Book Title: Jai Hind
Author(s): Vitthalbhai K Zaveri, Soli S Batliwala
Publisher: Janmabhumi Prakashan Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034853/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yazovijayajI Ilollebic 18 dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 $A2008 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat jaya hinda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM pA da ko vilabhAI ke. jhaverI :: selI esa. bATalIvALA a nu vAdaka ka 2sa na dA sa mA cheka janmabhUmi prakAzana maMdira 138, meDojha sTrITa, muMbaI-1 Disembara 1945 mUlya gaNu rUpiyA mu 6ka : caMdulAla jeThAlAla vyAsa svAzraya mudraNA la ya saurASTra roDa : rANapura prakA za ka = amRtalAla prabhAzaMkara sAtA janma bhUmi prakAzana maMdira 138, meDejha sTrITa, muMbana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda AjhAda hinda phojanI jhAMsInI rANI TukaDImAMnI eka vIrAMganAnI rojanIzI AjhAda hinda phojanA sainikonA kuTuMba mATe zarU thayela rAhata phaMDanA lAbhArthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jaya hiMda e ApaNI rASTriya salAmI che. reMTiyAnA cihnavALI triraMgI patAkA e ApaNe rASTriya dhvaja che. TAgoranuM "jaya he gIta e ApaNuM rASTragIta che. Tipu sulatAna sAthe jenA maraNe saMkaLAyelAM che-e. vAgha ApaNuM saMketacihna che. cale dillI e ApaNe yuddhanAda che, ane inkilAba jhidAbAda tathA AjhAda hiMda jhindAbAda e ApaNAM sUtre che. vizvAsa-ekatA-bali dAna e ApaNe dhyeyamaMtra che. ArajhI hakUmate AjhAda hiMda (AjhAda hindanI kAmacalAu sarakAra) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMdamAMnA ane hiMda bahAranA tamAma krAntivIrone jemaNe 1942-45nA hiMda svAtaMtrya yuddhamAM sakriya rIte bhAga lIdho Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra ve za ka brahmadeza ane siyAmanA mArA chellA pravAse mane subhASa bejhanI AjhAda hiMda sarakAra sAthe saMbaMdha dharAvatAM mAnavIo ane sAmagrIonA saMparkamAM mUkI dIdho; eTaluM ja nahi, paraMtu vatanamAM pAchA pharyA pachI paNa e saMbaMdhanA keTalAka bIjA saMparkonuM khAsa lakSa e pravAsane kAraNe mArA pratye kheMcAyuM. A lakhANa prasiddha thAya che tenI sAmagrI A rIte prApta thaI. je prasiddhinI, e sAmagrI, khUba acchI rIte hakadAra hatI, te Aje ene maLI rahI che e joIne huM AtaMdu chuM. itihAsakArane ghaTanAone ke e ghaTanAomAM otaprota thayelI vyaktione sIdhe saMparka na ja hoya. e te potAnI pAsenI vividha sAmagrIone nIrakSIranyAye jue, cakAse ane chaNe; ane e saMzodhanakAryamAMthI ItihAsanuM sarjana kare. neMdhapothI e. moTe bhAge, enA lakhanAre roja-ba-roja joyelI ane avelekelI ghaTanAonI noMdha che. pariNAme, nedhathI e ItihAsa ja che-eka evo ItihAsa-ke jemAM satyanI pavitratAnuM saMrakSaNa khUba vadhAre pramANamAM thayeluM hoya che. mane khAtarI che ke, A badhuM jotAM, A noMdhathInA prakAzanane jAhera janatA vadhAvI leze. eka vAra pharIthI mAre bhArapUrvaka jaNAvavuM joIe ke A prakAzana e phakta ghaTanAonI sAdIsIdhI neMdha ja che... ane e ja eno Azaya che. yuddhakALa cAlu hota, te, rakhene enA prakAzanane kAraNe yuddhanA saMcAlana upara asara thAya e vicAre, meM prakAzakane A prakAzana na karavAnI salAha ApI heta; paraMtu yuddha have pUruM thayuM che, eTale have smRtio jhAMkhI thaI jAya ane atizakti ke vibhUtipUjAnA to emAM chAnAMchapanAM dAkhala thaI jAya te pahelAM ene satvara ja mudrAMkita karI devI joIe. A prakAzane e banne doSane aLagA rAkhavAno prayatna karyo che. have subhASabAbu ane emanI AjhAda hiMda sarakArane mATe eka zabda. subhASabAbue AjhAda hiMda sarakAranI sthApanA karI ane evAM bIjAM pagalAM lIdhAM che jemane na gamyAM hoya evA leke hiMdamAM che. emane emanuM dRSTibindu akhatyAra karavAno adhikAra che. paraMtu te lokone paNa ane subhASabAbunAM kadaramAM kaTTara virodhIone paNa, nyAyane khAtara, subhASabAbunA hetuonI uccatA, emaNe kheDela aitihAsika jokhama, ane AjhAda hiMda sarakAranA emanA sAhasane aMge emaNe Apela bhavya Atmabhogane svIkAra te karavo ja paDaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellA be saikAothI ApaNane ApaNuM zAsakoe niHzastra banAvI dIdhA che. zastra upADatAM ApaNe karIe chIe. ApaNane lAge che ke sazastra banIne ApaNI svAdhInatA mATe laDavAnuM ApaNAthI na banI zake. subhASe ApaNane ane AkhI duniyAne puravAra karI batAvyuM che ke, ApaNe e saMbha kSaNika che. ApaNe vyApArIo ane kArakUne suddhAM, ApaNI hekarIo suddhAM, Ayudha upADI zakIe chIe ane laDI zakIe chIe. ApaNI komI samasyA, AhAranI samasyA, bhASAnI samasyA-ane evI evI aneka samasyAone emaNe ukelI batAvI che. pUrva eziyAne emano A prayoga, e ApaNI prajAnA bhAvI kAryakrama mATenI doravaNInI eka navI preraNuM che. AjhAda sarakAranA pUrva eziyAnA prayoge ApaNane ghaNuM zIkhavyuM che ane ApaNI AMkhe uDADI che. ApaNe ApaNane dhArI beThA hatA tenA karatAM vadhAre dharakhama, vadhAre sazakata ane sArA, ane svAdhInatA mATe vadhAre suyogya chIe, e vAtanuM eNe ApaNane bhAna karAvyuM che. ApaNe deza subhASabAbuno aNu banyo che. emaNe hiMdamAM che ke karyuM kAravyuM che, tene mATe te ApaNe emanA RNI hatA ja. paraMtu pUrva eziyAmAM emaNe je karyuM che teNe te ApaNane emanA khUba khUba vadhAre RNuM banAvI mUkyA che. subhASabAbu jhindAbAda! InkilAba jhindAbAda ! jaya hiMda! sapTembara 19, 1945 priya bhAI, e mahAmelI cIja tamane maluM hindI svAtaMtrya mATenAM ApaNAM yuddha daramiyAnanA kaTokaTInA keTalAka mahinAonI mArI noMdhapothI. Ane keI paNa upayoga karavAnI tamane chUTa che-ema karavAthI dezanuM kalyANa sadhAze ema tamane lAgatuM hoya te. AnA koIpaNa eka bhAgane prasiddha karavAnI tamArI IcchA hoya te tema paNa tame karI zake che-tamane yogya lAge te rIte. mArI thara te phakta eka ja che. AnI prasiddhithI ApaNuM AjhAdInAM delanane vega maLe joIe. A zarate A AkhIya sAmagrInI kula mukhiyArI tamArI che. jaya hinda ! tamAM nI bhaginI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhArelo agni . bhabhUkatI javALA ... AjhAdInI uSA ... a nuM . 