zabda ApatA, paraMtu emanuM zikSaNa eTaluM sacoTa rahetuM ke vidyArthIo bolatAM paNa harSavibhora banI jAya che. e uparathI paNa e jIvanabhara e bhUle nahi. e divasomAM be prakAranI zALA rahetI. saMtaziromaNinA pavitra jIvananI suvAsa keTalI sabhara ane dUragAmI gujarAtI (varnAkyulara) ane aMgrejI, gujarAtI cothA dhoraNa pachI haze enI pratIti thAya che. "zAsanasamrATa'nA birudane mAtra sArthaka karanAra nahi, balake aMgrejI zALAmAM hoMziyAra vidyArthIo joDAtA. nemacaMda bhaNavAmAM vizeSapaNe zobhAvanAra, tIrthoddhAra, tIrtharakSA, upadhAna, cha'rI pALatA ghaNA tejasvI hatA eTale aMgrejI zALAmAM vadhu abhyAsa mATe mUkavAmAM Ave evI bhalAmaNa keTalAka zikSakoe karI hatI. e bhalAmaNano saMgho, jIvadayA, dharmazALA, pAThazALA, duSkALa rAhata, AyaMbila svIkAra karIne lakSmIcaMdabhAie bALaka nemacaMdane pItAMbara mAstaranI zALA, upAzrayo vagere prakAranAM kAryomAM ghaNuM moTuM ane mahattvanuM yogadAna ApanAra, vidvAna zikhyo taiyAra karanAra ane aMgrejI zALAmAM bhaNavA mUkyA. aMgrejI zALAmAM traNa varSa sudhI jJAnaprakAzananI moTe pAye pravRtti upADanAra, jJAnabhaMDArone vyavasthita nemacaMde abhyAsa karyo. taduparAMta emaNe mahuvAnA monajIbhAi jozI karAvanAra, siddhacakrapUjana, arNa--pUjana vagere bhUlAI gayelAM nAmanA eka brAhmaNa paMDita pAse saMskRta bhASAno paNa thoDo abhyAsa pUjanonAM vidhividhAnane zAstrasaMmata rIte punarracalita karAvanAra, karyo. Ama jema jema abhyAsa vadhato gayo tema tema vadhu jJAna meLavavA chellAM aDhIso varSanA gALAmAM yogohanapUrvaka thanAra prathama AcArya mATe nemacaMdane tAlAvelI lAgI. evA pUjya zrI vijayanemisUrino jema vizALa ziSyasamudAya hato tema * kizoranemacaMdano gujarAtI sAta copaDI sudhIno ane aMgrejI traNa suvizALa zrAvaka samudAya paNa hato. ethI ja emanA hAthe emanA dhoraNa sudhIno abhyAsa pUro thatAM pitAzrI lakSmIcaMdabhAie vicAryuM jamAnAmAM lAkho rUpiyAnAM kAryo Thera Thera suvyavasthita rIte thayelAM, ke nemacaMdabhAIne have kAmadhaMdhe lagADavA joie. mahuvAmAM zrI karasana jeno prabhAva Aja divasa sudhI anubhavAya che. kamAnI peDhI cAlatI hatI temAM kizora nemacaMdabhAine nokarIe - pU. nemisUri mahArAjano janma vi. saM. 1929nA kArataka suda mUkavAmAM AvyA. nemacaMdabhAi e kAmamAM paNa hoMziyAra thai gayA, ekamanA divase saurASTramAM mahuvA nagaramAM thayo hato. besatA varSanA paraMtu nemacaMdabhAIne bhaNavAmAM ane derAsaramAM prabhubhaktimAM jeTalo pavitra parvanA divase putrano janma thavo e koI paNa kuTuMba mATe atyaMta rasa paDato hato tenA karatAM dhaMdhAmAM rasa ocho paDato hato. paMdareka AnaMdanI vAta hoya. emanA pitA lakSmIcaMdabhAI ane mAtA varSanA eka kizora tarIke nemacaMdabhAI dRDha AtmavizvAsavALA, divALIbahena e baMnenA harSano pAra nahoto. divALInA parvanA buddhizALI, vivekI ane vinamra hatA. emanI AgaLa bhaNavAnI divaso pachI bIje divase netana varSe Ave che. divALIbahenanuM nAma dhagaza joIne lakSmIcaMdabhAIne vicAra thayo ke bhAvanagaramAM pU. zrI paNa A rIte sArthaka thayuM. emAM paNa koI zubha yoga rahelo hato. vRddhicaMdrajI mahArAja vidyArthIone saMskRta bhASA-sAhitya ane dhArmika bALakanA janma pachI lakSmIcaMdabhAIe mahuvAnA vidvAna jyotiSI zrI sUtro bhaNAve che. to nemacaMdabhAine bhAvanagara mokavalA. patra lakhIne viSNubhAi bhaTTane bolAvI, janmasamayanI vigato ApI bALakanI emaNe pU. zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanI saMmati meLavI ane sathavAro janma kuMDalI banAvI ApavAnuM kahyuM. tyAra pachI emane ghare jyAre joine eka zubha divase nemacaMdabhAine bhAvanagara vidyAbhyAsa mATe lakSmIcaMdabhAI bALakanI kuMDalI levA gayA tyAre jyotiSI paNa e mokalyA kaMDalIthI Azcarya cakita thayA hatA. emaNe kahyuM, "A to koI UMcA kizora nemacaMdabhAi pitAnI AjJA laIne bhAvanagara pU. zrI prakAranI kuMDalI che. tamArA putrano janma-lagna e kuMbha lagna che. je vRddhicaMdrajI mahArAja pAse saMskRta bhASAno ane dhArmika abhyAsa karavA vyaktino janma-lagna te kuMbha lagna hoya to te mahAna sAdhu thAya evuM AvI pahoMcyA. bhAvanagaramAM upAzrayamAM AvIne mahArAjazrIne amAre jyotiSa zAstra kahe che. joSIomAM kahevAya che ke "kuMbha lagnakA potAnA AgamananI jANa karI eTale mahArAjazrIe emane mATe pUta hove baDA avadhUta" eTale tamAro putra AgaLa jatAM mahAna jaina vyavasthA karatAM jaNAvyuM ke "bhAI nemacaMda, tAre mATe nahAvA dhovAnuM sAdhu thAya evI saMbhAvanA mane A kuMDalI jotAM jaNAya che.' ' ane jamavAnuM zeTha jazarAjabhAIne tyAM rAkhyuM che. ane divasarAta
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-4-97 ane tA. 16-pa-93 rahevAnuM ahIM upAzrayamAM rAkhyuM che. bola tane phAvaze ne ?' nemacaMdabhAie te mATe potAnI tarata saMmati darzAvI. te divasathI ja temano abhyAsa cAlu thayo. jema jema teo abhyAsa karatAM gayA tema tema temane emAM vadhu rasa paDato gayo. vaLI tyAga-vairAgyano raMga paNa temane lAgato gayo. eka divasa rAtanI vicAra karatAM karatAM temane lAgyuM ke "ghara saMsAra karatAM sAdhu jIvana keTaluM badhuM caDhiyAtuM che!' temanI A bhAvanAnuM uttarottara poSaNa thatuM rahyuM. te eTalI hada sudhI ke emanA dAdImAM gujarI gayAnA samAcAra pitAzrIe lakhyA, tyAre mahuvA javAne badale temaNe pitAzrIne saMsAranI kSaNabhaMguratA samajAvato patra lakhyo. A patrathI pitAzrIne zaMkA gai ke rakhene nemacaMdabhAi dIkSA lai le. eTale emaNe nemacaMdabhAine kaMIka khoTuM bahAnuM kADhIne tarata mahuvA pAchA bolAvI lIdhA. A mahuvA AvatAM nemacaMdabhAI pitAzrInI A yukti samajI gayA. paNa have bIjo kaMI upAya nahoto. pitAzrIe emane bhAvanagara pAchA javAnI manAI pharamAvI dIdhI. eka divasa nemacaMdabhAie potAnA mitro sAthe vAtacIta karatAM kahI dIdhuM ke pote dIkSA levAnA che. e vAta jyAre pitAzrI lakSmIcaMdabhAInA jANavAmAM AvI tyAre temaNe nemacaMdabhAinI avara-javara upara kaDaka jAto rAkhavo cAlu karI dIdho. gharamAM paNa badhAne te pramANe sUcanA ApI dIdhI. AthI nemacaMdabhAInI mUMjhavaNa vadhI gai. lakSmIcaMdabhAIne lAgyuM ke putra nemacaMdabhAino dIkSA levAno vicAra pAko che, paraMtu hajI emanI vaya kAcI che ane te aNasamaju che. keTalIka bAbatomAM gharanA svajano karatAM trAhita samajAve to tenI asara vadhu paDe eTale lakSmIcaMdabhAIe potAnA eka mitra rUpazaMkarabhAIne bhalAmaNa karI ke teo nemacaMdabhAIne samajAve. rUpazaMkarabhAIe nemacaMdabhAine eka divasa potAnA ghare bolAvIne, vAtamAMthI vAta kADhIne dIkSA na levA mATe samajAvavAnI koziSa karI, paraMtu teo samajAvI na zakyA. rUpazaMkarabhAIne khAtarI thaI ke nemacaMdabhAI dIkSA levAnA potAnA vicAramAM aDaga che. Ama chatAM mahuvAnA nyAyadhIza jo samajAve to tenI vadhu asara paDe. lakSmIcaMdabhAIne pUchIne teo nemacaMdabhAIne nyAyadhIzane ghare laI gayA. nyAyadhIze sAma, dAma, bheda, daMDa ema judI judI rIte nemacaMdabhAIne samajAvavAno prayatna karyo ane dhamakI paNa ApI ke jo teo dIkSA leze to, temanI dharapakaDa karI hAthe page beDI paherAvI temane kedamAM pUravAmAM Avaze. paraMtu nyAyadhIze joyuM ke AvI ghamakInI A kizora upara kaMI asara thaI nathI. eTaluM ja nahi kizoranA eke eka javAba tarkayukta, buddhigamya, sAcA ane sacoTa hatA. AthI teo pAchA pharatA hatA tyAre nyAyAdhIze rUpazaMkarabhAIne bAjumAM bolAvIne jaNAvI dIdhuM ke A chokaro koI paNa saMjogomAM dIkSA lIdhA vagara rahevAno nathI. eka bAju lakSmIcaMdabhAIe nemacaMdabhAI upara kaDaka niyaMtraNo mUkI dIdhAM hatAM to bIjI bAjuM nemacaMdabhAI gharamAMthI chaTakIne bhAgI javAno lAga zodhI rahyA hatA. e vakhate gAmamAM pitAvihoNA eka kizora durlabhajIne paNa dIkSA levAnI IcchA hatI. eTale nemacaMdabhAie enI sAthe dostI bAMdhI. mahuvAthI bhAgIne bhAvanagara kevI rIte pahoMcavuM eno teo baMne upAya vicArI rahyA hatA. e divasomAM najIkanA sthaLe loko page cAlIne jatA. dUra javuM hoya to gADuM, UMTa, ghoDA vagereno upayoga karatA. baMne kizorone gAmamAM khabara na paDe e rIte rAtane vakhate bhAgI javuM hatuM ane bhAvanagara jaladI pahoMcavuM hatuM. eTale gAmane pAdare kabrastAna pAse rahetA eka UMTavALA sAthe bhAvanagara javAnI goThavaNa karI. bamaNuM bhADu maLavAnI zarate UMTavALo aDadhI rAte javA saMmata thayo. rAtane vakhate nemacaMdabhAI kaMIka bahAnuM kADhIne gharamAMthI chaTakI gayA. durlabhajIne ghare pahoMcyA ane teo baMne UMTavALA pAse pahoMcyA. UMTavALAe tarata nIkaLavAnI nA kahI ane maLaske cAra vAge pote nIkaLaze ema jaNAvyuM. have ATalo samaya kyAM pasAra karavo e A baMne kizora mitro mATe ciMtAno prazna thaI paDyo. ghare pAchA javAmAM koI artha nahoto. eTale teo baMne bAjumAM kabrastAnamAM AkhI rAta saMtAIne besI rahyA. savAre cAra vAge teoe UMTavALAne uThADyo. thoDIghaNI AnAkAnI pachI UMTavALo temane laI javA saMmata thayo. UMTa upara teo baMne savAra thayA. UMTa bhAvanagaranA raste cAlavA lAgyuM. UMTa upara besavAno teono A pahelo anubhava hato. UMTanI savArI hADakAM duHkhavanArI hoya che. eTale teo jyAre aDadhe pahoMcyA tyAre to thAkIne lotha thaI gayA hatA. vaLI evAmAM varasAda paDavA lAgyo hato. rastAmAM eka nadI pAra karavAnuM sAhasa paNa karavuM paDyuM hatuM. rAta paDatAM eka phakIranI jhUMpaDImAM teone mukAma karavo paDyo hato. bIje divase taLAjA, bhaDIbhaMDAriyA vagere gAmamAM thaIne teo AgaLa vadhyA. rastAmAM koIka zrAvakane tyAM snAna bhojananI vyavasthA paNa karI lIdhI. ema karatAM teo bhAvanagara pahoMcyA. UMTavALAne bhADuM cUkavyuM ane zeTha jasarAjabhAInA ghare teo gayA. teo baMne dIkSA levAnI bhAvanAthI mahuvAthI bhAgI AvyA che e vAta emaNe jasarAjabhAIne karI. jasarAjabhAie teonI bhojana vagere dvArA AgatAsvAgatA karI ane pachI teo baMnene vRddhicaMdrajI mahArAja pAse lai gayA. vRddhicaMdrajI mahArAja pAse teo baMnee dIkSA levAnI vAtano prastAva mUkyo. paraMtu vRddhicaMdrajI mahArAje kahyuM ke mAtA-pitAnI saMmati vagara pote koIne dIkSA ApatA nathI. - durlabhajIbhAinA pitA nahotA ane mAtAno khAsa kaMI virodha nahoto eTale emane dIkSA ApavAnI vAtano vRddhicaMdrajI mahArAje svIkAra karyo, paraMtu temacaMdabhAine dIkSA ApavAnI to spaSTa nA kahI dIdhI. yogya mUharta joine vRddhicaMdrajI mahArAje durlabhajIbhAine vidhi pUrvaka dIkSA ApI. nemacaMdabhAI upAzrayamAM rahetA ane jazarAjabhAinA ghare jamavA jatA. mAtA-pitAnI saMmati levA mATe pAchA mahuvA javAnI temanI IcchA nahotI, kAraNa ke teo jANatA hatA ke temane saMmati maLavAnI ja nathI. AthI teo mUMjhAyA hatA ane kiMIka vacalo rasto vicAratA hatA. Ama paNa teo buddhizALI hatA. eTale emaNe eka anokho rasto vicArI kAr3hayo. upAzrayamAM vRddhicaMdrajI mahArAjanA eka ziSya ratnavijayajI nAmanA hatA. temanI vaiyAvacca karIne nemacaMdabhAIe temane prasanna karyA. pachI temanI pAsethI sAdhunAM vastro mAgyAM. ane samajAvyuM ke guru mahArAja mane dIkSA nathI ApatA eTale huM mArI meLe sAdhunA kapaDAM paherI levA icchuM chuM. emAM tamArI kaMI javAbadArI nathI." ema kahI sAdhunAM vastro nemacaMdabhAie paherI lIdhAM, paraMtu ogho lAvavo kyAMthI? upAzrayamAM svargastha gacchanAyaka zrI mULajIcaMdajI mahArAjano ogho sAcavIne rAkhavAmAM Avyo hato, e ogho nemacaMdabhAie ratnavijayajI dvArA meLavI lIdho. pachI teo vRddhicaMdrajI mahArAja pAse AvIne sAdhunA vezamAM UbhA rahyA. vRddhicaMdrajI to temane jotAM ja Azcaryacakita thaI gayA. temaNe pUchyuM "are, nemacaMda tane dIkSA koNe ApI ?' nemacaMdabhAIe kahyuM, "guru mahArAja meM mArI meLe ja sAdhuno veSa paherI lIdho che ane te have huM choDavAno nathI. mATe Apa mane have dIkSAnI vidhi karAvo." vRddhicaMdrajI mahArAja dvighAmAM paDI gayA. paristhitino tAga meLavatAM emane jaNAvyuM ke have dIkSAno vidhi karI levo te ja yogya mArga che. - vRddhicaMdrajI mahArAje dIkSAnI vidhi karAvI lIdhI ane nemacaMdabhAInuM nAma muni nemivijayajI pADyuM. A rIte vi. saM. 194pamAM jeTha suda-7nA divase nemacaMdabhAI muni nemivijayajI banyA. A bAju mahuvAmAM khabara paDI gaI ke nemacaMdabhAI ane durlabhajI UMTa upara besI bhAvanagara bhAgI gayA che. eTale lakSmIcaMdabhAI vimAsaNamAM paDI gayA.. mAtuzrI divALIbahena ane gharanAM svajanoe raDAraDa karI mUkI. lakSmIcaMdabhAIe vicAra karyo ke jo temacaMdabhAie dIkSA na lIdhI hoya to temane aTakAvavA ane pAchA ghare laI AvavA. lakSmIcaMdabhAI ane divALIbahena mahuvAthI bhAvanagara AvavA nIkaLyAM. e divaso jhaDapI pravAsanA na hatA. thoDA divase lakSmIcaMdabhAI bhAvanagara AvI pahoMcyA. emaNe upAzrayamAM AvIne joyuM ke putra nemacaMdabhAIe dIkSA lai lIdhI che. teo krodhe bharAyA.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-93 ane tA. 16-5-93 bolAcAlI thai. vRddhicaMdrajI mahArAje ane muni nemivijayajIe pUrI zAMti ane svasthatA rAkhI. loko ekatra thai gayA. ghaNAe lakSmIcaMdabhAine samajAvyA, paNa teo mAnyA nahi. teo bahAra gayA ane bhAvanagaranA mejisTreTane laine upAzrayamAM AvI pahoMcyA ane potAno putra pAcho meLavavA mATe araja karI. mejisTreTe muni nemivijayanI judIjudI rIte ulaTa tapAsa karI ane chevaTe lakSmIcaMdabhAIne kahyuM, ke 'A chokarAne baLajabarIthI dIkSA ApavAmAM AvI nathI. eNe jAte ja rAjI khuzIthI dIkSA lIdhI che. eTale rAjya A bAbatamAM kAyadesara kazuM ja karI zakaze nahi.' AthI lakSmIcaMdabhAI nirAza thayA. tyAra pachI muni nemivijayajIe tathA gurumahArAja zrI vRddhicaMdrajI mahArAje temane bahu samajAvyA. chevaTe teo zAMta thayA ane paristhitino svIkAra karI laI mahuvA pAchA pharyA. muni nemivijayajIe guru mahArAjazrI vRddhicaMdrajI pAse zAstrAbhyAsa cAlu karyo. guru mahArAje joyuM ke naimivijayajI ghaNA tejasvI che. emanI smaraNa zakita ane grahaNa zakita ghaNI sArI che. teo zloko paNa jhaDapathI kaMThastha karI zake che ane temanI sAthe vAtacItamAM temanA vicAronI rajuAta vizada ane kramabaddha hoya che. AthI guru mahArAje temanA vadhu vidyAbhyAsa mATe paMDitanI sagavaDa paNa karI ApI. naimivijayajIe saMskRta, vyAkaraNa, alaMkAra zAstra vagereno abhyAsa ka2vA sAthe 'raghuvaMza', naiSadhIya vagere mahAkAvyono abhyAsa zarU karyo. hemacaMdrAcArya ane yazovijayajInA saMskRta-prAkRta graMthono abhyAsa guru mahArAja pote karavA lAgyA. prathama cAturmAsa bhAvanagaramAM ja karavAnuM nakkI thayuM. cAra cha mahinAmAM to muni nemivijayajInI pratibhA khIlI UThI. teo potAnA karatAM uMmare moTA ane mahuvAnA vatanI gurubaMdha muni dharmavijayajIne paNa saMskRtano abhyAsa karAvavA lAgyA. prabuddha jIvana upAzramAM rojaroja sAdhuone vaMdana karavA AvatA lokomAMnA keTalAka muni nemivijayajI pAse paNa besatA. koI vAra koIno prazna hoya to naimivijayajI temane samajAvatAM. eka gRhastha to temanI pAse roja niyamita AvatA . eka divasa guru mahArAje joyuM ke e gRhasthane samajAvatI vakhate muni nemivijayajInI vANI askhalita vahe che. temanI bhASA saMskArI che ane uccAro zuddha che. temanA vicAro saraLatAthI vahe che. vyAkhyAna ApavAnI temanAmAM sahajazakita jaNAya che. vRddhicaMdrajI mahArAja ziSyone AgaLa vadhAravAmAM haMmezA bahu utsAhI rahetA. prasaMga joIne ziSyone teo acAnaka moTI javAbadArI soMpI detA ane temanA AtmavizvAsane vadhArI detA.paryuSaNa parva daramiyAna eka divasa jasarAjabhAIne kahyuM ke 'AvatI kAlanuM vyAkhyAna muni nemivijayajI vAMcaze. paraMtu A vAta hamaNAM koIne kahezo nahi.' ethI jasarAjabhAIne Azcarya thayuM. bIjA divase guru mahArAje nemivijayajInA hAthamAM 'kalpasUtranI' subodhikA TIkAnI hastapratanA pAnAM ApyAM ane vyAkhyAna holamAM javAnuM kahyuM. vaLI temaNe nemivijayajIne potAno kapaDo paheravA Apyo. paraMtu nemivijayajI kazuM samajyA nahi. guru mahArAje vyAkhyAna vAcanAra muni cAritra vijayajI sAthe evI goThavaNa karI hatI ke sabhAmAM nemivijayajIne acAnaka ja vyAkhyAna ApavAnI pharaja paDe. nemivijayajI nIcenI pATa para besavA jatA hatA tyAM cAritravijayajIe emanI potAnI bAjumAM besADayA ane zrAvaka zrAvikAone prathama pacakakhANa ApIne jAhera karyu ke AjanuM vyAkhyAna muni nemivijayajI vAMcaze, eTaluM kahIne teo tarata pATa uparathI UtarIne cAlyA gayA. nemivijayajI ekadama vicAramAM paDI gayA. paraMtu have vyAkhyAna vAMcyA vinA chUTako na hato. emanI sajjatA to hatI ja ane AtmavizvAsa paNa hato. eTale guru mahArAjane bhAvavaMdana karI, emanA AzIrvAda mATe prArthanA karI vyAkhyAna vAMcavAnuM cAlu karyuM. pachI to emanI vANI askhalita vahevA lAgI. ethI vyAkhyAnamAM beThelA jasarAjabhAI ane bIjA zrAvako Azcaryacakita thaI gayA. vyAkhyAna puruM thatAM teoe nemivijayajInI vyAkhyAnazaktinA bhArobhAra vakhANa karyA ane gurumahArAja AgaLa jaIne paNa e vAtanI khUba prazaMsA karI. mahArAja zrI nemivijayajIne vaDI dIkSA ApavAnA hatA, paraMtu yogohana karAvI vaDI dIkSA Ape evuM mULacaMdajI mahArAjanA kALa 15 . dharma pachI koI rahyuM nahotuM. eTale mahArAjazrIne amadAvAda mokalavAmAM AvyA hatA. tyAM paMnyAsa zrI pratApavijayajIe yogoddahana karAvI e pachI mahArAjazrI nemivijayajIne vaDI dIkSA ApI. e pachI mahArAjazrI vihAra karI potAnA guru mahArAja pAse pAchA pharyAM. e divasomAM zrI vRddhicaMdrajI mahArAje bhAvanagaramAM sthiratA karI lIdhI hatI, kAraNa ke emane saMgrahaNIno ane saMdhivAno bhAre vyAdhi lAgu paDI gayo hato. potAnI tabiyata nAdurasta hovA chatAM teo cAritrapAlanamAM, svAdhyAyamAM, ziSyone abhyAsa karAvavAmAM kaDaka niyamonuM pAlana karAvavAvALA hatA. tattva-padArthanI temanI jANakArI ghaNI ja sArI hatI eTale gRhastho paNa temanI pAse zaMkAsamAdhAna tathA jJAna-goSThI mATe AvatAM. e vakhate zrI amaracaMda jasarAja, zrI kuMvarajI ANaMdajI vagere rAtanA AvatA ane bAra-eka vAgyA sudhI carcA thatI. mahArAjazrInI tabiyata sArI rahetI nahi, chatAM teo pote koIne 'have tame jAva' ema kahetA nahi mahArAjazrI nemivijayajIe joyuM ke guru mahArAjajIne bahu takalIpha paDe che. eka divasa guru mahArAjathI nemivijayajIne kahevAI gayuM 'jo ne nemA, mAruM zarIra cAlatuM nathI ane A loko roja mane ujAgarA karAve che.' te divase rAtre zrAvako AvyA tyAre mahArAjazrI nemivijayajIe zrAvakone kahI dIdhuM ke 'tame badhA guru mahArAjanI bhakti ka2vA Avo cho ke ujAgarA karAvavA ?' samaju zrAvako tarata vAta samajI gayA ane bIjA divasathI vahelA AvavA lAgyA ane vahelA UThavA lAgyA. mahArAjazrI nemivijayajI saLaMga cAra cAturmAsa guru mahArAja sAthe bhAvanagaramAM rahyA. guru mahArAjanI vaiyAvacca ane potAnA svAdhyAyanI dRSTie e bahu jarUrI hatAM. ethI mahArAjazrIno zAstra abhyAsa ghaNo sAro thayo. teo rojanA so zloko kaMThastha karatA hatA. hemacaMdrAcAryanA vyAkaraNa uparAMta pANininA vyAkaraNano temaNe paNa sarasa abhyAsa karyo temaNe maNizaMkara bhaTTa, narmadAzaMkara zAstrI, tathA rAjyanA zAstrI bhAnuzaMkarabhAI ema traNa judA judA paMDito pAse abhyAsa karyo. temanI bolavAnI chaTA paNa ghaNI sArI thaI hatI. mahArAjazrInI e viSayamAM khyAti prasaratAM kAzI jaI abhyAsa karI AvelA ane saMskRtamAM bolatA eka nAthAlAla nAmanA bhAie saMskRtamAM saMbhASaNa, zAstracarcA karavAno paDakAra pheMkyo. mahArAjazrIe e svIkArI lIdho. spardhA yojAI. mahArAjazrI je rIte kaDakaDATa saMskRtamAM askhalita bolatA hatA ane yogya uttaro ApatA hatA te joIne nirNAyakoe mahArAjazrIne vijayI tarIke jAhera karyA. AthI guru mahArAjane bahuM AnaMda thayo. abhyAsa karAvanAra paMDitone potAno zrama lekhe lAgyo jaNAyo. mahArAjazrInI khyAti A prasaMgathI ghaNI vadhI gaI. e divasomAM paMjAbI sAdhu zrI dAnavijayajIe pAlitANAmAM zrI buddhisiMhajI jaina saMskRta pAThazALAnI sthApanA karI hatI. zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanI paNa e mATe preraNA hatI. zrI dAnavijayajIe joyuM ke zrI nemivijayajImAM bhaNavAnI ghagaza ghaNI che ane bhaNavAnI zakti ghaNI sArI che. eTale emaNe zrI vRddhicaMdrajIne patra lakhI zrInemivijayajI pAlitANA cAturmAsa kare evI vinaMtI karI. e' vinaMtIno svIkAra thatAM mahArAjazrI nemivijayajIe vi.saM. 1949nuM cAturmAsa pAlitANAmAM karavA mATe caitra mahinAmAM vihAra karyo. bIjI bAju thoDA divasamAM guru mahArAja zrI vRddhicaMdrajI mahArAja vaizAkha zuda 7 nA divase kALadharma pAmyA. aMtima samaye pote guru mahArAja pAse rahI zakayA nahi eno mahArAjazrI nemivijayajIne ghaNo AghAta lAgyo. pAlitaNAmAM mahArAjazrIe zrI dAnavijayajI sAthe maLIne adhyayana-adhyApananuM saMgIna kArya karyuM. cAturmAsa pachI mahArAjazrI giranAranI yAtrA karI vicaratA vicaratA jAmanagara padhAryA. ahIM emanAM vyAkhyAnonuM lokone eTaluM badhuM AkarSaNa thayuM ke sa. 1950nuM cAturmAsa jAmanagaramAM karavAnuM nakkI thayuM. mahArAjanA dIkSA paryAyane haju chaeka varSa thavA AvyAM hatAM, paraMtu emanI tejasvitAno prabhAva ghaNo paDato hato. jAmanagaranuM A emanuM svataMtra cAturmAsa hatuM. ahIM
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93. emanA vyAkhyAnonI ane emanI samajAvavAnI zaktinI eTalI badhI mahArAja)maLyA. muni AnaMdasAgara vaya tathA dIkSAparyAyamAM nAnA asara thaI ke emanAthI uMmaramAM moTA eka zrImaMtane emanI pAse dIkSA hatA. vaLI bhASA, vyAkaraNa tathA zAstraabhyAsa karavA mATe bahuM levAnuM mana thayuM. zrImaMta zrAvakane khAvA pIvAno ghaNo zokha hato. utsuka hatA. eTale mahArAjazrIe emane keTalAka divasa sAthe rahIne roja jamavAmAM peMDA vagara emane cAlatuM nahi. bIDI vagerenuM paNa vyAkaraNano abhyAsa karAvyo. tyAra pachI mahArAjazrI vihAra karIne emane vyasana hatuM. AthI gharanAM dIkSA letAM emane aTakAvatAM hatAM. pAlitANA padhAryA. korTamAM paNa kesa dAkhala karyo hato. tema chatAM temaNe makkama rahIne * pAlitANAmAM tyAre zrI dAnavijayajI birAjatA hatA teo mahArAjazrI pAse dIkSA lIdhI. emanuM nAma sumativijaya rAkhavAmAM vidvAna ane tArkikaziromaNi hatA. temanI vyAkhyAnazailI paNa AvyuM. dIkSA lIdhI eTale tarata emanAM vyasano ane zokha kudaratI chaTAdAra hatI. e vakhate pAlitANAnA ThAkorane zatruMjaya tIrtha aMge rIte chUTI gayA. teo mahArAjazrInA sAnnidhyamAM saMyama jIvana sArI jaino sAthe gharSaNa cAlatuM hatuM. paraMtu paMjAbI nIDara muni dAnavijayajI rIte pALavA lAgyA. vyAkhyAnamAM vAraMvAra udabodhana karatA ke ThAkoranI ApakhudI calAvI jAmanagaramAM cAturmAsanI bIjI eka mahattvanI phalazruti e hatI levI na joIe. AthI ThAkora mahArAjazrI dAtavijayajI upara cAMpatI ke mahArAjazrInI nizrAmAM siddhAcalajI tathA giranArano charI pALato najara rAkhatA. mahArAjazrI nemivijayajIne lAgyuM ke A saMgharSa atyAre saMgha kADhavAmAM Avyo mahArAjazrIno tIrthayAtrA saMghano A prathama ja vadhAravAmAM sAra nathI. dAnavijayajInI upasthitithI e vadhavAno anubhava hato, paNa e anubhava eTalo sarasa hato ke pachI to saMbhava che ane badhAnA dekhatAM vihAra karIne jAya to paNa tarkavitarka mahArAjazrInA cAturmAsa pachI ghaNe sthaLethItIrthayAtrA saMghanuM Ayojana thavAno saMbhava che. eTale mahArAjazrIe teone paroDhiye pAlitANA thayuM hatuM. rAjyanI bahAra mokalI dIdhA ane pote tyAM rokAI vAtAvaraNa zAMta mahArAjazrIne dIkSA lIdhAne lagabhaga cha varSa thaI gayAM hatAM. karAvyuM. pAlitANAthI vihAra karI mahArAjazrI amadAvAda padhAryA. dIkSA lIdhA pachI teo potAnA vatanamAM padhAryA nahotA. AthI dAnavijayajI mahArAja te agAu amadAvAda AvI gayA hatA ane mahuvAnA saMghe temane vi.saM. 1951nuM cAturmAsa mahuvAmAM karavA mATe pAMjarApoLanA upAzraye birAjamAna hatA. emaNe te vakhate padhAravAnI AgrahabharI vinaMtI karI. jAmanagaranA cAturmAsa ane tattvArthasUtra upara vyAkhyAno cAlu karyA hatAM, ane temane sAMbhaLavA tIrthayAtrA saMgha pachI vihAra karatAM karatAM mahArAjazrIe jyAre | mATe zrAvakonI saMkhyA ghaNI vadhI hatI. dAnavijayajI mahArAja ghaNA mahuvAmAM praveza karyo tyAre mahotsavapUrvaka emanuM bhavya sAmaiyuM karavAmAM 'vidvAna hatA, dekhAve tejasvI hatA, zAstrajJa hatA ane sarasa vaktA hatA, eTale emanI vANInuM AkarSaNa ghaNAne thayuM hatuM. evAmAM AvyuM hatuM. dIkSA pachI mahArAjazrIno mahuvAmAM A prathama praveza hato. emanA mAtApitA hayAta hatA. mahArAjazrI emanA ghare emanI tabiyata bagaDI. ArAma mATe zeTha haThIsiMhanI vADIe teo gayA. temaNe vyAkhyAnanI javAbadArI mahArAjazrI nemivijayajIne vahoravA padhAryA tyAre potAnA dIkSita putrane vahorAvavAmAM teo soMpI. amadAvAda jevuM moTuM nagara, pAMjarApoLano upAzraya, jANakAra gadagadita thaI gayA hatA. pratiSThita zrotAvarga, emAM mahArAjazrI nemivijayajInuM pahelI vAra mahuvAmAM mahArAjazrIe maitrI Adi cAra bhAvanA upara sarasa padhAravuM tema chatAM emaNe tattvArthasUtra upara evAM sarasa vyAkhyAno vyAkhyAno ApyAM. emano avAja bulaMda hato. emanA vyAkhyAno ApyAM ke mahArAjazrIne cAturmAsa tyAM ja karavA AgrahabharI vinaMtI sAMbhaLavA mATe vizALa janamedanI upasthita rahetI. A cAturmAsa thaI. e vakhate zeTha manasukhabhAI bhagubhAI, zeTha haThIsiMha kesarIsiMha, daramiyAna mahArAjazrInA haste be mahatvanA kAryo thayAM: (1) emanI zeTha lAlabhAI dalapatabhAi, zeTha dhoLazAjI, zeTha maNibhAI preraNAthI mahuvAmAM pAThazALA sthApavAmAM AvI ene mATe dAnanI premAbhAI, zeTha pAnAcaMda hakamacaMda, zeTha DAhyAbhAI devatA vagere rakama mahArAjazrInA bahAragAmanA be bhakto taraphathI maLI ane (2) khyAtanAma zreSThIo mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM AvatA. mahArAjazrInA haste mahuvAnA eka gRhasthane dIkSA ApavAmAM AvI amadAvAdanA vi. sa. 1953nA cAturmAsa pachI mahArAjazrI ane emanuM nAma muni saubhAgyavijayajI rAkhavAmAM AvyuM. vihAra karIne kapaDavaMja padhAryA hatA. te vakhate khaMbhAtathI zeTha zrI mahuvAnA cAturmAsa pachI zatruMjaya, zaMkhezvara vagere tIrthonI yAtrA. amaracaMde premacaMdanA putra zrI popaTalAla amaracaMda ane bIjA zreSThIo karIne mahArAjazrI rAdhanapura padhAryA. rAdhanapuramAM mahArAjazrInAM kapaDavaMja AvyA ane mahArAjazrIne khaMbhAtamAM vi. saM. 1954nuM vyAkhyAnono ghaNo moTo prabhAva paDavA lAgyo ane divase divase cAturmAsa karavAnI vinaMtI karI. khaMbhAta jevA moTA kSetrano ane zrotAonI saMkhyA vadhavA lAgI. mahArAjazrI rAdhanapuramAM hatAM tyAre lAbhAlAbhano vicAra karI mahArAjazrIe e vinaMtIno svIkAra karyo eka vakhata teo "haribhadrasUrikRta 'aSTaka' vAMcatA hatA hatA. ane yathA samaye khaMbhAta cAturmAsa mATe padhAryA. haribhadrasUrino A graMtha eTalo pavitra ane pUjanIya manAya che ke e zeThazrI amaracaMda premacaMda e khaMbhAtanI eka anokhI pratibhA graMtha mATe paNa zrAvako ane sAdhubhagavaMto "jI' lagADI "aSTakajI hatI. teo khUba dhana kamAtA, paraMtu potAnA parigraha parimANanA bole che. mahArAjazrI e graMthanuM vAMcana karatA hatA tyAre keTalAka vratanuM custa pAlana karavA mATe prativarSa ghaNuM ghana dharmakAryomAM ane zrAvako maLavA AvyA. tooe sahaja jijJAsAthI pUchyuM sAdharmikone madada karavAmAM vAparatA. emaNe siddhAcala, Abu, sAheba, kayA graMthanuM vAMcana cAle che?' kesariyAjI, sametazikhara ema judA judA maLI ATha vakhata charI "aSTakajInuM ' mahArAjazrIe kahyuM. pALatA saMgha kADhayA hatA. sAteka vakhata temaNe upadhAna karAvyAM hatAM. akajInuM' ? sAheba Apano dIkSAparyAya keTalo? bAravratadhArI zrI amaracaMdabhAIe mahArAjazrInA upadezathI "zrI "sAta varSano. kema pUchavuM paDayuM ?' vRddhicaMdra jaina saMskRta pAThazALA'nI sthApanA mATe moTuM Arthika sAheba, avinaya thAya to kSamA karazo, paNa akajI to vIsa yogadAna ApyuM hatuM. vidyArthIone emAM dhArmika abhyAsa sAthe varSanA dIkSA paryAya thAya pachI ja vAMcI zakAya !" saMskRta bhASA, vyAkaraNa vagereno abhyAsa karAvavA mATe uttara "bhAI, huM to emAM 14 svara ane 33 vyaMjana lakhyA che te vAMcuM bhAratamAMthI paMDitone bolAvavAmAM AvyA hatA.(A pAThazALAmAMthI chuM. bAkI tame kaho cho evo niyama koI graMthamAM vAMcyo nathI. tame ja abhyAsakarIne ujamazIbhAI dhIyAe mahArAja pAsethI dIkSA lIdhI vAMcyo hoya to jaNAvo' * hatI ane teo pU.udayasUri banyA hatA.) paNa evuM koI graMthamAM lakhyuM hoya to zrAvako jaNAve ne? vastutaH A pAThazALA uparAMta mahArAjazrIe eka 'jaMgama pAThazALA'nI e divasomAM saMskRta bhASAno ane zAstrono abhyAsa ghaTI gayo hato sthApanA karI. mahArAjazrInI sAthe ja e vidyArthIo vihAra kare ane eTale ja AvI vAta kyAMka pracalita thaI haze ! dareka gAmamAM potAnI svataMtra rahevA jamavAnI vyavasthA karI rAdhanapurathI vihAra karIne mahArAjazrI zaMkhezvara thaI vaDhavANa mahArAjanI pAse abhyAsa kare. padhAryA ane vi.saM. 1952nuM cAturmAsa vaDhavANamAM karyuM. cAturmAsa cAturmAsa pUrNa thatAM zeThazrI amaracaMdabhAIe siddhAcalano saMgha pachI mahArAjazrI lIMbaDI padhAryA. tyAM muni AnaMdasAgara sAgarajI kADhavAnI bhAvanA vyakta karI. khaMbhAtamAM pAThazALAnAM ane bIjA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-93 ane tA. 16-5-93 keTalAMka kAmo adhUrAM hatAM tema chatAM mahArAjazrI saMghamAM joDAyA. emanI nizrAne lIdhe moTo saMghanIkaLyo ane lokonI dharmabhAvanAmAM vRddhi thaI. zeTha amaracaMdabhAIne paNa jIvananuM eka chelluM moTuM kArya karyAno saMtoSa thayo. prabuddha jIvana khaMbhAtanAM adhUrAM kAryone lIdhe bIju cAturmAsa paNa khaMbhAtamAM karavAno mahArAjazrIne Agraha thayo. A cAturmAsa daramiyAna mahArAjazrInI preraNAthI jIrNodvAranuM eka mahatvanuM kArya e thayuM ke khaMbhAtamAM judA judA vistAramAM evAM ogaNIsa jeTalAM derAsara jIrNa thai gayAM hatAM. vaLI zrAvakonI vasatI paNa tyAM ghaTI gaI hatI. derAsaronI nibhAvanI paNa muzkelI hatI. AthI e badhAM derAsaronI pratimA jIrAvalApADAnA derAsarano jIrNoddhAra karI tyAM padharAvavAnuM nakkI thayuM. zeTha amaracaMdabhAInA putra popaTabhAIe e mATe badhI javAbadArI uThAvI lIdhI ane tana, mana ane dhanathI ghaNo bhoga Apyo. mahArAjazrInA haste tyAM pratiSThA mahotsava thayo. taduparAMta; sthaMbhana pArzvanAtha bhagavAnanI nIlamaratnanI sAta IMcanI aitihAsika pratimA vi.saM. 1952mAM corAI gaI hatI ane pachI maLI AvI hatI ane je paroNA tarIke rAkhavAmAM AvI hatI tenI pratiSThA paNa mahArAjazrInA haste dhAmadhUmathI karavAmAM AvI. khaMbhAtamAM A samaya daramiyAna eka mahatvanI aitihAsika ghaTanA banI hatI. jarmanInA vidvAna DaoN. harmana jekobIe pAzcAtya jagatane jaina dharmano paricaya e kALe karAvyo hato. jarmanImAM rahI, tyAM upalabdha hastapratane AdhAre emaNe jaina dharmanA keTalAka graMthonu saMzodhana-saMpAdana karyuM hatuM. paraMtu 'AcArAMga'AgamanA emanA saMpAdane bhAratanA jainomAM vivAda jagAvyo hato, kAraNake temaNe evuM pratipAdana karyuM hatuM ke jaina AgamomAM mAMsAhAranuM vidhAna che. AthI mahArAjazrI ane muni AnaMdasAgarajI (sAgarajI mahArAja)e sAthe maLIne parihArya-mImAMsA' nAmanI pustikA lakhIne DaoN. jekobInA vidhAnono AdhAra sahita virodha karyo hato. DaoN. jekobI jyAre bhArata AvyA tyAre khaMbhAta mahArAjazrIne maLavA gayA hatA. teo ghaNI badhI zaMkAo laIne AvyA hatA, paraMtu be divasanA rokANamAM temanI mukhya mukhya zaMkAonuM samAdhAna thaI gayuM. AthI ja emaNe potAnI bhUlono lekhita ekarAra karI lIdho hato. vi.saM. 1955nuM cAturmAsa khaMbhAtamAM karI mahArAjazrI peTalAda padhAryA. vi.saM. 1956nI A sAla hatI. e varSe bhayaMkara dukALa paDayo hato ane chappaniyA dukALa tarIke e oLakhAyo hato. emAM keTaleka sthaLe mANaso maratAM, vaLI abola pazuonI sthiti vadhu dayAjanaka hatI. loko pAse potAnA Dhorone khavaDAvavA mATe ghAsacAro ke enA paisA nahotA. eTale teo kasAIne Dhoro vecI detA, mahArAjazrIne lAgyuM ke Dhorone bacAvavA mATe koI vyavasthA karavI joIe. eka divasa peTalAdamAM mahArAjazrI upAzrayamAM beThA hatA tyAM rastA para najara paDatAM joyuM ke koIka mANasa keTalIka bheMsone laI jato hato. enI cAla ane enA hAvabhAva uparathI mahArAjazrIne lAgyuM ke jarUra te kasAI hovo joIe. pAThazALAnA vidyArthIo dvArA cUpacApa tapAsa karAvatAM mahArAjazrIne khabara paDI ke potAnuM anumAna sAcuM che. have A bheMsone bacAvavI kevI rIte ? mahArAjazrIe vidyArthIone yukti batAvI. vidyArthIoe bheMso pAse jaIne emane evI rIte bhaDakAvI ke badhI Ama tema bhAgI gaI. koI kasAInA hAthamA rahI nahIM. pachIthI paNa te maLI nahIM. kasAIe vidyArthIo sAme phariyAda noMdhAvI, kesa cAlyo. nyAyadhIze vidyArthIone choDI mUkyA. mahArAjazrIe DhoronA nirvAha mATe kAyamI phaMDa UbhuM karAvyuM ane pAMjarApoLanI vyavasthAne vadhu suddaDha banAvI. peTalAdathI mahArAjazrI mAtara, kheDA vagere sthaLe vihAra karI, kyAMka gAmamAM cAlatAM kusaMpanu nivAraNa karatA, kayAMka derAsara ke upAzrayanA jIrNoddhAra ke nirvAha mATe upadeza ApatA, to kyAMka pAMjarApoLanI sthApanA mATe athavA to tenA nirvAha mATe bhalAmaNa karatA. mahArAjazrInAM vyAkhyAnono prabhAva eTalo vadhato hato ke ajaina amaladAro paNa temanI vANI sAMbhaLavA AvatA. 17 kheDAmAM mahArAjazrI hatA tyAMre amadAvAdanA saMghanA zreSThIo vinaMti karavA AvyA ke AgAmI cAturmAsa-vi.saM.1956nuM cAturmAsa amadAvAdamAM karavAmAM Ave. emanI vinaMtino svIkAra karI mahArAjazrIe amadAvAda tarapha vihAra karyo. amadAvAdamAM praveza karIne mahArAjazrIe pAMjarApoLanA upAzraye cAturmAsa karyuM. A cAturmAsa daramiyAna emaNe pAjarApoLanA nirvAha mATe ghaNI moTI rakama ekatra karAvI. taduparAMta mahArAjazrIe zrAvakomAM zrutajJAnano pracAra thAya e hetuthI jaina tattvavivecaka sabhA' nAmanI saMsthAnI sthApanA karAvI. amadAvAdanA cAturmAsa daramiyAna pATaNanA eka garIba anAtha chokarAne zeTha jesiMgabhAIne tyAM rAkhavA ane nokarIe rAkhavA eka bhAI laI jatA hatA. rastAmAM pAMjarApoLanA upAzraye teo mahArAjazrIne vaMdanA karavA gayA. e vakhate chokarAe zeThane ghare rahevAne badale upAzraye rahevAnI AgrahabharI icchA darzAvI. chokaro ghaNo tejasvI hato. te upAzramAM ja rahI gayo ane pAThazALAnA vidyArthIonA rasoDe jamavA lAgyo. chokarAe dIkSA levA mATe Agraha karyo. paraMtu tenI uMmara haju nAnI hatI ane nAnA chokarAne dIkSA ApavAnI ghaTanAthI uhApoha thavAno saMbhava hato. AthI enI nava varSanI uMmara thatAM mahArAjazrIe ene ane bIjA eka bhAI tribhovanadAsane dIkSA levI hatI temane kAsIndrA nAmanA nAnA gAme mokalyA ane tyAM zrI sAgarajI mahArAja tathA zrI sumativijayajI mahArAjane tyAM jaI e bannene dIkSA ApavA mATe bhalAmaNa karI. te mujaba dhAmadhUma vinA dIkSA apAI ane e bALakanuM nAma rAkhavAmAM AvyuM muni yazovijayajI ane mahArAjazrInA ziSya tarIke temane jAhe2 ka2vAmAM AvyA. teo thoDo vakhata anyatra vicarI cAturmAsamAM mahArAjazrI sAthe joDAI gayA. A tejasvI bAlamuni mahArAjazrInA atyaMta priya ziSya hatA. amadAvAdanA A cAturmAsa pachI bhAvanagarathI mahArAjazrInA vaDIla guru baMdhu paMnyAsazrI gaMbhIravijayajIno saMdezo Avyo. guru mahArAjazrI vRddhicaMdrajI mahArAje paMnyAsa zrI gaMbhIravijayajIne AjJA karI hatI ke samaya thatAM temaNe mahArAjazrI nemivijayajIne yogohana karAvavA. e mATe zrI gaMbhIravijayajIe mahArAjazrIne bhAvanagara bolAvyA hatA. mahArAjazrInI tabiyata evI sArI na hatI ke vihArano zrama uThAvI zake eTale e samAcAra maLatAM tathA amadAvAdanA zreSThIoe jAte jaI vinaMti karatAM zrI gaMbhIravijayajI pote vihAra karIne amadAvAda padhAryAM ane mahArAjazrIne 'uttarAdhyayanasUtra'nA yogoddahana karAvyA ane vi.saM. 1957nuM cAturmAsa paNa teoe sAthe pAMjarApoLanA upAzraye karyuM. tyAra pachI vi. saM. 1985nuM cAturmAsa paNa teo baMnnee amadAvAdamAM ja karyuM ane bIjA keTalAka AgamonA paNa yogo(hana mahArAjazrIe karAvI lIdhA. daramiyAna zrI dAnavijayajI mahArAja kSayanI bImArIne kAraNe pAlitANAmAM kALadharma pAmyAnA samAcAra AvatAM mahArAjazrIne potAnA eka vidyAgurune gumAvyAnuM duHkha thayuM. cAturmAsa pUrNa thatAM mahArAjazrIe paMnyAsajI mahArAja sAthe bhAvanagara tarapha vihAra karyo. - vi.saM.1959nuM cAturmAsa mahArAjazrIe paMnyAsa zrI gaMbhIravijayajI sAthe bhAvanagaramAM karyu. A cAturmAsa daramiyAna paMnyAsajIe mahArAjazrIne 'bhagavatI sUtra'nA moTA yogamAM praveza karAvyo hato. daramiyAna bhAvanagaramAM plegano upadrava cAlu thayo eTale teone tyAMthI acAnaka vihAra karIne zAstrIya maryAdA anusAra najIkanA varateja gAme javuM paDayuM. paraMtu tyAM paNa pleganA kissA banavA lAgyA hatA, khuda paMnyAsajI mahArAjanA be ziSyane paNa pleganI gAMTha nIkaLI, ethI paMnyAsajI mahArAja ciMtAtura banI gayA hatA. paraMtu mahArAjazrI nemivijayajIe e be ziSyonA rAta-divasa kALajI pUrvaka upacAra karyA ke jethI teonI gAMTha ogaLI gaI ane teo plegamAMthI bacI gayA. paraMtu A parizramane kAraNe mahArAjazrIne tAva Avyo ane te Utarato na hato. e samAcAra mahArAjazrInA paramabhakta zeThazrI manasukhabhAI bhagubhAIne amadAvAdamAM maLyA. emaNe tarata tAra karIne bhAvanagaranA eka DaoNkTarane varateja mokalyA ane emaNe
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana mahArAjazrIno tAva Utaryo che ke nahi te jANavA mATe eka divasamAM eMsI jeTalA tAra karyA, e divasomAM jaladI samAcAra meLavavA mATe tAranuM ja eka mAtra sAdhana hatuM ane te paNa loko na chUTake ja upayoga karatA. eTale varateja jevA nAnA gAmamAM eMsI jeTalA tAra covIsa kalAkamAM AvyA ethI posTamAstarane navAI lAgI.mahArAjazrInI tabiyata barAbara thaI nahotI e jANIne zeTha manasukhabhAIe amadAvAdanA potAnA DaoNkTarane varateja ravAnA karyo. e vakhate manasukhabhAInA potAnA putra mANekalAlane tAva Avato hato, paraMtu putra karatAM guru mahArAja adhika che ema samajIne temaNe DaoNkTarane mokalyA hatA. DaoNkTara AvatAM ane barAbara upacAra thatAM mahArAjazrIno tAva UtarI gayo. ethI zeThe nizciMtatA anubhavI. cAturmAsa pUrNa thatAM paMnyAsajI mahArAja ane anya munivaro vaLA-vallabhIpura padhAryA. vaLAnuM prAcIna aitihAsika nAma 'vallabhIpura' mahArAjazrIe pracalita karyuM hatuM. vallabhIpuranA ThAkora sAheba zrI vakhatasiMhajI mahArAjazrInA ananya bhakta hatA. mahArAjazrInA 'bhagavatIsUtra'nA joga pUrA thavA AvyA hatA eTale emane gaNi tathA paMnyAsanI padavI vallabhIpuramAM ApavAmAM Ave evo emano ghaNo Agraha hato ane chevaTe e pramANe ja nirNaya thayo. mahArAjazrInA bIjA ananya bhakta amadAvAdanA zeTha manasukhabhAIe A mahotsavanA badhA Adeza pote meLavI lIdhA hatA. paMnyAsa zrI gaMbhIravijayajI mahArAje caturvidha saMgha samakSa badhI vidhi karavA pUrvaka mahArAjazrIne 'gaNi' padavI ane tyAra pachI thoDA divase paMnyAsa' padavI arpaNa karI hatI. A utsava pachI mahArAjazrIe vallabhIpuramAM muni AnaMdasAgarajI, muni premavijayajI tathA munizrI sumativijayajIne bhagavatIsUtranA yogamAM praveza karAvyo hato. tyAra pachI mahArAjazrI tyAMthI vihAra karI amadAvAda padhAryA ane vi.saM. 1960nuM cAturmAsa emaNe amadAvAdamAM karyuM. vi.saM. 1960nA cAturmAsa pachI amadAvAdathI zeThazrI vADIlAla jeThAlAle mahArAjazrInI nizrAmAM siddhAcalajInI yAtrAno saMgha kADhayo hato, saMghe yAtrA nirvighna, umaMgabhera pUrI karI hatI. mahArAjazrIe tyAra pachI pAlitANAmAM thoDo samaya sthiratA karI hatI. chellA keTalAka samayathI pAlitANAnA ThAkora zrI mAnasiMhajIne jaino tarapha dveSa thayo hato. ThAkoranA rAjyamAM zatruMjayano pahADa Avelo hovAthI teo pahADa upara buTa paherIne caDhatA hatA. A vAtanI koIke temanI AgaLa Takora karI eTale ThAkorane thayuM ke pote rAjyanA mAlika che ane koI sAmAnya mANasa potAnI kema TIkA karI zake ? asahiSNu ane krodhI svabhAvanA ThAkore jainonI pavitra bhAvanAne Adara ApavAne badale jANIjoIne buTa paherIne ane sigAreTa pItAM pItAM DuMgara upara TheTha dAdAnA darabAramAM javAnuM cAlu karyuM. AthI to UlaTI jainonI lAgaNI vadhu dubhAI. ThAkoranA A AzAtanAbharyA duSTa kRtya sAme ghaNo uhApoha thayo ane virodha darzAvavA mATe ThAkora upara gAmegAmathI tAra AvavA lAgyA. paraMtu enI ThAkora upara koI asara thaI nahi. tA. 16-4-93 ane tA. 16-5-93 mahArAjazrInI nizrAmAM yojavAmAM AvI. A AzAtanA baMdha karAvavA aMge kevAM kevAM pagalAM levAM tenI gaMbhIra vicAraNA temAM thaI. ThAkora jo vadhu chaMcheDAya to potAnA rAjyamAM jainone ghaNo trAsa ApI zake eTale AmAM kunehathI kAma levAnI jarUra che. sAdhu-sAdhvIone takalIpha na paDe eTalA mATe mahArAjazrIe teo badhAne pAlitANA rAjayanI hada choDIne bhAvanagara rAjayanI hadamAM cAlyA javAnuM kahyuM. vaLI AvA kAmamAM zarIre sazakta, hiMmatavAna, kAbela mANasanI jarUra paDe. e mATe bhAIcaMdabhAI nAmanA eka kAbela bhAI taiyAra thayA. temane rAjyanA daphtaramAMthI patravyavahAranA davastAvejanI nakala meLavI lIdhI. temanA upara vahema AvatAM rAjyanA polise temane pakaDIne kedamAM pUryA, paraMtu kaMI purAvo na maLatA bIje divase choDI dIdhA. bhAIcaMdabhAI ethI Dare evA nahotA. temaNe pAlitANAnI AsapAsanA gAmonA Ayara lokono jaIne samajAvyuM ke musalamAna loko tamArA bakarAne upADI jaIne vadha karAvaze to vakhata jatAM tamArAM gheTAM-bakarAM ochAM thaI jaze ane tamArI AjIvikA bhAMgI paDaze. A vAta mahArAjazrI nemivijayajI pAse AvI tyAre temaNe zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhInA vahIvaTadArone kahyuM ke teo rUbarU jaIne ThAkorane samajAve ane na mAne to pachI rAjakoTanA poliTikala ejanTamAM kesa dAkhala karavo.zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhInA vahIvaTadAro ThAkorane samajAvavAmAM niSphaLa nIvaDyA eTale korTamAM kesa dAkhala karavAmaM Avyo. AthI to ThAkora vadhu uzkerAyA. temaNe gAmanA musalamAnone bolAvyA ane caDhAvyA. temaNe musalamAnone kahyuM ke DuMgara upara IMgArazA pIranA sthAnakamAM rAjayanA kharce pAkI dIvAla karI ApavAmAM Avaze ane eka oraDI paNa bAMdhI ApavAmAM Avaze. ThAkore jainone dhamakI ApatAM kahevaDAvyuM 'huM IMgArazApIranA sthAnake musalamAno pAse bakarAno bhoga caDhAvarAvIza ane dAdA AdIzvara upara tenuM lohI chAMzaTI tyAre ja jaMpIza.' A vAtanI jANa thatAM pAlitANAnA jaina saMgha taraphathI sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikAnI eka khAnagI sabhA AthI Ayaro ciMtAtura banyA. bhAIcaMdabhAI Ayara AgevAnone mahArAjazrI pAse laI AvyA ane Ayaroe mahArAjazrIne kahyuM ke 'ame koI paNa hisAbe DuMgara upara pIranA sthAnakamAM oraDI ke chAparuM thavA nahi daIe ke jethI musalamAno bakarAno vadha kare.' AthI rAjya taraphathI IMTa-paththara-cUno retI vagere DuMgara upara caDhAvavAmAM AvatuM to Ayara loko aDadhI rAte te badhuM tyAMthI upADIne evI rIte Aghe pheMkI detA ke tenI kazI kaMI bhALa lAgatI nahi, ke koI pakaDAtA nahIM. AthI rAjyanA noka2o thAkyA. ThAkora paNa krodhe bharAyA. paraMtu kone pakaDavA te samajAtuM nahotuM. A samaya daramiyAna rAjakoTanI korTano cukAdo Avyo. emAM peDhIno vijaya thayo. ThAkora hArI gayA. buTa paherI sigAreTa pItAM pItAM DuMgara upara caDhavAnI temane manAI thai.tIrthanI AzAtanA baMdha ka2vAno temane hukama maLyo. korTano hukama maLatAM ThAkora lAcAra thaI gayA. mahArAjazrInI preraNA ane kunehathI maLelA jainonA A vijayane gAme-gAma lokoe utsava tarIke Ujavyo. pAlitANAthI tyAra pachI vihAra karIne mahArAjazrI mahuvA padhAryA. emanA saMsArI pitAzrI lakSmIcaMdabhAI have vRddha thaI gayA hatA. teo mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM roje roja AvatA hatA. mahArAjazrI vyAkhyAnamAM roja haribhadrasUri kRta 'aSTakajI' vAMcatA hatA. mahArAjazrInA vyAkhyAno sAMbhaLIne lakSmIcaMdabhAInA hRdayanuM ghaNuM parivartana thaI gayuM hatuM. mahArAjazrIe jyAre dIkSA lIdhI tyAre lakSmIcaMdabhAIne ghaNo roSa hato. paraMtu have mahArAjazrInI vidvatA, adabhuta vyAkhyAna zailI ane custa saMyama pAlana joIne potAnA e putrane mATe lakSmIcaMdabhAI dhanyatA anubhavavA lAgyA hatA ane temane paNa vairAgya ane jJAnano raMga lAgyo hato. teo upAdhyAyazrI yazovijayajInA graMthonuM parizIlana jIvananA chellAM varSomAM niyamita karatA rahyA hatA. sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritoSika 'prabuddha jIvana'mAM varSa daramiyAna pragaTa thayelA lakhANomAM zreSTha yogadAna ApanAra lekhakane sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritoSika ApAya che. amane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke 1992nA varSa mATenuM pAritoSika DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyAne temanA lekho mATe ApavAmAM Ave che. A pAritoSika mATe nirNAyaka tarIke DaoN, ramaNalAla cI. zAha, zrI dhanazyAma desAi ane zrI pannAlAlala 2. zAhe sevA ApI che. ame DaoN. kApaDiyAne abhinaMdana ApIe chIe ane nirNAyakono AbhAra mAnIe chIe. maMtrIo
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 ane tA. 16-pa-93 prabuddha jIvana 19. cAturmAsa pUrNa thatAM mahArAjazrI e vihAra karyo. bhoyaNI tIrthanI yAtrArthe saMgha nIkaLyo hato. pAlitANAthI mahArAjazrI mahuvA padhAryA. pAtro karI teo kalola padhAryA. tyAMnA derAsaranA jIrNoddhAranI rastAmAM naipa nAmanuM gAma dariyAkinAre Ave. tyAMnA eka vaiSaNavabhAI AvazyakatA hatI. eTale amadAvAda AvIne e mATe upadeza ApatAM narottamadAsa ThAkarazIe mahArAjazrI pAse jaina dharma aMgIkAra karyo. eka zreSThIe enI tamAma javAbadArI upADI lIdhI. amadAvAdanI mahArAjazrIe joyuM ke dariyAkinAre vasatA mAchImAro mAchalAM sthiratA daramiyAna mahArAjazrIe cAra mumukSuone amadAvAdamAM mAravAnuM ghora hiMsAkArya kare che. e mATe teone bodha Apavo joIe dIkSA ApI ane mumukSa zrI ujamazIbhAI dhIyAne emanA e kAryamAM narottamabhAIno sahakAra upayogI nIvaDayo. mahArAjazrI kaTuMbIjanono virodha hato tethI tyAra pachI mAtara pAse devA gAme dIkSA temanI sAthe dariyA kinAre gayA. emane joIne mAchImAro Azcarya ApI. A ujamazIbhAI te muni udayavijayajI, je pachI pAmyA. mahArAjazrIe badhAne ekatra karI upadeza Apyo. pApanI mahArAjazrInA paTTAra ziSya udayasUrijI banyA. muni udayavijayajIne pravRttino vyavasAya choDI devAthI bIjA nirdoSa vyavasAyamAM vadhu emanA kuTuMbIjanonI icchA anusAra vaDI dIkSA khaMbhAtamAM ApavAmAM kamANI thAya che e vAta para bhAra mUkyo. saue mAchalAM na mAravAnI AvI, ane saM.1962nuM cAturmAsa mahArAjazrIe khaMbhAtamAM ja karyuM pratijJA lIdhI. teone AjIvikAnI kaMI muzkelI paDe to sahAya ane te daramiyAna potAnA ziSyone zAstrAbhyAsa karAvyo. ' karavAnuM ane yogya kAma dhaMdhe lagADavAnuM vacana narottamabhAIe ApyuM. khaMbhAtanA cAturmAsa pachI suratanA saMghanI vinaMtIne mAna ApIne mAchImAro pAsethI mAchalAM mAravAnI jALa narottamabhAIe laI cAturmAsa suratamAM karavA mahArAjazrIe vihAra karyo, paraMtu borasadamAM lIdhI. e pramANe A dariyA kAMThAnA bIjA gAmomAM jaIne paNa eka ziSya muni navijayajI kALadharma pAmyA. vaLI te samaye plegano mAchImArone upadeza Apyo ane emanI jALa paNa laI lIdhI. badhI rogacALo phATI nIkaLyo. enI asara be ziSyane thatAM chANImAM jALa ekaThI karI dAThA gAmanA bajAramAM badhAnI vacce narottamabhAIe mahArAjazrIne rokAI javuM paDayuM. sadabhAgye ziSyone sAruM thaI gayuM, enI hoLI karI. mAchImAro anya vyavasAyamAM lAgyA ane paiseTake paraMtu tyAra pachI mahArAjazrIne tAva tathA saMgrahaNI thayAM. eTale chevaTe sukhI thayA. suratanA cAturmAsano kAryakrama baMdha rAkhavo paDayo. svasthatA thatAM teo A hiMsA aTakAvavA uparAMta mahArAjazrIe A vistAranA badhA vihAra karI amadAvAda AvyA. lokone upadeza ApI navarAtrimAM pADA, bakarAnA vadhanI prathA paNa tyAra pachI mahArAjazrI chANI, vaDodarA, DabhoI vagere sthaLe baMdha karAvI vihAra karatAM khaMbhAta padhAryA, kAraNake ahIM emanA haste A arasAmAM mahArAjazrIne samAcAra maLyA ke aMtarIkSajI jIrAvalApADAnA 19 gabhArAvALA cintAmaNi pArzvanAthanA tIrthamAM zrI sAgarajI mahArAja tIrthanA vivAdamAM muzkelImAM mukAyA che derAsaramAM pratiSThA thavAnI hatI. pratiSThAvidhi mahotsavapUrvaka pUrI ane jhagaDo korTa sudhI gayo che. e jANIne mahArAjazrIe ANaMdajI thaI. mahArAjazrIe vi.saM. 1963nuM cAturmAsa paNa khaMbhAtamAM karyuM. kalyANajInI peDhInA agraNIo tathA anya kAyadA niSNAMtone amadAvAda pachI mahArAjazrInA dharmapracAranuM moTuM kSetra khaMbhAta hatuM. bolAvIne, temane yogya salAhasUcano ApI aMtarIkSajI mokalyA. emaNe ahIMnA bhaMDAronI hastaprato vyavasthita karAvI tathA ethI korTamAM kesa laDavAmAM peDhIne saphaLatA maLI ane sAgarajI kanyAonI vyAvahArika keLavaNI mATe zrI vRddhicaMdrajI jaina mahArAjanI muzkelI dUra thaI. kanyAzALAnI sthApanA karAvI. mahArAjazrI dAThAthI vihAra karI mahuvA pahoMcyA ane cAturmAsa cAturmAsa pachI mahArAjazrI vihAra karI amadAvAda thaI kalola tyAM karyuM. mahuvAmAM cAturmAsa daramiyAna mahArAjazrInA saMsArI padhAryA. tyAM pratiSThA karAvI bhoyaNI, zaMkhezvara vagere tIrthonI vihAra mAtuzrIe tathA nAnA bhAIe sArI dharmarAdhanA karI. mahArAjazrInI yAtrA karatA karatA teo bhAvanagara padhAryA. bhAvanagaramAM jaina | nizrAmAM keTalAMka mahatvanA kAryo thayAM ane cAturmAsane aMte zvetAmbara konpharansanuM zeTha manasukhabhAI bhagubhAInA pramukhapade adhivazana yojAyuM hatuM. A adhivezanamAM mahArAjazrI roja bhinna siddhAcalajIno saMgha nIkaLyo. bhinna viSaya upara vyAkhyAna ApatA. temanuM vaktavya eTaluM sacoTa - siddhAcala tIrthanI yAtrA karI vi.saM. 1966mAM mahArAjazrI tathA vidvadUbhogya rahetuM ke te sAMbhaLavA mATe bhAvanagara rAjyanA potAnA ziSyo sAthe vicaratI bodAnAnesa padhAryA. koLI, bharavADa dIvAna sara prabhAzaMkara paTTaNI, gAyakavADI subA, jUnAgaDhanA dIvAna , vagere lokonA nesaDA jevAM gAmo A vistAramAM hatAM. darabAro, tathA anya rAjyAdhikArIo paNa AvatAM. garAsiyAonI mAlikInAM A gAmo hatAM. bodAnAnesa eTale bhAvanagaranI A jaina konpharansamAM dezabharamAMthI pratinidhio prAcIna kadambagirino vistAra, kadambagiri eTale siddhagirinA bAra AvyA hatA. konpharansanA agraNIoe te vakhate paMnyAsazrI gaMbhIra- gAunA vistAramAM AvelA pAMca zikharomAMnuM eka zikhara. gaI vijayajI tathA zrI maNivijayajI sAthe vicAraNA karI ke tapagacchamAM covIsInA saMprati nAmanA tIrthakara bhagavAnanA kadamba nAmanA gaNadhara koI AcArya che nahi. paMnyAsazrI gaMbhIravijayajIe potAne padavI bhagavaMta eka karoDa munio sAthe A giri upara nirvANa pAmyA hatA.' Ape evA vaDIla munirAjana hovAthI tathA zarIranI azaktine kAraNe tyArathI A giri kadambagiri tarIke oLakhAya che. siddhAcalanI bAra e javAbadArI svIkAravAnI spaSTa anicchA darzAvI. vidhipUrvaka gAunI jyAre pradakSiNA thatI hatI tyAre e pradakSiNAmAM sauthI prathama yogoddhahana karyA hoya ane zAsananI javAbadArI saMbhALI zake evI kadambagiri AvatuM. A prAcIna punita tIrthanI AvI avadazA joIne samartha vyakti tarIke teone paMnyAsazrI nemivijayajImAM pUrI yogyatA ' eno uddhAra karavAnI bhAvanA mahArAjazrInA hRdayamAM jAgRta thaI. jaNAI. AthI teoe bhAvanagaranA saMghanA tathA bahAragAmathI teo A pradezamAM vicaryA hatA ane aneka lokone corI, khUna, dArU, padhArelA saMghanA agraNIo samakSa A prastAva mUkyo ane saue te jugAra tamAku vagere prakAranAM pApakAryomAMthI mukta karAvyA hatA. saharSa vadhAvI lIdho. e pramANae jeTha suda pAMcamanA divase, eTale lokono mahArAjazrI pratyeno AdarabhAva ghaNo moTo hato. ethI bhAvanagaramAM aphAI mahotsavapUrvaka khUba dhAmadhUma sAthe paMnyAsazrI ja mahArAjazrIe A gAmanA darabArazrI ApAbhAI kAmaLIyA pAse nemivijayajIne AcAryanI padavI ApavAmAM AvI. bhAratanA aneka potAnI bhAvanA vyakta karI ane teone laIne mahArAjazrI DuMgara nAmAMkti jainoe A mahotsavamAM hAjarI ApI hatI. zubhecchA- upara gayA ane tIrthoddhAra mATe joItI jamIna batAvI. ApAbhAIe dhanyavAdanA aneka tAra-patro AvyA hatA. mahArAjazrInI AcAryanI e jamIna bheTa tarIke ApavAnI bhAvanA batAvI, paraMtu mahArAjazrIe padavI e eka mahatvanI aitihAsika ghaTanA banI gaI.. kahyuM, "amAre bheTa tarIke nathI joItI. zeTha ANaMdajI kalyANajInI bhAvanagara saMghanA AgrahathI paMnyAsajI mahArAje tathA AcAryazrI - peDhIne tame vyAjabI bhAve Apo." ApAbhAIno bhaktibhAvapUrvaka vijayanemisUrie cAturmAsa bhAvanagaramAM karyuM. bhAvanagaranuM ghaNo Agraha hovA chatAM mahArAjazrIe dastAvejano asvIkAra karyo. cAturmAsa pUrNa thayA pachI mahArAjazrInI nizrAmAM siddhAcalajInI chevaTe dastAvejamAM mahArAjazrIe e gAmonA loko upara karelA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 upakArano nirdeza dastAvejamAM karavAmAM Ave e zarate peDhIne jamIna vecAtI ApavAmAM AvI. * * bodAnAnesathI mahArAjazrI coka, rohizALA, bhaMDAriyA vagere gAmomAM vicaratA pAchA coka padhAryA. te vakhate eka divasa zrI udayasUri mahArAjanI tabiyata acAnaka bagaDI ane teo bebhAna thaI gayA. koI jIvaleNa mAMdagInI zakyA hatI. emane pAlitANA laI AvyA. sadbhAgye, samayasaranA upacArathI emanI tabiyata sArI thaI gaI. caitra mahino hato eTale mahArAjazrI pUnama sudhI pAlitANA rokAyA ane pUnamanI jAtrA karI mahArAjazrI vihAra karatA karatA vaLA thaIne boTAda padhAryA. boTAdanA cAturmAsa daramiyAna mahArAjazrIe potAnA vyAkhyAno ane upadeza dvArA vividha prakAranA dharmakAryo karAvyA. A divaso daramiyAna, kiMvadanti kahe che te pramANe boTAdanA te samayanA jAdugara mahamada chela mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. ane ekAda jAduno prayoga karI mahArAjazrIne prabhAvita karavAno prayatna karyo hato, paraMtu mahArAjazrIe pote eka camatkRti batAvIne mahamada chelane AMjI dIdhA hatA ane samajAvyuM hatuM ke sAdhanAnA mArgamAM AvA camatkAronuM bahuM mUlya nathI. mATe temAM aTavAI javuM na joIe.' mahArAjazrInI kIrti cAre bAju prasaratI hatI. evAmAM lIMbaDInA rAjavIne khabara paDI ke mahArAjazrI cAturmAsa pUrNa thatAM amadAvAda tarapha javAnA che, tyAre temaNe lIbaDI padhAravA mATe khAsa vinaMtI karI. mahArAjazrI lIbaDI padhAryA. tyAre emaNe mahArAjazrInuM bhavya svAgata karyuM ane mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM roje roja hAjara rahevAnuM cAluM karyuM. ethI samagra prajA para ghaNI moTI chApa paDI ane mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM jaina-jainetara varga ghaNI moTI saMkhyAmAM upasthita rahevA lAgyo. lIMbaDInI thoDA divasanI sthiratA vicArI hatI. tene badale rAjavInA atyaMta Agrahane mAna ApI mahArAjazrIne eka mahinA sudhI lIMbaDImAM rokAvuM paDayuM hatuM. teo mahArAjazrInI tathA temanA ziSyonI tabiyata mATe paNa bahu darakAra karatA ane joItA vividha auSadho maMgAvI ApatAM. lIMbaDI narezano ATalo utsAha joi mahArAjazrIe emanI pAse jIvadayAnAM paNa sArAM kAryo karAvyAM tathA lIMbaDInA hastaprata bhaMDArone paNa vyavasthita ane samRddha karyo hato. mahArAjazrIe tyAra pachI vi.saM. 1967nuM cAtumasa amadAvAdamAM karyuM. mahArAjazrI cha varSa pachI amadAvAdamAM pAchA padhAratA hatA eTale zrotAonI eTalI bhIDa thatI ke upAzrayane badale bahAra khullAmAM maMDapa bAMdhI tyAM vyAkhyAna rAkhavAmAM AvatAM. vyAkhyAnamAM mahArAjazrIe 'bhagavatI sUtra" tathA "samarAIaikahA' e be pasaMda karyA hatAM. amadAvAdanA A cAturmAsa daramiyAna eka mahatvanI ghaTanA e banI ke amadAvAdanA zreSThI zeTha aMbAlAla sArAbhAIne koI najIvA kAraNasara vivAda vadhatAM nyAtabahAra mUkavAnI darakhAsta AvI hatI. tyAre temAM madhyasthI karIne mahArAjazrIe e prakaNano sukhada samAdhAna bharyo aMta ANyo hato. A cAturmAsa daramiyAna mahArAjazrIe pAMjarApoLanA kAryane vadhu sudraDha banAvyuM. katalakhAne jatI bheMsone aTakAvIne tene pAMjarA- poLamAM rAkhavA mATe vadhu nibhAva kharcanI jarUra hatI te mATe mahArAjazrIe vyAkhyAnomAM evI hRdayadrAvaka araja karI ke tAtkAlika ghaNuM moTuM bhaMDoLa thaI gayuM. cAturmAsa pachI uttara gujarAtamAM vicaryA pachI mahArAjazrIno vihAra amadAvAda tarapha hato. rastAmAM kalola zaheramAM temaNe sthiratA karI. e vakhate kalolanA be zreSThIoe emane vAta karI ke cAreka mAIla upara eka zerIsA nAmanuM gAma che. tyAM eka jainamaMdiranA jUnA avazeSo chUTA chavAyA jovA maLe che. gAmamAM jainonI koI vastI nathI. mahArAjazrIne prAcIna zerIsA pArzvanAtha tIrthanA itihAsanI khabara hatI.rAjA kumArapALanA vakhatamAM nAgendragathvIya devendrasUrie tyAM pArzvanAtha bhagavAnanI camatkArika pratimAnI pratiSThA karAvelI. kamArapALa rAjAe pote paNa eka pratimA bharAvIne tyAM pratiSThA karAvelI. tyArathI zerIsA tIrtha bahu khyAti pAmyuM. temAM saikAmAM vastupAla ane tejapAle A tIrthamAM be devakulikA banAvIne ekamAM neminAtha bhagavAnanI ane bIjAmAM zrI aMbikA devInI pratimAnI pratiSThA karAvI hatI. Ama uttarottara A tIrthano mahimA ghaNo vadhato gayo hato. vikramanA aDhAramAM zatakamAM musalamAna AkramaNakAroe gujarAtamAM je keTalAMka hiMdu ane jaina maMdirono vidhvaMsa karyo emAM zerIsA tIrtha paNa bacI zakyuM nahi, maMdira jamInadosta thaI gayuM. nagaranA loko nagara choDIne bhAgI gayA. hajAro yAtrIothI UbharAtuM tIrtha verAna banI gayuM. maMdiranA avazeSo kALakrame daTAI gayA. - A naSTa thayelA tIrthanA avazeSo jovAnI mahArAjazrIe IcchA, darzAvI eTale zreSThI goradhanabhAie agAuthI zerIsa gAmamAM pahoMcI eka oLakhItAnA gharamAM mahArAjazrI ane emanA ziSyonA utArA mATe vyavasthA karAvI. mahArAjazrI vihAra karI zerIsA pahoMcyA. tyAMnA avazeSo jotAM tarata ja emane khAtarI thaI ke jainamaMdiranA ja avazeSo che.mahArAjazrI TekarAo upara pharIne nirIkSaNa karavA lAgyA. sAMje pAchA pharI teo nIkaLyA. e vakhate mahArAjazrIe kALo-nIlo moTo sapATa paththara joyo. jamInamAM e daTAyelo hato. enA upara chANAM thApavAmAM AvyA hatA . mahArAjazrIne lAgyuM ke jarUra A paththara khodAvIne bahAra kADhavo joIe. gAmamAMthI majUrone bolAvavAmAM AvyA. paththara akhaMDita nIkaLe e rIte sAvacetIthI khodavAnuM zarU thayuM. gAmanA ghaNA loko bhegA thaI gayA mahArAjazrI ane emanA ziSyo paNa hAjara rahyA. paththara kAMDhatAM ja Azcaryano pAra na rahyo. pArzvanAtha bhagavAnanAM pratimAM UMdhAM daTAyelAM hatAM. e pratimAnA darzana karIne mahArAjazrIe gadgad kaMThe stuti karI. AvA akhaMDita nIkaLelA avazeSonI tarata sAcavaNI thavI joIe, khullAmAM paDyA rahe te ThIka nahi. mahArAjazrIe kahyuM ke atyAre ne atyAre zeTha manasukhabhAI bhagubhAInA nAmathI tALuM marAya evI jagyA kharIdI lo. tapAsa karatAM eka rabArIno vaMDo goradhanabhAIe kharIdI lIdho.tyAra pachI bIje divase majUro pAse badhA avazeSo UMcakAvIne vaMDAmAM surakSita mukAvI devAmAM AvyA. mahArAjazrIe pArzvanAtha bhagavAnanI pratimA sanmukha besI stuti karI, kAusagga dhyAna karyuM ane saMkalpa karyo ke A tIrthano uddhAra zAsanadevInI kRpAthI huM avazya karAvIza ! Ama, prAcIna zerIsA tIrthanA jIrNoddhAranA maMDANa thayAM. mahArAjazrI tyAMthI vihAra karI ogaNaja padhAryA. rastAmAM bhUlA paDayA hatA. paraMtu zAsanadevanI gebI kRpAthI sAcA raste vaLI gayA hatA.ogaNajathI mahArAja amadAvAda padhAryA. tyAM AvIne mahArAjazrIe zreSThIone zerIsAtIrthanA ItihAsanI ane e tIrthanA jIrNoddhAranI vAta karI. e vakhate TIpa karavAnI vAta cAlI , paraMtu jINoddhAramATe pacIsa hajAra jeTalI rakamanI jarUra hatI. eTale zeThazrI manasukhabhAIe e kama ekalAe ApavAnI jAherAta karI. mahArAjazrIe cAturmAsa mATe pAMjarApoLanA upAzraye praveza karyo. A cAturmAsa daramiyAna eka mahatvanuM kArya mahArAjazrIe e karyuM ke tIrtha rakSA mATe sthapAyelI zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA baMdhAraNanI punaracanAmAM emaNe ghaNuM sarasa mArgadarzana ApyuM. cAturmAsa pachI thoDA vakhatamAM mahArAjazrInA ananya bhakta manasukhabhAInuM acAnaka avasAna thayuM. ethI mahArAjazrInA eka parama gurubhakta ne samAje gumAvyA. emanA avasAna pachI emanA suputra zeThazrI mANekalAlabhAi ghaNAM mahatvanA kAryomAM eTalI ja udAratAthI Arthika sahAya karavA lAgyA. tyAra pachI mahArAjazrI vihAra karatA karatA kapaDavaMja padhAryA. ahIM emanuM cAturmAsa nakkI thayuM hatuM. kapaDavaMjamAM mahArAjazrInA traNa ziSyo zrI darzanavijayajI, zrI udayavijayajI ane zrI pratApa vijayajIne gaNipada ApavAmAM AvyuM. A mahotsava prasaMge eTalA badhA mANaso kapaDavaMja AvyA hatA ke relvene speziyala TrenanI vyavasthA karavI paDI hatI. A utsavamAM eka evI catmakArI ghaTanA banI ke
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 prabuddha jIvana, mahArAjazrI pAse ApavA vinaMtI che dorAdhAgA varasAdanA e divasomAM varasAda cAlu ja paDayA karato hato. paraMtu laIe.' chokaro jevo upAzrayanI bahAra gayo ke tarata ene thakamAM gaNipadavInI kriyA vakhate, zobhAyAtrA vakhate, navakAzI vakhate lohI AvavA lAgyuM. gocarI patI gayA pachI pAcho pharIte upAzramAM acAnaka varasAda baMdha thaI gayo hato ane te te kAryakrama pUro thatAM AvIne beTho ke lohI baMdha thaI gayuM. varasAda cAlu thaI gayo hato. ' A ghaTanAnI vAta jANIne chokarAnA mAtA-pitAne thayuM ke jarUra kapaDavaMjanuM cAturmAsa pUrNa thatAM mahArAjazrI amadAvAda padhAryA. mahArAjazrInA prabhAvathI ja A pramANe banyuM haze. teo badhAM daramiyAna samAcAra AvyA ke emanA ziSya muni yazovijayajInI mahArAjazrI pAse AvyAM ane banelI ghaTanAnI vAta karI ane kheDAmAM tabiyata ekadama gaMbhIra thaI gaI che ane gurumahArAjanA chokarAne sAjo karI ApavA vinaMtI karI. darzana mATe teo jhaMkhe che. eTale mahArAjazrIe kheDA tarapha vihAra karyo, mahArAjazrIe kahyuM ke, "ame koI dorAdhAgA ke camatkAra karatA paraMtu teo pohoMce te pahelA muni yazovijayajI kALadharma pAmyA. nathI, pachI chokarAne kahyuM ke tuM roja bhAvathI navakAramaMtra gaNaje. Ama teo akALe kALadharma pAmatAM eka tejasvI ziSyaratnane tAro roga maTI jaze." chokarAe e pramANe rojaniyamita navakAra maMtra mahArAjazrIe gumAvyA. gaNavAnuM cAlu karyuM ane jANe camatkAra thayo hoya tema teno roga kAyama mahArAjazrI AthI amadAvAda pAchA pharyA. emanA anya ziSyo mATe cAlyo gayo. paNa amadAvAda AvI pahoMcyA. A samaya daramiyAna dIkSAnA prasaMgo jAvAlanA cAturmAsa pachI mahArAjazrI mAravADamAM ane mevADamAM UjavAyA. taduparAMta tIrtharakSAnI bAbatamAM mahArAjazrI zatruMjaya, vicaryA. temaNe varakANA, vIjovA, nADola, nADalAI, dhANerAva, giranAra, sametazikhara, tAraMgAjI vagere aMge dezI rAjyonI mUchALA mahAvIra, desUrI, sAMkhiyA, gaDhabola vagere sthaLe vihAra dakhalagIrIne kAraNe kaoNrTamAM je kesa cAlatA hatA te aMge saMghone tathA karyo. e divasomAM A keTalAMka kSetramAM vihAranI, zuddha AhAra ANaMdajI kalyANajInI peDhIne vyavahAru mArgadarzana ApatA rahyA hatA. pANInI, rAtrimukAma karavAnI ghaNI takalIpha hatI. mUrtipUjakonAM ghara emAM mahArAjazrIne kudaratI rIte varelI kAnUnI sUjha ane dakSatAnA ochA hatAM. anya phirakAnA loko sAthe saMgharSa cAlatA. mahArAjazrIe darzana thatAM. emanI salAha avazya sAcI paDatI. jeo evo A badhA sthaLe vicarI potAnI vyAkhyAna zailIthI ane vyaktigata abhiprAya dharAvatA ke kAyadAnI bAbatamAM sAdhu mahArAjone zI samaja maLavA AvanArane samajAvavAnI sarasa zaktithI ghaNAMnA hRdayanuM paDe evA berisTarone paNa kabUla karavuM paDatuM ke mahArAjazrI pAse e parivartana karAvyuM hatuM. jyAM jyAM zAstrArtha mATe paDakAra pheMkavAnI sthati viSayamAM paNa ghaNI UMDI samaja che. DaoN. harmana jekobIe eka vakhata UbhI thatI tyAM anya pakSa chellI ghaDIe upasthita raheto nahiM. bhArata AvyA tyAre kaheluM ke 'vijayanemisUri ane vijayadharmasUri e gaDhabolamAM to AgalAM varSe anya pakSa taraphathI tIrthakara bhagavAnanI be mahAtmAo jo sAdhupaNAmAM na hota to koI moTA rAjyanA dIvAna pratimAne khIlA mAravAmAM AvyA hatA tyAM mahArAjazrIe potAnI hota. samagra rAjyataMtra calAvI zake evI buddhi, vyavahAra-dakSatA, kuneha ane dIrdhadaSTithI kAma laIne anya pakSanA lokone zAMta karI dIdhA mANasanI parakha ane dIrdhadaSTi emanI pAse che." hatA. ghaNA sthaLe keTalAMye kaTuMbone sAcA dharma tarapha vALyA hatAM. bhinna amadAvAdathI mahArAjazrI kaDI, pAnasara, bhoyaNI, mahesANA, bhinna sthaLe vihAra-yAtrA karI mahArAjazrIe cAturmAsa sAdaDImAM karyuM. tAraMgA, kuMbhAriyAjI vagere tIrthomAM vihAra karatAM Abu pahoMcyA. vi.saM. 1972nA sAdaDInA cAturmAsa daramiyAna sirohI. AbumAM ATha divasanI sthiratA karI mahArAjazrI acalagaDha, sirohI, rAjyanA pAlaDI gAme be zreSThI mahArAjazrI pAse AvyA. teoe pADIva vagere sthaLe vihAra karatA karatA jAvAla padhAryA, jAvAla eka mahArAjazrIne vinaMtI karI ke siddhAcalajIno cha'rI pALato saMgha nAnuM gAma gaNAya, paraMtu A gAmanA zrAvakonI dharmabhAvanA ane kADhavAnI potAnI bhAvanA che ane teno tamAma kharca pote uThAvaze. Agraha jotAM mahArAjazrIe vi. saM. 1971nuM cAturmAsa jAvAlamAM mahArAjazrIe teone kahyuM ke "bhAIo ame gujarAta bAjuthI haju karavAnuM nakkI karyuM. A cAturmAsanI sthiratA daramiyAna mahArAjazrIe hamaNAM ja mAravADamAM AvyA chIe ane tarata ja pAchAM gujarAta tarapha gAmanA lokone preraNA ApI pAThazALAnI sthApanA karAvI, navo javAnI anukULatA nathI. paraMtu tamAre jo saMgha kADhavo ja hoya to upAzraya karAvyo, pAMjarApoLanI sthApanA karAvI, nUtana derAsara mATe jesalamerano kADho, kAraNake amAre haju e kSetramAM vicaravAnI bhAvanA vADI kharIdAvI tathA AsapAsanA gAmo vacce cAlatAM jhaghaDAnuM nirAkaraNa karAvyuM. taduparAMta jAvAlamAM dIkSAno mahotsava yojAyo. sAdaDInA e zreSThIoe mahArAjazrInI e darakhAsta saharSa boTAdanA zrI amRtalAla tathA rAjagaDhanA zrI pyArelAlane dIkSA - svIkArI lIdhI eTaluM ja nahi potAnI siddhAcalajIno saMgha kADhavAnI ApavAmAM AvI ane amRtalAlanuM nAma muni zrI amRtavijayajI tathA pyArelAlanuM nAma muni zrI bhaktivijayajI rAkhavAmAM AvyuM. bhAvanA hatI tenA pratIkarUpe teoe ANaMdajI kalyANajIne peDhIne jAvAlanA zrAvakono bhaktibhAva ane utsAha joI mahArAjazrInI rUpiyA pAMca hajAra mokalI ApyA. preraNAthI pAlitANAmAM dharmazALA baMdhAvavAno nirNaya jAhera karyo ane mahArAjazrI vihAra karIne pAlaDI gAme padhAryA ane zubha divase tadanusAra pAlitANAmAM ANaMdajI kalyANajInI peDhInA vaMDAmAM mahArAjazrInI nizrAmAM saMghe jesalameranI tIrthayAtrA mATe prayANa karyuM. jAvAlavALAnI dharmazALA baMdhAI. gAme gAma vihAra karato saMgha phalodhI AvI pahoMcyo. A prAcIna sAdhu mahAtmAonA naiSThika akhaMDa brahmacarya ane karuNA bharI aitihAsika tIrtha sthaLamAM ghaNAM lAMbA vakhatathI kusaMpa cAlato hato saMyamazIla sAdhanAno prabhAva paDayA vagara raheto nathI. mahArAjazrInA ane be pakSa paDI gayA hatA. e vAta mahArAjazrI pAse AvI. jIvanamAM paNa evI keTalI dhaTanAo banelI noMdhAI che. mahArAjazrIne phalodhInA saMghamAM saMpa karavAnI bhAvanA thaI, paraMtu mahArAjazrI peTalAdathI vihAra karI kAsora nAmanA gAmamAM keTalAke mahArAjazrIne salAha ApI ke ahIM moTA moTA mahAtmAo 'padhAryA hatA. ahIM eka zrAvakanA nAnA dIkarAne vAraMvAra lohInI AvI gayA che, paraMtu tenAthI paNa jhaghaDo zamyo nathI. eTale emAM UlaTI thatI. koI koI vAra dhUkamAM paNa lohI AvatuM. ghaNA upacAra Ape paDavA jevuM nathI. paraMtu mahArAjazrIe nirNaya karI lIdho ke bhale karavA chatAM tene maTatuM nahiM. mahArAjazrI gAmamAM padhAryA ane saphaLatA maLe ke na maLe, paraMtu pote prayAsa to avazya karavo joIe. vyAkhyAna cAluM thayuM te vakhate e zrAvaka potAnA dIkarAne laIne eTalA mATe kadAca jo saMghanuM rokANa thoDA divasa vadhI jAya to te paNa. vyAkhyAnamAM AvIne beThA. vyAkhyAna daramiyAna chokarAne ghaNI rAhata jarUrI hatuM. mahArAjazrIe baMne pakSanA AgevAnone vArApharatI lAgI eTale vyAkhyAna pachI paNa chokaro upAzrayamAM mahArAjazrI pAse ekAMtamAM bolAvIne AkhI samasyA jANI lIdhI. tyAra pachI teo besI rahyo. A rIte cAra pAMca kalAkamAM ene thuMkamAM lohI na AvyuM. roja vyAkhyAnamAM potAnA upadezane evI rIte gUMthI letA ke jethI A tyAra pachI mahArAjazrI gocarIvAparavA besavAnA hatA. eTale emaNe jhaghaDeno nikAla lAvavo joIe evuM baMne pakSanA AgevAnone lAgyuM. chokarAne kahyuM. "bhAI, thoDI vAra bahAra jazo. ame gocarI vAparI ATheka divasamAM to mahArAjazrInI daramiyAnagIrIthI saMghamAM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 prabuddha jIvana tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 samAdhAna thaI gayuM ane zAMti sthapAI gaI. tenA pratikara rUpe baMne rokAyA. saMgha AgaLa prayANa karIne pAlaDI gAme pAcho pharyo. pakSa taraphathI sAthe maLIne svAmIvAtsalya rAkhavAmAM AvyuM. jesalameranA saMghamAMthI pAchA pharatAM mahArAjazrI phalodhI padhAryA ane phalo ghIthI saMghe jesalamera tarapha prayANa karyuM. have raNa pradeza Avato vi.saM. 1973nuM cAturmAsa phalodhImAM karavAnuM nakkI karyuM. phalodhI hato ane vacce vacce pAMcaso-hajAranI vastIvALAM nAnAM nAnAM gAmo (phalavRddhi) eka prAcIna aitihAsika zahera che. ahIM jUnA vakhatano AvatAM hatAM. A vistAramAM pANInI ghaNI taMgI rahetI. saMghe jyAre eka upAzraya che je 84 gacchanA upAzraya tarIke oLakhAya che. A vAsaNA nAmanA gAmamAM paDAva nAkhyo tyAre gAmanA lokoe ghaNo upAzrayamAM koI paNa gacchanA koi paNa sAdhu UtarI zake che. A virodha karyo. lokonuM kahevuM hatuM ke unALAnA A divaso che. be traNa zaheranI udAratA ane sahiSNutA keTalI badhI haze te AvA prakAranA varSe ekAda vakhata ahIM varasAda paDe che. saMghanA ATalA badhA mANaso upAzrayathI samajI zakAya che. mahArAjazrI caubhujAnA upAzraye pANI vAparaze to eka divasamAM ja AmArA gAmanuM badhuM pANI khalAsa birAjyA hatA ane vyAkhyAna ApavA mATe roja 84 gacchanA upAzraya thaI jaze. gAmanA lokonA AvA virodha vacce keTalo vakhata rahevuM e jatAM. ahIM eka vilakSaNa ghaTanA e banI hatI ke roja eka kabUtara prazna thaI paDyo. paraMtu mahArAjazrIe badhAne zAMta rahevA kahyuM. vyAkhyAna zarU thatAM pahelAM mahArAjazrInI sAme eka gokhalAmAM eTalAmAM jANe koI catmakArIka ghaTanA banatI hoya tema acAnaka AvIne besI jatuM ane vyAkhyAna pUruM thayA pachI tyAMthI UDI jatuM. AkAzamAM vAdaLAM umaTI AvyAM. unALAnA e divase mUzaLadhAra ahIMnA cAturmAsa daramiyAna mahArAjazrIe nUtana jinamaMdira, varasAda varasyo. gAmamAM eTaluM badhuM pANI AvyuM ke grAmajanoe upAzraya, dharmazALA vagere bAMdhavA mATe upadeza Apyo hato. kyAreya joyuM na hatuM. A ghaTanAthI teonA hRdayanuM parivartana thayuM. rAjasthAnamAM te vakhate yatio-zrIpUjyonuM jora ghaNuM hatuM. paraMtu saMghe AgaLa prayANa karyuM ane jesalamera pahoMcavA AvyA. mahArAjazrInI vizALa udAra dRSTi, sarasa vakatRtva ane tejasvI jesalameranuM dezI rAjya hatuM. saMgha Avyo eTale AvakanuM eka sAdhana mukhamudrAnA prabhAvane kAraNe yatio paNa mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM UbhuM thayuM ema mAnIne rAjanA mahArAjAe mUMDakAvero nAkhavAnuM AvIne besatA. rAjasthAna eTale hastapratono khajAno. ghaNA yatio vicAryuM. A vAtanI gaMgha AvatAM ja mahArAjazrIe AbunA aMgreja paisAnI jarUra paDatAM hastaprato vecavA nIkaLatA. vaLI amuka jAtinA resiDenTane tAra karavA mATe AgevAno sAthe vicAraNA karI. e vAtanI AjJAna loko hastaprato paNa jokhIne vecatA. paraMtu mahArAjazrI mahArAjAne jANa thatAM teo gabharAyA, kAraNake aMgreja resiDenTa jo hastaprato jokhIne levAnI nA pADatA. sarasvatI devIne jokhIne na Avaze to bIjI takalIpho paNa UbhI thaze. mATe emaNe tarata divAnane levAya ema teo samajAvatA ane zlokonI gaNatarI ane pRSThasaMkhyA mokalIne saMghane jaNAvyuM ke jesalamera rAjyanI muMDakAvero nAkhavAnI pramANe hastaprata levAnI darakhAsta mUkatAM. paraMtu e ajJAna lokone to koI IcchA nathI. tyAra pachI jesalameranA praveza vakhate mahArAjazrInuM evI gaNatarI AvaDe ja nahi eTale pothIonuM vajana karIne ja tathA saMghanuM rAjya taraphathI bahumAna thayuM ane ThATha-mATha sAthe saMghano vecavAno Agraha rAkhatA. AvI ghaNI durlabha pothIo mahArAjazrIe praveza karAvyo. mahArAjAe mahArAjazrIne mATe pAlakhInI vyavasthA zrAvakone bhalAmaNa karIne kharIdAvI letA jethI te naSTa na thAya. , paNa karI, paraMtu mahArAjazrIe sAdhunA AcArane anurUpa na hovAthI phalodhIthI mahArAjazrI bIkAnera padhAryA. ahIM tapagaccha, teno vivekapUrvaka asvIkAra karyo. mahArAjAe mahArAjazrIne mahelamAM khataragaccha , kamaLAgaccha vagerenA matabhedo hatA, paraMtu mahArAjazrI padhAravA mATe nimaMtraNa ApyuM to lAbhAlAbhano vicAra karIne te to udAra samanvayanI daSTi rAkhI hatI. bIkAneramAM mahArAjazrIne svIkAryuM ane rAjamahelamAM teo padhAryA. tethI mahArAjAnI upara ghaNI maLavA jayadayALa nAmanA eka vidvAna hiMdu paMDita AvyA hatA. moTI chApa paDI ane mahArAjazrIe mahArAjAne yathA yogya upadeza cAMdamalajI DhaDhA nAmanA zreSThI temane laI AvyA hatA. paMDita Apyo. mahArAjazrInA tejasvI, pratApI vyaktitvathI ane madhura jayadayALane jaina dharmamAM rasa hato. emaNe keTaloka abhyAsa paNa karyo upadezavANIthI mahArAjazrI ghaNA prabhAvita thayA. jainone jesalameranI hato. temane siddhacakranA nava padanA nava raMga zA mATe che e vize tIrthayAtrA mATe je kAMI sagavaDa joIe tenI kAyamI vyavasthA karI jIjJAsA hatI. mahArAjazrIe emane e vize samajaNa ApI ethI ApavAnI tatparatA temaNe batAvI. emane khUba saMtoSa thayo. A paMDita jayadayALa zarmAe "navakAramaMtra' jesalameranI tIrthayAtrA karIne saMgha pAcho pharyo. A vakhate to vizenI keTalIka prAcIna saMskRta-prAkRta kRtiono hiMdImAM arthavistAra vAsaNA gAmanA lokoe to potAnA gAmamAM ja mukAma karavA mATe karato mUlyavAna graMtha prakAzita karyo hato. Agraha karyo eTale saMdhe tyAM mukAma karyo. mahArAjazrIe bIkAneramAM thoDA divasa sthiratA karI, thoDA divasa, te pharIthI evuM banyuM ke e ja divase pAcho mUzaLadhAra varasAda pachI emane bIkAneranI havA dUSita jaNAI. emaNe AgAhI karI ke varasyo. AthI grAmajano ghaNA Azcaryacakita thai gayA. mahArAjazrIne bhakitabhAva pUrvaka laLI laLIne vaMdana karavA lAgyA. sva. paramAnaMda kApaDiyA janma zatAbdI varSa ! saMgha vicarato vicarato phalodhI AvI pahoMcyo. mahArAjazrIe amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke tA. 17mI jUna, saMghanA bhAIone bolAvIne jANI lIdhuM ke temanI dhAraNA karatAM bamaNuM 1993 thI tA. 17mI jUna-1994 sudhInuM varSa zrI paramAnaMda kharca saMgha kADhavAmAM thaI gayuM che. AthI mahArAjazrIe e bhAra havethI kApaDiyA smAraka nidhi ane zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA saMyukta ocho thAya e mATe dareka gAmanI navakArazI gAmavALA ane bIjAo upakrame sva. paramAnaMda kApaDiyA janma zatAbdI varSa tarIke upADI le evI darakhAsta mUkI, paraMtu saMghanA bhAIoe kahyuM ke "saMghanI UjavavAnuM nakkI karyuM che. A varSa daramiyAna vyAkhyAno, tamAma javAbadArI amArI ja che. koI paNa bhoge A kharcano lAbha amAre ja levAno che. teo potAnA nirNayamAM makkama hatA. teonI vicAragoSThi, parisaMvAda vagere prakAranA kAryakramo yojavAmAM dUDha bhAvanA joIne mahArAjazrIe teonI vAta mAnya rAkhI ane AvanAra che. teone AzIrvAda ApyA. bIje divase saMghanA bhAIo upara AgAmI okaTobara mAsamAM traNa vyAkhyAnonuM eka madrAsathI eka tAra Avyo hato. teone madrAsamAM rUno vepAra cAlato vyAkhyAna satra yojavAmAM Avaze. eno vigatavAra kAryakrama have hato. tAramAM lakhyuM hatuM ke rUnA eka sodAmAM acAnaka sADAtraNa lAkha pachI jAhera karavAmAM Avaze. rUpiyAno napho thAya che. mahArAjazrIne e tAra vaMcAvatAM saMghavI bhAIoe kahyuM, 'gurudeva jUo ApanI ja kRpAthI A saMghanuM tamAma maMtrIo, TrasTIo kharca amArA mATe A eka sodAmAMthI ja aNadhAryuM ja nIkaLI gayuM che.' zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha zrI paramAnaMda kApaDiyA A vAta saMghamAM prasaratAM saMghanA AnaMdano pAra na rahyo. phalodhInA saMghe mahArAjazrIne cAturmAsa mATe karelI vinaMtino smAraka nidhi mahArAjazrIe svIkAra karyo ane te anusAra mahArAjazrI phalodhI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-93 ane tA. 16-5-93 mahArAjazrI saM. 1973nuM cAturmAsa phalodhImAM karIne bIkAnera, nAgo2, meDatA, jetAraNa vagere sthaLono vihAra karIne kAparaDAjI pAsenA bilADA nAmanA gAme padhAryA hatA. tyAMnA AgevAna zrAvaka zrI panAlAlajI zarAphane bhAvanA thai hatI ke pU. mahArAjazrI jo kAparaDA tIrthanA uddhAranuM kArya hAthamAM le to te jarUra sArI rIte pAra paDI zake. paraMtu kAparaDAjI tIrthanA uddhAranuM kArya sa2La nahotuM. A prAcIna aitihAsika tIrthamAM vi. saM. 1678mAM jina maMdiramAM mULanAyakanI pratiSThA thai hatI . e samaye jodhapura rAjyanA subedAra zrI bhANAjI bhaMDArI hatA. rAjya taraphathI kaMika muzkelI AvI paDatAM eka yatijIe emane sahAya karelI, temanA AzIrvAdathI emaNe kAparaDAmAM cAra mALavALuM caumukhI jinamaMdira baMdhAvyuM hatuM. emAM gAma bahAra jamInamAMthI nIkaLelA zrI svayaMbhU pArzvanAtha bhagavAnanA jinabiMba sahita cAra jinabiMbanI pratiSThA mahotsava pUrvaka karavAmAM AvI hatI. A kAparaDAjI tIrtha e jamAnAmAM eka prakhyAta tIrtha banI gayuM hatuM. prabuddha jIvana lagabhaga aDhI traNa saikAthI A tIrthano mahimA ghaNo moTo rahyo hato. paraMtu vIsamI sadInA prAraMbhamAM rAjadvArI paristhiti ane kudaratI ApattionA kAraNone lIdhe kAparaDAjInI jAhojalAlI ghaTatI gai ane jaina kuTuMbo AjIvikA mATe anyatra sthaLAMtara karatA gayA. ema karatAM kAparaDAjImAM jainonI khAsa koi vasatI rahI nahi. kAparaDAjInA A jinamaMdiramAM khataragacchanA zrAvakoe cAmuMDA mAtAjI tathA bhairavanAthanI ema be daherIo deva-devInI karAvelI. e deva-devIono mahimA eTalo badho vadhI gayelo ke jaino uparAMta AsapAsanA sthAnika jainetara loko khAsa karIne jATa jAtinA loko emanI bAdhA mAnatA rAkhatA, darzana karanArAomAM A jainetara varga paNa ghaNo moTo hato. vakhata jatAM nAnAM bALakonA vALa utarAvavA mATe paNa teo kAparaDAjInA jinamaMdiramAM AvatA. jainonI jyAre vasatI ghaTI gai ane darzanArthIomAM mukhyatve jATa jAtinA loko ja rahyA tyAre A tIrthanI AzAtanA eTalI hada sudhI thai ke cAmuMDA mAtAnI derI sAme bakarAno vadha paNa thavA lAgyo. pazubalinI ahIM paraMparA cAlavA lAgI. bIjI bAju maMdiranA nibhAva mATe koi vyavasthA na hovAne kA2Ne maMdira jarjarita thai gayuM. mahArAjazrI jyAre kAparaDAjInA jinamaMdiramAM padhAryA tyAre enI hAlata joine temanuM hRdaya dravI UThyuM. temaNe e tIrthano uddhAra karavAno saMkalpa karyo, paraMtu e mATe hiMmata ane kunehanI jarUra hatI. vaLI jIrNoddhAranuM kArya kramAnusAra karavAnI jarUra hatI. mahArAjazrIe sauthI pahelAM to tIrthano kabajo jainonA hAthamAM Ave evI kAyadesaranI vyavasthA karAvI. tyArapachI emaNe gaDhanI aMda2nI sAphasUphI karAvI. mahArAjazrIne lAgyuM ke maMdiramAM svayaMbhU pArzvanAtha bhagavAnanI dararoja niyamita pUjA thavI joie. jATa lokonI vacce AvIne koi pote hiMmatapUrvaka rahe ane rojeroja jina pratimAnI pUjA kare evI vyakti tarIke pAlInagaranA zrI phUlacaMdajI nAmanA eka gRhasthanI emaNe pasaMdagI karI. peDhInA munIma tarIke temanI nimaNUka karI. A rIte tIrtha kaMika jIvaMta ane jAgRta banyuM. mahArAjazrIne lAgyuM ke jainomAM A tIrthanI jANa thAya tathA lokono bhAva jAge e mATe A tIrthanI yAtrAno eka saMgha kADhavo joie. e mATe pAlInA zrI kisanalAlajIe Adeza mAgyo. te pramANe mahArAjazrIe saMgha kADhIne kAparaDAjI tarapha vihAra karyo. emAM gujarAta, rAjasthAnanA keTalAka zreSThIo joDAyA AthI kAparaDAjI tIrthanA jIrNoddhAra mATe mahArAjazrInA gujarAta ane rAjasthAnanA agragaNya bhaktone kAparaDAjImAM pharI pratimAonI pratiSThA karAvavAnI bhAvanA thai. saMdha kAparaDAjI pahoMce tyAM sudhImAM munIma panAlAlajIne cAmuMDA mAtAnI derI khaseDavAnI javAbadArI soMpavAmAM AvI hatI. jATa lokonA virodha vacce paNa emaNe kunehapUrvaka cAmuMDA mAtAnI derI gaDhamAM anyatra khaseDAvI hatI. have bhairavanAthanI derI khaseDavAno prazna hato. 23 kAparaDAjI tIrthanA jIrNoddhAranI samasyA Ama gaMbhIra prakAranI hatI. eka to jIrNodvAra mATe phaMDa ekatra karavuM, jATa jAtinA loko vacce jirNoddhAranuM kArya karAvavuM ane pazubila aTakAvIne deva-devIonI derIone khaseDIne purna sthApita karAvavI vagere kAma saraLa nahotAM, mahArAjazrIe potAne vaMdana karavA AvanAra zreSThIone kAparaDAjI tIrthanA jIrNoddhAra mATe preraNA karatA. thoDA divasamAM e mATe sArI 2kama lakhAi gai ane kAma paNa cAluM thayuM. mahArAjazrInA haste pratiSThA karAvavAnuM paNa nakkI thai gayuM. e mATe taiyArIo cAlu thai gai. kAparaDAjImAM mahArAjazrInI nizrAmAM vi. saM. 1975nA mahAsuda pAMcamano pratiSThA mahotsava cAluM thayo. hajAro bhAviko kAparaDAjI padhAryA. Avo moTo utsava jATa lokone khUMce e svAbhAvika hatuM. jainonuM tIrtha potAnA hAthamAMthI pAchuM jainonA hAthamAM cAlyuM jAya e temane gamatI vAta nahotI, pratiSThA mahotsavamAM bhaMga paDAvavA mATe jATa lokoe tophAna macAvavAnI gupta yojanAo karI hatI. pratiSThA mahotsavanI vidhi daramiyAna eka jATa potAnA bALakane laine bhairavanAthanI derI pAse vALa utarAvavA dAkhala thayo. A vAtanI khabara paDatAM mahArAjazrIe zrAvakone kahyuM ke ene aTakAvavo joie nahi to pratiSThA vidhimAM AzAtanA thaze. pratiSThA mahotsava agAu rAjyane vinaMtI karIne derAsaranI AsapAsa polisano sakhata jApto goThavI devAmAM Avyo hato. vaLI bilADAnA phojadAra vagere paNa kAparaDAjImAM hAjara hatA. eTale jATa loko phAvI zakatA nahotA. bALakanA vALa utarAvavA mATe inkAra karatI vakhate dhamAla thavAnI saMbhAvanA hatI, paraMtu sadbhAgye te thai nahi. jATa loko hiMsaka humalA mATe yojanAo vicAratA ane enI aphavAo phelAtI, mahArAjazrI mAthe paNa prANanuM saMkaTa UbhuM thayAnI vAta paNa AvI hatI, paraMtu A sthitimAM zAMti, kuneha ane nirbhayatAthI kAma levAnI jarUra hatI. mahArAjazrInI sUcanA anusAra zrAvako te pramANe karatA hatA. bhairavajInI mUrti khaseDavA mATe A sArI taka hatI e joine rAtane vakhate bhairavajInI mUrtine khaseDIne bAjumAM AvelA upAzrayamAM enA mULasthAnake padharAvavAmAM AvI. pratiSThAnuM mahatvanuM kArya patI gayuM. have bIjA divase savAre dvAroghATananI vidhi bAkI hatI, pratiSThAnI vidhi patI jatAM ghaNA loko potAnA gAma pAchA pharyA hatA, chatAM seMkaDo mANaso haju kAparaDAjImAM rokAyA hatA. e divase sAMje samAcAra AvyA ke pAsenA eka gAmanA cAraso jeTalA hathiyAra sajja jATa mANaso maMdira upara humalo karavAnA che ane maMdirano kabajo lai levAnA che. acAnaka AvI rIte humalo thAya to ghaNuM moTuM jokhama kahevAya, mahArAjazrIe gaDhanI bahAra je loko taMbunI aMdara rahyA hatA te sarvane gaDhanI aMdara AvI javA kahyuM. munIma panAlAlajIne paNa parivAra sahita gaDhanI aMdara bolAvI levAmAM AvyA. keTalAka bhaktoe mahArAjazrIne vinaMtI karIke 'jATa lokono humalo AvI pahoMce e pahelAM ame ApazrIne rakSako sAthe bilADA gAme pahoMcADI devA icchIe chIe.' paraMtu mahArAjazrIe e darakhAstano asvIkAra karIne kahyuM, 'mAruM je thavAnuM haze te thaze. mane koi Dara nathI. kAparaDAjI tIrthanI rakSA kAje mArA prANa jaze to paNa mane teno aphasosa nahi hoya.' sAMje aMdhAruM thavA AvyuM. eTalAmAM lagabhaga 400 jeTalA hathiyAra dhArI jATa loko maMdira upara hokArA karatA hallo laine AvI pahoMcyA. bahu moTo zorabakora thayo paraMtu badhA zrAvako gaDhanI aMda2 dAkhala thaI gayA hatA ane gaDhano daravAjo baMdha hato eTale jATa lokoe gaDhane ghero ghAlyo. bahArathI teo paththaro mAratA ane baMdukonI goLIo paNa choDatA paraMtu sadbhAgye gaDhanI aMdara rahelA koine ijA thai nahi. Agale divase jATa lokonA humalAnI aphavA AvI ke tarata ja mahArAjazrInI sUcanA anusAra munIma panAlAjIe jodhapu2 rAjyanA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana tA. 16-4-97 ane tA. 16-pa-93 mahArAjane rakSaNa ApavA mATe vinaMtI karavA eka bAhoza mANasane vi. saM. 1976mAM udayapuranA cAturmAsa daramiyAna cUpacApa ravAnA karI dIdho hato. e samAcAra mahArAjAne maLatA mahArAjazrIe "zrI pannAvaNA sUtra" upara vyAkhyAna ApavAnuM cAluM divAna jAlamacaMdajInA prayAsathI UMTa savAronI lazkarI TukaDIne karyuM. mahArAjazrInA vyAkhyAnono prabhAva eTalo badho paDyo ke kAparaDAjI mATe tarata ravAnA karavAmAM AvI. rAtane vakhate jyAre A emanI tejasvI pratibhA ane vidvatA tathA sacoTa vyAkhyAna zailIlanI dhiMgANuM cAlatuM hatuM tyAre rAjyanuM lazkara AvavAnI vAta jANatAM jATa vAte prasaratI prasaratI udayapuranA mahArANA zrI phattehasiMhajI pAse lokoe bhAgAbhAga karI. ghaNA kharA lokone pakaDI levAmAM AvyA. pahoMcI. temaNe rAjamaMtrI zrI phattehakaraNajIne mahArAjazrI pAse thoDIvAramAM to humalAkhoromAMthI koI tyAM rahyuM nahi. sthAnika jATa mokalyA. phattehakaraNajI vidvAna hatA ane saMskRta-prAkRta bhASAnA sArA loko paNa DaravA lAgyAM. tIrthamAM ekadama zAMti sthapAI gaI. gaDhanA jANakAra hatA. teo mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM roje roja AvIne bAraNA khUlI gayI. ane bAkInI rAtrI zAMtipUrvaka saue pasAra karI. besavA lAgyA. temaNe mahArAjazrInI asAdhAraNa pratibhAno paricaya bIje divase savAre niyata samaye dvAroghATananI vidhi thaI ane AveluM thayo. emaNe mahArANA pAse mukta kaMThe mahArAjazrInI eTalI prasaMzA aMtarAyakarma zAMta thatAM harSollAsapUrvaka pratiSThA mahotsavano kAryakrama karI ke mahArAjazrIne maLavAnuM mahArANAne mana thayuM. e mATe emane pUro thayo. kramekrame zrAvako vikharAvA lAgyA ane kAparaDAjI tIrthane mahArAjazrIne rAja mahelamAM padhAravA mATe vinaMtI karI, paraMtu rAjya taraphathI rakSaNa maLyuM. mahArAjazrIe kahevaDAvyuM ke keTalAka mahAna pUrvAcAryo rAja mahelamAM thoDA vakhata pachI jATa lokoe cAmuMDA mAtA ane bhairavajInI gayAnA dAkhalA che, paraMtu pote eka sAmAnya sAdhu che ane rAja mAlikI mATe adAlatamAM dAvo karyo hato paraMtu temAM teo hArI gayA mahelamAM javAnI potAnI icchA nathI. mahArANAe mahArAjazrInI e hatA. kAparaDAjInuM jinamaMdira devadevI sahita jainonI mAlikInuM che vAtano samajaNapUrvaka svIkAra karyo. jo ke pote upAzrayamAM Ave evA ane temAM hastakSepa karavAno koIne adhikAra nathI evo pheMsalo saMjogo nahotA, eTale emaNe potAnA yuvarAjane mahArAjazrI pAse adAlate Apyo. tyArathI kAparaDAjI tIrthano mahimA pharI pAcho vadhavA mokalyA. teo roja vyAkhyAnamAM AvIne besavA lAgyA. lAgyo ane aneka yAtrALuo tyAM nirvibe yAtrA karavA AvavA mahArANAe mahArAjazrIne kahevarAvyuM hatuM ke rAjyanA graMthAlayomAMthI lAgyA. mahArAjazrIne je koI graMtha joIto hoya te teo tarata meLavI Apaze. Ama mahArAjazrIe kAparaDAjI tIrthamAM prANAMta kaSTa veThIne paNa vaLI bIjI koipaNa prakAranI madada joItI hoya te paNa jarUra karaze. punaroddhAra karAvyo hato. mahArAjazrInA haste A eka mahatvanuM e divasomAM banArasa hindu yunivarsiTInA sthApaka paMDita aitihAsika kArya thayuM. madanamohana mAlaviyA udayapura padhAryA hatA ane rAjyanA mahemAna kAparaDAjIthI vihAra karI mahArAjazrI amadAvAda padhAryA ane banyA hatA. e vakhate mahArANAe mAlaviyAjIne bhalAmaNa karI hatI vi. saM. 1975nuM cAturmAsa amadAvAdamAM karyuM. cAturmAsa pachI vi. ke mahArAjazrI vijayanemisUri maLavA jevA eka vidvAna saMta che. ethI saM. 1976nA poSa vada-11nA divase amadAvAdathI kesariyAjI | mAlaviyAjI mahArAjazrIne maLavA upAzraya padhAryA hatA. prathama tIrthano cha'rI pALato saMgha mahArAjazrInI nizrAmAM kADhavAmAM Avyo. mulAkAte ja mAlaviyAjI bahu prabhAvita thayA hatA. udayapuramAM jeTalA A saMghanA kharcanI javAbadArI amadAvAdanA zeThazrI sArAbhAi divasa teo rokAyA teTalA divasa roje roja mahArAjazrIne maLavA DAhyAbhAie lIdhI hatI. amadAvAdamAM zeTha haThIbhAInI vADIe A AvatA hatA ane ane aneka viSayo para vicAra vimarza karatA hatA saMghanA saMghavInuM bahumAna karavAmAM AvyuM hatuM. zeTha sArAbhAie saMgha teo mahArAjazrIne "gurujI' kahIne saMbodhatA. sAthe page cAlavAno Agraha rAkhyo tyAre mahArAjazrIe emane tyAra pachI mahArAjazrI amadAvAdamAM hatA te daramiyAna vyavahAruM sUcana karatAM kahyuM ke "AkhA saMghano AdhAra tamArA upara che. mAlaviyAjI jyAre jyAre amadAvAda AvatA tyAre tyAre teo mATe atizaya parizrama karazo nahi. jyAM jarUra lAge tyAM tame vAhanano mahArAjazrIne maLavA mATe acUka jatA. pro. AnaMdazaMkara bApubhAi jarUra upayoga karajo.' dhruvanI banArasa hindu yunivarsiTInA vAisa cAnselara tarIke nimaNUka saMgha amadAvAdathI cAMdakheDA, serisA, tAraMgA, IDara vagere sthaLe thaI hatI eTale teo tathA anya vidvAno paNa mAlaviyAjI sAthe yAtrA karato karato dhUlevA nagare zrI kesariyAjI tIrthamAM pahoMcyo tyAM mahArAjazrIne maLavA AvatA. mahArAjazrInI bhalAmaNathI ullAsa pUrvaka aThThAi mahotsava thayo. mahArAjazrI saMgha sAthe ja mAlaviyAjIne hemacaMdrAcArya kRta 'yoga zAstra" vAMcavAnI IcchA thayelI, amadAvAda pAchA pharavAnA hatA, paraMtu udayapuranA saMghe tyAM AvIne eTale te graMthanI eka hastaprata mahArAjazrIe bhaMDAramAMthI meLavIne mahArAjazrIne udayapura padhAravA evI Agraha bharI vinaMtI karI ke | mAlaviyAjIne ApI hatI. mahArAjazrIne udayapura javAnI pharaja paDI. saMgha vAjate gAjate udayapuranuM cAturmAsa pUrNa thatAM mahArAjazrInI nizrAmAM amadAvAda pAcho pharyo. udayapurathI rANakapurano saMgha nIkaLyo hato. mahArAjazrI rANakapurathI mahArAjazrI kesariyAjIthI vihAra karatA udayapura padhAryA. vihAra karatAM jAvAla padhAryA, jAvAlathI mahArAjazrInI nizrAmAM mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM aneka loko AvavA lAgyA. zrAvakomAM siddhAcalajInI yAtrAno saMgha nIkaLyo. jIrAvalA, Abu, kuMbhAriyA, khUba ullAsa ane jAgRtinuM vAtAvaraNa thaI gayuM. ethI saMghe tAraMgA, metrANA, cArUpa, pATaNa, zaMkhezvara vagere tIrthasthaLonI yAtrA mahArAjazrIne cAturmAsa udayapuramAM ja karavA mATe Agraha karyo. karato saMgha amadAvAda AvI pahoMcyo. mahArAjazrI amadAvAdamAM lokono utsAha joi mahArAjazrIe e mATe saMmati darzAvI. rokAyA. ane saMgha zrI darzanavijayajInI nizrAmAM pAlitANA tarapha cAturmAsanuM sthaLa nizcita thayA pachI mahArAjazrIe AsapAsanA ravAnA thayo. vistAromAM vihAra karyo ane cAturmAsa mATe pAchA udayapura AvI mahArAjazrIe amadAvAdamAM sthiratA karI hatI e daramiyAna pahoMcyA. mahArAjazrInI lAkSaNika pratibhAno paricaya karAve evI eka ghaTanA e arasAmAM UMjhA taraphathI vihAra karIne munizrIvallabhavijayajI . banI hatI. yugavIra AcArya vijayavallabhasUri) kesariyAjI tIrthanI yAtrAe cha 'rI pALatA saMghanI sAthe nIkaLyA hatA. udayapura sthiratA daramiyAna e divasomAM aMgreja sarakAra viruddha asahakAranuM rASTrIya mahArAjazrI sAthe temanI prathamavAra mulAkAta thaI. A mulAkAta ghaNI AMdolana cAlyuM hatuM. e vakhate koMgresanuM adhivezana amadAvAdamAM mahattvanI banI. zAsananA uddhAra mATe kevAM kevAM kAryo karavAM joie bharAvAnuM hatuM. jaina sAdhuonI dinacarcA mokSalakSI, saMyamabharI te aMge baMne vacce vicAra vinimaya thayo. pU. vallabhavijayajIe hovAne kAraNe rASTrIya AdolanamAM teo koI joDAyA nahotA. mahArAjazrIne sUcana karyuM ke jaina sAdhuomAM zithilAcAra ane matabhedo amadAvAdanA gorA aMgreja kalekaTare evuM anumAna bAMdhyuM hatuM ke jaina vadhatA jAya che e dUra karavA mATe amadAvAdamAM eka muni saMmelana sAdhuo rASTrIya caLavaLanI viruddha che. ane amadAvAdamAM jainonI ghaNI bolAlavavAnI jarUra che. mahArAjazrIe e sUcanano svIkAra karyo. moTI saMkhyA che. jaina komane sarakArI pakSa levI hoya to emanA dharmagara
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-93 ane tA. 16-pa-93 prabuddha jIvana vijayanemisUrine hAthamAM levA joIe. paraMtu amadAvAdanA 1926nA roja karAra pUrA thAya che eTale tA. 1lI eprila, 1926nA kalekaTarano A bhrama hato. temanI mAnyatA hatI ke eka aMgreja kalekaTara divasathI rAjya taraphathI muMDakAvero levAmAM Avaze. dareka yAtrALu pote nimaMtraNa Ape to loko doDatA emane maLavA Ave. temaNe A vero bharIne pachI jAtrA karI zakaze. muMDakAverAthI rAjyane vadhu mahArAjazrIne potAnA baMgale maLavA mATe AvavAnuM nimaMtraNa Avaka to thAya, paraMtu ethI yAtrALuonI kanaDagata ghaNI badhI vadhI mokalAvyuM. paraMtu mahArAjazrIe kalekaTaranA baMgale javAno spaSTa jAya. ThAkora TharAvelI rakama peDhI pAsethI levA karatA muMDakAvero vasUla InkAra karyo ane kahevarAvyuM ke kalekaTarane jo icchA hoya to amArI karavAnI icchA vadhu dharAvatA hatA kAraNa ke ethI Avaka vadhu thAya ema pAse game tyAre AvI zake che. kalekaTare traNeka vakhata mahArAjazrIne A hatuM. AvA anyAyI muMDakAverAno sAmano karavo ja joIe ema rIte potAnI pAse bolAvavAnA prayatno karyA, paraMtu aMte niSphaLa jatAM mahArAjazrIne lAgyuM. e divasomAM mahArAjazrIno bola jIlavA sau teo mahArAjazrI pAse AvavA taiyAra thayA. kalekaTare pUchAvyuM ke pote saMgho tatpara hatA. rASTrIyastare asahakAranuM AMdolana cAlatuM hatuM. khurazI upara bese to mahArAjazrIne kaMI vAMdho che? mahArAjazrIe mahArAjazrIne tIrthayAtrAnI bAbatamAM asahakArano vicAra spharyo. kahevarAvyuM ke jaina jainetara.komanA moTA moTA AgevAno ane vidvAno bIjo koI mArga na jaNAtA mahArAjazrIe jAhera karyuM ke jyAM sudhI A Ave che paraMtu teo aupacArikatAnI daSTie ane jaina sAdhuno vinaya anyAyI kAyado dUra na thAya tyAM sudhI siddhAcalajInI yAtrA koie sAcavavA nIce ja bese che. kalekaTare nIce besavAnuM kabUla rAkhyuM. teo karavI nahi. je koine siddhAcalajInI kSetrasparzanAnI bhAvanA hoya jyAre maLavA AvyA tyAre mAthethI heTa utArI, paraMtu pagamAMthI bUTa teoe kadambagiri rohizALA vagere tIrthonI yAtrA karavI ke je tIrtho kADhavA icchatA nahotA. mahArAjazrIe emanI AgaLa evI buddhi zatruMjayanA pahADanA bhAgarUpa che ane pAlitANAnA rAjyanI hadanI yukta rajUAta karI ke tarata ja kalekaTare pagamAMthI bUTa kADhavAnuM bahAra che. tA. 1lI eprila 1926 nA roja muMDakAvero ugharAvavA svIkAryuM. bUTa kADhIne pachI teo mahArAjazrI pAse AvyA. ane sAme mATe ThAkore ophiso kholI hatI ane TheTha DuMgaranA zikhara sudhI TheraThera nIce beThA. cokIdAro mUkI dIdhA hatA, paraMtu zihoranA sTezanathI jaina svayaMsevako kalekaTare mahArAjazrI sAthe rASTrIya caLavaLa vize carcA karI. paraMtu yAtrikone A asahakAranI bAbatamAM sahakAra ApavA samajAvatA mahArAjazrIe spaSTa zabdomAM samajAvI dIdhuM ke jaina sAdhuo koInI hatA. ane enA pariNAme eka paNa yAtrika pAlitANAmAM thaIne TIkA-nidImAM paDatA nathI ane vivAdamAM utaratA nathI. mahArAjazrI girirAja upara caDhayo na hato. gAma ane DuMgara sUmasAma banI gayAM sAthe kalekaTare tatkAlIna paristhiti aMge ghaNA muddAonI chaNAvaTa karI hatAM. pAlitANAmAMthI tamAma sAdhu-sAdhvIo paNa vihAra karI ane mahArAjazrInA tarkayukta javAbothI teo bahu prabhAvita thayA. rAjyanI bahAra nIkaLI gayAM hatAM. Ama yAtrikonA asahakArathI mahArAjazrIe temanI AgaLa jaina tIrthonA rakSaNanI sarakAranI rAjyane peDhI dvArA je vArSika paMdara hajAranI Avaka thatI hatI te paNa javAbadArI che e vAta para bhAra mUkyo, kAraNa ke jaino taraphathI baMdha thaI gaI. jotajotAmAM to eka varSa vItI gayuM paNa baMne pakSamAMthI sarakArane karaverA tarIke prativarSa ghaNI moTI kama maLe che. kalekaTare e koie namatuM ApyuM nahi. mahArAjazrInuM varcasva jaina samAja para keTaluM vAtano svIkAra karyo ane tIrtharakSAnA viSayamAM pote vadhu dhyAna Apaze badhu hatuM te A ghaTanA parathaI joI zakAya che. bIjuM varSa paNa A rIte evI khAtrI ApI. ja pUruM thayuM. have ThAkora DhIlA paDyA. temaNe joyuM ke jaina samAja koIpaNa Ama kalekaTara sAheba mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. potAnuM rIte macaka Ape ema nathI. vaLI temaNe e paNa jANyuM ke jaina saMgha A kAma karAvavA mATe. paraMtu vidAya thayA mahArAjazrIe sacavelAM kAma kesa TheTha briTanamAM jaI bIvI kAunsilamAM laDavA mAMge che. A vAtanI - karavAnuM vacana ApIne A aMgreja amaladAre potAnI aMgata DAyarImAM jANa thatAM te vakhatanA vAisaroyane paNa ema lAgyuM ke jo A bAbata te vakhate noMdhyuM hatuM ke mahArAjazrI e bahu tejasvI ane zaktithI : praviI kAunsilamAM jAya to tethI potAnI pratiSThAne AMca Avaze. ubharAtA (Full of Eenergy) mahApuruSa che. eTale enA karatAM kaMI samAdhAna thAya to sAruM. pAlitANA ThAkore tIrthoddhAra e mahArAjazrInA jIvananuM eka mahattvanuM kArya hatuM. A chevaTe e rIte namatuM ApyuM ke pote muMDakAverAne badale TharAvelI rakama samaya gALA daramiyAna emaNe taLAjA ane zerIsA tIrthanA jIrNoddhAra levA taiyAra che. e mATe simalAmAM vAisaroye pAlitANAnA ThAkora mATe preraNA karI. eka vakhata mahArAjazrI vAta kare eTale lAbha lenArA ane peDhInA AgevAnonI eka beThaka bolAvavI ane vATAghATone aMte zreSThIo vacce paDApaDI thatI. mahArAjazrInI vacanasiddhi evI hatI have pachInAM pAMtrIsa varSa mATe evA karAra thayA ke peDhI dara varSe rUpiyA ke teo kahe te pramANe avazya kArya thAya. sAThahajAra pAlitANAnA ThAkorane tIrtha rakSA mATe Ape. A rakama ghaNI amadAvAdanI A sthiratA daramiyAna pro. AnaMdazaMkara dhruva, kavi moTI hatI, paraMtu tema karyA vagara chUTako nahoto. eTale be varSane aMte nhAnAlAla vagere sAkSaro mahArAjazrIne maLavA AvatA. zatruMjayanI yAtrA yAtriko mATe koI paNa prakAranI vyaktigata kanaDagatamahArAjazrInI vidvata pratibhAthI teo bahu prabhAvita thayA hatA. vinA zarU thaI. (dazane AjhAdI maLI ane dezI rAjyanuM vilInIkaraNa mahArAjazrI amadAvAdathI vihAra karI bhoyaNI, gAMbha. cANasmA thayuM tyAre A verI saurASTra sarakAre nAbUda karyo hato. ' vagere sthaLe vicaratA pATaNa padhAryA. pATaNamAM emanuM cAturmAsa nakkI vi. saM. 1982nuM cAturmAsa pATaNamAM karI mahArAjazrI thayuM hatuM. A cAturmAsa daramiyAna eka mahattvanI aitihAsika ghaTanA amadAvAda padhAryA. pATaNanA zeTha nagInadAsa karamacaMdanI bhAvanA banI. bhUtakALamAM vi. saM. 1942mAM pAlitANAnA ThAkora ane anusAra mahArAjazrInI nizrAmAM amadAvAdathI kaccha bhadrezvara yAtrAno ANaMdajI kalyANajInI peDhI vacce tIrthanA rakSaNa mATe karAra thayA hatA. " saMgha nIkaLyo gAmegAma bhavya svAgata thatuM. mahArAjazrI dhrAMgadhrA sudhI te anusAra dara varSe rUpiyA paMdara hajAra peDhIe pAlitANAnA ThAkorane ' saMgha sAthe jaI amadAvAda pAchA pharyA ane saMdhe AgaLa prayANa karyuM. ApavA paDatA. aMgreja poliTikala ejanTa karnala voTasane A amadAvAdamAM naMdanavijayajI mahArAjane AcAryanI padavI ApavAmAM bAbatamAM daramiyAnagIrI karIne pAlitANAnA ThAkorane ghaNI sArI kama apAvI dIdhI hatI. vyaktigata yAtrALune vero na bharavo paDe ane vi. saM. 1983nuM cAturmAsa mahArAjazrIe amadAvAdamAM trAsa na paDe eTalA mATa peDhIe A javAbadArI svIkArI hatI. A pAMjarApoLanA upAzraye karyuM. A cAturmAsa yAda rahI jAya evuM banyuM karAra cAlIsa varSa mATe karavAmAM Avyo hato. karAranI mudata pUrI thayA kAraNa ke A varSe comAsAmAM amadAvAdamAM eTalo badho varasAda paDyo pachI tIrtharakSAnI 2kama aMge baMne pakSo navesarathI vATAghATa karIne navo ke jANe jalapralaya na hoya. lIlA dukALa jevI sthiti thaI. nirNaya karI zake evI aMdara kalama hatI. A karAranI mudata vi. saM. mahArAjazrInI anukaMpAdaSTi paNa eTalI ja sateja hatI. emaNe rAhata 1982mAM pUrI thatI hatI. potAnA rAjyamAM tIrthasthaLa hoya to te kAryo mATe amadAvAdanA zreSThIone bhalAMmaNa karI ane jotajotAmAM rAjyanA rAjavIne temAMthI sArI kamANI karavAno lobha lAge evo e rUpiyA traNa lAkhanuM phaMDa thaI gayuM. keTalAye svayaMsevako taiyAra thayA ane jamAno hato. pAlitANAnA ThAkore jAhera karyuM ke tA. 31mI mArca saMkaTagrasta lokone anAja, kapaDAM tathA jIvana jarUriyAtanI sAmagrI AvI.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 prabuddha jIvana tA. 16-4-92 ane tA. 16-5-93 vaheMcavAmAM AvI. aneka lokonA duHkha ochAM thayAM. lokasevAnuM eka vayovRddha saMsArI pitAzrI himacaMdabhAi pathArIvaza che ane emanI mahattvanuM upayogI kArya thayuM. aMtaranI bhAvanA che ke mahArAjazrI cAturmAsa boTAdamAM karI emane " mahArAjazrIno prabhAva evo hato ke dareka kArya mATe dhAryA karatAM lAbha Ape. saMdezo maLatAM ja tenA gAMbhIryano ane yogya pAtranI nANAM vaghAre chalakAya. A rAhata kArya mATe paNa ghaNAM nANAM AvyAM aMtima bhAvanAno khyAla mahArAjazrIne AvI gayo. emaNe ane rAhatakArya pUruM thatAM sArI evI rakama bacI. samayajJa divasonI gaNatarI karI joI. bharaunALAnA divaso che. cAturmAsa mahArAjazrIe zreSThIo AgaLa bIjo eka vicAra mUkyo. amadAvAda pravezane tera divasanI vAra che. savArasAMja ugra vihAra karavAmAM Ave jevA moTA zaheramAM ekalA nokariyAta zrAvako mATe tathA rojeroja to ja amadAvAdathI boTAda pahoMcI zakAya, mahArAjazrIe tatkAla bahAragAmathI kAmaprasaMge amadAvAda AvanAra zrAvako mATe jamavAnI - nirNaya laI lIdho amadAvAdanA zreSThIone nirNaya jaNAvI dIdho ane sagavaDa nathI. e mATe eka jaina bhojanazALAnI jarUra che. potAnA vizALa sAdhu samudAyane AjJA karI dIdhI ke sAMje boTAda tarapha mahArAjazrInA vicArano tarata amala thayo ane pAMjarApoLamAM jajaina vihAra karavAno che. traNeka kalAkamAM samagra samudAya taiyAra thai gayo. bhojanazALAnI sthApanA karavAmAM AvI. e joi vaMdana mATe AvanArAM zrAvaka-zrAvikA AzvaryamAM garakAva thai cAturmAsa pUrNa thatAM mahArAjazrI DhALanI poLanA jIrNoddhAra thayela gayAM. mahArAjazrI potAnA samudAya sAthe vihAra karatAM karatAM nizcita derAsaramAM pratiSThA karAvIne mAtara padhAryA. tyAM paNa emanI preraNAthI divase boTAda AvI pahoMcyA. himacaMdabhAie bahu prasannatA jIrNoddhAra thayelA 51 devakulikAvALA sumatinAtha bhagavAnanA anubhavI. cAtumasa cAluM thayuM. mahArAjazrIe pathArIvaza derAsaramAM pratiSThA vidhi aThThAi mahotsava pUrvaka thaI. tyAMthI himacaMdabhAI pAse niyamita jaIne emane aMtima ArAdhanA ghaNI mahArAjazrI khaMbhAta padhAryA ane tyAM paNa emanI preraNAthI jIrNoddhAra sArI rIte karAvI. thoDA divasomAM ja himacaMdabhAIe deha chor3ayo. thayelA sthaMbhana pArzvanAtha bhagavAnanA prAcIna derAsaramAM boTAda pahoMcavAno pote yogya samaye tvarita nirNaya laI lIdho ethI aMjanazalAkA-pratiSThA mahotsava dhAmadhUmapUrvaka thayo. A prasaMge mahArAjazrIne saMtoSa thayo. lokomAM dharmabhAvanAnI ghaNI vRddhi thaI ane saMghanA atizaya Agrahane vi.saM. 1889mAM mahArAjazrI kadaMbagiri padhAryA. ahIM taiyAra kAraNe mahArAjazrIe vi.saM. 1984nuM cAturmAsa khaMbhAtamAM karavAnuM thayelA nUtana jinAlayamAM aMjanazalAkA ane pratiSThAno mahotsava svIkAryuM. hato. bhAvanagara rAjya taraphathI taMbUo, pANI vagerenI vyavasthA karI A ja samayagALAmAM sametazikharanA tIrthanI mAlikIno vivAda ApavAmAM AvI hatI. sara prabhAzaMkara paTaNIe jAte dekharekha rAkhI paNa Ubho thayo hato. agAu e Akho pahADa zeTha ANaMdajI hatI, kAryakramanI AgalI sAMje bhayaMkara vAvajhoDuM thayuM hatuM, paraMtu kalyANajInI peDhIe pAlagaMjanA rAjA pAsethI kharIdI lIdho hato. e maMDapane kaMI nukasAna thayuM nahotuM, kAraNa ke sAvacetInAM pagalAM levAmAM pahADa upara pUjA vagerenA haka vize vivAda thatAM e bAbata AvyAM hatAM, eka hajAra jeTalAM pratimAjI aMjanazalAkA mATe AvyAM hajArIbAganI korTamAM ane tyAra pachI paTaNAnI hAIkorTamAM gaI. hatAM. hajAro loko A maMgala utsavamAM bhAga levA AvI pahoMcyA mahArAjazrInA mArgadarzana heThaLa bhulAbhAI desAI, choTAlAla hatA. A pratiSThA mahotsava sArI rIte saMpanna thayA pachI mahArAjazrIe trikamalAla, kezavalAla amathAlAla vageree korTamAM rajUAta karatAM cAturmAsa bhAvanagaramAM karyuM. cukAdo peDhInI tarapheNamAM Avyo hato. bhAvanagaranA cAturmAsa pachI vihAra karatA karatA mahArAjazrI vi. saM. 1985nuM cAturmAsa mahuvAmAM nakkI thayuM hatuM. saparivAra amadAvAda padhAryA, vi. saM. 1990mAM amadAvAdamAM mahArAjazrI vihAra karatA karatA kadaMbagiri AvI pahoMcyA. A munisaMmelana yojavAnuM emaNe nakkI karyuM hatuM. cAturmAsa pachI gujarAta tIrthanA uddhAra mATe mahArAjazrInI bhAvanA utkaTa hatI. jinamaMdira rAjasthAnamAMthI sarva sAdhusAdhvI vihAra karI amadAvAda pahoMcI zake mATe jamIna levA paisA ApanAra zreSThIo to ghaNA hatA, paraMtu e daSTie phAgaNa suda trIjanA saMmelananuM Ayojana thayuM hatuM. , e garAsiyAonI sahiyArI jamIna meLavavAnuM kAma ghaNuM agharuM hatuM. divasomAM sAdhuomAM zithilAcAra vadhato jato hato. devadravya, dIkSA AvuM kaparuM kAma paNa bAhoza vyaktioe buddhi laDAvIne pAra pADyuM padavI, tithicarcA, tIrtharakSA, sAdhu-saMsthAmAM pravezelI niMdA kuthalI ane garAsiyAo paNa rAjI thayA. yogya muhUrta khananavidhi, tathA AcAranI zithilatA karavAnI jarUra hatI. padavInI dRSTie zilAropaNa vagere thayAM ane jinamaMdiranA nirmANanuM kArya AgaLa mahArAjazrI vijayanemisUri sauthI moTA hatA eTale emanI nizrAmAM vadhavA lAgyuM. daramiyAna mahArAjazrIe mahuvAnA cAturmAsa yojavAmAM AvelA A munisaMmelanamAM 450 AcAryAdi sAdhu daramiyAna tyAM zrI yazovRddhi jaina bAlAzramanI sthApanAnA kAryane paNa mahArAjo, 700 sAdhvIjIo upasthita rahyA hatA. cotrIsa divasa vega Apyo. cAlelA A saMmelanamAM pratyeka viSayanI uDANathI ane vyavasthita rIte vi. saM. 1987nuM varSa aitihAsika daSTie ghaNuM mahattvanuM hatuM. tirthAdhirAja siddhagiri upara chello jIrNoddhAra thayAne ane Adizvara | divALIbahena mohanalAla mahetA ceriTebala TrasTa bhagavAnanI pratimAnI pratiSThA thayAne cAraso varSa pUrA thatAM A taraphathI cikhAdarA mATe rUA. 00000nuM dAna cArasomI varSagAMTha dhAmadhUmapUrvaka ujavavA mATe amadAvAdanA amane jaNAvatA atyaMta harSa thAya che ke paryuSaNa vyAkhyAnamALA | zreSThIomAM vicAraNA cAlI hatI. amadAvAdanA ghaNA kharA mila daramiyAna ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala-cikhodarA mATe mAliko jaina hatA. ane ujavaNInA divase milo baMdha rAkhavAno ekatra thayela rakama rU. 10,30000no ceka arpaNa karavAno vidhi teoe TharAva karyo hato paraMtu e divasomAM satyAgrahanI laData cAlatI cikhodarA khAte ravivAra, tA. 25mI eprila, 1993nA roja hatI ane gAMdhIjI sahita keTalAka satyAgrahIo kedamAM hatA e jotA yojavAmAM Avyo hato. A prasaMge atithi vizeSa tarIke padhArelA navakArazIno jamaNavAra karavA vize zreSThIomAM be judA judA mata dAnavIra zeTha zrI maphatalAla mohanalA mahetA (maphatakAkA) e A pravartatA hatA, paraMtu mahArAjazrInI kunehabharI daramiyAnagIrIthI e rakama rUpiyA agiyAra lAkha karavAnI bhalAmaNa karI hatI ane te ! vivAda TaLI gayo hato ane navakArazI sArI rIte thaI hatI. e divase mATe khUTatA rU. 70000nuM dAna potAnA TrasTa divALIbahena nagarazeThanA vaDe bhavya snAtra mahotsava ujavAyo hato. jemAM hajAronI mohanalAla mahetA ceriTebala TrasTa taraphathI jAhera karyuM hatuM ane saMkhyAmAM mANaso upasthita rahyA hatA ane moTI rathayAtrA nIkaLI hatI tadanusAra rU. 70,000no ceka cikhodarAnI AMkhanI hospiTalane jemAM sAdhu-sAdhvIo ane zrAvako zrAvikAono vizALa samudAya ApavA mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane mokalI Apyo hato. ame joDAyo hato. Ama zatruMjayatIrthanI 400mI varSagAMTha amadAvAdamAM zrI maphatakAkAne A prasaMge khUba khUba dhanyavAda ApIe chIe ane ajoDa rIte ujavAi hatI. emano saharSa AbhAra mAnIe chIe. mahArAjazrInuM vi. saM. 1988nuM cAturmAsa amadAvAdamAM nakkI 3maMtrIo thayuM hatuM. paraMtuM boTAdathI saMdezo Avyo. pU. vijayanaMdanasUrinA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-93 ane tA. 16-pa-93 prabuddha jIvana 27 vicAraNA thaI hatI. te samayanA moTA moTA AcAryo jevA ke zrI | DaoNkaTaranA hRdayamAM vairAgya pragaTyo. potAnI dhIkatI kamANI choDIne vijaya dAnasUri, zrI vijaya labdhisUri, zrI siddhisUri, zrI vijaya emaNe, ane emanA patnIe mahArAjazrI pAse dIkSA lIdhI. muni premasUri, zrI vijayanItisUri, zrI sAgarAnaMdasUri, zrI vijaya ratnaprabhavijayajI aMgrejI bhASA upara sAruM prabhutva dharAvatA hatA. udayasUri, zrI vijaya naMdanasUri, zrI vijaya vallabhasUri, paM. zrI eTale mahArAjazrInI preraNAthI emaNe bhagavAna mahAvIranA jIvana rAmavijayajI, zrI puNyavijayajI, zrI vidyAvijayajI vageree A vize ATha daLadAra volyuma jeTalo moTo graMtha aMgrejImAM pragaTa karyo saMmelanamAM bhAga lIdho hato. AkhI kAryavAhI atyaMta vyavasthita ane hato. anuzAsana anusAra hatI. saMmelanamAM karelA TharAvono paTTaka badhAMne 1 jAmanagaranA zeTha popaTalAla dhArazIe jyArathI amadAvAdanA vAMcI saMbhaLAvavAmAM Avyo hato ane te dareke amalamAM mUkavAno zeThamAkubhAIno yAtrA saMgha joyo tyArathI temanI bhAvanA saMgha kADhavAnI hato. hatI. emaNe e mATe sAgarajI mahArAjane vinaMtI karelI. sAgarajI A saMmelananI saphaLatAmAM amadAvAdanA nagarazeTha tathA anya mahArAje kaheluM ke tamAre yAtrAsaMgha dIpAvavo hoya to zrI zreSThIoe tana, mana, dhanathI sAro bhoga Apyo hato. mahArAjazrI vijayanemisUrine vinaMtI karavI joIe. e mujaba zeTha popaTalAla vijayanemisUrinI nizrAmAM ATalA badhA sAdhuo ekatrita thayA ane amadAvAda AvI mahArAjazrIne AgrahabharI vinaMtI karI gayA. eTale ATalA badhA divasa sAthe maLIne vicAraNA karI e ja darzAve che ke mahArAjazrIe vi. saM. 1993nuM cAturmAsa jAmanagaramAM karyuM ane mahArAjazrInuM sthAna caturvidha saMdhamAM keTaluM moTuM ane Adara bharyuM hatuM. cAturmAsa pUrNa thatAM siddhAcalajIno cha'rI pALato saMgha kADhavAmAM Avyo vi. saM. 1990mAM mahArAjazrIe jAvAlamAM jinamaMdiramAM hato. pratiSThA karAvI ane tyAra pachI cAturmAsa tyAM ja karyuM. cAturmAsa pachI mahArAjazrIe tyAra pachI pAlitANA, bhAvanagara, vaLA vagere mahArAjazrI amadAvAda padhAryA. sthaLe cAturmAsa karyA. pote jyAM jyAM vicaryA tyAM tyAM tIrthoddhAra, mahArAjazrInI eka mahattvanI priya pravRtti te cha'rI pALato saMghayAtrA, pratiSThAmahotsava, dIkSA-padavI mahotsava ityAdi prakAranAM tIrthayAtrA saMgha kADhavAnI hatI. e divasomAM tIrthayAtrA mATe kAryo thatAM rahyAM. mahArAjazrI pAse roja keTalAye mANaso vaMdanArthe tathA ekaladokala javAnuM saraLa nahotuM. ghaNe sthaLe relave nahotI. coralUTArAno bhaya raheto. khAvApIvAnI tathA rAtri rokANanI khaMbhAtathI mahArAjazrI amadAvAda padhAryA. tyAM jaina marcanTa vyavasthAnI ciMtA rahetI. saMgha nIkaLe to saune lAbha maLe. sAdhAraNa sosAyaTImAM derAsaramAM pratiSThA karAvI. tyAra pachI zerIsA tathA sthitinA loko saraLatAthI joDAI zakatA. gAmegAma dharmajAgRti ane vAmajamAM pratiSThA karAvI. vi. saM. 2003nuM cAturmAsa sAbaramatImAM dharmaprabhAvanAnAM kAryo thatAM. ane 2004nuM cAturmAsa vaDhavANamAM mahArAjazrIe karyuM. have emanI mahArAjazrI jyAre amadAvAda padhAryA te pahelAM jAvAlamAM jaIne tabiyata bagaDatI jatI hatI. vAraMvAra cakkara AvI jatAM hatAM. pahelAM mANekalAla manasukhabhAI (mAkubhAI zeTha) e giranAra ane jevo vihAra have thato nahoto. vaDhavANamAM tathA boTAdamAM pratiSThA siddhAcalano eka moTo yAtrAsaMgha kADhavAnI potAnI bhAvanA darzAvI. karAvI mahArAjazrI kadaMbagiri padhAryA. emanI darakhAstano mahArAjazrIe svIkAra karyo ane mahArAjazrI mahArAjazrI rohizALAthI vihAra karIne kadambagiri padhAryA. amadAvAda padhAryA eTale e mATe joradAra taiyArIo cAlI. emanI tabiyata have divase divase kSINa thatI jatI hatI. eka divasa sAMje mahArAjazrIne manamAM evo bhAva jAgyo ke "A sAlanuM cAturmAsa ema kahevAya che ke mahArAjazrInI nizrAmAM vi. saM. 1991mAM nIkaLelA A yAtrA saMgha jevo yAtrA saMgha haju sudhI nIkaLyo nathI. kadambagirimAM karIe to kevuM sAruM !' A tIrthano uddhAra emanA haste thayo hato. eTale tIrthabhUmi pratye AtmIyatA baMdhAi gai hatI amadAvAdathI giranAranI yAtrA karIne pachI siddhAcalajInI yAtrA kadambagirimAM cAturmAsa karavAnA vicArane emanA mukhya ziSyo zrI karanAra, lagabhaga doDha mahino cAlelA A saMghamAM tera hajArathI vadhu cha'rI pALatA yAtriko joDAyA hatA. 275 muni bhagavaMto, 400thI udayasUri ane zrI naMdanasUrie vadhAvI lIdho. cAturmAsa nakkI thatAM enA samAcAra pAlitANA, bhAvanagara, mahuvA, jesara, taLAjA, adhika sAdhvIjI mahArAja, 850baLadagADI, 1300 jeTalAM moTara, amadAvAda vagere sthaLe pahoMcI gayA. mahArAjazrInI nizrAmAM basa, khaTArA vagere anya vAhano vagere hatAM. vyavasthApako, anya zrAvako, nokara cAkaro maLI vIsa hajArano kAphalo eka sthaLethI bIje sthaLe paDAva nAkhI AgaLa vadhato hato. je je rAjyamAMthI saMgha pasAra | saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhya ane saMghanA eka saMniSTha| thato te te rAjyanA rAjavI sAmethI svAgata karavA AvatA. goMDala | kAryakara zrI joramala maMgaLajI mahetAnuM sIttera varSanI umare muMbaImAM rAjyamAM koIpaNa dharmanA yAtrA saMgha upara vero hato. eTale A saMghe goMDalanA samAveza nahoto karyo. paraMtu rAjya yAtrA kara mApha karIne avasAna thayuM che. emanA avasAnathI saMghane ane sarva mitrone moTI khoTa paDI che. saMghane goMDala padhAravAno khAsa Agraha karyo hato. rAjyanI icchAne AjIvana khAdIdhArI sva. jo ramalabhAI atyaMta zAMta mAna ApIne saMghe goMDalamAM mukAma karyo hato. A saMghamAM vividha svabhAvanA, nirAbhimAnI, sevAbhAvI ane sAMskArika pravRttiomAM prakAranI moTI moTI uchAmaNI thaI hatI ane ghaNA zreSThIoe sAro lAbha lIdho hato. e divasomAM saMghapatine A saMdha pAchaLa AThalAkha 'UMDo rasa dhaMrAvanArA hatA. saMghane dAna ApavAmAM ane dAna meLavI| rUpiyAno kharca thayo hatuM e uparathI paNa A saMgha kevo yAdagAra banyo ApavAmAM teo bahu utsAhI rahetA. - sva. ramalabhAIe potAnA pitAzrI sva. maMgaLajI jhaveracaMda haze tenI kalpanA karI zakAya. mahArAjazrI kadaMbagirithI mahuvA padhAryA. te vakhate amadAvAdanA mahetAnA smaraNArthe saMghanA upakrame traNa vyAkhyAnonuM vidyAsatra eka daMpatIe mahArAjazrI pAse dIkSA levAno prastAva mUkyo e mATe prativarSa yojavA mATe mAtabara 2kamanuM dAna soLa varSa pahelAM ApyuM hatuM. A yojanA heThaLa saMghanA upakrame prativarSa sAhitya ane zikSaNa mahArAjazrI mahuvAthI vihAra karI amadAvAda padhAryA. mahArAjazrInA haste dIkSita thayelA badhA ziSyono paricaya ApavAnuM ahIM zakya. vize suMdara vyAkhyAno yojAtA rahyAM che. sva. maMgaLajI mahetA nathI. paNa A eka ziSyano paricaya avazya ApavA jevo che. e (maMgaLajIkAkA) paNa saMghanA eka saMniSTha ane utsAhI kAryakara hatA. ziSya te muni ratnaprabhavijaya. saMsArI avasthAmAM teo DaoNkaTara hatA. AjhAdInI laDatamAM emaNe sakriya bhAga lIdho hato. sva. paramAnaMda e jamAnAmAM teo abhyAsArthe yuropa amerikA sTImaramAM be vakhata kApaDiyAnA teo ghaniSTha mitra hatA. jai AvelA. teo ema. DI. thayelA DaoNkaTara hatA. temanuM nAma - sva. joramalabhAI mahetAnA avasAnathI ame umadA mitra trikamalAla amathAlAla zAha hatuM. emanA vaDila baMdhue mahArAjazrI gumAvyAnuM duHkha anubhavyuM che. prabhu emanA AtmAne zAMti Apo ! pAse dIkSA lIdhI hatI. ane emanuM nAma muni subhadravijaya rAkhavAmAM evI prArthanA. AvyuM hatuM. muni subhadravijaya nAnI uMmaramAM kALadharma pAmyA. ethI maMtrIo, hatA. sva. joramala maMgaLajI mahetA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 prabuddha jIvana , , tA. 16-4-97 ane tA. 16-5-93 cAturmAsa karavA mATe keTalAya vratadhArI zrAvakoe kadambagiri javAno naMdanasUrine pratiSThA aMge tathA bIjAM keTalAMka kAryo aMge sUcanAo nirNaya karyo. ApI. - A nirNayanI jAherAta thatAM mahuvAnA agraNI zrAvakomAM vaLI mahArAjazrIno tAva Utarato nahoto. emanuM hRdaya nabaLuM paDatuM eka navo vicAra phUryo. teone ema thayuM ke potAnA vatananA A jatuM hatuM. e mATe DaoNkTaroe Ijekzana ApavAnI vAta karI. paraMtu panotA putre ghaNA varSothI mahuvAmAM cAturmAsa karyuM nathI. to te mATe mahArAjazrIe ijekazana levAnI spaSTa nA pADI. jiMdagImAM teoe vinaMtI karavI. eTale mahuvAnA saMghanA AgevAno kadambagiri koi divasa Ijekazana lIdhuM na hatuM. mahArAjazrInI vAta DaoNkaTare mahArAjazrI pAse pahoMcyA ane cAturmAsa mahuvAmAM ja karavA mATe svIkArI eTale mahArAjazrIe naMdanasUrine kahyuM ke DaoNkaTara keTalA bhalA haThapUrvaka Agraha karyo. vaLI teoe mahArAjazrIne jaNAvyuM ke ApanI che ke mArI marajI viruddha kazuM karavAno Agraha rAkhatA nathI." ja preraNAthI mahuvAmAM be nUtana jina maMdiro thayAM che. enuM kAma pUruM divALIno divasa Avyo. mahArAjazrIe potAnA ziSyone kahI thavAmAM che. mATe emAM pratiSThA paNa ApanA haste ja karAvavAnI dIdhuM ke e divase pote pANI sivAya bIjuM kazuM vAparavA icchatA nathI. bhAvanA che. mahArAjazrInI gaMbhIra banatI jatI tabiyatanA samAcAra sAMbhaLIne mahuvAnAM saMghano Agraha eTalo badho hato ke mahArAjazrI e emanAM darzana mATe nagaranA jaina-jainetara loko AvavA lAgyA. vinaMtIno asvIkAra karI zakyA nahi, paraMtu mahArAjazrIe kahyuM, "huM DaoNkaTaro paNa AvI pahoMcyA. hRdayanI bImArIne kAraNe ijekazana mahuvA AvuM to zuM paNa pratiSThA mAre hAthe thavAnI nathI.' ApavAnI jaMrUra DaoNkaTarone jaNAI. paraMtu naMdanasUri mahArAje mahArAjazrInA A vacanamAM jANe koi akaLa bhAvinI AgAhI thatI DaoNkaTarone mahArAjazrInI bhAvanA jaNAvI ane injakazana na ApavuM hatI. tema nakkI karyuM. sAMjanuM pratikramaNa zrI naMdanasUri tathA zrI dhuraMdhara tyArapachI mahArAjazrIe caitra mAsanA kRSNa pakSamAM kadambagirithI vijayajIe mahArAjazrIne sArI rIte karAvyuM. saMthArA porisInI kriyA DoLImAM vihAra karyo ane paMdareka divasamAM teo mahuvA padhAryA. paNa sArI rIte thai. saMsAranA sarvajIvo sAthe kSamApanA paNa thaI gaI. mahuvAnA nagarajanoe jaina ajaina sarva lokoe bhAvollAsapUrvaka bhavya - mahArAjazrInI AvI aMtima samayanI gaMbhIra bImArIne lakSamAM sAmaiyuM karyuM. mahuvA baMdara hovAne kAraNe vaizAkha mahinAnI garamI laI tyAM sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA vizALa samudAyamAM upasthita mahArAjazrIne eTalI naDI nahI. thaI gayuM ane sarve mahArAjazrInA svAthya mATe navakAra maMtranI dhUna - zarIranI azakti ane asvasthatAne kAraNe vyAkhyAnanI, javAbadArI mahArAjazrInA traNa mukhya ziSyo zrI udayasUri, zrI, macAvI. sAMje sAta vAge mahArAjazrIe zAMtipUrvaka, samAdhipUrvaka deha naMdanasUri ane zrI amRtasUrie svIkArI lIdhI hatI. paryuSaNa parvanI choDyo. ArAdhanA paNa sArI rIte cAlavA lAgI. paryuSaNanA cothA divase mahArAjazrIe potAnA 77mAM varSano jANe ke A chello divasa bapore AkAzamAM sUrajanI AsapAsa bhUkharA raMganuM jANe eka kuMDALuM pUro karyo. racAyuM hoya tevuM jaNAyuM A eka azubha saMketa hato. 'AkAze kuMDuM ane mahArAjazrInA kALadharmanA samAcAra jota jotAmAM cAre bAju malakamAM bhUMDa' evI lokavAyakA pracalita che. saMvatsarIno divasa sArI prasarI gayA. taduparAMta te rAtre judA judA nagaronA saMghone tAra karavAmAM rIte pasAra thayo, paraMtu sAMje gAma bahAra vaMDAnI osarImAM saMghanA AvyA. cAraso jeTalA tAra te rAtre thayA ane bIjA traNaso jeTalA zrAvako saMvatsarI pratikramaNa karatA hatA te vakhate vaDanI eka mukhya DALa tAra bIjA divase thayA. samAcAra maLatAM ja mahArAjazrInA hajAro bhayAnaka kaDAkA sAthe tUTI paDI. sadabhAgye koIne kazI ijA thai nahi. bhakto mahuvA AvI pahoMcyA. paraMtu A paNa eka azubha saMketa hato. vi. saM. 2006nA kArataka suda-ekamanA divase zanivAre nUtana paryuSaNa parva pUrAM thayA. have pratiSThAnI taiyArI cAlavA lAgI. te varSanA prabhAte mahArAjazrInA dehane pAlakhImAM birAjamAna karavAmAM aMge vATAghATa karavA amadAvAdanA keTalAka zreSThIvarya mahArAjazrIne Avyo. benDavAjA sAthe bhavya pAlakhI-aMtima yAtrA nIkaLI. gAma maLavA AvI gayA. bhAdaravA vada amAsanI rAtre AkAzamAMthI eka bahAra nakkI karelA, pramArjita karelA sthaLe mahArAjazrInA dehane agni moTo tAro kharyo ane dhaDAkA jevo avAja thayo. A paNa eka azubha saMskAra karavAmAM AvyA. deha pUro baLatAM ThIka ThIka vAra lAgI. je saMketa hato. jANe koI mahApuruSano viyoga na thavAno hoya ! e ja samaye citA pUrI saLagI rahI te mahArAjazrIno janma samaya vIsa ghaDI divase rAtre bajAramAM pAna sopArInI dukAna dharAvatA eka bhAine evuM ane paMdara paLano hato. jANe emAM paNa koi saMketa rahelo haze ! svama AvyuM ke pUjya nemisUridAdAnI smazAnayAtrA benDavAjA sAthe mahArAjazrIno janma mahuvAmAM ane teo kALadharma paNa mahuvAmAM nIkaLI che ane hajAro mANaso temAM joDAyA che. e badhA jema jema pAmyA. emano dehanuM avataraNa kArataka suda-ekama ne zanivAre, potAnI dukAna pAsethI pasAra thatA gayA tema tema pote teone cA divase vIsa ghaDI ane paMdara paLe thayuM hatuM. temanA dehanuM visarjana paNa, pIvaDAvelI. - kArataka suda-ekama ne zanivAre vIsa ghaDI ane paMdara paLanA samaye thayuM. A Aso mahinAnI oLInA divaso nirvine pasAra thaI gayA. Avo yogAnuyoga to koI virala vyaktinA jIvanamAM ja jovA maLe. tyAra pachI eka divasa mahArAjazrI Thale jaIne pAchA pharatAM hatAM tyAre Ama mahArAjazrI vijayanemimarIzvarajInuM jIvana ane ke temane Teko ApavA mATe zrI udayasUri ane zrI naMdanasUri sAthe hatA, ghaTanAothI sabhara che. eka vyakti potAnA jIvanakALa daramiyAna, to paNa acAnaka samatulA gumAvatAM mahArAjazrI paDI gayA. emanA jAte akiMcana rahI. kaDaka saMyamapAlana karI, anekane pratibodha pamADI page mUDha mAra vAgyo. enA upacAro cAlu thayA. tevAmAM mahArAjazrI zAsanorAtinuM kevuM ane keTaluM bhagIratha kArya karI zake che te ne zaradI ane khAMsI thayAM. vaLI temane tAva paNa AvavA lAgyo.koI mahArAjazrInA preraka pavitra jIvana uparathI joI zakAya che. koI vakhata UlaTI paNa thavA lAgI. mahArAjazrInI zArIrika " evAe bhavyAtmAnuM smaraNa paNa ApaNe mATe upakAraka bane che. asvasthatA vadhatI jatI hatI, paraMtu manathI teo svastha, zAMta ane emane koTi koTi vaMdanA! prasanna hatA. zrI naMdanasUrie jyAre kahyuM ke "parama divase divALI che [* AdhAra graMtho (1) zAsana samrATa-le, zrI zIlacaMdravijayajI ane pachI besatA varSe Apano janma divasa Ave che," tyAre (2) nemisaurabha bhAga 1-2, le. zrI maphatalAla saMghavI). mahArAjazrIe kahyuM ApaNe kyAM have divALI jovAnI che? potAno aMtimakALa jANe AvI pahoMcyo che e rIte mahArAjazrIe zrI mAlika zrI muMbaI jena yuvaka saMgha madraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, o sthaLa 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-400004, kona: 35029,madrAsyAna: rilAyansa ophaseTa prinTa, 19, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-40008. phoToTAIpaseTiMga maThokana, muMbaI-400 092. | ? : :: : :::: ::: :: ::: :: :.. :
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 40 aMka: 6 0 ' hatA, 16-6-1993 C ORegd. No. MH.By/ South s4Licence No.:37 000 zrI muMbaI jene yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 000 prabhuThTha 6846 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989:50 varSa000 vArSika lavAjama rU.30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha leDI nikoTina sAthe chUTAcheDA keTalAka saMbaMdho lagnamAM pariName to te vadhu sukha ApanArA nIvaDe jIvanamAM tamAkunuM sthAna eka daivI auSadhi jevuM hatuM. eTale lagna prasaMga che. keTalAka lagnasaMbaMdho chUTAcheDAmAM pariName to te vadhu sukha ApanArA ke anya dhArmika prasaMgoe tamAkunAM moTAM pAnano vividha rIte teo nIvaDe che. leDI nikoTina sAthe premasaMbaMdha jeTalo sukha ApanAro che tenA upayoga karatA. teo tamAkuno dhumADo eka naLI vATe nAka dvArA letA. karatAM chUTAcheDA vadhu sukha ApanArA che. jeoe leDI nikoTina sAthe koi e naLIne teo "TabAko' kahetA. tamAku mATe teomAM bIjo ja koI zabda premasaMbaMdha bAMdhyo nathI te to vaLI ethI paNa vadhu sukhI che. vaparAto hato. paNa speniyADa lokone "TabAko' zabdano uccAra hAvI koNa che A leDI nikoTina ? e che tamAku (tamAkhu, taMbAku gayo. eTale teo tamAkune mATe Tobeko (naLI) zabda vAparavA lAgyA. Tobacco) tamAkune lADamAM "leDI nikoTina' kahevAmAM Ave che ane spena ane porTugalamAM tamAkuno pracAra vadhato gayo eTale AvI enI rasika daMtakathA che. varlDa heltha oragenAijhezana taraphathI chellAM navI akasIra vastu mATenI utsukatA yuropanA bIjA dezone vadhI gai. keTalAMka varSathI 31mI me (athavA keTalAka dezomAM pahelI jUna) "No spenano phrAnsisko tolejo nAmano vepArI yuropanA bIjA dezomAM tamAku Tobacco Day" (tamavihIna dina-tamAku niSedha dina) tarIke laI gayo ane ghaNuM sAruM dhana kamAyo. keTalAka vakhata pachI sara volTara UjavavAmAM Ave che. A varSe duniyAmAM tamAkunA pracAranAM pAMcaso varSa reliMge kAgaLanI bhUMgaLIvALI sigareTanI zodha karI. ' pUrAM thayAM che. A pAMca saikA daramiyAna tamAkuno uttarottara pracAra vadhato yuropamAM soLamA saikAmAM to tamAkune mATe "mAya leDI nikoTina' ja cAlyo che. A viSakanyA jevA ghAtaka padArthathI A pAMca saikAmAM pAMca jevuM hulAmaNuM nAma pracalita banI gayuM, enI kathA evI che ke soLamA abajathI vadhu mANaso akALe mRtyu pAmyA che, chatAM A Silent saikAmAM porTugalanuM pATanagara lisbana tamAkunA vepAranuM moTuM kendra banI KillernuM AkarSaNa jeTaluM ghaTavuM joie teTaluM ghaTyuM nathI. varlDa heltha gayuM hatuM. te vakhate porTugalamAM phrAnsanA elacI tarIke lorDa jiyAM oragenAIjezana tathA anya dezonI keTalIka saMsthAo dvArA thatI eka nikoTanI nimaNuka thaI. porTugalamAM AvyA pachI tamAkunI mAdakatA ene divasanI AvI ujavaNIthI bahu pharaka paDato nathI. duniyAnI poNA eTalI AkarSavA lAgI ke jANe e enI vahAlI leDI na hoya ! potAnI bhAganI vasatIne A dinanI ujavaNInI khabara ja paDatI nathI. to paNa leDI vagara thoDA divasa kadAca cAle, paNa tamAku vagara ene eka divasa A dizAmAM ghaNI jAgRtti AvatI jAya che ane tamAkunA vaparAzane cAlatuM nahi. e tamAkune My Lady Nicotine kaheto. eTale aTakAvavA jAherakhabaro, vyAkhyAno, parisaMvAdo dvArA vividha lokoe majAkamAM tamAkunuM nAma leDI nikoTina pADI dIdhuM. tamAkunI yojanAo amalamAM AvatI jAya che e sArI nizAnI che. banAvelI sigareTa, ciruTa, sigAra vagere paNa nArIvAcaka zabdo hovAthI - A sigareTa-tamAku AvyAM kyAMthI? ane hoTha sAthe eno saMbaMdha hovAthI ene mATe "leDI nikoTina' jevo. | vedo, rAmAyaNa, mahAbhArata, bhagavadgItA, bhAgavata, lADako zabdaprayoga rUDha thai gayo. lorDa nikoTa tamAkane phrAnsamAM lai kAlidAsanAM nATako, jaina Agamo, bauddha tripiTako, grIka nATako Avyo. nikoTa uparathI have tamAku mATe nikoTina zabda eTalo badho vageremAM tamAkuno kyAMya ullekha maLato nathI. pracalita thai gayo ke vakhata jatAM tamAkunA mukhya rAsAyaNika padArthane tamAku-Tobacco-AvyuM dakSiNa amerikAmAMthI, keribiyana vaijJAnikoe paNa nikoTina nAma ApyuM. samudranA TApuomAMthI. porTugIjha ane speniyArDa khalAsIo tyAra pachI temAkune AphrikA . sa. 1492mAM kolaMbase amerikAno khaMDa zodhyo te vakhate ane eziyAnA dezomAM laI gayA. bhArata uparAMta TheTha cIna, keribiyana samudranA hAiTI, kyubA vagere TApuo upara tyAMnA philipAinsa ane inDoneziyA sudhI tamAku pahoMcyuM. A navI vastune AdivAsIone keTalAka choDanA pAna cAvatA, teno bhUko suMghatA ke duniyAmAM Thera Thera AvakAra maLyo. loko tamAkunA vakhANa karatAM thAkatA tenI bhUgoLI banAvIne dhumADo moMDhAmAMthI kADhatA joyA. ethI teono nahi, eka aMgreja lekhake lakhyuM ke Tobacco, divine; rare, thAka UtarI jato hato, zarIramAM spharti lAgatI hatI, mana tAjuM thaI super-excellent, tobacco, which goes far beyond all jatuM jaNAtuM. AthI kolaMbasane Avo sarasa choDa yuropamAM lai panaceas, potable gold and philosopher's stone, a AvanAnuM mana thayuM. bIjI vAranI amerikAnI saphara daramiyAna soverign remedy to all diseases. yuropamAMthI bhAratamAM paNa tamAku AvyuM. sUryaprakAzavALI bhAratIya kolaMbasanA sAthIdAra phrAyara romAno pAnee e choDanAM bI sAcavIne garama AbohavA tamAku mATe vadhu anukULa lAgI. tamAkunA vyavasAye spena lai AvavAnI vyavasthA karI. pachI to spena, porTugalanA aneka lokone zrImaMta karI nAkhyA. eTaluM ja nahi, bhAratIya paMDitoe khalAsIo tamAkunI sAthe kokA-(kokeIna) paNa yuropamAM lai AvyA. , paNa tamAkune ghaNuM biradAvyuM. koIke ene pRthvInA sArabhUta tattva tarIke soLamAM saikAmAM to samagra yuropane tamAkuno nAda lAgyo. to koIke ene bhagavAna viSNunA ucchiSTa tarIke oLakhAvyuM. juo: dakSiNa amerikAnA AdivAsIo tamAkuno upayoga davA tarIke biDaujA purA pRSThavAn padmayoni karatA tathA nazo karavAno potAno zokha saMtoSavA mATe karatA. emanA triItaTe sAbUta mita
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturbhirmukhairityavocad viraMci - stamAstamAkhustamAkhustamAkhu // (eka vakhata indre brahmAne pUchyuM ke pRthvInuM sArabhUta tattva kyuM che? brahmAe potAnAM cAre mukhathI kahyuM : tamAjI, tamAkhu, tamAkhu, tamAkhu.) ***** prabuddha jIvana zrIkRSNa pUtanAyAH stanamalamapibat kAlakUTena pUrNa / praskannaM bhUpradeze kimapi ca pibato yattadA tasya vaktrAt tasmAdeSA tamAkhuH suravaraparamocchiSTametad durApaM / stutvA natvA militvA hyanizamatimudA sevyate vaiSNavAgryaiH // (zrI kRSNe jyAre pUtanA rAkSasInA stana u52 lAgelA kAlakUTa viSanuM pAna karyuM te vakhate emanA mukhamAMthI thoDAM TIpAM pRthvI upara paDyAM emAMthI tamAkhu UgyuM, eTale tamAkhu bhagavAna viSNunuM ucchiSTa che evuM mAnIne agragaNya vaiSNavo tamAkhunI stuti kare che ane tenuM AnaMda ane vinayapUrvaka sevana kare che.) paMDita yuganA hAsyarasika navalakathAkAra ramaNabhAI nIlakaMThe 'bhadraMbhadra' navalakathAmAM bhadraMbhadranI keTalIka khAsiyato vize kaTAkSa karyo che. dhUmrapAna brAhmaNone niSiddha nathI balake dhUmrapAna to puNyanI moTI pravRtti che ane ene zAstrano AdhAra che ema samajAvavA mATe kalpita zloka bhadraMbhadrane kahevAmAM Ave che ke dhUmrapAna mahApuSaM goTe goTe mauvAnuM / dhUmrapAna karanAra dhumADAno eka goTo moMDhAmAMthI kADhe to ene eka gAyanuM dAna karavA jeTaluM puNya maLe che. A zAstrakathana (je hakIkatamAM nathI) vizenA potAnA ajJAnathI bhadraMbhadra Azcarya anubhave che. tamAkuthI manuSyanA cittane eka Avega maLe che. thoDI vAra prasannatA anubhavAya che. sigareTa maitrI bAMdhavAnuM eka moTuM sAdhana che. vAtacItano dora AgaLa na cAlato hoya to ekAda sigareTa saLagAvavAthI cAlavA lAge che. sigareTanA be cAra dama kheMcyA pachI keTalAkanI jIbha chUTI thAya che. sigareTa pIdhA pachI potAnI ciMtanadhArA cAlatI hoya evo anubhava paNa keTalAka lekhako-ciMtakone thAya che. kyAreka e mAtra bhrama ja hoya che. ekalatAmAM sigareTano sahAro levAya che ane mANasa vicAre caDI jAya che. samaya pasAra karavAnuM e eka moTuM sAdhana banI rahe che. eTaluM to nakkI che ke sigareTanA dhumADAnI magaja upara asara thAya che. koike kahyuM The man who smokes thinks like a sage and acts like a samaritan. to imarsana kahe che, 'The believing we do something when we do nothing is the first illusion of tobacco.' tamAkumAM keTalAka auSadhIya guNa che eno asvIkAra nahi karI zakAya. tamAku jaMtughna che ane mApasara jarUra pUrato eno upayoga karavAmAM Ave, ane vyasanamAM pariName te pahelAM ene choDI devAmAM Ave to keTalAka phAyadA jarUra thAya che.divasamAM be-cAra ja sigareTa ke sigAra pInArane Ama to ghaNAM varSa sudhI, carcilanI jema, vAMdho Avato nathI, paNa evo saMyama-niyama saraLa nathI. sigareTa pIvI e pratiSThAno prazna paNa banI gayo che. jene paravaDe te pIe. mogalonA jamAnAmAM huko bAdazAha ane zrImaMtonA gharathI zarU thayo. tamAku nAkhIne, tAjI banAvelI sigareTa pIvI evo pracAra paNa cAlyo. bIjA karatAM pote UMcI moMghI sigareTa pIe che evuM dekhADavAnA prayatno paNa thAya che. tA. 16-6-93 taMbAku bharIne sigareTa vALIne e saLagAvIne pIvA lAgyo. AthI badhA musApharo Azcarya cakita thai gayA. skoTiza zrImaMta vepA2I buddhizALI hato. karakasara ane kaMjusAinA saMskAra enA lohImAM hatA. zrImaMta hato eTale te paNa potAno vaTa pADavA icchato hato. teNe badhAnA dekhatAM potAnA khissAmAMthI ceka buka kADhI ane hajAra pAunDano selpha berara ceka lakhyo. emAM vaTathI sahI karI ane pachI temAM taMbAku bharI sigareTa banAvI pIvA lAgyo. sigareTa dvArA potAnI zrImaMtAInuM pradarzana karavAnI vRtti keTalAka lokomAM achatI rahetI nathI. keTalAka mANaso vividha prakAranI laghutA graMthithI pIDAtA hoya che ane enI jyAre potAnA citta upara asara thavAno anubhava thAya che tyAre tarata teo bIDI-sigareTa saLagAve che. potAnI kaMpanIno mAla deza-paradezamAM vecavA mATe mathAmaNa karanAra keTalAye selsamenone bIjA vepArIo sAthe vAtacIta karatI vakhate tarata sigareTa saLagAvavAnuM mana thAya che. duniyAnA ghaNA dezomAM adhyApakone varga letAM pahelAM sigareTanA be-cAra dama kheMcI levAnI Teva hoya che. je dezomAM adhyApakone vargamAM sigareTa pIvAnI chUTa hoya che tevA adhyApakone vargamAM vidyArthI koi adharo prazna pUche to tarata sigareTa saLagAvavAnuM mana thAya che. keTalAka DaoNkaTarone oparezana thiyeTaramAM oparezana karavA jatAM pahelAM thoDI sigareTa pI levAnI Teva hoya che. inTaravyU ApavA mATe janArA keTalAye umedavArane paNa AvI Teva hoya che. keTalAka dezomAM jyAM vidyArthIne vargamAM sigareTa pIvAnI chUTa hoya che tyAM teo vargamAM thAkI jAya tyAre athavA teo parIkSA khaMDamAM jatAM hoya tyAre pahelAM sigareTa pI le che. keTalAka puruSo patnI sAthenA sahacAra pahelAM sigareTano Azraya le che. keTalAka mANasone acAnaka mUMjhavaNano koi prazna Ubho thAya ke tarata sigareTa saLagAvavAnI jarUra paDe che. sigareTanA dhumADAne mAnasika ladhutAgraMthi sAthe saMbaMdha baMdhAi jAya che. eka vakhata iMglenDamAM TrenamAM traNa bahu moTA zrImaMta pravAsIo eka ja DabAmAM sAthe thai gayA. eka Airiza hatA, bIjA briTiza hatA ane trIjA skoTiza hatA. traNe sigareTanA vyasanI hatA. have evuM thayuM ke teone te divase sTezana uparathI saMjogavazAta siMgareTa maLI nahi. sigareTa na maLe to potAnI pAse sigareTa mATenuM taMbAku hatuM. kAgaLanI sigareTamAM taMbAku bharI pIvAno vakhata Avyo. AIrIza zrImaMta Ine potAnI zrImaMtAinuM pradarzana karavAnuM mana thayuM. teNe potAnI dasa pAuMDanI noTa kADhI ane temAM taMbAku bharIne, sigareTa vALIne nAvIne te pIvA lAgyo ane dhumADAnA goTegoTA kADhavA lAgyo. sagareTanA vyasanamAM pote dasa pAunDanI noTa bALI zake che evA garvathI te AsapAsa jovA lAgyo. briTiza vepArIthI A khamAyuM nahi. teNe badhAnA dekhatAM potAnA khissAmAMthI so pAunDanI noTa kADhI ane temAM dhUmrapAnanI Teva keTalAka lokomAM vakhata jatAM evI mAnyatAo janmAve che ke bhojana pachI jo pote bIDI-sigareTa pIe to potAne khAdheluM sArI rIte hajama thai jAya che. A koi niyama nathI. paraMtu koika vyaktine be-cAra vakhata evo anubhava thAya pachI te teve vakhate dhUmrapAna karavA lalacAya che. keTalAka lokone dhUmrapAna pachI ja zaucakriyA sArI rIte thAya che ane peTa sApha Ave che. AthI teonA jIvanamAM dhUmrapAna tenI sAthe vaNAi jAya che. A prakAranI mAnasagraMthi bhAratamAM ane bIjA dezomAM ghaNA lokomAM jovA maLe che. bhAratamAM ghaNe sthaLe jAhera zaucAlayomAM dAkhala thatAM bIDI-sigareTanA dhumADAnI tIvra vAsa AvatI hoya che. taMbAkunA keTalAka jUnA vyasanIone eno samaya thAya ane taMbAkuvALuM pAna, sigareTa ke mAvo vagere na maLe to becenI anubhave, mAthuM duHkhavA Ave ke koikane cakkara paNa Ave. keTalAkane khAdhA pachI chelle koLiyo pUro thatAM ja bIDI sigareTa pIvAnI talapa lAge che. keTalAkane cA pIdhA pachI tarata ja taMbAkuvALuM pAna khAvA joie che ke bI.DI. sigareTa joie. keTalAka varSa pahelAM amArA ghare amArA eka vaDIla prophesarane sakuTuMba jamavAnuM nimaMtraNa ApeluM, ame badhA jamIne UThyA ane dIvAnakhAnAmAM beThA te vakhate e prophesaranA dIkarA dekhAyA nahi. eTalI vA2mAM teo kyAM guma thai gayA enI pUchApUcha karI paNa koi kazuM bolyuM nahi. thoDIvAre dIkarA bahArathI AvyA ane pUchatAM kahyuM ke thoDuM kAma hatuM eTale bahAra AMTo mAravA gayo hato. pachI e vaDIla prophesare ja khAnagImAM khulAso karI dIdho ke emanA dIkarAne jamyA pachI tarata ja sigareTa pIvAnI Teva paDI gai che ane potAnI hAjarImAM haju sigareTa pIto nathI eTale gharanI bahAra kyAMka jaine sigareTa pI Ave che. tamAkunA pAnavALA keTalAka vyasanIo covIsa kalAka potAnI pAse pAnano khajAno akhUTa rAkhe che. keTalAkane to aDadhI rAte UMghamAMthI UThavAnuM thAya to pAna khAvA joie. sigareTanA vyasanIne aDadhI rAte sigareTa pIvA joie. keTalAka ozikA nIce bIDI-bAkasa mUkI sUi jAya che. keTalAka vyasanIone sigareTanI eTalI bhAre Teva paDI jAya che ke eka sigareTa pUrI thatAM tarata bIjI sigareTa pIvA joie che. bIjI sigareTa teo divAsaLI ke lAiTarathI nathI saLagAvatA paNa pahelI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-93 prabuddha jIvana 3 sigareTathI bIjI sigareTa saLagAvI le che. keTalAka AvA Chain temane game che, paraMtu secondhand smoking paNa Arogya mATe Smokers evA pramAdI hoya che ke vAtacIta karatI vakhate paNa teone nukasAnakAraka che e have nirvivAda hakIkata che. ghaNe ThekANe have dhUmrapAna, moDhAMmAMthI sigareTa kADhavAnuM mana thatuM nathI. AvA vyasanIo evI karanArano judo vibhAga rAkhavAmAM Ave che. amerikAmAM have evA kuzaLatA meLave che ke hoThanA eka khuNAmAM paDI paDI sigareTa pIvAtI jAya, kissA banyA che ke pati-patnIe chUTAcheDA lIdhA hoya ane nAnAM saMtAno dhumADA nIkaLatA jAya ane sAthe sAthe vAtacIta paNa karatA jAya. kone soMpavAmAM Ave e aMge jo cukAdo ApavAno hoya tyAre pati jo vyasanIomAM A ghaNI agharI kaLA che, paraMtu te azakaya nathI. sigareTano vyasanI hoya to secondhand smokingnI. saMbakanuM jene vyasana hoya evI vyaktiomAM svacchatAnI sabhAnatA bALakanA Arogya upara asara na thAya mATe saMtAna mAtAne soMpavAmAM hovA chatAM saMjogavazAta keTalIka evI Tevo paDI jAya che ke je Ave evo cukAdo nyAyAdhIzo ApavA lAgyA che. asvacchatAmAM pariName che. jeo pAnamAM athavA pAna vagara taMbAku khAya sigareTa pInArane thatA zArIrika nukasAnanI asarano abhyAsa to che teone thoDI thoDI vAre ghUMkavuM paDe che. ghaNA mANaso tamAkuvALu pAna ghaNo thayo che, paraMtu sigareTa pInAra patinA akALa avasAnane kAraNe khAi moMDhAmAMthI lAlaraMganI picakArI mAratA hoya che. ghUMkavAnI tarata vaidhavyanI mAnasika yAtanA ane enI sAthe saMlagna kauTumbika tathA anukULatA na hoya to mANasa dAdarAmAM, bArI bahAra ke koI khUNAmAM sAmAjika samasyAono paNa have abhyAsa thavA lAgyo che. lagna pachI. ghUMkI de che. bIDI-sigareTa pInArane tarata ezana maLe to game tyAM nAkhI pati sigareTano vyasanI thai gayo hoya to e kAraNe chUTAcheDA paNa paga nIce dabAvI de che athavA jamIna ke dIvAla upara ghasIne olavI sudharelA dezomAM saraLa banavA lAgyA che. nAkhe che. tapakhIra sUMghanArane nAka sApha karatI vakhate rUmAla ke vastrano " keTalAka vyasanIonA jIvanamAM sigareTa evI rIte vaNAI jAya che cheDo bagADavo paDe che, Ama taMbAkunA vyasanIomAM kudaratI rIte keTalIka kete teo choDI zakatA nathI ane choDe to tarata ja temane zArIrika takalIpha gaMdI Tevo AvI jAya che. AthI ja jUnA vakhatamAM evI lokokita pracalita thavA lAge che. koIne mAthAno duHkhAvo thAya, koine UlaTI thAya, koine hatI ke: cakkara jevuM ke becenI, sustI lAge. eka vaDIla sarjanane huM jANuM che ke khAya teno khUNo, pIe tenuM ghara; jemaNe sAdhu mahArAja pAse sigareTa na pIvAnI bAdhA lIdhI, paraMtu sUMghe tenA lUgaDAM, e traNe barAbara. aThavADiyAmAM ja emane zarIre ghaNAM badhAM gUmaDAM thavA lAgyAM. DaoNkaTarane sigareTa pInAranuM moMDhuM gaMdhAya che, enA dAMta ane hoTha kALA paDI batAvyA pachI DaoNkaTare kAraNa zodhI kADhayuM ke sigareTa baMdha karavAthI temane jAya che. zarUAtamAM to kaDaka sigareTa pItAM keTalAkane cakkara paNa Ave gumaDAM thavA lAgyo che. DaoNkaTare kahyuM ke sigareTa acAnaka baMdha karavI joItI. che. pIvAthI khAMsI cAlu thAya che, phephasAM bagaDe che ane sigareTane kAraNe na hatI. eTale sAdhu mahArAje paNa temane prAyazcita ApI sigareTa gaLAnA ke phephasAMnA kensaranI jIvaleNa bImArI cAlu thAya che. pIvAnI chUTa ApI. sigareTa cAlu thatAM ja te vaDIlane gumaDAMno roga maTI tamAkumAM nikoTina tattva sauthI vadhu khataranAka che. te vadhu pramANamAM gayo. tyAra pachI teo sigareTa thoDI thoDI ochI karatA gayA ane cha eka sAthe levAmAM Ave to jhera samAna che. evA prayoga paNa thayA che ke sAta mahinAmAM temaNe sigareTa sAva choDI dIdhI. tyAra pachI temane gumaDAM tamAkuno pravAhI sadhana arka kADhI enuM eka TIMpu jherI nAganA mukhamAM kyAreya thayAM nahi. nAkhavAmAM Ave to nAga marI jAya che. evA arkanuM ijekazana mANasane muMbaInA DaoNkaTara maNilAla zAha, sigareTanA vyasanI evA aneka ApavAmAM Ave to mANasa bebhAna thai jAya athavA mRtyu pAme. dardIonI tapAsa karyA pachI evI eka thiyarI upara AvyA che ke sigareTanuM nikoTina dhImuM jhera che e to siddha thayeluM vaijJAnika satya che. taMbAkamAM vyasana e mAtra vyasana nathI, paraMtu keTalIka vyaktionI bAbatamAM e nikoTina uparAMta bIjA keTalAMka jherI tattvo paNa che. roga rUpe pariName che ane evA vyasanIonI sAravAra roganA upacAra sigareTa pInArAvize sarvekSaNa karanArA saMzodhakono evo abhiprAya tarIke jo karavAmAM Ave to teo temAMthI sArA thaI zake che. A aMge che ke potAnA jIvanakALa daramiyAna sittera hajArathI eka lAkha jeTalI tabIbI daSTie temaNe ghaNo sAro abhyAsa karyo che, e kSetre keTaluMka sAruM sigareTa pInArane avazya kensara thAya che. rojanI dasa paMdarathI vadhu saMzodhana thayuM che, paraMtu haju temAM ghaNuM vadhu saMzodhana thavAne avakAza che. sigareTa pInArane kensara vaheluM thAya che. ema kahevAya che ke jeTalI miniTo tamAkunuM vyasana choDavuM saheluM nathI, paNa mANasa saMkalpa kare to na sigareTa pIvAmAM vaparAya che eTalI miniTo AyuSyamAMthI ochI thAya chUTe evuM e vyasana paNa nathI. Minor Vices tarIke enI gaNanA thAya che, to paNa enI asara bhayaMkara hoya che. te choDavA mATe paNa dareka sigareTathI thatA kensarathI prativarSa duniyAmAM lAkho loko mRtyu pAme vyaktinA saMjogo ane prakRti upara AdhAra rahe che. eka vakhata eka saMta che. eka aMdAja pramANe to A AMkaDo karoDathI paNa vadhu che. amerikA, mahAtmA pAse emanA eka paricita bhakta AvyA. bhakta utsAhamAM briTana, phrAnsa, svinjharalenDa, siMgApura, osTreliyA, jApAna vagere AvI jaine guru mahArAjane kahyuM, "guru mahArAja, huM sigareTa ghaNI pIuM. dezomAM have maranAranI sarerAza saMkhyAmAM ghaTADo thato jAya che, to bIjI chuM, paraMtu Aje savAre ja mane vicAra Avyo ke sigareTane huM jIvanabhara bAju, bhArata, pAkistAna, baMgalAdeza, thAIlenDa, philipAinsa vagere tilAMjali ApI dauM, mATe mane jiMdagIbhara sigareTa na pIvAnI pratijJA dezomAM saMkhyA vadhatI jAya che, kAraNake eziyAnA dezomAM loko tamAkuno Apo." guru mahArAja e sajananI prakRti jANatA hatA. emaNe kahyuM, dhUmrapAna uparAMta khAvA tathA sUMghavA mATe upayoga paNa kare che, temAM vaLI bhAI, jIvanabhara sigareTa na pIvAnI pratijJA levAnI utAvaLa karo tamAku sAthe cUno bheLavatAM te moMDhAnuM kensara kare che. nahi. tame sigareTa jarUra choDo, paraMtu huM kahuM te rIte choDo. tame rojanI sigareTano dhumADo pInAra mATe to nukasAnakAraka che, paraMtu e paNa keTalI sigareTa pIvo cho ?' bhakta kahyuM, "vIsa-pacIsa." gurue kahyuM, siddha thayuM che ke dhumADo AsapAsanA lokonA nAka vATe emanA phephasAM ane "tame traNa mahinA mATe pratijJA lo ke roja paMdarathI vadhAre sigareTa nahi ? peTamAM jAya che temane paNa te nukasAna kare che. baMdha oraDAmAM mANaso beThA pIo. roja savAre paMdara sigareTa khokhAmAM judI kADhI levI ane rAte hoya ane dhumADA bahAra javAnI zakyatA ochI hoya che tyAre to te vadhu sUtAM sudhImAM bane to ekAda be sigareTa bacAvavAno prayatna karavo.' , nukasAnakAraka nIvaDe che. vaijJAnikoe prayoga karI joyo che ke eka baMdha bhakta e pramANe barAbara pAlana karyuM. eTale gurue bIjA traNa mahinA oraDAmAM so jeTalI sigareTa saLagatI rAkhavAmAM Ave ane emAM mATe vadhumAM vadha dasa sigareTanI pratijJA levarAvI ema karatAM e dAda sigareTa na pInAra evA dasa jeTalA mANasone aDadho kalAka besADavAmAM varSamAM e bhakta kAyama mATe sigareTa choDI dIdhI. ' ' Ave to temanA lohInA hemoglobinamAM tarata pharaka paDe che ane temanI e je saMta mahAtmA pAse bIjA eka sigareTanA vyasanI bhakta nADInA dhabakArA vadhI jAya che.. AvyA. emaNe traNa mahinA sigareTa choDavAnI bAdhA levAnI vAta karI. pote sigareTa na pIvI, paNa bIjA sigareTa pItA hoya teno dhumADo. guru mahArAje emane barAbara samajAvIne e ja vakhate jIvanabhara sigareTa nAka vATe zarIramAM levo ene have secondhand smoking na pIvAnI pratijJA levarAvI ane e bhakta paNa pratijJAnuM pAlana sArI (environmental smoking) kahevAmAM Ave che. keTalAka . rIte karyuM. saMta mahAtmAe A be bhaktone judI judI rIte pratijJA sigareTanA vyasanIone dAkatara nI salAha anusAra ke anya saMjogone levaDAvI, kAraNa ke teo baMnenI prakRtinA sArA jANakAra hatA. keTalAka kAraNe sigareTa choDavI paDe che, paraMtu AvI rIte dhumADo suMghavA maLe to je lokonuM manobaLa eTaluM tIvra hoya che ke game te nirNayanuM jIvanabhara pAlana