1 ... 5 ... 36 ke ma hukUmata-e-AjhAda hiMda . 14 cA dilI ... osaratAM pUra ;- - 118 jaya hinda hiMdanI eka aprasiddha vIrAMganAnI rojanIzInAM A zeDAMka pAnAM che. pUrva eziyAmAM hiMdI AjhAdIne khAtara je eka yazasvI mahAbhArata sarjAyuM te A vIrAMganAo najare najara dITheluM. 1941nA DisembaranA vAvaTeLasamA divase mAM ane te pachI, briTiza salatanatanA kaDAkA bolatA, A mahilAe kAnekAna sAMbhaLelA. malAyA ane brahmadezamAM eka cheDethI bIje cheDe sudhI pItavarNa jApAnIonAM dhADAM pharI vaLatAM e vIrAMganAe dIThelAM ane svataMtra hidanI ArajhI hakumata tathA amara AjhAda hiMda phojanI janetA samI kAtinA udayane paNa eNe dITheluM. e krAnitanA udayAkALe e hAjara hatI. enA madhyAhnakALane jhagArA mArate prakAza paNa eNe mA. ane chelle enA sAyaMkALanA sudIrdha eLAone AvanArI kALarAtrInA dhIre dhIre gADha banatA jatA andhakAramAM samAtAM paNa, eNe dIThA. ArAma khurasImAM ALoTanAra keI AtmatuSTa mAnavInI A rajanIzI nathI; nathI ke samAjanI DhagalInA aMtaranI dhumrasRSTi ke nathI koI siddhahasta akhabAranavezane hAtha-kasaba. jhAMsInI rANu TukaDInI saMgAthe hAthamAM baMdUka laIne laDavA nIkaLelI eka kAntivAdI hiMdI yuvatInI A che eka sIdhIsAdI, anubhavasiddha ane raMgarogAna vagaranI kathA. alaMkArenI ene AvazyaktA nathI. e vIrAMganA ichatI hatI phakta epla ke- jaya hiMdane nAda..ane mukti-saMgrAmanA khelaNahAra eziyAnA traNa lAkha hiMdIonAM aMtare mAM e nAde karIne UThatI svamasRSTi..e badhuM enA sAcA ane vAstavika svarUpamAM ApaNuM dezavAsIo pAse rajU thAya. AmAM ame je kai paNa karyuM hoya te te phakta eTaluM ke kAryakaronA nAmone ame kALajIpUrva kADhI nAkhyAM che ane dekhItAM kAraNesara atyAre je sAmagrInI prasiddhi aniTa gaNAya, tene ame A prakAzanamAMthI bAtala rAkhI che. -saMpAdaka anuvAdakanA be zabda jaya hindanuM aMgrejI pustaka hAthamAM AvyuM ke tarata ja vAMcI gaye-eka ja beThake. manamAM thayuM ke Ane gUjarAtImAM utAravuM joIe. mu. amRtalAla zeThane kAne A icchA pahoMcI. emaNe paNa saMmati ApI.. anuvAdanuM kAma cAlatuM hatuM te daramiyAna mAre muMbaInI bahAra javAnuM thavAthI pRSTa 13-84 tathA pRSTha 124-126 sudhImAM anuvAda zrI dilIpa ThArIe karyo che, je mATe temane AbhArI chuM. vaLI hastapratane presamAM mokalatAM pahelAM tene tapAsI javAnI, tenA mUka levAnI mahenata zrI jIvanalAla nAnIe lIdhela che jenI sAbhAra noMdha levI ghaTe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhArelo agni rezamI 1, 10 mArI AsapAsa, sarvatra, hRdayane halamalAvI mUke evI ghaTanAo ghaDAI rahI che. e badhIne niyamita rIte A noMdhapothInAM pAnAM upara aMkita karavAne meM nizcaya karyo che. nedhapothI rAkhavAne vicAra te meM A pahelAM ghaNIye vAra karyo che, paraMtu thoDo vakhata e zubha saMkalpa pramANe kAma cAle ane pachI e badhuM bhUlI javAya. mahAsattAone yuropIya saMgrAma bahu dUra lAgatA hataH hajAra mAIla dUra, ane manathI te lAkha mAIla dUra; paraMtu have te, eka ja jhapATe A dUra pUrvanI pRthvI enI javALAomAM jhIMkAI gaI che. briTananuM pracaMDa naukAdaLa prazAMtanI amArI sAgarUpATI uparathI lagabhaga adazya ja thaI gayuM che. pUrvanI duniyA have emanA hAthamAMthI sarakatI jAya che. briTanane sUraja kadI Athamate ja nathI ema kahevAtuM; have ene UgavA mATe paNa koI sthAna nahi rahe. lAge che ke have e sadA Athame ja raheze. have badhAne bhAna thatuM jAya che ke briTiza sAmrAjya e ke abhedya vastu nathI. parAjaya ane apamAna briTiza sAmrAjyanA dhvajane paNa kaluSita karI zake che. gaye varase, 7mI Disembare, jApAnIoe parla hArabara upara pahele ghA karyo. 13mIe guAma paDayuM. raramIe veIka TApuo. 25mIe gaga ane 2jI jAnevArIe manilA. penAMga te ra0mI DisembarathI ja jApAnanA hAthamAM che. kalaI-udyoganuM mathaka chaha ra9bhI Disembare paDeluM. ajeya briTiza zAhIvAdIo Aje ubhI pUchaDIe nAsI rahyA che. havAI jahAjonA mathake ane baMdare upara Aje bhIDa jAmI che-ekabIjAne gUMgaLAvI nAkhe evI bhIDa duniyA jemane siMha jevA samajI beThI hatI e pAmare Aje, gabharAyela udara jema ADuMavaLuM joyA vagara nAse, ema nAsavA ja mAMDayA che. jApAnIo emanI barAbara pAchaLa paDayA che. aphavAo ane atyAcAranI kahANuo mArA kAnamAM paDI rahI che. mArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda AsapAsa je trAsa ane bhaya pravartI rahyA che temAM huM paNa jakaDAI gaI chuM ...ane mane paNa thAya che ke nAsI chUTuM! paNa nAsI chUTIne ya te jAuM kayAM ? kemanI pAse ? kevI rIte? nA. huM nAsI nahi jAuM. huM te kyAM chuM tyAM ja rahIza. mArA pati Ave ane mane ahIM je jue te emane zuM thAya? emane bhaya vacce mUkIne huM salADa matI zodhavA cAlI nIkaLuM ? emaNe ane kahyuM hatuM jatI veLA-ke. ApaNe siMgApuramAM ja maLIzuM. huM siMgApuramAM ja rahIza. emanI pratIkSA karyA karIza. bhale AsamAna tUTI paDe ! "piTezyama sAthenAIDanI eka zIzI to meM meLavI ja lIdhI che. jApAnIe mAruM ziyaLa lUMTavAnI koziza karaze te...te e zIzI mArI sAthI banaze. tame kayAM haze, atyAre, mArA deva? tame mArA aMtaranA belane atyAre sAMbhaLI zaktA he te kevuM sAruM...te eka vAtanI tamane khAtarI thaI jAya ke niyamAM nirdaya atyAcArI sAme paNa huM svastha rahI zakIza. tamArI Abaru upara ane ApaNuM kuLanA nAma upara huM kalaMka AvavA nahi dauM. A siMgApuramAM jIvavuM have te kharekhara bahu ja kharcALa banyuM che. bhAva te vadhatA ja jAya che-ajaba rIte. badhuM ja meMhyuM che. ane khAdhAkhorAkInuM kharca te, mArI pAse je thoDAka paisA che tene pUra jhaDapathI khatama karavA mAMDyuM che. mAre keI nokarInI talAza karavI joIe paNa nokarI che kyAM ? je dharatI para UbhI chuM, enA upara te dharatIkaMpa AvuM AvuM thaI rahyo che. dharatI te evA bhayanI kalpanAthI atyArathI ja prUjI rahI che. rezara 1, 1941 thAI taraphathI jApAnIo brahmadezamAM ghUsI rahyA che. "maravuI, tera ane maulamIna upara beonI jhaDI varasI rahI che. maulamIna te jApAnIenA hAthamAM gayuM. martabAna TakI rahevA mATe bahAdurIbharyA prayatna karI rahyuM che. paNa keTalA dahAyA? le nAsI rahyA che-malAyAnA DUbatA vahANane cheDI choDIne. jApAnI vijetAno rasto sApha che. briTiza amaladArA; emanI patnIe, emanAM bALake-keI nAsI chuTayAM ane keI nAsI rahyAM che. amArA siMgApura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhArelA agni upara jApAnIoe traNa dizAe taraphathI AkramaNa mAMDayuM. che-bATu pahATa, kaluAMga ane marasIMga tarathI. malAyAnI dharatIthI amane e jotajotAmAM vikhUTuM pADI deze. zaherane ame bacAvI zakIzuM ? brahmadezamAM pegu ane sitAMgavelI upara jApAnanAM daLA UbharAI rahyAM che. sattAdhIze teA haju ye Dige| mAryA kare che ke paNa emanA upara have tabAra rAkhe che kANuM ? maLI gai che. paNa malAyAvAsIo ane hiMdIe hajI evI ne evI ja che, siMgApura abhedya' che. emanI Abaru dhULamAM pratyenI emanI tumAkhI bhAgA ! bhAge ! nAsabhAganI vAta sivAya bIjI kAI vAta ja kAne paDatI nathI ! game tyAM, game te rIte, pazu ahIMthI nAsI jAme ! nAsI jaIne kAka ene ThekANe pahAMcA ke jyAM jApAnIone patro ApaNA upara na paDe ! e ja che atyAre briTizarAnI manedazA. mane lAge che ke jApAnIe siMgApura laI leze te pahelAM hiMdI vasatine ardho bhAga malAyAmAMthI palAyana karI gayA haze. briTiza gulAmIe ApaNane meMDhA ja banAvI mUkyAM che ne ! phebruArI 15, 02 chellA keTalAeka divase thayAM A noMdhapothI lakhavAnI mane purasada ja nathI maLI. banavAnuM hatuM te banI gayuM che. abhedya killA bhedAI gayA che. siMgApura upara have briTananA dhvaja karatA nathI. briTiza naukAdaLanA A mathakane AMdhavA 45 karoDa rUpiyAnA dhumADA thayelA. ne Apyu, akabaMdha, jApAnIonA hAthamAM jai paDayuM sainikA, 13000 oNsTreliyana sainika ane 32000 hathiyAra heThAM melIne zaraNe thaI gayA. malAyAnA prakRtiramya lAkha mAnavIo Ama, pAMpaNanA palakArAmAM, jApAnanA hAthamAM AvI gayAM ! lekA gabharAi UThayAM che, paNu raste jatAM Aje echAmAM echA che sAta jaNAe mane UbhI rAkhIne eka vAtanI nirAMta te batAvI ja ke jApAnIoe haju sudhI tA kazuM ja adhama vartana karyuM nathI. jagatanI kalAI ane jagatanA rabaranuM meTAmAM meTuM utpAdaka malAyA- 38% kalAI ane 43% rabara-Aje jApAnanuM banyuM. pradezo ane 50 ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Aje e AkhuM 15000 briTiza hiMdI sainikA-sau www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda AkhI paristhitinuM mAruM saravaiyuM kADhavuM joIe. jApAnIo vijayI banyA ethI huM khuzI thaI chuM? khuzI thai chuM, ema huM prAmANikapaNe nathI kahI zakatI. zrI. ja, khuzI thayA che ane zA mATe, te, Aje mane e lIle daI daIne samajAvatA hatA. emanuM valaNa nirNayAtmaka che...mAruM ethI UlaTuM. saMbhava che ke huM jarA vadhAre dIdhadaSTivALI thavA mAgatI houM. malAyAnI dharatI upara UtarelI A navI pIDA-enI asarane pUrepUrI samajyAsAravyA vagara, kaI paNa nizcita valaNa kema laI zakAya ? bI. ja. emanA kahevA pramANe jAta-anubhavanI vAta karatA hatA, uttaramAM briTiza jamInadArIo che. temAM majUre upara thoDA ja vakhata pahelAM, baMdUko calAvavAmAM AvI hatI e vAta emaNe mane karI. majUrane aparAdha eka ja hatAH yuddhane kAraNe AkAze caDela bhAvone pahoMcI vaLavA mATe e bicArAoe rAjamAM vadhArAnI mAgaNI karelI. briTiza akhabArene saMpUrNa vANusvAtaMtrya hatuM ane hiMdI akhabArone kazuM paNa lakhANuM prasiddha karyA pahelAM satAdhIzenI saMmati meLavavI paDatI e bAbata paNa emane khUba repa hato. hiMdIone aMtaramAM khaTakatA raMgaSanA ghaNuM ye kissAo viSe huM pite paNa jANuM chuM. "siMgApura svimiMga kalabamAM yuropiyana sivAya bIjA kAIne dAkhala ja karavAmAM nahotA AvatA. hiMdIone te nahi ja. hiMdI amaladAree A lAInadorI sAme eTale badhe uhApoha karyo ke chevaTe temane e kalabamAM dAkhala thavAnI paravAnagI ApavAmAM AvI. paNa te eka zarate . nahAvAnA hejathI temaNe cheTA rahevuM. hiMdI ane briTiza amaladAre eka ja hAjamAM sAthe nahAya te kayuM AsamAna tUTI paDavAnuM hatuM prabhu jANe ! tumAkhInIye ke hada che ne ! tame kuzaLa te che ke, mArA deva ? Aje huM tamArI sAme eka ekarAra karavA mAguM chuM ke mane bhaya lAge che...mane bhaya lAge che ke tamane ke thayuM te nahi hoya! mane eka paLanuM paNa cena nathI. cha dha paNa nathI AvatI, tame kayAM che, ane jyAM che tyAM kuzaLa che ke kema. e jANavA vagara mane ArAma kevI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI javALA ahIMnI AkhIye hiMdI vasati khaLabhaLI uThI che. jAgrata thaI gaI che. dareka vAta bhArapUrvaka belAya che-meja upara hAtha pachADI pachADIne, hAthane bhAvezapUrvaka UMcA karI karIne. A badhuM zA mATe thAya che enA kAraNanI khabara na hoya, to kAIne ema ja lAge ke AkhI vasati I sAmudAyika unmAdano zikAra banI gaI che. jApAnI lazkarI mukhya mathakavALA mejara puchavArAe Aje ahIMnA keTalAka agragaNya hiMdIone teDAvyA. e leke jyAre pAchA pharyA ane tyAM zuM thayuM enI vAta karavA mAMDayA tyAre, pUrepUrI bharAI gayela DAIga rUmamAM hadayanA dhabakArA paNa saMbhaLAya eTalI zAnti chavAI gaI. mejara pUjavArA jANe sajajanatAnI keAI sAkSAta pratimA ja na hoya evI rIte temanI sAthe varyo hato. bahu ja sabhyatApUrvaka eNe samajAvyuM hatu ke iMgloDanI lazkarI tAkAta upara jIvaleNuM TakA paDI cUkyA che. hiMdIone je pitAnA dezanI AjhAdI mATe laDavuM hoya te AjanA jevo che je ava. sara maLavAne nathI. jApAna hiMdIone badhI rIte madada karavA taiyAra che. Ama te hiMdIo briTiza prajA kahevAya eTale saiddhAtika daSTie te e jApAnanA duzmane ja gaNAya. paraMtu jApAnIo samaje che ke hiMdIo briTiza prajA che te che rAjIkhuzIthI nathI. eTale jApAnI sainya hiMdIo pratye duzamananI peThe nahi vate. hiMdIo je briTiza praja taraka na rahevAne nizcaya kare te jApAna temanI pratye mitranI mAphaka vartavAne paNa taiyAra che. mejara phuvArAnI sUcanA e hatI ke hiMdIo je "svAtaMtrya saMdha' jevuM ke UbhuM kare te jApAna emane emanA kArya mATe jee teTalI sagavaDa karI Ape. AgevAne badhA ekamata nahotA. ghaNayanA manamAM te jApAnanA hetuo malina che evI zaMkA paNa hatI. eTale "ApanI A sahAnubhUtine mATe ame bAne AbhAra mAnIe chIe. paNa amAre A prazna upara badhIye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda khAethI khUba vicAra karavA paDaze, thADA divasa pachI ApaNe maLIe ema kahIne tee cAlyA AvelA, .. haju tamArA taraphathI tA kazA ja samAcAra nathI, mArA deva! huM caherA te bahu ja ThAvakA rAkhIne kru chuM. hasuM chuM. ThaMDAmazkarImAM bhAga lauM chuM. A caryAe je utsAha jagAvyA che temAM AtaprApta thavAnI koziza karuM chuM. paNa mArA aMtaranA UMDANamAM keTakeTalI vyathA saLagI rahI che, e bIjA zuM jANe ? pratipaLe mArA hRdayamAM tamArA nAmanuM raTaNa cAlI rahyuM che: akhaMDa jApa. prabhu emane kuzaLa rAkhajo. emanI paDakhe rahejo, emanuM jatana karo, phebruArI 11, 1942 AgevAne e mejara phuvArAne sAvadhAnIbharyA javAba meAkaye cheH AdhA jaIne pAchA na vaLavuM paDe evA. AvA gaMbhIra nirNaya karatAM pahelAM AkhA malAyAMnI dharatI uparanI hiMdI vasatinA AgevAnA sAthe masalata karavI jarUrI che ema temaNe jALyuM che. malAyAmAM senTrala InDiyana eseAsIezana' nAmanI eka sasthA che e vAtanI paNa temaNe ene khabara ApI che. eseAsIezananA pramukha zrI. ena. rAdhavanane A saMbadhI carcAmAM bhAga levA mATe siMgApura teDAvavA joIe, evI sUcanA paNa temaNe mekalI che. eTale have AvatA mahinAnA pahelA aThavADiyA sudhImAM AkhA malAyAnA hiMdI AgevAna vacce A bAbata maMtraNA thavAne saMbhava che. siMgApuramAM tA lokamata banne bAjue che, jo ke bahumati hiMdI svAtaMtrya sA~dha' sthApavAnI tarapheNamAM che. emanuM kahevuM ema che ke jApAnI pAtAnA khelelA mela pALe che ke nahi enuM pArakhuM karI juo. ApaNe phkata hiMdanI svAdhInatAne khAtara ja ApaNI sevAo ApavAnA chIe eTalI cAkhavaTa pahelAM karI devI. paNa keTalAka mAne che ke briTiza haju ye pAchA Avaze. eTale ApaNe mATe sArA raste e che ke vadhu nahi te ekAda be mahinA mATe tela juo, telanI dhAra jIA' e vRtti ja rAkhavI. dUdhanA dAjhyA chAza phUMkIne pIe ... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI vALA phebruArI 13, 101 abhedya siMgApurane jApAnIoe kevI rIte bhecchu-e kathA haju hamaNAM ja meM sAMbhaLI. yuddhakedIonI chAvaNImAM keTalAka hiMdI amaladAre che emanI pAsethI zrI. ke.e e sAMbhaLelI. siMgApura-amAsa siMhapura-jApAnanA sANasAbRhamAM sapaDAI gayuM. e hatuM te kharekhara abhedya-paNa te prazAMta sAgara taraphathI keI zatru Ave te. paNa jamInamArge je kaI zatru caDI Ave che ? te ene jItavuM e baccAMnA khela jevI vAta hatI. joharanuM saMrakSaNa janarala beneTanI saradArI nIcenA oNsTreliyana sinyane soMpavAmAM AvyuM hatuM. paNa e sainya te AvI rahelA AkramaNanA vAvaDa sAMbhaLatA veMta pIchehaTha karIne siMgApura bheguM thaI gayuM. vaLI siMgApurane pANI pUruM pADanAra taLAvo ye joharamAM hatAM. jApAnIoe pANI baMdha karyuM eTale zaraNe thavA sivAya siMgApura mATe bIjo koI raste ja na rahyo. - " lazkarI buddhao ' siMgApurane je leke "abhedya jAhera karatA hatA temane mATe hiMdI amaladArenuM A vizeSaNa. briTiza senApatione jApAnIoe yuddhabhUhanA kSetramAM AbAda chakkaDa khavaDAvI ema zrI. ke. mAne che. yuddhanI adyatana vyuharacanAnI bArAkhaDI paNa briTiza senApatio jANatA - lAgatA nathI. tAilenDa e ja malAyA tarapha AvavAne mukhya rAjamArga che eTaluM paNa jeo nahetA samajatA