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'prabuddha jIvana - tA. 16-6-97 karI zake che. keTalAka mANaso prakRtinA evA nabaLA hoya che ke kramika duniyAnA ghaNAkharA dezonA ghaNAkharA dharmaguruo bIDI-sigareTa saMyama dvArA temanI pAse moTA niyamo levaDAvI zakAya che. acAnaka bhAre pItA nathI. e to dekhItuM ja che ke jeo pote upadeza ApatA hoya teo niyamo temanI pAse levaDAvavAmAM Ave to vakhata jatAM teo kyAre pote vyasanI na hoI zake ane hoya to temano prabhAva na paDe. lAlacane vaza thaI niyama toDI nAkhaze te kahevAya nahi. ' yuropa-amerikAmAM koika koika khristI pAdarIo sigareTa pItA hoya bIDI, sigareTa, taMbAku vagerenuM vyasana evuM che ke je eka dRSTie bahu che. bhAratamAM koi koi hindu sanyAsIo ke musalamAna phakIro moTuM bhayaMkara vyasana nathI. vaLI e vyasanane jugAra, dArU, vyabhicAra carasa-gAMjo pItA hoya che. koma tarIke zIkha ane pArasI loko gharmane vagere vyasano jeTalI moTI lokalAja paNa nathI. sigareTa pInArane zarama kAraNe sigareTane aDatA nathI. jainomAM ekaMdare sigareTanuM vyasana ghaNuM ja Ave to paNa e bahu moTI zaramanI vAta nathI. eTale mANasa niyama ochuM jovA maLe che. lIdhA pachI pharI pAcho kyAre bIDI-sigareTa pIto thai jaze e kahI zakAya lazkaramAM sainiko ane lazkarI ophisarone ekaMdare sigareTa na pIvAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. haju ophisaro to koI koI ThekANe koIke eka mitrane pUchyuM ke, huM sigareTa pIvAnuM choDI devA icchuM chuM sigareTa pItA jovA maLaze. ane te paNa siniyara ophisaranI hAjarImAM to tamAro zo abhiprAya che? mitre kahyuM, 'e to bahu AnaMdanI vAta che. nahi, athavA tenI paravAnagI vinA to nahi ja. paraMtu saunikone badhAM vyasanomAM choDavAnI dRSTie sauthI saheluM vyasana e bIDI-sigareTanuM sigareTanI Teva na lAgu paDe e tarapha vadhu lakSa ApavAmAM Ave che, kAraNa. che. mitre pUchyuM. "tame sAcuM kaho cho?' ke yuddha morace khorAka ane zastra saraMjAmano puravaTho mApI mApIne jyAM hA mArA anubhava uparathI cokkasa sAcuM kahuM chuM: mane lAge che ke mokalAya che tyAM sigareTanI to vAta ja zI karavI? basanI sainikone jo bIDI-sigareTa choDavA jevI bIjI koI sahelI vAta nathI. meM atyAra talapa lAge tyAre sigareTa na maLe to yuddha morace barAbara laDI zake nahi, sudhImAM dasekavAra sigareTa choDI dIdhI haze." A eka kAraNa to kharuM ja, paraMtu rAtane vakhate yuddha morace koi sainika je kahevAnuM tAtparya e che ke sigareTa choDavAnuM saheluM che tema sigareTa sigareTa pIto hoya to tenA lAla aMgArAno raMga dUrathI dekhAI jAya che acAnaka ajANatAM pharI cAlu thaI javAnuM paNa saheluM che. sarakhesarakhA ane ethI sainikonI TukaDIe kyAM moraco lIdho che te sthaLa aMdhArAmAM mitro maLyA hoya ane koi sigareTanI ophara kare te vakhate potAnA paNa duzamano tarata pakaDI pADe che. niyamane vaLagI rahevuM agharuM thaI paDe che ane mANasanuM mana kaMIka tarkavitarka taMbAkuno dhumADo bhAre nukasAna kare che. paraMtu badhA ja prakArano ane bahAnuM kADhIne lAlacane vaza thai jAya che ane niyama toDIne potAnA dhumADo alabatta, nukasAnakAraka nathI. keTalAkathI lAbha paNa thAya che. manane manAvI levAno prayatna kare che. agarabattI, lobAna vagerenA dhumADAmAM eTaluM nukasAnakAraka tattva nathI, sigareTanA keTalAka cAhako potAnI Arthika, sAmAjika ke mArA pitAzrIne eka auSadhino dhumADo nAka vATe letAM damano roga kAyama ArogyanI maryAdAne lakSamAM rAkhI sigareTa phUkavAnI Tevane saMyamamAM mATe maTI gayo hato.' rAkhavA prayatna kare che. keTalAka evI pratijJA letA hoya che ke maphata sigareTa Ayurveda paddhatithI hADakAnA dardIonI sAravAra karanAra DaoNkaTara pIvA maLe to ja pIvI. koI ophara kare to nA na pADavI, kyAreka koIka jamazeda pIThAvAlA pAse eka vakhate huM mAthAnA eka bAjunA du:khAvA mATe pArTImAM chUTathI sigareTa maLe to teo eka sAthe pAMcasAta sigareTa pI gayo hato. tyAre DaoNkaTare kahyuM ke zaradI ane AdhAzIzInA kAraNe paNa levA lalacAya che. keTalAka veITaro-berarone paNa pArTI patI gayA pachI, eka bAjunuM mAthuM duHkhatuM hoya che. temaNe mane kahyu, "eka prayoga tamane badhAnA vikharAyA pachI, vadhelI sigareTa paDI hoya to tyAM ne tyAM be pAMca batAvuM chuM. e mATe tamAre sigareTa pIvI paDaze." kahyuM, "DaoNkaTara, huM sigareTa pI levAnI, zakya hoya eTalI khissamAM nAkhavAnI Teva hoya che. sigareTa pIto nathI. AjIvana sigareTa na pIvAnI mArI zALAnA eka bAju niyama pALavo ane bIjI bAju sigareTa paNa pIvI e be vakhatanI lIdhelI pratIjJA che." vacce mANasanuM mana saMtAkUkaDI ramatuM hoya che. keTalAka mANaso | DaoNkaTare kahyuM, "paNa A judI jAtanI sigareTa che. e pIvAthI tamArA yukitapUrvakanA niyama le che. mArka Taveine majAkamAM kahyuM che : "It has - niyamano bhaMga nahi thAya,' ema kahI DaoNkaTare mane eka vanaspatino always been my rule never to smoke when asleep and bhUMgaLI ke naLI jevo TukaDo Apyo. DaoNkaTare kahyuM ke "A saLagAvIne never to refrain when awake. Moreover, I have made moDhethI nahi paNa nAkethI tamAre eno dhumADo levAno che. eno cheDo nAka it a rule never to smoke more than one cigar at a AgaLa dharazo to paNa enI asara tamane thavA lAgaze." DaoN pIThAvAlAe time.' batAvelI naLI saLagAvIne bIje cheDethI teno tIvra dhumADo letAM mane sigareTa-tamAku vagere azobhanIya vyasano hovAthI samaju mANaso potAne rAhata thai hatI. (AdhAzIzI ke mAigreinanA prakArano jemane enAthI ekaMdare dUra rahyA che. sAruM che ke AraMbha kALathI ja strIo du:khAvo raheto hoya teoe DaoN. pIThAvAlAno A maphata prayoga ekAda 'sigareTanA vyasanathI bahu AkarSAI nathI. eTale ekaMdare A vyasana vakhata karI jovA jevo che.) puruSonuM che. alabatta, strIone AkarSavA mATe leDijha brAnDanI sigareTo duniyAnA ghaNAkharA dezomAM sigareTa upara jakAta ke anya prakAranA pracAramAM AvI che, paraMtu ethI teomAM khAsa vadhAro thayo nathI. samRddha karaverA ghaNA hoya che. yuropa-amerikAnI prakhyAta sigareTa amuka dezomAM jyAM strI apariNIta hoya ane potAnI AjIvikA pote meLavatI saMkhyAmAM pravAsI bIjA dezamAM lai jai zake che. AMtararASTrIya pravAso hoya ane ene koI rokanAra-TokanAra na hoya to evI strIomAM daramiyAna aneka sthaLe jovA maLaze ke vimAna UtaravAnuM hoya te pahelAM vimAnamAM keTalAye pravAsIo karamukta sigareTanA pAkiTo kharIdavA lAge sigareTanuM vyasana dAkhala thaI jAya che. samRddha dezomAM chUTAcheDA lIdhA pachI ekalI rahetI sAdhana-saMpanna strIo potAnI ekalatAno samaya pasAra che. lokonuM sigareTa mATenuM gAMDapaNa keTaluM che te AnA uparathI joi zakAya karavA sigareTano Azraya le che. aneka puruSonA samAgamamAM AvanAra sigareTanuM vyasana potAnA rASTranA hitamAM nathI evuM duniyAnI ghaNI bajAra strIone paNa A vyasana lAgu paDe che. bhAratamAM tathA bIjA sakAro samajatI hovA chatAM bajAramAM sigareTanI taMgI thAya to e keTalAye dezomAM nIcalA varNanI strIone bIDI pIvAnI Teva paDe che. gaMdA sarakAranI ciMtAno viSaya bane che. sigareTanI achata thatAM acAnaka enA zaucAlayo sApha karavAno vyavasAya karanArI strIo zaucAlayanI bhAva vadhI jAya che, sigareTanA baMdhANIo moM mAgyA bhAva ApIne paNa durgadhathI bacavA bIDIno Azraya le che. mAtra samRddha dezonI Adhunika te vyasanane seve che. achatathI kyAreka corI, dANacorI ane bIjA gaNAtI athavA potAne Adhunika kahevaDAvatI zokhIna mahilAo ja gunAo thAya che. vyasanIonA ArogyanA prazno, mAnasika prazno ane mAtra sigareTa pIe che evuM nathI. nIcalA gharanI garIba mahilAo paNa bIjA gunAo vadhe che. sigareTano puravaTho niyamita cAlato rahe e dRSTi bIDI pIve che. alabatta tenuM pramANa ghaNuM ochuM che ane have to te ghaTatuM hoya ke na hoya, sarakAranI ciMtAno e viSaya bane che. 1990mAM jAya che. bIDI-sigareTa pIvAthI sagarbhA mahilAonA peTamAM rahelA soviyeTa yuniyanamAM sigareTanI bhAre taMgI pedA thai to gorbocevanI bALakane nukasAna thAya che e to have jANItI hakIkata che. vadhu paDatI - sarakArane amerikAne sigareTa mokalavA vinaMtI karavI paDI ane e takano sigareTa pInArI mahilAo jaladI sagarbhA banI zakatI nathI evI lAbha lai amerikAnI kaMpanIoe thoDA divasamAM ja pacAsa abajathI mAnyatAne paNa have samarthana maLatuM jAya che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16- 63 prabuddha jIvana - vadhu sigareTa soviyeTa yuniyanamAM ThAlavI dIdhI. bIjA vizvayuddha vakhate emanI pravRtti eTalI ja jorathI cAle che. soviyeTa yuniyana barakhAsta ane tyAra pachI thoDAMka varSa yuropanA jarmanI, phrAnsa, ITalI, polenDa thatAM raziyA uparAMta haMgerI, polenDa, rUmAniyA, jhekoslAvayiA vagere vagere dezomAM sigareTanI eTalI bhAre taMgI pravartatI hatI ke baMdhANIo dezomAM potAnI sigareTa ghUsADavA mATe e kaMpanIoe bhAre jahemata bhAre kiMmata ApIne ke kImatI vastunA badalAmAM sigareTa kharIdatA hatA. uThAvI che. briTiza, phrenca, osTreliyana siMgareTa kaMpanIo sAthe keTalIka bhAre vyasanI strIo ekAda sigareTa phUMkavA maLe eTalA khAtara amerikana kaMpanIo paNa moTI spardhAmAM UtarI che. jhekoslAvaDiyAnA potAnuM zarIra ApatAM acakAtI nahi. keTalAka pravAsIo potAnA pATanagara prAgamAM to amerikAnI eka sigareTa kaMpanIe potAnI yuropanA pravAsa mATe aDadhAthI to vadhu sAmAna sigareTanA pAkiTathI jAherakhabara mATe TrAmanA DabbA sigareTanA khokhAnA AkAranA ane evA bharatA ane te tyAM vecIne pravAsano kharca kADhI letA, mAnavajIvana upara raMgavALA tathA potAnI brAnDavALA banAvI ApyA che ke jethI covIsa sigareTanuM prabhutva keTaluM badhuM rahe che e AvA prasaMge ghaNAne jovA maLatuM. kalAka lokonI najara sAme sigareTanAM khokhAM rahyAM kare, mANasamAM jyAre kamAvAnI dhUna mace che tyAre lokonA ArogyanI sigareTa vize duniyAbharamAM jAgRti AvatI jAya che. yuropanAM ene bahu ciMtA rahetI nathI. tamAkunI khetI karavAvALA kheDUto, tamAkunA keTalAMka nAnAM zahero to potAne Non-smoking Town banAvavA vepArIo, bIDI-sigareTa vecanArA dukAnadAro, bIDI-sigareTa prayatna karI rahyAM che e kharekhara prazaMsanIya prayAsa gaNAya. tema chatAM jema banAvanArA kArakhAnAo ke moTAM moTAM bahurASTrIya udyogagRho-darekane zarAbane duniyAmAMthI kyAreya sadaMtara nirmULa nahi karI zakAya, tema kamAvAnI lAlaca ghaNI moTI che. koIne nukasAna karavuM gamatuM nathI ane mAdakatAnA lakSaNane kAraNe sigareTane paNa samagra duniyAmAMthI tilAMjali sAruM kamAvA maLatuM hoya tyAM sudhI e vyavasAya choDavo gamato nathI. ApavAnuM azakya che. * sigareTa banAvatI moTI moTI kaMpanIo to e mATe pracAra kArya pAchaLa amerikAmAM sigareTanuM pramANa jhaDapathI ghaTatuM jAya che e sAcuM ane ghaNAM nANAM kharce che, jarUra paDe to sarakArI stare moTI lAMca paNa apAya e dAvo kare che ke i. sa. 2000 pahelAM to AkhI duniyAmAM amerikA che. AvI keTalIka kaMpanIoe barakhAsta thayelA soviyeTa yuniyananA eka evo deza haze ke jyAM sigareTa lagabhaga pIvAtI nahi hoya. dezomAM dhUsavAno prayatna karyo che. sthAnika banAvaTanI sigareTasastI hoya amerikAnuM e svapra sAcuM paDe ema ApaNe hRdayapUrvaka IcchIe. paraMtu ane potAnI sigareTa moMdhI hoya to spardhAmAM UbhA rahI na zakAya. eno AkhI duniyAmAMthI sigareTanirmaLa thavI zakya nathI, kAraNa kesigareTanA rasto e kaMpanIoe evo zodhyo ke dareka sthaLe sigareTa banAvatI astitvane TakAvI rAkhanArAM traNa moTAM paribaLo che. (1) sigareTanA sthAnika kaMpanI moM mAgyA bhAva ApIne kharIdI levI ane thoDA vakhatamAM vyavasAyamAM paDelA duniyAnA tamAma vepArIo udyogapatio sArI sthAnika brAnDa baMdha karI potAnI brAnDa cAlu karI devI. enA pracArapAchaLa kamANI Apato e vyavasAye eka sAthe kyAreya nahi choDe. duniyAnI ghaNI mahenata thAya che ane aneka lokone sigareTa pItA karI devAya che. badhI sarakAro tamAku-sigareTanA vyavasAya upara kAyadesara pratibaMdha lAve lokonA ArogyanI emane ciMtA nathI hotI. vadhumAM vadhu loko sigareTa (je kyAreya thavAnuM nathI) to paNa vepArIo-udyogapatio gerakAyade e pItA thAya e ja enuM lakSya hoya che. vepAra calAvaze. (2) jyAM sudhI tamAku-sigareTa uparanA karaverA dvArA duniyAmAM sigareTa viruddha pracAra thavAne lIdhe prativarSa duniyAmAM keTalAye dezonI sarakArone ghaNI sArI Avaka thAya che tyAM sudhI te te lAkho mANaso bIDI-sigareTa pIvAnuM choDI de che. temAM paNa ghaNI dezonI sarakAro e vyavasAya upara pratibaMdha nahi lAve. ema karavA jatAM vyaktio na chUTake DA~kaTaranI salAhane kAraNe ane jIvaleNa roganI potAnA rASTranA e vyavasAyamAM paDelA lAkho, karoDo vepArIo, majUro, ciMtAne kANaje, svecchAe ke anicchAe sigareTa pIvAnuM choDI de che. | DisTribyuTaro tathA tene lagatI sAmagrI banAvanArA ane vecanArA bekAra paraMtu bIjI bAju prativarSa lAkho yuvAno. kutUhalane khAtara, zokhane bane to eTalA vyavasAyo pUrA pADavAnuM sarakAro mATe saheluM nathI. (3) khAtara, moTA (adult tathA civilized ema baMne arthamA) dekhAvAne jyAM sudhI yuvAnomAM navA navA zokhanI vRtti che, jyAM sudhI tamAkukhAtara, dekhAdekhIthI mitro sAthe athavA khAnagImAM ekalA ekalA sigareTamAM mAdakatAnuM tattva raheluM che tyAM sudhI duniyAnA tamAma yuvAno sigareTa pItA thai jAya che. zokha kyAre vyasanamAM pariName che tenI tamAku sigareTane aDavAnuM eka sAthe sadaMtara baMdha karI de e kyAreya keTalAkane khabara paDatI nathI. duniyAmAM vyasanIonI saMkhyAmAM Ama banavAnuM nathI. peDhI dara peDhI tamAku-sigareTanuM vyasana UtaratuM cAlavAnuM, saravALe pharaka ocho paDe che. Ama leDI nikoTinanuM varcasva duniyAnA loko upara rahyA karavAnuM amerikAnA bIjA game teTalA doSa batAvavAmAM Ave, paraMtu eka eTale leDI nikoTina sAthe sAmudAyika chUTAcheDA saraLa nathI. alabatta bAbatamAM ene hRdayapUrvaka dhanyavAda ApyA vinA rahI zakAtuM nathI. e vyaktigata chUTAcheTA adharA nathI. ApaNe vyaktigata TAcheDAnI che sigareTanuM vyasana dUra karavA mATe eNe karelo puruSArtha. eNe lokamata dizAmAM bhavya puruSArtha karatA rahIe ane sAmudAyika chUTAcheDAnI jyAM keLavIne tathA sarakArI kAyadAo karIne sigareTane hAMkI kADhavAno bhAre ' yojanA ke pravRtti thatI hoya tyAM tene protsAhana ApatA rahIe e ja. puruSArtha karyo che ane haju paNa e cAluM ja che. amerikA dhanAya deza che atyAre icchavuM rahyuM. ane duniyAnI sArAmAM sArI sigareTa banAvatI kaMpanIo paNa tamAkunuM Agamana thayuM tyAre enAM prazasti vacano lakhAyAM tema amerikAmAM kharI. eTale bIjA vizvayuddha pachI amerikAmAM dhUmrapAnano tamAkunI hAnikArakatA dekhAyA pachI enA niSedha mATe vacano paNa pracAra eTalo badho vadhI gayo hato ke prati varSa lAkho amerikano lakhAyAM. eka kavie zleSapUrvakanI racanA karatAM kahyuM che: sigareTane kAraNe thatA kensarane lIdhe maratA. amerikAe sigareTa viruddha tamAkhupatraM rAjendra ! bhaja mA-jJAnadAyakam / jhuMbeza upADI, sigareTanA khokhAM upara cetavaNI lakhavAnuM pharajiyAta tamAkhupatra rAjendra | bhaja mA'jJAnadAyakam / banAvyuM, TIvI ane reDiyo upara sigareTanI jAhera khabara upara pratibaMdha uparanI A be udbodhanAtmaka paMkitanuM uccAraNa eka thAya che, paraMtu mUkyo, keTalAMye jAhera sthaLomAM, vimAnomAM, basamAM sigareTa pIvA upara - te be judI judI rIte lakhAya che ane baMnenA judA artha nIce pramANe thAya manAI pharamAvI ke be aDhI dAyakAmAM to eNe amerikAnI prajAne ghaNI sudhArI nAkhI. ghaNA kharA DaoNkaTaro pote sigareTa pItA baMdha thayA. keTalIye - (1) he rAja! tame Akhapatra (zrI gaNeza)nuM bhajana karo ophisomAM sigareTa pIvAnI manAI AvI gai. keTalIye ophisomAM have Azraya lo), kAraNa ke te mA lakSmI) tathA jJAna ApavAvALA che. nokarI mATenI jAherakhabaramAM spaSTa zarata lakhe ke 'our office is a . (2) he rAjana ! tame tamAkhapatranuM sevana karo nahi, kAraNa ke te non-smoking zone' AthI keTalAye lokone sArI nokarInI ajJAnamAM ghasaDI janAra che. garajane khAtara sigareTanI Teva choDavI paDe che. keTalAka laMca TAimamAM kAra Ama, duniyAmAM divase divase tamAku viruddhano pracAra vadhato jAya pArkiMga eriyAmAM jaIne sigareTa pI Ave, paNa ziyALAmAM to e paNa che. amerikAnA prazaMsanIya puruSArthamAMthI duniyAnA anya dezoe preraNA takalIphabharyuM. levA jevI che. "No Tobacco Day' mAtra eka ja divasanI ujavaNI. alabatta, sigareTanI bAbatamAM amerikAnI prajA jeTalI sudharI pUrato maryAdita na rahetAM roje roja prAtaHkALanuM e sUtra banI rahe evuM teTalI tenI sigareTa banAvatI kaMpanIo sudharI nathI. amerikAmAM enuM svapna vyaktigata dhoraNe duSkara nathI. vecANa ochuM thai gayuM to duniyAnA bIjA dezomAM pagapesAro karavAnI DramaNalAla cI. zAha
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana AdhyAtmika anubhUtinuM manovijJAna -- cI. nA. paTela masso kahetA ke pote mAnavatAvAdI manovaijJAnika hovA chatAM vartanavAdI ane phroiDI manovijJAnanA paNa keTalAka siddhAnto svIkAratA ane te sAthe eka cothA prakAranuM manuSyasvabhAvanI maryAdAone atikramI jatI AdhyAtmika anubhUtionuM, manovijJAna paNa (fourth psychology of transcendence as well) vikasAvI rahyA hatA, joke e noMdhavuM joIe ke maeNslonI AdhyAtmika anubhUtinI kalpanA bhAratIya paraMparAmAM je tattvane jIvAtmA tarIke oLakhAvavAmAM AvyuM che tenI anubhUti pUratuM sImita hatuM ane emAM jIvAtmAnA parama tatvamAM vilopananI vAta na hotI. maeNslo laukika anubhavane atikramI jatI evI sthitinI jhAMkhIne unnata anubhavakSaNo (Peak experiences) kahetA ane evI kSaNo vyaktinA jIvananI uttamouttama ane sukhImAM sukhI anubhavakSaNo hovAnuM mAnatA. aMgreja raMgadarzI kavi zelInA mata anusAra kavi paNa potAnI uttamottama ane sukhImAM sukhI anubhavakSaNone zabdabaddha kare che, ane anubhavakSaNomAM tene kalpanAo ane UrmiothI koI kavie gAyuM che tema 'Ave Ave ne sarI jAyare !' evI jhAMkhI thAya che ane temAMthI tene unnata ane zabdAtIta AnaMdano sparza thAya che. (Poetry is the record of the best and the happiest moment of the happiest and the best minds...evanascent visitation of thought and best feeling delightful beyond all expression) AryalenDanA vatanI ane vIsamI sadInA atiAdhunika lekhaka jeimsa joyase potAnA The Potrait of An Artist nAmanA AtmakathAtmaka pustakamAM evA dhanya anubhavonuM sauMdaryayoga rUpe varNana karatAM lakhyuM che H 'Enchantment of the heart by which the heart is arrested and raised above desire and loathing in the luminious stasis of aesthetic pleasure' (vyaktinA hRdayane koI vastunI evI mohinI lAge che ke e hRdayanI sarva gatividhio viramI jAya che ane sauMdaryanA AnaMdanI parama prakAzamaya sthitimAM lIna thaI te rAgadveSanI sarva vRttiothI para thaI jAya che.) gAMdhIjIe paNa emanA 'satyanA prayogo'nI prastAvanAmAM lakhyuM che. 'evI keTalIka vastuo avazya che ke je AtmA ja jANe che ane AtmAmAM ja zamI jAya che paNa evI vastuo ApavI te mArI zakti uparAMtanI vAta thaI' aMgreja kavi varDajhavartha 1798nA julAInI 13mIe potAnA skoTalenDanA pravAsa daramiyAna TinTarna ebI nAmanA dharmamaThathI thoDA mAIlanA aMtare AvelI vAI nadInA tIre bIjI vAra gayA tyAre temane sphurelI kAvyapaMktio paNa evI eka dhanya anubhavakSaNanuM avismaraNIya varNana kare che. e kSaNo kavine jANe potAno zvAsa ane potAnuM rakatabhramaNa thaMbhI gayA hoya ane zarIra paNa jANe nidrAvaza thaI gayuM hoya ane pote mAtra caitanyarUpa AtmA ja (Living. soul)banI rahyA hoya ema lAgyuM ane e sthitimAM temane jIvananI saMvAditA ane tenA niratizaya AnaMdanI je anubhUti thaI tenAthI prazAMta thayelA temanA aMtaracakSune samagra sRSTinA rahasyanuM darzana thayuM. sa~slonI pratIti hatI ke vyakita evI unnata anubhavakSaNono sparza parama sarjanAtmaka bhAvAveza (creative ecstasies) jevA sauMdaryarasanA anubhavo (aesthetic experiences), pragalbha prema (mature love), saMpUrNa kAmatRptinA anubhavo (Perfect sexual experiences) mAtApitAno potAnA saMtAno pratyeno vAtsalyabhAva, strIo sAru sahaja naisargika prasUti, ema vividha rIte thAya che. teo mAnatA ke potAnA smRti bhaMDAramAM dhIrajathI zodhe to lagabhaga dareka vyakti potAne evI utkaTa harSAveganI kSaNo (moment of rapture) pratyakSa thaI hovAnuM kahI zakaze. sa~slonA mata anusAra potAne rasa paDe evA kAmamAM ekAgracitta thaI lIna tA. 16-6-93 P thanAra vyaktine je AnaMdano anubhava thAya che te emaNe varNavelI unnata anubhavakSaNonuM sAdAmAM sAduM rUpa hoya che. gAMdhIjI paNa hAtha uparanA kAmamAM ekAgra thavAnI sthitine samAdhi kahetA ane niHsvArtha sevArUpI 'yajJamaya jIvana e kaLAnI parAkASThA che' ema mAnatA. temaNe vinita netA zrInivAsa zAstrIne lakhelA e patramAM kahyuM hatuM : 'Performance of duty always has been for me a thing of beauty and a joy for ever'eTale ke temane potAnA kartavyanuM pAlana karavAmAM kyAreya kSINa na thAya evA sauMdarya rasano ane AnaMdano anubhava thato. saMpUrNa AtmasamarpaNanI sthitimAM potAne maLatA AnaMdanuM varNana karatAM paNa temaNe lakhyuM hatuM : 'When there is no medium between me and my lord and I simply become a willing vessel for his influences to flow in to it then I overflow as the waters of Ganga at its source. There is no desire to speack when one leves the truth.'( jyAre mArI ane mArA Izvara vacce koI aMtarAya nathI rahelo ane huM pUrA hRdayathI temanI preraNAo mArAmAM vahevA dauM chuM tyAre gaMgotrInA jaLa pravAhanI jema mAru mana AnaMdanI laherIothI UbharAI jAya che. jyAre ApaNe satyamaya banIne jIvIe chIe tyAre e anubhavane vAcA ApavAnI koI icchA nathI rahetI.) sa~sso kahetA ke unnata anubhavakSaNo koI koI vAra vyakti sahana na karI zake eTalI utkaTa hoya che, raMgadarzI aMgreja kavi kITsane eka prasaMge evo anubhava thayo hato. bulabulanuM gAna sAMbhaLI temane harSanA utkaTa AvegathI jANe potAnA hRdayamAM darda thatuM hoya ane koI mAdaka pINAnA ghene potAnI indriyo duHkhathI aceta banI gaI hoya ema lAgyuM hatuM ane chatAM kavine e anubhava evo AnaMdaprada lAgyo hato ke e kSaNe potAnuM mRtyu thAya to pote dhanya banI jAya ema emane lAgyuM hatuM. zeksaspiyaranA 'othelo' nAmanA nATakanA nAyakane lagabhaga evo ja anubhava thayo hato. AphrikAvAsI zyAma otheloe ane venisanA saMcAlaka maMDaLanA(Senate)nA eka sabhyanI gorI putrI DeRsimaune paraspara premamAM paDI zyuM lagna karyuM hatuM. paraMtu othaeNlone lagna pachI turata venisanA tAbAmAM sAyaprasa nAmanA beTa upara turkastAnanA lazkare humalo karavAnI taiyArI karI hatI tenI sAme pote venisanA lazkarano sarasenApati hovAthI te beTanuM rakSaNa karavA javuM paDayuM hatuM. othaeNlo ane DeDimauna be judAM vahANomAM sAyaprasa javA nIkaLyAM, paNa othalonA vahANane mArgamAM samudranuM tophAna naDatAM DeDimaunanuM vahANa othUlonA vahANa karatAM sAyaprasa vaheluM pahoMcyuM. tethI jyAre othUlonuM vahANa paNa sAyaprasa pahoMcyuM ane te baMda2 upa2 DeDiyonane maLyo tyAre saMyamazIla DeDimInane vahAlA orthelo eTaluM ja kahe che, paNa zeksapiyara AphrikAvAsI UrmizIla othelonA AnaMdanuM varNana karatAM lakhe che. O may souls joy ! If after every tempest come such calms, May the winds blow till they have waken'd death...If it were now to die There now to be most happy for I fear, My soul hath her contest so absolute That not another comfort like this succeeds in unknown fate. mArA AtmAnA AnaMdanI devI ! jo dareka tophAna pachI AvI zAMti maLavAnI hoya to bhale svaMya nRtyane notare evA bhayaMkara pavana dariyAmAM phukAya. mArA AtmAne bharI deto A AnaMda evo niravagha che ke bhaviSyanA aMdhakAramaya garbhamAM mane kyAreya pharI pAchuM AvuM sukha nahi maLe evo mane bhaya rahe che. ane vaLI pAcho AnaMdanI atizayatAthI dhrujI UThI ovaeNlo kahe che H
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-93. prabuddha jIvana I cannot speack enough of this contest, it stops maeNslo pote mAnatA ke mANasanA jIvananA keTalAka prazno anuttara me here; it is too much joy. (huM A sukhanuM purepuruM varNana ja rahevAnA. vyaktimAtrane koI anya vyakti sAthe aikya. nathI karI zakato, e sukha mane ahIM gaLAmAM guMgaLAve che; asahya A anubhavavAnI jhaMkhanA rahetI hoya che paNa e jhaMkhanA tRpta thAya evI AnaMda che.) che ja nahi ane A vAstavikatA sahana na thavAthI vyakti bhrAntiono ane vAlmIkinA hanumAne sItAne azoka vATikAmAM prathama joyAM Azraya le che. A uparAMta maeNsloe manuSyasvabhAvanA eka bIjA tyAre temane othelone harSanI atizayatAno AzaMkA prerato anubhava aMzane jonah complex jouna-graMthi-rUpe oLakhAvyo hato. thayo hato evo nahi paNa harSano pAvanakArI anubhava thayo. emanA bAIbalanA jUnA karAramAM jouna nAmanA yahUdIonA eka prAcIna harSanuM varNana karatAM kavi lakhe che : dharmanetA izvaranI AjJAno anAdara karI vahANamAM nAzI jatA hatA praharSatulam lebhe mArutiH prekSya maithilIm // tyAre eka moTI mAchalI temane gaLI gaI hatI. e matabalanI kathA harSakani ca so'zruNi tAM dRSTvA madirakSaNam / che. e kathAmAM jema Izvare jounane potAnI AjJAno anAdara karavA mumoca hanumAMstatra namazcakre ca rAghavam // badala zikSA karI hatI tema ApaNane paNa Izvarano-eTale ke ApaNAmAM sItAnuM saudarya ane emanI patibhakti joine hanumAnanI rahelA daivI aMzano vidroha karavA badala te aMza zikSA karaze evo bhaya AMkhomAM harSanA AMsu UbharAyAM ane jemanA udAtta cAritrae pati te jouna-prathi. maeNslo evA bhayane paNa vyaktinA svaprayojananiSTha jIvana jIvavAnA prayatnamAM eka avarodha baLa hovAnuM mAnatA. bhakti prerI hatI te rAmane temaNe manomana namaskAra karyA. hanumAna vyaktine potAnAmAM rahelA daivI aMzano bhaya rahe che kAraNake e daivI jevA vAnaranA citta upara paNa strInA sauMdaryanI ane cAritranI AvI aMza vyaktine potAnA svataMtra vyaktitvanuM vilopana karavA paravaza pAvanakArI asaranI kalpanA karatA kavimAM ApaNane bhAratIya karato hoya che. jyAre vyakitane to potAnA svataMtra vyakitatvane vaLagI kavipratibhAno eka sarvAMgasuMdara unmeSa pratIta thAya che. rahevuM hoya che. khristI mAnyatA anusAra zayatAne Izvarano vidroha badhI vyaktiomAM svaprayojananiSTha jIvana jIvavAnI kSamatA hoya. karyo hato te kaMI AvI javRttithI prerAIne karyo hato ema kahI zakAya. che kharI, paNa badhAM strI-puruSo evuM jIvana jIvI zake ema maeNslo maeNslo ema paNa kahetA ke jema vyaktine potanAmAM rahelA daivI nahotA mAnatA. teo mAnatA ke evuM jIvana jIvavAmAM jAtajAtanA aMzano bhaya lAge che tema ghaNIbadhI vyaktione sAdhu caritA avarodho UbhA thatA hoya che. evuM jIvana jIvavAmAM niSphaLa rahelI strI-puruSonI irSA thatI hoya che tenuM kAraNa e che ke evAM strI-puruSo vyaktiomAM kevI vikRtio uddabhave che teno citAra ApatAM meskoe potAnA cAritranI sarakhAmaNImAM vyaktine tenI cAritra hInatA pratye pote koI pustakanA pUThAM upara joyelA eka citranuM varNana karyuM che. sabhAna kare che. upara jeno ullekha karyo che te zeksaspiyaranA orthelo pUThAMnA nIcenA bhAgamAM koI paNa jonAranA hRdayamAM vahAla upajAve nATakano khalanAyaka IyAgo keziyo nAmanA DeskRDimauna dAkSiNaevAM gulAbI, mIThAM madhura, AnaMdI ane nirdoSa bALakonI hAra hatI, bhAvathI vartanAra pAtrane anulakSIne kahe che. "He has a daily 1 uparanA bhAgamAM koI zaheranI bhUgarbha relagADImAM beauty in his life. That makes me ugly." musApharI karatAM gamagIna (glum) nirutsAhI (gray), bhArekhama moM eTale ke keziyAnA cAritranI sarakhAmaNImAM pote kadarUpo dekhAto karIne beThelA (sullen), ane jIvanathI kaMTALI khATA svabhAvavALA hato. keziyo pratyenI e iSathI prerAI IyAgo nATakanA eka bIjA (sour)thaI gayelAM strIpuruSonuM citra hatuM. citranI nIce lakhyuM hatuM pAtrane keziyonuM khUna karavA paNa uzkere che, joke e pAtre keziyo upara "Ama kema banyuM ?" eTale ke pUThAMnI nIcenA bhAgamAM dekhAtAM karelo prahAra keziyo mATe jIvaleNa nathI nIvaDato. taMdurasta, sukhI ane AnaMdI bALako moTAM thatAM pUThAMnA uparanA vyakti pasparavirodhI vRttio vacce svadrohanI vRtti pasaMda kare to bhAgamAM dekhAtA musApharo jevA kevI rIte banI gayA? e citra upara e vyakti pote koI guno karyo che evo bhAva anubhave che ema maeNslo TippaNI karatAM meMllo lakhe che ke potAno udeza svaprayojananiSTha mAnatA. vyaktimAM paraspara virodhI vRttio kevI rIte udabhave che, vyaktiomAM kyAreka maLatI AvI niSphaLatAnAM kAraNo zodhavAno eno vicAra karatAM kaThopaniSadanA abhyAsIne e upaniSadanA, . zreyazva preyazva mnussymetmaeNslonI dRSTie evI niSphaLatAnuM kAraNa sAmAjika hoya che. tau saMparI- vivina idhIra , dareka vyaktimAM trIjA varganI, bhAvAtmaka, jarUriyAto rahelI hoya che. (zreya ane prema e be vRttio manuSyanI samakSa AvIne UbhI rahe ema maeNslo mAnatA kharA, te mAtra zakyAtA rUpe. vyakti kharekhara evI ' che ane dhIra puruSa e be vacce vivekapUrvaka pasaMdagI kare che.) e vacananuM jarUriyAto anubhave te sAru e jarUriyAtane poSe evuM sAMskRtika smaraNa thaze. ogaNIsamI sadInA amerikana manovaijJAnika viliyama vAtAvaraNa Avazyaka hoya che paNa badhI vyaktione haMmezA evuM jeImsa mAnatA ke vyaktinuM dhyAna je vRtti upara vadhu samaya kendrita rahe vAtAvaraNa maLI rahetuM nathI. koI saMskRti vyaktinI bhAvAtmaka te vRtti kriyAzIla bane che. bhagavadagItAnA bIjA adhyAyanA 62mAM jarUriyAto poSavAmAM niSphaLa rahe te sAru mArkasavAdI dRSTi zlokanI pahelI paMktimAM zrIkRSNa paNa lagabhaga e ja matalabanuM kahe jIvanapoSaNanA sAdhano samagra samAja mATe pUratAM na hovAne kAraNe e samAjamAM jIvananirvAha mATe UbhI thatI tIvra harIphAIne dhyAyato viSayAnpuMsaH saMgasteSUpajAyate / javAbadAra gaNe che, jyAre aMgreja itihAsakAra ArnAlDa ToyaMbInA (vyakti je viSayanuM ciMtana kare che tenI pratye tene Asakti baMdhAya mata anusAra enuM kAraNa arvAcIna yugamAM paraloka vizenI zradhdhAno che.khristI mAnyatA anusAra manuSyasvabhAva mULathI ja patita kSaya thato Avyo che e che. vaLI keTalAka jIvazAstrIo mANasanI (essentially corrpt) che ane IzvarakRpA ja mANasano tenI patita saMskRtinI evI niSphaLatA sAru vyaktionI Akramaka vRttione avasthAmAMthI uddhAra karI zake. vaLI phrAnsamAMthI svinjharlenDa jaI vaselA javAbadAra gaNe che. teo mAne che ke vividha jIvarUponI kelvina nAmanA proTesTanTa saMpradAyanA dharmaciMtaka to PreutkAMtiprakriyA daramiyAna svarakSaNa arthe AkramaNavRtti vikasI ane determination nA siddhAMtamAM mAnatA, eTale ke kaI vyaktine have tenI jarUra na rahI hovA chatAM te chUTatI nathI. pracalita manovijJAna - IzvaranI kRpA nahi maLavAthI te anaMta kALa sudhI narakavAsI banaze svaprayojananiSTha jIvana jIvavAmAM vyaktinI niSphaLatAnuM mukhya kAraNa ane kaI vyakti izvarakRpAne pAtra thaI anaMta kALa sudhI svargavAsI bALakanI svabhAvasahaja vRttionA damanane gaNAve che ane te uparAMta A banaze teno nirNaya Izvare te vyaktinA janma pahelAM ja karyo hoya che, Akasmika kAraNarUpe bALakane koI bhayajanaka AghAta lAgyo hoya tene ane tethI te vyakti mRtyu pachI narakamAM jaze ke svargamAM teno AdhAra gaNAve che. astitvavAda mANasane svaprayojananiSTha jIvana jIvanamAM e. vyaktinAM sArAnarasAM karmo upara nathI raheto. kelvinanI A maLatI niSphaLatAnuM kAraNa tenI abhilASAo ane tenA jIvananI mAnyatAne kaMIka samarthana Ave evuM bAIbalamAM eka kathana che: The vAstavikatAo vacce na purAya evI khAI hovAnuM jaNAve. spirit bloweth where It lisiteth. ahIM spirit zabdano mULa
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-6-93. artha "vAyu" evo thato hato ane e kathanano artha vAyu svairavihArI kSaNomAM potAnA ahamanuM saMpUrNa vilopana anubhavatA hovAnuM, pahelA che evo thAya, paNa kathanano bhaMgArtha evo nIkaLe ke sRSTimAM raheluM pote kyAreya nahotuM joyuM evA satyanuM potAne darzana thayuM hovAnuM ane kalyANatattva svairavihArI che ane te kaI vyaktimAM pragaTa thaze ane potAnI aMtaradRSTi uparathI mAyAnuM AvaraNa haThI jaI potAne koI kaImAM nahi te paNa kahI zakAtuM nathI athavA e kathanano evo paNa adabhuta tattvanuM darzana thayuM hovAnuM jaNAve che. ethI sarva artha karI zakAya ke IzvaranI kRpA kaI vyakti para Utaraze ane kaI anubhUtikSaNomAM e rahasyadRSTAo (bhagavadagItAmAM jene atIndriya vyakti upara nahi Utare e kahI zakAtuM nathI. muMDakopaniSadamAM paNa ane buddhigrAhya evuM AtyAMtika sukha kahyuM che enA jevo) parama AnaMda lagabhaga A ja matalabanuM kathana che. (bliss), parama bhAvAveza (ectasy) ane utkaTa harSAvega (rapture) yamevaiSa vRNute tena labhya anubhavyA hovAnuM jaNAya che. stasyaiSa AtmA vivRNute tanuM svAma // ane chatAM maeNslo mAnatA ke vyakti potAnI uccatama anubhUtinI (A AtmA-eTale ke paramAtmA-je vyaktine pasaMda kare che tenI kSaNomAM sarva prakAranA sukhanI kalpanAo atikramI jAya che ane evI samakSa ja te potAnuM svarUpa pragaTa kare che, paNa je vyakti AtmAnI sthitimAM te vizvavyApI nirveda (cosmic sadness) athavA koI arthAta paramAtmAnI kRpApAtra na thaI hoya te anaMta kALa sudhI paNa prakAranA Urmi AvegothI mukata evI saumyAvasthA nakavAsI banaze evA koI ullekha ahIMnathI. gAMdhIjI paNa vyaktinI (soberness) G S12E4L-119741 (non-emotional ' AdhyAtmika pragati sAru izvarakRpAne Avazyaka mAnatA paNa te sAthe contemplation) jevI cittavRttio anubhave che. kavi varDajhavartha teo ni:svArtha sevA ane bhakti dvArA izvarakRpAne pAtra banI zakAya paNa emanA eka kAvyamAM pote The still sad music of che ema paNa mAnatA, humanity (manuSyajIvananuM zAMta dardabharyuM saMgIta) sAMbhaLyuM hovAnuM AvI mAnyatAonI viruddha maeNslo mAnatA ke dareka vyaktimAM lakhyuM che. tathAgata buddhanI karuNAmAM paNa AvA ja vizvAvyApI pUrNatAnI zakyatA rahelI che ane pUrNatA siddha karavAmAM naDatA avarodho nirvedanI preraNA haze.' manuSya prayatnathI dUra karI zakAya che. vyaktimAM nakArAtmaka vinAzaka A dRSTie vicAratAM jaNAya che ke mANasane potAnA jIvanano vRttio dekhAya che, tene teo vyakti potAnI AMtarika jarUriyAto aMtima anubhava e jIvananI TrejeDIno, eTale ke jIvananI karuNa ane Urmio atRpta rahetA ane potAnI zaktione pragaTa thavAno bhavyatAno ja rahyo che. aMgreja mahAkavi milTane e anubhavane And avakAza na maLatAM ja hatAzA anubhave che tenI pratikriyA rUpe tenAmAM calm of mind, all passion spent evA zabdothI varNavyo che, hisAtmaka AkramakatA janme che tenuM pariNAma mAnatA, joke maeNslo ema eTale ke evA anubhavamAM mANasanA cittataMtramAM UrmionA sarva paNa mAnatA ke vyaktine potAnI AkAMkSAo niSphaLa jatAM je duHkha AvegA mA jatA tana nIrava zAMtino anubhava thAya che. thAya che te tene svaprayojananiSTha jIvana jIvavAmAM upakAraka paNa banI , AthI UlaTuM, prAcIna bhAratanA RSioe vizvanA aMtima zake. aDhAramI sadInA aMtamAM pheMca kAMtinA varSomAM paNa The satyane saccidAnaMda rUpe anubhavyuM che. Essential goodness of man at man's perfectibility, eibrahama maeNslonAM pustakonI sUci. eTale ke mANasa enA mULa svabhAve zubha vRttivALo hovAnI ane (1) Psychology of Science (Harper and Row) mANasa pUrNAtA siddha karI zake evI zraddhA pracalita banI hatI. (2) Religions, values and peak Experience (Ohio State maeNslo mAnatA ke (taitarIya upaniSadamAM varNavelI yato vAco university Press) nivartanta aprApya manasA saha-jene pahoMcyA vinA mana sAthe vANI (3) Toward a Psychology of Being (Van Nostrand) pAchI vaLe che evI)AdhyAtmika anubhUtimAM vyakti zubha-azubha, (8) Motivation and Personality (Harper and Brothers) rAgadveSa evA sarva kaMkothI para thaI jAya che. teo kahetA ke jagatanA (1) The Farther Reaches of Human nature (Viking Press) sarva rahasyadraSTAo (mystics) temanI AdhyAtmika anubhUtinI - maraNottara prakAzana. samUha mAdhyama ane sAhitya pannAlAla 2. zAha kudarate pratyeka vyaktimAM kaMIkane kaMIka vizeSa zakti, vizeSa rajU karavAmAM A pahelo noMdhapAtra prayatna che, A pachI A viSayamAM kuzaLatA (Talent) mUkelI hoya che. mAnava samAjanA vyApaka hitamAM vivAdane avakAza che, paraMtu vigatomAM umeravAnuM jhAjhuM nahi hoya.' e kuzaLatAnA AviSkArano kImiyo keLavaNIe-vaDIlo ane prastuta viSayanuM A prakAranuM pustaka sauthI prathama che. e dRSTie samAjamAMnA guruonI doravaNIe-karavAno che. vividha A kSetre temAM pAyAnuM kAma thayuM che. A rIte pAyAnuM kAma rajU karatAM dainika-sAmayikamAM kaTAranuM lekhanakArya ane snAtaka-anusnAtaka pustakomAM vyApa ghaNo hoya, paNa temAM UMDANa na hoya. sadbhAgye kakSAe vividha viSayonuM adhyApana kArya karatAM DaoN. prItibahena zAhanI lekhikA vyApa ane UMDANa siddha karavAmAM saphaLa rahyAM che. saMzodhana kSetranI kuzaLatA, DaoN. kumArapALa desAinA mArgadarzana heThaLa, - mahAnibaMdha ke koI paNa vivecana mATe viSayanI pasaMdagI vakhate AgavI rIte pragaTa thayelI jaNAya che. emanA mahAnibaMdhanA pustaka " vivecya viSayane samayanA ThIka ThIka aMtarethI jANavAmAM ke nANavAmAM samUha mAdhyamo ane sAhitya'nI prastAvanAmAM zrI vAsudeva mahetAe Ave eno salAmatI khAtara khyAla rAkhavAmAM Avato hoya che. paraMtu yogya ja noMdhyuM che ke, "samUha mAdhyamo ane sAhitya vacce paraspara ahIM ekadama samakAlIna ke hajI vikAsazIla che ane satata saMbaMdha sthapAI cUkyo che. have to temaNe eka ja chAparA nIce rahIne vikAsazIla rahe che evA samUha mAdhyamanA viSayane tAkavAmAM jIvavAnA divaso AvI gayA che. chatAM emanA sahajIvana viSe lekhikAe moTuM sAhasa kheDayuM che. gujarAtImAM gaMbhIra ciMtana thayuM nathI, ane jUnA sAhityanA vivecana prastuta mahAnibaMdha ATha prakaraNomAM vibhAjita che, temAM (1) pachI samUha mAdhyamonI chaNAvaTanA dhorI mArganuM udghATana zrI mAdhyamonI saMskRti ane (2) prabhAvaka paribaLa ema be prakaraNomAM prItibahenanA "samUha mAdhyamo ane sAhitya'nA pustakathI thAya che. carcA saiddhAMtika bhUmikAnI hoya te svAbhAvika che. A be prakaraNonI. atyAra sudhImAM patrakAratva, vartamAnapatrono itihAsa tathA samAja saMdarbha sUci jotAM kula 51 saMdarbhomAMthI kevaLa 3 saMdarbhe gujarAtI che. para asaro viSe bezaka gaMbhIra lekhana thayuM che. paraMtu gujarAtI sAhitya e saMdarbha paikI be saMdarbho to kevaLa lekha che. ethI gujarAtImAM A ane samUha mAdhyamonI ubhayAnvayI asaro viSe UMDANa tema ja ' prakAranuM kAma javalle ja thayuM che tema phalita thAya che. pahelAM prakaraNamAM taMtu-taMtunI chaNAvaTa, carcA, kAlakrama tema ja pravAhonI paripATI para lekhikAe pAzcAtya vidvAnonA vividha matamatAMtaro sahita audyogika
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-93 prabuddha jIvana krAMti ane saMcArakrAMtinI carcA vicAraNA karI che ane paraMparAgata loka ekadaMDiyA mahelamAM jIvato nathI. patrakAranI mAphaka samAjanI mAdhyamo ane samUha mAdhyamonI vyAkhyA darzAvIne tenA svarUpa, kArya, gatividhinI jANakArI rAkhato hoya che, paraMtu eka bAbata noMdhavI prabhAva ane sAmyabhedanI vigate chaNAvaTa karI che. joIe ke koI ghaTanA bane eTale patrakArane mATe tenuM yathAtatha Alekhana paraMparAgata lokamAdhyamanI vAta karatAM lekhikAe ApaNA ati anivArya bane che, sAhityakArane AvI pharaja pADI zakAya nahi." prAcIna graMtha "RgvadamAM zrAvya paraMparAnA ullekhanI ane jaina | narmada, amRtalAla zeTha, mahAtmA gAMdhI ke kizorIlAla AgamagraMtha "bRhada kalpasUtra' uparanA saMghadAsagaNinA bhASyamAM mazarUvALAnA lakhANo ane sva. kizanasiMha cAvaDA, kAkAsAheba AvatA cAra prakAranA maMkhanA ullekhanI savigata rajUAta karI che. kAlelakara, phAdhara vAlesa, sva. Izvara peTalIkara ane vinodInI zrAvya mAdhyamamAM AkhyAyikAo, harikathA jevI kathAo, lokagIto,. nilakaMThanI kolamoe samAjane eka navI dizA sUcavatI vicAra vArtAkathana ane kAvyagAna tathA drazya mAdhyamamAM sUkata sAmagrI ApI che. patrakAratve A rIte sAhityanA pradezamAM pravezavAnI citrAvalio', citrapaTa pradarzita karIne kathA kahevAnI paraMparA ceSThA A prakAranA kolamonAchIDAM dvArA karI che. ahIM lekhikAe Ama mahArASTramAM 'citrakathI', rAjasthAnamAM "pAbujIno paDa' ane chatAM patrakAratvanI maryAdA darzAvatuM narma-marmayukta tAraNa ApyuM che. bihAramAM 'jAdu paTavA'no khyAla Apyo che. kriyA gharAvatI lokakalA - "patrakAranI trijyA ghaNuM kharuM tathyamAM ja pharatI rahe che, jyAre tathA raMgabhUmi ane kaThapUtaLI jevA saMgItamaya svarUpa ane bhavAI jevA sAhityakAra hovAthI pele pAra rahelA vyApaka satyane tAravI Ape - lokamAdhyamonI paNa emaNe chaNAvaTa karI che. samUha mAdhyama ane loka che. patrakAra vajana mUke che ghaTanA para, sAhityakAranuM lakSa AkAra para mAdhyamanA sAmyabhedanI carcA karatAM lekhikAe tAraNa ApyuM che : kendrita hoya che. phIcara jevA patrakAratvanA prakAromAM thoDA ApaNe paraMparAgata mAdhyamono eka judI rIte paNa upayoga karyo che. kalpanAvihAranI ke svairavihAranI mokaLAza hoya che paNa patrakAra , reDiyo, philma ke Telivijhana para lokasaMskRtinAM svarUpo rajU karIne kalpanAnI thoDI pAMkho phaphaDAvavAthI vizeSa bhAgye ja AgaLa vadhI zake, samUha mAdhyamonI Tekanikano upayoga karI vizALa janasamUha para ' ene paga to vAstavika dharatI para khoDAyelA che' asarakAraka prabhAva pADayo che ane janasamUhe paNa samUha mAdhyamomAM patrakAra ane sAhityakAra vacce mahattvano bheda che. patrakArane rajU thayelAM paraMparAgata mAdhyamanA ghATane apanAvI lIdhuM che." akhabAranI jhaDapa ane samayanI maryAdA sAthe tAla milAvavAno hoya bIjA prakaraNamAM lekhikAe samUha mAdhyamonI tavArIkhamAM che. patrakAra para samayano takAdo hoya che. enI pAse sAhityakAra mudraNakaLA, pustako, akhabAra, tAra-saMdeza, mAIkrophona, calacitra, jeTalI nirAMte lakhavAnI anukULatA hotI nathI. A dRSTibiMdu viruddha reDiyo, TI.vI. ane vIDiyone AvarI lIdhAM che. A badhAM mAdhyamonA sikkAnI bIjI bAju jevI tarkasaMgata saMgIna rajUAta paNa lekhikAe kAryathI mAMDIne tenA prabhAvaka baLAbaLanI carcA lekhikAe vividha A rIte karI che. 'jhaDapathI lakhavuM e kAMI AsAna bAbata nathI. A draSTikoNathI karI che. A mAdhyamone temaNe samAjanA jAgRta praharI, mATe lakhanAra pAse viSayanuM vaividhya ane zailI pAsethI dhAryuM kAma jJAnakSitija vistAravAmAM upakAraka, jhaDapI vicAra saMkramaNa, kaDhAvavAnI AvaData hovI joIe, jhaDapI lakhANa mATe satata abhyAsa prajAjIvanamAM AkAMkSA jagADanAra ane pracchanna parivartana ANanAra, ane sakhata parizramanI jarUra rahe che." zikSaNanA ane manoraMjananA sAdhana tarIke oLakhAvyA che. A badhI patrakAratva e sAhityika sarjananuM pravezadvAra gaNAya. sarjakane ' , bauddhika chaNAvaTa rasaprada che. emaNe kAvyamaya bhASAmAM lakhyuM che : tenI pAse lekhananI jarUrI tAlIma maLI rahe che. vizvanA ane gujarAtI 'Ano artha e nathI ke samUhamAdhyama dariyAnI bharatI vakhate UchaLI sAhityanA ghaNAM sarjakonI sarjanazIlatAnuM paroDha patrakAratvanA AvatA ekAda mojAM jevuM che, paraMtu e to banne kAMThe chalochala chalakAtI AkAzamAM UgyuM che. ema jaNAvIlekhikAe cAlsa DikansanI vikhyAta saritA jevuM che. e je bhUmine sparze che tyAM nava cetanA lAve che. jyAM navalakathA "A Tale of two cities" sau pahelAM "All the year kyAMka suMdara DhoLAva jUe che tyAM pANInI rUmajhUmatAnavAjharaNAnuM gIta Round'mAM pragaTa thayelI tema noMdhyuM che. "TAima' sAmAyikamAM jahona 2ce che. kyAreka e evI sAmagrI lAve che ke je enA kAMThAnI hasInuM pragaTa thayeluM hirozImAM aMgenuM ripoTIMga, pulinjhara phaLadrupatAmAM navo umero kare che ane kvacita pUranI mAphaka e koI pAritoSika meLavanAra amerikana navalakathAkAra normana meilaranI navA kSetra para vahevA mAMDe che." dehAMtadaMDanI sajA pAmela mANasanI ane tenA kuTuMbIjanonI mulAkAta sAhitya ane patrakAratva e banne kSetro bhinna che chatAM banne vaccenI laine lakhela navalakathA, rorbaTa linDanA "nyu sTeTamena'ane nezana' bheda rekhA lopAI jAya evI abhinnatA ubhaya vacce rahelI dekhAya che. jevA akhabAramAM pragaTa thayelA nibaMdho vagere patrakAratvanI sAhitya baMne mAnavInA anubhavo sAthe kAma pADe che. eTale baMnenI viSaya mATe upakAraka nIpaja che. "sarjakanI AMtara kathA'mAM harIndra davenI, sAmagrI ghaNIvAra e ja hoya che. banneno hetu bhASAnA mAdhyama dvArA kephiyata ane raNajitarAma caMdraka svIkAratA zrI bhagavatIkumAra zarmAe Apela pratibhAvano havAlo ApIne lekhikAe patrakAratva ane sAme cheDe rahelA bhAvaka sudhI pahoMcavAno hoya che, Ama chatAM bannemAM sAhityanI paraspara upakAratAno savigata abhyAsa Apyo che, eTale mULabhUta rIte taphAvata che. sAhityakAra mAnavacittanA UMDANone ja zrI vAsudeva mahetAe A pustakanI prastAvanAmAM yogya ja nodhyuM che tAgavAno prayAsa karato hoya che, jyAre patrakAranI najara banAvanI ke "A pustaka-mahA-nibaMdha jagatanA pravAhonA ullekha sAthe gujarAtI AsapAsa ghUmatI hoya che. "mukundarAya' jevI manabhara kRtinuM sarjana sAhityano navA dRSTikoNathI alekhAyelo itihAsa che. sAhitya tathA ' kevI rIte thayuM teno rAmanArAyaNa pAThakanI "mArI vAtanu ghaDatara' patrakAtvanA ekabIjA paranA RNanI lAMbI vigata pUrNa yAdI be lekhano havAlo ApI cULa ghaTanAthI sarjelI uttama navalikA vAMcatA pakSono zvAsa thaMbhAvI de tevI che." enA mULamAM rahelI skULa ghaTanAno ApaNane khyAla paNa na Ave, asarakAraka samUha mAdhyama tarIke patrakAratve sAhitya para prabala enA samarthanamAM lekhikAe sarasa lakhyuM che. "kauMca pakSInA vadha thavAnI prabhAva pADayo che. patrakAratve sAhityanA viSaya, vastu, vicAra, zailI sthULa ghaTanAno zoka zlokamAM palaTAI gayo ane enA parathI rAmAyaNa ke bhASA jevAM koI eka aMga para nahi. paraMtu samagra sAhitya para jevI amara kalAkRti racAI haze evo khyAla Ave kharo ? prabhAva pADyo che. te rIte sAhityakAroe patrakAratva para satata patrakAratvamAM banAvanI jeTalI mahattA che. eTalI mahattA sAhityamAM 'ArohaNa, AkramaNa ane sahayoga karyA che enI vizada chaNAvaTa nathI." kutivAra ane prasaMgavAra A pustakamAM ApavAmAM AvI che. narmada yuganA gujarAtI sAhityamAM tatkAlIna samAjanI gujarAtanA vartamAnapatronA ghaDataramAM sAhityakArono phALo ane paristhitino citAra, gAMdhIyuganA sAhityamAM ALasa maraDIne beThAM sAhitya para vartamAna patronI asara viSenuM ciMtana, mUlyAMkana, thatAM dezanI dhagaza ane utsAha ane anugAMdhIyuganA sAhityamAM pRthakkaraNa eka-bIjAnA AdAnapradAnanI lAMbI caca A svataMtratA bAda prajAjIvane anubhavelI hatAzA ane nirAzA pragaTa thaI mahAnibaMdhano mahatvano bhAga che. dhArAvAhI navalakathA, lalita che ema jaNAvI lekhikAe sAcu tAraNa ApyuM cheH Ama sAhityakAranibaMdha, navalikA, hAsyalekha, 'vaizaMpAyananI vANI' jevI kaTAkSa
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-93 karatI padya kaTAra ane "aho rAyajI suNiye'mAM purANonI nirUpaNa gatizIla ke jIvaMta pAtro maLe che. TelivijhananuM hajI to gujarAtamAM paddhatino Adhunika rIte karAyelo viniyoga, vaitALa kathAonI Agamana thayuM che ane gujarAtI sAhitya para eno AMzika prabhAva peroDI, "Ida caturtha" vagerene vartamAnapatronI otha maLI na hota to jovA maLe che. AvatA thoDA varSomAM A mAdhyama gujarAtI kevI rIte ATalAM khIlI zakata? e prazna jeTaluM ja mahattva vartamAnapatrane sAhityasRSTi para ghaNAM palaTA, nAvInya, camakArA ane parivartano samRddha ane asarakAraka banAvavAmAM sAhityakAroe ApelA pradAnanuM lAvanAruM banI raheze eTaluM to nakkI ja." e sAthe vijANuM mAdhyamo che. enI chaNAvaTa puSkaLa vigato, sAthe thaI che. mATe lakhatAM lekhako mATe sarasa Takora karI che: "keLavaNInA prasAra sAthe | gujarAtI patrakAratvanI bhASA viSe enA vikAsano Alekha, samUhamAdhyamono vyApa vadhato jAya che. AvA samaye sAhityasarjakane puSkaLa vigato, dRSTAMto, bhinna yuganI bhASA, patrakAratva ane jAgRta thavuM paDaze. mAdhyamonA vyApa ane prabhAvanI upekSA ene sAhityakAranI bhASAmAM sAmyabheda aMge lekhikAe manabhara prAsAdika pAlavaze nahi. potIkuM satva jALavIne eNe potAnI sarjakatAne zailImAM chaNAvaTa karI che. jatanathI pragaTAvavI paDaze." vIjANu mAdhyama sAthe saMkaLAyelAM traNa prakaraNomAM citrapaTa, "samUha mAdhyamo ane sAhitya" viSenA mahAnibaMdhanI ApaNe AkAzavANI ane dUradarzananA saMdarbhamAM abhyAsano nicoDa rajU thayo atyAra sudhI judAM judAM vivecakonA abhiprAyo sahita vicAraNA karI che. citrapaTa mAdhyamanA baLAbaLa tapAsI lekhikAe sAhitya sAthe che. AthI bhAvakavAcakane "A mahAnibaMdha ATalo sarvAga suMdara che. saMkaLAyelAM gujarAtI citrapaTonI ja nahIM, keTalAMka aMgrejI ane hindI ane enI koi maryAdA che ke kema?' evo prazna thAya e svAbhAvika bolapaTonI vigato temaja citrapaTanA sAhitya paranA prabhAvamAM che bhAvamAM che. A mahAnibaMdhanI paNa maryAdAo che ane enI vicAraNA karavAno meghANIe citrapaTa parathI lakhelI vArtAonI sUci, citrapaTanA nAma have upakrama rAkhyo che. sahita ApI che. A rIte sinemA Tekanikano sAhityika upayoga gujarAtI patrakAratvanI bhASAne eka AkhuM prakaraNa ApanAra ane udAharaNasaha noMdhAyo che, ane citrapaTathI gujarAtI navalakathA, vartamAna patronI bhASA aMgenI bedarakArInI noMdha lenAra lekhikAe sAhitya, tema ja gIta ane gajhalanI navI navI kSitijo ughaDavAnI keTalIka jagyAe vAkya racanAnI kSatio karI che. udAharaNa tarIke AzA rAkhI hatI te kevI rIte alpAMze saphaLa thaI te aMge lekhikAe pRSTha 104 para pAMcamI paMktimAM "aniruddha brahmabhaTTanA "akhaMDa AnaMda"mAM AvelA nibaMdho...' evI vAkaya racanA che. sAcI vAkaya sakheda noMdhyuM che: "eka samaye kanaiyAlAla munazI, ramaNalAla desAI, racanA A pramANe hovI ghaTe : " "akhaMDa AnaMda'mAM aniruddha guNavaMtarAya AcArya, jhaveracaMda meghANI, pannAlAla paTela, cunIlAla brahmabhaTTanA AvelAM nibaMdho...' A prakAranI vAkya racanAnI maDiyA ke Izvara peTalIkara jevAM agragaNya navalakathAkAronI kRti parathI ' kSatio pRSTha 104 para 19mI paMktimAM, pRSTha 108 para pAMcamI philmo taiyAra thatI hatI, paraMtu e pachI kALacakra evuM pharI gayuM ke : paMktimAM, pRSTha 130 para paMkti-6mAM, pRSTha 132 para paMkti-10mAM moTAbhAganA gujarAtI calacitro lokakathA parathI UtaravA lAgyAM. paNa dRSTigocara thAya che. paraMtu pRSTha 135 para trIjI paMktimAM je ema AjathI paMdara varSa pahelAM "jesala torala calacitre boksa ophisa para lakhAyuM che ke "A pachI svAmI AnaMda lokamAnyanA anyAya ane paisAnI TaMkazALa pADI tyArathI gujarAtI nirmAtAe ane digdarzakoe adharma sAme jIvanabhara jhajhUmanArA vyaktitvane aMjali Ape che," te pAghaDIvALA bahAravaTiyA ane camatkAra sarjatI devadevIonI anartha karanAruM che. kharI rIte vAkya racanA A pramANe hovI ghaTeH "A lokakathA pAchaLa lAgI gayA. lokakathAno khajAno khalAsa thatAM navI pachI anyAya ane adharma sAme jIvanabhara jhajhUmanArAM lokamAnyanA lokakathA upajAvI kADhI. karamuktine kAraNe ane AsAnIthI vizALa vyaktitvane svAmI AnaMda aMjali Ape che." majAnI vAta e che ke prekSaka samUha maLato hovAne lIdhe AvI ja philmonuM calaNa vadhyuM, AvI vAkya racanAnI kSatio sAhitya svarUpo para prabhAva" ane kyAreka "kaMku', "kAzIno dIkaro', "guNasuMdarIno gharasaMsAra' jevI gujarAtI patrakAratvanI bhASA" ema be prakaraNomAM ja mukhyatve najare sArI philmo kALA AkAzamAM vIjaLInI mAphaka jhabakI jatI hatI, paDe che. lekhikA adhyApikA che eTale saMzodhana-mahAnibaMdhanA te kALuM bhammara AkAza ja hatuM. philmanA mAdhyamano pustakamAM AvI vAkya racanAnI kSatio akSamya ja gaNAya. janamanoraMjana mATe ja upayoga karavAmAM AvatAM gujarAtI philmone lekhikAe prastuta pustakamAM eTalI badhI vigato, hakIkato, hAni thaI ane enAthI gujarAtI sAhityane paNa hAni thaI. A udAharaNo ane mAhitI pUrI pADI che ke dareka pAsAMno abhyAsa thAya prabhAvazALI mAdhyama pAsethI je navI navI kSitijo UghaDavAnI AzA e apekSita gaNAya. gujarAtI akhabAro moTe bhAge dara saptAhe bALa eNe rAkhI hatI te alpAMze saphaLa thaI. sAhityanuM eka pAnuM Ape che. eno bahu UMDo abhyAsa ahIM zakya anya samUha mAdhyamonI tulanAe reDiyonI judI sthitinI carcA na hoya to ye eno achaDato ullekha jarUrI hato, e ja rIte atyAre karIne lekhikAe "prasAraNa ane sarjana' prakaraNamAM reDiyono samUha ghaNAM dainiko, sAptAhiko ane sAmayiko 'laghukathA' pragaTa kare che, mAdhyama tarIke vikAsa, eNe UbhI karelI navI mAMga, ene pahoMcI laghukathA'nA A navalAM svarUpa viSe haju carcA cAle che eTale A vaLavA sAhityakAronA puruSArthanI jhINAmAM jhINI vigato noMdhI, svarUpa para patrakAratvanI asarano abhyAsa kadAca rajU thaI na zake, reDiyonA itihAsanI sAthosAtha emaNe reDiyo-lekhanano itihAsa paraMtu e svarUpanA vikAsamAM patrakAratvanA pradAnanI noMdha levI jarUrI gUMthI lIdho che. zrI yazavaMta dozIe A pustaka viSe noMdhyuM che tema hatI ema A lakhanAranuM vinamra maMtavya che. "samUha mAdhyamo ane sAhityamAM maulika saMzodhana jovA maLe che. tA. 3-9-90nA janmabhUmi'nA "kalama ane kitAba" viSaya navA, mAhitI avanavI ane dRSTibiMdu vicArapUrvakanuM, 250 vibhAgamAM A pustakanuM vivecana karatAM noMdhyuM che tema "samUha mAdhyamo pAnAmAM mahAnibagha pUro thaI gayo che chatAM akhabAro, philma, reDiyo, ane sAhitya'nuM gujarAtImAM A prathama pustaka. temAM siddhAMta carcA, TI.vI., vIDiyo vagerenI rasa paDe evI vAta eTalAM pAnAmAM thai gai vidvAnonA maMtavyo, mata-matAMtaronI carcA, gujarAtI ane anya che tenuM ahIM smaraNa thAya che. bhASAmAMthI udAharaNo, bharapUra mAhitI ane vigato ane hakIkato, dUradarzananA AkramaNanI carcA lekhikAe enI prabhAvaka zaktinAM vividha mAdhyamonI tavArIkha, emanAM lakSya ane kAryazakti ane saMdarbhamAM ane emAM rajU thatAM kAryakramone jAhera khabaronI janamAnasa maryAdA, emanA sAmyabheda ane ekabIjAthI caDatA-utaratApaNuM, para thatI avaLI asara rUpe karI che, Telavijhana audyogika gRhonA emano paraspara prabhAva AdinuM vivecana...lekhikAnA sanniSTha lAbhanuM sAdhana banI jAya che ke kema enI tapAsa karI, emaNe abhyAsa-saMzodhananuM A pustaka paNa amuka aMze mAhitI visphoTa taTasthatAthI lakhyuM che : "rAmAyaNanI dhArAvAhika jonAra bALakane paNa sarje che.' eTale AvuM sarasa pustaka puraskRta thayA vinA rahe kharuM? rAmAyaNanuM pustaka keTaluM AkarSI zake te eka saMzodhanano viSaya bane gujarAtI sAhitya pariSada dvArA A pustaka mATe lekhikAne 'trivedI che. vaLI pastakonA citro sthira hoya, jyAre TelivijhananI pAritoSika enAyata thayuM che. 'rAmAyaNa", "mahAbhArata' ke 'vikrama aura vaitAla" ghArAvAhikamAM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-93 prabuddha jIvana vAla moTo ke gadiyANo ? (anusaMdhAna pRSTha 12 thI cAlu) malI zake' to te vAta keTalI ajugatI lAge ? tevI rIte jIva ane AtmAnA milananI sAdhanA paNa ekalA ja ane ekAMtamAM ja karavAnI hoya, temAM anya koInI paNa upasthiti hoI zake nahIM. ApaNA labdhapratiSThita lekhaka ane vivecaka zrI rAmanArAyaNa pAThake ke kahyuM che }: 'ekala bhalA tapasvio, rasiyA bhalA ja hoya; jo traNa ke maNathI adhika, dilamAM DaMkha na hoya.' ahIM mane 'vAla moTo ke gadiyANo vALI vAta yAda AvI gaI. pahelAnA vakhatamAM tolA ane gadiyANAnAM mApanuM sonAmAM calaNa cAlatuM hatuM. lagabhaga AvI ja sthiti hajAro lAko niyamitapaNe vyAkhyAna sAMbhaLAnArA zrotAonI hoya che. jo ke badhAja sAMbhaLanArAo ke Ayojako pAse evI apekSA paNa na rAkhI zakAya, paraMtu temAMnA amuka bhAganA loko to gaMbhIrapaNe kharekharA jIvanavikAsanI sAdhanA viSe vicAratA hoya, athavA tevI sAdhanA karatA hoya tevI apekSA vadhAre paDatI na gaNAya. keTalAka mitro kharekhara gaMbhIratApUrvaka A bAbatamAM vicAratA paNa hoya che, ane sAcA arthanI sAdhanA koI yogya gurujananuM mArgadarzana laIne prAraMbha karavA niSThApUrvaka mAgatA paNa hoya che. chatAM eka yA bIjA kAraNe tema karI zakatA nathI hotA. anya bAhya pravRttiomAM teo eTalA badhA gherAyelA rahe che, ane e pravRttio thakI maLatI saphaLatA ane AtmasaMtoSathI eTalAbadhA bharyA bharyA rahetA hoya che ke temAMthI alpa samaya kADhIne kharekharI sAdhanA tarapha marajI hovA chatAM jaI zakatA nathI, ene jyAre koIkavAra aMtaramAMthI anivArya ajaMpo uThe ane pote lIdhela rAhamAM kazuM khUTatuM jaNAya tyAre thoDA satarka banIne sAdhanA tarapha vaLavA tatpara banatA hoya che. vaLI pAchA kAmanA dabANanuM bahAnuM potAnA mana sAthe ja dharIne pharI pANImAM besI jatA hoya che. keTalI moTI lAcArI ! je mahada kArya saMpanna karavA A deha dharyo che. tenA tarapha duvidhAmAM aTavAine durlakSa karIne pAchA pelA nazAmAM rAcavA lAgI javuM, ane rojIMdA sAmAnya jIvanapravAhamAM taNAtA rahevuM, ane Ama paDatA AkhaDatA jIvananI aMtima paLe aphasosa karavo. zuM A ja ApaNe kapALe lakhAyeluM che ? are, kapALe lakhAyelA lekhane paNa badalAvavAnI zakti paNa sAdhanAmAM che. paraMtu te khumArI, te saMkalpa kyAre Ave ? ke jyAre sAdhanAno sAcI dizAmAM prAraMbha thAya. manuSya mATe zuM azakya che ? pahelAnA vakhatamAM sAdhanAnI siddhi mATe varSo lAgatAM hatA, jyAre A jamAno jhaDapano che. jIvanane lagatI moTAbhAganI bAbato ane upakaraNo jhaDapathI banyA che, ane have sAcI dizAmAM sAdhanA karavA mATe ucita mArgadarzana Ape tevA gurujano paNa ghaNIvAra ApaNI sAme ja hoya che. jarUra che mAtra jhaDapI nirNaya karIne teno jhaDapathI amala karavA tatpara thavAnI. pachI sAdhanA to teno ucita samaya leze ja. tyAM ApaNo parizrama ane puruSArtha je pramANe haze te pramANe dhIre dhIre paraMtu cokkasapaNe saphaLatA maLatI ja jaze. jIvanamAM Avo zubha vicAra Avavo, ane teno amala karavo te moko gumAvavA jevo nathI. bIjuM jIvana koNe joyuM che ? mATe A ja jIvanamAM prakhara sAghanA karIne abhiSTha phaLa meLavavuM che tevo ddaDha saMkalpa karIne temAM lAgI javuM joIe, temAM pramAda na sevavo joIe. svacetanA je svayaM paramAtma cetanA che, svayaM prabhu che, svayaM vibhu che, svayaM sarva kaMi che te emanA para pratiSThita thavAno ApaNo janmasiddha adhikAra che. te mATe vagarathAkyuM 52ma zraddhApUrvaka lAgyA rahevAnA kAryane prAthamikatA ApI devAya to te kArya siddha thayA vinA rahe nahIM. noun saMgha samAcAra O zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA upakrame budhavAra, tA. 26mI me, 1993nA roja sAMjanA cha vAge inDiyana maracanTanTsa cembaranA kamiTirUmamAM DaoN. pravINa vI. mahetA ema. DI. (gAyaneka)no mahilAonI menopojhanI samasyAo' e viSe vArtAlApa yojavAmAM Avyo hato. O saMghanA upakrame phorbasa ceriTebala TrasTa muMbainI Arthika sahAyathI, ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala cikhodarAnA sahakArathI gopAlapurA (vyArA pAse) mukAme ravivAra, tA. 30-5-1993nA roja netrayajJa yojavAmAM Avyo hato. A prasaMge saMghanA pramukha, maMtrI tathA samitinA keTalAka sabhyo upasthita rahyA hatA. O saMghanA upakrame saMghanI Arthika sahAyathI DaoN. kumuda pravINa mahetA ceriTebala TrasTanA sahakArathI cAmaDInA roga nivAraNa mATenA traNa kempa gat eprila ane me mahinAmAM valasADa jillAnAM AdivAsI vistAramAM mANekapura, jhArolI ane vAraNA mukAme yojavAmAM AvyA hatA. saMghanA pramukha, maMtrI tathA samitinA keTalAka sabhyo A prasaMge upasthita rahyAM hatA. O saMgha saMcAlita bALakonA saMgIta varganI pUrNAhUtino kAryakrama zanivAra, tA. 5mI jUna, 1993nA roja paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM yojavAmAM Avyo hato. bALakoe abhinaya sAthe rajU karelAM gItonA kAryakramanuM saMcAlana zrI baMsarIbahena pArekha ane zrI jyotibahena pArekhe karyuM hatuM. A prasaMge bALakone AkarSaka bheTavastuo ApavAmAM AvI hatI. O saMghanA upakrame zrI jaMyatIlAla rAyacaMda baMdhAranA Arthika sahayogathI, cikhodarAnI AMkhanI hospiTalanA sahakArathI bharUca jillAnA aTAlI mukAme ravivAra, tA. 13mI jUna, 1993nA roja netrayajJa yojavAmAM Avyo hato. asthi sAravAra kendra zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA upakrame niSNAta asthi cikitsaka DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA hADakAnAM rogonI niHzUlka sAravAra dara ravivAre savAranA 10-00 thI 1-30 sudhI zrI muMbai jaina yuvaka saMgha, paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vallabhabhAi paTela mArga, rasadhArA ko-opa. sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme, muMbai-400 004. (phona H 350296) khAte ApavAmAM Ave che. A uparAMta saMghanA upakrame dara mahinAnA chellA ravivAre baporanA 3-00 thI 5-00 sudhI zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka saMgha jhAlAvADanagara, sI. DI. baraphIvAlA mArga, juhulena, aMdherI (pazcima), muMbai-400059 khAte DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA uparokta sAravAra vinAmUlye apAya che. jarUriyAtavALA daradIo avazya teno lAbha uThAve tevI vinaMtI che. pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha jayAbahena TI. vIrA saMyojako nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo muMbai jaina yuvaka saMghanAM navAM prakAzano zrI dIpacaMda tribhovanadAsa zAha graMtha zreNI 10-11 prabhAvaka sthaviro bhAga-3 mUlya rUA. 20-00 jinatattva bhAga-5 mUlya rUA. 20-00 * baMne graMthanA lekhaka DaoN. ramaNalAla cI. zAha prakAzaka * zrI muMbai jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vallabhabhAi paTela mArga, muMbai-400 004. phona naM. 350296.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ .'' + !' ! ... 1} - - - . : ', ' , " , " prabaddha jIvana , ' ' . . . tA. 16-6-93 vAla moTo ke gadiyANo? UpUrNimA pakavAsA eka hatA DozImAnAnuM evuM gAma, gAmanA lokomAM A A sAMbhaLI DozI harakhAyA, ane gAma lokone vadhAmaNI ApI moMghIDozI potAnA sarala ane hetALa svAbhAvathI ghaNAM lokapriya AvyA kesonI have gAma choDavAno nathI. te pachI sonI nirAMta jIve hatA. ardhI rAte paNa koInuM kAma doDIne kare tevA paropakArI jIva. sonuM corato rahyo, mAjI khaDI cokIe khabaradAra thaIne besatA rahyA, gAmamAM eka sonI rahe. tenA hAthanI karIgarI, ghATa, chola, polIza ane gAma loko chetarAtA rahyA.. AdI ghaNAM sarasa thAya, eTale lagana vivAha TANe sonIne ghaNuM kAma A vAta eTalA mATe yAda AvI ke hamaNAM hamaNAM lokomAM rahe, paNa mahenatuM sonI saunuM kAma pUruM karI Ape, ane saune rAjI AdhyAmikatA tarapha sAro evo jhukAva jovAmAM Ave che. lokonA rAkhe. gAmanA gharomAMthI koIno paNa dAgIno ghaDAto hoya tyAre moMghI ToLeToLA AdhyAtmika vyAkhyAno sAMbhaLavA bhegA thAya che. payurSaNa DozI barAbara sAbadA thaIne sonInI sAme khaDI cokIe bese ane vyAkhyAnomAM ke premapurI adhyAtma AzramamAM, pU. morArIbApU ke barAbara dhyAna rAkhe ke dAgInA ghaDatI vakhate sonI temAMthI sonuM kADhI pADuraMga zAstrIjInAM vyAkhyAno ane anya sthAnonI to nathI letone? "sonI sagI benanuM paNa na choDe tevI dareka sonInI vyAkhyAnamALAomAM to haoNlamAM samAya nahIM teTalA loko lAbha levA AbarU baMdhAyelI hovAthI khAsa takedArI rAkhavI jarUrI samajIne sau . AvatA hoya che. A badhI zubha nizAnI jarUra che, paraMtu temAM lAbha loko moMghIDozIne vinaMti kare, ke "mAjI jarA amArA dAgInAnuM dhyAne lenArA niyamitapaNe AvanArAo ane AvA Ayojano karanArA rAkhajone moMdhI DozI to AvA kAma karavA sadA taiyAra ja hoya, eTale lokomAM AdhyAtmano prabhAva keTalo paDayo? temanAM rojIMdA jIvanamAM gAmalokonA dAgInAmAMthI sonIne talabhAra sonuM coravA na maLatuM, - sAdhanA abhimukhatA prAraMbha thaI ke? tevI abhimukhatA AvatA teno tene ghaNo aphasosa raheto hato. mAtra dAgInAnA ghaDAmaNamAMthI jIvanavyavahAramAM kazo pharaka paDayo ke? A badhA mApadaMDothI jotA to koI paNa sonI kyAreya be pAMdaDe thAya nahIM. te hakIkata hatI. ema lAge ke moTA bhAganA loko kevaLa vyAkhyAno sAMbhaLIne ja pote thoDA varSa sudhI to Ama cAlyuM, pachI sonI muMjhAyo. A DozI AdhyAtmika banI gayA hoya tevA bhramamAM rAcatA rahe che. AcArya gharaDI hovA chatAM kyAreya bImAra nathI paDatI, to maravAnI to vAta ja rajanIzajI ghaNIvAra kahetA ke lokone vyAkhyAno sAMbhaLavAno eka kyAM karavI ! ane khaDI cokIe hAjara ja hoya che. e haze tyAM sudhI jAtano nazo lAgU paDI jAya che, te nazo evo ke roje roja kazuM sonuM coravAnuM zakya nathI banavAnuM, mATe have A gAmane rAmarAma sAMbhaLavuM joIe. satsaMga karavo, satsaMgIomAM khapavuM, anya loko karIne bIje gAma nasIba ajamAvavuM joIe, tevuM vicArIne teNe bIjuM potAne AdhyAmika mAne tethI rAjI thavuM Adi Adi. bahAnuM batAvIne potAnuM gAma choDavAno nirNaya jAhera karyo. badhAe roja roja AdhyAtmanI vAto sAMbhaLavAthI upara uparanI bAhya tene bahu samajAvyo, ane moMghIDozIe to khAsa hetapUrvaka pAse AdhyAtmika jANakArI maLe tene laI moko maLethI mAIka para bolavAnuM besADIne samajAvyo ke "bhaIlA, amane tArA jevo cokhkho ane. ke AdhyAtma viSe lakhavAnuM paNa ghaNIvAra phAvI jatuM hoya che. A prAmANika bIjo sonI maLavo muzkela thaze. mATe tuM rahI jA' paNa sonI badhAthI mana haMmezA bharyuM bharyuM rahe, temAMja jIvanalakSmInI itizrI eka no be na thayo. tene peTamAM duHkhatI vAta hatI te to DozInI khaDI mAnI levAtI hoya che. paNa zuM thayuM A badhAthI? kharekhara AdhyAtmika cokImAMthI sonuM corI na zakAvAnI hatI. kSetramAM keTalo vikAsa sAdhI zakAyo te viSe manane DhaMDhoLIne 'have jyAre DozInI samajAvaTa paNa niSphaLa nivaDI tyAre DozIe sthiratApUrvaka vicAra karavAno moko jhaDapanAra keTalA? ene pAse besADyo, ane peTa chUTI khAnagI vAta pUchI ke "bhAI, tuM AvA eka mitra bahena che jeo Adhyatmika vyAkhyAnamALAonuM to cAlyo gAma choDIne, have navo sonI Avaze tene gAma AkhAnuM sarasa rIte Ayojana karatA hoya che. sArAsArA vyAkhyAtAonA kAma-soMpavuM paDaze. eTale I phoDa pADato jA ke "vAla moTo ke paricaya sAdhIne teone vyAkhyAna ApavA notaratA hoya che. svayaM gadiyANo?' huM chetarAI na jAuM eTalA sAru tane dIkarA jevo gaNIne atyaMta vinamratApUrvaka natamastake vyAkhyAna rasanuM pAna bhAvapUrvaka " A vAta pUchuM chuM bhaIlA' kraratA rahe che. mAro khyAla hato ke teo A badhuM bAhya Ayojana karatA ' Aje sonAnA tola mApa grAma upara gaNAya che, paNa pahelAnAM karatA bhItaramAM ghaNA UMDA utaryA haze, ane kharekhara jene sAdhanA vakhatamAM tolo, gadiyANo, vAla ane ratI upara gaNAtA hatA. te kahevAya temAM ghaNA AgaLa vadhyA haze. paraMtu mArI mAnyatA mULamAMthI ' mApanI hisAbe eka tolAnAM be gadiyANA thatA, ane eka tolAnAM bhUla bharelI hatI. tevI pratIti hAlamAM thaI. soLa vAla gaNAtA hatA. eTale ja cokhkhA sonAne "soLavaluM sonuM' . mArI eka mAsanI vipazyanA sAdhanAnA samAcAra emane paNa kahevAtuM. koI sArA zuddha mANasanI vyAkhyA ApavI hoya to te maLyA haze. Ama to bhAvuka jIva, AgaLa vadhavAnI tamannA paNa ghaNI, soLavAla ane eka ratI jevo cokhkho mANasa che' tema kahevAtuM. paraMtu dizAvihIna bAhya prakriyA ane mAnasika kasaratomAM aTavAyelA "vAla moTI ke gadiyANo" vALI DozInI vAta sAMbhaLIne sonI rahelA samAjamAM eka prakAranuM cokkasa sthAna pAmelA te bahene jyAre - to saDaka ja thaI gayo. te to DozIne sonAnA tamAma tolamApa ane prazna pUchyo ke huM bena, sAdhanA kevI rIte karAya? bhItara kema karIne - hisAbakitAbamAM pAvaradhA samajato hato. paraMtu have tene khabara paDI utarAya? sAdhanA badhA kuTuMbIjano sAthe bhegA maLIne ja karIe to che ke DozIne te bAbatanI kazI gatAgama ja nahotI. e mAtra khaDI cokIe kema? badhAne lAbha maLI zake? A prazna mArA mATe Azcaryajanaka hato. - besI jANatI eTaluMja. teNe vicAryuM ke vAla moTo ke gadiyANo tenI meM pUchayuM ke Apato ghaNA varSothI A kSetramAM vyasta raho cho, paraMtu te temane kazI khabara ja nathI eTalI jo mane khabara hota to A gAma tamAro mULa prA to haju Ubho ja rahyo che. to tame atyAra sudhI karelA choDavAnA dAkhaDA karavAnI jarUra na paData ane atyAra sudhI ghaNuM sonuM Ayojano ane sAMbhaLelA seMkaDo vyAkhyAnomAMthI zuM prApta karyuM? temanI .: corI zakAyuM hota, paraMtu hajI bAjI hAthamAM ja hatI. teNe mAjIne heta pAse javAba na hato. have mAre tene eka sacoTa udAhaNa ApavuM paDayuM pUrvaka kahyuM ke tame jyAre mane sagA dIkarA jevo gaNo cho tyAre mArIthI ke bahena, madhurajananI mANavA jatA yugalane koI ema kahe ke "cAlo tamArI AjJA na uthApI zakAya, mATe mAjI have dharapata rAkho. huM ApaNe sau sAthe madhurajananI mANavAno kAryakrama karIe, saune lAbha 'tamArA vacane tamArA saunI sevA karavA A gAmamAM ja rahI jAuM chuM." (anusaMdhAna pRSTha-11) | mAlika zrI muMbaI jana yuvaka saMgha madraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, sthaLa 385. saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-400004, | phona upa02la mudraNarayAna rilAyansa ophaseTa prinTa, 19 khAMDiyA sTrITa, muMbaI-4008. phoToTAipaseTiga mudrAMkana, muMbaI-400 092.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa : 40 aMka: 7-80 0 tA. 16-8-1993 0 0Regd. No. MH.By / South 54 Licence No. : 37 700 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 paluddha QUO6 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa000 vArSika lavAjama rU.30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha amAri pravartana paryuSaNa parvanA pAMca moTAM kartavyomAM sauthI prathama sthAna amAri ochA manuSyomAM e prakAranI jAgRti, sabhAnatA ke apramattatA hoya pravartanane ApavAmAM AvyuM che. bIjAM cAra kartavya che : sAdharmika che. vAgha siMha potAno zikAra karavA trADa pADato ghasI Ave ane bhakti, kSamApanA, aThThama tapa ane caitya paripATI potAne jIva laIne bhAgavAnuM Ave tyAre mANasane khyAla Ave ke amAri eTale a + mArI. "mAri' eTale mAravuM, hiMsA karavI. potAne potAno jIva keTalo vahAlo che. tevI rIte dareka jIvane potAno "amAri' eTale hiMsA na karavI. amAri eTale ahiMsA, jIva vahAlo che. darekane jIvavuM game che. koIne maravuM gamatuM nathI. amAri eTale prANAtipAta viramaNa. eTale ja bhagavAna mahAvIre kahyuM che : amAri pravartana eTale ahiMsA pravartAvavI, ahiMsA dharmanuM jAte savve jIvA vi icchaMti jIviDaM na mrijjiuN| AcaraNa karavuM eTaluM ja basa nathI. bIjAne paNa enuM AcaraNa karavA tamhA pANIvahaM ghoraM niggaMthA vajjayaMti nA mATe preraNA karavI joIe. eTalA mATe paryuSaNa parva daramiyAna amAri dareka jIvane jIvavuM game che. koIne maravuM gamatuM nathI. eTalA mATe pravartana upara bhAra mUkavAmAM Avyo che. ene paryuSaNanA mukhya nigraMtha munioe ghora evA prANIvadhano tyAga karavo joie. kartavyarUpa gaNavAmAM AvyuM che. ahiMsA dharmanuM pote to jIvanabhara saMsAramAM ekendriya jIvathI mAMDIne paMcendriya jIva sudhI sakAraNa pAlana karavAnuM hoya, paraMtu anya loko dvArA keTalAka jIvono vadha ane akAraNa je hiMsA satata cAlI rahI che temAMthI vartamAna jagatamAM thavAno hoya to te aTakAvavA mATe haMmezAM prayatno karavA joie. paMcendriya jIvonI je satata hiMsAnI pravRtti cAlI rahI che phakta tenI paryuSaNa parva daramiyAna to savizeSa kartavyarUpe prayatno karavA joie. ja vAto karIe to te paNa kamakamATI upajAve evI che. jIvone abhayadAna ApavAnI pravRtti hRdayamAM jo dayAno sAco . chellAM keTalAMka varSomAM duniyAbharamAM manuSyanI vasatI vadhavAnI bhAva hoya to ja vadhu dRDha ane vegavALI bane che. dayAthI hRdaya ArTa bane che ane ArTa baneluM hRdaya ArAdhanA mATe vadhu yogya bane che. sAthe sAthe AhAra mATe paMcendriya prANIonI hiMsA paNa ghaNI vadhatI paryuSaNa parvamAM ArAdhaka jIvo mATe "amAri pravartana'nA kartavyane cAlI che. deza-videzamAM prANIonI katalane mATe navAM navAM eTalA mATe prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. svayaMsaMcAlita yaMtro pracAramAM AvatA gayAM che. ethI eka sAthe seMkaDo ahiMsAnuM kSetra ghaNuM vizALa che. bhagavAna mahAvIre prema, karuNA, prANIonI katala AvAM katalakhAnAomAM rAta-divasa cAlavA lAgI dayA jevA vidheyAtmaka zabdo karatAM niSedhAtmaka zabda "ahiMsA' pasaMda che. duniyAnI bahumatI vasatI mAMsAhArI che, eTale dekhItI rIte ja karyo tenI pAchaLa ghaNuM UMDu rahasya raheluM che. AhAra mATe roje roja asaMkhya prANIonI katala thAya. paraMtu vartamAna jIvono sthUla vadha na karavo tyAMthI mAMDIne anya koi jIvanA. samayamAM eka dezamAMthI bIjA dezamAM cIja vastuonI jhaDapI heraphera cittane na dubhavavuM tyAM sudhI ahiMsAnuM kSetra vistareluM che. dravyahiMsA karavAnI sagavaDo vadhavAne lIdhe mAtra bhUkha saMtoSavA mATe ja nahi paraMtu ane bhAva hiMsA ema hiMsAnA be peTA prakAro che. temAM paNa mana, mANasanA zokha ane svAdane poSavA mATe paNa eka dezamAMthI bIjA vacana ane kAyAthI hiMsA na karavI, na karAvavI ane na anumodavI dezamAM mAMsa ke mAMsAhArI vAnagIonI jaththAbaMdha jhaDapI ema trividhe trividha koTie hiMsAne aTakAvavA mATe bhagavAnane bodha nikAsa-AyAta thavA lAgI che. ene lIdhe paNa samagra duniyAmAM Apelo che. je vyakti ahiMsAnI A bhAvanAne sAcI rIte varelI pazudhanI saMkhyAmAM ghaNo moTo vadhAro thayo che. hoya che tenA hRdayamAM maitrI, pramoda, karuNA, prema vagere bhAvo kudaratI thoDAM vakhata pahelAM evA eka samAcAra vAMcavAmAM AvyA hatA ke rIte AvyA vinA rahetA nathI. e bhAvo hoya to ja ahiMsAnuM sArI philipAinsanA keTalAka lokone kUtarAnuM mAMsa vadhAre bhAve che eTale rIte pAlana thai zake che. niSThApUrvaka A vratanA pAlana vinA jIva ijharAyalanA eka udyogapatie IjharAyalamAMthI ane bIjA dezomAMthI mokSano adhikArI nathI banI zakato. rastAmAM rakhaDatA kUtarAone pakaDIne tenI katala karIne ane tenuM mAMsa samagra vizvamAM jIvonA janma ane maraNanI kriyA satata cAlyA philipAinsa ane evA bIjA dezomAM mokalavA mATe eka adyatana kare che. kudaratI krame jIvo AyuSya pUrNa karIne deha choDe e judI vAta kArakhAnuM sthApavAnI yojanA karI che. ijharAyalanA loko kutarAnuM mAMsa che, paraMtu jIvana jIvavuM gamatuM hoya ane chatAM bIjA koi enA prANa khAtA nathI paraMtu bIjA dezo mATe mAMsa taiyAra karIne mokalavAnI harI le e ghaTanA pAparUpa che. bIjI bAju saMsAramAM eka jIva bIjA yojanA potAnA dezamAM karavI emAM have jarA paNa navAi ke zarama rahI jIvanuM bhakSaNa karIne jIve che. nIvo nIvaNa nIvana eTale ke jIvo nathI. duniyAnuM arthataMtra duniyAne uttarottara vadhu ane vadhu pazuvadha bIjA jIvane potAnA AhAra mATe akALe mAre che. AthI saMsAramAM tarapha dhakelI rahyuM che. dhana kamAvA nIkaLelA mANasone pApano vicAra hiMsAnI A pravRtti pratikSaNa cAlyA kare che. paraMtu emAM paNa potAnA gaLe Utarato nathI. atyAra sudhI apathya manAyelA kUtarAnA mAMsano AhAra mATe ochAmAM ochAM pApavALI alpatama ane anivArya hoya jema pracAra thavA lAgyo che tema koriyAnA sApanA supano paNa pracAra eTalI ja hiMsA, sakheda karavA tarapha lakSa hovuM ghaTe. eTalA mATe potAnA thavA lAgyo che. manuSyanI AhAra mATenI praNavadhanI kSetramaryAdA have AhAra mATe ekendriya jIvothI cAle to vadhu indriyovALA jIvonI vistaravA lAgI che. AvA lokone dayA, karuNA, pazupremanI vAtamAM hiMsA na karavI joIe. manuSyajIvanamAM ja e zakya che. paraMtu bahu rasa kyAMthI paDe?
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana tA. 16-7-97 ane tA. 16-8-93 mAMsAhAranA kSetre gujarAta paNa AgaLa vadhatuM cAlyuM che. thoDAM karavAmAM Ave che. thoDA vakhata pahelAM to rIoDIjAneromAM polise vakhata pahelAM ANaMda pAse cikhodarAnI AMkhanI haspiTalanI eka sAthe nava bALakone goLIothI vIMdhI nAkhyAM hatAM. AvI sattA mulAkAta levAnuM mAre thayuM hatuM. A vakhate varasAda sAro paDavAne lIdhe samarthita pAzavI narahiMsA kyAM jaIne aTakaze te kahI zakAya nahi, hospiTalanI bAjumAM AvelA taLAvamAM pANI sAruM bharAyuM che. duniyAnA mAnavatAvAdI rASTro paNa AnI sAme jeTalo avAja hospiTalanA sUtradhAra DaoN. ramaNIkalAla dozI (DaoN. dozI kAkA)e uThAvavo joie teTalo uThAvatA nathI, duniyAmAM atyAre amAri, jaNAvyuM ke ATalA varSomAM nahi banelI evI ghaTanA A varSe A pravartanane badale mAri pravartana thaI rahyuM che. taLAvamAM banavAnI che. grAma paMcAyate A taLAvano mAchalAM mAravA amAri pravartanano vicAra karIe tyAre rAjA kumArapALa ane mATeno konTrAkTa Apyo che. konTrAkTa lenAre ethI taLAvanI aMdara bAdazAha akabaranuM smaraNa thayA vagara rahe nahi. kumArapALa mahArAjA mAchalInAM IMDA nAkhyA che ke jethI thoDA vakhatamAM ghaNI mAchalIo thAya kSatriya hatA. emane jainadharma aMgIkAra karyo hato. potAnA gura ane te mAchalIo pakaDavAmAM Ave. grAma paMcAyatane samajAvavAno kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryanA upadezathI emaNe potAnA aDhAra prayatna thayo, paraMtu gAmane A konTrAkTa dvArA sArI Avaka thatI dezanI aMdara amAri pravartananI ghoSaNA karAvI hatI. zikAranA hovAthI gAma paNa AvI ghora hiMsAnI lAlacamAM paDI gayuM che. mAtra cikhodarAmAM ja nahi, samagra gujarAtamAM keTalAka taLAvonA konTrAkTa zokhane nimitte ke AhAra nimitte thatI pazuhiMsA to emaNe aTakAvI AvI rIte mAchalAM pakaDavA mATe apAya che ane varSo varSa enI ja hatI, paraMtu te uparAMta ju, kIDI, maMkoDA vagere nAnA jIva jaMtuonA saMkhyAmAM vadhAro thato jAya che. ahiMsApremIo mATe A eka bahu rakSaNa mATe paNa emaNe potAnA rAjyamAM ghaNo moTo pracAra karyo hato. duHkhada sthiti che. eTaluM ja nahi daMtakathA kahe che tema mAri-mAravuM jevA zabdo bolavA bhAratanA vibhinna rAjyomAM matsya udyoganI draSTie gujarAta upara evo pratibaMdha pharamAvyo hato ke sogaThAbAjI ramanAra vyakti pachAta rahyuM che tevI phariyAda kendra sarakAranA matsya udyoga khAtAnA paNa kukarIne "mAravI" evo zabda bolatA na hatA. pradhAne karI che ane gujarAta sarakAranA te khAtAnA maMtrIe kendra sarakAra kumArapALa mahArAjAe hemacaMdrAcAryanA upadezathI samagra pAse matsya udyogane vikasAvavA mATe vadhu Arthika sahAya ane sAdhana gujarAtane mAMsAhAramAMthI mukta karyuM hatuM. enA dhArmika ane sagavaDanI mAMgaNI karI che. A sthiti to ethI paNa vadhu zocanIya che. matsya udyogamAM gujarAta pachAta rahyuM che e nizAnI sArI ke sAMskArika vArasAne pariNAme Aje ATha saikAthI paNa vadhu samayathI kharAba? paraMtu sAcI dRSTi hoya to ne ? vastutaH gujarAta uttarottara gujarAta samagra bhAratamAM sauthI vadhu zAkAhArI vasatI dharAvanAra rAjya mAMsAhAra tarapha AgaLa vadhatuM jAya che e sthitino jIvadayA premIone gaNAtuM rahyuM che. mATe ciMtAno viSaya bana joIe. kIDiyAruM pUranArA dAnavIro ramajhAnanA divasomAM eka mahinAnA custa rojA karanArA - rAjadvArI netAone cUMTaNI vakhate ghaNI moTI Arthika sahAya kare che. mAMsAhArI akabara bAdazAhe caMpA nAmanI zrAvikA covIsa kalAkanA teoe A bAbatano paNa gaMbhIratAthI vicAra karavo ghaTe. rojA' cAra mahinA sudhI karI zake che e vAtathI Azcaryacakita thaIne gujarAtamAM narmadA nadI upara baMdha bAMdhavAnI-saradAra sarovaranI caMpAnA guru zrI hIravijayasUrIne gAMdhArathI dilhI padhAravA mATe yojanA AgaLa vadhI rahI che. gujarAtanI jIvAdorI tarIke ene nimaMtraNa ApyuM hatuM. zrI hIravijayasUri dilhI padhAryA hatA. emanA oLakhAvavAmAM Ave che. (jo ke atyAra sudhI gujarAta A yojanA pavitra prabhAvaka vyaktitvathI ane sadupadezathI akabara bAdazAhe vagara paNa jIvatuM rahyuM che !) A yojanA dvArA gujarAta, saurASTra ane paryuSaNanA ATha divasamAM potAnA taraphathI AgaLa pAchaLa babe divasa kacchane khetI, vIjaLI, udyogo, AbohavA vagerenI dRSTie ghaNA umerI kula bAra divasa mATe potAnA samagra rAjyamAM amAri pravartananuM moTA lAbho thavAnA che emAM koI saMzaya nathI. nadI upara baMdha pharamAne kAr3hayuM hatuM. tyAra pachI bAdazAhanI vinaMtIne mAna ApIne bAMdhavAnI pravRtti bhAratamAM tema ja duniyAbharanA dezomAM cAlatI rahI zrI hIravijayasUrinI bhalAmaNathI emanA ziSya zrI zAMticaMdra che ane sAmAjIka bhautika sukhasagavaDanI dRSTie enI AvazyakatA upAdhyAya dilhImAM rokAyA hatA. emanA upadezathI akabara bAdazAha svIkArAi che ane svIkAravI joIe. tema chatAM je jIvadayA premI che. pote to zAkAhArI thaI gayA hatA, eTaluM ja nahi varasanA judA judA tevA custa jainoe AvI yojanA mATe eka yA bIjA prakArano Arthika pavitra divasa maLIne kula cha mahinA jeTalA samayanA amAri pravartana ke rAjadvArI sahakAra ApatI vakhate ke tenuM samarthana karatI vakhate ATalo mATenAM pharamAno emaNe kADhayAM hatAM. eka vidharmI mAMsAhArI bAdazAhe vicAra paNa manamAM avazya ciMtavavo ghaTe ke A yojanA dvArA taiyAra pravartAvelI amAri pravartananI ghaTanAno musalamAna itihAsakAroe, thanAra saradAra sarovaramAM rojanAM lAkho mAchalAM pakaDavAnI pravRtti paNa paNa potAnA itihAsamAM ghaNI sArI rIte nirdeza karyo che. A kAMI cAlaze. baMghanA pANInuM sarovara jeTaluM vizALa teTalI mAchalAM jevI tevI siddhi na gaNAya. pakaDavAnI pravRtti moTI rahevAnI. - rAjAzAhI ane lokazAhI baMne rAjya paddhatiomAM potapotAnI duniyAmAM pazudhanI jema mAnava-hiMsAnuM paNa pramANa divase jema keTalIka sabaLa vizeSatAo che tema keTalIka maryAdAo paNa che. divase vadhatuM cAlyuM che. jUnA vakhatamAM yuddha sivAyanA divaso zAMtinA rAjAzAhImAM eka ja vyaktinA DahApaNano lAbha samagra prajAne tarata divaso gaNAtA ane te daramiyAna mANasa nizcitapaNe jIvana jIvI maLe che. eka zubha nirNayano amala rokaToka vagara samagra rAjyamAM zakato. have duniyAnA ghaNA dezomAMthI AvI nizcitatAnI sthiti jhaDapathI thaI zake che. lokazAhInA aneka lAbho hovA chatAM keTalAka adrazya thavA lAgI che. ghAtaka zastro tathA visphoTaka padArthonA satata zubha nirNayo vicAraNA ane vATAghATomAM aTavAI jAya che ane evA nirNayo levAyA pachI paNa tenA amalamAM ghaNo vilaMba thAya che. je kArya utpAdanane kAraNe tathA duniyAnA keTalAka dezonI AtaMkavAdI pravRttine rAjA kumArapALa ke akabara bAdazAha karI zakyA e kArya lokazAhI pariNAme goLIbAra ane boMba dhaDAkAnI ghaTanAomAM rojabaroja sarakAra icache to paNa jaladI karI zake nahi, ane karavA jAya to paNa saMkhyAbaMdha mANaso mRtyu pAme che. A ghora mAnava hiMsA sabaLa enuM pariNAma eTaluM moTuM ane tvarita AvI zake nahi. lokazAhImAM sattAdhArI varga ke AMtakavAdIonA pAzavI cittano aviSkAra che. to sAcA ane rAjakAraNathI alipta evA dharmapracArako dvArA A AvAM hiMsaka kRtyone aTakAvavAnuM saraLa nathI. dizAmAM vadhu saghana kArya thaI zake. | manuSyavadhanI vaLI eka vicitra ghaTanA tAjetaramAM banavA lAgI mAnava jAta DahApaNavihoNI nathI. enAmAM dayA, prema, karuNA, che. duniyAnA keTalAka pachAta dezomAM anAtha, tyajAyelAM bhUkhe sahakAra, baMdhutva, udAratA, sahiSNutA, tyAga, titikSA, TaLavaLatAM chokarAo zerIomAM rakhaDatA hoya che. keTalAka to corI, AtmasamarpaNa vagerenI bhAvanAnA saMskAra rahelA ja che. ene sateja lUMTa, dANacorI vagere prakAranA gunAomAM saMDovAya paNa che. keTalAka ane sakriya karavAnuM kAma pavitra tejasvI prabhAvaka netRtva jeTaluM karI bhIkha mAgIne ke kacarAmAMthI khAvAnuM vINIne jIve che. AvA zake teTaluM kAyado na karI zake. amAri pravartananI dizAmAM evuM netRtva chokarAone mArI nAkhavA mATe sarakArI stare vicArAya e vartamAna vadhu sakriya banI rahe evI bhAvanA sevavA sAthe aMgata kakSAe jagatanuM eka bhayaMkara moTuM pApakRtya che. dakSiNa amerikAnA brAjhila zraddhAsahita yathAzakya e dizAmAM kArya karavuM e ja kartavya banI rahe. dezamAM roje roja khUNe khAMcare ekAda be bALakone polisa dvArA ThAra : ] ramaNalAla cI. zAha
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-97 ane tA. 16-8-93 * prabuddha jIvana vartanavAdI ane kroiDI manovijJAnonuM tathA mArkasanuM manuSya-svabhAvanuM darzana OcI. na. paTela mAre kabUla karavuM joIe ke vartanavAdI ke phroiDI manovijJAna athavA uttejanAo dvArA prANIonA vartanane manovaijJAnika icche evuM rUpa ApI mArkasa e traNamAMthI ekeyano mAro tavidano abhyAsa nathI mArA paracUraNa zake e vAta mANasane paNa lAgu pADI. evA vaoNTsana ane skinara nAmanA vAcanamAMthI huM je kaMI samajyo chuM te ahIM rajU karavAno prayatna karIza. be amerikana vartanavAdI manauvaijJAnikonAM maMtavyoe manovaijJAnika vIsamI sadInA ghaNAbadhA sAhityamAM nirAzAno ke vaiphalyano sUra vartanomAM sAro evo vivAda jagADyo che. vaoNTsanano Give me two saMbhaLAya che tenuM mULa jIvazAstra (biology) ane manovijJAna babies and I will make one into this and one into the (psychology) e be mANasanAM caitanyazIla zarIra ane mananA other evI matalabano dAvo karatA, eTale ke, teo mAnatA ke pote icche zAstronA abhyAsIoe paNa jaDa padArthonA abhyAsa karatA bhautika to koI paNa bALakane uttejanA ane pratibhAvonI prakriyA dvArA DaoNkaTara ke vijJAnanI mUlyanirapekSa (value-free) rItano potapotAnA zAstranA ijanera ke kaLAkAra ke adhyApaka banAvI zake. spaSTa che ke vaoNTsananI A abhyAsamAM viniyoga karyo che tema jaNAya che. bhautika vijJAnano abhyAsI mAnyatAmAM vyaktimAM svataMtra icchAzakti ke saMkalpazakti che evI ApaNI amuka bhautika ghaTanAonA kAraNa rUpe je siddhAMta (hypothesis) kahyuM che . zraddhAno cheda UDI jAya che ane sadIothI mAnavajAta jenuM gaurava karatI te tene potAnI aMta:preraNAthI sUjhayo hoya che ane pachI te tarkabuddhi AvI che evA satya, prema, nyAya ane saudarya jevAM udAtta mUlyonuM kazuM (logical reasoning) dvArA e siddhAnta sAcI che ke nahi te nakkI kare mahattva rahetuM nathI. che. paNa jIvazAstra ane manovijJAnanA keTalAka abhyAsIo bhautika Adhunika manovijJAnanI eka bIjI zAkhA tenA pravartaka osTriyAnA vijJAnanA abhyAsamAM rahelA vaijJAnikanI aMtaHpreraNAno phALo samajatA vatanI yahUdI manovaijJAnika phoIDanA nAma uparathI phroIDI manovijJAna nathI ane potapotAnA viSayano tarkabuddhinI rItathI ja abhyAsa kare che ane tarIke oLakhAya che. phroIDe mAnasika rogonuM nidAna karavA pote prayojelI pariNAme teo mANasanA jIvanamAM kevaLa prayojana hInatA jue che. Psychoanalysis, eTale ke manovizleSaNanI cikitsA rItinAM bhautika vijJAnanI abhyAsapaddhatine anusarI prANIono abhyAsa pariNAmo uparathI evuM tAraNa kADhayuM hatuM ke purNa vayanI vyakti je vartana kare karanArA keTalAka jIvazAstrIoe evuM tAraNa kADhyuM che ke prANIonI jema che tenI pAchaLa e vyaktinA bALapaNamAM tenI asaMprajJAta cetanA mANasamAM paNa AkramaNavRtti prakRtimUlaka ke prakRtijanya hoya che. evA | (unconscious mind) upara paDelA saMskAro kAma karatA hoya che ane jIvazAstrIomAM ogaNIsamI sadInA aMgreja jIvazAstrI cArlsa DArvine e saMskAro upara bALakanA tenA mAtApitAnA jAtIya vyavahAro pratyenA vanaspatisRSTi ane prANIsRSTino abhyAsa karI temanAmAM thayelo uttarottara "pratibhAvonI prabaLa asara hoya che. dareka puruSa bALakanI asaMmajJAta cetanA vikAsa samajAvavA jIvanasaMgrAmamAM potapotAnI yogyatAthI TakI rahela pitAne mAtA mATenA premamAM potAnA harIpha mAne che ane bALakInI vanaspati sRSTinA ane prANI sRSTinA namUnAo dvArA te te vanaspatirUpa asaMprajJAta cetanA mAtAne pitA mATenA premamAM potAnI harIpha mAne che. ane prANIrUpanI utkrAnti thaI che evo evolution through the pariNAme puruSa bALakanI aprajJAta cetanAmAM pitA pratye IrSAbhAva survival of the fittestno siddhAnta rajU karyo hato tenuM rahasya samajyA keLavAya che ane bALakInI asaMprajJAta cetanAmAM mAtA pratye. vinA teno "baLiyAnA be bhAga' evo artha ghaTAvyo ane e rIte mAnava phoIDe prAcIna grIsanI be purANa kathAo uparathI puruSa bALakanA vyavahAramAM paNa AkramaNavRttine vyAjabI TharAvI. ISyabhAvane Oedipus-complex iDiyasa-graMthi ane bALakInA manovijJAnanA kSetramAM vartanavAdI manovijJAna (bahaviourist imprabhAvane Electra-complex ilekTrA-graMthi evI saMjJAo ApI. psychgology) tarIke oLakhAtI Adhunika manovijJAnanI eka AvA ISyabhAvane lIdhe badhAM bALako potAnI asaMmajJAta cetanAmAM tIvra zAkhAe paNa tarkabuddhinA tAraNo upara AdhAra rAkhatI bhautika vijJAnanI aparAdhabodha (sense of guilt) anubhave che ane e bALako moTAM thAya prayoga paddhati (experimental method) dvArA prANIonA vartanano che tyAre paNa e aparAdhabodha emanI asaMprajJAta cetanAmAM guptapaNe kAma abhyAsa karavA prayatna karyo che. prANI- manovijJAna (animal karato hoya che. potAnI asaMmajJAta cetanAmAM ema guptapaNe saLavaLatA psychology) tarIke oLakhAtA zAstranA pitA gaNAtApevalava nAmanA aparAdhabodhane bhUlavavA strI-puruSo potAne khabara paNa na paDe evI rIte raziyana prANIzAstrIe potAnA eka kUtarA upara prayogo karI tenA vartanane emanI hInavRttionuM UrdhIkaraNa (sublimation) karI temane ApaNane lagatA tAraNo kAyAM hatAM. teoe kUtarAne khAvAnuM ApatAM ghaMTaDI rUpALA lAgatA AdarzanuM rUpa Ape che. manuSyasvabhAvanuM AvuM nirAzAjanaka vagADatA. keTalAka samaya ema karyA pachI temaNe ghaMTaDI vagADI ekAda sekanDa darzana koI mANasa amAvasyAne vAstaviktA ane pUrNimAne bhAtti mAne pachI khAvAnuM ApavAnuM zarU karyuM ane joyuM to ema karavAthI pote kUtarAnI enA jevuM che. phroiDa potAnuM manuSya svabhAvanuM darzana evuM hovAnuM kabUla sAme khorAka mUke te pahelAM paNa tenA momAMthI lALa chUTatI. te pachI vaLI karatA, paNa potAnA bacAvamAM temaNe kaheluM ke manuSyasvabhAvanuM UjaLuM pAsuM temaNe ghaMTaDI vagADyA vachI kUtarAne kaMI khAvAnuM ApavuM ja nahi evo prayoga ke badhA jue che, tethI pote trAjavAnI samatulA jALavavA manuSyasvabhAvanA karyo ane chevaTe pevalane ghaMTaDI vagADI kUtarAne khAvAnuM ApavAne badale nabaLA pAsA upara vadhu bhAra mUkyo hato. vIjaLInA AMcakA ApavAnuM zarU karyuM. ema karavAthI temaNe joyuM ke kUtaro kharI rIte phroIDanuM manuSyasvabhAvanuM darzana pahelI najare dekhAya che teTaluM manovijJAnamAM jene neurotic behaviour kahe che tevuM vartana karato. nirAzAjanaka na hotuM. teo mAnatA ke moTA bhAganAM strI-puruSo potAnA ghaMTaDInA avAje jAgrata karelI khorAkanI AzA ane vIjaLInA AMcakAnI bALapaNamAM temanA manamAM baMdhAyelI graMthiomAMthI mukta thaI jAya che. je AghAtajanaka vyathA e vaccenI kheMcathI taMga thai kUtaro koI strI ke puruSane alpa saMkhyaka vyaktio temanA bALapaNamAM paDelA saMskAronA pariNAme hysteria, eTale ke vAyuno unmAda thAya ane varte evuM vartana karato. kUtarA moTI umare vikRtiono bhoga banI mAnasika dardIo bane che temanA upara uparanA potAnA AvA prayogo uparathI pevalave vartanavAdI manovijJAnanI temaNe smRtisAhyacaryanI cikitsArItinA prayogo karyA hatA. evA paribhASAmAM stimulus and response, eTale ke udvIpana athavA prayogomAM teo dardIne bichAnAmAM suvADI pote tenI pAse UbhA rahI tene uttejanA pratibhAva tarIke oLakhAto siddhAMta tAravyo ane evA koI paNa prasaMga ke vyakti ke vastu ke anubhava yAda karI tene lagatA tenA pratibhAvonA phaLa rUpe thatA vartanane conditioned reflex evI saMjJA manamAM je kaMI vicAra Ave che ane te vicAra uparathI bIjo vicAra ema ApI. conditioned reflex eTale prANIvaijJAnike irAdApUrvaka koI eka pachI eka svairavihArI vicArIne vyakta karavAnuM kahetA. prANIne bAhya uttejanAo ApI hoya tenA pratibhAva rUpe te prANInI smRtisAhacaryanI A rIta ogaNIsamI sadInA manovijJAnamAM sahajavRttio (instincts) je navI Teva rUpe kriyAzIla bane che. association of ideas tarIke oLakhAtI ane sArI evI jANItI pevalavane uddaSTi haze ke nahi, paNa temanI abhyAsa paddhatine hatI. paNa phroIDe e rItano mAnasika dardIne potAnI vikRtionI pAchaLa anusaranArA keTalAka amerikana vartanavAdI manovaijJAnikoe bAhya tenI asaMmajJAta cetanAmAM rahelA saMskAro pratye sabhAna karI evikRtionI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana tA. 16-7-93 ane tA. 16-8-93 poSe evAM ja hoya che ane zramajIvIo pote paNa jANye ajANye e badhAM mUlyo svIkArI letA hoya che. mArkasanI A vicArasaraNI pramANe mUDIvAdI samAjanAM bauddhika, naitika ke rasalakSI mUlyonA sarjanamAM e samAjanI arthavyavasthAnI ja chAyA hoya che ane temAM e e samAjanI vyaktiono kazo phALo nathI hoto. vaLI jene ApaNe AdhyAtmika mUlyo kahIe chIe temane to mArkasanA anuyAyIoe mANasanA mananI bhrAMti ja mAnI che. Ama vartanavAdI, phroiDa ane mArkasavAdI traNe jIvanadarzanomAM ochAvattA pramANAM niyativAda (determinism) gaNI zakAya evI mAnyatAonA aMza hoya che. hiMdu, jaina ane bauddha jIvanadarzanonA mahattvanA aMza jevA karmavAdamAM ane bhagavadgItAnI pravRttim yAnti bhUtAni tathA muLA juLevu vartante e uktiomAM paNa niyativAda rahelo dekhAya che. paNa karmavAdamAM jema vyaktinA bhUtakALanAM karmothI tenuM vartamAnamAM cAritrya ghaDAtuM hoya che tema vartamAnamAM tenAM karmothI tenuM bhaviSyamAM cAritrya ghaDAya che evI mAnyatA rahelI che ane tethI temAM vyaktinI svataMtra saMkalpazaktino svIkAra rahelo che. bhagavadgItA paNa svabhAvaniyata karma anAsakta bhAve karavAthI prakRtinA baMdhanamAMthI mukta thai zakAya che ane zrI kRSNanI ananyabhAve bhakti ka2vAthI temanI duratyayA mAyA tarI jai guNAtIta thai zakAya che ema kahe che. cetanA citta uparanI pakaDa DhIlI karavAno maulika prayoga karyo ane e prayogamAM teo kaMika aMze saphaLa thayA paNa kharA. Ama temaNe mANasanI niyatikRta mUMjhavaNa (Predicament) aparihArya nathI evI AzA ApI hatI ane e arthamAM temanuM manuSyasvabhAvanuM darzana AzAvAdI gaNI zakAya. Ama chatAM e hakIkata rahe che ke phroiDanA manuSyasvabhAvanA darzanamAM e svabhAvanAM umadA lakSaNone sthAna nathI ane tethI temanuM manuSyasvabhAvanuM darzana saravALe nirAzAvAdI ja gaNAya. AnuM kAraNa e jaNAya che ke phroiDanI manuSyasvabhAvanAM rahasyo zodhavAnI rItamAM kaMika khAmI hatI. emanI mAnasika dardIone potAnI vikRtionI pAchaLa rahelA saMskAro pratye sabhAna karavAnI cikitsArItine ApaNe manusmRtinA satyam zudghati manaH esiddhAntano Adhunika pazcima jIvananA saMdarbhamAM karelo prayoga joi zakIe, paNa temaNe potAno e prayoga mAnasika dardIo pUrato sImita rAkhyo. kaThopaniSadanA RSidRSTAe AvRtta cakSu kahI che evI aMtarmukha banavAnI rItane anusarI eka prAcIna bhAratIya RSidRSTAe levAmetam mahAntam puruSamAhityavarNam tamasa parastAt / meM aMdhakAranI pelI pAra rahelA sUryanA jevA prakAzamAna e mahApuruSane joyo che, ema kahyuM hatuM. phroIDe paNa nIrogI strI-puruSone aMtarmukha thavAmAM madadarUpa bane evA prayogo karyA hota to teo paNa e strI-puruSone pelA prAcIna RSidRSTAne thayuM hatuM evuM darzana to nahi, paNa e strI-puruSonA potAnA aMtaramAM rahelA divya aMzonuM darzana jarUra karAvI zakyA hota ane to pachI emanA manuSyasvabhAvanA darzanamAM ApaNane nirAzAnA sUra na saMbhaLAta, mArkasanI vicArasaraNI huM jeTalI samajyo chuM te pramANe tenA samAjadarzanamAM paNa vyaktinI svataMtra icchAzakti ke vyakti je mUlyonuM gaurava kare che temanuM khAsa kazuM mahattva rahetuM nathI. mArkasanI mAnyatA pramANe vyaktioe ke samAje svIkArelAM jIvanamUlyono AdhAra e samAjanI arthavyasthA upara rahe che. pariNAme mUDIvAdI samAjanA jIvanamUlyo evA samAjamAM zramajIvIonI majUrInuM zoSaNa karatA vargonAM Arthika hitone Adhunika pazcimI manovijJAnanI vartanavAdI ane phroiDI zAkhAo manuSyasvabhAvanAM udAtta lakSaNo samajavAmAM niSphaLa rahI che kAraNa ke vartanavAdI manovijJAna prANIonA vartananA abhyAsa uparathI kADhelAM tAraNo mANasanA vartanane paNa lAgu pADe che ane phroiDI manovijJAna mAnasika rogathI pIDAtAM strI-puruSonA vartananA abhyAsa uparathI manuSya svabhAvane lagatAM sArvatrika tAraNo kAraNo kADhe che. tethI e be manovijJAno ApaNane anivAryapaNe mANasanA svabhAvanI nirbaLatAonI ja pratIti karAve che. vaLI emanI abhyAsa paddhati manuSyasvabhAvanI AjanI vAstavikatAnuM citra Ape che paNa temAM rahelI vikAsa zakyatAo (potentialities) vize kazuM na kahI zake. 000 zivAnaMda mizana (vIranagara, saurASTra) nI haoNspiTala mATe saMgha dvArA sahAya zrI muMbai jaina yuvaka saMgha taraphathI prativarSa koI eka sevAbhAvI saMsthAne paryuSaNa parva daramiyAna Arthika sahAya karavAno kAryakrama yojavAmAM Ave che ane dAtAone te mATe apIla karavAmAM Ave che, A varSe saMghanI samitie TharAvyuM che te pramANe vIranagara (saurASTra)nI zivAnaMda mizana hospiTalane sahAya ka2vAno kAryakrama nakkI thayo che. RSikezanA AzramanA svAmI zivAnaMda sarasvatInA ziSya svAmI yAjJavalakyAnaMdajI (DaoN. zivAnaMda adhvaryuM) e lokasevA mATe potAnuM jIvana samarpita karI dIdhuM che. emaNe atyAra sudhImAM gujarAtamAM ane gujarAta bahAra aneka netrayajJanuM Ayojana karyuM che ane jAte sADA traNa lAkhathI vadhu oparezano karyA che. teo Aje 88 varSanI uMmare paNa lokasevAnAM kAryomAM satata rokAyelA rahe che. zivAnaMda mizananI haoNspiTala mATe nIce pramANe dAnanI rakamanI yojanAo rAkhavAmAM AvI che : (1) rUA. 2500/- dardI dattaka yojanA-A yojanA anusAra dAnanI mULarakama kAyama khAte rAkhI tenA vyAjamAMthI prativarSa AMkhanA eka dardInA AMkhanA motIyA vagerenA oparezananA kharcanI tathA dardI ane tenA eka saMbaMdhInA rahevA khAvAnA kharcanI vyavasthA karavAmAM Avaze. (2) rUA. pa000/- netra nidAna kempa-dAnanI A rakamamAMthI eka netra nidAna kempanuM Ayojana karavAmAM Avaze. agAuthI jAhera karelA sthaLe AMkhanA DaoNkaTaro sAdhana sAmagrI sAthe jaze ane e vistAramAMthI AvelA tamAma dardIonI AMkho tapAsI Apaze ane temAMthI oparezana karavA lAyaka dardIone vIranagaranI haoNspiTalamAM lai AvavAmAM Avaze. (3) rUA. pa000/- korniyA besADavA mATenI yojanA-dAnanI mULa rakama kAyama khAte rAkhI tenA vyAjamAMthI prativarSa koi eka sadaMtara baMdha vyaktinI AMkhamAM cakSudAnamAM maLelI AMkhano korniyA besADIne tene dekhato karI ApavAmAM Avaze. saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo, sAmAnya sabhyo, zubhecchako, dAtAo vagerene paryuSaNa parva daramiyAna udAra hAthe A anudAna ApavA mATe namra anurodha che. zrI muMbai jaina yuvaka saMghane apAtuM dAna AvakaverAnI kalama 80-jI heThaLa karamukta che. ApazrI ceka mokalo to 'SHRI BOMBAY JAIN YUVAK SANGH'nA nAmathI mokalavA vinaMtI che. ramaNalAla cI. zAha caMdrakAMta dIpacaMda zAha rasikalAla laheracaMda zAha saMyojako pramukha cImanalAla je. zAha upapramukha nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo pannAlAla 2. zAha koSAdhyakSa
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-93 ane tA. 16-8-93 prabuddha jIvana mahAkavi ilaMgo aDigala kRta prAcIna tamiLa mahAkAvya silappadikAram O ramaNalAla cI. zAha [noMdha - 'silaudikAram' mahAkavya vize lakhavAno saMkalpa to TheTha 1970nA okTobara mahinAmAM madrAsamAM karyo hato, paraMtu te Aje 1993mAM phaLibhUta thAya che. 1970mAM madrAsa yunivarsiTInA tamiLa vibhAganA adhyakSa DaoN. saMjIvI sAthe pahelI vAra paricaya thayo. tyAra pachI emanI yunivarsiTimAM tamiLa mahAgraMtha tirukkurala vize aMgrejImAM vyAkhyAno ApavA mATe tathA parisaMvAdamAM bhAga levA mATe traNeka vakhata niyaMtraNa maLeluM. ema paricaya gADha thato gayo. emaNe akhila bhArata tirukSurala saMzodhana kendranI sthApanA karelI ane enA upAdhyakSapade mArI niyukti karelI. ethI tamiLa sAhityanA abhyAsa mATe mAro rasa vadhato gayo. pahelI vAra ame madrAsamAM maLyA tyAre sAMje samudra kinAre ka2vA gayA hatA tyAM tirukkuralanA kartA thiruvalluvaranuM pUtaLuM to tarata oLakhI zakAyuM, paNa hAthamAM jhAMjhara sAthenuM eka strInuM pUtaLuM huM na oLakhI zakyo. emaNe kahyuM ke amArI nagarapAlikAne ane sarakArane dhanya che ke eka mahAkAvyanI nAyikAnuM pUtaLuM ahIM mUkyuM che. e pUtaLu kannagInuM che. kannagI 'silappadikAram' mahAkAvyanI nAyikA che. vaLI emaNe mane kahyuM hatuM ke lagabhaga be hajAra varSa prAcIna A mahAkAvyanA kartA jaina sAdhu kavi che. kannagI jaina che. A mahAkAvyamAM jaina dharmanI ghaNI vAto Ave che. bIjuM mahattvanuM eka pAtra te jaina sAdhvI kavRMdInuM che. silappAdikAram eka ucca koTinuM mahAkAvya che ane tamiLamAM tenuM ghaNuM mAnabharyuM sthAna che.' DaoN. saMjIvInI A vAtathI huM ghaNo prabhAvita thayo. pachI ame samudra taTe retImAM beThA ane DaoN. saMjIvIe e mahAkAvyanuM AkhuM kathAnaka vistArathI kahyuM. jayAre kathAnaka pUruM thayuM tyAre meM DaoN. saMjIvIne kahyuM ke A vize mAre gujarAtImAM lakhavuM che. emaNe mane e mATe sAhitya ApyuM, muMbai AvIne meM te mATe vAMcIne thoDI taiyArI paNa karI lIdhI. DaoN. saMjIvIe be traNa vAra patramAM e viSe yAda paNa apAvyuM. paNa lakhavAnuM eka athavA anya kA2Ne vilaMbamAM paDI gayuM. hamaNAM avakAza maLatAM e saMkalpa pAra paDyo ethI AnaMda thAya che.,-taMtrI ] tamiLa bhASAnI koi paNa sAhityarasika vyakti tamiLa mahAkAvya 'silappadikAram'nA nAmathI aparicita nahi hoya. isvIsananA bIjA saikAmAM ke te pUrve lakhAyeluM A mahAkAvya Aje aDhAraso varSa pachI paNa anekane mATe preraNAsthAna rahyuM che. tamiLa bhASAnA prAcIna samayanA traNa mahAkaviomAM 'tirupphurala'nA kartA saMta kavi thiruvalluvara, tamiLa rAmAyaNanA kartA saMta kavi kaMbana sAthe 'silappadikAram'na kartA saMta kavi ilaMgo aDigalane gauravabharyuM sthAna ApavAmAM Ave che. saMskRta bhASAmAM mahAkAvyanI vyAkhyA ane paripATI anusAra kAlidAsa, mAgha, bhAravi vagerenAM mahAkAvyo lakhAyelAM maLe che te pramANe prAkRta, apabhraMza sahita vibhinna bhAratIya, bhASAomAM paNa mahAkAvyo lakhAyelAM che. tamiLa bhASAmAM evAM je pAMca prAcIna mahAkAvyo gaNAvavAmAM Ave che temAM 'silappadikAram' mukhya che. 'silappadikAramU'nA ja kathAvastune AgaLa laMbAvIne lakhAyeluM mahAkAvya te kavi cAttanAkRta 'maNimekalai' (maNimekhalA) che. A baMne mahAkAvyone eTalA mATe joDiyA mahAkAvyo tarIke oLakhavAmAM Ave che. bIjAM traNa mahAkAvyo te 'cUNAmaNi,' 'valayApati' ane 'kuMDalakezi' che. 'silaudikAram' mahAkavyanA kavi che jaina sAdhu kavi ilaMgo aDigala. hiMdu ane boddha dharma pratye eTalI ja udAra dRSTi dharAvanAra A mahAkavie potAnA mahAkAvyamAM aneka sthaLe jaina dharmanA siddhAntonuM ane jaina sAdhu-sAdhvI tathA gRhasthonA AcAranuM nirUpaNa karyuM che. kavinA vakhatamAM dakSiNa bhAratamAM digaMbara jaina saMpradAyano ghaNo bahoLo pracAra hato. vaLI hindu dharma ane boddha dharma anusaranAra prajAno paNa vizALa varga hato. lagabhaga be hajAra varSa pahelAMno dhArmika sahiSNutA, udAratA ane samanvaya dRSTino e samaya hato. eTale kavie potanA samayanA prajAjIvananuM samatola nirUpaNa A kAvyamAM karyuM che. A mahAkAvyanA nAyaka-nAyikA kovAlana ane enI patnI kannagI jaina che. maLI mahAkAvyanuM bIjuM eka mahattvanuM pAtra te jaina digaMbara sAdhvI AryAjI kavuMdInuM che. A mahAkAvyanuM kathAnaka kavie irtihAsamAMthI lIdhuM che, paraMtu enuM nirUpaNa potAnI kalpanAzakti vaDe karyuM che. kavinI sarjaka pratibhA eTalI UMcI che ke tamiLa bhASAnA mahAkaviomAM emane mAnavaMtu sthAna maLyuM che. eTale ja ATalA saikAo pachI paNa ApaNe emane yAda karIe chIe. kavino potAno jIvana vRtAMta paNa rasika che. ilaMgo aDigala e kavinuM potAnuM mULa nAma nathI, paNa lokomAM rUDha thai gayelA apara nAma jevuM che. tamiLa bhASAmAM ilaMgo eTale rAjakumAra athavA rAjAnA nAnA bhAI. aDigala eTale jaina sAdhu mahArAja. kavinuM potAnuM mULa nAma zuM hatuM te jANavA maLatuM nathI. teo potAnA ilaMgo aDigala' nAmathI ja jANItA rahyAM hatA. jainomAM dIkSA pachI keTalAka sAdhu-sAdhvIo emanA sAMsArika saMbaMdhathI 'mAmA mahArAja,' 'kAkA mahArAja,' 'bA mahArAja,' 'bahena mahArAja' vagere nAmathI lokomAM vadhu jANItA rahe che. tema A rAjakumAra dIkSA pachI 'rAjakumAra sAdhu mahArAja' (ilaMgo aDigala) tarIke prakhyAta thai gayA hatA. emanuM rAjakumAra tarIkenuM nAma ke sAdhu tarIkenuM nAma jANavA maLatuM nathI. lagabhaga aDhAraso varSa pahelAM dakSiNa bhAratamAM je mahAna rAjavIo thai gayA temAM cera vaMzanA jaina rAjA neDunce2lAdananuM nAma paNa gaNAya che. cera rAjaya ghaNuMkharuM dakSiNa bhAratanA pazcima kinAre (AjanuM kerAlA) hatuM ane enI rAjadhAnI vaMjI hatuM. neTuncaralAdana rAjAne be dIkarA hatA. banne rAjakumAromAM nAnA rAjakumAra vadhu tejasvI hatA. rAjagAdI sAmAnya rIte moTA rAjaputrane maLe. paNa evuM banyuM ke eka divasa rAjadarabArAmAM eka samartha jyotiSI Avyo. rAjA potAnA baMne kuMvaro sAthe beThA hatA. jyotiSIe baMne rAjakuMvaronI AkRti joi. baMnenA caherA paranI rekhAo jotAM nAnA kuMvaranI caherAnI rekhAo atizaya prabhAvazALI lAgI. jyotiSIe e vakhate rAjAne kahyuM ke 'rAjana ! ApanA A be kuMvaromAMthI bhaviSyamAM nAno kuMvara rAjagAdI upara Avaze evI mArI AgAhI che.' jyotiSIe to sAmAnya AgAhI karI. paNa enA judA judA artha thAya. zuM moTA rAjakuMva2nuM akALe mRtyu thaze ? zuM nAno rAjakuMvara koi rAjakhaTapaTa karaze ? zuM rAjA pote pakSapAta ka2ze ? jyotiSIe to AgAhI karI, paNa e sAMbhaLatAM ja moTA rAjakuMvarano cahero paDI gayo. enA caherA upara nirAzA, glAni, viSAdanA gherA bhAvo patharAi gayA. e jotAM ja nAnA rAjakuMvara paristhiti samajI gayA. temaNe manomana nakkI karI lIdhuM ke moTA bhAInI rAjagAdImAM pote ADA AvavuM nathI. paraMtu e vAtamAM potAno koi aDaga nirNaya na hoya to saMzaya chellI ghaDI sudhI rahyA kare. zo nirNaya karavo ? nAnA rAjakuMvare tvarita vicAra karI UbhA thai.kahyuM, 'pitAjI ! rAjagAdI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 prabuddha jIvana tA. 16-7-93 ane tA. 16-8-93) to moTAbhAIne ja maLavI joIe ane emane ja maLaze. huM A kSaNe vepArIo dUra dUranA pradezo sudhI vepAra karavA jatA ane tyAMthI tareha mArI pratijJA jAhera karuM chuM ke huM rAjamahela ane gRhajIvana choDI daIne tarehanI navI navI cIja vastuo ane kiMmatI ratno laI AvatA. jaina muni thaIza." nAnA rAjakuMvare jAhera karelI pratijJAthI sau zaheramAM vakhatovakhata moTA moTA utsavo thatA. nagaranA loko potAnuM Azcaryacakita thaI gayA. emane manAvavAnA prayAso thayA, paraMtu teo jIvana sukhamaya vItAvatA hatA. potAnI pratijJAmAM makkama rahyA. thoDA divasamAM teo rAjamahela ane A zaheramAM mAnagana (mahAnAyaka) nAmano eka nAmAMkita rAjanagara choDI, nagara bahAra AvelA jaina munionA dharmasthAnakamAM vepArI raheto hato. ene eka putrI hatI. enuM nAma kannagI. te atyaMta jai, dIkSA aMgIkAra karI jaina muni tarIke potAnuM jIvana vitAvavA, rUpavatI ane eTalI ja guNavAna hatI. nagaranA loko tenA rUpa ane lAgyA. loko temane rAjakumArasAdhu mahArAja- ilaMgo aDigala tarIke guNanI bahu ja prazaMsA karatA. oLakhavA lAgyA. rAjakumAra tarIkenuM emanuM nAma bhUlAI gayuM. Aja nagaramAM bIjo eka moTo sodAgara raheto hato. enuM nAma rAjA neDuceralAdana jyAre svargavAsa pAmyA tyAre emanI gAdI mAsAsuvana (mahAsattva) hatuM. te bahu dhanAr3haya hato. AkhA rAjayamAM dekhItI rIte ja moTA rAjakuMvara ceMguThThavanane maLI. jyAre emano zrImaMtAimAM rAjaparivAra pachI bIje naMbare mAsAjIvananuM kuTuMba rAjyAbhiSeka thayo tyAre ilaMgo aDigalane potAnI IcchA pUrNa gaNAtuM. mAsAtuvanane eka putra hato. enuM nAma hatuM kovAlana. thayAno AnaMda thayo. ilaMgo aDigala rAjakumAramAMthI sAdhu thayA hatA. AthI emane kovAlana ghaNo ja dekhAvaDo ane buddhizALI hato. teno uchera ghaNI gRhastha rAjajIvana tathA sAdhujIvana baMneno sarasa paricaya hato. temane sArI rIte thayo hato. kannagInA mAtApitAne lAgyuM ke potAnI putrI kavitA, saMgIta, nATaka, zilpa ItyAdi kalAono nAnapaNathI ja zokha mATe kovAlana yogya vara che. AthI teoe kovAlananA mAtApitA ane abhyAsa hato. emanA keTalAka mitro AvI judI judI vidyAo samakSa e mATe darakhAsta mUkI. baMne pakSane e darakhAsta svIkArya hatI, kalAomAM rasa letA ane teo vAraMvAra maLIne goSThI karatA. sAdhu kAraNa ke kovAlana ane kannagI ekabIjA mATe sarva rIte yogya hatA. thayA pachI paNa ThIka ThIka samaya maLavAne kAraNe ilaMgo aDigalano jema AvA saMbaMdhathI baMne kuTuMbone ane bIjAM svajanone bahu AnaMda thayo. jema zAstrano abhyAsa vadhyo tema tema judI judI vidyAonI jANakArI zubha divase kovAlana ane kannagInAM bahu dhAmadhUmapUrvaka lagna thayAM, paNa vadhatI cAlI. vaDiloe baMnene AzIrvAda ApyA. kannagIne enA mAtApitAe eka vakhata moTA bhAI rAjA eMguThThavane potAnA parivAra sAthe kariyAvaramAM ghaNAM kiMmatI ghareNAM ApyAM. emAM sonAnAM be bahu ja pahADa upara periyAru nadInA kinAre potAnA grISmavAsamAM rahevA mUlyavAna ane javalle ja jovA maLe evI kArIgIrIvALA jhAMjhara javAnA hatA tyAre ilaMgo aDigalane tyAM padhAravA mATe AgrahapUrvaka (nUpUra) paNa hatAM. nimaMtraNa ApyuM. ilaMgo aDigala vihAra karIne tyAM padhAryA ane jaina kovAlananI mAtAe navadaMpatIne rahevA mATe eka judo mahela. munine ucita evA AvAsamAM mukAma karyo. e vakhate emanA kavimitra karAvI Apyo. emanA kuLamAM AvI paraMparA cAlI AvatI hatI. cAranArane paNa tyAM padhAravA mATe nimaMtraNa maLyuM. e vakhate pahADI kovAlana ane kannagI maTe te pramANe nokaracAkara ane dhanasaMpattinI loko rAjAnA mATe jAtajAtanI vastuo bheTa ApavA mATe lAvyA. vaLI paNa vyavasthA karI ApavAmAM AvI. potAnuM svataMtra ghara thatAM kannagIno Akho divasa gRkAryamAM pasAra thavA lAgyo. roja mahemAnonI teoe keTalAMka lokagIto gAyAM. temAM teoe eka stanavALI devInI avarajavara cAlavA lAgI. atithisatkAramAM temane mATe bhojanAdinI vAta karI. ethI badhAne bahu utsuktA thaI. te vakhate kavi cAttanAre taiyArI karavAmAM, tathA ghare AvanArA yAcakone sahAya karavAnAM e devI vizeno samagra vRttAMta pote jANatA hovAthI savigata kahyo. kAryomAM kannagIno samaya vyatIta thaI jato. kovAlana ane kannagI, A e sAMbhaLIne ilaMgo aDigale kahyuM, "A vize to eka moTuM sarasa mahAkAvya lakhavAnI icchA thAya che. emanI e vAtane baghAe vadhAvI rIte potAnuM sukhamaya dAmpatyajIvana bhogavavA lAgyA. ema karatAM keTalAMka varSa pasAra thaI gayAM. lIdhI. vRttAMtamAM mukhya ghaTanA jhAMjharanI AsapAsa che. eTale ilaMgoe A kAriripupaTTinama nagaranA bIjA eka bhAgamAM keTalAMka - e mahAkAvyanuM nAma enA uparathI rAkhavAnuM nakkI karyuM. jhAMjhara (nupUra) gaNikA kuTuMbo rahetAM hatAM. evA kuTuMbomAM eka sukhI kuTuMbamAM mAdhavI mATe tamiLa zabda che "silabu', enuM kathAnaka athavA prakaraNa eTale adhikAra' (tamiLamAM adikAra) eTale mahAkAvyanuM nAma apAyuM (tamiLamAM mAravI) nAmanI eka rUpavatI kanyA hatI. te pAMceka varSanI hatI tyArathI ja enI hoMziyArI joine enI mAtAe ene saMgIta, silapadikAramu" ilaMgoe padyamAM vacce vacce keTalIka gadya kaMDikAo nRtya vagere kalAomAM nipuNa karavA mATe te te kalAnA sArA zikSakone sAthe A mahAkAvyanI racanA karI. tamiLa bhASAnuM A eka zreSTha ghare bolAvIne tAlIma ApavAnuM cAlu karI dIdhuM hatuM. mAdhavI A rIte mahAkAvya gaNAyuM. A mahAkAvyanA vRttAMtamAM "maNimekhalA" nAmanI sarasa gAvAmAM tathA vINA, baMsarI. sitAra vagere vAdyo vagADavAmAM gaNikAputrI bauddha bhikhkhaNI bane che e vRttAMta Ave che. e vRttAMtane ane bhinna bhinna prakAranA zAstrIya nRtya karavAmAM pAraMgata thaI gaI. AgaLa vadhArIne kavi cAttanAre "maNimekhalA' nAmanuM mahAkAvya bAra varSanI uMmare to cAre bAju enI kalAnI prazaMsA thavA lAgI. lakhyuM. Ama baMne kavi mitroe eka ja kathAnaka para sAthe maLIne rAjadarabAramAM thatA kAryakramomAM paNa ene sthAna maLyuM. jyAre eNe. potapotAnAM mahAkAvya lakhyAM ane te baMne uttama koTinAM nIvaDyAM. pahelI vAra rAjamahelamAM nRtya karyuM tyAre rAjA paNa atyaMta prabhAvita eTale tamiLa sAhityamAM A baMne mahAkAvyane joDiyAM (Twin) " ane prasanna thayA. rAjayanI praNAlikA pramANe rAjAe potAnI khuzAlI mahAkAvyo tarIke oLakhavAmAM Ave che. alabatta e baMnemAM ilaMgonuM vyakta karavA mATe mAghavIne eka ratnajaDita suvarNano kiMmatI hAra mahAkAvya vadhu caDiyAtuM che. tamiLa mahAkAvya "silappadikAramU'nI Apyo tathA eka hajAra ane ATha suvarNa mahora rokaDa bheTa tarIke racananI A pUrvabhUmikA che. enuM kathAnaka saMkSepamAM joie: ' ApI. be hajAra varSa pahelAM dakSiNa bhAratamAM traNa mukhya rAjyo hatAM. colA rAjya, pAMDiyA rAjya ane cera rAjya. temAM te te vaMzanA rAjAo mAghavI ghare AvI. have te yauvanamAM AvI hatI. te samaye cAlatI rAjya karatA hatA. colA rAjayanI rAjadhAnI kAviripumpaTinama hatuM. prathA anusAra AvI tejasvI gaNikAputrIno koI atyaMta zrImaMta puruSa kAverI nadInA kinAre AveluM A nagara atyaMta samRddha hatuM. nagaramAM sAthe saMbaMdha thavo joIe. mAdhavIne rAjA taraphathI maLelo hAra enI aneka umadA ane zrImaMta kuTuMbo vasatAM hatAM. dariyAI mArge zaheranA mAtAe parivAranI eka kubaDI strIne Apyo ane kahyuM hatuM ke tuM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-93 ane tA. 16-8-93 zrImaMtonA mahollAomAM jA ane tyAM jaine kahe ke je puruSa A hAra eka hajAra ane AThaso suvarNamahora ApIne kharIdI le tene mAdhavI sAthe praNayasaMbaMdhano adhikAra maLaze. A vAta pharatI pharatI kovAlananA sAMbhaLavAmAM AvI. te atyaMta zrImaMta hato. ATalI suvarNamahoranI tene mana kazI visAta nahotI. vaLI gaNikAne tyAM javAnI zrImaMtomAM tyAre praNAlikA hatI. samAjamAM evA zrImaMtonI pratiSThA vadhatI. kovAlane tarata e hAra suvarNamahora ApIne kharIdI lIdho. eTale tarata kovAlanane mAdhavInA ghare lai javAmAM Avyo. mAdhavInuM rUpasaundarya joi kovAlana mohita thai gayo. mAdhavInA ghare rahIne ane mAdhavI sAthe praNayasaMbaMdha baMdhAtAM kovAlanane e gha2 choDIne potAne ghare pAchA pharavAnuM gamyuM nahi. ema karatAM karatAM divaso vItatA gayA ane kovAlana potAnA gha2ne bhUlavA lAgyo. kannagInuM smaraNa paNa tene ochuM thatuM gayuM. ema karatAM karatAM ghaNo kALa vItI gayo. have to mAghavInuM ghara e ja potAnuM gha2 ema ene lAgavA mAMDyuM. te mAdhavI pAchaLa ghaNuM dhana kharcavA lAgyo. e jamAnAmAM e pradezamAM AvI ghaTanAo banatI. A bAju kannagIne ekabe divasa rAha joyA pachI jayAre khabara paDI ke eno pati kovAlana gaNikAne ghare ja rahI gayo che tyAre te ghaNI duHkhI thai. suMdara vastrAlaMkArathI sajja thavamAM ke gharane zaNagAravAmAMthI teno rasa UDI gayo. tenA caherA uparanuM hAsya UDI gayuM. Ama chatAM te kyAreya potAnA duHkhanI vAta potAnI sahelIone karatI nahIM, tenA sAsu-sasarAne A vAtanI jANa thatAM teoe kovAlanane pAcho lAvavA zakya eTalA prayAso karyA, paraMtu temAM teo niSphaLa gayA. teo kannagIne sAMtvana ApatA rahetA, e sivAya bIjo koi rasto rahyo na hato. A bAju mAdhavIe kovAlananA hRdayane jItI lIdhuM. teNe joyuM ke kovAlana tene cAhe che ane tenI icchA pramANe dhana kharce che eTale te paNa kovAlana pratye pativratA strInI jema rahevA lAgI. eka gaNikA thaine ema rahevuM saraLa nahotuM. paNa mAdhavI kovAlanane vaphAdAra rahI. ema karatAM mAdhavI sagarbhA thai ane eka putrIne janma Apyo. A putrInuM nAma zuM rAkhavuM ? kovAlane potAnI A putrInuM nAma maNimekhalA (tamiLamAM maNimekalai) rAkhavAnuM nakkI karyuM. maNimekhalA e eka jaladevInuM nAma che. A jaladevIe kovAlananA eka vaDavAne samudramAM vahANa DUbatuM hatuM tyAre temane tarIne kinAre pahoMcavAmAM madada karI hatI, kAraNa ke e vaDavAe dAna-dayAnAM moTAM puNyakAryo karyA hatAM. AthI kovAlanane potAnI putrInuM nAma maNimekhalA rAkhavAnuM vadhu gamyuM. prabuddha jIvana kovAlana ane mAdhavIe potAnI dIkarInA nAmakaraNano utsava bhAre ThAThamAThathI Ujavyo. te divase teoe ghaNA yAcakone suvarNa mahora ApI. e divase eka garIba vRddha brAhmaNa emanI pAse dAna levA Avato hato tyAM rastAmAM eka madonmatta hAthIe brAhmaNane potAnI sUMDhamAM bharAvyo. kovAlanane jevI A vAtanI khabara paDI ke tarata te hAthI pAse pahoMcyo ane potAnI bahAdurI ane AvaDatathI brAhmaNane choDAvyo ane hAthIne zAMta karyo. kovAlana Ama ghaNo udAra ane paragaju hato. eka vakhata koi eka brAhmaNanI patnIthI noLiyo marI gayo. AvI pApI patnIne choDIne brAhmaNa cAlyo gayo. kovAlanane jayAre A vAtanI khabara paDI tyAre eNe e strIne vidhipUrvaka prAyazcita levAmAM joitA dhananI madada karI ane enA patine zodhI kADhI, manAvI patipatnI baMnene ekatrita karyAM hatAM. evI ja rIte koika mANase koika satI strInA cAritra viSe mithyA Aropa karyo to e krura aparAdhIne eka bhUte pakaDI lIdho. kovalanane e aparAdhInAM duHkhI ane raDatAM mAtApitAne joine dayA AvI. eNe bhUtane badalAmAM potAnA prANa levA vinaMtI karI, paraMtu 7 bhUte te vinaMtI svIkArI nahIM ane aparAdhInA prANa harI lIdhA. AthI kovAlane enA mAtApitAne bahu sAMtvana ApyuM. ema joitI badhI sahAya karIne emanA duHkhamAM te sahabhAgI thayo hato, Ama kovAlana dilano ghaNo bhalo ane udAra hato, paraMtu mAdhavI pAchaLa ghaNuM dhana kharcavAne lIdhe tathA AvI rIte lokone chUTe hAthe ApavAne lIdhe kovAlana pAse je vaDIlo pAsethI maLelI saMpatti hatI te divase divase ochI thatI gai. ema karatAM karatAM potAnI badhI saMpatti have khalAsa thavA AvI che enI khabara paDatAM kovAlana udAsa thavA lAgyo. kAviriprumpaTTinama nagaramAM dara varSe grISmaRRtumAM indra pUjAno vArSika utsava UjavAto. zahera ghaNuM samRddha hatuM eTale sukhI mANaso A utsavamAM ullAsathI bhAga letA. AsapAsanA dezonA loko uparAMta TheTha himAlaya sudhInA rAjayonA loko paNa A utsava ane meLo jovA AvatA. zaheranI zerIo ghajA--toraNathI zaNagAravAmAM AvatI. nRtya-saMgItanA vividha kAryakramo thatA. maMdiromAM prArthanAo thatI. kAverI nadInA pANImAM indra devatAnI mUrtine snAna karAvavAmAM AvatuM. A mahotsavamAM yojAyelA nRtyasaMgItanA kAryakramomAM eka kAryakrama mAdhavIno paNa hato. mAdhavIe e mATe pUrepUrI taiyArI karI hatI. suMdara vezabhUSAmAM sajja thayalI madhavae baha sarasa nRtya karyuM. loko khUba AnaMdita thai gayA. paraMtu potAnI saMpatti ghaNI ochI thai javAne lIdhe udAsa thayelo kovAlana mAdhavInA nRtyathI prasanna na thai zakyo. mAdhavI e tarata samajI gai. dara varSe A utsava pUro thayA pachI loko kAverI ane samudranA saMgama sthaLanA kinAre ekatra thai AnaMda mANatA. kovAlanane prasanna karavA mAdhavI e utsava mATe ene tyAM lai gai. saMgamasthaLe, samudra kinArAnI retInA taTamAM zamiyANo taiyAra karAvavAmAM Avyo hato. mAdhavInI dAsI vasaMtamAlAe beThaka taiyAra karI tathA vAjiMtro goThavyAM, vasaMtamAlAe 'yAla'nAmanA vAjiMtranA tA2 sarakhA karyA. mAdhavIe e vagADI joyuM. tyAra pachI mAghavIe e kovalanane vagADavA ApyuM ane madhura gIto gAvA kahyuM. kovAlana mAdhavIne prasanna karavA cAhato hato eTale eNe saritA-sAgaranA saMgamanA gIto ane bIjAM keTalAMka pracalita lokagIto gAyAM. emAM praNayanI abhivyakti hatI. kovAlana sahaja bhAMvathI e gIto gAto, vagADato hato, paraMtu mAdhavIne koNa jANe kema paNa ema lAgyuM ke kovAlana bIjI koi priyatamAne mATe AvAM gIto vagADe che. kovAlana have potAnAthI nArAja thai gayo che. mAdhavInuM A anumAna sAcuM nahotuM. paraMtu eka vakhata manamAM saMzaya janme eTale te jaladI nIkaLe nahIM. AthI kovAlane jayAre mAdhavIne 'yAla' vagADavA ApyuM tyAre mAdhavIe paNa pratikArarUpe evAM ja gIto gAyA, paraMtu ethI to kovAlanane ema thayuM ke 'huM mAdhavIne khUba cAhuM chuM, paraMtu mAdhavIe to parapuruSa sAthenA premanAM gIta gAyAM. mArI saMpatti ochI thai gai che eTale jarUra have teNe khAnagImAM bIjA koi puruSa sAthe saMbaMdha bAMdhyo haze. aMte to mAdhavI eka gaNikA che. gaNikAno e svabhAva jAya nahi. atyAra sudhI teNe mane chetaryo. te mane bevaphA ja hatI. te mArI dhanadolata paDAvI levA ja mane cAhavAno DoLa karatI hatI,' mAdhavI gAtI hatI tyAre kovAlananA cittamAM UThatA AvA AvA vicAro vega pakaDatA jatA hatAM. mAdhavIne A kSaNathI pote choDI devI joie evA nirNaya upa2 te Avyo. te ekadama Ubho thayo ane cAlavA lAgyo. enA potAnA nokaro paNa tarata tenI sAthe cAlavA lAgyA. mAdhavI ekadama vimAsaNamAM paDI gai. zuM karavuM te ene sUjhyuM nahi. potAnAM gItonuM AvuM pariNAma Avaze evuM eNe dhAryuM nahotuM.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-97 ane tA. 16-8-93 tene pazcAttApa thayo paNa have bIjo koI upAya nahoto. te potAnI teo temAM dAkhala thayAM. tyAM eka jaina bhikhkhaNI-AryAjI hatAM. temanuM dAsIo sAthe ekalI ghare AvI. nAma kajdI hatuM. teo AjIne page lAgyAM. AryAjIe teone ghare AvIne mAdhavIe vicAryuM ke pote kovAlanane manAvI levo ArAma karavA mATe kahyuM. AryAjIe pUchatAM kovAlane kahyuM ke potAnuM joIe. eNe puSpono eka hAra banAvyo. emAM eka puSpanI moTI bhAgya ajamAvavA teo madurAi jai rahyAM che. bhojana-ArAma karyA pAMdaDIo upara eNe kovAlanane pAchA pharavA mATe AgrahabharI, pachI AryAjI sAthe vAta karatAM kovAlanane jANavA maLyuM ke madurAino AjIjIbharI vinaMtI karato patra lakhyo. eNe vasaMtamAlA sAthe e hAra rasto ghaNo vikaTa che. AryAjI e pradezanA mAhitagAra hatAM. emaNe mokalAvyo. vasaMtamAlAe zaheramAM tapAsa karatAM karatAM eka sthaLe kahyuM ke amuka rasto TUMko che, paraMtu e raste kannagIne cAlatAM ghaNI kovAlanane zodhI kADhayo. eNe kovAlanane hAra Apyo ane aMdara muzkelI paDaze. eTale bIjo lAMbo paNa saraLa rasto levo joie, paraMtu mAdhavIe lakhelA saMdezAnI vAta karI, paraMtu kovAlane e hAra kyo rasto saraLa ane kyo rasto vikaTa che ema jo te vakhate khabara na svIkAravAno spaSTa inakAra karyo ane kaTutAthI kahyuM ke, "mAdhavI aMte paDe to khoTe raste caDI javAno saMbhava che. kovAlana ane kannagInI to eka gaNikA ja rahI. meM ene ATalo badho prema Apyo ane mUMjhavaNa pArakhane AryAjIe kahyuM, "cAlo huM tamArI sAthe AvuM chuM. badalAmAM eNe mAru badhuM dhana harI lIdhuM.' vasaMtamAlA pAchI AvI mAre e bAju Ama paNa vihAra karavAno che. mArA guru bhagavaMta e ane kovAlane je kahyuM te kahI saMbhaLAvyuM. ethI mAdhavIne ghaNuM duHkha bAju vicArI rahyA che emane mAre vaMdana paNa karavAnAM che.' thayuM. kovAlananA viyogamAM AkhI rAta ene UMgha AvI nahIM. satata AryAjIe potAnA kamaMDaLa. morapIMcha ane vastranI poTalI sAthe ene vicAro AvatA rahyA. eka praNayasaMbaMdhano karuNa aMta Avyo. vihAra karyo. kovAlana ane kannagI sAthe cAlyAM. mArgamAM mukAma karatAM A bAju kovAlananA cAlyA javAne kAraNe kannagI ghaNI duHkhI thaI karatAM teo cAlyAM. anukULatA maLe tyAre AryAjI kovAlana ane gaI hatI. enuM zarIra sukAI gayuM hatuM. enI mukhakAnti haNAI gaI kagIne jaina dharma vize pravacana paNa ApatAM. ema karatAM teo kAverI hatI. enI pAse rahelI ghanasaMpatti paNa vaparAtAM vaparAtAM khalAsa thaI nadInA kAMThe AvelA zrIraMgama zaheramAM pahoMcyAM. tyAM jaina maMdiromAM javA AvI hatI. kovAlana mATe te jhUratI hatI. enA sAsu-sasarA darzana karyA ane muni bhagavaMtonAM pravacano sAMbhaLyAM. rastAmAM temane enuM dhyAna rAkhatAM ane ene AzvAsana ApatAM. eka rAtre ene svapna eka brAhmaNa pathika maLyo. teNe madurAinA pAMDiyA rAjAnAM bahu vakhANa AvyuM ke pote kovAlana sAthe koI eka moTA zaheramAM pharavA AvI che. karyA. pAMDiyA rAjAnA rAjayomAM nyAya pravarte che. cora, lUMTArunI koi evAmAM koi khoTA Aropasara rAjyanA adhikArIoe kovAlananI bIka nathI, are, jaMgalI jAnavaro paNa pathikone trAsa ApatAM nathI, dharapakaDa karI. kannagI rAjA pAse gaI ane potAnA pati nirdoSa che madurAinA rAjayamAM pote kyAM kyAM pharyo tenI vAta e pathike kahI ane ema sAbita karI batAvyuM. ethI kovAlanane choDI devAmAM Avyo, madurAi pahoMcavA mATenA judA judA mArgamAMthI kyo saraLa che tenI paNa paraMtu kovAlananI khoTI satAmaNIne kAraNe e zaherane mAthe kudaratI eNe samajaNa pADI. Apatti AvI paDI. kannagIe potAne AvelA A svamanI vAta A vihAra-pravAsa daramiyAna kovAlane-kannagIne jAtajAtanA potAnI sakhI devaMdIne kahI. devaMdIe kahyuM ke, "A to eka zubha saMketa. anubhavo thatA. sthAnika AdivAsI lokonA anubhavo paNa thatAM. che. kovAlanano tane viyoga thayo te koi pUrvanAM azubha karmane kAraNe garamI ghaNI paDatI hatI eTale teone tarasa paNa ghaNI lAgatI. che. have kovAlana sAthe tAro meLApa thavo joIe.' kovalana dareka sthaLe pANInI tapAsa karI lAvato. AgaLa jatAM raNa evAmAM kannagInI eka dAsIe AvIne samAcAra ApyA ke jevo pradeza Avyo. garamI ghaNI vadhI gaI. kannagIthI e sahana thatI kovAlana ghare AvI rahyA che. jANe svamuM sAcuM paDayuM. kannagInA harSano nahotI. AyajIe eno upAya sUcavyo. emaNe kahyuM ke, "havethI pAra rahyo nahIM. kovAlana ghare Avyo. kannagInI hAlata joIne te : . ApaNe sAMja pachI rAtri daramiyAna aMtara kApavuM ane divase pUro diMDamuDha thai gayo. arere, potAne lIdhe bicArInI devI dazA thaI gaI ArAma karI levo. A pAMDiyA rAjAnA rAjamAM rAtre koI bhaya nathI." e pramANe teo AgaLa vadhavA lAgyA. che. eNe kannagInI mAphI mAgI. khoTI strInA phaMdAmA pote phasAI gayo ane badhuM dhana gumAvI dIdhuM e mATe eNe ghaNuM duHkha vyakta karyuM. teNe eka vakhata kovAlana pANI levA ekalo gayo hato tyAM eka kahyuM, "kannagI, huM to sAva nidhana thai gayo chuM." mANasa ene maLyo. enuM nAma kausigana hatuM. eNe kovAlanane kannagIe kahyuM, "kovAlana, e mATe jarA paNa phikara karazo nahIM oLakhI lIdho. e kovAlananI zodhamAM ja hato, joke kovAlanano ApaNe sAdAithI rahIzuM." vaLI kannagIe kahyuM, juo patideva, mArI cahero pahelAM karatAM ghaNo badalAyo hato. kausiMganane mAdhavIe pAse mArAM A sonAnAM kImatI jhAMjhara che. e tame khUzIthI lai lo. mokalyo hato. eNe mAdhavIno saMdezo kahyo, emAM mukhya vAta to e enAM sArAM nANAM Avaze te laIne vepAra karo." hatI ke mAtApitAnI rajA vagara kovAlana kannagI sAthe nagara choDIne kovAlana ethI bahu prasanna thayo. eNe kahyuM, "kannagI tuM kharekhara nIkaLI gayo ethI mAtapitA bahu du:khI thaI gayAM che, sagAsaMbaMdhIo devI che. A jhAMjharanAM nANAMthI to huM ghaNuM dhana kamAi zakIza. paNa paNa duHkhI thayAM che. kausigane mAdhavIe Apelo patra kovAlane evA vepAra mATe mAre madurAI javuM paDaze, ahIM huM badanAma thaI gayo Apyo. emAM mAdhavIe potAnI bhUla mATe kSamA mAgI hatI. potAnI chuM. ApaNA zaheramAM mane phAvaze nahi, paNa tuM sAthe madurAi Ave to bhUlane kAraNe aMte kovAlananA mAtApitAne duHkha bhogavavAno samaya ja huM javA icchuM chuM. ApaNe mAtApitAne kahyA vagara cUpacApa cAlyA Avyo e mATe paNa mAdhavIe kSamA mAgI hatI. patra vAMcatA jaie, kannagIe e darakhAsta svIkArI lIdhI. bIje divase ja nIkaLavAnuM kovAlanane thayuM ke A rIte nagara choDavAmAM potAnI bhUla thaI che. eNe nakkI karyuM. vahelI paroDhe nIkaLe to nagaramAM koine khabara paNa na paDe. mAdhavInI ane potAnA mAtApitAnI potAnA taraphathI kSamA mAgavA e rIte teo baMne cupacApa nagaranI bahAra nIkaLI madurAinA raste saMdezavAhaka kasiMganane vinaMtI karI. ' cAlavA lAgyAM. tyAra pachI kovAlana kannagI ane AryAjI pAse Avyo. tyAM madarAino mArga ghaNo kaThina hato. teo kAverI nadInA kinAre temane keTalAka mANaso maLyA ke jeo eka devInI ArAdhanA mATe gAna kinAre pagadaMDIe cAlavA lAgyAM. AgaLa cAlatAM gADha vana AvyuM. gAI rahyA hatA. teone pUchatA jANavA maLyuM ke madurAi have pAse ja kannagI cAlatAM cAlatAM thAkI jatI hatI. evAmAM eka vADI jevuM AvyuM. che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-93 ane tA. 16-8-93 teo rAte rAte cAlatA AgaLa vadhyA, vahelI paroDhamAM teo madurAinI najIka AvI pahoMcyA. rAjamahela ane maMdiromAM thatA madhuradhvanio temane sAMbhaLavA maLyA. teo madurAinA eka parAmAM AvI pahoMcyA. madurAi zaheranuM vAtAvaraNa ja juduM lAgatuM hatuM. nadI kinAre jaina munionA eka dharmasthAnamAM teoe mukAma karyo. tyAra pachI kovAlane AryajIne kahyuM ke huM have nagaramAM jaine keTalAka vepArIone maLavA mAMgu chuM. tyAM sudhI kannagIne tamArI pAse rAkhazo. mAre lIdhe kannagIne ghaNuM kaSTa veThavuM paDyuM che. AryajIe kovAlanane AzvAsana ApyuM, sadAcArI jIvanano mahimA samajAvyo, sAdhu jIvananI mahattA darzAvI ane nagaramAM jai vepArIo sAthe vATAghATa ka2vA mATe javAnI rajA ApI, prabuddha jIvana kovAlana madurAi nagaramAM gayo. judI judI zerIomAM tathA bajAromAM pharyo, keTalAka vepArIo sAthe vepAra aMge keTalAM nANAMnI jarUra paDe te aMge vATAghATo karI. madurAinA lokothI te bahu prabhAvita thai gayo. sAMje te munionA dharmasthAnamAM pAcho pharyo. te vakhate tyAM eka brAhmaNa yAtrika Avyo hato. teNe kovAlanane tarata oLakhI lIdho. te kovAlananA nagarano ja hato. te kanyAkumArInI yAtrAe nIkaLyo hato. kovAlana aneka lokone madada karato hato ane nagarano supratiSThita zrImaMta yuvAna hato. e vAta eNe AryAjIne karI. kovAlananI vartamAna lAcAra dazA joine temane ghaNuM du:kha thayuM. teNe kovAlanane kahyuM ke jarUra tamArA koi pUrva karmane lIdhe tamane A du:kha paDyuM che. A vAtacIta cAlatI hatI tyAre kovAlane kahyuM ke, 'gai kAle rAtre mana eka kharAba svapuM AvyuM hatuM. e svamamAM meM evuM joyuM ke nagaramAM keTalAka badamAza mANasoe mane potAnI jALamAM phasAvyo. mArI pAse je kaMi hatuM te lUMTI lIdhuM ane mane nagna karIne pADA upara besADI pheravyo. vaLI kannagIne paNa ghaNuM duHkha paDayuM. vaLI mAdhavIe mArI putrI maNimekhalAne bhikhkhuNI banAvavA mATe koika bauddha bhikhuNIne soMpI dIdhI.' A duHsvapnanI vAta sAMbhaLyA pachI AryAjIe kovAlanane kahyuM ke, 'tamAre ahIM munionA nivAsasthAnamAM rahevAnuM yogya nathI. tame bIje kyAMka vyavasthA karo to sAruM,' evAmAM mAdarI nAmanI eka govALaNa tyAMthI nIkaLI. eNe AryajIne vaMdana karyA, AryAjIe bhalAmaNa karI ke 'tuM A kovAlana ane kannagIne tArA ghare thoDA divasa mahemAna tarIke rAkha, tyAM sudhImAM teo nagaramAM jaine potAnA sagAMsaMbaMdhInAM ghara zodhI leze.' mAdarI ethI rAjI thai gai ane kovAlana-kannagIne potAne ghare lai gai. kannagI ane kovAlananA AgamananA samAcAra govALonA AvAsamAM prasarI gayA. mAdarIne khabara hatI ke kovAlana ane kannagI jaina zrAvaka che eTale potAnA gharanuM rAMdheluM temane khapaze nahIM. eTale teNe kannagIne vAsaNa, anAja vagere ApyAM. ghaNA vakhate kannagIne vyavasthita rIte rasoi ka2vAno avasara maLyo. rasoimAM te ghaNI kuzaLa hatI. rasoi jamIne baMnee ArAma karyo. baMnee sukhaduHkhanI vAto karI. ATalA vakhate pahelI vAra kannagIe mAdhavI gaNikAne ghare kovAlana cAlyo gayo hato e prasaMganI vAta kADhI, kovAlane e mATe potAno pazcAttApa darzAvyo. bIje divase savAre kovAlane kannagIne kahyuM, 'Aje have huM bajAramAM jai eka jhAMjhara vecI AvuM ke jethI enAM nANAMmAMthI koi vepAra karI zakAya.' kannagIe potAnI pAse poTalImAM bAMdhI rAkhelAM sonAnAM be jhAMjharamAMthI eka ApyuM, kovAlana jevo gharethI nIkaLyo ke sAmethI eka apaMga Akhalo maLyo. govALo pramANe A sArA zukana nahotA, paraMtu kovAlana ke kannagIne enI khabara nahotI. kovAlana jhAMjhara potAnI poTalImAM laine nagaramAM sonInI eka moTI dukAne 9 gayo. naga2mAM moTo sonI e hato ane rAjakuTuMbanAM ghareNAM e banAvato hato eTale bhAvatAlamAM paNa anukULatA raheze ema kovAlanane lAgyuM. eNe sonIne jhAMjhara batAvI kahyuM, 'mAre A vecavuM che. enI keTalI kiMmata thAya ?' sonAnuM sarasa kArIgIrIvALuM ATaluM moMghu jhAMjhara joine sonI vicAramAM paDI gayo. barAbara AvuM ja jhAMjhara rANInuM che. temAMthI sonIe pote eka jhAMjhara corI lIdhuM hatuM. eTale ene A eka sArI taka maLI gai. eNe vicAra karyo : 'A mANasa pAse eka ja jhAMjhara che. mANasa paNa ajANyo lAge che. rANInA jhAMjharano A ja cora che evuM huM rAjA-rANIne kahI AvuM.' Avo vicAra karI kovAlanane jhAMjhara sAthe eka sthaLe besADI kahyuM, 'bhAi, AvuM moMghu jhAMjhara to rAjAnI rANI ja kharIdI zake. tame ahIM jhAMjhara sAthe beso. huM rAjamahelamAM jai pUchIne AvuM chuM.' ema kahI sonI rAjamahelamAM pahoMcyo, rAjAe ene bolAvyo eTale eNe kahyuM ke, 'rAjana ! rANInuM je jhAMjhara corAi gayuM che eno coranAra cora eka sthaLe saMtAine beTho che.' AthI rAjAe tarata AvegamAM AvI jaine sipAione hukama karyo ke, 'jAva e corane dehAtadaMDa Apo ane enI pAsethI jhAMjhara lai Avo.' sonI sAthe sipAio AvyA. sonIe kovAlanane jhAMjhara batAvavA kahyuM. je rIte kovAlane saraLatAthI jhAMjhara batAvyuM te parathI tathA caherAnI AkRti ane hAvabhAva uparathI sipAione lAgyuM ke A koi cora nathI. teoe kovAlane mAravAnI AnAkAnI karI. eTalAmAM eka dArUDiyA sipAie talavAra vIMjhI, talavAra lAgatAM kovAlana ghAyala thayo, DhaLI paDyo, enA zarIramAMthI ghaNuM lohI vahevA lAgyuM, e mRtyu pAmyo. nyAya ane nIti mATe prakhyAta evA pAMDiya rAjAnA rAjayamAM ghora anyAyanuM eka bhayaMkara apakRtya thayuM. jANe vinAzanI AgAhIrUpa eMdhANI na hoya ! e vakhate govALonA AvAsamAM kaMika amaMgaLa varatAvA lAgyuM. valoNuM ka2vA chatAM mAkhaNa thatuM nahotuM. gAyo dhrUjatI hatI. gheTAM- bakarAM zAMta banIne besI gayAM hatAM. pALelAM emanA pazuomAM sUnakAra vyApI gayo hato. govALaNa mAdarIne aNasAra Avyo ke jarUra koi Apatti AvI paDaze. eTale teNe badhI strIone ekatra karI. teoe bhagavAnanI prArthanA gAvI zarU karI. " evAmAM eka chokarI nagara bAjuthI doDatI AvI. eNe khabara ApyA ke pote vAta sAMbhaLI che ke corI karavA mATe kannagInA patinuM rAjarakSakoe khUna karyuM che. A samAcAra sAMbhaLatAM kannagI dhrUjI UThI. te bebhAna thai gai. bhAnamAM AvatAM te vilApa karavA lAgI. eNe sUryadevane prArthanA karI ke, mAro ghaNI koi divasa corI kare ja nahi. A to moTo anyAya thAya che, evAmAM AkAzavANI thai ke 'kovAlana cora nathI. eNe corI karI nathI. AvA nirdoSa mANasanuM khUna karavA mATe madurAi zahera AgamAM lapeTAi jaze.' kannagI pachI potAnI pAse hatuM te jhAMjhara lai nagaramAM gai. potAnA UMce karelA hAthamAM jhAMjhara batAvatI batAvatI lokone te moTethI kahevA lAgI ke potAnA patine khoTI rIte mArI nAkhavAmAM Avyo che. sAMja paDavA AvI hatI. keTalIka strIo ene kovAlananA zaba pAse lai gai. tyAM besIne eNe ghaNuM kalpAMta karyuM. pachI nagaranA lokone paNa AvA akRtya mATe upAlaMbha ApyA. te kovAlananA zabane bheTI paDI. te vakhate jANe tene kaMika AbhAsa thayo ke kovAlane UbhA thai kannagInI AMkhamAMthI AMsu luchyAM ane pachI te devalokamAM cAlyo gayo. potAnA A AbhAsane kannagI thoDIvAra to sAco mAnI rahI, paNa pachI te tyAMthI UbhI thai. te ghaNI khinna hatI. roSe bharAyelI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana hatI, rAjA pAse javAba mAgavA te rAjadarabAre gai, te divase rANIne paNa eka kharAba svapna AveluM . rAjAne potAnA svapnanI te vAta karatI hatI tyAM paheregIre samAcAra ApyA ke koi strI hAthamAM jhAMjhara laine gussAmAM AvI che. tene aMdara bolAvavAmAM AvI. rAjAe pUchyuM, 'tuM koNa che? ane zA mATe AvI che ?' kannagIe potAno paricaya Apyo, potAnI vitakakathA kahI ane potAnA patine kema mArI nAkhyo e vize prazna karyo. rAjAe kahyuM, 'corane mArI nAkhavAmAM anyAya nathI.' kannagIe kahyuM, 'paNa mAro pati cora nathI. eNe jhAMjhAra coryuM nathI, e mAruM ja jhAMjhara che, meM ja emane veMcavA mATe ApyuM hatuM.' rAjAe kahyuM, 'nA, e jhAMjhara to rANInuM che. corAi gayuM hatuM.' kannagIe kahyuM, 'nA, rANInA jhAMjhara karatAM mAruM jhAMjhara juduM che. mArAM jhAMjharamAM aMdara ratno bharyAM che. rANInA jhAMjharamAM aMda2 kaMi bharyuM che?' rAjAe kahyuM, 'hA, rANInA jhAMjharamAM aMdara motI bharyAM che.' kannagIe tarata potAnuM jhAMjhara tyAM toDI nAkhyuM. aMdarathI ratno bahAra nIkaLI AvyA. e jotAM ja rAjA DaghAi gayo. potAne hAthe bhAre anyAya thai gayo hato. eka nirdoSa mANasanI hatyA thaI gaI hatI. eTalAmAM rAjAnuM chatra potAnI meLe namI paDyuM. rAjAne bhAre pazcAttApa thayo. te bolyo, 'arere, eka sonInA jUThA vacana upa2 vizvAsa mUkI meM ghora pApa karyuM. mArA rAjyamAM Aje pahelIvAra haDahaDato anyAya mAre hAthe thayo. mane jIvavAno have koi adhikAra nathI.' ATaluM bolatAM bolatAM to rAjA DhaLI paDyo ane mRtyu pAmyo. eTalAmAM rANI dhrUjavA lAgI. 'eka saubhAgyavatI strIne thayelo Avo bhayaMkara anyAya kema sahana thAya?' eTaluM bolatAM bolatAM te paNa DhaLI paDI ane mRtyu pAmI, kannagIno roSa haju zAMta thayo nahoto. teNe bahAra AvI nagarajanone uddezIne ucca svare kahyuM, 'he nagarajano! A te kevuM tamAruM nagara che ? mArA jevI eka nirdoSa strInI tame AvI dazA karI ? jAva huM tamane zApa ApuM chuM ke A madurAi nagara bhaDake baLajo' ATaluM bolatAM bolatAM teNe potAnI chAtI upa2thI eka stana jo2thI toDIne nagara upara phekyuM. e pheMkatAM ja atri devatA pragaTa thayo. kannagIe ene kahyuM, 'jAva, nagarane bhasmIbhUta karo, paNa brAhmaNo, sadAcArI mANaso, sAdhusanyAsIo, strIo, vRddhajano, bALako ane gaumAtAne kAMi thAya nahIM tenI sAvacetI rAkhajo,' thoDIvAramAM ja samagra madurAi nagaramAM atrinA bhaDakA thavA lAgyA. eka samRddha zahera vinAzane paMthe vaLyuM. kannagI bAvarI banIne nagaranI zerImAM AmathI tema bhaTakavA lAgI. e vakhate nagaradevatAnI adRzya vANI ene saMbhaLAi. kannagI ane kovAlananA pUrva janmanA pAponuM A pariNAma che ema jaNAvAyuM. pote pUrva bhavanI pApI che e jANIne kannagIne vadhAre duHkha thayuM. te nagara bahAra jai nadI kinAre bhaTakavA lAgI. cauda divasa e pramANe bhaTakIne eka TekarI upara caDI tyAMthI paDatuM mUkI teNe jIvanano aMta ANyo. kovAlananI sAthe te paNa devalokamAM gai. tA. 16-7-93 ane tA. 16-8-93 banAvI eka maMdiramAM sthApavAno nirNaya karyo. e mATe sArAmAM sAro paththara himAlayamAM maLe eTale pote lazkara sAthe himAlaya tarapha kUca karI. rAjA samartha ane baLavAna hato eTale ghaNAkharA rAjyoe ene potAnA rAjyanI hadamAMthI javA dIdho. jemaNe AnAkAnI karI temane harAvavAmAM AvyA. himAlayamAMthI suMdara paththara meLavavAmAM Avyo. gaMgA nadInA jaLamAM paththarane pavitra karavAmAM Avyo. rastAmAM brAhmaNa yAtrika madAlana maLyo. e gaMgA nadImAM snAna karI potAnA pApa dhovA mATe jato hato. eNe zuM pApa karyuM hatuM ? eNe kAviripaTTampaTTinama nagaramAM AvIne kovAlana ane kannagInA je samAcAra ApyA ene pariNAme kannagInI mAtA ane kovAlananI mAtA AghAtathI mRtyu pAmI. te bannenA pitAo gharabAra choDI muni thai gayA. mAdhavI mAthuM muMDAvIne bauddha bhikhkhuNI thai gai. enI dIkarI maNimekhalA paNa enI sAthe bauddha bhikhuzI thai gai. AthI madAlanane lAgyuM ke pote A samAcAra kahevAnuM pApa karyuM che mATe tenA prAyazcita tarIke gaMgA nadImAM jaine snAna karavuM joie. A bAju kovAlananA anyAyI khUnanA samAcAra sAMbhaLIne govALaNa mAdarIne eTaluM asahya duHkha thayuM ke eNe atrimAM paDatuM mUkI potAnA jIvanano aMta ANyo. AryAjI kavuMdIe paNa anazana vrata dhAraNa karI deha choDyo. kovAlana ane kaMnnagInI A vAta brAhmaNa yAtrika madAlane jyAre jANavA maLI tyAre teNe pAchA pharIne potAnA nagaramAM badhAne e vAta karI. e sAMbhaLIne mAdhavI gharasaMsAra choDI bauddha bhikhuNI thai gai. potAnA rAjayanI eka pativratA nArI kannagI devI thaI e samAcAra sAMbhaLI cerA rAjayanA rAjA cedhruvane kannagInI mUrti rAjA potAnA nagaramAM paththara laine Avyo tyAre enuM prajAe bhavya svAgata karyuM. kannagInI pratimA banAvavAmAM AvI ane nUtana nirmANa thayelA maMdiramAM enI pratiSThA karavAmAM AvI. e utsava pachI eka divasa rAjAe AkAzamAM najara karI to kannagInI hAthamAM jhAMjhara sAthenI bhavya AkRti dekhAi. kannagInI divyavANI saMbhaLAi. kannagIe kahyuM, 'pAMDiya rAjA nirdoSa che, mRtyu pAmIne te ahIM devalokamAM AvyA che. ahIM te mArA pitA che.' rAjAe kannagInA maMdiramAM tyArathI niyamita darzana, prArthanA, pUjA AratI vagere cAlu karI dIdhAM. nagarajano paNa maMdiramAM javA-AvavA lAgyA. kannagI devIno mahimA tyA2thI vadhI gayo. kavi ilaMgo aDigale A mahAkAvya traNa kAMDamAM lakhyuM che. prathama kAMDanuM nAma che pugArakAMDa. bIjAnuM nAma che madurAi kAMDa ane trIjAnuM nAma che vaMjIkAMDa. dakSiNa bhAratanAM traNa mukhya rAjayo colA rAjaya, pAMDiya rAjaya ane cera rAjayanI rAjadhAnInAM nAmo A mahAkAvyanA kAMDane anukrame ApavAmAM AvyA che, kAraNa ke kAvyanI mukhya mukhya ghaTanAo te te rAjyamAM te pramANe bane che. kavi ilaMgo aDiMgala pote cera rAjayanA hatA, chatAM temaNe traNe rAjAo ane temanI prajAnuM varNana pUrA taTasthabhAvathI karyuM che. kavi rAjavaMzI hatA eTale rAjadarabAra, rAjaya praNAlikA vagerenuM varNana emaNe AbehUba karyuM che. vaLI teo jaina sAdhu mahArAja hatA eTale lokonA vyavahArajIvananuM ane dharmajIvananuM temanuM avalokana paNa sUkSma hatuM. A traNe rAjayamAM paLAtA zaiva dharma, vaiSNava dharma, bauddha dharma ke jaina dharmanA nirUpaNamAM emaNe kyAMya khaMDanAtmaka zailI apanAvI nathI ane koi dharmanI TIkAniMdA karI nathI. e nirUpaNamAM paNa emaNe samatvabhAva darzAvyo che, ethI ja A mahAkAvyamAM khalanAyakanuM pAtra nathI. kavie A mahAkAvyamAM nIti ane sadAcAra upara ghaNo ja bhAra mUkyo che. azubha karmanA eTale ke pApanAM phaLa mANasane A bhavamAM nahIM to parabhavamAM avazya bhogavavAnAM Ave che e karma siddhAMta u52 emaNe ghaNo ja bhAra mUkyo che. kavinI bhASA svAbhAvika chatAM arthagaMbhIra che. kavinI padyaracanA pravAhI ane manorama che. kavi pAse maulika kalpanAzakti che. A mahAkAvyamAM kavinI nirALI pratibhAno sarasa paricaya thAya che. Ama, vividha dRSTie A mahAkAvya evI UMcI guNavattA dharAve che ke tamiLa bhASAnAM prAcIna mahAkAvyomAM prathama ane AdarabharyuM sthAna te dharAve che. aDhAraso varSa pachI paNa A mahAkAvya haju jIvaMta che ane sAhityavivecako enI prazaMsA karatAM dharAtA nathI e ja enI advitIyatA siddha karavA mATe pUratuM che. [][][]