temane viSe zuM kahevuM? bALaka paNuM, nakazA upara phakta eka ja daSTi nAkhIne eTaluM te samajI ja zake ! zrI. ke.e kahyuM ke jApAnIoe jyAre kaTAbAha pAsethI pitAnA aAkramaNanI zarUAta karI tyAre briTiza pAse malAyAnI dharatI upara sama khAvA mATe paNa eka Tenka nahotuM ! yAMtrikadaLa kahI zakAya evI eka paNa TukaDI nahatI. thoDIghaNI bakhatariyA gADIo hatI-paNa e paNa pelesTAInane bhaMgAra ! keTalIka te paccIsa varasa pahelAMnI junavANI banI. Adhunika goLIbAra sAme be Takkara jhIlavA mATe tadana nakAmI. koI chamakaluM thAya ane laDanAra be pakSo ni:zastra hoya te zobhAnA gAMThiyA tarIke vAparI zakAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda evI ! A akhatariyA gADIomAM vajanadAra mazInagane suddhAM nahAtI. A sthitimAM jApAnIe sIdhA cAlyA ja AvyA emAM navAI zI ? ane malAyAnI briTiza hukumatanI nArika bAjIne tee to te pazu evI ja-zi*gamAMthI saDelI.' briTiza amalA ane tumAkhInA pUtaLAM jevA gaurAMga aDA sAhebe, jApAnIoe malAyAnI aradhI dharatI AMcakI lIdhI tyAM sudhI rAja rAte nAcagAnanA jalasA uDAvatA-e meM mArI sagI AMkhAe joyuM che. malAyA, parla hAra ane manilA upara jApAnI khAbakayA te pahelAM pAMca divasa para dUrapUrvanA briTiza senAdhipati bruka pApahAme eka mulAkAta ApI hatI te zrI. ke.te hajI paNa yAda che. 30 Disembarane e divasa. zrI. ke. kahe che ke senAdhipatinA zabde hajIye mArA kAnamAM gUjyA kare che: "TAjo mAthu khaMjavALI rahyo che. jApAnIonI buddhi bahera mArI gaI che. kaI tarapha DhaLavu enA niya te karI zakatA nathI, jApalAnI pAse kAI nizrita rAjanIti nathI. briTiza ke amerikane upara humalA karavAnI te tee himmata ja nahi kare, ane bhagavAna bhulAvaze ne karo, tA ame emane khAkharA karIne emanI kheAr3a bhulAvI Izu. ame taiyAra chIe emane mATe." < ane jApalAee hiMmata karI. prinsa epha velsa' ane ripalsa ': briTananI e uttamAttama paktinI yuddhanaukAoH trALAkuDImAM, kAgaLanuM vahANu DUbI jAya ema DUbI gaI. * britiza siddhe zuM kharekhara potAnI dhAra ja khAvA mAMDI che ? lAge che te evuM. phebruArI 19, 1942 hA...za! Akhare samAcAra maLyA. pI.--mArA deva-yukedInI chAvaNImAM che. lAge che ke emanI TUkaDIne jApAnIone zaraNe thayA sivAya chUTakAja nahAtA. enI pAse che ja. mArgo hatAH jApAnI TaeNnko vaDe kapAI maravuM athavA zaraNe thavuM e zaraNe thayA. ane navA paNa nathI. emanI pAse nahatI pUratI khamA ane natu emanI pAchaLa havAI javAnonu pIThabaLa. 9. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI javALA adhUrAmAM pUruM oNsTreliyane pIchehaTha karI gayA hatA ane emanI pAMkha rakSaNaviheNa banI gaI hatI. hathiyAra heThAM melI devAne hukama sAMbhaLyo tyAre sainikanI AMkhamAM AMsu AvI gayAM hatAM ema meM sAMbhaLyuM che. paNa meTAmAM moTI vAta to e che ke pI. salAmata che. meM jApAnI senApatine arajI karI che, pI. ne maLavAnI. emane bhojana, kapaDAM, vAMcavA mATe pustako ane bIjuM je kaMI joIe te pahoMcADavAnI meM rajA mAgI che. mane khAtarI ApavAmAM Ave che ke emane jaladI mukta karavAmAM Avaze. kAraNa ke je ghaDIe 'hiMdI svAtaMtrya saMdhanI sthApanA thaze te ja ghaDIe hiMdIonI ciMtA hiMdIone ja sevAze ne ? ghaTanAonI ghaTamALamAM eka kaDI neMdhavI rahI gaI. zrI. rAsabihArI bojhe AMhInA AgevAnone tAra karyo che. Tokiya pariSadamAM hAjarI ApavA mATe emaNe e saune teDAvyA che. bhAga 1, bIcArI noMdhapothI ! tane te huM sAva bhUlI ja gaI hatI. cAla have badhA ja samAcAra neMdhI lauM. pI...majhAmAM che. huM emane maLI AvI, chAvaNanA kamAnDaranI kacerImAM. mane jotAM ja emane cahere AnaMdathI camakI UThaze; paNa emane saMkaTa ghaNAM sahevAM paDyAM che. emanA caherA uparanI ciMtAnI rekhAo ane emanI AMgaLIomAM jhINuM dhrujArI-mArI najaranI bahAra na rahI zakI. jApAnI senApatie emanA senApatione zatru-pradezamAM ghUsI javAnI pitAnI nUtana tarakIothI kevI rIte mahAta karyA hatA te badhuM pI.e mane samajAvyuM. pazcima kinArA upara e leka ThekaThekANe UtarI paDyA hatA....badhe ya ThekANe amArA moracAnI pAchaLa! pariNAme briTiza sainyanI pIchehaThane emaNe be vAra palAyanamAM ja palaTI nAkhI ! pI.nA senApatio mUMjhAI gayA hatA. jApAnI bhUharacanAnI samasyA ja teo nahotA ukelI zaktA ! raMgUna jApAnIonA hAthamAM che. cAra divasa pahelAM briTiza khAlI karI gayA. bIcAruM raMgUna-suvarNa Degana pAgA nuM prakhyAta raMgUna ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jya hinda bhagavAna buddhanA be kezathI pAvana baneluM raMgUna, jApAnanI ANa nIce AvI gayuM! hiMdIonI pahelI pariSada bharAI gaI, gaI kAle ane parama dahADe, ahIM siMgApuramAM ja. paNa mAre A sthAnane have siMgApura' tarIke na oLakhAvavuM joIe. have te e nAna che. dakSiNanI prabhA' che. jApAnIoe A enA navA nAmakaraNa saMskAra karyA che. pariSadane meM paNa mArI sevA ApelI-eka svayaMsevikA tarIke. AkhA malAyAmAMthI pratinidhio AvyA hatA. DAka DAIlaeNnDamAMthI paNa. Teki pariSada mATe rAsabihArI bejha malAyA ane tAlenDanA hiMdIo pAsethI vidhipUrvakanA pratinidhi maMDaLanI mAgaNI karI hatI. jApAnIone e bAbata khAsa Agraha hato. paraMtu amArA AgevAnoe khUba sAvadhAnIpUrvaka AgaLa vadhavAne niradhAra karyo che. pratinidhimaMDaLane badale temaNe eka zubhecchAmizana mokalavAnuM TharAvyuM. TekiyomAM je kAryakrama nakkI thAya tenA upara joyAjANyA vinA AgaLathI ja ekaDA karI ApavAnI temanI