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-97 ane tA. 16-8-93 prabuddha jIvana kavinI chavi 0 horamajhadiyAra dalAla eka kavinI chavi kevI hovI joie ? to kavi eTale zuM? kavitA re! jhAMjhavA jaLa sama viSama vastu grahI melI: eTale zuM ? AvA paNa prazro eka sAthe sAmAnya rIte upasthita thAya. . te yuga thakI jhUratAM sUnAM mAnavahRdayane gA; sAdhAraNa mAnyatA pramANe kavi zabdano kImiyAgara gaNAya. kalpanAnA hAvAM sakhe ! tuM gA! vyomamAM UDato rahe te kavi, nisarganuM rUpa kholI batAve te kavi, paraMtu evI enAM rudana ne hAsanAM, enI nirAzA AzanAM mAnyatA kharI ke khoTI teno jANItA kavi ane svAtaMtrya sainika zrI ratubhAI enA UMDA abhilASanA, enA UMDA nizvAsanA pratighoSa pADI jA! desAI uttara Ape che, "kavinI chavi' nAmanA eka ja kavitA saMgrahamAM mAtra mAnavahRdayane gA. eka ja viSayane anulakSIne kavi, kavitA-upara ratubhAI desAIe Azare gA kavi ! tuM gA! 43 kAvyono A graMthamAM samAveza karyo che. kavi ane kavitA vizenA A kAvyasaMgrahamAM kavizrI ratubhAI desAInuM zarUAtamAM ja ratubhAI kahe che ke kavi tarIke teo "ekala-dokala zabda' nAmanuM kAvya bahu gamI jAya evuM che, kAraNa ke kavino zabda sAmAnya yAtrI' che. kavi tarIke, kavitAnA kSetramAM teo : lokonA zabdo karatAM anokho ane marmathI bharelo hoya che. phUTe jevA gIto tevAM vahevA dauM muja kaMThe' kabIrasAheba kahe che. ane pachI kevI kavitA temane game che: zabda ko khoji hai, pAbda ko bUjhi hai, . "nA huM kavitA lakhato huratI je kaiM mastakamAMthI zabda hi zabda tU calo bhAi! aMtastalathI stravatI dhArA tene jAuM nathI." zabda AkAza hai; zabda pAtAla hai, kavitAnA koI 'vAda' ke 'vADAmAM A kavi mAnatA nathI ke baMdhAyA zabda te piMDa brahmAMDa chAI ! nathI. baMdhAvA icchatA paNa nathI. temane mAtra mastakamAMthI UpajatI zabda hi veda hai, zabda hi nAda hai, 2canAno moha nathI, paNa mAhyalAmAMthI UgI Ave tevI kavitA ratubhAI zabda hi zastra bahubhrAMti gAi. ne game-tevAM kAvyonAM sarjana tarapha emane mamatA tyAre, "kavitA"nuM darzana zabdanI zakti keTalI badhI che? keTakeTaluM enuM baLa che. zabda upara A kavi ApaNane A pramANe karAve che: vizva AkhuM avalaMbita che. kavitA soLa varSanI chorI tyAMre, bAibala kahe che: AvI soDa bharAi chAnI 'In the begining was the Word' kayAre sarakI gaI manamAnI : ' ane vedanI RcAo tarata ja yAda Ave. to, eka lekhaka ke kavie zaramALa kuMvArikA jevI chAnImAnI AvI soDamAM bharAI jAya ane to zabdanuM mahattva jANavuM ja rahyuM. ghaNIvAra bane che ke phakta "lalita pachI kyAre sarI jAya tenI paNa khabara paDe nahi. UDatI Ave ne UDatI jAya. ' padAvali'thI kAma saratuM nathI-mAtra 'lalita' ja rahe che, jIvanane te sparza TUMkamAM, ratubhAi potAnAM kAvyonuM viSaya vastu ghaNuM vAgoLavAmAM karatI nathI, aMtarane valovatI nathI. jyAre, kyAreka eka ja "zabda" AkhA , mAnatA nathI. vicAra Ave, bhale Ave, AvavA do, AnaMdanI vAta vAkyamAM ghaNuM badhuM kahI nAkhe che. mAnavajIvananA samagra sAgarane ulece che. che-paraMtu te phakta mananI peTImAM bharAI rahe te kAmanuM nahi-magajamAMthI te A kAvyamAM eka vAta gamI gaI che te e ke ratubhAIne zabdomAM bhAtabhAtanA aMtaramAM utare tyAre kavitA janme ane te kharI kavitA. AvI kavitAno raMga dekhAya che je eka lekhaka-kavine pArakhavAnI , jovAnI ghaNI AvazyaktA mijAja torI chatAM te hore, aMtaramAM ghUMTAI bahAra Ave tyAre kharI. eTale che. kavi kahe che : kavi eka evA zabdanI bheTa mAge che. zabdo lAla, lIlA ne pILA, je jagatanI sadA kAyano kalpa che." zabdo UnA, TADhA, zILA: ne pachI te parama zabdanA ciramadhura raMgathI thoDA amUlakha-navalakha jyoti, A anokhA sakala cittane chApa tuM : jhAjhA jhabake phaTakiyA motI." eka tava zabdanI bheTa kaMI Apa tuM! zabdono sauthI pahelo guNa te e ke vAcakanA mana, buddhi upara te evI AgaLa jatAM kavi, kavitAnI vyAkhyA bAMdhe che: coTa mUkI jAya ke bhUlatAM bhulAya nahi. paNa, evA zabdo keTalA? ethI vadhu A kavitA ! evA zabdonuM sarjana karanAra keTalA? ghaNA ochA. moTe bhAge to te jhabakI, te zuM ? olavAI jAya, tarata ja. sAva TADhA hoya, phIkA hoya-dila ane dimAga hRdaya prajaLatI AgataNo ko bhaDako? upara tenI kazI asara thatI hotI nathI. jyAre, bIjA keTalAka, paNa ochA, ke zuM caMdanazILo taDako ? hRdayane gherI le, aMtara valovI jAya. kavinI kalpanAmAMthI ApameLe UtaratI, apUrva AkRti pAmatI eka zabda vinA mAnavI jIvI zake nahi. zabda mITho che, kaTu paNa che. kadIka eka kavitA kyAMthI Ave che? ratubhAI kahe che ke te mAnavajIvanane ujALI jAya, to kaDavAM viSa paNa reDI jAya. jIvanamAM ja sarjAya che kavitA:' zabdo pAMkhALA kai paMkhI, dhabakatuM cetanavaMtu zabdo gagana rahe che jhaMkhI.. sAmarthyane prANavaMtu jIvana Ama zabdo dharatI upara rakhaDatA pANA nathI, te to gaganamAM UDatAM sarje che kavitA paMkhI jevA che. mithyA nathI paNa temAM vAstavikatA che. zAbdo to 'taratAMne ghaNIvAra evI kavitA phulajala siMdhu." sarje che kyAreka jIvana. ema, siMdhunA mahApravAhane jhIlavA te samartha che. tyAre jIvana kavizrI narasiMharAve gAyuM hatuM : mAnavahRdaya paNa, eka mahAsAgara jevuM ja che ne! vaLI, zabdonuM jAdu paNa A vAdyane karuNagAna vizeSa bhAve.' kevuM? "paroDhanAM zamaNAM' jevuM ke "UMgatI namatI ramaNA" jevuM. tyAre, ratubhAI kahe che : tethI ja kavinI prArthanA che : "o ! kavi tuM gA: eka tuja zabdanI bheTa kaMI Apa tuM je jhaLahaLa thatAM ravirAjanuM yadi gIta tuM nA gA; AtmanI gebathI avataryo, TamaTama thatA laghu koDiyAnuM gIta gAI jA.' krAMta dRSTAtaNA ArSa ko ciMtanathI-saryo. ane pachI e ja kAvya (kavine ubodhana)mAM kavi kahe che: to "kavitA : davA'mAM kavi kahe che ke "zabda" pAse paDyuM mAnava hRdaya e ja che jigara ne jigarano jakhama paNa, re! re paDyuM mAnavahRdaya ! dardanI AkarI-AkharI davA paNa. raDatuM, rajhaLatuM yuga thakI mAnavahRdaya ThelI,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 16-7-97 ane tA. 16-8-93 | paryuSaNa vyAyAnamALA Arthika sahayoga : zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI ravivAra, tA. 12mI sapTembara, 1993 thI ravivAra, tA. 19mI sapTembara, 1993 sudhI ema ATha divasanI vyAkhyAna sabhAo biralA krIDA kendra, copATI, muMbaI-400 007 madhye yojavAmAM AvI che. A ATheya divasanI vyAkhyAna sabhAonuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-15 ane 9-30 thI 1-15 ema roja be vyAkhyAna raheze. vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che: divasa tArIkha vyAkhyAtA viSaya ravivAra somavAra maMgaLavAra budhavAra tA.12-9-93 1. DaoN.hukamacaMda bhAriddha 2. zrI zazikAMta mahetA tA.13-9-93 1. pU. sAdhvI zrI sohanakumArIjI 2. DaoN.cinubhAI nAyaka tA.14-9-93 1. zrI hemAMginI jAI 2. zrI pravINabhAI sI. zAha tA.15-9-93 1. zrI manubhAI gaDhavI 2. zrI haribhAI koThArI tA.16-9-93 1. zrI DI.Ara. mahetA * 2. pU. zrI jazubAI mahAsatIjI , tA.17-9-93 1. zrI nemacaMda gAlA 2. zrI rameza dave tA.18-9-93 1. DaoN.devabALAbahena saMghavI 2. DaoN. ramaNalAla cI. zAha tA.19-9-93 1. pU. samaNI zrI akSayaprajJAjI 2. prA. tArAbahena ramaNalAla zAha sukhakI prApti bhagavAna mahAvIrano pUrNayoga kaSAya mukti-mokSakA upAya dharmadhyAna ane jIvanazuddhi jIvana-saMgIta ane mAnavadharma samakti-prAptinI prakriyA cAtaka pIe nahIM eThAM pANI tamaso mA jyotirgamaya ahiMsAkI vaijJAnikatA Atmakhoja apramAda laghutAse prabhutA mIle mananI jIta nAmakarma prekSAdhyAna aura jIvana-vikAsa guNopAsanA guruvAra zukravAra zanivAra ravivAra prathama divase, aneka netrayajJonA Ayojaka, AMkhanA oparezanonA suvikhyAta sarjana DaoN. zivAnaMda adhvaryu (svAmI yAjJavakyAnaMdajI) be vyAkhyAno daramiyAna prAsaMgika udbodhana karaze. vyAkhyAnamALAnI zarUAtamAM dararoja savAre 7-30 thI 8-20 prArthanA ane bhajano raheze. te rajU karaze anukrame (1) zrI zobhAbahena saMghavI (2) zrI kasamabahena zAha (3) zrI bhAnubahena zAha (4) zrI taralAbahena zeTha (5) zrI manamohana sehagala (6) zrI zAradAbahena Thakkara (7) zrI avanibahena pArekha ane (8) zrI caMdrAbahena koThArI. A vyAkhyAnano lAbha levA saMghanA sarva sabhyo, zubhecchako ane mitrone bhAvabharyuM nimaMtraNa che. ] ramaNalAla cI. zAha pramukha cImanalAla je. zAha upapramukha pannAlAla 2. zAha koSAdhyakSa nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo | mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, sthaLa : 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-400 008. [, phona : 3pa029,mudraNasthAna: rilAyansa ophaseTa prinTa69 khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400 008, phoToTAipaseTiMga mudrAMkana, muMbaI-400 092. |
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 40 aMka: 9-10 0 0 tA. 16-10-1993 00Regd. No. MH.By / South 54 Licence No. : 37 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra00 prabuddha vaLI te dezomAM dharAvananuM stara Adina gIca vastIvALo prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50varSa000 vArSika lavAjama rU.30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha kudaratI Apattio sarvathA Apatti vagaranuM manuSyajIvana- kAyama mATe zakya nathI. eka bhayabhIta thaI jatA hovA chatAM paNa khuvArIno AMkaDo zakya teTalo yA bIjA prakAranI Apatti manuSyajIvanamAM vakhatovakhata AvatI hoya ocho karI zakAya che. dharatIkaMpanI bAbatamAM nizcita samayanI AgAhI che. paraMtu keTalIka Apatti evI che ke jenI nizcita AgAhI thaI zakatI thatI nathI. eTale gIca vastIvALA vistAramAM jyAre dharatIkaMpa thAya nathI. ethI Apatti jyAre AvI paDe tyAre seMkaDo, hajAro ke lAkho che tyAre mRtyuno AMka dhaNo moTo thaI jAya che. Ama chatAM lAtura ane mANaso mRtyu pAme che. bIjA aneka loko ghavAya che, IjA pAme che, ke usmAnAbAda jillAnA dharatIkaMpamAM jAnahAninuM pramANa dhAraNA karatAM gharabAra vagaranA thaI jAya che. ghaNuM moTuM thayuM che. AvI ja rIte keTalAMka varSa pahelAM cInamAM gIca mahArASTramAM lAtura ane usmAnAbAda jillAmAM thayelI bhUkaMpanI vastIvALA zaheramAM dharatIkaMpa thayo hato tyAre tyAM be lAkhathI vadhu bhayaMkara durghaTanAe hajAro mANasono bhoga lIdhA che. Ama jo jovA mANaso mRtyu pAmyA hatA. bhArata karatAM paNa cIna gIca vastIvALo jaIe to A bhUkaMpa ricara skela upara keTalIka tIvratAvALo hato ghaNI deza che. ane tyAM paNa prajAjIvananuM stara Arthika dRSTie bahu UMcu vadhu tIvratAvALo nahoto. duniyAmAM sAta poInTa ke tenI uparanI nathI. samRddha dezomAM dharatIkaMpathI nukasAna ochuM thAya che, ane sarakAra tIvratAvALA bhayaMkara dharatIkaMpo thayA che. kyAMka kyAMka ethI vadhu tene jhaDapathI pahoMcI vaLe che. tIvratAvALA bhUkaMpamAM paNa mANasonA mRtyunI saMkhyA ochI jovA maLI dharatIkaMpa vize vaijJAnikomAM paNa vividha mata pravarte che. dharatIkaMpa che. kevA pradezamAM dharatIkaMpa thAya che enA upara eno AdhAra rahe che. thAya tyAre te noMdhavAnAM sAdhano che, paraMtu bhaviSyamAM kyAre thaze enI ' gIca vasatI ane kAcAM makAnone kAraNe ochI tIvratAvALA nizcita AgAhI karanArAM sAdhano haju zodhAyAM nathI. sAmAnya rIte dharatIkaMpamAM paNa jAnahAninuM pramANa ghaNuM moTuM rahe che. sarerAza eka dariyA kinAre ke sapATa jamInavALA pradezo karatA DuMgarALa pradezomAM vadhu nAnA kAcA makAnanI aMdara cha-sAta ke tethI vadhu mANaso rahetAM hoya dharatIkaMpa thAya che. TharI gayelA jvALAmukhInI AsapAsanA pradezomAM to dharatIkaMpamAM mRtyuno AMkaDo kudaratI rIte vadhI jAya che. keTalAka vadhu zakyatA hoya che. dharatInA peTALamAMthI tela ane vAyu kADhavAnuM dezomAM jyAM makAno majabUta ane chUTAM chavAyAM hoya ane ghara dITha pramANa vadhatAM ke bhUgarbha aNudhaDAkAo thatAM dharatIkaMpanI zakyatAo vastInuM pramANa ghaNuM ochuM hoya tyAM dharatIkaMpanA kAraNe thatA mRtyuno vadhI che. AMka ocho rahe che. dharatIkaMpano vistAra bIjI kudaratI Apattio karatAM ghaNo moTo lAtura ane usmAnAbAda vistAramAM paththara sahelAIthI maLato hoya che. seMkaDo mAIlonA vistAramAM dharatI dhrujI UThe che. dharatIkaMpanA hovAne kAraNe e vistAranAM ghaNAM gharonuM bAMdhakAma ITane badale paththarathI kendranA pradezamAM to jANe dharatI phATI hoya ane mANaso tathA makAno thayuM che. vaLI e bAMdhakAma ghaNuMkharuM simeMTane badale mATI ke cUnAthI emAM garakAva thaI jatAM hoya evo anubhava thAya che. kudaratI thayuM che. AvuM hoya ane temAMya madharAte bhUkaMpa thAya to gharanI dIvAlo ApattiomAM ochA samayamAM vadhu bhoga levAnI zakti bhUkaMpamAM che. jyAre tUTe tyAre gharamAM sUtelA mANaso upara moTA moTA paththaro paDe. lAtura ane usmAnAbAda jillAmAM eka miniTathI paNa ochA samayamAM jApAnamAM dharatI kaMpanI zakyatAvALA pradezamAM loko lAkaDAnA nAnAM hajAro mANasoe potAnA prANa gumAvyA che. vIjaLI, vAvAjhoDuM, pUra gharo bAMdhIne rahe che ke jethI dharatIkaMpa thatI vakhate makAno tUTe to paNa dukALa vagere karatAM bhUkaMpanI A vinAzaka zakti ghaNI moTI ane bhayaMkara ' haLavA vajanavALAM lAkaDAMne kAraNe mAnavahAni bahu thatI nathI. gIca vALA lAkaDAna kAraNa mAnavahIna bahu thatA nathI. gAya che. mANasa enI sAme lAcAra banIne Ubho rahe che. vasatIvALA pradezamAM dekhItI rIte ja mRtyuno AMka moTo rahevAno.. bhUkaMpagrasta vistAramAM lokone sahAya karavA mATe sarakArI ane AvA pradezamAM to mAnavahAninI sAthe sAthe Dhora vagere prANIonA bIjI ejansIo tathA sevAbhAvI saMsthAo ane vyaktio doDI jAya mRtyunI saMkhyA paNa moTI rahe che. vaLI, dharatIkaMpathI mAlamilakata ke che. ema thavuM atyaMta jarUrI che. manuSyamAM rahelo mAnavatAno guNa tyAre bhautika saMpattine paNa ghaNuM moTuM nukasAna pahoMce che. kudaratI ApattiomAM khIlI UThe che. temAM paNa bhAratanA loko ekaMdare dhaNA anukaMpAzIla . vAvAjhoDuM, nadImAM pUra, atizaya vRSTi, anAvRSTi (dukALa), Aga dharatIkaMpa, rogacALo vagere prakAromAM dharatIkaMpanI ghaTanA sauthI vadhu che. svayaMbhU rIte keTalIye saMsthAo ane vyaktio potAnI zakti bhayaMkare che. have to vijJAnanI sahAyathI vAvAjhoDAnI agAuthI cetavaNI anusAra rAhata upADI le che. samRddha dezomAM AvuM rAhata kArya karavA ApI zakAya che. nadIomAM pUra vakhate paNa sAvacetI ane salAmatInAM mATe jyAM sarakAra pote ja eTalI samartha hoya che tyAM sAmAnya nAgariko pagalAM levAya che. Agane jaladI kAbumAM levA mATe navAM navAM sAdhano ochI saMkhyAmAM doDe che. avikasita ke ardhavikasita dezomAM dayAnA nIkaLatAM jAya che. eTale evI Apatti vakhate lAgatA vaLagatA loko bhAvathI aneka loko sahAya karavA doDI jAya che. ' '
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana jyAre dezane mAthe koI Apatti AvI paDe che tyAre tevI vikaTa paristhitino geralAbha uThAvavA mATe keTalAMka aniSTa tattvo sakyi banatAM hoya che. yuddhabhUmi upara paNa mRta sainikonAM zaba khAvA mATe gIdho tUTI paDatAM hoya che. duniyAmAM AvuM banavuM e kudaratI che. eve prasaMge paNa potAnA cittane saMyamamAM rAkhavuM e nimna koTinA mANaso mATe duSkara che. rastAmAM akasmAta thayo hoya, koI vyakti bebhAna paDI hoya ane tyAMthI pasAra thanAra durjana mANasa eklo hoya ane AsapAsa koI na hoya to dhavAyelI bebhAna vyaktinI ghaDiyALa, dhareNAM, pAkiTa vagere kADhI levA te lalacAya che. sajjana mANasone AvI vRtti udbhavatI nathI. teo to dhavAyelAne kaI rIte sahAya karI zakAya tenA ja vicAramAM paDI jAya che. Aga lAgI hoya tyAre khuda baMbAvALAoe pote paNa baLatA gharamAMthI kiMmatI vastuo uThAvI lIdhI hoya evA prasaMgo bane che. vimAnI akasmAta thayo hoya to najIka rahetA mANaso musApharono sAmAna upADI jAya che. koIka dharamAM koIka strInuM acAnaka mRtyu thayuM hoya ane gharanAM svajano gabharAIne Amatema doDAdoDa karatAM hoya teve vakhate jovA AvelAM sagAsaMbadhIomAMthI ke aDozIpaDozImAMthI koIka mRtadeha uparathI vIMTI, baMgaDI, ceIna vagere kADhI le che. durbuddhivALA durjanone dharatIkaMpanA samaye AvI taka moTA pAye maLe che. durghaTanAnA sthaLe ekatrita thayelA mANasomAMthI keTalAya corI-lUMTaphATa karavA lAge che. garIba avikasita dezomAM AvI ghaTanAo vadhu pramANamAM bane che. mahArASTranA A bhUkaMpamAM paNa keTalAMka gAmomAM keTalAka lokoe dukAno lUMTavAno, dharavakharI uThAvI javAno ane mRtadeha uparathI ghareNAM kADhI "javAno prayAsa karyo che. prajAno eka varga jyAre zokamAM garakAva banI gayo hoya te ja vakhate eja prajAno bIjo varga AvI hIna, milana vRttiyukta pravRttimAM paDI jAya e bahu kheda ane zaramanI vAta che. je samAjanuM naitika stara UMcu hoya che tyAM AvI hIna dhaTanAo ekaMdare ochI bane che. jyAre AvI koI moTI Apatti AvI paDe che tyAre cAre bAjuthI dAnano ane sahAyano vividha prakArano pravAha vahevA lAge che. dekhItI rIte ja vividha saMgaThano dvArA acAnaka AvatI sahAya-sAmagrInI vaheMcaNInI bAbatamAM tarata saMyojana ane yogya vyavasthA karavAnuM saraLa banatuM nathI. eve vakhate cIja vastuo ane dAnanI rakamano vyavasthita hisAba raheto nathI. keTalAMka tavAdI tattvo AvA prasaMgano geralAbha uThAve che ane AvelI sahAya-sAmagrImAMthI keTalIkanI ucApata paNa thAya che. bIjI bAju jeo Apadmasta nathI evA keTalAka sArA loko paNa pote Apadmasta che ema kahIne sahAya sAmagrI meLavavAM lAgI jAya che. A kArya eTaluM vizALa hoya che ane eTaluM tvarita rIte karavAnuM hoya che ke sahAya lenArAo sAcA che ke khoTA enI cakAsaNI karavAno samaya raheto nathI ane cakAsaNI karavAnuM tyAre TIkApAtra bane che. sarakArI taMtra dvArA AvatI nANAMkIya sahAyamAMthI ane sAdhanasAmagrInA puravaThAmAMthI sarakArI taMtranA mANaso paNa AvI takano lAbha laI vaccethI keTalAka gALo khAI le che. keTalIkavAra keTalAka samAjasevako keTalIka sAdhana-sAmagrI laIne mada karavA doDI jAya che, paraMtu pote moDA paDyA hovAne lIdhe athavA kyAM, kone, kevI rIte sahAya karavI tenI tarata sUjha na paDavAne lIdhe ane pote lAvelA te sAdhana sAmagrI pAchI laI javAno koI artha nathI ema samajIne teno teo game tyAM game te rIte nikAla karI nAkhe che. keTalAka lebhAgu kAryakartAo pote ja teno lAbha uThAve che. morabInI rela vakhate ke bhopALanI gesa-durdhaTanA vakhate AvI vividha prakAranI ghaTanAo banI hatI. tA. 16-9-93 ane tA. 16-10-93 thatuM nathI. je thAya che te atyaMta prazaMsanIya, anumodanIya hoya che. tema chatAM akhila bhAratIya staranI moTI sevAbhAvI saMniSTha saMsthAonI jema saMkhyA vadhAre tema rAhata kArya vadhu vyavasthita thaI zake. badhuM ja rAhatakArya sarakAra dvArA ja thAya ane sevAbhAvI saMsthAo ke vyaktioe sarakArane ja nANAM ApavAM joIe evo Agraha rAkhI zakAya nahi, kAraNa ke kendra sarakAranA taMtranI ke rAjya sarakAranA taMtranI eTalI vizvasanIya mudrA haju prajAmAM UbhI thaI nathI. eka bAju jema sarakArI taMtra upara Ave vakhate lokone saMpUrNa vizvAsa raheto nathI, tema bIjI bAju nAnI nAnI saMsthAo dvArA thatAM madadanAM kAryo vacce saMyojanano abhAva hovAne kAraNe ApattinA samaye rAhananuM kArya jeTaluM vyavasthita ane pUrNa-pariNAmI thavuM joIe teTaluM lAtura ane usmAnAbAda vistAranA bhUkaMpagrasta lokonA purnavasavATa mATe rAjya sarakAra tathA kendra sarakAra taraphathI ThIka ThIka moTI Arthika sahAya maLavI cAlu thaI gaI che. videzonA keTalAMka rASTro tathA varlDa benka vagere taraphathI paNa ThIka ThIka moTI Arthika sahAya prAma thaI che. A sahAyanA AMkaDAo eTale karoDo rUpiyAnI vAto. evo tarka karavAmAM Ave che ke dharatIkaMpa pachI purnavasavATa mATe je rakamanI sahAya AvI e ja sahAya dharatIkaMpa pahelAM sArAM pAkAM dharonAM bAMdhakAma mATe agAuthI maLI hoya to ATalI jAnahAni na thAta. paraMtu evI rIte sahAya karavAnuM saraLa paNa nathI, kAraNa ke bhArata to ghaNo vizALa deza che ane deza upara AvI paDatI kudaratI Apatti dareka vakhate ekasarakhA prakAranI nathI hotI. kyAMka rela, kyAMka vAvAjhoDuM, kyAMka dukALa, kyAMka makAna honArata, kyAMka relave asmAta, kyAMka rogacALo, ema koIka ane koIka Apatti AvatI hoya tyAM kyA vistAramAM keTalI sahAya agAuthI ApavI eno sAco nirNaya thaI zake nahi. vaLI sarakAra upara pakSapAtano AkSepa paNa Ave. eTale Apatti vakhate ja karoDo rUpiyAnI Arthika sahAya cAre bAjuthI Ave ema banavuM svabhAvika che. emAM pakSapAta ke anyAyanuM kAraNa rahetuM nathI. Ama chatAM eTaluM to sAcuM ja che ke samagra bhAratanI dRSTie jeTalAM vyavasthita vikAsalakSI kAryo thavAM joIe teTalAM thatAM nathI. vikAsakAryo mATe jeTalAM nANAM rAjya sarakAra tathA kendra sarakAra taraphathI phALavavAmAM Ave che teTalAM nANAno pariNAmagAmI pUrepUro upayoga thato nathI. vahIvaTI kharcA ane lAMcarUzvatamAM ghaNAM nANAM cavAI jAya che. AvI ApattinA prasaMge jAnahAni ane mAlamilaktane nukasAna dhaNuM badhuM vadhAre thatuM hoya che. dezanI Arthika durdazAno paDadho AvI Apatti vakhate ghaNo moTo saMbhaLAya che. dezanI Arthika saddharatA, dRSTipUrvakanuM vikAsalakSI Ayojana, saMniSTha sarakArI taMtra ane prajAno sAco sahakAra A badhuM hoya tyAre naisargika Apattino dhA lokone ghaNo ocho lAge, paraMtu evI saMbhavita sthitinI AzA kyAre rAkhIzuM ? sarjana, vinAza ane punarsarjana e kudaratano krama che. navI vastune jIrNa karI nAkhavAnI tAkAta kALamAM che. kudaratI krame vastu jUnI thAya ane teno nAza thAya e eka vAta che. ane acAnaka vinAza sarjAya e bIjI vAta che. mAnava jAta vividha prakAranA bhayaMkara vinAzanI sAme satata jhajhUmatI AvI che. vinAzanI kaLa vaLatAM thoDA vakhatamAM ja mAnavajAta pharI pAchI beThI thaI jAya che ane rAbetA mujabanuM jIvana jIvavA lAge che. kyAreka to jANe evI durTanA banI ja na hatI evI rIte jIvanapravAha vahevA lAge che. AvI bhayaMkara dudharTanAo bane che tyAre duniyAmAM pApa ghaNuM vadhI gayuM che mATe athavA sAmudAyika bhayaMkara azubha karmano udaya thayo mATe A thayuM che evI lokamAnyatAnI yogyAyogyatAnI vicAraNAmAM UtaravA karatAM vaijJAniko A dizAmAM vadhu tvarita gatie saMzodhana kare ane lokajIvanane vadhu surakSita banAvavAnA upAyo vaijJAnika snare vicArAya e ghaNI mahattvanI vAta che. kudarate sarjelI Apattio ane yuddha vagere dvArA khuda mAnave sarjelI Apattio ema ubhayamAMthI mAnavajAtane mukta karavAnI dizAmAM manuSyanuM cittataMtra kAme lAgI jAya evo zubha avasara kyAre Avaze? ramaNalAla cI. zAha
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 ane tA. 16-10-93 prabuddha jIvana - mAnavatAvAdI manovijJAna . 3 cI. na. paTela manuSyasvabhAvanI vikAsa-zakyatAono abhyAsa karatI mAMnavalakSI trIjA adhyAyanA 21mA zlokanI pahelI paMktimAM kahe che ke aMdalAvati ke mAnavatAvAdI manovijJAna (Humanist Phychology) tarIke kojhannatero nanaH (zreSTha mANasa jevuM AcaraNa kare che tevuM bIjAo oLakhAtI Adhunika manovijJAnanI eka zAkhA A sadImAM vikasI kare che.) gAMdhIjI paNa kahetA keTruth is a self-acting force che. manovijJAnanI e zAkhA manuSyasvabhAvano vidhAyaka (Positive) eTale ke satya koI vyaktinA jIvanamAM mUrta thAya to teno prabhAva dRSTithI abhyAsa kare che. ane vyaktinI cetanAnA bauddhika, naitika ane paDyA vinA raheto ja nathI. rasalakSI vyApAranuM svataMtra mUlya svIkAre che. evA manovaijJAnikomAM maeNslo mAnatA ke bALakonAM pitA ke mAtA temane A ke te banAvI eIbrahama maeNslo nAmanA eka amerikana manovaijJAnike manuSyasvabhAvanA zakatAM nathI, bALako pote ja potAne je banavuM hoya che te bane che. umadA aMzo samajavAmAM sauthI vadhu mUlyavAna pradAna karyuM che. (A parent cannot make his children into anythig. sAmAnya rIte manAya che ke hakIkatanuM bhAna ane kartavyabuddhi e Children make themselves into something) pote be judI vastuo che, eTale ke ApaNane bAhya paristhitinuM jJAna thavAthI Ama mAnatA hovAthI meM vartanavAdI manovaijJAnika vaoNTananI pote ja e paristhitimAM ApaNe zuM karavuM joIe teno ApaNane bodha nathI uttejanA ane pratibhAvonI cAritrya ghaDataranI rItano viniyoga karI thato. paNa maeNslo mAnatA ke thAya che. teo kahetA ke 'Is" dictates game te bALakane A ke te banAvI zake e dAvAno upahAsa karatA ane Ought", eTale ke ApaNe vAstavikatAne sAcI rIte samajIe to kahetA ke vanane jANe koI bALaka je nahotuM. e jJAnathI ApaNe e paristhitimAM kevI rIte vartavuM te ApoApa meskonA mata anusAra vartanavAdI manovijJAnanI vicArasaraNInA samajAya che. potAnA e matanA samarthanamAM teo prAcIna grIsanA pariNAme samAjamAM AdhyAtmika zUnyatA (Spritual Vaccum) suvikhyAta ciMtaka sokreTIjhanuM e matalabanuM kathana TAMkatA ke koI paNa sarajAya che, kAraNake e vicArasaraNI jIvananAM umadA mUlyonA mULamAM vyakti jANIjoIne satya karatAM asatya athavA sAruM karatAM bUruM pasaMda Izvara jevI koI lokottara sattA rahelI che e mANasajAtanI sadIo jUnI nathI karatI, arthAta koI vyaktine satya ke sAruM zuM che enuM jJAna thAya zraddhAno nAza kare che. samagra vAtAraNamAM 'God is dead" (Izvara to te vyakti anivAryapaNe potAnA e jJAnane anusare che. mRtyu pAmyo che. evI mAnyatA vyApaka bane che. ema jIvanamUlyo mATe maeNslo bhautika vijJAnanI abhyAsapaddhati manovijJAnanA abhyAsa koI AdhyAtmika tatva upara uparanI zraddhAno cheda uDAvI dIdhA pachI mATe nirupayogI che ema mAnatA. bhautika vijJAna amuka amuka jaDa vartanavAdI manovijJAna Marx is dead" (mArksa mRtyu pAmyo che.) padArthono abhyAsa karIe padArthane lagatAM sarvasAdhAraNa tAraNo kADhe che, evI mAnyatA paNa vyApaka banAve che ane ema karI jIvanamUlyo mATe paNa mANasanA svabhAvamAM evuM anaMta vaividhya raheluM hoya che ke samagra sAmAjika AdhArano paNa cheda uDAvI de che. mAnavajAta mATe deza-kALanirapekSa tAraNo kADhavA mATenA abhyAsamAM maeNslo zreSTha vyakti kone kahevI eno zAstra ke rUDhithI svataMtra jarUrI evA manuSyasvabhAvanA pratinidhirUpa namUnAo pasaMda karavAnuM nirNaya karI zakAya che ema mAnatA. temanA mata anusAra potAnA sAva azakya che. vaLI meM ema paNa mAnatA ke jema bIja, vRkSa aMtastatvane vaphAdAra rahe te zreSTha vyaktie potAnA aMtastatvane vaphAdAra ane phaLa e eka bIjAthI svataMtra vAstavikatAo nathI paNa eka ja rahetI vyaktinI maeNslonI A kalpanA astitvavAdanI 'Authentic vAstavikatAnA traNa tabakkA che. ane tethI phaLanuM svarUpa samajyA vinA being' (svaniSThA) tarIke oLakhAtI bhAvanAne maLatI Ave che ane bIjanuM svarUpa na samajAya, tema manuSyasvabhAvanuM yathArtha svarUpa samajavuM bhagavadgItAnI svabhAvaniyata karmanuM athavA svadharmanuM pAlana karanArI hoya to tenI vAstavikatAonI sAthe tenI vikAsakSamatA paNa samajavI vyaktinI kalpanAne paNa maLatI Ave che. maeNslo ema paNa mAnatA ke joIe ane te sAmAnya strI-puruSonA pratinidhirUpa namUnAono manovaijJAniko koI vyakti potAnA aMtastatvane vaphAdAra che ke nahi teno nirNaya karI zake che. mAnasika dardIonA vartanano abhyAsa karatAM potAnI e vicArasaraNIne anusarI meskoe manuSyasvabhAvanI temane pratIti thAya che ke koI vyaktie potAnA aMtastatvano vidroha vikAsakSamatA samajavA manuSyasvabhAvanA sauthI vadhu vikasita namUnAono karyo hoya che to e kRtya e vyaktinI asaMprajJAta cetanAmAM UMDe UMDe abhyAsa karavAnI rIta svIkArI hatI. e rItane teo potAnI pratye dhRNA prere che. teo mAnatA ke manovaijJAniko e paNa Growing-tip StatisticsnI rIta kahetA, eTale ke koI joI zake che ke potAnI mAnasika vikRtiomAMthI AnaMda meLavatI vyakti vanaspatine navI kuMpaLo phaTatI hoya e biMdue sothI vadhu utkaTa potAnA cittanA uMDANamAM khUba khUba kleza, vyathA ana bhaya anubhavatI navasarjana prakriyA (Genetic action) cAlI rahI hoya che. tema hoya che. jemaNe rogiSTa ane tandurasta evA beya prakArano AnaMdano mAnavajAtanA zreSTha namUnAomAM mAnavasvabhAvanI sarjakanA uttama rUpe anubhava karyo hoya che evI vyaktionA mAnasano abhyAsa karatA pragaTa thatI hoya che. teo ema paNa mAnatA ke mANasanA svabhAvamAM manovijJAnikone evI vyaktio hamezAM taMdurasta AnaMda pasaMda karatI evA zreSTha namUnAonA vartanane anusaravAnI vRtti hoya che. potAnI ane rogiSTa AnaMdanA vicAra mAtrathI dhrujI UThatI jaNAya che. Ano e zraddhAnA samarthanamAM maeNslo madhya yugamAM yuropamAM bahu prabhAvaka artha e thayo ke ApaNA jIvanamUlyo zAstro ke sAmAjika AcAravicAra banelA prAcIna grIsana ciMtaka eNrisToTalanuM 'What the superior upara AdhAra nathI rAkhatAM paNa vyaktinA aMtaramAMthI ja skUre che. tethI man thinks is good is really good" (zreSTha mANasa jene maeNslo mAnatA ke mANasanA vartanane sAcI dizAmAM dore evAM jIvanamUlyo sAruM mAne che te kharekhara sAruM hoya che.) e vidhAna TAMkatA. maeNslonA mAnavIya jIvananI prakRttimUlaka vAstavikatAmAM ja zodhavAnA che. (..the maMtavyanuM tAtparya e che ke sAmAnya strIpuruSo zreSThanI zreSThatA samaje values which guide human action must be found che ane e zreSThatAno prabhAva svIkAre che. bhagavadgItAmAM paNa zrI kRSNa within the human reality itself). meskonI A mAnyatAne trI-puruSonA pratibhA paNa samajavI abhyAsa karavAthI ne
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-97 ane tA. 16-10-93 vAlmIki rAmAyaNanA kiSkinyAkAMDamAM vAlmIkie rAmanA moMmAM mUkelI zubha-azubhane lagatI UMkti sAthe sarakhAvI zakAya. vAlI rAma upara potAne saMtAIne mAravAmAM adharmAcaraNa karyuM hovAno AkSepa kare che tenA uttaramAM rAma kahe che, vizuH sarvabhUtAnAmAtmA veH rAmAmay (sarva prANIonA hRdayamAM rahelo AtmA zubha ane azubha zuM te jANe maeNslo mAnatA ke harakoI vyakti zAMta citte koI paNa prakArano sabhAna prayatna karyA vinA, aMgreja kavi varjhavarthe jene 'Wise passiveness' jJAnapUrvanI mAnasika nizcita kahI che, evA bhAvathI potAnA aMtaranA avAjane sAMbhaLatAM zIkhe to te tenA hRdayamAM skUratI * zubhanI preraNAo oLakhI zakaze. AvI ja zraddhAthI prerAI gAMdhIjI koI paNa pagaluM bharatAM pahelAM prArthanAmaya bhAvathI potAnA aMtarano avAja (emanA zabdomAM The still small voice within) saMbhaLAya tenI pratIkSA karatAM, jo ke teo 1920-21nA asahakAranA AMdolana veLA dezane eka varSamAM svarAja apAvavA eTalA adhIrA banI gayA hatA ke temaNe potAnA aMtaranA avAjone khoTI rIte sAMbhaLyo hato ane tethI teo prajAnI hiMsAvRttine uzkere evI taNakhA jharatI vANImAM briTiza sarakAranI nItirItionI TIkA karatA hatA ane chevaTe 1922nA phebruArInI nathI e uttara pradezanA gorakhapura jillAnA caurIcorAno hatyAkAMDa banyo te pachI ja teo potAnI bhUla samajyA hatA ane potAnI e bhUla teNe jAheramAM kabUla karI hatI. gAMdhIjIe zrImatI vijyAbahena paMcoLI uparanA eka patramAM lakhyuM hatuM: Idriyono ghoMghATa ApaNane AtmAnuM mRdu saMgIta sAMbhaLavA deto nathI. saMbhava che asahakAranA AMdolananAM e be varSa daramiyAna gAMdhIjIne paNa IdriyonA ghoMdhATano anubhava thayo hoya. narasiMharAva diveTiyAe gAMdhIjI upara eka jAhera patra lakhI pote temanAmAM 1915mAM sAttvika vRtti joI hatI tenA badale temanAmAM have rAjasika vRtti dekhAya che ema kahyuM paNa hatuM. je strIpuruSo AvI saMpUrNa mAnasika niSkriyatAthI potAnA aMzanA avAjane oLakhI tene anusare che tenuM jIvana Growth-oriented vikAsalakSI ane ema nahi karanAra strI puruSonuM jIvana Defence-oriented svarakSaNalakSI hoya che ema maeNslo mAnatA, eTale ke pahelA varganAM strIpuruSo satata navAnavA jIvanaraso anubhavatAM rahe che ane bIjA varganAM strIpuruSo potAnI vartamAna manovRttine vaLagI rahetAM hoya che. phoIDI manovijJAna anusAra badhAM bALako svarakSaNane vRttinA hoya che jANeke temane nisaraNInAM pagathiyAM caDhavAno bhaya lAgato hoya che ane temane dhakko mArIne upara caDhAvavA paDatAM hoya che. AthI UlaTuM maeNslo mAnatA ke zarIra ane manathI nIrogI, potAnI paristhitimAM saMpUrNa salAmatI anubhavatA (Secure) ane sukhI bALako potAnI zaktiono vikAsa sAdhavA, potAnI bALakavRttimAMthI mukta thavA (to mature) utsuka hoya che. teo kahetA ke koI vyakti potanAM junA pagarakhAM pheMkI de tema evAM bALako potAnI jUnI paristhitine anukULa banavA meLavelI ne have nirupayogI banelI Tevo (the old adjustment) choDIne navI paristhitine anukULa hoya evI Tevo keLavavA tatpara rahe che. ema satata pragati karatA rahevAmAM, zarIra ane mananI navInavI AvaDato (Skills) meLavavAmAM ane temanA viniyogamAM kuzaLatA prApta karavAmAM evAM bALako AnaMda anubhave che. emanAmAM kyAreka mAnasika rogo dekhAtA hoya che temane maeNslo | bALakonI vikAsavRddhi (Impluse toward growth) atRpta rahetAM vikRta rUpa dhAraNa kare che tenuM ja pariNAma hovAnuM mAnatA. maeNslonI paribhASAmAM potAno vikAsa sAdhavA tatpara rahetI vyakti self-actualising hoya che, arthAta evI vyakti potAnI sarva pravRttiomAM enAM AMtaraprayojanone siddha karavA prayatnazIla rahe che. evI svaprayojananiSTha vyakti koI A ke te mahattvAkAMkSA athavA vyaktigata dhyeya siddha karavA nahi paNa pUrNa mAnavatA (full, humanness) prati gati karavA utsuka hoya che ane e arthe koI paNa prakAranI bhrAntine vaza thayA vinA satata jAgRta rahI potAnA vikAsanI javAbadArI pote ja jJAnapUrvaka svIkAre che. maeNslo mAnatA ke evI prayojananiSTha vyaktio eka paNa apavAda vinA potAnA svArthanA kSetranI bahAra evA koI umadA dhyeyane varelI hoya che. (are involved in a cause outside their own skin) ane koI binaMgata kartavyanI vedI, upara potAne saMpUrNa paNe samarpita karI de che. gAMdhIjIe emanI 'hiMda svarAja' pustikAne aMte potAnI kalpanAnuM svarAja levA khAtara A deha arpaNa che ema mana sAkSI pUre che kahI svecchAe evuM AtmasamarpaNa karyuM hatuM. maeNslonA mate evA AtmasamarpaNane vyakti potAnuM sadbhAgya mAne che, enAmAM mane karavuM game che ane mAre karavuM joIe e be pravRttio ekarUpa thaI jAya che, eTale ke pote je karavuM joIe e tene game ja che. maeNslo mAnatA ke koI vyaktine potAne managamatuM kAma karavA sAru vetana maLe te e vyaktine vidhAtAe ApelI suMdaramAM suMdara bakSisa (the most beautiful fate) ane mahA adbhuta sadbhAgya (the most wounderful good fortune) gaNAya. maeNslo vyaktinI jarUriyAtonI uccAvacatA (heirarchy of needs) svIkArI temanA zArIrika, mAnasika ane mUlyAtmaka evA traNa varga pAData. pahelA vargamAM teo ApaNA zAstrakAronI jema AhAra, nidrA ane maithunane gaNAvatA, paNa e traNamAM temaNe jJAnendriyonI ane karmendriyonI tRtikara pravRtti ane strIo sAruM naisargika saraLa prasUti (natural child-birth) tathA mAtRtvanI bhAvanAnI tRpti umeryA hatA. te sAthe meskoe zArIrika zramanI ane zArIrika klezonI titikSAne zArIrika jarUriyAtomAM gaNAvyAM hatAM. mAnasika varganI jarUriyAtomAM maeNslo nizcitatA (sense of security) sthaLa ane vyaktio sAthe potApaNAnI bhAvanA (sense of belonging), prema, mAnanI AkAMkSA tathA AtmagauravanI bhAvanA (self-esteem)gaNAvatA. trIjA sauthI UMcI, mUlyAtmaka jarUriyAtonA vargamAM maeNsso ApaNI paraMparAmAM jene satyama, zivam ane suMdaram kahyAM che te bhAvanAone mUktA. pahelA be varganI jarUriyAtone maeNslo prAthamika jarUriyAto (basic needs) kahetA ane temane abhAvAtmaka jarUriyAto (deficiency needs) mAnatA. trIjA varganI jarUriyAtone maeNslo bhAvAtmaka jarUriyAto (Being-needs) kahetA ane temane mANasajAtanI parA athavA sarvotkRSTa jarUriyAto (meta-needs) hovAnuM mAnatA. meslo A traNe varganI jarUrIyAto vacce bheda hovAnuM mAnatA chatAM teo temane mANasanA prakRtijanya svabhAvano aMza (instintoid) hovAnuM mAnatA ane tethI teo vyaktinI zArIrika, mAnasika ane mUlyAtmaka jarUriyAto vacce sAtatva raheluM hovAnuM mAnatA. (The value-life is an aspect of human biology and on the same continue with the lower animal life) eTale ke ApaNe jene prakRti (nature) ane AtmA (spirit) tarIke oLakhIe te eka bIjAthI bhinna tattvo nathI paNa eka jIvatattvanA be AviSkAro che. maeNslonI A mAnyatA zrI aravide matter-life-mined-overmind-supermind
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 ane tA. 16-10-93 prabuddha jIvana. annakoza, prANa koza, manomayakoza, vijJAnakoza ane AnaMdakoza-ema jAgRta cetanAmAM tenA aMtaramAM rahelA vikArorUpI zatru sAthe maitrIbhAva utarottara sUkSma banatA jatA rUpe mANasanA jIvanamAM AviSkAra pAmatuM keLavavAnI hiMmata hovI joIe. (The consciousmust bestrong parama tattvanuM sAtatya karyuM che tenI sAthe kaMIka aMze maLatI AvatI enough to dare friendship with the enemy.) ARSA lAge che. navyaphoIDI (neo-Freudian) manovaijJAnika erika eriksanane slo mAnatA ke dareka vyaktimAM traNe varganI jarUriyAto ochAvattA gAMdhIjImAM evI hiMmata hovAnI pratIti thaI hatI ane tethI temaNe pramANamAM rahelI hoya che, paNa pahelA varganI jarUriyAtonI vRmi bIjA emanA Gandth's Truth (gAMdhInuM satya) nAmanA pustakamAM lakhyuM varganI jarUriyAtonI kRmi karatAM ane bIjA varganI jarUriyAtonI tRpti che. 'Gandhi challenged the Devil and won (gAMdhIe trIjA varganI jarUriyAtonI tRpti karatA vadhu Avazyaka hoya che. teo zayatAnane paDakAryo ane e saMgharSamAM teo jItyA). eriksanane ema paNa mAnatA ke bALakomAMya bIjA varganI bhAvAtmaka jarUriyAto gAMdhIjInA mAnasamAM paumeya ane aiNa aMzo vacce samatulA hovAnuM sUkSma rUpe rahelI hoya che. temanAmAM paNa navuM-navuM jANavAnI icchA rUpe paNa nodhyuM che. bauddhika jarUriyAta, potAnA vartana mATe mAtApitAnA anumodananI prayojaniSTha vyaktimAM bALapaNathI vRddhAvasthA sudhI prathama apekSA rUpe naitika jarUriyAta ane sparza, sAthe raMga ane laya rhythm paravazatA (dependence), te pachI (bhAratIya samAjavyavasthAnA trIjA ItyAdinA AnaMda anubhavavAnI utsukatarUpe rasalakSI (aesthetic) gRhasthAzramanA tabakkAmAM) bIjI vyaktio sAthe paraspara sahakArathI jarUriyAta rahelI hoya che. svaprayojananiSTha vyaktio emanA vikAsane pravRtta thavAnI bhAvanA ane temanI sAthe AdAnapradAnanA saMbaMdhathI avakAza Ape evA suvyavasthita samAjamAM ja saMbhavI zake ema maeNslo joDAvAnI taiyArI (mutuality and Sharing) ane vRddhAvasthAmAM mAnatA (..human specimens needs good societies to bIjI vyaktio mATe javAbadArI (responsiblity) svIkAravAnI, e actualize themselves as good specimens) kevI kamamAM judA judA sAmAjika dharmo (social roles) mATe yogyatA keLavAtI samAjavyavasthA suvyavasthita gaNAya enI carcA yuropanI tatvaciMtananI jAya che ema meslo mAnatA. A saMdarbhamAM ApaNe bhAratanA prAcIna paraMparAmAM sauthI vadhu prabhAvazALI rahelA prAcIna grIsanA ciMtaka pleTonA guhyasUtrakAroe yojelI saMskAravidhio vize vicAra karIe to ApaNane samayathI thatI AvI che. e carcAmAM koI vAra vyakti kendrasthAne rahI samajAze ke e saMskAravidhiono uddeza paNa vyaktine tenA vikAsanA che ane koIka vAra samAja kendra sthAne rahyo che. paraMtu bhAratanA prAcIna judA judA tabakkAomAM saraLatAthI praveza karAvavAno hato. e zAstrakAroe vyakti ane samAjane parasparapoSaka evo varNAzramano saMskAravidhio dvArA vyaktinA samAjadharmomAM vaividhya keLavAtuM, vyakti Adarza prajA samakSa mUkyo hato. anAdikALathI bhAratamAM judA judA brahmacaryAzramanA ane gRhasthAzramanA dharmonuM niSThApUrvaka pAlana karI prasanna mAnavavaMzomAMthI UtarI AvelI anekabhASI jAtiono zaMbhumeLo rahyo vAnaprasthAzrama mATe yogyatA keLavatI ane koI koI vyaktio tethI hovAthI varNAzramadharmanA AcaraNamAM jAtajAtanI vikRtio udbhavI hatI, AgaLa jaI mokSa (mestonA zabdomAM beyond self-actualizing, paNa varNAzrama vyavasthAno mULa uddeza dareka varNano jIvana nirvAhano giving up external supports and being rooted in vyavasAya nizcita karI te te varNanI vyaktione jIvananirvAhanI oneself, eTale ke bhagavadgItAnA bIjA adhyAyanA paMcAvanamAM harIphAImAMthI bacAvavAno hato. jethI cAre varNanI vyaktio dharma, artha zlokanI bIjI paMktimAM varNavelI mAtmAnyAtmanA tuSTa evI sthiti ane kAmanA puruSArtho dvArA potAno vikAsa sAdhI zake ane te sAthe pratye gati karatI. potapotAnA varNanAM kartavyonuM niSThApUrvaka pAlana karI samAjane paNa poSI zake che. zrIkRSNa bhagavadgItAnA trIjA adhyAyanA 11mAM zlokanI bIjI paMktimAM 'parasparaM bhAvayantaH zreyaH paramavIrNa (eka bIjAne netra yajJa. poSI parama zreyane pAmo) evo upadeza Apyo che te e samayanI dharmazraddhAne anusarI devo ane manuSyoe ekabIjAne poSavAno che, saMghanA upakrame nIce pramANe netra yazonuM paNa ApaNe bhagavadgItAnA kartAne anyAya karyA vinA e upadeza Ayojana thayuM che : vyakti ane samAjane parasparapoSaka banavAno anurodha karato hovAno , (1) ravivAra, tA. 17mI okTobara, 1993nA roja veDachI dhaTAvI zakIe. vaLI ApaNA prAcIna guhA sUtromAM devayajJa, pitRyajJa, (ji. surata) mukAme zrI jayavadanabhAI ratilAla RSiyajJa, atithiyajJa ane bhUtayajJa e pAMca mahAyajJo dareka gRhasthAzramI mukhatyAranI Arthika sahAyathI tathA ravizaMkara mahArAja sAruM Avazyaka kartavyo gaNAvyAM che temAM paNa vyaktine samaSTimAMthI je AMkhanI hospiTala-cikhodarAnA sahayogathI kaMI maLyuM hoya tenuM zaNa cUkavavAnI bhAvanA hatI ane koI koI vyaktio e badhAM RNa cUkavI varNAzramanA cothA puruSArtha mokSanI (2) ravivAra, tA. 28mI navembara, 1993nA roja pATaNa siddhi arthe pravRtta thatI. (u. gujarAta) mukAme pATaNanA sadagRhasthonI Arthika | meslo mAnatA ke AvI rIte svaprayojaniSTha jIvana jIvatI vyaktinI sahAyathI tathA ravizaMkara mahArAja AMkhanI zArIrika ane mAnasika zaktiono utarottara vikAsa thato rahe che, . hospiTala-cikhodarAnA sahayogathI temanAmAM sarjakatAnA nitya navIna unmeSo pragaTe che, te badalAtI (3) zanivAra-ravivAra, tA. 4 thI ane pamI Disembara, paristhitio pratye potAnA aMtastatvone anurUpa pratibhAvo ApI zake ( 1993nA roja guMdI (tA. dhaMdhukA) mukAme zrI muMbaI che ane potAnA atIta sAthe anusaMdhAna jALavI zake che. chatAM tenI jaina yuvaka saMghanI Arthika sahAyathI ane vizva vAtsalya aNadhaTatI pakaDamAMthI mukta rahe che. vaLI evI vyakti potAnA auSadhAlaya-guMdInA sahayogathI svabhAvamAM dareka vyaktimAM hoya che evA pauruSeya ane aiNa aMzo vacce samatulA jALavI zake che. meslo ema paNa mAnatA ke mANasanI 0 maMtrIo
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * prabuddha jIvana tA. 16-997 ane tA. 16-10-93 1 paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA janmazatAbdI varSa medhANI vagere karI, zrI maNi nI sthApanA tema * D sUryakAMta cho. parIkha . sva. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnI janmazatAbdInuM varSa 18mI jUna, 1911mAM temaNe lagna pahelAM temanI bhAvi patnIne ghaDavA mATe je 1993thI zarU thayuM che. A chellA sau varSamAM bhAratanA itihAsamAM patravyavahAra karelo te tenuM sUcaka che. e jamAnAmAM bhAgye ja vivAhita keTalA badhA jabaradasta pheraphAro thayA teno vicAra karIe chIe tyAre loko A rIte paraspara patravyavahAra karatA. eTale paramAnaMdabhAI hRdayathI paramAnaMdabhAI paNa e badhA pheraphAromAM keTalAka mahatvanA banAvo sAthe ja sAmAjika sudhAraNAnA vicAro dharAvatA hatA. saMkaLAyelA hatA jemAM mukhyatve to bhAratanI AjhAdInI laData che. eTale paramAnaMdabhAinA manamAM sAmAjika ddhatinuM je citra hatuM tene kAraNe paramAnaMdabhAinA jIvanano moTo bhAga bhAratanI AjhAdInA varasomAM 1928mAM muMbai jaina yuvaka saMghanI sthApanA temaNe ane temanA mitro banelA mahatvanA banAvo sAthe saMkaLAyelo che, tema gaNIe to khoTuM zrI ratilAla koThArI, zrI maNilAla mahokamacaMda zAha, DaoN. vRjalAla nathI. meghANI vageree maLIne karI ane e rIte ja potAnA vicArone AvakAra - paNa, te uparAMta, sva. paramAnaMdabhAi eka prabuddha jaina hatA. janma ApavA mATe temaNe eka saMghabaLa UbhuM karyuM. jaina samAjamAM bALadikSA ane saMskAre teo jaina hatA. paraMtu eka jaina tarIke roja darzana karavA e sAmAnya hatI, tenI sAme A saMdhe jehAda pokArI. temaja sAdhuonI javuM, upAzrayamAM javuM, parvomAM ekAsaNI karavA, e badhAthI teo para zithilatA, daMbha ane pAkhaMDa sAme paNa AMdolana calAvyuM. gAMdhIjInA hatA. vyavasAye solIsITara paraMtu solIsITara tarIke kArakirdI zarU karI vicAranA sparze. strI-puruSa samAnatA, vidhavAvivAha, aspRzyatAno ane jhaverAtanA dhaMdhAmAM joDAyA. jhaverAtano dhaMdho paNa emaNe kAMi mana virodha vagere prazno jemajema AvatA gayA tema tema temaNe temAM lokajAgRti mUkIne karyo nahIM ke jethI dhana saMcaya karI zake. e mATe emaNe cAlu phelAvavA mATe te vakhatanA sAmayikomAM ane dainikapatromAM lekho lakhyA. karelI potAnI peDhI varaso sudhI temanI mitra maMDaLanI beThaka rahI. paraMtu, 1936mAM amadAvAda khAte jaina yuvaka pariSada bharAI tyAre je pravacano teonuM citta haMmezA AjhAdInI laDatamAM bhAga levAnuM ane laData maMda thayA tene kAraNe jaina paraMparAvALA loko hacamacI gayA. A samaye ja hoya tyAre gAMdhIjInA vicAronuM jaina yuvaka saMgha mAraphate pracAra karavAmAM gAMdhIyugano madhyAhanakALa hato. 1930nI mArcanI 12mI tArIkhe lAgeluM hatuM. gAMdhIjInI dAMDIyAtrAne kAraNe dezabharamAM halacala macI ane - paramAnaMdabhAInI bIjI eka vizeSatA paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM paramAnaMdabhAI paNa gAMdhImArganA e satyAgrahamAM pUrNapaNe joDAi gayA. Ayojana karavAnI ane tenA viSayo goThavavAnI hatI. sAmAnya rIte navembara 1931mAM 'prabuddha jaina nAmanuM jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika paNa paryuSaNamAM jaino vyAkhyAno sAMbhaLavA upAzrayamAM jAya, jyAM sAdhu mahArAja vyAkhyAna Ape. jemAM moTAbhAge jainadharmanI paraMparA anusAra zarU karyuM. je vacamAM vacamAM baMdha thayuM, paraMtu 1lI me, 1939nA divasathI ja te vyAkhyAno hoya. paNa, muMbaI jaina yuvaka saMdhe jIvanane vadhu uMDANathI navA svarUpe zarU thayuM. je paramAnaMdabhAInI pravRtti mATenuM mukhya mAdhyama samajavA mATe A vyAkhyAnamALA moTA holamAM goThavavAnuM zarU karyuM. hatuM. 1932 mAM paramAnaMdabhAIe paryuSaNa vyAkhyAnamALA nAmanI eka jemAM anya dharmanA lekhako, ciMtako, samAjasudhArako ane samagra jIvananI viziSTa vyAkhyAnamALA zarU karI. sAmAnya rIte paryuSaNa daramyAna dhArmika dRSTie te vyAkhyAnomAMthI jANavAnuM maLatuM. varasovarasa temAM loko upAzrayamAM jaIne sAdhu-sAdhvIonA haMmeza mujabanA e ja rUDhigata AvanArAnI saMkhyA vadhatI gaI ane te mAraphate muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pravacano sAMbhaLatA hoya che ane dharmanI e paraMparA varaso paryata cAlu kAma paNa vadhatuM gayuM. prabuddha jIvana vAMcanAro varga paNa vadhyo. navA rahI che. paramAnaMdabhAie A paraMparAne paDakArI ane dharmajJAnanA vizALa vicArono jainomAM saMcAra thayo. te badhAnI asara ApaNe muMbaInA dvAra kholatI bIjI samAMtara vyAkhyAnamALA cAlu karI. A samAja jIvanamAM joI zakIe chIe. vyAkhyAnamALAne paMDita sukhalAlajI jevA mahAna ciMtaka ane jaina paramAnaMdabhAinA jIvana upara dRSTipAta karatAM eka vAta emanA vidvAnano pUro Teko maLyo. te vyAkhyAnamALA mAraphate hiMdu, muslIma, jIvanamAM saLaMga jovA maLe che ke teo sadAya navA vicAranA puraskartA pArasI, khristI vagere sarve paMghonA viziSTa ane adhikRta vakatAo hatA. rUDhiona, eka arthamAM teo virodhI hatA, dhArmika saMkIrNatA, pAsathI lokone ghaNa zAna maLavA mAMDyuM. 'janamenI vizeSatAo paNa aMkitA ane mAnavI mAnavI vaccenA bhedabhAvanA e sakhata vidhI vaicArika dRSTie zuM che tenuM jJAna lokone maLatuM thayuM. hatA. mahAtmA gAMdhIthI teo 25 varSa nAnA hatA, eTale jyAre AnaMdanI vAta to e che ke, 1939nI 1lI menA divase prabuddha, 1915-16nI vacce gAMdhIjI bhAratamAM AvyA tyAre paramAnaMdabhAinI jainano pahelo aMka bahAra paDyo tyAre je mahAnubhAvoe temAM lekho umara 24-25 varSanI hatI. 1920-21nI vacce gAMdhIjInuM nAma lakhelA temAM zrI kAkAsAheba kAlelakara, zrI cImanalAla cakubhAI zAha, bhAratanA jAherajIvanamAM jANItuM thayuM. tyAre paramAnaMdabhAIne paNa e zrI jhaveracaMda meghANI ane paramAnaMdabhAI to hatA ja. taMtrI tarIke zrI nAmano khyAla haze ja tema mAnavAne kArAga maLe che. 1919mAM teo maNilAla mahokamacaMda zAha hatA, jeo paNa gAMdhIjInA vicArothI parA ela. ela. bI. thayA, ane motIcaMda gIradharalAla kApaDiyAnI raMgAyelA ane svAtaMtrya senAnI hatA. pahelA ja aMkamAM paramAnaMdabhAino solIsITarsanI peDhImAM kAma karavA mAMDayA paraMta vakIlAtanA dhaMdhAmAM lekha gAMdhIjInI rAjakoTa satyAgraha 5ra hato. tathA e vakhatanI satyaniSThAne jALavI rAkhI zakAze nahi tevo anubhava thavAthI teo koMgresanI AMtarika paristhiti para hato. jyAre taMtrIlekhamAM-zrI jhaverAtanA dhaMdhAmAM dAkhala thayA. te dhaMdhAmAM paNa temane nasIba kahI maNilAlabhAIe mahAtmA gAMdhInA vicAro te vakhatanA samAjane keTalA zakAya tevI dhana prApti na thai. e ja samayamAM emaNe sAmAjika badhA asarakartA hatA te viSe lakhyuM hatuM. tyAra pachInA badhA ja aMkomAM jIvanamAM rasa levAnuM zarU karyuM. 1920 ane 1928 vacceno samaya paramAnaMdabhAinA lekho ApaNe joie chIe tyAre lAge che ke emanuM eka rIte kahIe to sAmAjika pravRttiono utthAnakAraka samaya hato. jIvana dezanI AjhAdInA pravAhomAM pUrepUruM taNAtuM. tema chatAM te vakhatanA gAMdhIjInI e khUbI hatI ke, briTIza hakumata sAme laDavA prajAne taiyAra jaina samAjanI je sthiti hatI temAM ghaNA sudhArA karavA joIe te upara ' karavA mATe temaNe sAmAjika kSetre cAlatI saMkucitatA dUra karavA mATe temanA ! temanA vicAro pragaTa thatA; je temanI vaicArika svataMtratA darzAve che. khAsa karIne yuvako ane strIomAM kAtikArI sAmAjika sudhAraNAonA - varaso pachI zrI maNilAlabhAInA avasAna bAda paramAnaMdabhAi vicAro kelAya te rIte temanA kAmo goThavyA, ane paramAnaMdabhAi upara 1-5-51 thI prabuddha jIvananA taMtrI thayA hatA. sAtatyapUrvaka vIsa paNa tenI asara thai. " varasa sudhI eTale ke potAnA mRtyu sudhI 1971nA eprila mAsa sudhI - evo paNa saMbhava che ke sAmAjika sudhAraNAnA vicAro teo prabuddha jIvananA taMtrI tarIke kAma karatA rahyA. te vIsa varasanA paramAnaMdabhAIne AsapAsanA jagatamAMthI paNa maLyA hoya. kAraNa ke, lAMbAgALAmAM paNa parama AsapAsanA jagatamAMthI paNa maLyA hoya. kAraNa ke , lAMbAgALAmAM paNa paramAnaMdabhAi ApaNane sadAya rASTrIya vicArothI raMgAyelA ane savAre satyAgraha para hato trIlekhamAM- zrI
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-93 ane tA. 16-10-93 7 raMgAyelA lAge che. keTalAya loko paramAnaMdabhAine sadAya yuvAna hoya te rIte ja oLakhatA hatA. Aje paNa emanA aMge vicAra karI Ama chatAM huM eTaluM jarUra kahI zakuM ke 'prabuddha jaina' ke prabuddha chIe tyAre temanA 78 varasanA samagra AyuSyamAM teo satata yuvAna hoya te rIte ja vartyA che. A aMge temaNe pote ja 15-5-39nA prabuddha jainanA aMkamAM eka lekha yauvana ane vRddhatva' upara lakhyo hato, je lakhANa emanA jIvanane samajavA mATe ghaNuM ja lAgu paDe che. jIvana mArA mATe eka prakAranI satyenI upAsanAno athavA to AtmasAdhanAno viSaya banI rahela che ane tethI jANI joine meM aMdaranI samajaNathI anyathA evuM kadI paNa lakhyuM nathI. bhASAmAM Aveza karatAM saMyamane meM vadhAre prAdhAnya ApyuM che, koipaNa bAbata viSe spaSTa lakhavAthI nukazAna thavAno saMbhava hoya tyAM maunane meM vadhAre pasaMda karyuM che, alpAkti temaja atyukti ubhayane varjya gaNIne te banne doSothI mArrA lakhANane bane teTaluM mukta rAkhavAno meM prayatna sevyo che ane anivArya lAgyuM tyAM kaDaka bhASAno kadi prayoga karyo che, ema chatAM paNa, satyane bane tyAM sudhI mitabhASI rUpa ApavAno meM Agraha sevyo che. teo lakhe che, 'yauvana e jIvanano koi cokkasa samaya nathI. paNa mANasanI cokkasa prakAranI sthiti che. te lAla bharAvadAra gAla, goLamaToLa zarIra ke dhamadhamATabharI vANIno viSaya nathI, yauvana eTale aDaga icchA-zakti, gagana vihArI kalpanA, unnata lAgaNIono AvirbhAva, jIvananA uMDANamAM vahetAM jharaNAmAMthI udabhavatI koI anupama tAjagI. amuka varasonuM jIvana vyatIta thavAnA kAraNe ja koi vRddha banI jatuM nathI. AdarzathI cyuta thavA sAthe ja, bhAvanAono tyAga karavA sAthe ja-vRddhatvano prAraMbha thAya che. ummara vadhatAM cAmaDImAM karacalIo jarUra paDavA mAMDe che paNa jIvanamAM rasa-ullAsa-lupta thatAM AtmA paNa karamAvA mAMDe che. ciMtA, AzaMkA, potAnI jAtamAMthI ja avizvAsa, bhaya ane nirAzA-A ja sAcuM ghaDapaNa che ane A sarvanuM AkramaNa thavA sAthe AtmAnuM satva nAza pAme che ane sadA vikasatuM caitanya lupta thAya che.' jeTalI tamArAmAM zraddhA eTalA tame juvAna, jeTalI tamArAmAM AzaMkA eTalA tame vRddha. jeTalo tamArAmAM AtmavizvAsa eTalA tame taruNa, jeTalo tamArAmAM bhaya eTalA tame vRddha, jeTalI tamArAmAM AzA eTalA tame yuvAna, jeTalI tamArAmAM nirAzA eTalA tame vRddha. paramAnaMdabhAi sadAya yuvAna hatA teno anubhava jaina yuvaka saMdhanA kAryakarone haMmezA thato. paramAnaMdabhAinI be mukhya pravRttio-prabuddha jIvana ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA. te aMge temanA avasAna pachI muMbainA agragaNya solIsITara ane paramAnaMdabhAinI A badhI pravRttionA samarthaka evA sva. zrI cImanalAla cakubhAI zAhe 16-5-71nA prabuddha jIvananA aMkamAM suMdara vAkyothI aMjali ApI che. temaNe zrI paramAnaMdabhAine aMjali ApatAM lakhyuM hatuM ke "sadagatanI mukhya be pravRttio, prabuddha jIvana ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA viSe zuM karavuM teno vicAra karavAno hato. mitrono Agraha hato ke, A pravRttio cAlu rahevI joie. paramAnaMdabhAi A kAma pAchaLa potAno badho samaya ane zakti ApatA. A banne pravRttionuM je ucca dhoraNa rahyuM che te jALavI zakAya to ja te pravRttio cAluM rAkhavAnI sArthakatA lekhAya. temanuM sthAna koi lai zake tema nathI. A kAma mATe mArI yogyatA nathI.' prabuddha jIvana prabuddha jIvana e paramAnaMdabhAinI mukhya pravRtti ane jIvana sAdhanA mATenuM vAhana hatuM, te ApaNe temanA ja zabdomAM joie. A rIte paccIsa varSa pUrAM karatAM saMghanA mukhapatranA saMpAdanakAryanI javAbadArI saMbhALavAnuM kAma vacagALAnuM eka varSa bAda karatAM, mArA bhAge AvyuM che. A saMpAdana kArya meM khUba acakAtA ane saMkocAtA mane svIkAreluM, paNa dhIme dhIme sUjha paDatAM e kArya mArA mATe saraLa ane prasannajanaka banatuM rahyuM che. A saMpAdanakArye mane aneka rIte ghaDyo che ane mArA vikAsamAM khUba pUravaNI karI che. 'sauthI vadhAre to huM zrI muMbai jaina yuvaka saMdhano RRNI banyo chuM ke, jeNe mane eka sAmAjika patranuM kI paNa rokaToka sivAya ATalA lAMbA samaya sudhI yatheccha saMpAdana karavAnI sagavaDa ApI che ane e rIte AjanA vicAra pravAho sAthe gatimAna rahevAnI mane aNamola taka ApI che. AvA sAmayika patranuM ATalA lAMbA samaya sudhI saMpAdana karavAnuM ane aneka bAbato ane vyaktio viSe TIkATIppaNa karatA rahevAnuM eTale mAgathI anekanAM mana-dila dubhAvavAnuM banyuM hoya e svAbhAvika che. 'gAMdhIjI viSe navuM lakhavAnuM kazuM ja na sUjhe, chatAM mAthA upara gAMdhIjayantI che to tene lagatA aMkamAM gAMdhIjI aMgenuM lakhANa pragaTa thavuM ja joie evo Agraha meM kadI sevyo nathI. sAdhAraNa rIte viSaya ke vyakti aMge manamAM viziSTa saMvedana pedA na thAya ane antaHpreraNA (inara arja) na anubhavAya te viSaya ke vyakti viSe samaya ke prasaMganI mAMga hoya to paNa, meM lakhavAnuM TALyuM che.' 'Aje dezamAM temaja duniyAmAM banatI aneka ghaTanAo ane nirmANa thatI avanavI paristhitio aMge prabuddha jIvananA vAMcakone samyaka mArgadarzana maLatuM rahe evo meM haMmezAM manoratha sevyo che. ema chatAM atiparimita viSayone 'prabuddha jIvana' sparzI zakyuM che. Ama chatAM paNa mAruM samagra ciMtana ane lekhana 'prabuddha jIvana' bane teTaluM sAruM ane suMdara banAvavA upara kendrita hoya che. sadbhAgye ApaNe jemane AdaraNIya gaNIe tevI keTalIka vyaktionA 'prabuddha jIvana' upara sadbhAva nItarato meM anubhavyo che ane AmAM mArA sarva parizramanuM vaLatara maLI rahetuM meM mAnyuM che. viSaya, vastu ane vyaktio vize mAruM darzana vizada ane satyasparzI banatuM rahe ke jethI 'prabuddha jIvana' dvArA tenA vAMcakone huM samyaka mArgadarzana ApI zakuM-AvI mArI uMDA dilanI haMmezA prArthanA rahI che.' paramAnaMdabhAinA avasAna pachI prabuddha jIvananA 16-5-71nA viziSTa aMkamAM je lokoe temanA mATe lekho lakhyA tenAM keTalAMka mathALA nIce mujaba che, jenAthI paramAnaMdabhAinuM samagra vyaktitva chatuM thAya che. jJAnaprajJAnA yojaka ane nayavAdanA niSNAta, saMniSTha loka zikSaka, karmayogI, prabuddha AtmA, parama AnaMdanA upAsaka, nisvArtha samAjasevaka, satya, zivaM, sundaramnA upAsaka, nispRhI satyazodhaka-vicAraka, jaina dharmanA mArTina lyuthara, prabuddha jAgRta paramAnaMdabhAI, vinodapriya paramAnaMdabhAI, virala patrakAra, sevAmUrti paramAnaMdabhAI...vagere vagere.. AthI vizeSa paramAnaMdabhAI mATe ApaNe zuM vizeSaNo vAparI zakIe ? temanA sAmAjika jIvananA ghaNA cAhako hatA, ane Aje paNa temane yAda karIne temane temanI pravRttione AgaLa calAvanArA je mitro che, teo paramAnaMdabhAInI janmazatAbdInuM varSa temanA jIvanavicArone AgaLa vadhAravAmAM ujave e ja ApaNe IcchIe. paramAnaMdabhAInA jIvananI bIjI ghaNI vizeSatAo hatI. teo pravAsanA zokhIna hatA. navuM navuM jovuM, jANavuM temane khUba gamatuM. ane teno anubhava muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone avAranavAra thato. nAnAmoTA pravAsaso goThavAtA temAM teo jatA. paramAnaMdabhAInI jIvanazatAbdInuM varSa emanA jIvana, sAhitya ane kArya vize, sAmAjika paribaLaLo vize, gAMdhIjI ane ahiMsaka laData vize ema vividha prakAranAM vyakhyAno, parisaMvAdo dvArA tathA puraskAra-pAritoSiko dvArA UjavavAnI bhAvanA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI ane paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhinI che e bahu AnaMdanI vAta che. unn
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana, tA. 16-9-97 ane tA. 16-193 saMgha dvArA Ayojita Arthika sahAyano kAryakama zrI zivAnaMda mizana hospiTala (vIranagara) nI vividha yojanA mATe A paryuSaNa parva daramiyAna noMdhAyela rakamanI yAdI 100000 zrI caMdarayA phAunDezana haste zrI 5000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 5000 zrI sunItAbena pI. kApaDiyA joinTa , kapUrabhAI caMdarayA . 5000 zrI hiMmatalAla DAhyAbhAI koTharI TrasTa , ekAunTa 25000 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa haste haste zrI zailezabhAI koThArI 5000 mAtuzrInA smaraNArthe haste sudhAbena Ara. jayaMtIlAla pI. zAha 5000 zrI pI TI. zAha phAunDezana haste - tolATa 25000 zrI nayanAbena pArekha cerITebala TrasTa anasuyAbena ' 5000 zrI kusumabena narendrabhAi bhAu haste ramezabhAI pArekha 5000 ravicaMda sukhalAla zAhanA parivAra 5000 zrI kirITa ema. zAha 25000 zrI konTesTa pablika cerITebala TrasTa - taraphathI 5000 zrI uSAbena surezabhAI zAha 15000 ghoghArI jaina samAja cerITebala TrasTa 5000 zrI hasamukhalAla dIpacaMdabhAI zAha 5000 zrI prabhAvatI cerITebala TrasTa (sAutha bombe) ' haste kalpAbena 5000 zrI bhAvezabhAI ane zrI surezabhAI 15000 caMdulAla mohanalAla jhaverI cerITebala 5000 zrI ramAbena vorA 5000 zrI ramAbena kApaDiyA TrasTa haste tArAbena jhaverI 5000 zrI sva. ramela maMgaLajI mahetAnA pa000 zrI virala bhUpendra bhAvezrI 15000 thI AzItAbena kAMtilAla zeTha smaraNArthe 5000 zrI ramaNalAla nagInadAsa zAha 12500 zrI cImako bAyo meDikala ejInyarIMga 5000 zrI lAlabhAi jeThubhAI mahetA cerITebala cerITebala TrasTa TrasTa, 5000 zrI sAkarabena vasanajI 11000 zrI ke. ke. modI cerITebala TrasTa 5000 eka bahena 5000 zrI mesarsa InTaranezanala sarjIkala 11000 zrI navanIta prakAzana ha. zrI DuMgarazI 5000 zrI hIrAlAla TI. DagalI koraporezana rAmajI gAlA 5000 zrI mAMDavI meDikala sTora 5000 zrI naTavaralAla becaradAsa jasANI ane . 11000 pIyUSabhAI esa. koThArI 5000 zrI atulabhAI vI. zAha vanItAbena naTavaralAla jasANI cerI. 11151 cInubhAI chaganalAla zAha (zera bajAra) 5000 zrI nagInabhAI pI. zeTha TrasTa 11151 dhIrajalAla paramANaMdabhAI desAI 5000 zrI kezavabhAi bhaNazALI TrasTa haste 5000 zrI puSpAbena bipinacaMdra kApaDiyA 10000 zrI amIcaMda Ara. zAha zarmAbahena bhaNazALI 5000 DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA 10000 zrI pethANI cerITebala TrasTa haste 5000 vakIla umedacaMda becaradAsa TrasTa , 5000 zrI atulabhAI sI. zeTha tathA benazrI surezabhAI pethANI pa000 zrI jIvaNalAla vIracaMda mahetA naMditAbena e. zeThanA parivAra taraphathI 10000 zrI kALIdAsabhAI dozI 5000 zrI kAMtilAla nAraNadAsa zAha 5000 zrI zAMtilAla eca. mahetA 10000 zrI kusumabena ratilAla zAha - (taLAjAvALA) 5000 sva. bhAgIrathI ramaNIkalAla jozInI 10000 zrI cImanalAla jamanAdAsa kuvADiyA 5000 zrI vimaLAbena jI. zAha cerITebala TrasTa smRtimAM haste ramaNIklAla jozI ane vijayAgaurI cImanalAla 5000 zrI satyavatIbena rAjendrakumAra zAha 5000 zrI ke. ena. jI. Ara mArlDa cerITebala kuvADiyAnA smaraNArthe haste, 5000 zrI narendrabhAi jI. zAha TrasTa prabhAvatIbena nemicaMda kuvADiyA tathA 5000 zrI kaMtilAla vasA 5000 zrI dilhI jaina saMgha haste zrI zailezabhAI nemicaMda cImanalAla kuvADiyA 5000 zrI bipInabhAI jaina koThArI 10000 zrI motIlAla DAhyAbhAi jhaverI haste 5000 sva. cunIbhAI khImacaMdabhAInA jagadIzabhAI 5000 zrI rAyacaMda lallubhAI saMghavI haste smaraNArthe 10000 zrI choTAlAla nAthAlAla zAha cerITebala . manubhAI saMghavI 5000 zrI heMmata jagamohanadAsa saMghavI TrasTa 5000 zrI prakAzabhAI DAhyAbhAI kAlabhAI. pa000 zrI dhIrajalAla talakacaMda zAha ceriTebala 10000 zrI royala kemisTa haste mukuMdabhAI gAMdhI 5000 zrI AratIbena madhusUdana vorA - TrasTa 7500 zrI caMpAbena ratanacaMdanA smaraNArthe 5000 zrI mahArASTra ejInIyarIMga kuM. 5000 me. arajaNa eDa devajI khImajI 7500 zrI cInubhAi chaganalAla (kvoliTI 5000 zrI madhusUdana hIrAlAla zAha, sArvajanika TrasTa kanTrakzana) 5000 zrI kaMcanabena ThAkoradAsa ghaDiyAlI 5000 zrI jayaMtIlAla phattecaMda phAunDezana 5000 rDo. ramaNalAla cI. zAha tathA zrI 5000 zrI Indubena harakIzanadAsa udANI 2500 zrI ema. ena. dozI mAnava kalyANa tArAbena zAha 5000 zrI cImanalAla kezavajI joInTa kendra 5000 zrI cImanalAla je. zAha ekAunTa .. 2500 zrI mANikalAla zIvalAla borA 5000 zrI esa. ema. zAha enDa kuM. haste 5000 zrI je. vI. mahetA cerITebala TrasTa 2500 zrI kalpAbena sI. jhaverI * nIrabena tathA subodhabhAI 5000 zrI rasilAbena jyasukhalAla pArekha 2500 zrI surezabhAi sI. jhaverI 5000 zrI bhAnu cerITI TrasTa haste zrI 5000 zrI tArAmatIbena guNavaMtarAya zeTha 2500 zrI mahetA ceriTebala TrasTa pravINacaMdra ke. zAha 5000 zrI madhubena tribhuvanadAsa pArekha 2500 zrI tArAbahena DAhyAbhAI koThArI 5000 zrI kamaLAbena dIpacaMda zAha haste zrI . 5000 sva. hIrAlAla nAthAlAlanA smaraNArthe 2500 zrI jayaMtIlAla zAha ' caMdrakAMta dIpacaMda zAha haste uSAbena surezabhAI zAha 2500 zrI harakIzanabhAI pArekha
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 ane tA. 16-10-93 ,, ,, prabuddha jIvana .. . 2500 zrI mahAvIra ilekaTroniksa 2500 rU. samaratabena talakacaMda zAhanA 2500 zrI navInabhAI, premacaMda zAha 2500 zrI yazomatIbena zAha " ja smaraNArthe hasta rekhAbena harSadarAya zAha 2500 zrI mahendrabhAI je. zAha tathA arUNAbena 2500 zrI mInAbena kiraNabhAI gAMdhI 2500 eka bahena haste jAsudabena nAthAlAla mahendrakumAra zAha 2500 rDo. kamalAbena mahAdeviyA 1 . parIkha 2500 zrI naMdu Droparsa 2500 eka bhAI 2500 lAyansa kalaba opha geTave cerITI phaMDa. 2500 zrI hemalatAbena pArekha 2500 zrI tArAbena vADIlAla gosaliyA : haste ramIlAbena saMghavI 2500 zrI lAbhubhAI jI. mahetA 2500 zrI zAradAbena bAbulAla zAha 2500 pU. bA samaratabena hIrAcaMda vorA haste 2500 zrI sI. ena. saMdhavI ceriTebala TrasTa 2500 lAbhubhAI vI. saMghavI jamanAdAsa vorA 2500 zrI sumitrAbahena manaharalAla zeTha 2500 eka bahena 2500 lIbarTI bokSa menyuphekyarIMga kuM.' esTeTa haste zrI manaharalAla 2500 eka bahena ' 2500 zeTha kAMtilAla chaganalAla gIradharalAla zeTha 2500 zrI vidyAbena mahAsukhabhAI 2500 zrI kArtika bI. zAha 2500 zrI dhanIbahena navInabhAi zAha khaMbhAtavAlA 2500 zrI pravINabhAI sI. bhaNazALI 2500 zrI sarasvatIbena DAhyAbhAi jhaverI haste 2500 sva. jI. 5. mahetAnA smaraNArthe haste 2500 zrI maNibena goviMdajI zAha - nIrubahena manoramAbena 2500 zrI nirmaLAbena IndralAla zeTha 2500 zrI nIru enDa kuM. haste bhUpendrabhAI 2500 zrI maNibena khuzAlacaMda dhuva haste sureza 2500 zrI jyotikAbena nAnacaMda koThArI jhaverI khuzAlacaMda dhuva , 2500 zrI suhAsa TekSaporTu prA. lI. 2500 zrI zitala aruNa saMghavI ane tulasI 2500 zrI kezavalAla bulAkhIdAsa '2500 zrI caMpakalAla sI. cokasI bharata saMghavI 2500 zrI cImanalAla ThAkoradAsa jhaverI haste 2500 zrI smitAbena snehala saMghavI 2500 be baheno suzIlAbena jhaverI 2500 zrI zobhanAbena khAMDavAlA , 2500 pArakIna bradharsa haste prANalAlabhAi 2500 zrI kusumabena surezabhAI parIkha 2 500 zrI amitAbena mukezabhAI saMdhavI 2500 zrI mahAsukhabhAi maNilAla mahetA 2500 zrI ke. TI. modInA phemilI taraphathI 2500 sva. lavacaMda ThAkarazI vasAnA smaraNArthe (2500 zrI savitAbena ke. pI. zAha 2500 zrI saMdhavI harajIvanadAsa goradhanadAsa haste cImanalAla ela. vasA 2500 zrI kizorabhAI rasiklAla cerITI TrasTa 2 500 zrI bhAratIbena gajendrabhAI kapAsI 2500 zrI mesarsa jAvaMtalAla choTAlAla 2500 samarpaNa TrasTa 2500 zrI vikramabhAI jazavaMtabhAI giradharabhAi 2500 zrI kumudabena rasikalAla bhaNazALI . 2500 zrI bhUpendrabhAI gAMdhI 2 500 zrI vI. ke. mahetA enTaraprAIjhIsa 2500 thI vasaMtalAla vADIlAla 2500 zrI maNilAla ke. zAha haste pAnabAI 2500 zrI apUrva bhUpendrabhAi zAha 1. 2500 zrI velajI ladhAbhAI zAha 2500 zrI maMjulAbena lalitacaMdra dhruva phAunDezana 2500 zrI arpaNAbena bhUpendrabhAI zAha 2500 zrI bhAicaMda mahetA cerITebala TrasTa 2500 zrI bI. sI. TolATa 2500 zrI hemala jayeza ajamerA 2500 zrI vasumatIbena bhaNazALI 2500 zrI pravINa ema. jhaverI 2500 zrI hIrAlAla ThAkoralAla kezavalAla 2500 zrI jayaMtIlAla lavajIbhAI haste 2500 zrI suvarNAbena dalAla - mahetA TrasTa haste mIrAMbahena mahetA manubhAI 2500 zrI jenIbAI TrasTa 2500 zrI bhagavAnadAsa phatehacaMda 2500 zrI surezabhAi jI. mahetA ' 2500 zrI vinara buka senTara (copATI) haste 2500 zrI madhurIbena eca. jhaverI 2500 zrI pratApa vI. zAha khImajI kuMvarajI 2500 zrI satIza saMghavI 2500 zrI dharmabena maNilAla mahetA 2500 zrI prajJAcakSu dIpakabhAInA janmadivase 2500 zrI prabhAbena rasikalAla haste bahena 2500 zrI pradIpa suzIlacaMdra saMghavI 2500 zrI hasamukhabhAi cImanabhAI kuvADiyA . vakIla 2500 jaina jAgRti senTara senTrala borDa 2500 zrI sI. TI. ghaDiyAlI ' 2500 zrI manasukhalAla cunIlAla jhaverI cerITebala TrasTa haste mahendrabhAI 2500 zrI surabhAI dalAla 2500 zrI harSAbena vI. zAha * 2500 zrI rasikabhAI zAha 2500 zrI ramAbena vI. mahetA tathA zrI uSAbena 2500 eka bahena taraphathI (2505). 2500 sva. caMdanabena pArekha haste bhAratIbena mahetA , 2500 zrI pArula e. mANekalAla pArekha 2500 zrI vanalIlAbahena naTavaralAla mahetA 2500 premajI mAlasI cheDA 2500 zrI IndulAla ema. daphatarI 2500 zrI rasilAbena mahendrabhAI jhaverI 2500 sureza nAthAlAla parIkhanA phemIlI 2500 DaoN. jyotibena jayaMta esa. zAha 2500 zrI bharatabhAI jayaMtIlAla zAha - taraphathI 2500 zrI jayAbena vIrA 2500 zrI kuMjabALA ramezacaMdra koThArI 2500 zrI bhUpendra hiMmatalAla zAha - 2500 zrI vIrendrabhAI sAkaracaMda kAkAbaLiyA 2500 zrI lIlAbahena manubhAI zAha 2 500 zrI AdinAtha TreDiMga kuM. ' 2500 zrI vRjalAla somacaMda gAMdhI dhrAMgadhrA haste 2 500 zrI guNavaMtIbahena mahAsukhabhAI 2500 zrI mInAbahena ema. zAha | vijyAbena : devaDAvAlA , 2500 zrI hirena rasikalAla zropha 2500 zrI vijayAbahena vRjalAla gAMdhI dhrAMgadhrA : 2500 zrI ravi sudhIrabhAI zAha 2500 zrI mohanalAla jhaveracaMda jhaverInA 2500 zrI jayaMtIbhAi zAha , 2500 zrI naTavaralAla dharamazI zAha smaraNArthe haste zAMtAbena mohanalAla . 2500 eka bhAI 2500 zrImaMta pramodabhAI zAha 2500 zrI menAbena jayaMtIlAla cokasI 2500 zrI khuzIbhAI saMghavI parivAra : 2500 zrI aMzubena kRSNakAMta paTela 2500 zrI sevaMtIlAla nemacaMda zAha 2500 zrI jyotsanAbena zeTha 2500 eka sahastha taraphathI 2500 zrI zAradAbena Thakakara tathA zrI 2500 sva. talakacaMda hIrAcaMda zAhanA smaraNArthe araviMdabhAI Thakkara ' ' ' haste harSadarAya TI. zAha (gAmadevI)
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-97 ane tA. 16-10-93 avazya thaI che. enI prAmi : zrI zazika paryuSaNa vyAkhyAnamALA - 7 ahevAla : cImanalAla ema. zAha, kalAdhara zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa sAdhanAnuM ane AtmAnI ArAdhanAnuM hArda paryuSaNa parva che. jIvanamAM vyAkhyAnamALAe A varSe ogaNasAThamAM varSamAM praveza karyo che. jJAna jema saMgItanI anivAryatA che tema mAnavadharmanI paNa AvazyakatA che. ane sAdhanAnI jayota samI ApaNI A paryuSaNa vyAkhyAnamALAne Aje sAMsArika upAdhimAM AtmA veraNacheraNa, chinnabhinna thato jovA zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTano chellAM agiyAra varSathI satata maLe che.tyAre A parvanA divaso e khovAyelA AtmAne zodhI puna: Arthika sahayoga maLato rahyo che. A varSanI vyAkhyAnamALA DaoN. pratiSThita kare che. jaina dharmano pAyAno siddhAMta anekAMta che. A vizvamAM ramaNalAla cI. zAhanA pramukha sthAne ravivAra, tA. 12mI sapTembara, ekAMte darzana to hoI ja na zake. vastune aneka svarUpe jovI enuM ja 1993 thI ravivAra, tA. 19mI sapTembara, 1993 sudhI ema ATha nAma anekAMta. sarvadharma samabhAvane vikasAvavo hoya to anekAMtanuM divasa mATe copATI khAte biralA kaMDA kendramAM yojavAmAM AvI hatI. sthAna samajavuM jarUrI che. A vyAkhyAnamALAno saMkSipta ahevAla nIce pramANe che. | O samakita-prAptinI prakriyA : zrI pravINabhAI sI. '0 avanI prApti : prathama divase A viThya para vyAkhyAna zAhe A viSaya para vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke AtmAnI zuddha ApatAM DaoN. hukamacaMda bhArile jaNAvyuM hatuM ke saMsAramAM jIva duHkhI cetanAnI anubhUti e ja samakita. saMsAranA sarva duHkha, sarva karmano che. duHkhathI bacavA Icche che. paraMtu duHkhathI mukta thavAno vAstavika kSaya karIne mokSanA dvAre pahoMcADanAra samakita che. eTalA ja mATe kahevAupAya tene maLato nathI. tethI tene bhaTakavuM paDe che. tattvArthasUtramAM mAM AvyuM che ke samakita viNa cAritra nahi, cAritra viNa nahi mukti. umAsvAtijIe samyagRjJAna, samaga darzana ane samagu cAritra e samakita e bhava duHkhanI davA che. samakitanI hAjarImAM kadI durgati thatI mokSano upAya che tema kahyuM che. sukhI thavAno upAya AtmAnI pAse nathI. samakita meLavanAra jIva kadI pApI kahevAto nathI. ApaNA Aja che. manuSya tene samajI AtmasAta kare to tenuM du:kha, bhavaduHkha tmAnI mohanIya avasthAno vicAra karIe tyAre lAge che ke A mohanIya avazya dUra thaI zake. saMsAranA sukho, indriyasukho cirakAlIna nathI. avasthAthI mAMDIne saMpUrNa mokSa sudhInI zuddha avasthAe samakita kaI AtmajJAna vinA kharA sukhanI prApti nathI. ' ' rIte pahoMcADe che te tarapha ApaNe lakSa ApavAnuM Avazyaka che. 0 bhagavAna mahAvIrano pUrNayoga : zrI zazikAMta . 0 cAtaka pIe nahi eMThA pANI : A viSaya para mahetAe A viSaya para vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke paropakAra che vyAkhyAna ApatAM zrI manubhAI gaDhavIe cAtaka pakSInuM nuM dRSTAMta tyAM puraskAra che ane namaskAra che tyAM sAkSAtakAra che. RNamukti vinA ApIne kahyuM hatuM ke Aja kAla jIvanamAM sattA ane saMpattine kAraNe muktinI vAta asthAne che. eTalA mATe ja bhagavAnanA pUrNayoganuM prathama azuddhinuM pramANa ghaNuM vadhI gayuM che. ane e azuddhi dharmanA kSetre paNa sopAna RNamukti che. tIrthaMkara paramAtmAe ApaNane be amUlya pravezI gaI che. AjakAla dharmanA kSetramAM paNa vitaMDAvAda ane daMbha vastuo ApI che. eka che siddhAMta darzana ane bIjI che siddhAMta jovA maLe che. mAnavInA kalyANane kendramAM rAkhIne prAcIna kALamAM pAlana mATeno jIvana yoga. bhagavAna mahAvIrasvAmInA jIvanamAMthI ane RSimunio dharmanA upadeza ApatA. evA upadezanI vartamAna samayamAM emanA upadezamAMthI preraNA laI, bhagavAne prabodhelA Atmadarzana, vizeSa AvazyakatA che. paramAtmAdarzana vagere darzanone jIvanamAM utAravAno puraSArtha ApaNe 0 tamaso mAM jatimA : zrI haribhAI koThArIe A ApanAvavo joIe. ' viSaya para vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke Aje jagatanA sarvakSetre jANe - 0ASA muvi mokSa va 35Aya ? A viSaya para vyAkhyAna A aMdhakAra che. A vizvamAM bhogavAdI bhakto. vitaMDAvAdI paMDito, jaDa ApatA pU. sAdhvI zrI sohanakumArIjIe jaNAvyuM hatuM ApaNA vidyArthIo. dhaMdhAdArI guruo, nibhrAta vAlIo, svAthI vepArIo, jIvanamAM rodha, mAna, mAyA, lobhI rUpI kapAyo jyAM sudhI che. tyAM sudhI sattAlolupa netAo, vivekazUnya vyAvasAyiko, lebhAgu lekhako, chIcharA. ApaNA jIvanano utkarSa nathI. A kaSAyothI ApaNe chUTI zakIe. mukta sAhityakAro, raDatA kavio, murajhAelA bALako, utsAha zUnya yuvAno, thaI zakIe to ApaNe mokSa meLavI zakIe. ApaNe vibhAvamAMthI mukta ciDiyA vRddho, mohita mahilAo, pAmara puraSo, palAyanavAdI kAryakaro thaI svabhAvamAM AvavAnuM che. kaSAyone lIdhe ApaNuM bhAvataMtra je malina sarvatra dRSTigocara thAya che. mANasane mANasanuM gairava karatAM AvaDavuM thaI gayuM che. tene zuddha jAgRta ane saceta karavAnuM che. A vizvamAM joIe. mANasane saMvAdI banavuM joIe. saMvAdI mANasanI jIvananA paryAvaraNa praduSaNa vadhyuM che tema ApaNI aMdaranuM praduSaNa paNa vadhyuM che. koI kSetramAM hAra thatI nathI. dharmakSetra Asakti choDavAnuM kSetra che paNa ApaNe ApaNA aMtaramAM DokiyuM karavAnI Teva dharAvatA nathI. aMtara duHkhanI vAta e che ke A kSetramAM mANasanI Asakti vadhatI hoya nirIkSaNa ja Atmonnati karI zake paryuSaNa parvane eTale ja aMtarazuddhinuM che ke tema lAge che. ' ' parva kahyuM che. - ' OdharmadhyAna ane jIvanazaddhi : DaoN. cinabhAI nAyake ' OahiMsA kI vaijJAnitA : A viSaya para vyAkhyAna ApatAM A viSaya para vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke je dhAraNa kare te dharma. zrI DI. Ara. mahetAe jaNAvyuM hatuM ke jainadharmamAM ahiMsAnA vyakti, samAja, rASTra ane samagra vizvane dhAraNa karanAruM cAlakabaLa te siddhAMtanI dhaNI nAvIka chaNAvaTa karavAmAM AvI che. jaina dharmanI ahiMsA dharma che. dharma e manuSyano uttama svabhAva che. dharma eTale jIvana ati vyApaka rUpamAM che ane ethI ja jainadharmane ahiMsAdharma tarIke jIvavAnI dRSTi. 5. sukhalAlajInA mate pAramArthika dharma e ja jIvananI paNa oLakhavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke je vastune muLagata bAbata che. Aje ApaNe dharmane bhIkhanuM sAdhana banAvI dIdhuM banAvavAno tamane adhikAra nathI te vastune naSTa karavAno paNa tamane che! AMkho baMdha karo ane dilanI daSTi udhADo e ja dharma che. jaina adhikAra nathI. dareka prANImAM jIva che. mRtyu koIne gamatuM nathI. prANI paraMparAmAM samyaga jJAna, darzana, ane cAritrane ja dharma kahyo che. ApaNe tyAM e hiMsAnuM varavuM svarUpa che. A vizvamAM bhagavAna mahAvIranI 'T darzana khorTa hoya pachI ApaNI daSTimAM doSa Ave ja. dharma e dekhADe. pachI ahiMsAnA sauthI moTA samarthaka mahAtmA gAMdhI rahyA che. karavAnuM ke pradarzana karavAnuM sAdhana nathI. dharma manuSyanI AMtarika bAbata O Atmakhoja : pU. zrI jazubAI mahAsatIjIe A che. dharma e jIvanazuddhinuM sAdhana che. viSaya para vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke Ajano mAnavI pratiSThA, O jIvana-saMgIta ane mAnavadharma : A viSaya para paisA ane parivAra tarapha ja dRSTi kare che. AtmA tarapha to tenI najara vyAkhyAna ApatAM zrI hemAMginI jAIe jaNAvyuM hatuM ke jJAnanI ja nathI. 5ranI zodhamAM, paranI prAmimAM paDelo jIva sva tarapha vaLato.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 ane tA. 16-10-93 prabuddha jIvana , ja nathI. jyAM sudhI dharmabhAvanA keLavAze nahi, jijJAsAbhAva jAgRta thaze . raMgamaMca para aneka samasyAo ubharI rahI che. samasyAo pedA nahiM tyAM sudhI anaMta guNonA svAmI evo AtmAM maLavAno ja nathI. karavAvALo manuSya che ane samasyAonuM samAdhAna karavAvALo paNa jemane paramAtmA prami zraddhA che te badhA ja sAdhako dhyAna, svAdhyAya, manuSya ja che. mAnavInuM citta dhaNuM caMcaLa che, mana marakaTa samuM che. tene tapa, japa kare che. A badhA anuSThAno zA mATe karavAmAM Ave che ? kanTrola karavA mATe yuvAcArya mahAprajJajIe eka mArga batAvyo che te mananI aMdara A prazna UThe che. teno turata ja javAba maLe che. AtmA che prekSAdhAnano. prekSAdhyAna e jIvana vijJAnanuM mahattvapUrNa aMga che. mATe karIe chIe. AtmA mATe A badhuM karo cho paNa AtmAne tame pekSAdhAna cittane nirmaLa rAkhe che ane AtmAno sAkSAtkAra karAve che. joyo che kharo ? AtmAne jANavAnI, samajavAnI tAlAvelI na thAya AtmAno sAkSAtkAra karavo e ja ApaNuM lakSa hovuM ghaTe. Aje vizva tyAM sudhI tamAro utkarSa nathI. aMge ApaNe jeTaluM jANIe chIe eTaluM ApaNI jAta aMge jANatA | O apramAda : A viSaya para vyAkhyAna ApatAM zrI nemacaMda nathI. ApaNe ApaNI jAtane oLakhatA thaIzuM tyAre ja ApaNuM jIvana gAlAe jaNAvyuM hatuM ke apramAda-apramatta dazA e bhAratIya darzanano tanAva mukta banI zakaze. prekSAdhyAna A ja vAta zIkhave che. addabhUta zabda che. sUtrakRtAMgamAM kahyuM che ke pramAda karmabaMdhanuM kAraNa | O zraddhA parama durlabha che : A vyAkhyAnamALAnA chellA che ane apramAda karmathI mukta thavAnuM kAraNa che. apramAda eTale satata divasanA chellA vaktA prA. tArAbahena 2. zAha hatA. teo jAgRti. zraddhA ane puruSArthathI mukti taraphanI yAtrA. bhagavAna mahAvIre guNopAsanA e viSaya para vyAkhyAna ApavAnA hatA paraMtu nAdurasta uttarAdhyayana sUtranA dasamA adhyAyamAM gautamasvAmIne vAre vAre kahyuM tabiyatanA kAraNe teo vyAkhyAna ApavA AvI nahi zakatAM temanI che : he gautama ! kSaNa mAtrano pramAda nahi kare. je rIte dAbhanI aNi putrI zrI zailajA cetanakumAra zAhe uparokata viSaya para vyAkhyAna para jhulatuM jhAkaLanuM bindu bahu alpa samayamAM kharI paDe che tevI ja ApatAM kahyuM hatuM ke jyAM vijJAnanuM kSetra pUruM thAya che tyAMthI dharmanuM rIne AyuSya kSaNabhaMgura che. jIvana tUTyA pachI saMdhAtuM nathI. apramAda kSetra, zraddhAnuM kSetra zarU thAya che. buddhi ane tarkanuM kSetra ghaNuM moTuM che, amRtano ane pramAda mRtyuno mArga che. paNa zraddhAnA kSetra pAse te ekadama nAnuM gaNAya. A duniyAmAM cAra | O ladhutAse prabhutA mile : prA. rameza davee A viSaya vastuo parama durlabha che : (1) manuSya jIvana (2) dharma zravaNa (3) para vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke A jagatamAM je mAnavI nAno, namra, dharma zraddhA ane (4) saMyamanuM baLa. vizvAsa buddhijanya che to zraddhA sUma ane halako bane che te ja mahAna bane che. eTale ja tulasIdAse bhAvukatA para AdhArita che. sAcI zradhva eTale koI paNa jAtanA laukika gAyuM che : "laghutA se prabhutA mile, prabhutA se prabhu dUra. je moTo che, phaLanI IcchA rAkhyA vinA mAtra mokSa prAptinI IcchA rAkhavI te. evI mahAna che tenAthI prabhu dUra thatAM jAya che. je name che te prabhune game zraddhAne bhagavAne durlabha kahI che. tene mATe sAcA deva, sAcA guru ane che. kSamA, namratA ane saraLatA e ladhutAnA pAyA che. ahaMnuM visarjana sAcA dharmanuM AlaMbana jarUrI che. ane daMbhano tyAga e prabhune pAmavAno mArga che. je namato nathI te - A vyAkhyAnamALAmAM dararoja vyAkhyAnono prAraMbha thatAM pahelAM kALanA gartAmAM pheMkAI jAya che. ane je name che tenI pAse kALa paNa - eka klAkano bhaktisaMgItano kAryakrama rajU karavAmAM Avyo hato. saMdhanA hArI jato hoya che. maMtrI zrI nirubahena esa. zAhe dararoja prAraMbhamAM prArthanAnI rajUAta | O mananI jIna : A viSaya para vyAkhyAna ApatAM DaoN. karavAnI sAthe bhakti saMgItanA kalAkArono paricaya Apyo hato. sarvazrI devabALA saMdhavIe jaNAvyuM hatuM ke mAnavInA baMdhana ane muktinuM zobhAbahena saMdhavI, kusumabahena zAha, bhAnubahena zAha, taralAbahena zeTha, kAraNa enuM mana che. manane lIdhe ja nara nArAyaNa ane nara rAkSasa banI manamohana sehagala, zAradAbahena Thakakara, avanibahena pArekha ane zake che. tethI mana keTaluM jorAvara che teno khyAla AvI zake che. mana caMdrAbahena koThArIe anukrame bhaktisaMgItano kAryakrama ApI savAranA evuM kurukSetra che ke jemAM daivI ane AsurI, sat ane asana nI vAtAvaraNane vadhu AhalAdaka ane bhaktimaya banAvyuM hatuM. vRttio viharatI hoya che. mananAM kurukSetramAM satata yuddha cAlatuM hoya vyAkhyAtAono paricaya ane vyAkhyAnonI TUMkI samIkSA che. temAM aMtima vijaya ke parAjya muzkela hoya che. vijaya meLavyA vyAkhyAnamALAnA pramukha De. ramaNalAla cI. zAhe karI hatI. zrI muMbaI pachI paNa eka kSaNano pramAda e vijayane parAjayamAM pheravI zake che. jaina yuvaka saMdha prativarSa eka saMsthAne Arthika sahAya karavAno projekTa mana e karma mATenuM preraka, saMcAlaka ane vidhAyaka baLa che. manane jItavuM hAtha dhare che te mujaba A varSe saurASTranA vIranagara khAtenA zivAnaMda jarA paNa saheluM nathI. mananI durAza. lAlasA para je kAbu meLavI zake mizana TrasTanA aMdhatva nivAraNa kAryamAM sahAyaka thavAno projekTa hAtha che te vitarAga banI zake che. dharAyo hato. A TrasTanA khyAtanAma sUtradhAra rDo. zivAnaMda adhvaryu O nAmakarma : DaoN. ramaNalAla sI. zAhe A viSaye para (svAmI yAjJavalpajyAnaMdajI) vyAkhyAnamALAnA prathama divase padhAryA vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke jIvane saMsAramAM bhamAvanAra karyo che. hatA ane temaNe zivAnaMda mizana TrasTanA sevAkArya vize mAhitI ApI ATha prakAranA karmomAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane hatI. saMdhanA maMtrI zrI pravINabhAI ke. zAhe tathA A projekTanA saMyojako aMtarAya dhAtI karmo che. ane nAma, gotra, AyuSya ane vedanIya e zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAhe ane zrI rasikalAla laheracaMda zAhe zivAnaMda cAra aghAtI karyo che. nAma karma AtmAnA arUpI, anAmI guNane mizana TrasTanA projekaTamAM udAra hAthe phALo ApavA saune apIla karI Avare che. bIjAM badhAM karmo karatAM nAmakarmanI uttara pravRtio vadhAre che hatI. maMtrI zrI nirubahena esa. zAhe dAtAono temaja vyAkhyAnamALAmAM ane te citArA jevuM kAma kare che ethI ja saMsAramAM be mANasonA sahakAra ApanAra sauno AbhAra mAnyo hato saMdhanA upapramukha zrI caherA, avAja, hAthapaganI rekhAo, aMgUThAnI chA5 maLatAM AvatAM cImanalAla je. zAhe vyAkhyAnamALAnA rojerojanA kAryakramanuM sarasa rIte nathI. nAmakarma zubha ane azubha ema be prakAranuM che. mRgAputra loDhIyAno saphaLa saMcAlana karyuM hatuM. zrI hajArImala copaDAe chellA divase deha je rIte virUpa cItarI caDe evo, satata durgadhamaya hato te enA kAryakramanA aMte zAMtipAThanuM bulaMda svare paThana karyuM hatuM. Ama AnaMda azubha nAmakarmanA udayane kAraNe hato. sanatakumAra cakavartIe pahelAM ane ullAsanA vAtAvaraNamAM jJAnagaMgA samI A paryuSaNa dehanuM abhimAna karyuM hatuM, paraMtu pachIthI labrisiddhi maLavA chatAM - vyAkhyAnamALAnI samApti thaI hatI. ' rogagrasta zarIrane sAruM karavAnI IcchA rAkhI nahi ane dehAtIta avasthAmAM AvyA hatA. zubha nAmakarmamAM sarvazreSTha te tIrthaMkara nAmakarma saMyukata aMka 'prabuddha jIvanano A aMka sapTembara-okTobara, 1993no - OpkSApzana mIra nIvana-vijJAna : A viSaya para vyAkhyAna | saMyukta aMka tarIke pragaTa thAya che tenI noMdha levA vinaMtI. ApatAM pU. samaNI zrI akSayaprajJAjIe jaNAvyuM hatuM ke vizvanA svataMtrI bahena saMghavI, pAradAbahena manamohana karIe anukrame ane no kAryakama a hatuM. bhakti ke samIkA 2 ja rIte 2 udayane kAra pachIthI la i ane
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 1. tA. 16-9-97 ane tA. 16-10-93 vipazyanAnI kedIo' upara adabhuta asara " jyAbena zAha divAlomAM divyatA pustaka mane maLyuM che vAMcavAmAM paDI gaI. lekhaka gusse thaI jato temAM parivartana AvyuM che. pahelAM huM udhanI goLIo leto jANItA hatA. nAma zrI raghuvIrabhAI vorA. mULa dhaMdhUkA tAlukAnA amalapura te chUTI gaI che ne ArAmathI niMdA karI zakuM chuM. gAmanA vatanI. lokabhAratImAM snAtaka thayA, gujarAta vidyApIThamAM anusnAtaka AvA aneka prakAranA anubhavothI pustaka saMpanna che, chalochala che. A banyA. veDachImAM adhyApaka tarIke kAma karyuM. caMbala ghATIne abhiyAnamAM pustakamAM zrI raghuvIrabhAIe khUbaja sAvacetIpUrvaka chatAM pratItipUrvaka joDAyA. tenAthI temanA jIvanamAM eka navo prakAza sAMpaDayo ke DAkuonuM vipazyanAno prabhAva varNavI batAvyo che ane temaNe sarakArane lakhyuM che ke paNa je parivartana thaI zakatuM hoya to jelanA kedIonuM kema na thAya ? jelomAM vipazyanA zibiro yojIne kedIonuM mAnasa parivartana karavA sarakArI vividha jelomAM suparInTenDanTa tarIke kAma karyuM. chelle vaDodarA AvyA. kharce Ayojana karavuM joIe. jelamAM vividha dharmonA ke saMpradAyanA sAdhu temaNe jelara nahi paraMtu zikSakanI adAthI kAma zarU karyuM. kedIo sAthe sanmAna saMto ke temanI keseTo sAMbhaLavAthI kedIo upara keTalIka preraNAdAyI asara temaja zraddhA pUrvakano premayukta vyavahAra sahajabhAve goThavAyo. kedIone ema thatI jovA maLe che, paraMtu ghaNA kedIone te rUTIna kasarata jevuM lAge che. lAgavA mAMDayuM ke A koI jelara nathI paraMtu koI devaduta jevo mANasa ahIM tethI temAM paNa parivartana karavuM joIe. vipazyanA teno aveja thaI zake che AvI caDayo che. kedIo sAthe mAnava sahaja saMbaMdha bAMdhyo. temanA jIvanamAM tenI sAbitI jelamAM yojAyela zibiromAMthI maLe che. UMDA utaravAnI kozISa karI. emane pratIti thaI ke koI paNa mANasa janmagata A zubha kAryamAM gRhakhAtAnA ucca adhikArIo paNa saMlagna thaela che gunegAra hoto nathI. koIvAra kSaNika Avega, kyAreka garIbI, AMtara manovyathA, ane temaNe A pravRtti aMge potAnA yogya maMtavyo darzAvela che jeno A verabhAva, premabhagna, lAlasA vagere kAraNosara mANasa mANasa maTI jAya che. pustakamAM samAveza karavAmAM Avela che. ne na karavAnuM karI bese che. paraMtu tethI tene Ajanma gunegAra ke hIna mAnavo vipazyanAthI AMtarazuddhi thAya che, jIvana svastha bane che, taTasthabhAve, te yogya nathI pariNAme teo kedIonuM jIvana parivartana karavAmAM guthAI sAkSI bhAve jIvananI ghaTanAo tarapha jovAnI viziSTa dRSTi prApta thAya che. gayA. jelara tarIkenI javAbadArI avvala rIte bajAvatA bajAvatA temaNe A sAdhanAne koI cIlAcAlu sAMpradAyika vyavahAro ke tenA koI phirakA ke kedIonA aMtara-manane sparza karyo ane pariNAme tenI pravRttinuM zarasaMdhAna kriyAkAMDo sAthe koI saMbaMdha nathI. e manuSyane potAnA asala svarUpe jovAnI kedIonuM jIvana parivartana kema thAya te banI rahyuM. vizeSa dRSTi Ape che. vyakti temaja samAja jIvanane svastha, samadhAraNa ane khabara nathI jIvanamAM kyAre kyAMthI evo yoga thaI jato hoya che jenAthI sthira banAvavA mATe khubaja upayogI che evI A eka suMdara sAdhanA paduni vyaktinuM potAnuM jIvana parivartana pAme che ane anyanA jIvanamAM paNa prakAza pAtharI daI zake che. zrI raghuvIrabhAI temAMnA eka nIvaDyA. varadI keTalAka zibirArthIo kahe che ke vipazyanA vikAromAMthI mukta thavAnI yuniphorma jelaranI paraMtu tenA AtmAe jIvana zodhanano prema sahRdayatA vaDe temaja zAMti meLavavAnI guru cAvI che. vipazyanAthI zuddhadharmanuM jJAna thAya che, jIvanane prAMjala banAvavAno mArga grahaNa karyo. gurujI zrI goenkAjInI ahaMkAra ogaLe che, namratA prApta thAya che. vipazyanA mananuM oparezana karIne vipazyanA zibiromAM sAdhanA karavA joDAyA ane jelanA adhikArIone, malinatA dUra kare che ane zraddhA, zIla ne samAdhi ane prajJAnI oLakha karAve jelavAsIone paNa joDyA. che. vipazyanA AMtarakhoja, AtmaparIkSaNa, nirIkSaNa karatAM zIkhave che. have raghuvIra mAtra jelara na hatA eka svayaM sAdhaka banI rahyA hatA. temaNe vipazyanA manuSyanA tana mananI kAyApalaTa karIne manuSyane sva'no paricaya vaDodarA jelamAM vipazyanAnA pravaktAo ane sAdhakonI madadathI vipazyanA karAve che. zibiro yojI, eka nahi paraMtu traNa traNa temAM zrI goenkAjI paNa upasthita vipazyanAne koI saMpradAya sAthe saMbaMdha nathI ema chatAM mULe to e bauddha rahyA. vipazyanA zibiramAM joDAnAra kedIo upara tenI kevI mAnasika asara dharmanI sAdhanApaddhati che vaLI e jainadarzananI ratnatrayI samyagadarzana, thaI te aMge temanA abhiprAyo pustakamAM suMdara rIte noMdhAyA che te jovA samyagRjJAna ane samyagu cAritra temaja saMyamanI bhAvanAthI racAyela che. jevA che. A zibirArthIe paMcazIlanuM eTale ke pAMca mahAvratonuM pAlana karavAnuM hoya che. A anubhava chepaMjAbanA eka nazIlA bApanA putra majindarano. ene jIvahiMsA karavI nahi. corI karavI nahiM, brahmacaryanuM pAlana karavuM, asatya ' jIvanamAM eka aramAna hatuM sukha sAhAbImAM jIvana mANavuM. Ama karavA bolavuM nahiM, nazo karavo nahi. jatAM ADe raste caDyo. ToLakI racI, beMka lUMTavAnA kAmamAM paDayo. pakaDAyo. je loko zibirArthI mahine amuka kALe sAdhaka bane che teNe anya traNa lAMbI sajA thaI, jelamAM azAMta hato. jelanI vividha sabhAo paNa bhogavI to pALavAnA hoya che. (1) vikAla bhojana karavuM nahi( eTale ke bapora evAmAM enA pitAjInuM khUna thayuM. teno badalo levAnI Aga tenA dilamAM pachI), (2) zArIrika sauMdaryanA prasAdhano ane AnaMda pramodathI dUra rahevuM, bhaDakI uThI, banavA joga che majindara vipazyanA zibiramAM joDAyo. vipazyanA (3) ArAmadAyI zaiyAno tyAga karavo. zibiramAM dasa divasa mana vacana kAyAthI mauna pALavAnuM hoya che ane eka zrI raghuvIrabhAIne abhinaMdana ApIe to e zabdo vAmaNA paDe che. A AkarI zista nIce gujaravAnuM hoya che tema chatAM te joDAyo. zibira pUrI eka jAgRta temaja jemanA aMta:cakSu nirmaLa thaI rahyA hoya ane jenuM jIvana thayAM pachI teNe kahyuM ke mArA mananI saphAI thaI che. mana upara kAbu Avyo nija prema, sahahadayatA ane sahAnubhUtithI rasAye hoya tevI vyaktinA che, vera jhera ochA thayA che. pachI teNe jelanI koTaDImAM paNa savAra sAMja puruSArthanI gAthA che. zrI raghuvIrabhAIe jelanA gunegAra gaNAtA kedIonA sAdhanA cAlu rAkhI. bIjI zibiramAM paNa joDAyo aMtaranA uMDANamAM bAhya parivezane bhedIne tenA aMtarane sparzavA, DhaMDhoLavA kozISa karI che kAraNa dharabAelA vikArone dUra karI manane nirmaLa banAvyuM. jIvana jIvavAnI kaLA ke teo yu enDa zuM joI zakyA che. vadhu rAjIpo eTalA mATe ke teo ene prApta thaI. pitAnA khUnano badalo levAnI bhAvanA kema dUra thaI ? to lokabhAratI ane gujarAta vidyApIThanA vidyArthI che. temaNe potAnA zikSaNane teNe jaNAvyuM ke mane jIvananA uMDANamAM utaravAnI taka maLI tethI bedha upara ujaLI batAvyuM che. kAbu meLavyo che. have pitA to pAchA AvavAnA nathI to zA mATe koIne temaNe jelamAM ghaNA badhA sudhArAo paNa karyA che jethI jelavAsIo dvArA herAna karuM. uparavALo ja nyAya karaze. thatA utpAdanamAM vadhAro thayo che. nazAkhorI ochI thaI che, Arogya sudharyuM kahevAtA kukhyAta TrIpala marDara kesanA gunegAra bAbubhaiyA kahe che ke 'mArAmAM che. zikSaNano prabaMdha thayo che ane jelavAsIo raktadAnamAM agresara rahyA badalAnI. veranI vRtti khUbaja prabaLa hatI vipazyanAthI te vRtti nirmuLa thaI che. vRkSAropaNanI pravRtti pAMgarI che. ema ghaNI badhI bAbatamAM pragati temaja che. sAmAvALA pratyenI verabhAvanA karuNAmAM palaTAI gaI che. mane temanA nAvInya AvyuM che. du:khamAM sahabhAgI thavAnI preraNA jAgI che. huM nAnI nAnI bAbatomAM tvarIta vaDodA cheeka nahi paraMtu teo upara tenI kArya che te jovA barAthIe paMcazIla kara - malika zrI muMbaI jana yuvaka saMgha madraka, prakAzaka : zrI cImanalAla jezAha, sthaLa : 385. saradAra vI.pI. roDa, muMbaI00 00. vana : 3pa0296 makarAsthAna: rilAyansa ophaseTa prinTarsa 99 khAMDiyA sTITa muMbaI-400 08 ToTAipaseTiga mudrAMkana, mubaI-400 092,
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 40 aMka: 11 | 0 tA. 16-11-1993 0 0Regd. No. MU.By Souli 54 Licence No. : 37 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabhu jIva6 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989: 50 varSa000 vArSika lavAjama rU.300 taMtrI ramaNalAla cI. zAha asaMvibhAgI na hu tassa mokkho -bhagavAna mahAvIra [asaMvibhAgIno mokSa nathI]. sama eTale sarakhA; vibhAgI eTale bhAga karanAra. asaMvibhAgI je vyakti hiMsA Acare, asatya bole, ledha kare, abhimAna kare, eTale sarakhA bhAga na karanAra, sarakhI vaheMcaNI na karanAra. avinayI hoya, niMdaka hoya tevI vyakti mokSagati na pAmI zake e to bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke je saMvibhAgI nathI arthAta je potAnAM jANe samajI zakAya tevI vAta che. saMyama ane sadAcAra vinA jIvanI dhanasaMpatti vagere bhogasAmagrImAMthI bIjAne sarakhuM vaheMcato nathI tevo urdhvagati thatI nathI. je vyakti pApAcaraNamAM tIvra rasa le che te vyakti mANasa kyAreya mokSagati prApta karI zakato nathI. bhagavAne zabda paNa ghaNAM bhAre karmo bAMdhe che ane jyAM sudhI tevA karmano kSaya thato nathI saMvibhAga prayojayo che, je arthasabhara che. potAnI lAkho karoDonI tyAM sudhI saMsAramAMthI tene mukti prApta thatI nathI. paraMtu asaMvibhAgI dhanadolatamAMthI mAtra be pAMca rUpiyAnI koIne madada karavI e saMvibhAga vyaktine mokSa nathI ema kema kahevAya ? Avo prazna thavo svabhAvika nathI. UMcita hisso e saMvibhAga che. che, kAraNa ke asaMvibhAgI bIjuM kaMI pApa to karato dekhAto nathI. kevI kevI vyaktio mokSanI adhikArI nathI banI zakatI e mATe asaMvibhAgI vyaktino mokSa nathI evo vicAra tAtkAlika kadAca bhagavAna mahAvIre kaheluM vacana dasavaikAlika sUtramAM nIce pramANe koIkane Azcarya upajAve evo che. mANasa potAnAM dhana saMpattimAMthI ApavAmAM AvyuM che : bheTa ke dAna rUpe bIjAne kazuM na Ape to temAM evo kyo moTo anartha ye yAvi caMDe maiiDDhigArave thaI jAya che evo prazna thavo svAbhAvika che. mANasane potAnI AjIvikA pisuNe nare sAhasa hINapesaNe / saMpUrNapaNe potAne ja bhogavavAno kAyadesara hakka che. vaLI evo hakka adiThThadhamme viNae akovie hovo paNa joIe ema koI mAne to te mAnyatA lokomAM vyAjabI asaMvibhAgI na hu tassa mokkho // gaNAya che, kAraNake potAnI dhanasaMpatti pote bhogavavI emAM kazuM jei mANasa bredhI hoya, buddhimAM tathA RddhimAM Asakta hoya ane gerakAyadesara nathI. A vicAra prathama dRSTie kadAca sAco bhAse to eno garva karanAro hoya , cADIcugalI karanAro hoya, avicArI sAhasa' paNa te yathArtha nathI ema jarA UMDANathI vicAratAM samajAze. mANasa karanAro hoya, hIna lokone sevanAro hoya, adharmI hoya, avinayI hoya je arthopArjana kare che temAMthI sIdhI ke ADakatarI rIte rAjaya sarakAranA ane asaMvibhAgI hoya tene mokSa prApta thato nathI.] karaverA dvArA keTalIka rakama to avazya cAlI ja jAya che. rAjaya vyavasthA asaMvibhAgIno mAtra sAdo zabdArtha laIe to teno artha thAya che mATe te anivArya che. koI nAgarika temAMthI bacI zakato nathI. alabatta ke je sarakhA bhAga pADato nathI. vepAradhaMdhAmAM ke mAlamilaktamAM vaheMcaNI potAnI kamANImAMthI rAjya sarakArane karaverA dvArA parANe ane vakhate bhAgIdAro, sAthIo, kuTuMbanA sabhyo vagere mATe je sarakhA bhAga anicchAe dhana ApavuM e eka vAta che ane potAnA dhanano svacchAe pADato nathI ane kapaTabhAvathI, luccAIthI, svArthaSTithI nAnAmoTA bIjAnA upayoga mATe tyAga karavo e bIjI vAta che. paraMtu tyAga bhAga pADe che te paNa asaMvibhAgI kahevAya che. evA mANaso pakSapAta ane sahakAranI bhAvanA vinA jIvanavyavasthA, samAjavyavasthA ke ane anyane anyAya karavAnuM pApa bAMdhe che. AvA svArthI, rAjyavyavasthA saraLatAthI cAlI nA zake. pakSapAnI,luccA, anyAya karanAra, daMbhI, asatyavAdI mANasono mokSa bALaka jayAre janme che tyAre tarata ja stanapAna kare che. mAtA nathI e to spaSTa che. paraMtu ahIM asaMvibhAgI zabdano mAtra zabdArtha ane bALaka vacce A rIte levaDadevaDano vyavahAra sthapAya che. mAtA ja nathI levAno. ahIM e zabda vizALa dRSTithI ane viziSTa hetuthI kazuMka Ape che ane bALaka kazuMka grahaNa kare che. bALaka moTuM thAya tyAM prayojAyo che. bhagavAne kahyuM che ke je potAnA dhanadolatamAM svecchAe sudhI tene khavaDAvavA-pIvaDAvavAnI, bhaNAvavAnI, sAcavavAnI, lagna samAjanA jarUriyAtamaMda mANasono ucita hisso rAkhato nathI teno karAvI ApavAnI, nokarI dhaMdha besADavAnI javAbadArI mAtA-pitAne mAthe mokSa nathI. rahe che. Ama eka kuTuMbanA sabhyo vacce AdAna-pradAnano RNAnubaMdha
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ " prabuddha jIvana tA. 16-11-93 ' * rahyA kare che. kayAreya kuTuMbamAM koI sabhyane evo praznane thato nathI ke karavo e paNa jIvanuM eka mahattvanuM lakSaNa che. mena- vacana ane kAyAthI bIjA mATe huM zA mATe kazuM karuM ? athavA bIjAnuM huM zA mATe kazuMka bIjA jIvone jIvavAmAM sahAyarUpa thavuM e uttama jIvanuM lakSaNa che. grahaNa karuM? ' ' tesvArtha sUtramAM kahyuM che : 'parasparopagraho pIvAnAm eTale ke eka bIjA koI paNa vyakti potAnA jIvananirvAha mATe jarUrI evI anna, upara upakAra karavo e jIvonuM lakSaNa che. jIvo ekabIjAno upakAra vastra, raheThANa, auSadha vagere prakAranI tamAma cIjavastuonuM utpAdana laIne ja jIvI zake che. sthULa karatAM sUkSma dRSTie A vicAra vadhu pote ja kare evuM banatuM nathI. evo Agraha koI rAkhatuM nathI ane samajavA jevo che. eTale ja upakAra, buddhi, parArthakAritA e jIvanuM eka rAkhe to te TakI zake tema nathI. eTalA mATe ja samAjanA sabhyo eka mahattvanuM lakSaNa che. e lakSaNa jeTaluM vadhAre vikasita eTalI jIvanI ekama tarIke paraspara sahakArathI rahe che ane jIve che. gati ucca. eTale ja zAstrakAro kahe che ke eTaluM to nizcita ja che ke vaLI, samAjamAM badhA ja mANaso eka ja prakArano vyavasAya kare . parArthakAritAnA guNa vinA koI paNa jIvano mokSa nathI. haribhadrasUrie to te samAja TakI zake nahi. samAjanA judA judA vargo potapotAnI ja kahyuM che ke je jIvo "lobharati che, arthAta meLavavAmAM je AnaMda pAme zakti ane AvaData anusAra tathA potapotAnA saMjogo ane taka che, ApavAmAM AnaMda nathI anubhavatA evA jIvo bhaMvAbhinaMdI ja - anusAra potAno vyavasAya meLavI le che ke zodhI le che. kyAreka vyavasAya' rahevAnA. emane saMsAramAM rakhaDavuM ja game che, mokSanI ruci emane thatI parivartana paNa thayA kare che. potapotAnA astitvane TakAvI rAkhavA mATe . nathI. . . . ema karavuM anivArya banI jAya che. samAjanA vibhinna vargo vacce vaheMcIne : khAvAnI, sahakAra ane saMpanI bhAvanAnAM muLa jIvananI jarUriyAto aMge A rIte vibhinna vyavasAya dvArA kuTuMbajIvanamAM UMDA rahelAM che. mAtA bhUkhe rahIne paNa bALakane khavaDAve AdAnapradAnanI kSiA satata cAlatI rahe che. emAM koIne bhAra lAgato che ane teno AnaMda anubhave che. mAtApitA AkhI rAta ujAgaro nathI. potapotAne bhAge AveluM kAma dareka potapotAnI IcchAzakti karIne potAnA mAMdA bALakane sAcave che. vRddhAvasthAmAM saMtAno kamAya anusAra jye jAya che. samAjanI A vyavasthAmAM saMvibhAgano siddhAMta che ane vRddha mAtApitAne beThAM beThAM khavaDAve che. mAtApitA azakta te ghaNe aMze vaNAI gayelo hoya che. ke mAMdA thayAM hoya to saMtAno pUrato samaya ApIne temanI saMbhALa dareka vyaktinI utpAdaka zakti ane upabhogazakti eka sarakhI , rAkhe che. alabatta kyAMka apavAda hoI zake che) A badhuM kartavya rUpe nathI hotI. vaLI samAjamAM lokonAM bauddhika staranI ane zArIrika.' .: che, paraMtu te eTaluM sahaja che ke ekaMdare koIne emAM kazuM zIkhavAnuM - hotuM nathI ke koIne te bojarUpa lAgatuM nathI. ' zaktinI uccAvatA hovAne lIdhe dareka vyaktinI jIvanaparyata utpAdaka zakti paNa eka sarakhI nathI hotI ane upabhoga zakti paNa eka . | 'khavaDAvIne khAvonI bhAvanA manuSyane saMskAranA uccattara stara sarakhI nathI rahI zakatI manuSya jayAre samAjanI sthApanA karIne tenA ' upara laI jAya che. bIjAne mAtra khavaDAvavAnI bAbatamAM ja nahi paNa eka aMga rUpe rahyo che tyAre AvI. uccAvacatAne kAraNe paraspara enI badhI ja jIvana jarUriyAtonI bAbatomAM udAratAthI sahakAra ane sahakArano siddhAMta enA pAyAmAM rahelo hovo joIe. A sahakAranI ApavAnI bhAvanA bhAratIya saMskRtimAM prANarUpa gaNI che. AMgaNe Avelo bhAvanA na hoya to samAjamAM kleza, kepa, saMgharSa vagere rahyA kare ane A atithi deva barAbara, che-tithi devo bhava. atithinI bAbatamAM samAja chinnavicchinna thaI jAya. samAjamAM badhA ja mANaso vacce bhAratIya saMskRtino A sarvocca Adarza che. AvI ucca bhAvanA anyatra samAnatAnA dhoraNane jo svIkAravAmAM Ave ane paraspara sumeLa bharyA kyAMya jovA maLatI nathI. ' ' sahakAranI bhAvanA poSAyA kare to samAjavAdanI eka Adarza sthitinuM atithi-saMvibhAgae bhAratIya saMskRtinuM eka mahattvanuM gauravabharyuM nirmANa thaI zake. e mATe je kartavyaniSThA joIe teM to paraspara prema lakSaNa che. jaina zrAvakonuM to e eka vrata gaNAya che, jemAM atithinA bhAva hoya to ja TakI zake. premabhAva hoya to ja potAnI mAlikInAM arthamAM sAdhu-sAdhvIo upara vadhu bhAra mUkavAmAM Ave che. ' dhana saMpattimAM, bhogopabhogamAM bIjane saMvibhAgI banavA nimaMtraNa ApI " bhautikadRSTie vikasatA jatA Adhunika vijJAnane kAraNe, navI navI zakAya. je samAjamAM A saMvibhAgIpaNa nathI athavA ochuM che te samAje - jIvana paddhatine kAraNe, tathA navI arthavyavasthAne kAraNe manuSyamAMthI " - zaka jaDa ane niprANa banI jAya che. Ama bhautika dRSTie paNa A 'atithidevo bhava nI bhAvanA dhaNI ghasAtI cAlI che. vartamAna samAjamAM saMvibhAgIpaNAnI bhAvanAnI AvazyakatA rahe che. ', ' ' .. jIvana vyavasthA ane gharakAmanA bhArane lIdhe paNa A bhAvanA luma thavA koI paNa vyakti pote potAnA puruSArtha vaDe je kaMI dhana saMpattinuM lAgI che. ghare acAnaka ajANyA mahemAna Ave ane pote rAjI rAjI upArjana kare che te evuM vyavasthita ane cokasAI bhareluM nathI hotuM ke thAya evuM have keTalAM ochAM strIpuraSonI bAbatamAM jovA maLe che ! jethI enA jIvanano jayAre aMta Ave tyAre enA upabhoga mATe te emAM vyaktinA doSa karatAM paristhitino doSa vadhu moTo che. anya dezonI badhuM ja pUrepUruM vaparAI gayuM hoya ane eka kaNa jeTaluM na to uchInuM jIvana prANAlikAno prabhAva bhAratIya jIvana praNAlikA upara dhaNo paDayo levuM paDatuM hoya ke na to kaMI vadhyuM hoya. jIvananI vyavasthA ja evI che to bIjI bAju bhAratIya atithi -bhAvanAno durapayoga paNa ghaNo che ke, gRhasthamANasa saMsAra choDIne cAlyo jAya che tyAre kAM to te thayo che. eTale Ama banavuM svabhAvika che. tema chatAM atithi saMvibhAganI kAMIka devuM mukIne jAya che ane kAMto te kaMIka vAraso mUkIne jAya che. bhAvanA hRdayamAM avazya saMgharI rAkhavA jevI che. potAnA AhAramAMthI chevaTe kazuM ja na hoya to paNa mANasanA zarIra uparanuM vastra paNa te sAdhusaMtone bhikSA-gocarI ApavAnI bhAvanAnuM rojeroja poSaNa-saMvardhana thI te baya che. jIvanamAM Aga banavuM anivArya chegaLonI A karavA jevuM che. AMgaNe AvatA atithio-abhyAgatomAM sarvocca sthAna vAta to samajAya evI che, paraMtu sAdhu-saMtonI bAbatomAM paNa temane sAcA sAdhusaMtone ApavA jevuM che. ' bhAratamAM keTalAya lokone rojano evo niyama hoya che ke potAnA ! ' bane che, kAraNa ke temanA gayA pachI temanAM vastra, pAtra, kamaMDala, graMtha - bhojanamAM koIkane sahabhAgI banAvavA joIe. rojeroja to mahemAno | tathA anya upakaraNo to rahI jatAM hoya che. kyAMthI hoya? to paNa potAnuM rAMdheluM phakta poteja khAvuM e to narI * saMsAramAM koI paNa jIva janma-janmAnaranI dRSTie ekalo jIvI svArthI saMkacita vatti gaNAya. eTale keTalAye loko rojeroja pahela zakato nathI. ene kyAreka ane kyAreka koIka vastu mATe bIjA jIvono zerImAM gAya ke kutarAne khavaDAvIne pachI pote khAya che. A bhAvanAno sahAro avazya levo ja paDe che. to bIjI bAju bIjAnI upara anugraha : rUDhAcAra to eTalI hada sudhI thayo ke pote kuTuMbanA sabhyonI saMkhyAnusAra kare ane badhA ja nirmANa thanA poSakAravAmAM aA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1193 . prabuddha jIvana mApIne rasoI kare che ane jarA paNa rasoI vadhavI na joIe evI vAta potAnA dhaMramAM na thavI joIe. eTalA mATe strIo roTalI ke roTalo karatI vakhate eka nAnI cAnakI vadhArAnI karatI hoya che. A cAnakI e saMvibhAganuM pratIka che. samAjamAM keTalAye evA udAracita mahAnubhAvo hoya che ke jemane potAne ghera koI mahemAna jamanAra na hoya to AnaMda na thAya. haju paNa gujarAta, rAjasthAna ane bIjA pradezomAM keTalAye evA jaina che ke jemano rojano niyama che ke relave sTezana para jaI koIka ajANyA sAdharmika bhAIne jamavA mATe potAnA ghare teDI lAve ane emane jamADyA pachI pote jame. je divase evI koI vyakti na maLe to te divase emane upavAsa thAya. vaheMcIne khAvAnA siddhAMtamAM samAjavAdanAM mULa rahelAM che. samAjanA dareka nAgarikane AjIvikAnA ane upabhoganA eka sarakhA hakka maLavA joIe ane eka sarakhI taka maLavI joIe. A eka Adarza bhUmikA che. jayAM A svarUpa sacavAtuM nathI ane jyAM samAjano eka varga atizaya dhanasaMpatti ekatra karIne ezaArAma kare che ane eja samAjano bIjo varga peTano khADo pUro karavA divasa rAta kALI majUrI kare che e samAjamAM jhaghaDA-kleza, saMdharSa, khUna, vargavigraha ItyAdi AvyA vagara rahetAM nathI. eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke je dAna Apato nathI, asaMvibhAgI che, saMgrahakhora che, apramANabhogI che te naitika dRSTie samAjano cora che. te asteya -acaurya nAmanA mahAvratano bhaMga karanAro che. vartamAna samayamAM cAre bAju saMdharSa, kleza, ra, hiMsA ane azAMtinuM vAtAvaraNa vadhatuM hoya tevuM jovA maLe che. manuSyanI vyaktigata, kauTuMbika, sAmAjika ke rASTrIya stare rahelI saMkucita svArthavRttine kAraNe A saMgharSamaya azAMta sthiti sarjAya che. jyAM jyAM udAratA che, premabhAva che. sahiSNutA che, sahakAra che tyAM tyAM zAMti, ane saraLatA pratyakSa jovA maLe che. manuSya potAnA deza, jAti, bhASA ane dharmanA saMkucita kocalAmAMthI bahAra AvI manuSyamAtrane mAnavatAnI dRSTie nihALe, bhautika bhedo enI dRSTimAMthI vicalita thaI jAya to jIvana tene mATe svarga jevuM banI zake che. mAtra mAnavatAnI bhAvanA AgaLa ja aTakI na jatAM pazu-paMkhIo sahita sarvajIvo prati je loko potAnI AtmacetanAno vistAra anubhave che teone to sUkSma AdhyAtmika anubhUtino avarNanIya AnaMda mANavA maLe che. saMvibhAganI miA sthULa hoya to paNa tenA saMskAra UMDA paDe che. mANasamAM dAna ane dayAno guNa vikAsa pAme che. grahaNa karavuM, meLavavuM, prAptithI rAjI thavuM, jhuMTavI levuM evA badhA cULa saMskAra to jIvomAM anAdikALathI rahelA che. e zIkhavavA mATe bahu jarUra rahetI nathI. nAnuM bALaka paNa potAnI managamatI vastu laIne tarata rAjI thaI jAya che. bIjAne ApavAnuM bALakane zIkhavADavuM paDe che. potAnuM eka ja ramakaDuM hoya to paNa bALaka rAjI khuzIthI bIjA bALakane te ramavA. ApI zake to samajavuM ke temanAmAM saMvibhAgano guNa khIlyo che. A guNa keTalIkavAra khIlyo hovA chatAM saMjogo badalAtAM DhaMkAI jAya che ke dhasAI jAya che. paraMtu viparIta saMjogomAM paNa e guNa TakI rahe e ja enI mahattA che. e guNa jema jema vikasato jAya tema tema bIjA jIvo prati udAratA, samAnatA vagere prakAranA bhAvo vikasatA jAya che. AvA guNo jema jema vikasatA jAya tema tema tenI sAthe saMlagna evA anya guNo paNa vikasatA jAya che. guNavikAsa e AdhyAtmika vikAsanI pUrvabhUmikA che. bIjA jIvo pratye AtmaupajyanI bhAvanA jayAM sudhI na Ave tyAM sudhI sarva jIva che siddhasama' evI dRSTi aMtaramAM sthira na thAya. e sthira na thAya tyAM sudhI AdhyAtmika vikAsanI zakyatA nathI. jo e na hoya to pachI mokSa prAptinI to zakyatA ja kyAMthI ? eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre sAcuM ja kahyuM che ke asaMvibhAga vyaktino mokSa nathI. ramaNalAla cI. zAha dhIrajabena dIpacaMda zAha prerita ramakaDAM ghara (Toy Library) ramakaDAMnI DemosTrezananI yojanA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA cAlatI uparokta pravRttimAM bALakone ramakaDa, bAla pustako ane bALagItonI keseTa dhare laI javA mATe ApavAmAM Ave che. ramakaDAMdharanA 250 thI vadhu sabhyo che ane dara ravivAre pacAseka bALako ramakaDAM ghare ramavA laI jAya | che. dina-pratidina deza videzamAM moMghA ane suMdara ramakaDAM nIkaLatAM jAya che. evAM moMdhA ramakaDAM vasAvavAnuM ke dhare ramavA ApavAnuM saraLa nathI. sAmAnya mANasane levA ke jovA paNa na maLe evAM navAM navAM ramakaDAnuM DemosTrezana dara ravivAre 4-00 thI 4-30nA samaye saMdhanA ! kAryAlayamAM karavAnI amArI yojanA che. jeonI pAse navuM moMghu | ramakaDuM hoya ane jeo ravivAre AvIne potAnA ramakaDAMno AnaMda | bALakomAM vaheMcavA mAgatA hoya to tevAM ramakaDAnuM mosTrezana ravivAre goThavatAM amane AnaMda thaze. e mATe kAryAlayamAM saMparka karI ApanuM nAma, saranAmuM ane phona naMbara jaNAvazo, jethI ame Apano saMparka karIne ApanA ramakaDAnuM DemosTrezana bALako mATe goThavI zakIe. DaoN. amUla zAha jyAbahena vIrA saMyojako, ramakaDAM ghara - netra yajJa - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Arthika sahayogathI zrI yusupha | maheraalI senTara dvArA ravivAra, tA. 19mI Disembara, 1993nA roja panavela pAsenA dvArA gAme yusupha maheraalI senTaramAM netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. . saMghanA sabhyo mATe A netrayajJanI ane yusupha maheraala seMTaranI mulAkAta levA mATe saMdha taraphathI basanI vyavasthA karavAmAM AvI che. ravivAra, tA. 19mI Disembare, savAranA 9-00 kalAke saMdhanA kAryAlaya pAsethI basa UpaDaze ane dAdara, mATuMgA, ceMbura thaI tArA pahoMcaze. tArAthI bapore sADA traNa vAge basa UpaDaze ane ceMbura, mATuMgA, dAdara thaI muMbaI pAchI Avaze. baporanuM bhojana seMTaramAM raheze. A netrayajJamAM AvavAnI je sabhyonI icchA hoya temaNe tA. 30-11-93 sudhImAM rU. 10-00 bharI potAnAM nAma saMghanA kAryAlayamAM noMdhAvI devA vinaMtI che. rasikalAla laheracaMda zAha nirabahena esa. zAha saMyojaka pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana niSkAraNa padagati ! n DaoN. pravINa darajI hamaNAM roba priyenI eka sa2sa vArtA vAMcI. vAraMvAra yAda karavI to game ja, paNa jyAre jyAre yAda karIe tyAre eka judA ja arthaghaTana pAse e vArtA mUkI Ape che. vAcake vAcake enA bhinna artho nIkaLI zake evI kRti che. khAsa to AjanA sAmajika parivezamAM manuSya je rIte jIvI rahyo che, e saMdarbhe A vArtA sparzI gaI. vArtAnuM nAma che 'samudrakAMTho', zIrSaka jotAM ApaNane ema thavAnuM ke kadAca emAM samudranI vArtA haze. athavA samudra kAMThe beThelA nAyaka-nAyikAnI temAM kathA haze, ke pachI samudra kAMThe viSAda magna koI nAyaka-nAyikA jAta sAthe vArtAlApa karatAM haze. paNa nA, ahIM emAnuM evuM kazuM nathI. A vArtAmAM koI nAyaka nathI koI nAyikA nathI, nathI emAM viSAdanI vAta AvatI ke nathI emAM koI AnaMdano saMketa. emAM to traNa bALako Ave che. kathAnAM pAtro gaNo ke nAyaka gaNo e traNa bALako ja. chatAM ApaNe ema paNa mAnI levAnI jarUra nathI ke e kathA bALako mATe lakhAI che, athavA bALakonI kathA che. rombe bALako to ADaza rUpe lIdhA che. bALakonI pAchaLa je kaMI e sUcavavA mAge che te to moTerAMo sAthe, kaho ke mArI-tamArI sAthe saMbaMdhita che. hA, to ahIM A vArtAmAM traNa bALako che. bALako e bALako. bahu moTI uMmara to emanI nathI ja. prAthamika zALAmAM bhaNatAM bALako ja hovAM joIe. alabatta, lekhaka e vize phoDa pADatA nathI. ATalI ja hakIkata-e traNa bALako che. khullAM che. paragakhAM ke evuM kazuM teoe paheryuM nathI. traNe dhIme samudra kAMThAnI retI upara DagalAM bhare che. potAnI rIte potAnI mastImAM retI upara e traNenI pagalIo aMkita thatI jAya che. retImAM khullA page cAlavuM, potAnAM padacihano aMkita thatAM jovAM e eka vismayakArI ghaTanA che. bhInI bhInI retI, khullA pagane bhInI retIno sparza, upara khulluM AkAza, samudramAM mojAMno uchALa, enuM garjana-A badhuM manane nartatuM karI de evuM che. chatAM e vize nathI evuM kazuM lekhaka kahetA ke evo kazo romAMca bALako dvArA paNa nathI prakaTato, lekhaka to vaLI vaLIne eka ja vAta abhivyakta kare che; bALako cAMlyA kare che, DagalAM bharyA kare che. emanA paga pelI bhInI retIne sparSA kare che, retImAM tethI temanA pagalAM AkArAya che, kyAMka A pagaluM ekAda IMca UMDuM paDe che, kyAMka sapATI upara enuM cihnana choDI jAya che. rojbane jANe rasa che pelAM bALakone ema anyamanaska rAkhI retImAM cAlatAM rAkhavAmAM. ddazya tarIke e apIla kare tevI bAbata che. roba jo ke, pelI pagalIone DhAMkI devA mathatI havAnuM citra dore che, pANInA mojA vize paNa te vacce vacce varNana kare che. enI najara vadhu to bALakonI padagati upara ja TharI che. ghaDIbhara vAcakane ema thAya ke bALakonI padagati dvA2A robane zuM abhipreta haze ? paNa ApaNA AvA praznono kazo uttara maLe tema nathI. kAraNa ke A bALako koNa che? kyAM jaI rahyAM che ? zA mATe te o jaI rahyAM che ? teo zo vicAra karI rahyAM che ? temanI zI icchAo che ? kazI AkAMkSAo sAthe teo Ama karI rahyAM che ? teo ghara tyajIne nIkaLyAM che ? ghera jaze ke kema ? -A ke AvA aneka prazno vize nathI bALako ApaNane kazuM kahetAM ke nathI enA lekhaka paNa kazuM sUcavatA. hA, eka bIjI vAta ahIM che. bALakonI AgaLa AgaLa pakSIo je uDAUDa karI rahyAM che tenuM varNana ahIM hagha rIte thayuM che. pelA nirdoSa, bALako ane evAM ja A pakSIonuM kolAja racAya che. tA. 16-11-93 AkhI vArtAmAM A bALako mAtra ekavAra thoDIka vAtacIta kare che. e vAtacIta ghaNI TUMkI che. e vAtacItamAM nathI emanAM sagAsaMbaMdhIonI vAta ke nathI emAM temanA ghara aMgenI vAta. AgaLa vadhavA ke pAchaLa javA mATe paNa emAM nirdeza maLato nathI. e traNa bALakoe ghaMTano avAja sAMbhaLyo ane traNeya paraspa2 ekabIjAne pUchavA lAgyA H 'A pahelo ghaMTa thayo ke bIjo ghaMTa thayo ?'- vAtacIta gaNo ke je gaNo te ATaluM ja paNa ghaMTanA avAja vizeya teo pachI koI jhAjhI jijJAsA dAkhavatA nathI. kazuM kutUhala emanAmAM bAkI rahyuM na hoya tema TUMkI vAtacIta pachI teo potAnI pagalI pADavAnI kriyAmAM ga2ka thaI jAya che. lekhake paNa vAta tyAM ja aTakAvI dIdhI che. dhAryuM hota to teo ghaMTanA avAja vizespaSTatA karI zakyA hota. ghaMTano evo avAja zALAno paNa hoI zake, athavA kazAka bhayanI cetavaNIno paNa e avAja hoi zake. carcamAMthI Avato avAja paNa hoI zake, paNa ahIM lekhakane evI koI spaSTatA karavI gamI nathI. pelAM bALakone paNa e ghaMTano avAja zAno che ? temAM dilacazpI nathI, avAja sAMbhaLyo, ghaDI vAtacIta ane pharI e ja pUrva gati. Ama vArtA pUrI thAya che. vivecakone A vArtA vize je kahevuM hoya te kharuM, zikSakone emAMthI je arthaghaTano kADhavAM game te kharAM. paNa eka vAta ahIM dIvA jevI che. A vArtA mAtra pelAM traNa bALakonI nathI. A vArtA AjanA AkhA samAjanI che. kadAca jeTalI te mArI kathA che teTalI ja te tamArI kathA che. ApaNe sau doDI rahyA chIe-kyAM ? kema ? kaI dizAmAM ? zAne kAraNe ? -enI ApaNane koIne kazI khabara nathI. niruddeza, niSkAraNa ApaNI padagati rahI che. pelAM bALakonI jema. eka bIjA sAthe vAta karavAnI, hRdaya kholavAnI paNa koIne icchA thatI nathI. bIjAnI sAtheno to kharo ja paNa potAnI sAtheno saMvAda tAra paNa tUTI gayo che. pelI ghaMTaDI raNakI eno avAja kAne paDayo, kAna thoDAka sa2vA thayA, paNa pachI tarata hatA tyAMne tyAM kazI utsukatA te vize nathI. ApaNe kyAMya javA icchatA nathI, kazuM karavA mATenI ApaNI taiyArI ja nathI. kazA vize ciMtA-citana ke vicAra vimarza paNa zakaya nathI. mAtra bhoga eja jIvana evuM TUMku samIka2Na saune hAtha lAgI gayuM che. jJAna-vijJAna, ItihAsa, saMskRti, manuSyanI sabhyatA, sArapa badhuM ekadama vyartha banatuM jatuM jovAya che. kaho ke eno aMta AvI rahyo jaNAya che. enI pelI padagati pragati nathI. mAtra gati che. saMbhramavALI. aniSTono, bhraSTatAne, bhogane ApaNA yugamAM vyApaka mAnyatA maLI cUkI che. ekala-dokala koIno judo paDato avAja judo rahI zake tema nathI. saraghasamAM saunI cAlano eka samAja saraghasa banI gayo che. A saraghasa niSprayojana che, nirhetuka che, niSkAraNa che. eka kALamAM manuSya mRtyune samajapUrvaka atikramavA mathato hato, enI AjubAju e jIvananI bAjI goThAvato hato ane kazAka vadhu urdhva jIvana mATe tenI vyAsa ane gati hatAM. Aje bhogaparAyaNatAe tenI vicAra zaktine haNI lIghI che. mRtyu ene mATe prazna rahyuM nathI. kAraNake prazna karanArAnA magajamAM eliyeTa kahe che tema, 'kevaLa ghAsa bhareluM che!' rombanI A vArtA vAMcajo kyAreka ! und
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-193 prabuddha jIvana mahAvIrasvAmInA samakAlIna zreNika Adi nava bhAvi tIrthaMkaro *] DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA anaMtAnaMta pudgalaparAvartana kALamAM anaMta utsarpiNI ane avasarpiNI kALanA pravAhamAM vyatIta thaI kAlakavalita thaI cUkI che, thaze. temAM trIjA-cothA ArAmAM tIrthaMkaro thatA hoya che. teone paNa nigodamAMthI bahAra nIkaLI avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM AvI utkrAMtinA zikharo sara karI sakAma nirjarA karI saMsAramAM bhaTakatAM bhaTakatAM je kAryaNa rajakaNo AtmAnA pradezamAM saMlagna thaI gaI che; teno tIvratama puruSArtha karI, caramazarIrI jIvo Ayika samakitva meLavI yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa, nivRttikaraNa, anivRttikaraNa vagere karaNo tathA aMtarAkaraNa dvArA upazamake kSAyikasamyakatva prApta karI 13-14 guNasthAnake ArUDha thaI mokSagAmI bane che. tyAra bAda zukladhyAnanAM chellA be prakAro sAdhI te A krame 13mAM guNasthAnamAM aMtabhAgamAM kAyanirodhanA prAraMbhathI zukladhyAnano trIjo prakAra zarU thAya che. mana-vacana-kAyAnA traNe yogo upara niSkriyatA lAvI zailezI dazAmAM karmakSayanI prakriyA karI 14mAM guNasthAnakanA aMta samaye sarva karmono kSaya karI, AtmAne koI karma bAkI na rahetA kevaLI bane che. 'samyajJAna yiAbhyAm mokSa:' e sUtrane caritArtha kare che. vaLI banavA mATe caramazarIrI hovuM jeTaluM . Avazyaka che teTaluM vrajaRRSabhanAcarasaMdhayaNa, ghAti cAra karmono sarvAMze kSaya ke tenI sAthe saMlagna cAra aghAtI karmo paNa kSaya thAya te jarUrI che; tene bhogavyA pachI kevaLI banI mokSe jAya che. sAmAnya rIte tIrthaMkara thanAra bhavya jIvo tIrthaMkara bane tenA pUrvanA trIjA bhave 20 sthAnakanI ke temAMthI game te eka sthAnakanI suMdara, sacoTa samArAdhanA kare tyAre te jIva tIrthaMkara banavA mATenuM karma nikAcita kare che; tevAM jIvo caramazarIrI tathA samaya turasa saMsthAnavALA hoya che; asaMga ke anAsaMga yoga sAdhI mokSagAmI thAya che. manuSyagatimAM ja mokSa maLI zake che. te siM paMcendriya bhavyajIvonA nazIbamAM hoya che, kemake abhavya, durbaLa, darebhavya, jAti bhavyAdi jIvo kyAre paNa te pada prApta karI zake tevI zakyatA nathI. vaMdhyA strI hovA chatAM paNa tene putrajanananI sAmagrI maLavA chatAM paNa garbhadhAraNa karavAnI enAmAM yogyatA nathI hotI; ema abhavya jIvane sAmagrI maLe to paNa mokSa pAmavAnI yogyatA nathI hotI; jyAre bhavyamAM te hoya che chatAM badhAM ja bhavya mokSa pAmavAnA che evuM paNa nathI. kemake keTalAya bhavyone enI sAmagrI maLavAnI ja nathI. dA.ta. pavitra vidhavAstrImAM putra janmanI yogyatA hoI zake chatAM sAmagrInA abhAve putra janma karavAnI nathI. tethI je jIva bhavya che, yogyatA che chatAM, kadI mokSa pAmavAnA nathI te jAtibhavya kahevAya. A rIte jIvonA traNa vibhAga thAya bhavya, abhavya ane jAtibhavya, siddhigamana eTale siddhi nAmanA paryAyamAM pariNamavAne yogya bhavya kahevAya. tethI siddhi pariNamavAnI yogyatA te bhavyatva. uparyukta vivecana karyA pachI tIrthaMkaronI guNAnuvAda ke anumodanA karI AgaLa vadhIe. bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyakALanA 72 tIrthaMkarone bhAvabhInI bhaktisabhara vaMdanA. stavanAdi karIe. tiyapahuttasmaraNa'nA 15 karmabhUminA 170 tIrthaMkaro je bhagavAna ajitanAthanA samayamAM thayelA temaja vartamAnakALanA mahAvideha kSetranA 20 viharamAna sImaMdharasvAmI-yugamaMdharAdi tIrthaMkarone paNa vaMdana..vaMdanA karavAthI vinItabhAvanuM bAhulya tathA nIcagotrAdi karmono kSayopazama thAya che. pUjya vIravijI mahArAja he che: sulasAdika nava jaNane, jinapada dIdhuM re ! bhaviSyamAM thanArA tIrthaMkaro jevAM ke zrIkRSNa ke jeo sAtamI narakamAMthI bhagavAna neminAthanA sAdhusamudAyane bhakti pUrvaka apUrva vaMdanA karavAthI trIjI narakarmAthI AgAmI utsarpiNImAM 12mA amala tIrthaMkara thaze tene kema bhulAya ? badhAno ullekha na karatAM zrI bhagavAna mahAvIra svAmInA samakAlIna nava Trika jIvo je tIrthaMkaro thaze te dRSTipatha para lAvIe : (1) zreNika mahArAjA jeo atyAre mRgalInI hatyAnA AnaMdAtirekathI prathama narakamAM che; ane jemane suzrAvika cellaNAe mithyAtvImAMthI kSAyika samakitI banAvyA teo prathama tIrthaMkara padmanAbha thaze. zreNika putranA pratyeka cAbakhA vakhate jemanA mukhamAMthI 'vIra, vIra' evA zabdo nIkaLatA, jeo vIramaya banI gayelA teo mahAvIra svAmInI jema sAta phUTanI kAyAvALA, 72 varSanA AyuSyavALA, bhAratamAM mahAvIranI bhUmimAM vicaranArA thaze. temane mahAvIra keTalAM vahAryA haze ke A pramANenI sAmyatA ! kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryanA upadezathI mArgastha banelA paramArhata kumArapALa temanA prathama gaNadhara thaze. (2) bIjA tIrthaMkara suradeva te bhagavAna mahAvIranA saMsArI kAkA supArzvanAthano jIva thaze. zrI bhagavatIsUtramAM temano pusklI e nAmathI ullekha karAyo che. (3) trIjA tIrthaMkara zreNikarAjAnA pautra, koNikanA putra, jemano pauSadhazALAmAM vinayaratna nAmanA abhavya sAdhuthI ghAta thayo hato te udayano (udAyI) jIva supArzva thaze. (4) cothA tIrthaMkara svayaMprabha te poTTila munino jIva che. (5) pAMcamA tIrthaMkara sarvAnubhUtI je dRDhAya zrAvakano jIva che. (6) sAtamA tIrthaMkara udaya te zaMkha (zataka) zrAvakano jIva che. (7) dazamAM tIrthaMkara zatakIrti ne zatakano jIva che. mahAzatakane 13 patnIo hatI. revatIe 12ne saLagAvI dIdhI hatI. tyArapachI patine bhoga mATe AmaMtre che. teo nakArI kADhe che tyAre ekavAra pauSadhamAM hatA tyAre jhera Ape che te jANI tene jaNAve che ke sAtame divase tuM narakamAM jaze. kyAM A revatI ane kyAM mahAvIrasvAmIne gozAlAe mUkelI tejolezyAthI garamInI pIDAne dUra karavA bIjAropAka vahorAvanArI revatI ! tenA dvAra rogane zAMta karyo hato. (8) paMdaramA tIrthaMkara nirmama te sulasA, rathakAra nAgarathanI sulakSaNApatnI hatI. A sulasAne bhagavAna mahAvIrasvAmIe aMbaDa parivrAjaka dvArA dharmalAbha kahevaDAvyo hato. aMbaDa tenA samakitathI AzcaryAnvita thayo hato. (9) sattaramAM tIrthaMkara samAdhi nAme thaze te revatI zrAvikAno jIva jANavo. bhagavAnanA dehamAM thayelI vyAdhi zAMta karavA bIjorA pAka vaherAvyo hato. vaLI, uparanA noMdhelA nAmo dipAvalikA 5mAM ApelAM che. anaMtAnaMta pudgala parAvartanakALamAM ananta utsarpiNI ane avasarpiNIo kALanA pravAhamAM vyatIta thaI cUkI che, thaze temAM thanArA tIrthaMkarAdi bhadrika jIvone bhaktisabhara bhAvabharI bhUri bhUri bhAvabhInI avanata zIrSa pAdavaMdanA karI mokSe gayelA siddhitmAonI guNAnuvAda pura:sara stuti karI temAMthI utpanna thanAruM pUNyAnubaMdhI pUNyanA ApaNe sau bhAgIdAra zuM na thaI zakIe ? jagaciMtAmaNi caityavaMdanamAM aThThAvayasaMThavi...cavisaMpi jiNavara.. .kammabhUmihiM kammabhUmiai..avara videhiM titzayA cihna disi vidisi
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabuddha jIvane tA. 16-11-93 jikevi tIANagayasaMpaIma vaMdu jiNa savevi. 15 abaja upara vigatimala nicayA, acirAtmonna prapadyane (43-44) tethI namAmi jinabiMbone vaMdanAnI vAta ahIM karI che. nirce tijagappahANaM bhattII vaMde, upasargo: kSaya yAnti... mana:prasanna tevI rIte jyavIyarAya (prArthanA sUtra)mAM lakhyA pramANe vArijAI tAmeti pUjyamAne jinezvare. vaMdanAdithI bhAvavibhora baneluM ApaNuM hRdaya jaIva niANa baMdhaNuM vIsarAya ! tuha samaye; tahavi mama hajaja sevA tethI vAraMvAra jaMpica, jea aIsA siddha, jAvaMti ceIAI, pAtAle bhave bhave tuha calaNANe chelle : yAni biMbAnI, sakalatIrthavaMda vagere yAda karI virame che. jine bhaktijine bhaktijiMne bhaktidine dine bhagavAna mahAvIrasvAmInA samayanA je nava bhavya jIvo AgAmI sA me astu sadA me astu sadA me anu bhavabhave utsapiNImAM tIrthaMkaro thaze temAM A avasarpiNInA chellA tIrthaMkara siddho cAra dhAti ane cAra aghAti karmono nAza karI siddhazIlAmAM bhagavAna mahAvIra tathA bhAvi prathama tIrthaMkara padmanAbha (zreNika mahArAja) bIrAje che; jyAre tIrthaMkaro cAra ghAti karmono nAza karI kevaLajJAna prApta te baMnemAM nimnalikhita Azcarya pamADe tevI ghaTanAo sAmya che :karI savI jIva karuM zAsana rasI' caritArtha karI AyuSa karmano zeSa (1) mahAvIra-panAbhanI dezanAmAM sAmyatva bhogavaTo karI upadeza ApI mRtyu bAda siddhagati meLave che. (2) vihArabhUmi kSetrasparzanAmAM samAnatA siddhANaM buddhANaM sUtramAM kahyuM che : (3) saMpattimAM sAmyatva :- 11 gaNadharo, 9 gaNo (baMnene) siddhANaM buddhANaM, pAragamANe paraMparagayANa (4) baMnenI vayamAM samAnatA, baMne 72 varSanA loagnamuvamayANuM, namo sabUsiddhANaM (5) mahAvIranA samakAlIna nava tIrthako thaze; panAbhanA nava paraMparAe eTale 14 guNasthAnanI zreNIne kramabaddha rIte caDhIne aNagAro jevAM ke pauma, paumagumma, liNa, maliNagamma, 5upaya, siddhapada meLave che. ahIM paNa A gALAmAM sarvasiddhone namaskAra karAya ghaNaya, kaNaraha, ane bharaha thaze. - ThANAMga, a.9, sUtra 62 5 che. namaskArano aciMtya mahimA che tethI uparanA sUtranI trIjI gAthAmAM ThANAMga a.9, sUtra 693 pramANe kRSNAdi bhAvi tIrthakaro caturyAma dharmopadeza kare che. vaLI ThANAMga a.4, sUtra 266 pramANe madhyanA 22 spaSTa lakhyuM che ke : tIrthakaro tathA mahAvidehanA tIrthaMkaro caturyAma dharma prarUpe che. sama. ikovi namukkAro, jiNavaravasahassa vardhamANasa saMsArasAgarAo, tAreI na va nAri vA sU.158mAM AgamI utsarpiNInA 24 tIrthakaronA nAmo, teonA pUrva eka ja namaskArathI saMsAra sAgara tarI javA mATe IcchAyoga,. bhavanA nAmo, A 24 tIrthaMkaronA 24 mAtApitA, 24 prathama ziSyo, zAstrayoga pachIno sAmarmayoga kAraNabhUta che. A sAmarthya yoga 24 prathama ziSyAo, 24 bhikSAdAtAo tathA 24 caityavRkSo haze. ThANa. a. 9, sU. 693mAM jaNAvyA pramANe avasarpiNInA aMtima vajayabhanArAyasaMdhacaraNavALAne ja sulabha che; je caramazarIra bhavya jIvone sulabha che. savasaham stotramAM lakhyuM che ke:- vAgo dure tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra ane utsarpiNInA prathama tIrthaMkara padmanAbhanA maMto tujjha paNAmo'vi bahuphalo hoi / siddhAMtomAM sAmya che. jemake ekaja AraMbhasthAna, be baMdhano, traNa daMDa cAra kaSAyo, pAMca kAmaguNo, cha jIvanirakAya, sAta bhayasthAno, ATha AgamasAhityamAM bhagavAna mahAvIra svAmI gautama gaNadharane brahmacaryanumi, bhojana viSe, pAMca mahAvrato, pAMca aNuvrato, sAta vAraMvAra samajAve che ke praNAma bhAvasabharatAnuM atyadhika phaLa che; kAraNa zikSAvrato, bAra zrAvakadharmo, zayyAtara piMDa, rAjapiMDano pratiSedha. A rIte ke te darzanAvaraNIya karmano kSayopazama kare che. tenAthI puNyAnubaMdhI puNya AyAryakArI ane AhalAdakakArI baMnenuM AvuM sAme noMdhapAtra tathA uparAMta tenA saMskAra anubaMdhI vRddhi pAmatAM rahe che. tethI paMcadasakama vicAraNIya che ne ! vaMdana-namaskArAdithI karmono kSayopazama thAya che bhUminuM uSNanuM sattari jiNANa saya...sabAmarapUie vaMde. vaLI tethI aMtamAM noMdhIe ke :- anaMtacovizI jina namu, siddha anaMtI kalyANa maMdira strotranI gAthAmAM lakhyuM che :- vambinirmalamukhAbuja koDa; kevaLadhara mugate gayA, vaMdu be karoDa baddhalA, ye saMstava tava racayanti prabhAskarA svargasaMpado bhakatvA te Tag kAMkaro kADhI nAkhavo ! Q satsaMgI navajIvana zabdakozamAM kAMkaro kADhI nAkhavo e rUDhiprayoganA ATalA rAmalAla nAmano khAdhepIdhe sukhI kheDUta hoya che. tene traNa putro ane artha ApyA che : cAra putrI ema sAta saMtAna hoya che. sulekhA be varSanI hatI tyAre (1) DaMkha ke saMdeha kADhI nAkhavo, khaTako TALavo(2) naDatara dUra tene zItaLA nIkaLavAthI tenAM cahero ane zarIra zItaLAnA DAdhathI kurUpa karavI ane (3) gaNatarImAM na levuM. sAmAnya rIte ApaNA banyAM. tAvanI garamI tenAM magajane asara karI gaI tethI te toDI jIvanavyavahAramAM A rUDhiprayoga naDatara dUra karavI ane gaNatarImAM na paNa thaI pachI sau sulekhAne bhoLI kahetA. levuM e be arthonI rIte vizeSa pracalita che. koIno kAMkaro kADhI nAkhavAnI rAmalAla tenI bIjI putrIone dhAmadhUmathI paraNAve che. te tenI vAta kuTuMba, paDoza, mitravartuLa, sagAMsaMbaMdhIo, sahakAryakaro, vividha bIjI putrI maMgaLAne paraNAve che tyAre bhoLI sAta varSanI hoya che. te maMDaLo vividha samitio, beThako vagere samagra mAnavavyavahAramAM mahatvano ja varSe gAmamAM chokarIo mATe prAthamika zALA zarU karavAmAM Ave che. bhAga bhajave che eTaluM ja nahi paNa gaMbhIra vicAraNAnA viSayanI kSamatA rAmalAla gAmano mahesula udharAvanAra sarakArI adhikArI hoya che. zALAnuM dharAve che. uddhATana karavA AvelA rAmalAlanA uparI tahelasIladAra rAmalAlane ahIM khvAjA ahamada abbAsanI TUMkI urdu vArtA yAda Ave che. sarakAranA pratinidhi tarIke nizALamAM tenI dIkarIone mokalIne dAkhalo lekhake pote ja A urdu vArtAnuM bhASAMtara aMgrejImAM karyuM che ane tenuM besADavAnuM kahe che. jyAre rAmalAla tenI patnIne vAta kare che tyAre zIrSaka che "The Dumb Cow-mUMgI gAya.' A TUMkI vArtAmAM mukhya tenI patnI uzkerATathI kahe che ke chokarIo bhaNe to tene koI paraNe pAtra che sulekhA. jene tenAM mAbApa ane samAja mUMgI gAya gaNe che. nahi, mATe bhoLIne mokalo. rAmalAla bhoLIne nizALe besADe che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-93. prabuddha jIvana sadbhAgye zikSikAbahena bhoLIne prema Ape che ane pahelA ja divasathI dUra kAryo badala tenI pAchalI avasthA yAtanAbharI mAnasika sthitimAM teno bhaya dUra karavAno prayatna kare che. teo tene eka citranI copaDI pasAra karI. tenuM bIjuM nAma naraka ApI zakAya. eka bhakta kharekhara Ape che. bhoLI hoMzathI ghera jAya che ane vicAre che ke te badhAne yogya ja kahyuM che, 'We are punished not for our sins, adbhUta nizALa ane mAyALu zikSikAbahena vize kaheze. temane copaDI but by our sins- arthAta ApaNane ApaNAM pApa mATe zikSA batAvaze ane tema kahetAM te jarA paNa totaDAze nahiM. paraMtu te ghera karavAmAM AvatI nathI, paraMtu ApaNAM pApa vaDe zikSA karavAmAM Ave jAya che tyAre nathI to teno pitA tene kaMI pUchato ke nathI tenI mA che. kaMI pUchatI. tenI bahena caMpAe to tenI sAme paNa joyuM nahi. Ama bIjI bAjuthI samAjamAM ekaMdare zAMtithI rahetA ane kAma karatA bImArImAM thayelI khoDakhAMpaNane lIdhe potAnAM gharamAM ja bhoLIno kAMkaro mAnavasamUho paNa che. temAM kuTuMba, paDoza, saMsthAo, ophiso, kADhI nAkhavAnI prakyiA cAlatI rahe che. pachI to bhoLI badhAMnA mAthAnI mitramaMDaLo saMbaMdhIonuM vartuLa vageremAM paNa koIno kAMkaro kADhI nIkaLe che je mATe AkhI vArtA vAMcavA jevI che. nAkhavAnI prakriyA rahetI hoya che. dAkhalA tarIke, AvA samUhomAM koI - vAstavamAM potAnI gaNanA thAya, pote mahatvano che ema anya mANasanI jAtIyavRtti savizeSa dekhAya to tene samaya jatAM samUhathI loko svIkAre evI lAgaNI mANasamAtramAM hoya che. potAnA sahakAryakaro, aLago pADI devAmAM Ave che. temAMya je koInI thayelI sAmAnya sAthIdAro vagere teno svIkAra kare to mANasa eka prakArano saMtoSa bhUlanI khabara paDe to tene samUhamAM AvatAMnI sAthe te na koIne kahI anubhave che je tenAM mAnasika svAsthaya mATe atyaMta jarUrI che. Ama zake ke na sahI zake evI akaLAmaNa thAya tevuM vAtAvaraNa karI nAkhavAmAM jo na thAya to mANasa AghAta anubhave che ane samaya jatAM tenAM Ave che. tevI ja rIte koI vyaktinI kaTakI karavAnI Teva jANavAmAM jIvanamAM nirAzA Ave che. pote nakAmo che evI niSedhavALI lAgaNI Ave, koInI cADI khAvAnI TevanI khabara paDe to samUhanA loko te mANasa anubhave che. pariNAme, mANasa saMsthA choDI jAya evuM paNa vyaktine aLagI pADI devAmAM AnaMda anUbhave che. garIbI, pradezanI bane. kuTuMbamAM paNa mANasane Avo anubhava thato ja rahe to te gRhatyAga alagatA ane temAMya khAsa karIne pachAta pradezanI vyakti hoya, zArIrika karatA paNa acakAto hoto nathI. Aje saMyukta kuTuMbanI saMsthA cheka khoDakhAMpaNa, vilakSaNa svabhAva vagere bAbato paNa kAMkaro kADhI nAkhavAnuM paDI bhAMgI che, te mATenAM bhale bIjuM kAraNa che, to paNa anyano nimitta bane che. jema ke saurASTra ane gujarAtanA thoDA mANasonA kAMkaro kADhI nAkhavAnuM mANasanuM apalakSaNa mahatvano bhAga bhajave che samUhamAM eka kacchIne joDAvAnuM bane to teo kacchI vyaktine pachAta e yAda rAkhavuM ghaTe. keTalAka mANaso anyano kAMkaro kADhI nAkhavAmAM pradezanI vyakti gaNIne teno kAMkaro kADhI nAkhe arthAta tene gaNe nahi, kuzaLa hoya che. e kharekhara eka dukhada Azcarya che. mahatva Ape nahi. tevI ja rIte kacchIonA samUhamAM eka vAgaDavAsIne kAMkaro kADhI nAkhavo eTale naDatara dUra karavI e artha joDAvAnuM bane to tene savizeSa pachAta gaNIne teo teno kAMkare kADhI jIvanavyavahAranI duHkhada ane AghAtajanaka bInA sUcave che. jIvanamAM nAkhe. AdhyAtmika ke dunyavI pragati sAdhavA mATe pramAda-ALasa naDatararUpa koIno kAMkaro kADhI nAkhavAnI prakriyA sAmAnya banI gaI che; che to ALasane dUra karavI e anivArya che temAM kaMI ja ayogya thatuM svArthI ane ghamaMDI loko temAM pAvaradhA hoya che. paraMtu je vyaktino nathI. paraMtu koI mANasa naDatararUpa hoya to tene dUra karavAnI vAta kAMkaro kADhI nAkhavAmAM Ave che tene teo keTaluM nukasAna pahoMcADe che gaMbhIra bane che. koI mANasa dharmanAM kArya mATe paNa naDatararUpa hoya to tenI temane paDI hotI nathI. je vyakti AvA lokone temanI apekSA tene kaI rIte dUra karavo ? te mANasane sthAnabhraSTa karavAmAM Ave, gAma, pramANe namatI nathI. tene teo teno kAMkaro kADhI nAkhavAnI zikSA kare zahera ke dezanI bahAra kADhI mUkavAmAM Ave, tenI hatyA karavAmAM che. pariNAme, te vyaktinuM jIvana ADe pATe caDI javAthI mAMDIne veDaphAI Ave-ATalI rIte mANasane dUra karI zakAya. mANasanuM hRdayaparivartana jAya tyAM sudhInI zakyatA rahelI che. kharekhara A amAnuSI kRtya che. karavAmAM Ave ane te dvArA tenAmAM raheluM aniSTa tattva dUra thAya che tethI ja sadgata umAzaMkara jozIe kahyuM che, koI paNa mANasano kAMkaro arthamAM kAMkaro kADhI nAkhavAno zabdaprayoga thato nathI. tevI ja rIte kADhI nAkhatAM pahelAM vicAra karo ke Izvara jevo kalAkAra mANasa jevA koI mANasa adharma AcaravA mAge che paNa te mATe eka mANasa tene mANasane veDaphe nahiM. lekhakanAM mAnavatAthI sabhara A asarakAraka naDatararUpa bane che, tethI te A naDatararUpa mANasano kAMkaro kADhI nAkhe vidhAnane ApaNA jIvanano mudrAlekha banAvavA jevuM che. Aja divasa arthAta tene dUra kare. sattA mATe, paisA mATe, vAsanA mATe, potAnuM pApa sudhI koI vaijJAnika ke zilpI jIvaMta mANasane banAvI zakyo nathI. chupAvavA mATe, potAnuM mAnabharyuM sthAna rahe te mATe keTalAka khaMdhA mANasanI racanA joIne niSNAMta DokaTaro Azcaryamugdha banatA rahyA che. mANaso naDatararUpa banatA mANasano kAMkaro kADhI nAkhavA dAvapeca khelatA kALAmAthAnA mAnavInI kRti nihALIne, kalAkAro UMDA bhAvathI tenuM hoya che ane hatyA karavAmAM paNa AMcako anubhavatA nathI. sarjana karanAra parama zaktinI nata mastake stuti kare che. mANasamAM evI auraMgajhebe bAdazAha banavAnI prabaLa mahatvAkAMkSA poSavA mATe zakti rahelI che ke te deva banI zake che ane zakti avaLe mArge jAya tenA pitA zAhajahAMne jelamAM nAkhyA ane tenA moTAbhAI dArAne evI to te rAkSasa bane che. AvA kalAkArane Avo mANasa veDaphavo paravaDe rIte dezapAra karyo ke tene koI Azraya na Ape jethI bhUkha sameta nahi. dareka mANasanI zakita vizva mATe upayogI che. dareka mANasane aneka kaSTo veThIne ne mRtyu pAme. bAdazAha banavAno adhikAra pATavI potAnuM sthAna che. mANasanI zaktinA upayogathI jagata naMdanavana banI putra tarIke gharAno hato, tethI auraMgajhebe dArAno kAMkaro kADhI nAkhIne zake che. AvA mANasano kAMkaro kADhI nAkhavAmAM Ave tyAre te pote sattA hAtha karI. te potAnA aMgata jIvanamAM dharmaparAyaNa gaNAto chatAM nakAmo che evI lAgaNIthI nirAza bane che. - rAjyakartA tarIke te niSpharatA ane dhAtakIpaNA mATe jANIto banyo hato. koI paNa vyaktinI gaNanA na karavI, avagaNanA karavI ke tene AvA niSphara, adharmI mANaso pAchaLathI pastAtA paNa hoya che. mahatva na ApavuM e hoziyArInI vAta nathI, paraMtu tenI pAchaLa auraMgajheba mATe evuM banyuM. ema noMdhAyuM che ke auraMgajhebe potAnA mAnavasvabhAvanuM ajJAna saMskAritAno abhAva ane anAvaData rahelAM