IcchA nahatI. daramiyAna jemAM purAyelA tamAma hiMdIone mukta karavAnuM teo jApAnI senApati upara dabANa karI rahyA che. mAra 13, 1945 pI.ne have huM ThIka ThIka vAra maLI AvI. chAvaNImAM hiMdI kedIo che. teo hadaya khelIne ekabIjA sAthe carcA karI rahyA che ema e kahe che. ghaNuMkharA te ema ja kahe che ke amane jApAnIo je pitAnI , sAthe joDAI javAnuM kaheze te ame cokhkhI nA ja parakhAvIzuM ? paNa je hiMdanI svAdhInatAne mATe eka prayatna karavAnI amane taka maLaze, ane je briTiza gulAmImAMthI hiMdane svataMtra karavA mATe jarUrI evuM eka sainya sajadhAmAM jApAnIe amane sahAyatA karaze, te ame rAjIkhuzIthI taiyAra thaIzuM. paNa A bAbatanI hiMdI sainikane pUrepUrI khAtarI joIe che. teo kahe che ke temaNe lasakaramAM joDAtI vakhate vaphAdArInA je segaMda khAdhA che, te mulaka pratyenI vaphAdArInA che. pI. kahe che ke sagada bAbatanuM A daSTibindu chAvaNImAM vadhune vadhu pramANamAM svIkArAtuM jAya che, paNa jApAnIonA hetuo, bAna teo khUba kAzIla che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI jvALA cInA pratye jApAnIoe je krUratA AcarelI, te emaNe najarAnajara nihALI ane jApAnIeAnI phaeNsIsTa paddhati te temane mudla ja nathI gamatI. temane te| svAdhInatAnuM yuddha laDavA mATe aNIzuddha hAtha joie. teo mAge che hiMdI sainya, hiMdI, AjhAdIne mATe, hiMdI sainike ane hiMdI amaladArAvALuM. A badhuM na maLe to te kazuM ja karavA taiyAra na thAya. saDI saDIne maravuM ane maraNanA karatAM ye badatara yAtanAo veThatAM vaDhatAM maravuM te pasaMda karaze, paraMtu jApAnIonA hAthanA ramakaDAM to teo nahi ja bane; briTiza zAhIvAda mATenA temane dhikkAra sarvavyApaka ane aMtaranA UMDANutA che, chatAMye nahi. vatanaparastI, dezabhakti, emanA pradhAna guNa che. reDiyA upara hamaNA ja samAcAra sAMbhaLyA. jApAnIe Aje AndAmAnane TApu laI lIdhA. hiMdu uparanu bhAkramaNa zarU thayuM ke zuM? mA 31, 19ri jApAna, cAInA, malAyA ane tAIlaeNnDanA hiMdIonI pariSada TAkriyAmAM maLI gaI. zrI rAsabihArI kheAjha adhyakSasthAne hatA. 28 mIthI 30mI sudhI. tAlaeNnDamAMthI hiMdI pratinidhiene laI jatA vimAnane akasmAta nayeA. bahumAnanIya svAmI satyAna Mda purIne e akasmAte bhAga lIdhe... hiMdInA eka vaDalA tUTI paDayA. pariSade 'hiMdI svAtaMtrya saMdha' sthApavAnA nirNaya karyA uddeza nIce pramANeH "koI paNa prakAranA paradezI dhipatya, dakhalagIrI ke aMkuzathI rahita evuM sa MpUrNa mukta svAtaMtrya siddha karavuM." pariSadanA eka ati mahattvanA nirNaya eka AjhAda hiMda phoja UbhI karavAnA che. A sivAya, jUnamAM kheMgAka khAte pUrva eziyAnI samagra hiMdI janatAnA saMpUrNa pratinidhitvavALI eka pariSada bharavAnuM paNa TAkriyA pariSade TharAvyuM. e pariSada hiMdI svAta Mtrya sudhanI sattAvAra rIte sthApanA karaze ane enI kArAbArI-Council of action cUMTI kADhaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1 www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda zAhabAza ! mArA dezabAMdhavA ! tame te TAkiyA rUpI siddhanI meDamAM japte ApaNA dezanAM uttameAttama hiteAnuM sa MpUrNa marakSaNa thAya evA nirNaya karI AvyA. pI. ! tamane ghera lAvIne tamArI sAravAra karI zakuM' e divasa have najIka lAge che. yuddhakedIonI chAvaNImAMthI mukti...e tA have hAthaveMtanI jAta che. emAM DhIla thAya e have asaMbhavita che. ane chatAM mArI vya gratAno pAra nathI. manamAM AzakAe UpajyA ja kare che ke rakhene...khene.. eprila tA. 13, 1942 pI. haju yuddhakedIonI chAvaNImAM ja che. emanI muktinI vAte te rAja thAya che...paNa have eka ekasi eka eka yuga jevaDA lAMkhA lAgavA mAMDayeA che. TAkiyAthI pAchA kula AgevAne e emane saune salAha ApI che ke je nirNaya kare te joi vicArIne ja karajo. utAvaLa karIne AMgaLiyAM karaze. mA. AgevAnanI cchA evI che ke je pagaluM levAya te lagabhaga sarvAnumate levAtu' joe. hiMdI AjhAdI viSe ke svAtaMtrya saMdha viSe kAI nizrayAtmaka ane jAhera khALAdharI jApAnIoe hajI ApI nathI. eTale, hajI jovI vahAlamanI vATa ! pazu vATa jotAM aMtarane valopAta eka huM ja jANuM chuM. daramiyAna meM kAma hAthamAM lIdhu che. A mahinAnI 22mIe hiMdI svAtaMtrya saMdhanI malAyAnI badhIye zAkhAonI eka pariSada kSeAnAnamAM maLe che. enA kAmamAM parovAvAnI kAziza karuM chuM...paNa huM ghera pahAMcIza tyAre cInAmA jApAnIone AMkhanA kaNAnI peThe khAtA lAge che. malAyAvAsIo paNa emane dhikkAre che. . jApAnI sainye cInAo upara atyA cAra gujArI rahyA che evI keTalIka avAe Aje sAMbhaLo. peI peATezyama sAmenAIDanI zIzI haju mArI pAse ja che. niraMtara pAse ja rahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakatI jvALA zakita 6, 101 akhila malAyA pariSada traNa divasa cAlI-22, 23 ane 25. judI juda zAkhAonA vahIvaTane eka sUtre sAdhavA enA upara eka madhyastha samiti astitvamAM AvI che. jAhera taMdurastI, sAmAjika hita, vaidakIya sAravAra ane rAjakAraNa saMjana....e badhuM thaze. pitApitAnA pradezamAM. eka eka hiMdIne svAtaMtrya saMghane mATe kAMIne kAMI kAma karatA karI de e dareka zAkhAnuM lakSa raheze. zrI. Ara. sAthe lAMbe vakhata guphatego karI. mANasa ghaNe sarasa ane sA. e kaheH yuddhamAM mArA upara jIta meLavI esyA mAtrathI koIne mArA mana upara hakumata jamAvavAno paravAne nathI maLato. mArA zarIrane e bhale baMdhanamAM rAkhe, paNa mArA mana upara rAjya karavAnI e koziza kare te e