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-11-93 che. dAkhalA tarIke vIsa mANasonA samUha sAthe maLIne kAma kare che. parivartana thAya paNa kharuM. aMgata rIte ema vicAravuM ke ApaNAmAM teno netA ke uparI pratyeka mANasanI viziSTa zaktino khyAla laIne kaMIka che tethI ApaNI gaNanA karavAmAM AvatI nathI. AvI samajathI tene mahatva Ape ane dareka mANasane caitanyathI dhabakato koDabharyo gaNanA na thavA dvArA anubhavAtA AghAtanuM baLa ochuM raheze. sAthe mANasa gaNe. temaja sau paraspara Avo abhigama apanAve to te kAma sAthe ema paNa vicAravuM ke mANasanI gaNanAne ApaNe zA mATe uttama prakAranuM bane ane kAma karanArAonAM vikAsa ane sukhAkArI jIvanamaraNano prazna gaNavo ? bhagavAna (vizvanI parama sattA) pAse pratyene saMtoSaprada, AnaMdaprada ane gauravaprada bane. khAmI to saumAM hoya. saunI gaNanA avazya che. to pachI sahRdayI pharajapAlananI gaNanA kema koInI khAmI dhyAna kheMce tevI hoya tethI teno kAMkaro kADhI nAkhavAmAM na hoya ? AghAtanuM baLa dhaTADanAruM A tarkasaMgata samAdhAna che. chelle Ave to te vyaktinuM jIvana duHkhamaya bane ane samUha tenI viziSTa evI zraddhA rAkhavI ke Akhare to daivecchA prabaLa che; mANasa to enuM zakti gumAve. pariNAme, Izvara jevo kalAkAra mANasa jevA mANasane nimitta bane che. ApaNI gaNanA na thatI hoya to temAM ApaNuM kaMIka veDaphe e sthiti jovAnI Ave. je vyaktino kAMkaro kADhI nAkhavAmAM sAruM jarUra raheluM che. A sAruM hamezAM rahasyamaya hoya che. daivecchA Ave te vyakti baLavAkhora paNa bane ane samUhanA bhAgalA paNa hamezAM ApaNA sArA mATe ja che evI dRDha pratIti rahe to ApaNe sarjAya. kuTuMbathI mAMDIne rAjakIya pakSo ane dharmasamUho sudhI saghaLA sAva haLavA banI jaIe. mAnavasamUhomAM ugra matabhedo, ekatAno abhAva, kusaMpa, bhAgalA vagere kAMkaro kADhI nAkhavAmAM Avyo hoya evI paristhitimAM mANasane mATe anyono kAMkaro kADhI nAkhavAnI prakriyA khUba mahatvano bhAga ekalA paNuM, nairAzya, upekSAno bhaya vagerenI pIDA anubhavavI paDe che. bhajave che ane keTalIya vyaktionAM jIvana veDaphAI jAya che. anyono A pIDA zAMta pADavA mATe vyavasAya uparAMta navarAzanA samaye potAnA kAMkaro kADhI nAkhavAmAM rasa letA loko potAno aham saMtoSe che ane zokhanI kaMIka pravRtti karavI. ghaDIbhara rAgathI kAvyo gAvAno zokha hoya potAnuM gamatuM sthAna meLavatA haze. paraMtu tema thavAthI teo potAnuM to te gAvAM, paNa potAnA para je vItyuM hoya teno ja vicAra karatA kalyANa karI rahyA che ema mAnI zakAya nahi ane anyanuM kalyANa besI na rahevuM. potAnA zokhanI pravRttimAM phAvaTa AvI jAya to samaya karavA mATe teo managamatuM sthAna meLave che ema teo mAnatA hoya jatAM bhUtakALamAM anubhavelI vasamI upekSAne badale ApaNI dhAraNA to e temanI bhUla che. je kharekhara sahRdayI mANasa hoya ke aham karatAM vizeSa gaNanA thavA lAge ane anubhavelI upekSAno DaMkha visarI saMtoSavAnI rIte vicArato ja nathI, paraMtu sau koI potAnI zakti javAya. nirAza thaIne besI rahevuM ane vItakone vAgoLyo karavA karatAM khIlave ane te dvArA saMtoSa ane sukhAkArI prApta kare ane te anyanAM managamatI pravRttimAM otaprota rahevuM e anekzaNuM lAbhadAyI che. kAryamAM kalyANanuM nimatta bane tevo teno svaccha abhigama hoya che, tene ucca haLavo ke bhAre ghA rUjhavavAnI adabhUta zakti rahelI che. tethI kAMkaro sthAna maLe ke na maLe te gauNa hoya che. AvA mANaso lokahRdayamAM kADhI nAkhanArAo pratye kSamAbhAva rAkhIne potAnAM vyavasAya ane avazya sthAna meLave che ane vizvavaMdya paNa banI zake che. zokhanI pravRttimAM lAgyA rahevAthI navuM jIvana maLavA jeTalo AnaMda - vAstavika paristhiti e che ke mANasa caDiyAtApaNAno khoTo anubhavAze. khyAla, svArthodhatA, bhaya vagerene lIdhe anyano kAMkaro kADhI nAkhavA sAthe sAthe sukhazAMtiprada dharmanA mArge vaLavuM. sAdhusaMtonA sahaja rIte pravRtta rahe che. to pachI jeno kAMkaro kADhI nAkhavAmAM Ave samAgamathI tamamana zAMta thAya che. dharmagraMtho ane sAhityanI suMdara teNe potAnuM jIvana veDaphAI jAya emAMthI teNe zI rIte bacavuM ? ApaNA kRtionA vAMcanathI AzvAsana maLe che ane sAthe sAthe potAnI zaMkAo dezamAM AjhAdI pachI praznonI hAramALA vadhatI ja cAlI che, tema vyakti ane tarkavitarkonuM samAdhAna thAya che. sAruM thayuM ke keTalA lokoe kAMkaro mATe anukUlananA mAnasika prazno paNa vadhyA che. Aje 'e nahi to kADhI nAkhyo jethI dharmane raste vaLAyuM evI lAgaNI paNa thAya, tethI eno bhAI bIjo e prakAranI mANasanI kiMmata che. nokarInAM kSetramAM svAbhAvika rIte ja potAnAM vItako para paDado paDI jAya. potAnI gaNanA eka jagyA mATe seMkaDo arajIo Ave evI vAstavika paristhiti nathI thatI evAM rodaNAM raDanArA loko potAnuM jIvana veDaphatA rahe che, thoDA apavAdo sivAya che tyAM lAgaNIpradhAna mANasa kAMkaro kADhI jyAre dharmane raste vaLanArAomAM AzAvAda pragaTe che ane potAnAM nAkhavAnI pravRttithI vadhu paDato AdhAta anubhave ane tana ane mananI . jIvanano zreSTha upayoga thAya che evAM bhAnathI anero saMtoSa anubhavAya bimArIno bhoga banavA pAme. tethI yuvAno e vidyArthIjIvanathI che. ApaNe duniyAne sudhArI na zakIe, paraMtu potAnI jAtane sudhAravA paristhitino khyAla meLavIne bhAvi jIvanano sAmano karavA mATe mATe kRtanizcayI banavuM joIe evuM dharmane raste bhAna thAya che. potAnI sajajatA keLavavI ja paDe. kaMI nahi to chellI bAkI sahanazIlatA jAtane sudhAravI e ja ApaNI saghaLI vyathAo mATeno yogya upAya keLavavAnI tIvra jarUra gaNAya. rAbetA mujabanuM jIvana jIvavA chatAM che. mAnavasvabhAva A rIte kAma kare che to tenAthI AdhAta anubhavavAnuM paravaDe nahi evI mAnasika tAlIma letA rahevAnI pAyAnI AvazyakatA saMgha samAcAra che. kAMkaro kADhanArA loko kuzaLa hoya che, tethI taddana aNadhArI rIte saMghanI Arthika sahAyathI DaoN. kumuda pravINa mahetA AghAta anubhavavAnI paristhiti sarjAya. DarIne bhAgI javAthI prazna cerITebala TrasTa dvArA valasADa jillAnA dharamapura tAlukAnA ukelAto nathI ke nathI ukelAto raDatA rahevAthI. jevA sAthe tevA thavAthI AdivAsI vistAramAM ravivAra, tA. 17mI okTobara, sukhada ukela Avato nathI kAraNa ke te haMmezA praznano tanAvabharI sthiti 1993nA roja dhAmaNI mukAme tathA ravivAra, tA. 31mI sarje che. je loko kAMkaro kADhI nAkhavAmAM rasa le che te temanAM ajJAnane okaTobara, 1993nA roja ujharaDA mukAme cAmaDInAM dardo lIdhuM che tethI temanI mAnasika sthiti dayAjanaka che. ema samajIne | mATenA kempanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. temane prema ApavAno prayatna rAkhavo. tema karavAthI temanA hadayanuM maMtrIo
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-3 prabuddha jIvana gAma nI arNoddhAra karAveluM (loka-ra) nItivAkayAmRta razmikAna 5. mahetA AcArya somadevasarie potAnI racanAone aMte potAno paricaya bhASAzailI artha ane kAma.thI viziSTa che. ahIM sUtro che. ema kahevA Apyo che : devasaMdhamAM AcArya yazodevanA ziSya nemidevanA ziSya karatAM ema kahevuM ucita che ke ahIM nAnAM nAnAM arthasaghana vAkyo somadeva hatA. nagarI gaMgadhArA emanI janmabhUmi hatI. che. e. ke. vaoNrDara 'nIti.ne e henDabUka oNpha poliTiksa kahe che. paraMtu syAdavAdAlasiMha vAkkallola5yonidhi vagere birUdo emane prApta mAtra rAjA ja nahi, koI paNa prakArano manuSya-pachI te rAgI hoya ke hatAM. kavizvaromAM emanuM sanmAna hatuM. zaka saMvat 881, caitra suda virAgI-A graMthane kAraNe vyavahAra kuzaLa banIne potAnI saMsArayAtrAno terazanA roja cola vagere zatruone harAvIne kRSNadeva rAye malyArImAM - sukhada nirvAha karI zake che. vizrAma karyo hato. e vakhate gaMgadhArAmAM emanA sAmane vAgarAjanuM ' 'nItinI keTalIka ratnakaNikAo A pramANe che : (1) traNeya zAsana hatuM. A divase somadeve yazastilakacampa pUrNa karyuM. A pahelAM puruSArthanuM eka sarakhuM sevana karavuM. (2) je deva pratye zraddhA hoya, tenI . emanI traNa racanAo hatI. yaza. pachI emaNe nItivAkyAmRtanI pratiSThA karavI. (3) aprAmANikatA kAyama nathI cAlatI. kASThapAtramAM racanA karI.' ekavAra ja rasoI thaI zake. (4) parAkrama nahi karatA rAjAnuM zAsana dakSiNa bhAratanA samrATa rAThauDa rAya kRNadeva rAyanuM eka tAmrapatra vaNikanA hAthamAM khaDjha jevuM che. (5) badhA loko bIjAnAM gharomAM ja melapATImAM 9 mArca I. 959nA roja lakhAyuM che enA sabhAkavi vikramAditya hoya che. (6) vagara vicAryuM kazuM na karavuM. (7) vANInI puSpadane I. 959mAM apabhraMzamAM 'mahApurANanI racanA karelI. baMnemAM kaThoranA zastraprahAra karatAM caDiyAtI che. (8) rAjA pote ja coro sAthe samrATanA vijayano nirdeza che. haidarAbAda pAse nA parabhaNInA I. 966nA bhaLI jAya, to prajAnuM lyANa kyAthI thavAnuM? (9) adhikArIo upara tAmrapatrathI jaNAya che ke vAghage gaMgadhArAmAM zubhadhAma jinAlaya baMdhAveluM. vizvAsa karavo eTale bilADIne dUdha soMpavuM. (10) dhana hoya te ja somadevane tenI vyavasthA soMpelI. A jinAlayanA jIrNoddhAra mATe emane mahAna che, kulIna che. (11) sukhanI jema du:khane paNa jANe, te mitra, vAghaganA anugAmI sAmane eka grAma dAnamAM ApeluM. zrI devanI (12) namratA parAkramanuM AbhUSaNa che. (13) rAjAnuM parastrIgamane eTale 'yazaNikapaMjika (bloka-2)ne AdhAre jaNAya che ke somadeva deDakAMno sarpagRhapraveza (14) zuka, mala, mUtra ane apAnavAyunA vegane bahuzAstrajJa hatA. e. beridale kIthanI prazaMsA che ke nItivAkyAmRtane rokavAthI patharI, bhagandara, gulma ane artha thAya che. (15) mANasa somadevanI A bahuzAstrajJatAno lAbha maLyo che. kavi bhAre svAbhimAnI du:khamAM hoya tyAre ja dhArmika bane che. (16) sanyAsIo paNa dhanikanI che. emaNe jaNAvyuM che ke meM evI rIte sArasvata rasano upabhoga karyo khuzAmata kare che. (17) bajAruM khorAka ane parastrImAM AsvAda kevo? che ke anugAmI kavio ni:saMdeha ucchiSTabhogI ja hovAnA. kavinI (18) rAjA pAse AsurI vRtti na hoya, to rAjaya zobhe. (19) zatrane traNa racanAo prakAzita che : ' yaza, nIti. ane adhyAtma taraMgiNa vizvAsamAM levA satya nA zapatha levA. (20) pitA dhanika hoya to kanyA racanAkrama paNa A rIte ja che. . patine paNa tuccha mAne. (21) kArya zarU thayA pachI tenI vicAraNA nIti.mAM 32 samudeza (= adhyAya)mAM 15ra 5 sUtro che. rAjanIti karavI eTale mAthuM mUMDAvyA pachI zubhanakSatra pUchavuM. (22) mitra mATe eno pramukha viSaya che. tethI traNa puruSArtha, maMtraNA, daMDanIti, svAmI, IndranI jema anukULa ane zatru mATe yamanI jema pratikULa hoya te - amAtya, purohita, senApati, guptacara, durga, ko, mitra, sena, sadAcAra, rAjA. (23) rAjA mUrakha hoya enA karatAM na hoya te sAruM. (24). vivAda, yuddha vagere tenA viSayo che. A graMthanI eka saMskRta TIkAmAM cArvAka darzanane jANanAM rAjA rAjyamAMthI kAMTA ukheDI nAkhe che. (25). AnuM prayojana ApyuM che.-kAnyakujanA mahArAja mahendradevane potAnI rAjA pote ja dhana lUMTato rahe to dukALa paDe. samudra ja jo tarasyo rahe ' samayanA nItizAstrIya graMtho durbodha lAgatA hatA; tethI somadevane temaNe to duniyAmAM pANI kevuM ? (26) rAja je potAnI sAthe hota to gheTuM koi saraLa graMtha racavAno Adeza Apyo. somadeve A AdezanuM pAlana paNa siMha thaI jAya. (27) kArya siddhi sudhI maMtranuM rakSaNa karavuM. (28) karIne racanA karI.' ' Aga lAge tyAre kUvo na khodAya. (29) je thoDuM khAya che, te vadhu pa.-3mAM kavie A kSetranA potAnA purogAmIono potAnA khAya che. (30) cANakya apragaTa dUta prayogathI naMdane mAryo; tevuM sAMbhaLyuM - guru tarIke ullekha karyo che, te A mujaba che-zuka, vizAlAkSa, parIkSita, che. (31) mAdhavapitAe dUra rahIne paNa kAmaMdakIprayogathI mAdhavane parAzara, bhIma, bhISma, bhAradvAja vagere, 5. kAzaprasAda jayasvAla A mAlatInI prApti karAvI. (32) ekavAra vanapradezanA kUvAmAM vAnara, sApa, saMdarbhe nIti. vize yathArtha abhiprAya Ape che. AmAM prAcIna AcAryonI siMha ane prAcyavid paDI gayA. kAMkAyana nAmanA musAphare teone bahAra aneka uttama sAmagrIno samAveza che. A sUtrone A jaina graMthakAra kAyA. paraMtu nagarI vizAlAmAM prAcyavidda dvArA badhA ja maraNa pAmyAM. 'rAjanaitika siddhAntonuM amRta kahe che, ane emanuM A kathana ekadama ' za yogya paNa che.' sahAyaka granya . . ' - zrI kacchamAcAzmiranuM vidhAna che ke nIni.mAM cANakyanAM 1. zAtrI surA-vasatizrIpuM pUrvAnDa 'arthazAstranuM anusaraNa che. A abhiprAya sarvIze satya nathI, kauTilyanI 2. mAruvIya (vArya) nava-nItivAyAmRta prajJA sUkSmajJAhiNI che; somadevanI sAragrAhiNI. 'artha nI jema ahIM 3. zAstrI (6) chAzava-35HvAdhyayana durganuM prakAro sahitanuM vivaraNa nathI. rAjAonA kapaTapUrNa vyavahArane 1.Keith A. B.-A history of Sanskrit Literature sthAne somadeva rAjAo pAse sadAcArI ane netika AcaraNanI apekSA 5. Krishamacariyar M.-History of classical Sanskrit rAkhe che. smRtigraMthonI jema, te divyaprayoganI bhalAmaNa kare che; artha.nI Literture jema yaMtraNAnI nahi. tenA para jaina darzanano prabhAva thoDo che. rAjAne $. Wihterhif Maurice-History of Indian Literature vol. mATe ne tapasvI AcaraNano virodha kare che ane e mATe e cArvAkanI prazaMsA kare che. rAjAnuM prathama kartavya prajAmAM varNAzramadharmo jaLavAya te 9. Warder A. K.-Indian Kavya Literature vol.-S. jovAnuM che, ema te mAne che. kAmadaka nItisAra karatAM tenI pAse skUrti ane tAjagI vizeSa che. viMTaranilsano abhiprAya sAco che ke somadevenI
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. prabuddha jIvana tA. 16-11-93 jaina sAhitya: eka chabI te munizrI vAtsalyadIpa jaina sAhityamAM asaMkhya pustako che. prabhu mahAvIranA samayathI 2 sUtra : AjasudhImAM aneka mahAna jainAcAryoe, sarjakoe saMkhyAbaMdha pustako 1 : naMdI sUtra 2 : anuyogadavAra racyAM che. AcAryazrI umAsvAti vAcake 500 graMtha racyAM che. zrI D 4 muLasUtra : haribhadrasUri ekalAe 1444 graMthonI racanA karI che. kAlikAlasarvajJa - 1 : Avazyaka-opaniryukti 2 : dazavaikAlika 3: piMDa-niryukti hemacaMdrAcArye vipula sAhitya rahyuM che. zrImadda yazovijayajI upAdhyAya (1: uttarAdhyayana mahArAje 108 mahAna graMtho lakhyAM che. AvA aneka jJAnI mahAtmAoe D AgamomAM kyA kyA viSayonI carcA che? AcArAMga asaMkhya pustako lakhelAM che. hiMduomAM gItA mukhya manAya che. e paheluM che. temAM jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya vagere AcAro tathA masalamAnomAM kurAne zarIpha mukhya manAya che. khristiomAM bAIbala . gocarI, vinaya zikSa, bhASa, abhASA, sadvartana, yiA vagaranuM varNana mukhya manAya che. ema jaina dharmamAM Agamo e jaina dharmanuM parama pavitra che. bIja aMga sUtrakRtAMga che. emAM loka, aloka, lokAloka jIva, samaya ane pramANabhUta sAhitya che. ene sUtra, zAstra, siddhAMta ke nitha tathA 80 kiyAvAda, 84 ayiAvAdI, 67 ajJAnavAdI tathA 3ra. pravacana evA nAme paNa oLakhavAmAM Ave che. AgamonI saMkhyA vinayavAdI-ema 363 matonuM khaMDana karI anekanika maMtavya rajU karyuM pahelAM 84nI hatI. hAla 45nI che. A pistAlIsa AgamomAM prathama che. sthAnAMga sUtramAM jIva, samaya, loka tathA bhUgoLanI sthApanA che. Agama-aMga AcArAMgasUtra che, jemAM sAdhuonAM zuddha AcAra ane samavAyAMgamAM ekathI AraMbhI 101 saMkhyAvALA padArthono nirNaya ne vicAronuM sukama ane sUtramaya varNana che. A ekaja mahAgraMthane kadAca dvAdazAMgInuM svarUpa batAvyuM che. vyAkhyA- prajJapti sUtranuM bIjuM nAma ApaNe jaina sAhityanA atiTUMkasArarUpa paNa gaNI zakIe. Ama, bhagavatIsUtra che. jIvAdinuM talasparzI vivecana che. jJAtAdharmakathAmAM dareka AcArAMgasUtra e ApaNA jaina sAhityanuM mukhya pustaka ke graMtha mAnI kathAnAyakanuM janmabhUmithI mokSa sudhInuM varNana che. upAzakadazAmAM zakAya. TUMkuM sUtrAtmaka hovAthI tenA aneka sUtronAM asaMkhya artha tAravI zramaNopAsakanA jIvano che. aMtakRdadazAmAM mokSagAmIonAM jIvano che. zakAya che. prazna vyAkaraNamAM pUchAtA vidyAmaMtro, apUchAtA vidyAmaMtro, mizrapUchAtA bhagavAna mahAvIra 'ubeI dhuveIvA nassaIvA e traNa ja zabdamAM vidyAmaMtro aMgUThAdinA pramo, vidyAtizayo, devo sAthenA devI saMvAdo saMsAranA samagra saman jJAnano sAra jaNAve che. strI bALako vagere che. vipAkasUtramAM sukha-du:khanAM kAraNonI carcA che. bAramuM aMga dRSTivAda paNa samajI zake tevI (jaina) ardhamAgadhI bhASAmAM teo upadeza ApatA. che, paNa te hAla nAza pAmyuM che. emanA mukhya ziSyo-gaNadhara bhagavAna mahAvIranA A upadezane sUtrarUpe eklA sudharmAsvAmIe ja badhA Agamo lakhyA nathI. cothuM upAMga goThave che ane bIjA tene mukhapATha karI le che. temanA dIrdhAyuM mahAjJAnI prajJApanA zrI zyAmAcArye raceluM che. catudazaraNasUtra zrI vIrabhadragaNae ziSyA sudharmAsvAmIe e upadezane sUtrarUpe goThavyo. enA bAra bhAga raceluM che. bIjA pannA racanArAnAM nAme hajusudhI jaNAyAM nathI. che ane dareka bhAga aMga kahevAya che. chedasUtromAM pahelAM be sivAya bAkInA bhadrabAhusvAmIe racyAM che. 45 Agamo : mahAnizitha mULa gaNadhara bhagavAna sudharmasvAmIe raceluM, paNa teno 1 : 11 aMga 2 : 12 upAMga 3: 10 pannA 4:6 chedasUtra uddhAra zrI haribhadrasUrie karyo che. naMdisUtra zrI devavAcakagaNie racyuM 5 : 2 sUtra ane 6 : 4 mULa sUtra che. dazavaikAlikasUtra zrI zayaMbhavasUrie racyuM che. piMDaniyukti zrI A B 11 aMga : bhadrabhAhusvAmIe racI che. 1 : AcArAMga 2 : sUtrakRtAMga 3 : samavAyAMga 4: ThANAMga 5 smaraNazakti ghaTavAthI sAdhuo sUtro visaravA lAgyA. tethI, : vivAhaprajJami athavA bhagavatIjI 6 : jJAtAdharmakathA 7 : upAsakadazA pATalIputramAM zrI bhadrabAhusvAmInA vakhatamAM zrI zramaNa saMdha ekaTho thayo 8: aMtakRtadazA 9 : anuttaropapAtika dazA 10 : prazna vyAkaraNa 11 ane jene je aMgAdi yAda hatuM te badhuM ekaThuM karI lIdhuM. tyArapachI I : vipAka sUtra ane 12 : dRSTivAda lagabhaga pAMcaso varSe AryaskaMdilAcAryuM sUtronA anuyoga (vyAkhyA) bAramu aMga viccheda javAthI hAla 11 aMgo ja maLI zake che. karyo. e vakhate je sUtronAM vyAkhyAno thayAM tene mAdhurI vAcanA kahe 12 upAMga : che. e pachI vIra saMvata 980mAM devagiNi kSamA zramaNe vallabhIpura - 1 : aupapAtika 2 : rAjajhakanIya 3 : jIvAjIvAbhigama 4: (1LA)mAM eka pariSada bharIne temAM jaina AgamonA siddhAMto pustakArUDha prajJApanA 5 : jaMbuDhIpa prajJami 6 : caMdraprajJami 7 : sUrya prajJami 8 : thayA. arthAt pahelA vahelA lakhAya. e vallabhIvAcanA kahevAya che. nirayAvaliyAo 9 : kalpAvataMsikA 10 : puSpiko 11 : puSpacUlikA enI aneka no utAravAmAM AvI ne teno ThAma ThAma pracAra karavAmAM 12 : vRSNidazA Avyo. Aje e 45 Agamo maLI zake che. suratanI zrI Agamodaya 10 pannA : samiti temaja anya saMsthAo dvArA te chapAI gayAM che. have to temAMthI - 1 : catudazaraNa 2 : saMstAra 3: AturapratyAkhyAna 4: bhakta ghaNAM Agamono gujarAtI tathA anya bhASAmAM anuvAda paNa thayo che. parijJA 5: taMdulevaiyAliya 6 : caMdrAvedhaka 7: devendastava 8 : gaNividhA A AgamomAM aneka viSayonuM jJAna samAyeluM che. Aje prAkRtamAM pheraphAra 9 : mahApratyAkhyAna 10 : vIrastava thaI aneka bhASAo banI che. ApaNe hAla mULa prAkRta bhASA barobara D 6 : chedasUtra samajI zakAtI nathI. paNa A graMtho saMskRta, apabhraMza, jUnI gujarAtI, 1 : nizItha 2 : mahAnizItha 3 : vyavahAra 4 : dazAzrutaskaMdha 5 gujarAtI, hindI, marAThI, kannaDa, tAmIla, aMgrejI, jarmana vagere bhASAomAM maLe che. : bRhatkalpa 6 : jIlpa
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-93 Agamo sivAya jainatatvajJAnanAM khAsa graMthomAM 'tatvAdhigamasUtra sahuthI suMdara graMtha che. enA upara aneka TIkAo racAI che. e sivAya zrI haribhadrasUrinuM SaDdarzanasamuccaya, zrI jinabhadrakSamAzramaNanuM vizeSAvazyaka bhASya, zrI anaMtavIryanuM parIkSAsUtra lavRtti, pramANanayatattvAlaMkAra zrI mallisenanI syAdrAdamaMjarI ane zrIguNaratnanI tarka rahasyadIpikA paNa jaina tattvajJAnanAM suMdara graMtho che. tattvajJAna ane nyAyane UMDe saMbaMdha hovAthI e baMne viSayonAM graMtho judA pADavA keTalIka vakhata muzkela paNa banI jAya che. jaina nyAyanA mahAna lekhako ane temanI kRtio : 1 : zrI siddhasena divAkara (1) sanmatitarka (2) nyAyAvatAra 2 : zrI mallAvAdIsUri (1) drAdazAranayacakra (2) sanmatinI TIkA 3 : zrI haribhadrasUri (anekAMtajayapatAkA), lalitavistarA (3) dharmAMsaMgrahaNI 4 : zrI abhayadevasUri 5 : zrI vAdIdevasUri 6 : zrI hemacaMdrAcArya 7 : zrI yazovijayajI 8 : zrI guNaratnasUri 9 : zrI caMdrasena 10 : zrI caMdraprabhasUri 11 : zrI padmasuMdaragaNi 12 : buddhisAgara 13 : zrI municaMdra 14: zrI rAjazekhara 15 : ratnaprabhUsUri 16 : zrI zubhavijayajI 17 : zrI zAMtisUri prabuddha jIvana (1) sanmatitarka para mahATIkA (1) syAdRAdaratnAkara : (1) pramANamImAMsA (2) anyayogavayavahoda dvAtrizikA (1) jaina tarka paribhASA (2) dvavizadadvAtriziMkA (3) dharmaparIkSA (4) nayapradIpa (5) nayAmRtataraMgiNI (6) khaMDakhaMDa khAdya (7) nyAyaloka (8) nayarahasya (9) nayopadeza (10) aneItavyavasthA (11) nattvArthasUtra vRtti (1) khaMDadarzanasamuccaya vRtti (1) unmAdasiddhiprakaraNa (1) prameyaratnakoSa: (1) pramANasuMdara (1) pramAlakSmalakSaNA (1) anekAMtavAda jayApatAkAdIppana (1) syAdavAdakalikA (1) ratnAkarAvatArika syAdavAdabhASA (1) pramANaprameya kalikAvRtti digaMbaromAM paNa nyAya upara lakhanArA ghaNA paMDito thayA che. ] yoga ane adhyAtmanA graMtho : yogabindu, yogadaSTisamucya, yogaviMzikA, yogAzAstra, yogazataka, yogAsAra, samAdhizataka, paramAtmaprakAza, samabhAvazataka, dhyAnazataka, dhyAnasAra, dhyAnadIpikA, dhyAnavicAra, adhyAtma upaniSada, adhyAtmabindu, adhyAtmaratagiNI, adhyAtmagItA, adhyAtmakalpadruma, jJAnAvarNava vagere. karmasAhitya : tenA mukhya graMtho karmaprakRti, paMcasaMgraha, prAcIna pAMca kramagraMtho, navIna cha karmagraMtho, saMskRta cAra karmagraMtho, karmastava vivaraNa vagere che. enA para ghaNI TIkAo racAyelI che. 2 sAhityagraMtho : sAhityagraMthomAM jainono phALo ghaNo moTo che. vyAkaraNa, koza, chaMdazAstra, alaMkArazAstra, kAvya, nATaka, kathA prabaMdha vagere sAhityanA badhA vibhAgo para ApaNA AcAryoe lakhyuM che. pANinInA saMskRta bhASAnA vyAkaraNanI hariphAI karanAra siddhahema vyAkaraNa zrI hemacaMdrAcArye racyuM che. enA chellA adhyAyamAM prAkRta, apabhraMza vagere bhASAnAM vyAkaraNo paNa lakhyAM che. zAkyayananuM vyAkaraNa to ghaNA vakhatathI prasiddha che. pUjyapAda devanaMdinuM jainedra vyAkaraNa paNa mazahura che. e sivAya buddhisAgarAcArye buddhisAgara vyAkaraNa, 11 jJAnavimaLagaNie zabda, prati bheda vyAkaraNa, ne zrI vighAnandasUrie siddhasArasvata vyAkaraNa racyuM che. prAkRta bhASAnAM bIjA paNa aneka vyAkaraNo jainAcAryoe racyAM che. tAmIla ane kAnaDI bhASAnA mULa vyAkaraNo jainAcAryothI ja racAyAM che. ne gujarAtI bhASA para to seMkaDo varSa sudhI ekalA hAthe jainoe ja prabhutva bhogavyuM che. kAvyanI saMkhyAno sumAra nathI. aneka kAvyo uparAMta TvisaMdhanakAvya, trisaMdhAnakAvya, ane cheka samasaMdhAnakAvya eTale jenA zlokamAMthI sAta saMbaMdhavALA artha nIkaLe ne sAtanA judA judA jIvana samajAya tevAM paNa rahyAM che. eka aSTalakSI nAmano graMtha che. temAM eka zlokanA ATha lAkha artho karyA che. zrI hemacaMdrAcArye chaMdazAstra tathA alaMkAra para svataMtra graMtho racyAM che. zrI vAgbhaTe paNa kAvyAlaMkAra nAme alaMkArazAstra racyuM che. zrI amaracaMdasUrie kavizikSAvRtti, kaviklpatA, chaMda ratnAvali, klAklApa vagere graMtho racyAM che. zrI namisAdhue prakhyAta kAvyAlaMkAra para TIppaNa racyuM che. zrI narendraprabhasUrie alaMkAra mahodadhi banAvyo che. zrI mANikacaMdrasUrie kAvyaprakAzasaMketa banAvyo che. ane kozanI racanAmAM to zrI hemacaMdrAcArye hada karI che. abhidhAnaciMtAmaNI, anekArtha koza, dezInAmamAlA, nAmazeSa, nighaMTu e e badhA emaNe eklAe ja racyAM che, uparAMta saTIka dhAtupATha, saTIka dhAtupArAyaNa dhAtumAlA, liMgAnuzAsana vagere saMskRta bhASAzAstramAM mahatvanA graMtho racyAM che. dhanaMjaya kavie dhanaMjaya nAmamALA banAvI che. zrI harSakIrtijIe zAradIya nAmamAlA racI che. bIjAoe paNa ghaNuM karyu che. D mahAkAvyo : dhaNA tIrthaMkaronAM caritro ziSTa kAvyomAM lakhAyelAM che. zrI zAMtinAtha caritra, zrI neminAtha caritra, zrI pArzvanAtha caritra, zrI vAsupUjya caritra vagere dhAM kAvyo che. e sivAya zrI abhayadevasUrie jayaMta vijaya mahAkAvya lakhyuM che. zrI amaracaMdasUrie padmAnaMdabhyudaya mahAkAvya tathA bALabhArata mahAkAvya racyAM che. udayaprabhasUrie dharmolyudaya mahAkAvya racyuM che. kavizrI jayazekharasUrie jaina kumArasaMbhava kAvya lakhyuM che. zrI devaprabhasUri malladhArIe * pAMDavacaritra mahAkAvya banAvyu che. zrI dhanaMjaya mahAkavie rAdhava pAMDavIyamahAkAvya (dvisaMdhAna mahAkAvya) racyuM che. zrI nayanacaMdrasUrie hammIra mahAkAvya tathA padmacaMdrajIe dhannAbhyudaya mahAkAvya lakhyuM che. vaLI padmasuMdaragaNie rAyamallAbhyudaya mahAkAvya tathA pArzvanAtha kAvya racyAM che. tathA mANikyacaMdrasUrie pArzvanAtha caritra tathA nalAyana kAvyanI racanA karI che. zrI hemacaMdrAcArye paNa triSaSThizalAkApuruSacarita tathA drayAzraya nAmanAM mahAkAvya lakhyAM che. e sivAya bIjAM paNa dharNA kAvyo che. khaMDa kAvyo, stotra ane stutiono to pAra ja nathI. -- nATako : radhuvilAsa, nalavilAsa, rAghavAbhyudaya, satya harIzacaMdra, kaumudImitrAnaMda, nirbhayabhImavyAyoga (kartA, zrI hemacadrAcAryanA prakhyAta ziSya zrI rAmacaMdra) hamIra madamardana (kartA, jayasiMha) raMbhAmaMjarI (kartA, nayacaMdrasUri) mohaparAjya (kartA, yazapAla) mudita kumaMdacaMdra, prabuddha rohiNeya, draupadI svayaMvara, dharmAbhyudaya vagere. -- kathAo : saMskRta, prAkRta ne gujarAtI bhASA jaina kathAothI bharapUra che. emAM zrI hemacaMdrAcAryanuM triSThizalAkApuruSa caritra tathA pariziSTa parva, zrI pAdaliptAcAryanI taraMgalolA, dakSiNya cinha, udyotanasUrinI kuvalayamAlA zrI bhadrezvarasUrinI kathAvalI, vasudevahiMDI, zrI haribhadrasUrinI samarAIccakahA, zrI siddhaEigaNinI upamitibhavaprapaMca kathA, zrI dhanapAla kavinI tilakamaMjarI, vagere mukhya che. ApaNA AcAryonA hAthe paMcataMtranAM aneka saMskaraNa thayA che. kathAkallola, siMhAsanabatrIzI, vaitAlapacIsI, zukasati vagere vagerenAM paNa ghaNAM saMskaraNo thayAM che. e uparAMta rAsa ane jIvanacaritro ghaNAM ja che. ekalA gujarAtI bhASAmAM ja sAtaso uparAMta rAsa che. ane prabaMdhanI racanAmAM paNa jaino AgaLa paDatA che. zrI merUtuMgAcArye prabaMdha
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 16-11-93 ciMtAmaNinI racanA karI che. zrI rAjazekharasUrie caturvizati prabaMdha racyo che. zrI prabhAcaMdrasUrie prabhAvakacarita lakhyuM che. zrI bhadrezvarAcArye purAtana | paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi prabaMdha saMgraha, mahAkavi rAmacaMdra so prabaMdho lakhyA che. Ama jainonA kathA ane prabaMdhagraMtho paNa ghaNA ja che. - tathA 0 kalA ane vijJAna uparanA ApaNAM graMtho : zilpazAstra, saMgIta, dhanurvidyA, azvaparIkSA, gajaparIkSA, pakSIvijJAna, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA ratnaparIkSA, rasAyaNa, Ayurveda, khagoLa, jyotiSa vagere para sArI saMyukata upakrame saMkhyAmAM graMtho che. eTaluM ja nahIM paNa Aje vizvajJAna kozanI racanA paramAnaMda kApaDiyA janmazatAbdI thAya che, tevI racanA paNa thayelI che. zilpazAstranI nipuNatA jainonA aneka bhavya prAsAdo jotAM jaNAI Ave che. e vize jaina vidvAna Thakkara varSanI ujavaNI pherae vAstusAra graMtha lakhyo che. vAstuzAstra nAmano graMtha bhojadeve lakhyo che. sivAya prAsAdamaMDana vagere ghaNA graMtho che. zrI pAdeva nAmanA vyAkhyAnono kAryakrama jainAcArye saMgItasamayasAra tathA bIjA eka AcArye saMgIta ratnAkara lakhI e viSamAM nAmanA meLavI che. e sivAya saMgItadIpaka, saMgIta 1993-94nuM varSa zrI paramAnaMda kApaDiyA janmazatAbdI varSa ! ratnAvali vagere graMtho paNa racAyAM che. ratnaparIkSA nAmano eka graMtha | che. zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi ane zrI muMbaI jaina yuvaka phAMsanA eka jhaverIe phainya bhASAmAM anuvAda karI thoDAM varSa pahelAM saMdhanA saMyukta upakrame sva. paramAnaMda kApaDiyA janmazatAbdI varSa bahAra pADyo che. hIraka parIkSA, samasta ratnaparIkSA vagere graMtho paNa UjavavAnuM nakkI thayuM che. te anusAra vyAkhyAnono be divasano nIce A viSayamAM mojuda che. dhanurveda dhanurvidhA, azvAdiguNa, gajaparIkSaNa, | mujabano kAryakrama yojavAmAM Avyo che. pakSIvijJAna vagere graMtho paNa judA judA bhaMDAromAMthI maLI AvyA che. Thakkara pherae sikkAo vize agatyano graMtha lakhyo che. maMtrataMtra vize : budhavAra, tA. 1lI Disembara, 1993 ghaNuM lakhAyuM che. maMtro viSe agatyano graMtha vidyAnuzAsana nAme che te | prathama vyAkhyAna : zrI yazavaMta dozI jainAcAryanI ja racanA che. vaLI, maMtra viSayanA judA judA dhaNA kalpo BviSaya : paramAnaMda kApaDiyA-eka vilakSaNa pratibhA racAyA che. bhairavapadmAvatI kalpa, zaMkhAvarta kalpa, vagere aneka che. sUrimaMtra te bIjuM vyAkhyAna : zrI harIndra dave kalpa e eka AmnAya kalpa che te paNa sAdhuonA gaccho mujaba judA viSaya : judA racAyelA maLe che. jyotiSamAM bhadrabAhu nAmathI bhadrabAhusaMhitA paramAnaMda kApaDiyA-eka vilakSaNa pratibhA che. harSakIrtie jyotiSa sAroddhAra nAmano graMtha racyo che jemAM tArAo pramukha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha saMbaMdhI ghaNuM UMDuM jJAna che. vaLI emAM akha, maMtra ane bIjI guma saMcAlana : zrI cImanalAla je. zAha vidyAonuM varNana che. e sivAya AraMbhasiddhi, ardhakAMDa, caMdrarajaju, cakavivaraNa jAtakadIpikA jyotiSasAra saMgraha, bhuvanadIpaka vagere aneka guruvAra, tA. 2jI Disembara, 1993 graMtho che. raTTAcArya nAmanA jaina sAdhue raTrAsUtra nAme 1300 gAthAno ID prathama vyAkhyAna :DaoN. uSAbahena mahetA graMtha lakhyo che. jemAM varasAda, dharatIkaMpa, vIjaLI ane evA aneka BviSaya : svAtaMtrya saMgrAmamAM mahilAono phALo che. viSayonAM pUrvalakSaNo batAvyA che. vaidakamAM paNa aneka graMtha che, jevAM ke te bIjuM vyAkhyAna : zrI nArAyaNa desAI Ayurveda mahodadhi cikitsAnsava, dravyAvali (nighaMTu), pratA5 5graMtha, ImviSaya : saMpUrNa lokadhaMtinI vibhAvanA mAdhavarAja paddhati, yogaratnAkara, ratnasAgara, rasaciMtAmaNi, vaidaka pramukha : DaoN. ramaNalAla cI. zAha sAroplara vagere. gaNitanA aneka graMtho paikI zrI mahAvIrAcArye I.sa.nA saMcAlana : zrI cImanalAla je. zAha navamAM saikAmAM racela gaNita sArasaMgrahano to aMgrejI anuvAda paNa thaI 0 sthaLa : inDiyana maracanTasa cembara hola / cUkyo che. nimittazAstramAM to jainAcAryo e potAnA anubhavono khajAno carcageTa, muMbaI - 400 020. lokahita mATe khullo mUkI dIdho che. aMgavidyA nAmano eka prAcIna samaya : baMne divase sAMjanA 6-00 kalAke graMtha e viSe upayogI mAhitI Ape che. duryadeve rikTasamuccaya nAmano graMtha banAvyo che. vijJAnakozanI jema vinayavijayajI mahArAje lokaprakAza sarvane upasthita rahevA hArdika nimaMtraNa che. nAmano graMtha banAvyo che. temAM sAtaso graMthanI to zAkha ApelI che. nirubahena esa. zAha - ramaNalAla cI. zAha graMthanI aMte te te AcAryoe potAnI prazastio ApelI hoya che, pravINacaMdra ke. zAha sUryakAMta cho. parIkha jemAM temanA guruo ane te samayanA rAjAo, maMtrIo, gRhastho ane maMtrIo menejiMga TrasTIo, temaNe karAvelAM zubha kAryonI noMdha paNa ApI hoya che. te prazastio zrI muMbaI jaina paramAnaMda kApaDiyA ItihAsa mATe upayogI puravAra thAya che evI ja rIte e pustakonI yuvaka saMgha smAraka nidhi aMte lekhana samayanI paNa prazastio hoya che. te paNa ghaNI mAhitI Ape che. A prazastio zilAlekha jeTalI ja prAmANika manAya che. subodhabhAI ema. zAha A lekhamAM thayelI samagra carcA jaina dharmanI zvetAmbara mUrtipUjaka saMyojaka paraMparAne saMlagna che. mAlika : zrI muMbai jaina yuvaka saMdha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAI, prakAzana sthaLa : 38 5, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. - | phona : 350298, mudraNawAna : rilAyansa mokaleTa prinTarsa, 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400 008. lesaraTAipaseTiMga : mudrAMkana, muMbaI-400 09. |
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 40 aMka: 120 tA. 16-12-1993 00Regd. No. MH.By/ South 54icence No. 37 000zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 praH QUC6l 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989: 50 varSa000 vArSika lavAjama rU.30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sva. paramAnaMda kApaDiyA janma zatAbadI varSa 1993-94nuM varSa rU. paramAnaMdabhAI kuMvarajI kApaDiyAnuM janma sAmAnya rIte lAkho karoDo lokomAMthI be-pAMca evI vyakti nIkaLe . zatAbdI varSa che. . ke je pote potAnI jiMdagInAM so varSa pUrAM kare che. zrI sudharmAsvAmI sva. paramAnaMdabhAI jaina yuvaka saMghanA bhUtapUrva sutradhAra hatA; so varSanA hatA. sauthI vadhu zatAyu loko raziyAmAM hoya che. zataM jIva saMdhanA mukhapatra prabuddha jIvananA taMtrI hatA. lagabhaga pAMsaTha varSanA zarada evA AzIrvAda apAya che, paNa so varSa pUrAM karavAM e eTalI jaina yuvaka saMghanA ItihAsamAM sva. paMramAnaMdabhAIe traNa dAyakAthathI saraLa vAta nathI. chatAM koIka zatAyu vyakti evI paNa hoya che ke je adhika samaya mATe mUlyavAna sevA ApI hatI. vastutaH zrI muMbaI jaina potAnA jIvanamAM kazuMka mahAna kArya kare che. athavA chevaTe potAnA yuvaka saMghanA ghaDataramAM sva. paramAnaMdabhAInuM yogadAna sauthI moTuM ane zarIrane sAcavavAnI siddhi paNa batAve che, ane evI vyaktinI mahattvanuM rahyuM che. utsAhI, prasannacitta, ciMtanazIla paramAnaMdabhAI janmazatAbdI emanI hayAtImAM, emanI ja upasthitimAM ujavavAmAM Ave che. AvI ghaTanAo atyaMta virala hoya che. paraMtu te bane che saMghanA prANa samA hatA. saMgha sAthe teo ekarUpa banI gayA hatA. kharI. maharSi karve, pro. devadhara vagere potAnI janmazatAbdI joIne gayelA. eka rIte kahIe to paramAnaMdabhAIno saMgha sAtheno saMbaMdha avinAbhAva (thoDAM varSa pahelAM saMghanI samitinA sabhya zrI krAMtilAla devajI naMdanA saMbaMdha hato. yuvaka saMghanI pravRttiomAM teo satata rokAyelA rahetA. pitAzrInI janmazatAbdI emanI hayAtImAM ujavAyelI. parama 5, zrI temanuM citta satata te aMge ja sakriya rahetuM. paramAnaMdabhAI I. sa. jaMbUvijayajI mahArAjanAM mAtuzrI sAdhvI zrI manoharIjInI janma 1929mAM saMghanI sthApanA thaI tyArathI yuvAnavaye temAM joDAyA hatA ' bhAra lAnaya temAM joDAyA hatA zatAbdI emanI hayAtImAM A 30mI Disembare ujavAze.) ane saMghanI gati sAthe teo satata gati karatA rahyA hatA. 78 varSanI - svargastha thayelI koIpaNa vyaktinA janma zatAbdInA varSanI jyAre umare teo svargavAsa pAmyA tyAre paNa teo prabuddha jIvana, paryuSaNa ujavaNI karavAmAM Ave che tyAre aneka evA mANaso vighamAna hoya vyAkhyAnamALA ane saMdhanI Itara pravRttinA mukhya sUtradhAra rahyA hatA. che ke jemanI pAse emanAM saMsmaraNo sacavAI rahelAM hoya che. so zarIrathI teo avazya vRddha thayA hatA, paraMtu manathI teo pUrA svastha varSano kALa e dRSTie bahu moTo nathI. tethI ja zatAbdI prasaMge vyaktinA hatA. 1929nA AraMbhakALamAM sva. maNilAla morkamacaMda ane anya svajano ane emanA saMparkamAM AvelA mitro, saMbaMdhIo, cAhako, vagere vaDila kAryakartAo sAthe teo eka sabhya tarIke potAnI sevA ApatA loko vidyamAna hoya che. teo vAraMvAra AvI svargastha vyakti sAthenA rahyA hatA. e varSone jo gaNatarImAM laIe to emano saMgha sAtheno potAnA aMgata saMsmaraNo vAgoLatA hoya che. vyakti hayAta hoya tyAre saMbaMdha cAra dAyakAthI adhika samayano hato. koI paNa eka saMsthA sAthe emanA jIvana vizenI tamAma mAhitI AdhArabhUta rIte sAMpaDI zake che. sakriyapaNe ATalA dIrdhakALa paryata avirata saMkaLAyelA rahevuM e jevI paraMtu emanA avasAna pachI keTakeTalI vigato khUTavA lAge che. samaya tevI siddhi nathI keTalAka kahetA hoya che ke vyakti nahi, saMsthA mahAna jatAM saLaMga AkhuM caritra meLavavuM durlabha thaI jAya che. prasaMgo paNa che. e satra sAcuM hoya to paNa aparNa che. mahAna vyaktio thakI ja smRtine AdhAre rajU thAya che. eTale janma-zatAbdI vakhate caritra saMsthA mahAna banI zake che. mAtra sAmAnya lokonI barnelI koI paNa nAyakanA saMsmaraNo tAjA karavAnA, emanA siddhiAnuM gAra tathA saMsthA mahAna thaI zakatI nathI. alabatta, keTalIka vyaktio saMsthAnA mUlyAMkana karavAno eka sarasa avasara sAMpaDI rahe che. mUlA ' pada dvArA moTI (mahAna nahi) dekhAya che, paraMtu pada ke khurazI cAlyAM - zatAbdI, trizatAbdI ke te pachInA vakhate caritranAyakanA jIvaMta saMparkamAM AvelI vyaktiomAMthI koi ja hayAta hotI nathI. eTale jatAM teo vAmana banI jAya che. mahAna vyaktio saMsthA choDI jAya te pachI paNa mahAna ja rahe che, paraMtu emanA tejathI vaMcita thaI gayelI tyAre upalabdha evI lekhana-sAmagrI, tasvIro, philma vagere dvArA tenA caritrane upasAvavAnuM rahe che. ethI kyAreka aitihAsika tathyanI sAthe saMsthA, jo ene evI bIjI koI vyakti na maLe to jhAMkhI paDI jAya lpanAnuM tattva bhaLI jAya che. keTalIka kiMvadaMtIo pracalita bane che. che. keTalIka vAra mahAna vyaktine sAcavavA khAtara saMsthAnA niyamomAM tathA karNopakarNa cAlI AvatI kivadaMtIomAM sahetuka ke ahetuka pheraphAro apavAda karavA paDe che. keTalIka vAra vyakti jo kharekhara mahAna na hoya paNa thAya che. kALano pravAha evA vegathI dhasamase che ane enI tAkAta to saMsthAnA niyamo AgaLa, pote sAcI hoya to paNa jhUkavuM paDe che. eTalI jabarajasta hoya che ke keTakeTalI vastuone te jIrNazIrNa ke naSTa * *(sva. paramAnaMdabhAI vize A aMkamAM anya lakhANa hovAthI ahI karI nAMkhe che. paraMtu ethIja bepAMca zatAbdI pachI kharekhara je mahAna A zatAbdI prasaMge mane skarelA thoDA vicAro rajU karuM chuM.) ' hoya che evI vyaktione ja bhaviSyanI prajA pachI saMbhAre che. mAtra
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-12-93 tatkAlIna moTA dekhAtA hoya evA asaMkhya mANaso kALasAgaramAM DUbI tyAra pachI eka saMskAralakSI sAmAjika saMsthA tarIke. khuda | jAya che. paramAnaMdabhAinAM jIvanamAM paNa mane AvA be tabakkA jaNAya che. paramAnaMdabhAino kizorakALa ane yauvanakALa eTale AjhAdI trIzInA vakhatanA yuvAna kantivIra tarIke ane AjhAdI pachInA samayamAM pahelAMno samaya, mukhyatve te samaye bhAvanagaramAM ane gujarAtamAM vItelo. saMskAralakSI samAjaciMtaka tarIke. bALadIkSAno virodha karavA mATe yuvaka paramAnaMdabhAino te pachIno kaLa, vizeSata: AjhAdI pachIno kALa saMghano janma thayo. tyAre briTiza rAjaya ane judAM judAM dezI rAjyo mukhyatve muMbaImAM vItelo. harabhAI trivedI, nAnAbhAI bhaTTa, kAkA hatAM. bALadIkSA upara kAyadesara pratibaMdha lAvavAnuM saraLa nahotuM. AjhAdI kAlelakara, 5. sukhalAlajI, muni jinavijayajI vagerenA sahavAsamAM pachI muMbaI rAjyanI vidhAnasabhAmAM koMgresanI saMpUrNa bahumatI hatI paramAnaMdabhAinI rASTrIya vicAradhArAnuM poSaNa thayeluM. temanA uttarakALanA ane prabhudAsa paTavArIe bAladIkSA upara pratibaMdha lAvavA mATe jIvanamAM muMbaInI ghaNI vyaktionA sahavAsamAM emanuM jIvana vIteluM. vidhAnasabhAmAM kharaDo rajU karyo. e pasAra karavA mATe saMpUrNa bahumatI Ama paNa paramAnaMdabhAi navI navI tejasvI, pratibhAvaMta vyaktione hatI, chatAM te kharaDo pAcho kheMcI levAmAM Avyo te vakhate yuvaka saMghe maLavA mATe haMmezAM mugdhabhAve bahu utsuka rahetA. koIpaNa prakAranI 1929 jevuM koi AMdolana karyuM nahi. badalAyelI paristhiti ane aupacArikatA rAkhyA vinA AvI judI judI aneka vyaktione sAmethI paribaLono emAMthI aNasAra maLI rahe che. maLavA teo pahoMcI jatA. ane evI tejasvI vyaktione yuvaka saMghanA jIvanano vikAsa jema sIdhI lITIe thato raheto nathI tema saMsthAono vikAsa paNa eka sarakhI sIdhI lITIe satata thayA kare maMca upara lAvatA. e paNa saMbhavita nathI. saMsthAomAM samaye samaye navA navA sUtradhAro. dareka vyakti potAnA yuganuM saMtAna che. je samayamAM, je sthaLe, je Ave che ane te dareka potapotAnI zakti, dRSTi ane AvaData anusAra parivAramAM mANasano janma thAya che te badhAne AdhAre tenuM ghaDatara thAya saMsthAne navo moDa Ape che. badalAtA jatA saMdarbhomAM ema thavuM jarUrI che. enA vicAro ane enI bhAvanAo, enAM kAryo vageremAM tatkAlIna paNa che. eka kALe samAjanA je prazno saLagatA dekhAtA hoya e ja samayanA samAjano dhaNo moTo prabhAva paDelo hoya che. keTalIka vyaktio prazno kALAMtare potAnI meLe olavAi jAya che. ene saMkorIne pharI mAtra tatkAlIna samAjanI nIpaja ja na banI rahetAM potAnI AgavI saLagAvavAnuM mAtra nirarthaka ja nahi, hAsyAspada paNa banI rahe che, kAraNa pratibhAthI ane prabaLa puruSArthathI samAja upara potAno prabhAva pADe ke samayanI evI mAMga hotI nathI. vijJAnanA kSetre bhUtakALanI keTakeTalI che ane samAja je sthitie hoya che tenAM karatAM tene thoDI uMcI sthitie lai jAya che. AvI rIte kyAreka vyakti samAjane ghaDe che. zodho Aje jUnI ane kALagrasta banI gaI che. vepAra udyoganA kSetre gaIkAlanI rItarasama ke Arthika nIti je prANavAna lAgI hoya te Aje keTalIka vyaktio samAjathI ghaDAya che ane samAjane pachI ghaDe paNa niprANa banI jAya che. rAjakAraNanA kSetre eka samaye je samasyAo che. AvI vyaktionA jIvanamAM AdAna-pradAna ema ubhaya prakAranI atyaMta gaMbhIra ke bhayAnaka lAgatI hoya te samasyAo kAlAMtare arthahIna - kyiA jovA maLe che. ekabAju sAmAjika paribaLo jema enA ghaDataramAM banI jAya che. kALacakanA pharavA sAthe Ama banavuM svAbhAvika che. evI ghaNuM moTuM yogadAna Ape che, tema samaya jatAM vyakti pote samAjanA ja rIte saMsthAonA itihAsanI aMdara paNa AvA kALacakano dhumAva ghaDataramAM potAnuM yogadAna Ape che. svAtaMtrya saMgrAma daramiyAna aneka rahyA kare che. ethI ja yuge yuge tATasyukta punarmUlyAMkanano avasara tejasvI vyaktio upara gAMdhIjIno asAdhAraNa moTo prabhAva paDelo. AvIne Ubho rahe che. evAM punarmulyAMkana vinA sAco itihAsa saMbhavI paramAnaMdabhAinA jIvana ane kAryamAM paNa te jovA maLaze. zake nahi. jIvana satata gatizIla che. tema chatAM sthiratAnuM tattva paNa emAM samAja, dharma, rAjakAraNa vagerenA kSetromAM vakhatovakhata AmUla eTaluM ja mahattvanuM ane Avazyaka che. eka pagane sthira karyA vagara parivartananI jarUra rahe che. tivIro ne parivartano Ape che. prati mANasa bIjo paga uThAvI zakato nathI. jIvana ane jagata eTalAM saMkula karanAra vyaktinA pakSe svArpaNanI paNa apekSA rahe che. jeo sahana ane gahana che ke enAM badhAM ja paribaLonAM badhAM ja rahasyane eka karavA taiyAra thAya che teo ja dhaMtinA kadama uThAvI zake che. prati jayAre sAthe pAmavAnuM ghaNuM duSkara che. kALanA pravAhamAM bhUtakALamAM jema jema thAya che tyAre dareka vakhate dhAryuM ja pariNAma Ave evuM nathI hotuM. dUra dUra sudhI dRSTi nAkhatAM jaIe tema tema keTakeTalI ghaTanAo ane ddhati kyAreka niSphaLa paNa jAya che ane te karanArane hatAza karI nAkhe viSayo judA judA pariprekSyamAM nAnA ke moTAM thatA dekhAya che. vartamAnamAM che. kyAreka baMti karyA pachI te karanArano temAMthI rasa UDI jAya che, je vyakti mahAna lAgatI hoya te ja vyakti baso cAraso varSa pachI kAraNa ke tenA sahakAryakartAono pachI sahakAra raheto nathI. kyAreka khuda eTalI mahAna na paNa lAge. eka nAno sarakho padArtha ADo AvIne. ' ddhatikArane potAne paNa aNadhAryA viparIta pariNAma joyA pachI AkhI najarane DhAMkI daI zake che ane moTA moTA parvato nAnI kIkInI bhama-nirasanano anubhava thAya che. kyAreka vyaktinuM jIvana ja be dRSTimAM samAI jAya che. AvI ja rIte sAMskRtika pravAha upara kALano tabakkAmAM vaheMcAI gayuM hoya che-eka tino tabakko ane bIje. ghaNo moTo pravAha rahe che. e rahevo paNa joie. kALano pravAha je sthiratAno tabakko. kyAreka krAMti karanAra vyaktine potAnI paddhatinAM na rahe to vyakti, prasaMga, paristhiti, padArtha vagerenuM yathArtha mUlya pariNAmo jhaTa jhaTa bhogavavAnI IcchA jAge che ane tema karavA jatAM samajAya nahi. e dRSTie jyAre vicArIe chIe tyAre kALa anya lokonI IrSAno te bhoga banI jAya che. kyAreka krAMtinI sAme AzIrvAdarUpa lAge che. kudaratanAM paribaLo-havA, teja, pANI vagere bhautika prati krAMti paNa gati pakaDe che. Ama dhaMtinA cane samajavuM eTaluM saraLa tattvonI cIjavastuo upara thatI asaro, vAvAjhoDAM, nadIonAM pUra, nathI. yuvAna vaye potAnA gharamAMthI bhagavAnanI mUrti ane japamALAne dharatIkaMpa, vagere prakAranI ghaTanAonI asaro paNa taTastha sApekSa kUvAmAM padharAvI denAra kavi narmada prauDhAvasthAmAM bhagavAnanI mUrti sAme kALa-daSTithI jotA kyAreka chUpA AzIrvAdarUpa lAge che. ema ja na na rAkhIne vAtra carma upara besIne japamALA pheravato jovA maLe che tyAre banatuM hota to A jagata keTalA badhA jUnA jUnA kacarAothI ubharAtuM dvidhA thAya che ke A be mAMthI sAco narmada kyo ? jema badalAyelI hota ane ukaraDA jevuM banI gayuM hota. jagatamAM TakavA jevuM badhuM ja ja paristhiti bhalabhalA dhaMtivIrone lAcAra karI mUke che tema pazcAt kALanuM TakI rahe che ane naSTa thavA jevuM badhuM ja naSTa pAme che evI zraddhA DahApaNa paNa bhalabhalA taMtivIronA jIvanamAM parivartana ANe che. kALa bhagavAnanA yathArtha svarUpanA darzanamAMthI pragaTe che. dhvani e jIvananI davA che, rojano AhAra nathI. 'jaina yuvaka saMghano jyAre vicAra karIe chIe tyAre enAM be svarUpa DramaNalAla vI. zAha dekhAya che : 1929 mAM AraMbhamAM eka pratikArI saMsthA tarIke ane
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-123 prabuddha jIvana paramAnaMda kApaDiyA eka vilakSaNa pratibhA - D yazavaMta dozI paramAnaMda kApaDiyAmAM aneka vizaSTa lakSaNo hatAM eTale emane paramAnaMda kApaDiyAnuM nAma pahelavaheluM bahu rasaprada saMjogomAM eka vilakSaNa pratibhA kahevAmAM ApaNe kaMI vadhAre paDatI vAta, kaMI sAMbhaLyuM. bhAvanagara gayelA tyAre koIne vAta karatAM sAMbhaLyA ke paramAnaMda atyukti karatA nathI. joke emanI khUbI e hatI ke vizeSatAone e kApaDiyAe nAtamAMthI rAjInAmuM ApyuM. sAMbhaLIne navAI lAgI. AvuM sAmAnyatAnA dekhAva nIce DhAMkI rAkhatA. koI divasa sAMbhaLyuM nahotuM. 1930-40nA e dAyakAmAM hajI to paramAnaMdabhAI sAthe ghaNobadho aMgata paricaya hato evo dAvo jJAtio eTalI jorAvara hatI kharI ke e koIne nAta bahAra mUke. paNa mArAthI thAya tema nathI. tema emanuM jIvanacaritra vAMcIne enI sAme cAlIne nAta bahAra nIkaLanAra A mANasa koNa haze ? silasilAbaMdha hakIkato ApavAnuM paNa meM dhAryuM nathI. dhAryuM hoya toye paramAnaMdabhAIe zuddha gAMdhIvAdI mArga apanAvyo hato ema kahevAya. e zakya nathI, kAraNa ke emanuM jIvanacaritra pragaTa thayuM ja nathI. zatAbdI potAnI putrInuM lagna bIjI nAtanA yuvaka sAthe karavuM hatuM. lagna viSenA prasaMge e khUTatuM sAhitya upalabdha banAvavuM joIe. jo ke muMbaI jaina jJAtinA niyamo, baMdhano emane mAnya nahoto. evA saMjogomAM jAte yuvaka saMghanA kuzaLa saMcAlakoe enI yojanA karI ja haze. ja chUTA thaI javAnuM paramAnaMdabhAIne ja sUjhe. emaNe jJAtine eka kaparI atyAre to emanA paricayamAM AvavAnuM je thoDuM ghaNuM banyuM che, kAmagIrImAMthI bacAvI lIdhI. emane viSe je kaMI jANyuM che, ane sauthI vizeSa to emanuM lakheluM che 1936mAM amadAvAdamAM jaina yuvaka pariSada bharAI. pramukhasthAne kaMI vAMcyuM che tenI smRtine AdhAre thoDIka chUTachavAI vAto ja karI paramAnaMda kApaDiyA hatA. emaNe e divasomAM emanA manamAM je prama zakAze. ramyA karato hato tene joradAra vANImAM zrotAo samakSa mUkyo. e koI pratibhAsaMpanna vyaktinI vAta karatI veLAe enA pUrvajonI samaye e devadravyane sAmAjika kAryo mATe vAparavAnI himAyata satata vAta karavI vAjabI gaNAya ke nahi te to zI khabara, putranAM lakSaNa karyA karatA hatA. e vize ghaNuM lakheluM ghaNuM bolelA. pariSadanA pAraNAmAMthI ke bApa tevA beTA e kahevato moTA bhAganI kahevatonI pramukhapadethI paNa emaNe e vAta karI. ane amadAvAdanA jainonA jema ardhasatya ja che. paNa paramAnaMdabhAInuM kuTuMba bhAvanagaranuM eka rUDhicusta vargamAM hAhAkAra macI gayo. agraNI kuTuMba hatuM. bIjAM kuTuMbothI juduM tarI AvatuM kuTuMba hatuM. je jainonAM aneka tIrthasthaLonAM derAsarono vahIvaTa karatI ANaMdajI yugamAM bhAvanagaranA vANiyAonA chokarAo dukAnadArI karatA ke kalyANajInI peDhInuM vaDuM mathaka amadAvAdamAM. keTalAye moTA moTA jaina gumAstAgIrI karatA e divasomAM bhAvanagaranI jaina komana je be pAMca zreSThio amadAvAdamAM vase ane ahIM AvIne muMbaIno eka mANasa kuTuMbonAM saMtAnoe ucca zikSaNa lIdhuM temAMnuM eka A kuTuMba devadravya sAmAjika kAryomAM vAparavAnI vAta karI jAya? ene saMgha bahAra bhAvanagaranI moTI bajAramAM ANaMdajI parasotamanI kApaDanI dukAna mUko. amadAvAdanA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMdhe paramAnaMda kApaDiyAne hatI. ANaMdajIbhAInA traNa putroe bhAvanagaramAM moTI pratiSThA meLavelI. saMgha bahAra jAhera karyA. kharekhara to e prakriyA nirarthaka hatI, kAraNa ke giradharabhAI vepAra saMbhALatA, kuMvarajIbhAI moTA vidvAna hatA ane paramAnaMdabhAI muMbaInA saMghanA, sabhya hatA, amadAvAdanA nahi. je. gulAbacaMdabhAI nAgarasevaka hatA ane varSo sudhI onararI mejisTreTa saMdhamAM e hatA ja nahi temAMthI temane bahAra kevI rIte mUkAya? cha tarIke myunisipAliTInA keso calAvatA hatA. amadAvAda saMghanA movaDIoe e saMtoSa lIdho. bhAvanagaranI jaina sAhityanA saMzodhana-saMpAdananI pravRtti karatI pariSada bolAvanAra amadAvAda jaina yuvaka saMghe A pagalA sAme . keTalIka saMsthAo sAthe dezavidezamAM jANItI hatI. temAMnI be saMsthAo vaLatuM pagaluM levAnuM nakkI karyuM. eNe paramAnaMda kApaDiyA sAthe sAthe A kuTuMba ghaniSTha rIte saMkaLAyeluM. jaina dharma prasAraka sabhA pratibhAjana goThavyuM. AvI jAo. ama jAhera rIte paramAnaMdabhAI sAthe kuMvarajIbhAInI sabhA tarIke ja oLakhAtI. e sabhAnA mAsika jaina - besIne jamIzuM ane emanI sAthe ekatA jAhera karIzuM. mUke amane dharma prakAzanA taMtrI paNa kuMvarajIbhAI hatA. jaina dharmanuM vizenuM paraMparAgata badhAne saMdha bahAra ! jJAna emaNe eTaluM AtmasAta kareluM ke sAdhu-sAdhvIo paNa zaMkAspada prItibhojananI darakhAsta paramAnaMdabhAI samakSa mUkavAmAM AvI bAbato emane pUchavA Ave ane keTalAMka emanI pAse bhaNavA Ave. tyAre emaNe be zarata mUkI. bhojana taddana sAduM rAkhavuM roTalA, bhAkharI, bIjI saMsthA jaina AtmAnaMda sabhAne gulAcaMdabhAInI saMcAlazaktino zAka, dALa evuM. ApaNe koI jamaNavAra nathI karavo. phakta sAthe besIne lAbha maLelo.. jamavuM che. ane bIjI zarata. dareka jaNe paisA ApIne jamavAnuM. - A traNe bhAIonA putronI sevAo muMbaIne maLI. giradharabhAInA prItibhojana thaI gayuM. saMghe kaMI karyuM nahi. ane vAta tyA pUrI thaI.. putra motIcaMda kApaDiyA. mahAvIra jaina vidyAlaya sAthe emanuM nAma paramAnaMda kApaDiyA nAnA-moTA saunA mitra banI jatA. mitra kAyama mATe levAnuM raheze. kuMvarajIbhAInA putra paramAnaMda kapaDiyA ane ' paramAnaMda kAriyA ane banavAnI koIka adbhuta kaLA emaNe siddha karI hatI. tame emanA gulAbacaMbhAInA be putro manubhAI kApaDiyA ane dhIrubhAI kApaDiyAne paricayamAM Avo pachI dhIme dhIme karatAM kyAre emanA mitra banI gayA paNa muMbaI jANe che. eno tamane khyAla paNa na rahe. emane mana mitra banAvavA mATe koI paramAnaMdabhAI bI. e. elaela. bI. thayA paNa vakIla solisiTara ati moTuM nahi, ati nAnuM nahi. kAkAsAheba kAlelakara ane nAnAbhAI banavAne badale hIrAnA vepArI thayA. vepAra karavA mAMDayo kharo paNa bhaTTa paNa emanA mitra hoya, ane mahAvIra jaina vidyAlayamAM navosavo jIva vidyApremI, pravRttizIla, prAMtikArI ane pariNAme zikSaNa saMsthAonI Avelo koI vidyArthI paNa emano mitra hoya. AnA mULamAM emanI ane sAmAjika saMsthAonI asaMkhya vyaktio sArthe emane paricaya taddana svAbhAvika evI vinamratA hatI. gauravabharI, snehabharI vinamatAne keLavAyo. sAhityakAro ane kalAkAro sAthe ghaniSTha saMbaMdho baMdhAyAM. AcaraNa kevuM hoya te viSe DeIla kArnegIne paNa e kadAca eka-be vAta * zIkhavI zake.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-12-9 emanA vizALa maitrInirmANanI eka cAvI emanI ugratA vinAnI jAtajAtanI krUratA AcarIe chIe ane prANIo pratyenI krUrata tArkikatA hatI. e tamArI sAthe haMmezA carcA karavA taiyAra hoya paNa aTakAvavAnI kSe moMe vAta karavA jaIe ? A muddA vize aneka potAnI vAta tamArA manamAM utAravAnI emane utAvaLa na hoya. carcAno dAkhalA-dalIlo paNa ApyAM. bItAM bItAM e bhASaNa prabuddha jIvanama tamAro paka pUrepUro sAMbhaLavAnI emanAmAM dhIraja hatI. ane potAnI mokalyuM. e vakhate paramAnaMdabhAI sAthe kazo paricaya nahiM, ApaNane vAta tarkabaddha rIte mUkavAnI kazaLatA hatI. sAmo pakSa AkaLo thaI bhAvanagaranI bahAra koI oLakhe paNa nahi, ane viSaya Avo tophAnI. jAya to tenAM hathiyAra heThA mUkAvI tene zAMta karI devAnI AvaData lekha kema chapAya? ane chatAM chapAyo. koIka juduM dRSTibiMdu jovA maLyuM hatI. eka divasa jayavadana takatAvAlAnI ophisamAM ame maLI gayA. eTale paramAnaMdabhAI e jhaDapI letAM. lekhanI nIce taMtrInI lAMbI noMdha carcAe caDayA. mahArASTra sarakAre dArUbaMdhI haLavI banAvavA dhAreluM. hatI. pote saMmata na hotA paNa muddo vicAravA jevo hato. paramAnaMdabhAIne lAgyuM ke prastAva sAro che ane tethI dArUbaMdhI vadhu taMtrI tarIke e je lakhatA temAM sauthI vadhu gamI jAya tevuM tattva saphaLa banaze emaNe 'prabuddha jIvanamAM enuM samarthana karatI noMdha lakhI. emanuM pragatizila valaNa hatuM. rAjakIya arthamAM nahi, sAmAjika arthamAM. ' carcAno viSaya e hato. meM thoDAka UMcA avAje ane kaMIka ugratAthI manuSya pratyenI ugharatAnA arthamAM. eka jANItA jaina kuTuMbanI putrInI emane dArUbaMdhInA virodhI gaNAvI dIdhA. emaNe smita sahita ane premakathA vigate ApelI paNa samagra lakhANamAM bhArobhAra sahAnubhUti mUda avAje eka nAnakaDuM vAkya ja kahyuM : 'tame to jANo cho ke evuM hatI. eka jaina sAdhu varSo pachI paNa patnInA AkarSaNe sAdhuveza tyajIne nathI !' pAcho AvavA mAgato hato te joI patnIe AtmahatyA karI. A paramAnaMdabhAI vicAraka tarIke tattvane, sitane vaLagI rahevAnuM vizenA lakhANamAM paNa banne pakSane samajavAnuM valaNa hatuM. ane vyavasthAnI, vyavahAranI bAbatomAM hoya te pramANe pheraphAra karavAnuM emaNe lakhelI avasAnanoMdho emanA lakhANono ja nahi paNa valaNa rAkhatA. ene lIdhe kyAreka loko bhaDakI jatA. mahAvIra jaina gujarAtI patrakAratvano suddhAM uttama namUno che. avasAnanoMdhamAM phakta vidyAlayanA batro zaheranI sAhityika, zaikSaNika, sAMskRtika pravRttiomAM sAruM sAruM lakhavuM ane marelAnI prazaMsA karavI e paramAnaMdabhAInI hAjaraM rahe evuM paramAnaMdabhAI Icchata. kolejanA vidyArthIo mATe e paddhati nahotI. vyaktine tenA tamAma pAsAM sAthe yathAtatha upasAvI zaikSaNika ghaDataranuM sAdhana che ema e mAnatAM paNa emAM eka muklI ApavI e emanI rIta hatI. be lAMbI avasAnanoMdho smRtimAM Ave | AvatI hatI. A badhI pravRttio-mukhyatve vyAkhyAno, carcAo che. zrI araviMda vize ane mahaMmadaalI jhINA viSenI, emaNe lakhelI * parisaMvAdo- sAMjanA chathI ATha vAgyAnI vacce hoya. paNa jaina saMsthAmAM namUnedAra avasAnanoMdhono eka saMgraha Aje paNa pragaTa karavA jevo ; rAtrIbhojananI manAI hovAthI vidyArthIo A jAhera pravRttiomAM bhAga che. levA jaI zake nahi. jaina saMsthAmAM rAtrI bhojana chUTa ApavAnI to vAta paramAnaMda kApaDiyA lekhananI klAmAM, lekhananI suMdaratAmAM paNa ja uccArI zakAya nahiM. tema chatAM paramAnaMdabhAIe A vize noMdha lakhI UMDA utaratA. A zabdane badale pelo zabda zobhaze, vAkyaracanA Ama kaMIka rasto zodhI kADhavAnuM sUcavyuM. kaoNlejakakSAnA vidyArthIone zaheranI pheravavAthI vadhAre sArI lAgaze evI civaTa emane satata rahetI, AvelA jAhera pravRttiothI dUra rahevuM paDe e emane moTuM zaikSaNika nukasAna lekho paNa bhASAnI dRSTie maThAre, lakhANa vAMcavAmAM sukhada, AnaMdadAyaka lAgatuM hatuM. e noMdha upara sArI peThe UhApoha thayelo. pachI zuM thayuM hovuM joIe e jovAnuM taMtrInuM kAma mAnatA tenI mane khabara nathI anuvAdamAM to emanI kasoTImAMthI pAra utaravuM agharuM hatuM. cAraeka lekhamAM paramAnaMdabhAIe mAMsAhAranI viruddhamAM samartha dalIlo pAMca pustakonA anuvAda karyA pachI mane evI AtmazraddhA kharI ke karI che. paNa emaNe tAtvika dalIlone vaLagI rahIne kSaNika, upalabdhi ApaNe to sarasa anuvAda karIe paNa koI lekhanA anuvAdamAM dalIlothI dUra rahevAnI salAha ApI che. vanaspatiAhAra mAMsAhAra paramAnaMdabhAI je sudhArA kare te mAthe caDAvavA jevA ja hoya. karatAM vadhu zaktidAya che, mAMsAhAra amuka rogo pedA kare che evI vAto jainone paraMparAgata sAMpradAyika vyAkhyAnonA saMkucita vADAmAMthI sAcI hoya ke khoTI, paNa mAMsAhArano tyAga enI upara AdhAra rAkhato jJAnanA vistRta jagatamAM laI javA mATe emaNe paryuSaNa vyAkhyAnamALA nathI. e tyAganA pAyAmAM to karuNAnI vRtti ja rahelI hovI joIe. zarU karI. muMbaInI je sauthI vadhu vyApaka jAhera pravRttio che temAM A mAMsAhAra vadhAre tAkAta Ape che ema sAbita thAya, vanaspatiAhAra vyAkhyAnamALA paNa gaNAvI zakAya. tenA vyAkhyAtAonI nAmAvali paNa amuka rogo pragaTAve che ema puravAra thAya, topaNa mAMsAhAra ane viSayonI yAdI joIe tyAre khyAla Ave che ke paramANaMdabhAInI niSiddha ja gaNAvAno rahe. mAMsAhAratyAga vijJAna ke ArogyazAstra para najara keTalA moTA vistAra upara pharatI hatI. AjanA keTalAye dhUraMdharone nahi paNa dharma, karuNA ahiMsA para nirbhara che. temaNe teonA caDhANane prAraMbhe ja jhaDapelA. eka vicArapatranA taMtrI tarIke paramAnaMdabhAInI najara sarvatra pharatI. chelle be vAta. eka, AgaLa kahI gayo tema, paramAnaMdabhAInuM prabuddha jainane paNa emaNe jainonA viSayo pUratuM maryAdita na rAkhyuM jIvanacaritra pragaTa karavuM joIe. bIjI vAta, emanAM badhAM lakhANomAMthI ane pAchaLathI e vizALa dRSTine lIdhe ja sAmayikanuM nAma pheravIne tAravaNI karIne jALavavAM jevAM have graMthastha karI levAM. emAM dhoraNa eka 'prabuddha jIvana rAkhyuM. koInuM bhASaNa sAMbhaLyuM, koInuM pustaka vAMcyuM, koInI sAthe carcA thaI ane emAM kaMI satva lAgyuM to e vyaktine ja hovuM joIe : jALavavA jevuM che ke nahi ? viSaya, pRSTha saMkhyA e kathAno vicAra karyA vinA saMdharavA jevuM saMgharI levuM joIe. muMbaI jaina lekha lakhavAnuM kahyuM ja hoya. e rIte jIvananAM keTalAMye kSetro vize lekho yuvaka saMgha khamatIdhara saMsthA che. lakhAvyA. mArAthI bahuM lekho nahi lakhAyelA paNa eka lekha aMgeno anubhava A AnaMdadAyaka prasaMge kaMIka kahevAno avasara pUro pADavA mATe yAda Ave che. 1953nA arasAmAM razmiNIdevI eraMDele saMsadamAM muMbaI jaina yuvaka saMdhanA saMcAlakono huM AbhAra mAnuM chuM.. prANIo pratyenI kUratA sAme eka bila rajU kareluM bhAvanagaramAM muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakame yojAyelI paramAnaMda thiyosophikala sosAyaTIe ene vize eka sabhA rAkhI. meM e sabhAmAM kApaDiyA janmazatAbdI varSanI ujavaNImAM tA. badhAthI jarA judo mudo uThAvyo. ApaNe sau eka bAju mANaso pratye 1-12 -1993nA divase ApeluM vyAkhyAna] ]]]
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-93 prabuddha jIvana jIvana vyavahAramAM zuM khUTe che ? 0 satsaMgI bAhya rIte jIvanavyavahAra rUDorUpALo paNa bhAse che. gADIo, baso, visarjana thatuM hoya che ane rASTrapati zAsana sthapAtuM hoya che. A pleno vagere samayapatraka pramANe doDAdoDa kare che, sarakArI ophiso paristhitimAM je samaya, zakti ane dezanAM nANAMno durvyaya thAya che te samaya pramANe kAma kare che. zALA kolejo ane yunivarsiTIo cAle che, kevaLa akSama che evI A gaMbhIra paristhiti gaNAya. parIkSAo levAya che, pariNAmo bahAra paDe che, adAlatomAM kesa laDAtA A paristhitinAM mULamAM mArgadarzananA abhAvanuM vAtAvaraNa hoya che. ane nyAyamUrtionA cUkAdA bahAra paDatA hoya che. lokasabhA javAbadAra gaNAya. mahAtmA gAMdhIjIe jema sahadatAthI lokone taiyAra ane dhArAsabhAomAM satra daramyAna kharaDAo pasAra thatA hoya che ane karyA tevI praNAlikA aviratapaNe cAlu rahI hota to Aje AvI pradhAno vahIvaTa karatA hoya che, bajAromAM mAlanI leveca thatI hoya che, paristhiti na ja thaI hota. alabatta dareka netA gAMdhIjI banI zake nahi, samAjamAM dhArmika, sAmAjika, sAMskRtika, parahitavAdI, manoraMjaka vagere paraMtu vyavahArika dRSTie paNa netAo potAnA sAthIdArone tAlIma anekavidha pravRttio cAlatI rahe che, vartamAnapatro, sAmayiko, niyamita ApI zakyA hota. cAra dAyakA pachI paNa ekaDo ghUMTavA jevI paristhiti bahAra paDe che, pustako paNa bahAra paDatAM ja rahe che, hospiTalomAM UbhI rahI che! alabatta mArgadarzanano prazna ghaNo gaMbhIra ane vicArapUrNa ane khAnagI DokTaro pAse aneka dardIonI sAravAra cAlatI rahe che. che. evuM bane che ke mANasa koI yuvAnane Azraya Ape, Arthika sahAya A saghaLA jIvana vyavahArathI keTalAka grAmajano to diDamUDha thaI jAya kare, tene nokarI ApAve tene hUMpha ane sAMtvanA Ape, tenA anya ane keTalAka zaherIjano paNa bhAratanI pragatinuM gaurava che. prazno ukelavAmAM sahAyabhUta bane vagere vagere. paraMtu mANasa tenA hAtha paraMtu gADIo, baso, vimAno vagerenA bhayaMkara akasmAto banatA nIce kAma karatA mANasane sahRdayI mArgadarzana ApavAmAM, tene te kSetramAM hoya, sarakArI ophisomAM kAmano nikAla na thato hoya, zikSaNanI phAvaTa Ave evI rIte taiyAra karavAmAM, te kSetramAM sUjha ke haiyAukalatA guNavattA nairAzya upajAve, adAlatomAM nyAyano vilaMba thato rahe, Ave evI dRSTi ApavAmAM evI khinnatA anubhave che ke potAnA lokasabhA ane dhArAsabhAomAM jhagaDAo ja cAlatA hoya,samAjanI kSetranI pragati na thAya to te calAvI levA taiyAra che, paraMtu tenI hAtha anekavidha pravRttiomAM pradarzananuM tatva mukhya rahetuM hoya, vartamAnapatro nIcenA mANasa ke mANasone potAnI haroLamAM teo sthAna dharAve evI Arthika kamANInuM mukhya dhyeya rAkhatAM hoya, sArI vAcanasamAgrI ApatAM tAlIma te Apato nathI. Ama na karavA pAchaLa mANasanI dalIla e sAmayiko cAlatAM na hoya jayAre manoraMjaka sAmayiothI paisAnI sArI hoya che ke potAnA jevo mANasane taiyAra karavAmAM Ave to potAnI kamANI thatI hoya, vepArIo bheLaseLa ane yenakena prakAreNa vadhAre kiMmata ghaTI jAya ane evuM paNa bane ke taiyAra thayelo mANasa potAnuM naphAmAM ja rasa dharAvatA hoya, DokaTaro dhanavAna dardIonI sAravAramAM sthAna laI le athavA to tenI sAme ja tevuM kAma zarU karIne teno ja rasa letA hoya ane arthopArjanamAM ja mukhya rasa hoya, vizeSamAM jabbara spardhaka bane. A prakAranI dahezata dareka prakAranAM kSetramAM mukhya bhraSTAcAra, lAMcarUzvata vagereno mahimA vadhato raheto hoya e badhuM kAna mANasa ane mukhya vahIvaTakartAne pakSe rahe che. para athaDAya tyAre A rUDArUpALA lAgatA jIvanavyavahAra pratye sAmAnya eka sAmAnya dAkhalo laIe. eka yuvAnane sarakArI ke khAnagI mANasane paNa du:khada Azcarya thayA vinA rahe nahiM. ' saMcAlananI ophisamAM juniara kArakuna tarIkenI nimaNuMka maLe che. A A bhItaranI AdhAtajanaka paristhitino khyAla Ave che tyAre yuvAnane kArakanI kAmano anubhava nathI, tenI pAse mAtra DigrI che. je ApaNane lAgI Ave che ane vicAratAM bhAna thAya che ke A cAlatA sIniara karmacArIo, heDa kalArka, ophisa supapinTenDanTa vagere hoya rahelA jIvanavyavahAramAM kaMIka mahatvanuM khUTe che. A je khUTe che te che. te sau navA AgaMtuka pratye ghaDIka kAhala dAkhave to ghaDIka karaDI najara mArgadarzana, rasto batAvavAnI umadA ane pavitra pharajane je deza samagra nAkhatA rahe. nokarI maLavAnA AnaMda sAthe Avelo yuvAna pahele ja vizva mATe prakAzarUpa banyo che ane rasto batAvI zake tema che te ja divase narvasa banatAM zIkhe che. A yuvAnane pachI kaMIka kAma paNa dezamAM mArgadarzananA abhAvanuM vAtAvaraNa che ema jANIne AdhAta lAge soMpavAmAM Ave ane te mATe thoDIka jhaDapI sUcanA paNa ApI devAya. che. mahAtmA gAMdhIjIe javAhalAla naherune temanA vArasadAra TharAvyA tene jarUra hoya che haMkabharyA mArgadarzananI, tene jarUra hoya che tenA kAmanI hatA, paraMtu jyAre naherunI umara vadhatI jatI hatI tyAre patrakAro, samaja paDe evI samajAvaTanI ane tene AzA hoya che ke tenI bhUla vicArako, rAjakAraNIo vagere eka ja prazna pUchatA hatA, naheru pachI thaze to karaDI najarane badale sahAnubhUtithI bhUla sudhAravAmAM Avaze. koNa?' sau koIne eka ja javAba dekhAto hato-zUnyavakAza. rAjakIya netA paraMtu tene moTe bhAge svayaMzikSaNano siddhata apanAvavo paDe che. anya che potAnA sAthIdAronA sahakArathI prajAne doravaNI Ape che e sAcuM. karmacArIoe paNa svayaMzikSaNanA siddhAMtathI ophisano samaya vyatIta paraMtu netAnI bIjI pharaja e che ke potAnA javA pachI zUnyavakAza na sarjAya te mATe potAnA sAthIdArone netA tarIke taiyAra kare. mahAtmA karyo hoya che. A paristhiti hoya tyAM kissAo penDIMgana rahe to bIjuM zuM thAya ? jarUrI kAgaLa zodhatAM be traNa divasa nIkaLI jAya to gAMdhIe prajAmAM cetana reDavA sAthe netAo, kAryakaro vagere sahadayatAthI navAI nahi ane pachI te kAgaLanI zodha binajarUrI gaNAya to temAM taiyAra karyA. paraMtu temanA pachI AvI umadA praSiA thaMbhI gaI. pariNAme, Azcarya pAmavA jevuM na rahe. hamaNAM doDha varSa pachI ja lokasabhAnI pharI cUMTaNI thaI ane tema chatAM trizaMku lokasabhA banI arthAt laghumatI sarakAra kyAre saMsadamAM vizvAsano . saMbhava che ke A paristhitine kAraNe tAlIma ane khAtAkIya mata gumAvI bese e kahI zakAya nahi temaja je vaDA pradhAna bane parIkSAo para bhAra mUkavAmAM AvyA hoya paraMtu je bAbata ghareDa tarIke temane potAnA sAthIdAronA vizvAsanI paNa khAtarI rahetI nathI. rAjya Ave che. tyAre temAM caitanya AvatuM nathI. zikSakonI vAta laIe to sarakAro mAMDa pAMca varSa pUrAM karatI hoya che. avAranavAra vidhAnasabhAnuM haka ThIka samayathI bInatAlImI zikSakone nokarI mATe paNa sthAna ja,