phAve ja nahi. mAre nirNaye, mArI vivekabuddhi, mArI saMkalpazakti, mArI pasaMdagIo, mArA pUrvagraha-e badhI mArI ja saltanata che. stra ke pazubaLathI prApta karela vijayanuM enA upara koI prakAranuM Adhipatya heya ja nahi. bhautika vijaya mArA upara bauddhika gulAmI lAdavA mAge che ene zaraNe thavA karatAM maravuM huM vadhAre pasaMda karuM." * sAcI vAta che. huM enI sAthe sAthe se TakA maLatI thAuM chuM. meM ene kahyuMH ochAmAM ochA be anuyAyIo tamane maLyA ja samajo. eka pI, ane bIjI huM. 20mI eprile nAga yuganAM telakSetre jApAnanA hAthamAM gayAM. cha mahinAmAM e rItasara kAma karatAM thaI jaze ema jApAnIo kahe che. baline reDiye upara zrI. subhASa bejhane sAMbhaLyA. siMgApuramAM ekeeka mAnavIe sAMbhaLyA. huM te "zorTa TrenDanoTabuka laIne ja beThI hatI. A noMdhapethImAM huM emanA keTalAMka vacanane AbAda utArI laIza. e vacanane, lAilipimAM, huM ravi pAse beThI beThI utArI rahI hatI, tyAre emanAM adbhuta vakatRvathAM huM diMga ja thaI gaI hatI. e ahIM Ave te amArA sau mATe sonAne saraja uga ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jaya hinda be briTizare game teTale avaLo pracAra kare, chatAM bhagavAne jemane vicAra karavAnI zakti ApI che evA sau hiMdIo te samaje che ke A vizALa duniyAmAM emane koI zatru hoya to te eka ja che. eka se varasathI emane zaSI rahele, jananI janmabhUminuM zoNita cUsI rahele briTiza zAhIvAda. "huM dharI rAjyone bacAva-vakIla nathI. e mAruM kAma nathI. mAre te saMbaMdha che hiMda sAthe. briTiza zAhIvAda parAjita thaze tyAre hiMda AjhAda banaze. ane je, briTiza zAhIvAda koI paNa prakAre A yuddhamAMthI vijayI banIne bahAra Avaze te hiMdanI gulAmI sadAkALa akhaMDita ja raheze. eTale hiMda sAme atyAre mAtra be ja mArgo udhADA che. AjhAdI ke gulAmI, hiMde nirNaya karI nAkhavo joIe. briTananA pagAradAra pracArake mane duzmanane mANasa gaNAvI rahyA che. mArA dezabAMdhavo pAse mAre mArI prAmANikatAnA pramANapatro rajU karavAnA na hAya. briTiza zAhIvAdanI sAme dIrdhakALathI, satata, bAMdhachoDanA vicAra vagara sUjhI raheluM mAruM jIvana e ja mAruM moTAmAM moTuM pramANapatra che. AjIvana huM hiMdane sevaka rahyo chuM. AmaraNAMta rahevAno chuM. jagatamAM kaI paNa khUNethI mArI bhakti ane vaphAdArInA pravAhe hiMdameyA pratye ja vahe che ane hiMdamaiyA pratye ja vaheze... ' "yuddhanA judAM judAM kSetrane taTastha ane svastha abhyAsa Aje tame karaze, te tame paNa je nirNaya upara huM Avyo chuM te ja nirNaya upara Avaze. briTiza sAmrAjyane kasalo bolavA beThe che ane jagatanI koI paNa tAkAta have ene bacAvI zakaze nahihiMdI mahAsAgaranA dvIpathANAo uparathI yuniyana jeka kayAraneya UtarI gayo che. mAMDale pAyuM che ane baladezanI dharatI uparathI sAthI senAone lagabhaga hAMkI ja kADhavAmAM AvI che.* mAdare vatananAM saMtAno! briTiza sAmrAjyanA A astamAM hiMdI 2vAdhInatAne aSNodaya nihALo. hide pahele muktisaMgrAma 1857mAM zarU karyo che e na bhUlajo. e muktine AkharI jaMga 1942nA memAM zarU thaI cUkayA che. kamara kase, miyAnI muktinI leDI pAse AvI cukI che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI javALA AjhAda hiMda AjhAdI mATe laDIne samajavAnuM che. AjhAda hiMda-jyAM ApaNuM bhAvinuM vidhAna ApaNuM ja hAthamAM haze, kAInAye dakhalagIrI vagara, nyAya, samAnatA ane bhrAtRbhAvanA sanAtana siddhAMta upara AjhAda hiMdanI natana samAjaracanAnuM caNatara caNaze." baMgALane siMha balinamAMthI gamyuM. huM te pulakita thaI UThI. enI pAse hathoTI che, vastuone sAdI ane saraLa rIte rajU karavAnI, aMtaranA tArane raNajhaNAvI mUke evA savAle AMkho sAme khaDA karavAnI ! emane pratyakSa sAMbhaLavAnuM keTaluM badhuM mana thAya che. keNa jANe e IcchA kayAre bara Avaze . paNa kadAca e divasa jhAjho dUra na paNa heya. me 10, 191 hiMdI ravAtaMtrya saMgha vatI, AgevAnonI sAthe sAthe huM paNuM badhe kare che. ame sabhyo nodhIe chIe ane saMdhanI jarUrIAta zI che te samajAvIe chIe. sabhyonI saMkhyA paMcANuM hajhAre pahoMcI che. penAMga, parAka, keDAha, selAgAra, negrIselibalAna, mAlAkA ane jehera e badhAmAM zAkhAo sthApI ane 22 jeTalI upazAkhAo paNa sthapAI. selAre te moTAmAM moTI rAhata chAvaNuM ughADI che-gIo ane daridranArAyaNanI sevA arthe. parAkamAM, sugaI mAnika skImanI jamIna upara, hiMdI vasAhata sthApavA mATe masalata zarU thaI gaI che. pI. mArA aMtarane pUrepUrA pichANe che. emanI ane mAdare vatananI baMnenI AjhAdI hAMsala thAya evA ja koI kAryamAM gUMthAI rahevAnI mArA mananI tAlAvelIne e sArI rIte samaje che e paNa keTalI AnaMdanI vAta che. paradAne yuga pUre thaye-AtmA AjhAdIne anubhava karI rahyo che. be mahatvanI ghaTanAo banI gaI 2hmI eprile lAziyo jApAnIonA hAthamAM gayuM. brahmadeza-mArga baMdha thayA. 