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-12-93 nathI evI praNAlikA sthApita thaI che. tevI ja rIte prophesaro mATe paNa vizeSamAM tAlIma ApanArAone tAlIma ApavAno utsAha ekasarakho tAlIma jevI zibiro ke opanavargo yojavAmAM Ave che. tema chatAM raheto nathI ane tAlImArthIone temanA taraphathI uSmAbharyuM vAtAvaraNa zikSaNa aMge vidyArthIo bhaNavA mAMgatA nathI, vAlIo dhyAna ApatA maLatuM nathI. sAthe sAthe kaDavuM satya e paNa che ke tAlImArthIone nathI, samAjamAM bhautikavAdanAM mUlyo sarvasva banyAM che vagere kAraNo temanI nokarInAM kAmamAM rasa che, paraMtu tAlIma temane bojArUpa lAge ApI zikSako ane prophesaro potAnI javAbadArI barAbara saMbhALe che che. pariNAme sAva ja TUMkA gALAnI ke rItasara ekabe varSanA evuM citra upasAvAya che. AjhAdI pahelAM tAlImamAM na samajAvI zakAya abhyAsakramavALI tAlImano hetu sAro che, paNa te bare Avato nathI. evuM caitanya rahetuM jyAre Aje saghaLI tAlImo ghareDanI bAbata banI tAlIma pratyeka kSetra mATe jarUrI che, balake anivArya che, paraMtu tAlImano gaI che ane niyama pramANenAM bhaththAnA bila banAvavAnI prakriyA banI prakhya gaMbhIra vicAraNA mAge che ema kahevuM yogya lAge che. sadhaLo vAMka gaI che. DaoNkTaro, Ijanero ane taMtravidonI jANakArI savizeSa TekanIkala tAlImArthIono kADhavAmAM tAlImArthIone anyAya ja thayo gaNAze e gaNAya, chatAM te kSetro aMge gaurava levA jevuM khAsa nathI. vartamAnapatro mudo svIkAravo ja ghaTe. ApaNA dezanA Arthika sameta saghaLA saMjogone dvArA A jANakAronI akSama nabaLAIo jANavA maLatI hoya che. khyAlamAM rAkhIne tAlImanA praznanI gaMbhIra vicAraNAnI AvazyakatA tAlIma lenArAone tAlIma laIne potAnI zaktino AvirbhAva karavAno che. alaga rIte tAlIma na ja apAvI joIe evI ahIM himAyata umaMga ane utsAha nathI hoto. A prakAranI tAlIma tAlImIone nathI. ' sarvaguNasaMpanna banAve evI himAyata ahIM nathI. paraMtu je pAyAnI AjhAdI pahelAM prAthamika zALAthI mAMDIne kolejanA vidyArthIo ke sAmAnya bAbata gaNAya tenI jANakArI ane AvaData tAlImIone sudhI vidyArthIo kyA zikSaka ke prophesara pAse bhaNyA che te parathI temanAM maLe to te ghaNuM ja sAruM gaNAya. jJAna, samaja vagereno khyAla levAto. tevI ja rIte koI vyakti kyAM ? A pramANe alaga rIte tAlIma apAya ane mukhya vyakti athavA amaladAra, vakIla, DaoNkaTara, vepArI ke patrakAra pAse taiyAra thaI che te jANakAra potAnI sAthe kAma karanArAone taiyAra kare temAM zo phera ? mukhya muddAnI bAbata gaNAtI. tyAre Aje tAlImanAM sarTiphikeTonuM paNa mukhya vyakti athavA jANakAra potAnI sAthe kAma karanArAone taiyAra vajana paDatuM nathI. je vyakti paradezanI chApa laI AvI hoya teno kare emAM taiyAra thanArA kAmathI alaga banatA nathI. teo potAnuM kAma thoDo bhAva pUchAya che. paraMtu videzathI tAlIma lai AvelI vyakti kare che ane sAthe sAthe mukhya vyakti pAsethI mArgadarzana meLavatA rahe potAnA dezabaMdhuone potAnI tAlImano lAbha sahRdayatAthI keTalo che. ahIM kArya ane tAlIma vacce ekasUtratA jaLavAya che. dhAro ke ApatA haze e to prazna ja che. AjhAdI bAda potAnI sAthe kAma kAryamAM kaMI bhUla paDI ke kArya saMtoSakAraka na thayuM hoya to tAlIma karanArAone taiyAra karavAnI dhagaza thoDo ja samaya rahI ane alaga ApanAra taiyAra karanAranuM varita mArgadarzana maLe che, pariNAme, navA tAlImano yuga zarU thayo. tenI phaLazruti tarIke prAthamika zALAnA karmacArIne potAnI bhUla ke kAryanI khAmI samajAya che, zuM khyAlamAM zikSaNakAryathI mAMDIne netAgIrI sudhInA tamAma kAryakSetromAM kAryanI levAnuM che te te grahaNa karAya che, bhUla sudharI jAya che athavA kArya guNavattA ane kAma karanAranI niSThAnAM dhoraNa aMge ApaNe vartamAnapatro barAbara thAya che ne kArya vilaMbita sthitimAM rahetuM nathI. Ama navA dvArA ane anubhava dvArA nihALI rahyA chIe! mAnavazakti karatA AgaMtuko zarUmAM potAnAM kArya aMge kSetra pramANe mAhitagAra thatA jAya komyuTarazakti vadhAre jhaDapI ane asarakAraka che e yuganAM eMdhANa che, jANakArI meLavatA jAya che ane mahAvarAthI potAnAM kAmamAM phAvaTa paNa ApaNe ApaNI sagI AMkhe joI ja rahyA chIe meLavI zake che. A prakAranI tAlImamAM bIjo viziSTa phAyado e rahe mAnavazaktinI ghora avagaNanA thAya e mAnavajAtanI kamanasIbI che ke navA AgaMtukone taiyAra karanAra sAthe vaiyakitaka saMparka rahe che. A ja gaNAya. yaMtro mATe moTA mANaso game teTaluM kharca karavA taiyAra che, vaiyakitaka saMparkanuM ananya supariNAma e Ave che ke samaya jatAM navA paNa jyAM kAma karatA jIvaMta mANasane pagAra vadhAravAnI ane jarUrI AgaMtukomAM taiyAra karanAranI draSTinuM saMkramaNa thAya che. vaLI, taiyAra suvidhAo ApavAnI vAta Ave tyAM teo tarata Arthika bojAnI vAta karanAra vyaktine potAnAM kAmano jeTalo utsAha hoya che tenAthI vizeSa karavA lAge che. A moTA mANasonI evI prArthanA rahetI haze ? utsAha sAthe kAma karanArAone taiyAra karavAmAM rahe che. te bIjAMne svayaMsaMcAlita yaMtro hoyato badhI vAte nirAMta thaI jAya AvI prArthanA taiyAra karavAmAM potAnI pharaja ane gaurava gaNe che. A prakAranI rojiMdI pAchaLa mANasanA 'AtmakendrIpaNuM ane potAnAM bhAIbaheno pratyeno tAlImamAM bhASaNanI jarUra paDatI nathI, vakhate thoDI vAtacItanI jarUra' tiraskAra chato thAya che, yaMtrone lIdhe kAma karanArAone DaoNkaTaro nidAna paDe che ane keTalIkavAra to haLavAM vAtAvaraNamAM paNa koI koI bAbatanI na karI zake tevA rogo thAya che tenI kahevAtA moTA mANasone paDI gama paDI jatI hoya che. nathI. yaMtrone sarvasva banAvavAthI bekArI vadhe tenI ciMtA moTA mANasone ; alaga rIte je tAlIma apAya che temAM rojiMdA kAma sAthe saMbaMdha hotI nathI. vAstavamAM kAma karanAra mANasane prema ane mArgadarzana maLe raheto nathI, paraMtu tAlIma saiddhAMtika banI jAya che. tAlIma ApanArAo to tenAmAM rahelI adabhuta zakti AvirbhAva pAme e satyano svIkAra kSetre pramANe mudAo, niyamo,kAryapaddhati vagere samAvI jAya che. paraMtu karavAnI jarUra che. yaMtro mATe to zarUthI ja moTI mUDI rokavI paDe che. A samajaNa vyavahAramAM tAdRza thAya tevuM prAyogika kArya tAlIma daramyAna yaMtro rIperiMga na mAge ? tenA mAvajata, dekhabhALa vagere na rAkhavA hotu nathI. jyAM prAyogika kArya rahetuM hoya che tyAM prAyogika kArya paNa paDe? eka vAra rIperiMga karAvavuM paDe tyAM keTalI rakama cUkavavI paDe e saiddhAMtika banI jatuM hoya che. eka prakAranAM cokaThAMmAM sau prAyogika kArya to moTA mANaso sAcI vAta kahe to khabara paDe. to pachI jIvaMta karI le che. potAnI je nokarI thoDA samaya bAda rItasara karavAnI che. mAnavayaMtrane dhasAro na lAge ? tene oiliMganI jarUra na paDe? ahIM temAM A prAyogika kAryanuM saMkramaNa thatuM nathI. vaLI, tAlIma yaMtronA nAzanI vAta nathI, paraMtu yaMtrone sarvasva banAvI amUlya ApanArAone tAlImArthIo sAthe vaiyakitaka saMparka nahivata ja rahe che. mAnavadhana veDaphaddA sAme mAtra Takora ja che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-93 prabuddha jIvana vartamAna paristhiti eTalI badhI chinnabhinna ane ayogya vaLAMkavALI banI che ke eno upAya zodhavo ghaNo kaThina che. bAjI hAthathI sarakI gayA jevo khela banyo che. tethI vasativadhArAnuM gANuM gAvAne badale sau koi ekbIjAne upayogI thavAnI kiMmata mAgyA vinA paraspara upayogI thAya to dhIme dhIme vikaTa paristhitimAMthI bahAra nIkaLavuM zakya bane. alabatta koino TAMTIyo kheMcavo ke yena kena prakAreNa moTI Avaka UbhI karavI vagere jevAM anya vyaktinAM khataranAka kAryo mATe Teko Apavo ke upayogI thavAnI vAta hoya ja nahi. mukhya muddo e che ke anubhavIo ane jANakAro UgatI peDhIne premabhAvathI ane nikhAlasatApUrvaka yogya mArgadarzana ApatA rahe to vaiyaktika temaja samaSTinI dRSTie vartamAna vaNaselI paristhitimAMthI sArI paristhiti thavA lAge e zekhacallInA vicAro jevI bAbata nathI. A mATe anubhavIo ane jANakAroe bIka rAkhavI na dhaTe ke mArgadarzana ApavAthI potAnI kiMmata ghaTaze ke potAnuM sthAna jaze. jema dIkaro bApathI savAyo thAya to bApa tevA dIkarAnuM gaurava le ane teNe levuM ja joie, tema zIkhavanAra karatAM zIkhanAra savAyo thAya to te aMge zIkhavanAre gaurava levuM joie. vaLI, AvA jANakAro potAnI jANakArInuM pustaka paNa lakhI zake jethI anekane te jJAna, mArgadarzana vagereno lAbha maLe. tevI ja rIte UgatI peDhInA lokoe paNa potAnAM kSetramAM praveza maLe eTale anubhavIo ane jANakAro pAsethI namra ziSyabhAva rAkhIne jJAna, kauzalya, jANakArI vagere meLavavAmAM aMzamAtra nAnama na ja anubhavavI ghaTe. A namratA ane RRNabhAva kAyamI raheryAM ghaTe. tadRna ApameLe jANakArI prApta karanAra virala hoya che. ekalavya arjunane jhAMkho pADI de evI bANavidyA ApameLe jarUra zIkhyo, to paNa tenAmAM guru pratye asIma zraddhA ane apAra parizrama tathA laganI hatAM e na ja bhUlavuM ghaTe. pote samAjane kaMika nathI ApyuM evuM jIvana vyaktine potAnI sArthakatAnA abhAvanuM bhAna karAve che, khAlIpAnI lAgaNIno anubhava karAve che. A prakAranAM vyathA ane khinnatA tana ane mananAM svAsthyamAM garabaDa kare che. samAja pratyenuM yogadAna eTale potAnAM kAryakSetranI jANakArI prApta karavI ane tadanurUpa prAmANikapaNe udyama karatAM rahevuM. vaLatara mATe kAma karyuM tethI yogadAna na gaNAya ema vyakti mAnavA taiyAra thAya; paraMtu mANasa mAtra vaLatara lenAra prANI nathI, tenAmAM caitanya che, AdarzanAM aramAno hoya che, kaMika viziSTa karavAnI dhagaza hoya che, tene aMtarAtmA hoya che-tenuM A manuSyatva vaLatarathI para hoya che. je mANasa potAnA aMtarAtmAnA avAjane sAMbhaLIne kAma kare che tenI kiMmata vaLataramAM AMkI zakAtI nathI-A bane che vyaktinuM yogadAna. chelle, jUnA anubhavI kAryakAro, jANakAro, amaladAro, hitecchuo, salAhakAro judA judA prakAranA netAo vagere lokoe 'common Good-sAmAnya zubha mATe yuvAnone kSetra pramANe moTAM manathI mArgadarzana ApavAmAM gaurava ane AnaMda anubhavavA joie. sau koi ucita arthamAM pragati kare te mATe yathAmati ane yathAzakti yogadAna ApavuM e mAnavajIvanano ananya lahAvo che. A pavitra ane umadA kAryanI koI kadara nahi kare to bhagavAna ( vizvanI parama sattA) avazya kadara karaze ane je kadara ananya ja hoya evI zraddha rAkhavI sarvathA hitAvaha che. A satyanI pratIti sAthe jIvananAM dareka kSetramAM moTerAo nAnerAone potAnA gaNIne potAnI jANakArI, AvaData, kauzalya vagereno 7 premathI lAbha Ape to Aje samAjamAM je kAgAroLa, dekAro ane hobALo macatAM rahe che te zamavA pAme ane samagra jIvanavyavahAra koi sArA lekhake svapnadRSTA tarIke potAnI navalakathAmAM vyakta karyA hoya te A dharatI para sAkAra banavA pAme. ApaNe sau Common Good-sAmAnya zubha mATe, sau koinI ucita sukhAkArI mATe ni:svArthabhAve ane sahRdayatAthI 'kaMika` acUka karatA rahIe to ApaNo bahArathI rUDorUpALo lAgato paNa aMdarathI chinna-bhinna, kadarUpo ane daridra jInavyavahAra yogya arthamAM suMdara ane samRddha banato raheze. alabatta lobhAmaNAM iMdriyasukhonI mohajALamAM vIsarAi gayelAM A satya mATe sau koie kamara kasavAnI avazya rahe che. num zrI paramAnaMda kApaDiyA smArakanidhi tathA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA saMyukta upakrame eka viziSTa varkazopa amane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi tathA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA saMyukta upakrame navayuvAno mATe zanivAra tathA ravivAra, tA. 12 ane 13 phebruArI, 1994nA roja nIcenA viSaya upara eka varkazopanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. enuM saMcAlana te viSayanI niSNAta vyaktio karaze. viSaya :PERSONAL GROWTH AND LEADERSHIP DEVELOPMENT nodha : (1) A varkazopanI kAryavAhI aMgrejI bhASAmAM raheze. (2) varkazopa zanivAre savAranA 9-00 vAgyAthI sAMjanA 6-00 vAgyA sudhI tathA ravivAre sAvAranA 10-00 vAgyAthI 1-00 vAgyA sudhI raheze. (3) zanivAre baporanuM bhojana Ayojako taraphathI ApavAmAM Avaze. (4) yogyatA : bhAga lenAra vyakti ochAmAM ochI grejyueTa hovI joIe. (5) bhAga lenAra vyaktie saMghanA kAryAlayamAM rajisTrezana phI tarIke rU. 100/- bharavAnA raheze. bAkIno tamAma kharce smArakanidhi bhogavaze. (6) bhAga lenAra vyaktie daseka lITImAM potAno lekhita paricaya ApavAno raheze ane te pachI tenI je pasaMdagI thaze to ja te varkazopamAM bhAga laI zakaze. te aMge saMghanA kAryAlayano saMparka karavo. (7) varkazopanuM sthaLa nakkI thaye tathA tenA kAryakramanI vigato nakkI thaye bhAga lenArAone tenI jANa vyaktigata rIte karavAmAM Avaze. nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha mAnad maMtrIo ramaNalAla cI. zAha sUryakAMta cho. parIkha menejiMga TrasTIo pradIpa e. je. zAha saMyojaka
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana vedAnta ane vizvacetanA Q pUrNimA pakavAsA A viSaya jeTalo gahana che, teTalo ja vizALa che. ane samajavA cAhe teone samajAya tevo paNa che. vedAnta' jevA bhAre zabdathI gabharAI javAnuM nathI. paraMtu AdikALathI cAlatA AvelA ane janasAdhAraNamAM sanmAnya tevA vedAntasAhityane jANavA ane samajavA pUrI koziza karavAthI ApaNA dezanA samRddha vijJAna-sAhityano paricaya thaze, tema ja temAM ApelA jIvanane unnati tarapha agresara karanAra vicArone AtmasAta karavA tarapha preraNA maLaze. eka konpharansa aMge dilhI javAnuM thayuM. mArA dilhI nivAsa daramyAna jANavA maLyuM ke ApaNA bhUtapUrva rASTrapati bAbu rAjendraprasAdajInAM smaraNamAM 1969thI daravarSe dilhImAM AkAzavANI taraphathI eka vyAkhyAnamALAnuM Ayojana thAya che. A vyAkhyAnamALAmAM atyArasudhImAM dezanAM ghaNA jJAnI vidvAna vaktAonAM vividha viSayo para vyAkhyAno yojAI gayuM che. A vakhatanAM be vyAkhyAno tA. 25-26 navembara, 93nAM ApaNA dezanA prathama koTinAM vidvAna vyAkhyAtA DaoN. karaNasiMhanA yojAyA hatA. DaoN. karaNasiMha eTale kAzmIranAM yuvarAja, pachI 'sadare riyAsata thayelA. 1967mAM IMdirA gAMdhInAM rAjyakALamAM teo 36 varSanI nAnI uMmare kendriya maMtrImaMDaLamAM joDAyA hatA. 1979mAM zikSaNa ane saMskRtinAM maMtrI tarIke temaNe sevA ApelI. A maMtrIpadonI avadhimAM teoe koIpaNa prakAranuM vetana ke suvidhA na letA mAnadamaMtrI ja rahelA. maMtrIzrIone nivAsa mATe maLatA baMgalA ke anya suvidhAo paNa teoe lIdhI na hatI. te pachI amerikAmAM bhAratanA rAjadUta tarIke teoe sevA ApelI. jammu ane kAzmIra vizvavidyAlaya tema ja banArasa hiMdu vizva vidyAlayanA kulapati tarIke temaNe varSo sudhI sevA ApelI. teoe potAnA anubhava ane jJAnanA nicoDarUpe keTalAka pustako temaja kAvyo pragaTa karyAM che. teo chaTAdAra hiMdI tathA aMgrejI bolI zake che. taduparAMta paMjAbI, urdU ane DogarA bhASAnA paNa sArA jANakAra che. teo saMskRta bhASA paNa sarasa jANe che. teone bhAratIya saMskRti ane paraMparAnuM vistRta jJAna che. teo bhAratanA eka utkRSTa koTinA ciMtaka manAya che. paradezamAM paNa teonI khyAti khUba vistarelI che. teo sAdA sIdhA, saraLa, nirADaMbarI, saumya, hasamukhA ane prasanna vyaktitvavALA che. temanI vANimAM prAsAdikatA hoya che. AvA DaoN. karaNasiMhanA be vyAkhyAno sAMbhaLavAnI taka maLI tethI ghaNo AnaMda thayo. bhAratIya saMskRtino temane gahana ane vistRta abhyAsa hovAthI temanA vyAkhyAno ghaNA mananIya rahe che. temanA vyAkhyAnano viSaya 'vedAnta ane vizvacetanA paNa khUba sarasa ane bhAratIya saMskRtine anurUpa hato. bhAratIya saMskRtimAM saMkIrNata kyAreya praveza karI zaktI nathI. vizva to zuM paraMtu pUrA brahmAMDanI sAthe teno saMbaMdha rahe che. paraMtu temaNe kahyuM ke vartamAna samayamAM ApaNI prAcInakALathI cAlI AvatI upayogI ane jarUrI evI mAnyatAo tuTI rahI che ane navI mAnyatAono janma nathI thato. kharI rIte to jUnI mAnyatAomAMthI keTalIka tUTavA jevI tUTavI paNa joIe ja. ane to ja navI tAjI mAnyatAone mATe jagA thaI zake. je mAnyatAo tUTe che, tenI asalI buniyAda sAbUta rahevI joIe kAraNa ke jo taLIye majabUta hoya to tenA para dezakALane temaja prAcIna saMskRtine anurUpa saMvAditAmaya eka evI saMskRti tA. 16-11-93 nirmANa thaI zake che ke jemAM sArI sArI dareka jIvanopayogI cIjono samAveza thaI zake che. AnuM nAma purANAno nAza, ane navAno janma kahI zakAya. 'navAM klevara dharo haMsalA paraMtu te janma nathI thato te ghaNA zokanI vAta che. Ato jANe sarvavinAzanu zItayuddha cAlI rahyuM che. tema lAge che. vizvIkaraNa thaI rahyuM che, paraMtu vizvacetanA ubharAtI nathI. amAnavIya (daivI)vedo AdikALathI cAlyA Ave che. temAMthI upaniSado nirmANa thayAM. eTale ema kahI zakAya ke vedo jo himAyala parvata samAna che, to upaniSado tenA nAnA moTA zikharo che. jemAMthI ghaNuM ghaNuM grahaNa karavAnI teo sadA preraNA ApatA rahe che. vijJAnanI jema jema pragati thatI jAya che, tema tema vedAntanI vAto ane temAM rahelAM satyo adhika mahatvapUrNa banatA jAya che. 'kumArasaMbhavarSA' himAlayanuM varNana che. te advitIya che. ane himAlayanI A zobhA sadA adritiya ja rahevAnI che. vedomAM pAMca pramukha vicAradhArAo samAyelI che, je vizvacetanAno AdhAra banI zake che. (1) IzAvAsya uniSada batAve che ke samasta brahmAMDa eka ja zaktimAM otaprota che. mAtra pRthvIpara ja nahIM, paraMtu anaMta brahmAMDamAM te zakti vyApta che ane te zaktithI ja anaMta brahmAMDa prakAzamAna che. vijJAna tenuM ja saMzodhana karI rahela che, ke e kaI zakti che ? jeno koI tAga nathI maLI zakato ! jo e zaktinI paribhASA maLI jAya to te para AgaLa saMzodhana thaI zake ane jo samasta brahmAMDamAM e eka ja satya vyApta che. to samasta mAnavajAtamAM paNa te ja zakti aMtarnihita rahelI che te nakkI thAya che. ApaNA saunA hradayamAM paNa te ja zakti virAjamAna che tenI pratIti thaI jAya. (2) ApaNe to 'amRtasya putrA:' chIe. ApaNe kaMI dRSTaputro nathI, paraMtu amRtaputro chIe. Avo vicAra mAtra karavAthI ApaNI saMkIrNatA naSTa thavA mAMDe che. jo saMkIrNatAno nAza thAya to pachI zoka kyAM ? moha kyAM ? du:kha kyAM rahe che ? zoka moha ane du:kha Adi tattvo saMkIrNatA sAthe joDAyelA che. taraMtu vizALa cetanA sAthe to vizALatA ja sadA joDAyelI rahe che. A vizALatAnuM ekatva jema aMdaranuM che, tevI ja rIte bahAranuM paNa che, bahAranI duniyAmAM rahelA sarva jIvo, sarva vastuo sAthe ektA sadhAya to kevI sarasa ekatAno anubhava thaI zake ? A ekatvano vicAra ja ApaNane parama eka sudhI pahoMcADavAmAM sAdhana banI zake che. ane ahIMthI ja parama sudhI pahoMcavA mATenuM prathama pagaluM bharI zakAya. (3) A aMdara ane bahAranuM je etva che te ja samasta vedAMtano sAra che. je ApaNo dharma banI jAya che. jethI karI vyakti sAthe ApaNane sAro premALa vyavahAra karavAnuM game che. kAraNake dareka vyaktimAM ApaNe ja rahelA chIene ? vedAntanAM niyama pramANe jo dareka vyaktimAM Izvarano nivAsa che, to to pachI samasta mAnavajAti eka ja parivAra che, tenI ApaNane pratitI thavI joIe. 'mAruM tAruM' e to laghu cetanA che, kaniSTa cetanA che, mAtra saMkIrNa maryAdita cetanA che, paraMtu vedAntanI udAra vicAradhArAmAM to 'vasudhaiva kuTuMmbakama' no vicAra mukhya rahelo che. Avo suMdara, udAra ane vizvaetAno vicAra jyAre ApaNI saMskRtinA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-93. prabuddha jIvana pAyAmAM che, te chatAM ApaNe kevA saMkucita ane dardInahIna daridra gayelA lokoe dezane kevA upara uThAvI lIdhA che ? Aje vizvamAM. vicAradhArAmAM phaselA rahIe chIe ? nAtajAtanA varNa, dharma Adi teoe nAma kADhayuM che. kAraNa?te karmaTha loko punaH nirmANanAM kAmamAM bhedabhAvanA zikAra banI gayAM chIe ? vaLI AjakAla to nAta jAta tanamana ane dhanathI lAgI gayA che. dezanA vikAsane prAthamikatA ApIne varNa bhASA, dharma pakSanI ane vicAranI divAlo banI rahI che ane te ja Avo camatkAra sarjI zakAya che. prakhara dezaprema, anukaraNIya zista, 'divAlo vadhatI jAya che, majabUta banatI jAya che. A keTaluM duHkhadAyaka ane athAka parizrama hoya to zuM na banI zake, tenA jIvaMta udAharaNanuM che ? ApaNe to rASTrIyatAthI paNa upara uThIne vitA ekatA sudhI teoe jagatane darzana karAvyuM che. javAnuM che. bhavAnI bhAratIthI AgaLa vadhIne samasta vasuMdharAnI pUjA ApaNI zikSApaddhatimAM vedAntanI vicAradhArAne khAsa sthAna karavAnI che. mAtra mAro sImADo ja sAro ane pavitra, bIjAno nahIM, apAvavuM joIe. kAraNa ke vedAMta vicAra saMpradAyAtIta che, dharmAtIta tevo vicAra have cAlI zake nahIM. AvI saMkucitatAthI to ApaNe che. jenI Aje tAtI jarUra che. te pramANenuM jIvana, ane te pramANenI samasta mAnavajAtane vinAzanA mArge ja dhakelI daIzuM. raheNIkaraNI Adine dezamAM punaHsthApita karavI paDaze. bhArata eka evo jayAre vizvamAM lAkho loko bhUkhathI marI rahyA che, tevA samayamAM deza che ke je prAcIna paraMparAthI saMskRtinA unnata ane sudRDha pAyApara : abajo rUpiyA boMba ane vinAzaka zastro banAvavAmAM kharcAI rahelA racAyelo che. jethI tenAmAM vizvanA guru banI zakavAnI pUrNa kSamatA che. che. AkhA vizvane bhasmasAta karavAnA sAdhano vadhAravAmAM loko lAgI paraMtu vartamAna bhAratanuM darzana tadana viparita che, nirAzAjanaka che. te paDelA che. A badhI adhamatAthI bacavuM haze to 'vasudhaiva kuTuMbakamano viparita darzanane je palaTAvI devuM haze to kevaLa vicAra, manana, ciMtana vicAra ja khapamAM Avaze. nahIM cAle. paraMtu pracaMDa karmayoga Adaravo paDaze. ane upaniSadarUpI (4) vedAnta kahe che ke satya eka che, paraMtu tene pragaTa karavAnA dhanuSyane uThAvIne temAM AtmArUpI tIranuM saMdhAna karIe. ekAgracitta rastAo alaga alaga che. Akhare to te badhA rastAonuM aMtima thaIne dhanurdhArI arjunanI jema tIranuM anusaMdhAna karIe. bindu eka ja che. tyAM ja badhAe pahoMcavAnuM che. vAstavamAM pelI 'pArthane kaho caDhAve bANa, have to yuddha e ja kalyANa. divyazakti che te vahelImoDI svayaM pragaTa thavAnI ja che. svAmI vivekAnaMda dharI gAMDIva TaMkAra sAthe karelo pArthano dhanuSa prayoga kadApi khAlI je dharmanI Ahaleka jagAvI che, tenA pratidhvani Aje paNa ApaNane na jAya tevo dRDha vizvAsa sAthe sAdhanA karIe ane sarvakalyANa mATe saMbhaLAI rahyAM che. temAMthI joradAra paDaghA paDe che. e je dhvani saMbhaLAya ApaNA vedAna vijJAnano vizvamAM pracAra karIe, te ja mahAkalyANano : - che, temAMthI e saMdezo maLe che ke alaga alaga rastethI ApaNuM lakSya, mArga banaze. ApaNuM milanasthAna eka ja che. aMtatogatvAM eka ja biMdapara ApaNe pahoMcavAnuM che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha vizvamAM dharmanA nAma para jeTalI nirmama hatyAo thaI che teTalI moTI saMkhyAmAM bIjA koI kAraNathI hatyAo nathI thaI. dharmanA nAmanI vArSika sAmAnya sabhA : kevI moTI viDaMbanA ! nAma dharmanuM, ke jemAM ahiMsAno vicAra pramukha saMghanI vArSika sAmAnya sabhA maMgaLavAra, tA. 18-1-94nA paNe hoya che, te ja dharmanA nAmapara ATalI moTI khUnAmarakI? hatyAo, roja sAMjanA pa-30 klAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze. lohInI nadIo vahAvavI Adi banI rahyuM hoya to satvare jAgI javuM je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. jarUrI che ane te kahevAtA dharmamAM kyA zuM khUTe che, te zodhI kADhavuM (1) 1991-92 tathA 1992-93nA vArSika vRttAMta tathA saMdha temaja joIe. bhagavAnanA nAma para bIjA para atyAcAra kevI rIte thaI zake? zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA vedyatanA khAsa sAra upara dhyAna ApavuM ghaTe ke bIjA dharmono. bIjA oDiTa thayelA hisAbo maMjUra karavA. saMpradAyono ane bIjA vicArono paNa Adara karI Akhare badhAmAM e T(2) 1993-1994nA varSanA aMdAjapatro maMjUra karavA ja prabhuno nivAsa che ne ? (3) saMdhanA padAdhikArIo temaja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI . (5) mAnavajAti ane samasta vizvanA lyANanI vAta che. bahujana cUMTaNI. hitAya bahujana sukhAya e ApaNI saMskRtinuM eka AgavuM sUtra che. (4) saMdha temaja vAcanAlaya-pustakAlayanA eDiTarsanI nimaNuMka karavI. ApaNI rojIMdI prArthanAmAM sarvepi sukhIna: saMtu, sarve saMtu nirAmayA | upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM, arthAtu mAtra svayaM ApaNA ekalAnA ja sukhanI vAta nathI, mAnavajAti jaNAvavAnuM ke saMdhano vRttAMta tathA saMgha temaja vAcanAlaya ane pustakAlayanA oDiTa thayelA hisAbo saMdhanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM | ja mAtra nahIM, paraMtu sarve jIvonA kalyANanI vAta karavAmAM AvI che. ApaNI cetanA khUba vizALa banAvavAnI vAta che. jethI ApaNe to AvyA che. tA. 3-1-94thI tA. 10-1-94 sudhInA divasomAM baporanA 1thI 5 sudhImAM koI paNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. kalyANa sadhAya ja, sAthe sAthe jagatanuM paNa bhaluM thAya. A jagahitAya koIne prazna pUchavAnI IcchA hoya to be divasa agAu lekhita mokalI para je rIte dhyAna apAvuM joIe te rIte dhyAna nathI apAtuM je JApavA vinaMtI. dhaNAkharA du:khonuM kAraNa bane che. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva sabhyone upasthita rahevA vinaMtI - sAmuhika rIte A pAMca vicAro a5nAvIe to jIvana sarasa banI zake. ApaNA dezanA vividha darzanonAM vicAro to uttamottama che, paraMtu kharekhara vyavahAramAM te uttama vicArono amala nathI thato, te nirubahena esa. zAha moTA dukhanI vAta che. zuM kAraNa che ? deza kema ATalo pAchaLa paDI pravINacaMdra ke. zAha gayo? jApAna jUo, jarmanI jUo, khUnakhAra yuddha pachI barabAda thaI . 1 . mAnad maMtrIo
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. 512340 500 202000 25450000 63500 33825000. 31341-24 17004-24 1433-00 12904-o zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, muMbaI tA. 31mI mArca, 1996nA divasanuM saravaiyu 1992 phUDo ane devuM 1992 milkata ane leNuM rIjharva phaMDa bloka (karAra mujaba) 1515943-18 gayA saravaiyA mujaba bAkI 1528955-18 rasadhArA ko.o.hA.so. li. 10012-00 umeroH AjIvana sabhyonA lavAjamanA 8254-00 5123-40 gayA saravaiyA mujaba bAkI vasula (naTa) InvesTamenTa copaDApramANe 30000 peTrana sabhyonA lavAjamanA pariziSTa (b) pramANe 1528955-18 1537209-18 225000 zero tathA Dibencarsa anya phaMDa: 20200-00 yuniTa TrasTa opha I. yuniTo 1454949-10 pariziSTha 4 pramANe 1411176-80 238500000 garva. ke.mAM DipojhITa devuM: 6350000 beMkomAM phiksa DipojhITa 60924-14 sTApha proviDanDa phaMDanA 76116-54 . 3244500 508820-00 paracuraNa devuM. 602457-00 pharnicara ane phikSara (copaDAM pramANe) - 569744-14 678573-54 31341-24 gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI janarala phaMDa 15411-24 bAda : ghasArAnA 1991 sudhI 97249-13 gayA saravaiyA mujaba 11492-77 | 1593-00 cAlu varSa daramiyAna ghasArAnA 10% * 17243-64 varSa daramiyAna Avakano vadhAro 78190-13. 14337-00 11492-77 192682-0 DipojhITa 125-00 posTa ophisamAM 1325-0 bI.i.esa.TI. 3600 Teliphona aMge 11000 biralA krIDA kendra 29100 leNuM sadhdhara 60395-52 zrI ema.ema. zAha lAIbrerI 7275-0 inkamaTekSa riphaMDa 3668141-19 3819642-42 79429-79 Dibencaro-DipojhITa para caDhela vyAjanA 50808-88 sTApha pAse ane anya oDITarono rIporTa: 197989-19 amoe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaInuM tA. 31-3-97nA divasanuM uparanuM saravaiyu majakura - rokaDa tathA beMka bAkI saMghanA copaDA tathA vAucaro sAthe tapAsyuM che ane amAruM dhI muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAra judA 9386-63 beMka opha inDiyA cAlu khAte rIporTa AdhIna barAbara che. 146962-07 beMka opha inDiyA bacata khAte muMbaI tA. 11-10-97 cArTarDa ekAunTanTasa 905-90 rokaDa purAMta 157,254-60 3668141-19 ramaNalAla cI. zAha, pramukha nIrubahena esa. zAha, maMtrI cImanalAla je. zAha, upapramukha pravINacaMdra ke. zAha, maMtrI pannAlAla 2. zAha, koSAdhyakSa prabuddha jIvana 1250 1325-00 36o 1100: 2910 76391-52 2164-00 93610-34 112174-88 33823-74 21564-53 4565-51 144-24 66274-28 3819642-4ra. tA. 16-12-3
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-93 TrasTa phaMDo zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, muMbaI tA. 31-3-93nA divasanA saravaiyAmAM baeNtAvela TrasTa phaMDo ane TrasTa khAtAonuM vigata darzAvatuM pariziSTha pariziSTha 2 31-3-92nA varSa daramiyAna bheTa vyAjanA havAlA varSa daramiyAna kharca havAlA AvakajAvakamAM 1 makAna phaMDa 4184-69 2 pustaka prakAzana khAtuM (udhAra) 5,3601 1875-00 205-50 3 prabuddha jIvana kAyamI phaMDa 2000-00 4 sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa paryuSaNa khAtuM 80000-00 50000 5 dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha zreSTha lekhaka pAritoSika 11000-00 6 zrI dhIrajabahena dIpacaMda ramakaDAM ghara 77506-49 7 mahAvIra vaMdanA sneha milana 150000-00 * 8 zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA : anAja rAhata phaMDa 99246-00 9 zrI mohanalAla mahetA "sopAna' pAritoSika phaMDa 15000-00 15000-00 (pAchA AkhA). 10 zrI cImanalAla cakubhAI zAha vasaMta vyAkhyAnamALA 5100-00 11 zrI kizora TIMbaDiyA keLavaNI yojanA phaMDa : 10500-00 12 zrImatI tArAbahena caMdulAla jhaverI netrayajJa kAyamI phaMDa 151000-00 , - 13 zrImatI bhAnubahena pravINacaMdra zAha netrayajJa kAyamI phaMDa 1000-0 31-3-93nA roja 4184-69 (udhA) 3691-41 2000 3500-00 11000-00 77506-49 1500000 99246-00 pa1000 105 00 1510-00 100-00 151875-00 * 15205-50 1097245-77 prabuddha jIvana 5680-50 40326-40 46619-00 7891-00 500 1078-0 219080-20 65329-50 3815-00 161022-76 9416-12 259850 35 % kula rakama 96o576-27 khAtAo 1 maMgaLajI jhaveracaMda mahetA vidhAsatra pravRtti khAtuM 45 000-00 maMgaLajI jhaveracaMda mahetA Avaka-jAvaka 1006-90 2 zrI vidyAbena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA premaLa jyoti khAtuMH 33348396 3 zrI dIpacaMda trI. zAha TrasTa khAtuM 60776-62 4 zrI sarasvatI DAhyAbhAi jhaverI camAghara 32913-50 5 zrI mohanalAla mahetA "sopAna' pA. Avaka-jAvaka 3500-00 6 zrI dhIrajabena dIpacaMda ramakaDAMghara Avaka-jAvaka 5878-95 7 zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata Avaka-jAvaka 11789-90 8 zrI vidyAbena mahAsukhabhAi khaMbhAtavAlA nehasaMmelana A.. 0-00 * 9 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa paryuSaNa vyAkhyAnamALA a.jA. 00.00 10 zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha zreSTha pAritoSika Avaka-jAvaka 150-00 11 zrI cImanalAla cakubhAi zAha vasaMta vyAkhyAnamALA A.ja. 10-00 12 zrI kizora TIMbaDiyA keLavaNI phaMDa Avaka-jAvaka 173-00 13 zrI netrayajJa mAvaka-jAvaka khAtuM : 00.00 494372-83 8298-00 333700 1156-50 35328-00 1500 30101-00 1471-45 19763-90 0-00 101-0. 77519925-00 1500 30,000 110 51000 1050 2010 105554-00 510-00 12891-10 2500 500 00 22281-0 201000 313971-03 121286-00 43781-80 3500 1454949-10 273161-00 10555400 418987-30 35000 : 141117-80
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 - 5000 tA. 31-3-92nA roja devuM ane leNuM devuM cikhodarAH haoNspiTala 68842-00 netrayajJanA agAuthI AvelA 42520 - darabAra gopAladAsa TI.bI. haoNspiTala 101kiDanI phaMDa aMge 33354800 sahayoga kuSTha yajJa TrasTa - 3272-00 cikhodarAnI mulAkAta (DipojhITa) 800-00 kharca aMge 15000 zrI bhagavAna mahAvIra vacano pustaka prakAzana aMge agAuthI AvelA 107611-00 Thakkara keTerarasa 38850 pravAsa phaMDa , 4513-00. 2020000 tA. 31-3-93nA roja invesTamenTa pariziSTa (b) vigata 192 (1) roro ane Dibencaro * 5 0 rasadhArA ko.o.hA.so. li. zera-10 - 50 * * 4000 tAtA oIla kaM. li. Dibencaro 1500 bombe DAIga enDa menyu. ke. li. 3000 volTAsa li. 220000 20200 (2) yuniTa TrasTa opha I.nA yuniTo (3) garva. ke. phiksa DipojhITa 34000 bhArata peTroliyama korporezana li. 3400000 40000 rASTrIya kemikalsa enDa pharTilAijhara -00 ,6550000 sTIla othoriTI opha I. li. 65500-00 100000 madrAsa riphAinarI kuM. li. 100000 5000 nevelI lemAITa korporezana 5000 100000 simenTa korporezana opha I. li. 100000. , 400000 InDiyana peTro kemikalsa korpo. li. 4000000 7000000 hAusiMga DevalopamenTa phAI, korpo. li. 90000000 2385000 (4) beMkomAM phiksa DipojhITa 275000 beMka opha InDiyA phiksa DipojhITa 275000-00 90000 mAMDavI ko.o. beMka li. 000000 - 6000000 dhI bombe markanTAilsa ko.o. beMka li. 50000-00 900000 sArasvata ko.o. beMka li. 0000 12000 kapoLa ko.o. beMka li. 1200000 6350000 602457-00 proviDanTa phaMDa zrI ela.ema. mahetA pro. phaMDa. zrI cImanalAla ema. zAha pro. (Da zrI manasukhabhAI bI. mahetA pro. phaMDa yuna azoka palasamakara pro. phaMDa yuna vijaya sAvaMta pro. phaMDa 53961-24 ( 6893-90 6136-80 (4585-40 4539-20 prabuddha jIvana 255000 - 76116-54 lezuM sTApha pAse ane anya zrI ela.ema. mahetA zrI cImanalAla ema. zAha zrI manasukhalAla bI. mahetA yuna haricaMda e. navALe yuna azoka palasamakara khuna vijaya sAvaMta alpAhAra 60861-00 1100-00 13000 1036-00 119600 1366-00 - 3033-88 635000 112174-88 tA. 16-12-93 3244500 33825000
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1992 Avaka, bheTanA 169647-00 cAlu bheTanA 101-00 prabuddha jIvanane 16748-00 tA. 16-12-3 - O lavAjama '' - 194484-16 19800 vasula AvyA 1o2pa-00 prabuddha jIvana lavAjamanA - 735-00 vyAja tathA anya 210000 Dibencaro ane bonDanA 113425-36 beMkanI phiksa DipojhITa para 275071-68 gavarmenTa kuM.nI DipojhITa para 2200-00 yuniTa TrasTanI yuniTa para 1380-71 khAtA para tathA anya - 42637-75 98247-00 bAda anya aMkita kaMDone 104 336150-75 paracuraNa Avaka - 04-00 zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha * : 725000 A. vijayavallabhasUri vyAkhyAnazreNInA 190-50 parisaMvAda AvakanA zrI mohanalAla mahetA "sopAna' Avaka jAvaka , 834-5o * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, muMbaI tA. 31-3-93nA reMja pUrA thatAM varSano Avaka kharcano hisAba 1992 vahIvaTI athavA vyavasthA kharca 102665-50 pagAra, bonasa tathA grepyuTI 107251-00 40486-00 14978 -30 sTApha proviDanTa phaMDa phALo tathA vyAjanA 16471-10 32791-25 gADI bhADuM tathA anya kharcanA 13303-06 3091 sTApha beniphiTa kharca 32718-50 * 11481-00 bloka menTenansa tathA vijaLI kharca 10723-0 2141-00 43090 Teliphona kharca 4165-00 . 457-00. . 3053-25 prinTiMga ane sTezanarI 2093-50 - 3800 posTeja 605-0 334-40 beMka kamizana 413-0 600 prophezanala TekSa ' 6o 11633-55 1500 oNDiTarone oneriyama 15000 35016-89 10136-00 bombe pablIka TrasTa phALAnA 3208-00 300 : 1593-00 pharanIcara para ghasArAnA * : 1433-0 12252-00 214731-70 517662-4 udezo aMge 105554-00 . 2538596 paryuSaNa vyAkhyAnamALA aMge kharca 43579-75 412108-ja 6538-85 vasaMta vyAkhyAnamALA aMge kharca 9635-00 23369-cha sneha saMmelana aMge kharca ' 31730 501-00 50%-% bhakti saMgIta aMge kharca - 5157-0 cicaNa mulAkAta aMge kharca . 1600 cikhodarA mulAkAta aMge kharca 630 294-00 keseTa kharca 198000 6018-50 vAnasatra kharca 863-00 '5000 ema.ema. zAha lAIbrerIne TharAva pramANe 639-0 sarvodaya parivAra TrasTa kharca 11875-35. . boe DAMganA Dibencaro vecatA ghaTanA . vedhakIya - 18949-netrayajJane 20000 anya saMsthAone TharAva pramANe - 16776-00 sahayoga kuSTha yaza TrasTa: paryaTana tathA anya kharca papa72500 ' . ; ; prabuddha jIvana 3500 112357-75 3700 . 3000 463329-4 521278-25 340541-81 389208-01
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121278-25 pAchaLathI lAvyA 521278-25 muMbaI tA. 11-10-1993 uparano hisAba tapAsyo che ane barAbara mAlama paDyo che. 463329-44 463329-44 cArTarDa ekAunTanTa 1992 389208-01 pAchaLathI lAvyA prabuddha jIvana aMge 6041-60 prabuddha jIvana posTa kharca 4083-00 prabuddha jIvana puraskAra kharca 4208000 prabuddha jIvana prinTiMga kharca 2082-00 . prabuddha jIvana kharca 60540-00 prabuddha jIvana pepara kharca 114826-60 17243-64 kharca karatAM AvakamAM vadhAro 521278-25 ramaNalAla cI. zAha, pramukha cImanalAla je. zAha, upapramukha pannAlAla 2. zAha, koSAdhyakSa 529990 329500 3430600 1696-50 340541-91 44597-40 78190-13 463329-44 nIrubahena esa. zAha, maMtrI pravINacaMdra ke, zAha, maMtrI 14 prabuddha jIvana tA. 16-12-93
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-93 kAyamI phaMDa - zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya, mubaMI tA. 31-3-93nA divasanuM saravaiyuM phaMDo ane devuM 1992 milakata ane lezuM. InvesTamenTasaH phiksa DipojhITa : 357894-00 gayA saravaiyA mujaba 407894-00 5000000 sTIla othoriTI opha I. li. 5000000 50000-00 umero : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI pharanIcara (kharIda kiMmata) 40789400 407894-00 20187-63 gayA saravaiyA mujaba 20187-63 zrI pustaka phaMDa umero varSa daramiyAna 55000 gayA saravaiyA mujaba 550-00 11864-63 bAda kula ghasArAnA 1992 sudhI 12696-63 5500-00 832-00 varSa daramiyAna ghasArAnA 749-00 zrI pharanIcara phaMDa 7491-00 13445-3 6742-o 2400-00 gayA saravaiyA mujaba 2400-00 pustako (kharIda kiMmate) 24000 70924-20 gayA saravaiyA mujaba 63346-papa zrI rIjharva phaMDa 3060-35 umeroH varSa daramiyAna kharIdI 3668-00 31673-4ra gayA saravaiyA mujaba 31673-42 73984-55 67014-55 31673-4ra 10638-00 bAda varSa daramiyAna ghasArAnA 9501-0 lakhI lAvyA 3051-00 pustako aMge DipojhITanA 31476-00 63346-55 57513-55 3189-QO rokaDa tathA beMka bAkI 25971-37 sTApha proviDanTa phaMDanA 21765-52 beMka oNpha InDIyA bacata khAte(TrasTa nAme) 36000-72 12119-50 zrI IndirAbena bhaTTa 16-26 rokaDa purAMta 5-81 1917-60 zrI hinA eca. rAThoDa 3976-80 21781-78 36066-53 * 11934-27 khUna hirAcaMda navALe 1479-67. zrI Avaka kharca khAtuM 25971-37 "1856-47 323814-57 gayA saravaiyA mujaba ' 393659-98 "56022-37 69845-41 umeroH Avaka karatAM kharcano vadhAro 13979-35 60395-52 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA 76391-52 39365998 407639-33 10000 kharca aMge 2000-00 leNuM 6135-para 3241-00 phiksa DipojhITa para caDhelA vyAjanA 7831-52 vasula nahi thayela 250 paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi pAse 365-00 InkamaTekSa rIphaMDa bAkI leNA 73eo myunisipAliTI grAMTanA 1710 564885-31 575791-41 2860-00 17830 oNDiTarsano riporTa 564885-31 575791-41 amoe zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya, muMbaInuM tA. ramaNalAla cI. zAha 31-3-97nA divasanuM uparanuM saravaiyuM majakura lAIbrerInA copaDA tathA vAucaro vagere sAthe tapAsuM cImanalAla je. zAha che. ane amArA thI muMbaI pablIka TrasTa ekTa 1950nA anusAra judA riporTa AdhIna barAbara che. subodhabhAi ema. zAha tA. 11-1-1993. cArTarDa ekAunTanTa pravINabhya maMgaLadAsa zAha ke.pI. zAha TrasTIo prabuddha jIvana muMbaI.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 703-15 40417-00 920 5745-20 109-00 5419435 1992 Avaka vyAjanA 6499-00 gavaramenTa kaMpanInI phiksa DipojhITa para 1471-9 beMka vyAjanA 79799 bheTanA tathA grAMTa ane lavAjamanA 25000-00 paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi taraphathI myunisipala grAMTa 118900 pustaka lavAjamanA 11000 bheTanA 379900 : - paracuraNa Avaka 1397-00 pastI vecANanA 339-50 leITa phInA 12 10 dAkhala phInA 2500 pAsabukanA 3196-50 kula rakama varSa daramiyAna Avaka karatAM 69845-41 kharcano vadhAro zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya, mubaMI tA. 1-4-1992thI tA. 31-3-93 sudhInA varSano Avaka kharcano hisAba 1992 kharca 7556-15 pepara lavAjamanA 6499-00 70751-50 pagAra, bonasa, grepyuTI vagere - 1256-00 342-00 buka bAIDIMga 7755-00 . 8290-00 proviDanTa phaMDa phALAnA tenA para vyAjanA 109-00 vimA primiyama 25000-00 87048-65 1710-00 vyavasthA kharca 92 15-00 10000 oDITarane oneriyamanA 11428-25 sTApha beniphiTa kharcanA 51315-00 pa316-50 sApha-saphAI tathA paracuraNa kharca 60000 prophezanala TekSa 1319-00 2139-50 prinTiMga kharca 51-00 - 20484-25 1070-00 ghasArAnA 35-00 832-00 pharanIcara para ghasArAnA-10%. 2475-00 10638-00 pustaka para ghasArAno-15% 11470-00 1397935 100 49600 45200 600 110800 749-00 9501-0 prabuddha jIvana 1025-00 119002-90 kula rakama 75524-35 11802-90 kula kama 7552400 ramaNalAla cI. zAha cImanalAla je. zAha subodhabhAi ema. zAha pravINabhAI maMgaLadAsa zAha ke.pI. zAha TrasTIo uparano hisAba tapAsyo che ane barAbara mAluma paDayo che. tA. 16-12-93 muMbaIH tA. 11-10-1993 utamacaMda sAkaracaMda zAha cArTarDa ekAunTanTa
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-93 prabuddha jIvana paramAnaMda kApaDiyA janmazatAbdI utsava vyAkhyAnono kAryakrama D ahevAla : cImanalAla ema. zAha, 'kalAdhara' zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA saMyukta upakrame paramAnaMda kApaDiyA janma zatAbdI varSanI ujavaNI prasaMge muMbaImAM be divasanAM vyAkhyAnono kAryakrama yojavAmAM Avyo hato. carcageTa khAtenA inDiyana maracanTa cembaranA sabhAgRhamAM budhavAra, tA. 1lI Disembara, 1993nA sAMjanA cha vAgye zrI yazavaMta dozIe ane zrI harIndra davee 'paramAnaMda kApaDiyA eka vilakSaNa pratibhA'e viSaya para vyAkhyAno ApyAM hatAM. guruvAra, tA. 2jI Disembara, 1993nA roja eja sthaLe DaoN. uSAbahena mahetAe ' svataMtrya saMgrAmamAM mahilAono phALo' e viSaya para vyAkhyAna ApyuM hatuM. A divasanA bIjA vyAkhyAtA zrI nArAyaNa desAI anirvAya saMjogone kAraNe vyAkhyAna ApavA AvI zakyA na hatA. baMne divasanI vyAkhyAna sabhAnuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAhe lIdhuM hatuM. kAryakramano ahevAla nIce pramANe che. pahelA divasanA prathama vyAkhyAtA zrI yazavaMta dozIe kahyuM hatuM ke paramAnaMda kApaDiyAmAM aneka viziSTa lakSaNo hatAM. eTale eka vilakSaNa pratibhA kahevAmAM ApaNe kaMI vadhAre paDatI vAta, kaMI atyukti karatA nathI. jo ke emanI khUbI e hatI ke vizeSatAone sAmAnyatAnA dekhAva nIce teo DhAMkI rAkhatA. paramAnaMdabhAImAM mitra banAvavAnI adbhUta kalA hatI. tame emanA paricayamAM Avo pachI dhIme dhIme karatAM kyAre emanA mitra banI gayA teno tamane khyAla paNa na rahe. emanA vizALa maitrI nirmANanI eka cAvI emanI ugratA vinAnI tArkikatA hatI. e tamArI sAthe haMmezA carcA karavA taiyAra hoya paNa potAnI vAta tamAA manamAM utAravAnI utAvaLa na hoya. carcAno tamAro pakSa pUrepUro sAMLavAnI emanAmAM dhIraja hatI ane potAnI vAta tarkabaddha rIte mUvAnI kuzaLatA hatI. sAmo pakSa akaLAI jAya to tenA hathiyAra dvaM mUkAvI tene zAMta karI devAnI AvaData temanAmAM hatI. pahelA disanA bIjA vyAkhyAtA zrI harIndrabhAI davee kahyuM hatuM ke mane vaiSNava ovAnuM jeTaluM gaurava che eTaluM ja gaurava mane jaina hovAnuM che. Avo dRSkioNa keLavavA mATe jarUrI evI dharmanI vizALatA mane paramAnaMdabhAIpAsethI jANavA maLelI. mArA jIvanane, vicArone temanA lakhANoe 1 samRddha karyuM che. paramAnaMdabhAInI vAta joDe tame saMmata thatA nathI rama teo jANe tyAre kyAreya tamane judI raMgatanA gaNI teo tamArIavagaNanA nahi kare, e tamArI sAthe besaze, tamArI joDe carcA karaze mane emanuM dRSTibiMdu samajAvavA mathaze. tamAruM dRSTibiMdu samajavA thaze. 'prabuddhajIvananuM paramAnaMdabhAIe batrIsa varSa sudhI taMtrIpada mAAvyuM hatuM. sAmAjika, rAjakIya, sAhityika ane bIjA ghaNA staranI dhanAone nirapekSa rIte ane eka ja trAjavA para mUlavanAra patromAM 'buddhajIvana'nuM sthAna mokhare hatuM. saMdhA pramukha zrI cImanalAla je zAhe udbodhana karatAM jaNAvyuM hatuM ke paramAnaMdabhAIno ane mAro cAra dAyakAno saMbaMdha hato. paramAnaMnAI saunI sAthe eka kuTuMbanI jema bhaLI jAya. paramAnaMdabhAI mANasatI hatA. paramAnaMdabhAInA be priya viSayo hatA eka 'prabuddhavana' ane bIjI paryuSaNa vyAkhyAmALA. 17 paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhinA menejiMga TrasTI zrI sUryakAMta 5rIkhe potAnA vaktavyamAM kahyuM hatuM ke paramAnaMdabhAI dvaMtatkRSTA hatA. teo AgaLanuM joI zakatA ane te mujaba potAno rAha kaMDAratA. paramAnaMdabhAInA jIvana para dRSTipAta karatAM eka vAta emanA jIvanamAM saLaMga jovo maLe che ke teo sadAya navA vicAranA puraskartA hatA. kAryakramanA pramukha suprasiddha lekhaka ane ciMtaka DaoN. ramaNalAla cI. zAhe potAnA vaktavyamAM jaNAvyuM hatuM ke paramAnaMdabhAInI janmazatAbdI eka aitihAsika ghaTanA kahI zakAya. pAMsaTha varSanA jaina yuvaka saMghanA ItihAsamAM paramAnaMdabhAIno phALo bahumUlya rahyo che. paramAnaMdabhAI eTale bahumukhI vyaktitva, paramAnaMdabhAI eTale satyanA ane sauMdaryanA pUjArI, paramAnaMdabhAI eTale prasannatA, vicArazIlatA, guNagrAhakatA, svasthatA, kalArasikatA, saMniSThA, udAratA, nirdebhatA, nirbhikatA, vatsalatA, vagerethI dhabakatuM jIvana. emanuM vyaktitva evuM cetanavaMtu hatuM ke hajIye emanI sAthenA keTakeTalA prasaMgo jIvaMta banIne najara sAme tare che. kAryakramano prAraMbha zrImatI gItAbahena parIkha ane sUryakAMta parIkhanI prArthanAthI thayo hato. kAryakramanA saMyojaka zrI subodhabhAI zAhe saune AvakAra Apyo hato. DaoN. ramaNalAla zAhe baMne vaktAono paricaya Apyo hato. paramAnaMdabhAInI suputrI zrImatI mItAbahena gAMdhIe potAnA pitAnA aMgata saMsmaraNo kahyA hatAM. zrI pradIpabhAI amRtalAla zAhe AbhAra vidhi karyA bAda prathama divasanA A yAdagAra kAryakramanI samApti thaI hatI. bIjA divase DaoN. uSAbahena mahetAe svAtaMtrya saMgrAmamAM mahilAono phALoe viSaya upara bolatAM jaNAvyuM hatuM ke ApaNo svataMtrya saMgrAma mukhyatve ahiMsaka rahyo hato. AjhAdInI A laDAImAM mahAtmA gAMdhInA netRtva nIce eka tarapha jema aneka satyAgrahI vIroe je sAhasa, zaurya ane svArpaNanI bhAvanA dAkhavI hatI tema bhAratanI mahilAoe paNa sAmI chAtIe goLI jhIlI hatI. nAnA nAnA bhUlakAMone laIne jelamAM gaI hatI ane aneka prakAranI yAtanAo mA bhomanI svAtaMtryatA kAje sahana karI hatI. AjhAdI jaMgamAM sauthI mahatvano phALo kastUrabAno rahyA hato, temaNe satyAgrahanI laDatamAM strIo bhAga laI zake te mATe bApune satata preraNA ApI hatI. A laDatamAM bhAga lenAra meDama bhIkhAjI, sarojinI nAyaDu, kamalAdevI caTopAdhyAya, aruNA asaphaalI, kepTana lakSmIbAI vagereno smaraNo tathA potAnA jela jIvananAM smaraNo temaNe tAjAM karyAM hatAM. bIjA divasanA A kAryakramano prAraMbha zrImatI kokilAbahena vakANInI prArthanArthI thayo hato. kAryakramanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe svAgata pravacana karavAnI sAthe vaktA DaoN. uSAbahena mahetAno paricaya Apyo hato. paramAnaMdabhAInI suputrI gItAbahena parIkhe paramAnaMdabhAInI janmazatAbdI nimitte racela soneTa gAyuM hatuM. kAryakramanuM saMcAlana cImanalAla je. zAhe karyuM hatuM. AbhAravidhi zrI pravINacaMdra ke. zAhe karI hatI. mun
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-11-93 rimoTa kaMTrolarano yogya upayoga 0 manojJA desAI badhira bALakone bolatAM zIkhavavuM e mArA kAmano eka bhAga che. zake che. TaniMga poInTa, 'dha varlaDa dhisa vIka' jevaM kAryakramo to dUradarzananA e mATe vAMdarAmAM rahetA eka badhira bALakane enAM mAtA mArI pAse ja che. e sivAya dUradarzananuM 'jaMgalabUka bALakone khUba ja majhA Ave vAcA-bolavAnuM zIkhavavA mATe laIne AvatAM. enI zALAnA samaya evuM hoya che. AvA kAryakramomAMthI bALakonuM ADakatarI rIte sAthe mArI pAse lAvavAnA samayano meLa na paDatAM, ane bIjAM keTalAMka cAritrya ghaDatara paNa thatuM hoya che. vArtAo, samAcAra ke bIjA aneka kAraNosara eNe mAtra rajAomAM, vekezanamAM enI A vAcA-keLavaNI kAryakramo jovAthI bhASAo paranuM prabhutva paNa vadhe che-keTalAka kAryamAM cAlu rAkhavI ema nakkI karyuM vekezana zarU thatAM eno phona Avyo. bhASA para avaLI asara kare evA paNa hoya che. eTale jo thoDuM "mArA dIkarAne vAcA-keLavaNI (spIca TreIniMga)mATe kyAre lAvuM? have yojanAbaddha avalokana hoya to TI. vI. manoraMjana ane mAhitI, jJAna rajAo paDI gaI che eNe pUchayuM. ane gammata mabalakha pramANamAM pUrAM pADe che. savAre agiyAra vAgye, mAruM samayatraka joI meM kahyuM. paraMtu ghaNA kissAmAM bane che tema, jo TI. vI. jovAnuM saMyamita 'paNa agiyAra vAge to e UThyo paNa nathI hoto.' ane yojanAbaddha na hoya to ? to TI. vI. mAM AvatA kAryakramo jotAM 'rAte moDe lagI jAge che? mAtra keTalAMka bALakonuM ja nahIM AkhI peDhInuM cAritrya ghaDatara bhayamAM 'hA, be vAgyA sudhI kebala para pizcara jue ne pachI bicAro che ema koI koI vAra lAgI Ave che. ' savAre vahelo zI rIte UThe? eNe eka svAbhAvika pramarUpe vidhAna TI. vI. jovAnI prakriyA e sAva pesiva nikyitAbharI che. mAtra karyuM 10-12 varSanuM bALaka roja rAtre be vAgyA sudhI kebala para jovA ane mANavA sivAya ApaNe kaMI karavAnuM hotuM nathI. keTalAka piksara jue e hakIkata ja mane ThIka ThIka acikara lAgI chatAM e kAryakramo prayatnapUrvaka samajavAnA hoya che, ghaNAmAM to e paNa nathI vicAra bAju para mUkI meM kahyuM, hotuM. pustaka vAMcavAmAM pramANamAM ochI nikyitA che. emAM samajavAnI, 'bhale to pachI mane sAMje cAra vAgye samaya maLaze. ene cArathI citrovinAnuM pustaka hoya to zabdomAM AlekhAyelA varNana parathI pAMcanA slamaye laI Avajo.' kalpanAo karavAnI vagere prakriyAo vAMcavAnI sAthe ApoApa ja thavA e paNa nahIM bane.' eno dulA bharyo svara saMbhaLAyo, lAge che. bALakone mATe ramavA jeTalI sakyi prakriyAo bahuM ochI bapore traNa vAgye kebala para baporanuM pikyara zarU thaI jAya pachI haze. bagIcAmAM javAne badale ke ramavAne badale jo bALaka kAyama sinemA e zI rIte Ave ?' pachI umeryuM. mAtra vekezanamAM ja to e be piksara jevAnuM ke TI. vI.nA phreza kAryakramo jovAnuM pasaMda karatuM hoya to bALakanuM joI zake bAkI to kula hoya eTale na bane. tamane bIjo samaya na e valaNa enA sarvAMgI vikAsamAM naDatararUpa thAya tevI pUrI zakyatAo ve? 'A bIjuM vidhAna AghAtaprada hatuM. bIjA koI samaye mane phAve che. game eTaluM TI. vI.nuM ANa hoya paNa e choDIne ramavA doDI ema na hovAthI eNe bALakane eka mahatvanI keLavaNI nahIM apAya jatuM bALaka pachIthI sArA vikasita nAgariko bane evuM mAnI zakAya. to cAleze evuM nakkI karyuM. * TI. vI.nI Tevane lIdhe zravaNa ane dRzya e be IMdriyonA satata A eka bALakanI keLavaNInA eka pAsAno prasaM nathI. upayogane lIdhe reDiyo ke TeIparekorDaranuM mahattva pUba ghaTI gayuM che. mAtA-pitAnA ke ekaMdare samAjanA koI paNa keLavaNI taraphanA valaNano vaLI sAthe duzya na hoya to TI. vI.nA TevAyelA bALakane mAtra zrAvyano prazna che. vIDiyo, TI. vI. DI. DI. meTro, jhI, e. TI. ena. ema. TI upayoga karavA mATe ghaNIvAra ekAgratA paNa khUTI 5 che. citravinAnAM vI. vagere dvArA utpanna thayelI eka gaMbhIra samasyAno prazna che. pustaka vAMcatI vakhate bane ema mAtra sAMbhaLelA pabdo dvArA vicAra - A badhI cenalsa sAthe mAre bahu nikaTano paricaya nathI. dareka karavA mATe enI kalpanAzakti paNa sImita banI jAya che. suMdara, madhura, caeNnala para mAhitIprada, preraNAtmaka kAryakramo paNa Ave ja che. keTalIka karNapriya saMgIta paNa lAMbo samaya dhyAnathI sAMbhaLavuM ene mATe agharuM jJAnavardhaka sIriyalo to khUba ja sarasa ane jevI ja joIe evo thaI paDe che. citro doravA, nibaMdho lakhavA vagere kalpanAktine uttejita abhiprAya ApI zakAya evI paNa hoya che. tema chatAM ekaMdare kare evI pravRttio karatAM bALaka potAno dareka dizAma vikAsa vadhAre philmabeIjhaDa (calacitradhArita) ane nakAmuM ke aMgrejImAM 'Treza kahIe saraLatAthI sAdhI zake che. enuM prasAraNa khUba vadhI gayuM che e paNa eTaluM ja sAcuM che. bALakone mATe pramANamAM nakAmuM ke mAtra manoraMjakalAge evuM TaL traNeka varSa pahelAM mAre parAMnI eka zALAnA vAlIo samakSa vI. jovAnuM paNa rasaprada banAvI zakAya. kudaratI dRzyo upa koI philmanuM 'bALakonI keLavaNImAM TI. vI. vIDiyo vagereno racanAtmaka (oiTiva) gIta cAlatuM hoya to te vakhate AMkho baMdha karIne kahanA karavI ke upayoga e vize bolavAnuM hatuM, te vakhate kebala zarU thaI gayuM hatuM kevAM dRzyo AvatAM haze? athavA to zabdo para vicAra karIne e ja paNa bIjI badhI cenalono praveza hajI thayo na hato. te vakhate paNa gItanA drazyo ApaNe banAvavA hoya to kevA banAvIe ? vagere nAnI bALako ochAmAM ochuM sarerAza aThavADiyAnA 10-12 klAka TI. vI. nAnI ramato ramavAthI ApaNe mAtra manoraMjaka kAryakramone dhu rasaprada, . jotAM haze evI gaNatarI hatI.skUla ane vadhatA jatA gRhakAryanA bojA sakriya ane vikAsanI dizAmAM dorI zake evA banAvI zake. chatAM paNa A klAko vadhyA hoya evI pUrI zakyatA che. vekezanamAM ke rajAne divase gharamAM AvatI vIDiyo philTapaNa thoDuM TI. vI. paNa vijJAnanI bIjI aneka dena jevuM ja che. jo yogya joI vicArane lAvIe to emAM paNa bALakanA vikAsa mATe bharapUra upayoga thAya to varadAnarUpa ane nahIM to abhizAparUpa che. bALako zakyatAo samAyelI che. bALakomAM, sAmAjamAM, hiMsAtmakapAtAvaraNa mATe AvatA TI vI.nA kAryakramomAMthI to bALako anekavastu zIkhI vadhyuM che. enuM ekamAtra nahIM paNa eka kAraNa philma ane 8 vI. che. zake evuM hoya ja che. te uparAMta bIjA mAhitIprada kAryakramo moTerAMnA ema cokasapaNe kahI zakAya. mArgadarzana heThaLa batAvIe to bALaka emAMthI paNa ghaNuM ghaNuM zIkhI . vaLI sinemAnA paDadA para philma jovAmAM paNa eka kho ja TI. vI. paNa vijJAnanA mAlikoparUpa che. bALake zakyatA
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-93 prabuddha jIvana mAnaMda che. vIDiyo ane TI. vInA atirekane kAraNe tathA sArI philmonA 3 " " sva. jeThAlAlabhAI jhaverI tattvaciMtaka hatA. emaNe preNA dhyAna vize kALane kAraNe e AnaMdathI ghaNA bALako vaMcita rahetA hoya che. TI. keTalIka pustikAo paNa lakhI che. taduparAMta emaNe aMgrejImAM nyUro vI.nA paDadA para bahu ochA loko gaMbhIratA pUrvaka philma joI zake che. sAyansa enDa karma jevAM keTalAMka pustako aMgrejImAM prakAzita karyA che. be kAraNe sArI philma batAvavA chatAM enI asara, thiyeTaranA paDadA .. AvA tatvaciMtaka, ArAdhakane jIvananA aMtima samaye saMthAro laIne para jevAthI thatI asara karatAM ochI thAya che. ' deha choDavAnuM mana thAya e svAbhAvika che. - mitrone maLavuM, sAthe ramavuM, patro lakhavA, prANIbAga vagere jevA saMthArAnI prakriyA jaina dharmanI eka viziSTa prakriyA che. potAnA javuM e badhI pravRttionuM pramANa have ThIka ThIka ghaTayuM che. A badhI jarjarita thayelA dehane svecchApUrvaka choDI devAnI prakriyA e eka viziSTa pravRttiono rasto eka nAnakaDo TI. vI.no paDado rokIne beTho che. dharmakriyA che. anazanapUrvaka deha choDayAnAM udAharaNo jaina dharmamAM aneka dariyA kinAre bhInI mATInA sparzano anubhava, TI. vInA paDadA para maLe che. prasannatApUrvaka deha choDI devo e kaMI jevI tevI vAta nathI. eDa philmamAM jAherakhabaramAM dekhADAtI dariyAnI mATInA dRzyane game 100 varSe paNa mANasane jIvavuM game che. maravuM koIne ema sahelAIthI teTalI vAra jevA chatAM paNa ApaNane nahIM maLe. ApaNA jIvanamAM, gamatuM nathI. '. DroIMgarUmamAM pravezI cUkelA A TI. vI.nuM sthAna mahatvanuM che paraMtu ene duHkha, nirAzA, Avega, bhaya, ciMtA, devuM vageremAMthI mukata thavA mATe, je yathAsthAne rAkhavAno sakyi prayatna Avazya che. " mAnasika ke zArIrika yAtanAmAMthI chaTakvA mATe koI vyakti potAnA 'tame sTAra lIdhuM che? jIvanano acAnaka aMta ANe to e AtmahatyA kahevAya che. te azubha 'nA' ane pAparUpa gaNAya che tathA teno prayAsa kAyadAnI dRSTie guno gaNAya 'sAruM che. amAre to 'sTAra AvyA pachI chokarAM bhaNatAM ja nathI.' che. saMthArAmAM acAnaka mRtyu nathI hotuM, "maka mRtva hoya che. mAtra. A saMvAdo Aje ghara ghara kI kahAnI banI gayA che. dehanuM poSaNa aTakAvavAnI ja temAM vAta hoya che. deha ane AtmAnI ApaNA potAnA zokha mATe ApaNe karamAI gayelI navI peDhI bhinnatAnI samajaNa ane pratIti sAthe svasthatApUrvaka, ullAsa sAthe taiyAra karIzuM? khIluM khIluM thaI rahelA bALakonA bALapaNane TI. vI.nA levAyelo e nirNaya hoya che. tattavajJAnanI dRSTie temAM ghaNuM UMDuM paDadA sAme kuMThita thavA daIzuM? rahasya raheluM che. AtmahatyAmAM azubha adhyavasAyo hoya che. temAM amerikAmAM TI. vI.ne mATe ilekaTronika bebIsiTara zabda vaparAya kAyarapADyuM che. te banI rIte karavAmAM Ave che. temAM jIvanano aMta che. bALakane sAcavavAnI upAdhi na karavI hoya to TI. vI. sAme besADI acAnaka ANavAmAM Ave che. saMthAro e jAhera dharmaprasaMga che. temAM svasthatA, nirbhayatA, samajaNa ane uccatatvadRSTi rahela hoya che. A bALakane sAcavavAno ke enI upAdhino prazna ja nathI. e svajanone paNa te svIkArya hoya che, temAM dehatyAga Imika hoya che. bALa-kaLInI dareka pAMkhaDI, e kamaLanuM dareka kamaladala mAtra TIvI. Akho prasaMga utsavarUpa hoya che. AtmahatyAmAM vyaktino nirNaya aMgata jevAthI nahIM ughaDe. e mATe sakriya rIte ApaNe prayatna karavo paDaze. hoya che ane te ghaNuMkharuM khAnagI rakhAya che. saMthArAmAM guru ke vaDIlanI bALako sAme A pralobhana mUkI to dIdhuM che paNa have bALakane e AjJA vinA tevA nirNayano amala thaI zakato nathI. AtmahatyA thoDIka 'AkarSaNano uttama upayoga zI rIte thaI zake enuM mArgadarzana karavuM kSaNonI ghaTanA hoya che. saMthAro keTalA divasa cAle te kahI zakAya nahi, paDaze.' paraMtu jayAM sudhI cAle tyAM sudhI AtmaciMtana ane prabhukIrtanano utsava - TI. vI. sAme khulluM hovA chatAM eno upayoga karatuM rimoTa kaMTrola cAlyA kare che. eTale ja saMthArAne AtmahatyA gaNavAmAM Avato nathI. ApaNA hAthamAM che. emAM kyuM baTana kyAre dAbavuM e atyArathI bhUtakALamAM nyAyAlayoe paNa eka prakAranA cukAdA ApyA che. vicArIzuM to ugatI peDhInA vikAsa ane caritranA ' rimoTane yogya anna-jaLa na levAM e paNa manuSyano naisargika, svaicchika adhikAra samaye sukAnarUpe soMpI zakIzuM. . 200 manAyo che. koI bAbatanA virodhamAM AmaraNAMta upavAsa upara UtaravuM e saMthAro nathI, kAraNake emAM Asakti che, dveSa che. azubha adhyavasAyo sva. jeThAlAla jhaverI che. dabANa lAvavAno kRtrima prayAsa che ane praznonuM nirAkaNa thatAM '' (chellA pAnAthI cAlu) upavAsa choDavAnI chUTa hoya che. samAdhAna thaye upavAsa choDavAthI pote, rAjI thAya che. dehanuM mamatva rahe che. saMthAro zabda saMsAraka zabda tyArapachI temaNe potAnuM samagra laya dharma ane tatvajJAnanA kSetre doryuM uparathI Avyo che. bhavasamudramAMthI sArI rIte pAra utAranAra te saMsmAraka. hatuM. pote terApaMthI saMpradAyanA hatA eTale svAbhAvika rIte ja AcArya eTale ke saMthAro che. jainonA keTalAka phirakAmAM gRhasthone saMthAro levAnI ? tulasI tathA yuvAcArya mahAprajJa zrI nathamalajInA saMparkane lIdhe teo , AjJA apAtI nathI, kAraNa ke saMthArAnAM bhayasthAno paNa ghaNAM moTAM ' lADanunI jaine vizvabhAratI saMsthA sAthe vadhu ane vadhu saMkaLAyelA rahyA. 1 vakhata jatAM teonI tyAM vijhiTIMga prophesara tarIke nimaNuMka karavAmAM che. vaLI pUrvanA kALamAM lokonA zarIramAM ane cittamAM jeTaluM baLa hatuM AvI. e rIte jaina vizvabhAratImAM tathA anyatra vakhato vakhata temanAM teTaluM atyAre rahyuM nathI. ethI ja saMthArAnI ghaTanA ghaNI virala gaNAya pAkhyAno yojAtAM rahyAM hatAM. che. ethI ja jainonA keTalAka phirakAnA, keTalAka samudAyamAM saMthArAnAM ? prekSAdhyAnanI zibiranAM saMcAlananI tathA anya prakAranI vividha paccakakhANa gRhasthone ApavAmAM AvatAM nathI. keTalAka samudAyamAM dhArmika pravRttiomAM temaNe sakti bhAga lIdho hato. terApaMthI sabhA, tevI chUTa apAya che. aNuvrata samiti, tulasI AdhyAtma nIDama, jaina vizvabhAratI vagere vividha ke A jeThalAlabhAIe saMthAro laIne potAnA anubhavane sArthaka saMsthAomAM temaNe judA judA hoddA para rahIne saMgIna kArya karyuM hatuM. TA para rahIne saMgIta kAI haM haM ane ane ujajaLa karyo che. emanA mahattvanA yogadAnane mATe emane prekSA pravaktA, samAjabaMdhuM che . emanA AtmAne avazya saMgati prApta thaI haze ! emanA vagere vividha birado paNa ApavAmAM AvyAM hatAM. ' , " jIvanamAMthI ApaNe preraNA laIe eja abhyarthanA ! 210.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana tA. 16-11-93 ! sva. jeThAlAla jhaverI 2 ramaNalAla cI. zAha - - 1930nA jamAnAnA vijJAna zAkhAnA grejyueTa, sAdhanasaMpanna, anazananA 19mA divase rAtre nava vAgye ame saparivAra emanAM deza-videzamAM pravAsa karanAra, saphaLa udyogapati, prakhara tattvaciMtaka, darzana karavA gayAM hatAM. e vakhate emanA suputra zrI rahimabhAI jhave prekSAdhAnanA ArAdhaka, jaina samAjanA eka agraNI evA zrI jeThAlAla tathA parivAranA sabhyo ane darzanArthIo emanI pAse besIne stuti, jhaverIe 83 varSanI uMmare saMthAro laI 17mI navembara, 193nA stotro, pado vagere madhura kaMThe gAI rahyAM hatAM. zrI jeThAlAlabhAI tyo roja anazananA 41mA divase samAdhipUrvaka deha choDyo. sva. jeThAlAla atyaMta svastha ane prasanna hatA. mane temanI pAse besavAnI taka jhaverInI eka zrAvaka tarIkenI aMtima ArAdhanA atyaMta virala, preraka maLI. temaNe dharma ane tattvajJAnanI keTalIka sarasa vAto karI. pote rAga, ane anumodanIya rahI. rahita dazAmAM rahevAno prazasya puruSArtha karI rahyA hatA. parivAranA sabhyo keTalAka samaya pahelAM sva. jeThAlAlabhAInI tabiyata bagaDatI jatI tarapha emanI Asakti rahI nahotI. teo atyaMta svastha, zAMta a hatI. umarane kAraNe temane hRdayaroganI, damanI ane sArAgagAMThanI. ema Atmanimagna hatA. mRtyu mATenI emanI mAnasika taiyArI pUrepUrI hatI. traNa moTI bImArI cAlu hatI. e bImArIe jayAre gaMbhIra svarUpa e mATe emano ullAsa ghaNo hato, kAraNa ke A prasaMga emane mATe - pakaDayuM tyAre temane hospiTalamAM dAkhala karavAmAM AvyAM. 83 varSanI zakano nahi, paraMtu utsavano hato. emanI sAthe saMthArA vize keTalIka uMmare AvI gaMbhIra bImArImAM jeThAlAlabhAIne ema lAgyuM ke potAnuM vAtacIta thaI. temaNe kahyuM, dharanAM svajanoe mane vinaMtI karI hatI ke zarIra have sAdhanA mATe kazuM kAmanuM rahyuM nathI, eTale emaNe saMkalpa je mArI devagati thAya to te pachI mAre deva tarIke kuTuMbanI saMbhALa ryo ke hospiTalamAMthI ghare pAchA cAlyA javuM ane zAMtithI deha choDavo. rAkhavA koI koI vakhata padhAravuM, paraMtu meM teone kahyuM hatuM ke tamAre oksijana ane davAo vagara teo ekAda be divasathI vadhAre TakI mArA taraphathI evI koI AzA rAkhavI nahi ane mArA pratye evI nahi zake evI DokTaranI cetavaNI chatAM jeThAlAlabhAI potAnA nirNayamAM koI Asakti rAkhavI nahi, kAraNa ke huM rAgarahita rahevA jhaMkhuM chuM ane aDaga rahyA. temane ghare laI javAmAM AvyA. ta. pamI okTobara, - tame paNa sau rAgarahita thAva ema huM IcchuM chuM.' zrI jeThAlAlabhAInI AvI ucca AtmadazA joIne temanA pratye 1993nA roja kuTuMbanA sarve sabhyo samakSa emaNe saMthAro levAno amane khUba AdarabhAva thayo hato. potano saMkalpa jAhera karyo. pU. AcArya tulasIjI, pU. yuvAcArya - sva. jeThAlAlabhAIno AtmavizvAsa keTalo badho dRDha hato te bIjA mahAprajJajI, 5. mahendramuni vagerenI saMmati ane AzIrvAda meLavIne eka prasaMga parathI paNa jaNAya che. divALInA divaso pAse AvI tA. 7mI okaTobare temaNe pU. sAdhvI zrI sohanakumArIjI pAse jatA hatA. e divasomAM pote deha choDe, to bhale utsavarUpa hoya che ! paccakakhANa laI saMthAro zarU karyo. A deha mane choDI jAya e pahelAM paNa bALajIvomAM gamagInI phelAya. eTale jeThAlAlabhAIe kuTuMbIjano huM dehane choDI devA IcchuM chuM. evI bhAvanA sAthe temano saMthAro cAlu luM kahI dIdhuM hatuM ke divALInA parvanI tame koI ciMtA karazo na ina thayo. AzcaryanI vAta to e che ke saMthAro lIdhA pachI temano deha bhale divALI ane nUtanavarSanA divasa pachI ja deha choDIza. anazana te thoDo jarjarita thayo hato to paNa temanuM manobaLa ane AtmabaLa vadhatuM trIsamA divase paNa AvI dRDhatAthI kahevuM emAM emanuM keTaluM gayuM. temaNe kadaMbanA sabhyone kahyuM ke huM tamAro moha choDI dauM chuM, AtmabaLa rahela hataM te gAma che. kharekhara emaNe potAnA ane tamAre mAro moha choDI devo.' emanAM patnI sUrajabahena ane anasAra saMvata 2050nI zarUAta thayA pachI ja deha choDayo. e saMtAno vagere pAse evo saMkalpa karAvyo ke A utsavano prasaMga che, sva. jeThAlAlabhAIno paricaya mane muMbaI jaina yuvaka saMghanI paNa mATe koIe zaka ke rUdana karavAM nahi, paNa prasannatA dhAraNa karavI. vyAkhyAnamALAmAM prekSAdhAna vize vyAkhyAna ApavA mATe padhAryA emanI salAha kuTuMbIjanoe saharSa svIkArI ane Akho prasaMga ghaNI tyArathI thayo hato. mane emanI sAdhanA mATe ghaNo AdarabhAva hato sArI rIte pAra pADayo. prekSAdhyAna emano khAsa rasano ane abhyAsano viSaya hato. ' sva. jeThAlAlabhAIe saMthAro levAno vicAra to pAMceka varSo pUrve sva. jeThAlAlabhAI jhaverIno janma kacchamAM bhuja nagaramAM I. sa. potAnA janmadine pU. AcArya zrI tulasIjIne vaMdana karavA gayA hatA. 1911nA eprilanI 17mI tArIkhe thayo hato. emaNe abhyAsa tyAre karI lIdho hato. saMthArAmAM anna ane pANInA tyAga dvArA dehane muMbaImAM AvIne karyo hato. I. sa. 1930mAM emaNe muMbaI kRza karIne anukrame choDI devAno hoya che. dehanA pAtaLA thavA sAthe yunivarsiTInI B. Sc.nI DigrI prathama vargamAM uttIrNa thaIne prApta karI kaSAyone paNa pAtaLA karI nAkhavAnA hoya che. eTale sva. hatI. Ama temaNe vijJAna zAkhAno abhyAsa karyo hato. gaNita ane jeThAlAlabhAIe jyArathI saMlekhanA levAno vicAra karyo tyArathI ja bhautika vijJAna emanA priya viSayo hatA. temananI kArakirdI tejasvI dehanA poSaNane dhamaka aTakAvavAno saMkalpa karI lIdho hato. AraMbhamAM hatI. tyAra pachI temaNe vyavasAyamAM jhaMpalAvyuM hatuM. uttarottara pragati, dara mahine eka upavAsa karavAnuM temaNe cAlu karI dIdhuM hatuM. tyAra pachI karatAM karatAM temaNe hindustAna TAyarsa limiTeDamAM tathA bhArata bija te vadhAratA jaIne mahinAmAM be upavAsa, traNa upavAsa ema teo limiTeDamAM menejiMga DAyarekTara tarIke kuzaLa kAmagIrI bajAvI jANa che dasa upavAsa sudhI pahoMcI gayA hatA. A rIte saMthArA mATe temaNe teo eka saphaLa udyogapati rahyA hatA. vAvane nimitte zArIrika ane mAnasika ema baMne rIte pUrva taiyArI sArI rIte karI vyAkhyAno ApavA mATe temaNe duninA ghaNA dUra dUranA dezono mata lIdhI hatI. e taiyArI sAthe emanuM zraddhAbaLa paNa anokhuM vadhatuM jatuM paNa karyo hato. I. sa. 1979mAM vyavasAyamAMthI teo nivRtta (anusaMdhAna pRSTha 10). hatuM. | mAlika : zrI muMbaI, jana yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je cAha, te prakAzana sthaLa : 385. saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004." phona : 3502, tamAna : rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 69 khAMDiyA sTrITa, muMbaI - 400 08. lesaTAipaseTiMga : mudrIkana, muMbaI-400 092. A