1lI mee mAMDale payuM. manahara mAMDale ! tArA te bhukA ja bolI gayA haze ! raNacaMDInAM khapparamAM eziyAnuM A eka bIjuM sAMdaryadhAma bharakhAI gayuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda jUna 24, 1942 zarIra thAkathI bhAMgIne bhukkA thaI gayuM che. beMkaiAMkathI ame hamaNuM ja pAchA pharyA. pUrva eziyAnA badhA ja dezanA hiMdI pratinidhionI eka paripada tyAM maLI hatI. te jaNe hAjarI ApelI. pariSada 16mIe zarU thayelI te gaI kAle pUrI thaI jAvA, sumAtrA, DocAInA, beniyA, manyukuo, hoMgakoMga, brahmadeza, malAyA ane jApAnaH badhethI pratinidhio AvyA hatA. yuddhakedIonA pratinidhioe paNa hAjarI ApelI. "hiMda svAtaMtrya saMgha" have sattAvAra rIte astitvamAM AvI gayo. enuM baMdhAraNa ghaDAI gayuM ane maMjUra paNa thaI gayuM. ene dhyeyamaMtra che ekatA, zraddhA, karabAnI. eka ja saMsthA nIce badhA hiMdIonI ekatA, haMdI AjhAdInI satvara prAptinI zraddhA ane svAtaMtryanA dhyeyanI siddhine arthe sarvasvanI kurabAnI. pariSade niradhAra karyo che. hiMda eka che ane avibhAjya che. badhI pravRttionuM svarUpa zuddha rASTrIya ja rahevuM joIe. sAMpradAyika, kema ke majhahabI bhedane harAma gaNavA. kAryakrama hiMdI rASTrIya mahAsabhAnA dhyeya ane lane saMpUrNa rIte vaphAdAra rahe. hiMdanuM bhAvi baMdhAraNu AjhAda hiMnnI prajA pote ja nakkI kare. saMghanI kArobArInA sIdhA netRtva nIce AjhAda hiMda phojanI racanA karavAne paNa pariSade TharAva karyo. jo ke svataMtra hiMdane zobhe evI rIta, japAnanI phejanA mobhAnI barobarIne ja hevo joIe. hiMdanI dharatI para phojane upayoga paradezIonI sAme ja thaI zake, hiMdI AjhAdI meLavavA ane jALavavA mATe ja thaI zake, bIjA koI hetuthI nahi ja, e paNu pariSade spaSTa karyuM. kArobArImAM eka pramukha ane cAra sabhya raheze. cAramAMnA be AjhAda hiMda phojanA pratinidhio haze. zrI. rAsabihArI bejhane pahelA pramukha tarIke cUMTavAmAM AvepA. zrI. ena. rAdhavana, ke. mi ke. menana, kepTana mohanasiMga ane karnala che. kayu. jilAnIe cAra sabhya. kArobArIne pariSade bahu ja spaSTa Adeza Apyo che. e je lazkarI prati upADe, te, hiMdanI dharatI upara prajAkIya baLave. jAge ane enI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabhUkatI vALA sAthosAtha briTiza hiMdI sainyamAM khaLabhaLATa zarU thAya, evo koI avasA sAdhIne ja upADe. pariSade jApAna pAsethI vidhipUrvakanI eka kheLAdharInI mAgaNI karI che. briTiza sAmrAjyamAMthI hiMda chUTuM paDe te ja paLe, jApAnI sarakAre enI prAdezika salAmatI ane enI sArvabhauma svAdhInatAnA siddhAMtane Adara kare. AjhAda hiMdanA taMtramAM koI paNa prakAranI dakhalagIrI sIdhI ke ADakatarI rAjakIya, Arthika ke lazkarI, nahi UbhI karavAmAM Ave evI kheALAdharI ApavI. kaI paNa hiMdI prajAjanane zatrupakSanA paradezI tarIke nahi lekhI zakAya ke nahi koI paNa hiMdI prajAjananI milakatane zatru-milakata gaNune mAlasA karI zakAya. pariSada, hiMdI rASTrIya mahAsabhAnA triraMgI dhvajane pitAnA dhvaja taraka maMjUra rAkhe. A uparAMta, ame evI paNa vinati karI che ke zrI. subhASa bejhane pUrva eziyAmAM AvavAnI sagavaDa karI ApavAmAM Ave ke jethI hiMdI AjhAdInA Andolanane e pitAnI aMgata saradArI nIce doravaNI ApI zake. pI.nI gaNatarI che ke moTA bhAganA yuddhakedIo have AjhAda hiMda phAjamAM ane hiMda svAtaMtrya saMdhamAM joDAze. nAgarike te pejamAM joDAvA mATe thanaganI rahyA che ane joDAvAnI paravAnagI paNa emane maLI gaI che. amArA mahilA-kAryakaromAMthI paNa keTalAka phejamAM bharatI thavA mATe Atura che. paNa AgevAne emanA A vicAranI tarapheNamAM nathI. ciTiza lazakaranA hiMdI sainike-yuddhakedIo kejamAM joDAya e mane to takSma vyAjabI lAge che. bharatI thatI vakhate temaNe je vaphAdArInA semada lIdhA che te vaphAdArI temanA muka pratyenI ja hoI zake. eTale e mANase svataMtra vicArane aMte mulkanI khidamatanA pite lIdhelA sogaMdane pALavAne atyAranA saMyogomAM pitAne sUje te raste le e ja yogya che. ema kAbho mane adhikAra paNa che. vatananI sevA mATenuM zreSTha sAdhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hinda temane phejamAM je dekhAtuM hoya, ane teo bharatI thAya te te sadaMtara vyAjabI ja che. hiMdA mAdare vatana ! A zabdomAMthI keTalI preraNA maLe che. pariSadamAM badhAM ya vaktAone meM pUrNa dhyAnapUrvaka sAMbhaLyA. mAre te AtmA halI UTho hato ! AjhAdI mATe hiMde keTalAM valakhAM mAryA che ! keTalA prayatna karyA che. keTalIvAra ene nirAzAnuM haLAhaLa pIvuM paDayuM chepaNa enI khUbI te e che ke e badhAM haLAhaLane e jIravI gayuM che ! paradezI hakamatanA deDha varasa pachI paNa AjhAdInI enI jhaMkhanA naSTa nathI thaI nA, UlaTAnI vadhI che. vatananI AjhAdI mATe mathavuM e ja jemane aparAdha hato evA pitAnA hajAre saMtAnane dAriya ane duHkhanI gartAmAM DUbIne rIbAtAM eNe joyAM che. eka ja dhyeya mATe laDavuM, eka ja duHkhadAyaka aMjAmanA adhikArI banavuM, eka ja prakAranA amAnuSI atyAcAra sahana karavA ane eka ja atyAcArIne hAthe e ja che e saunuM durbhAgya! ane chatAM marelAMonI rAkhamAMthI jIvanArAMoe sadA nUtana Ataza pragaTAvya ja che. jage-AjhAdIne Ataza e lekee peDhI-darapeDhI jIvatAjAgate ane jhaLahaLate ja rAkhe che. jhUjhavuM ane khatama thavuM, laDavuM ane marI phITavuM ane pharI UbhA thaIne pharI laDavuM-anaMta bhAsatuM A cakra ryA ja kare che. parAjaya svIkArI levAne, vijetAonA paganA zaNagAra thaIne paDayA rahevAno ame inkAra karyo che. ajeya khaMtathI, AjhAdInI jvALAne ame jigaramAM jaMlatI ja rAkhI che ! vijetAoe amane kArakune ane kulIo'nI prajA banAvI devAnI keziza karI, ane chatAM svAdhInatAnI tAlAvelInI adamya agnivALA zamI nahi ! duSkALa ane pUra varase ne varase kAtila niyamitatAthI kareDane khatama karI rahyAM che! ane chatAM e tAlAvelIne taNakhe ame sAcavyo che, ane sAcavyuM che eTaluM ja nahi, paraMtu amArA saMtAnane ene vArase ApI javAmAM paNa ame phAvyA chIe. aneka vAra e taNakhe AganA bhaDakAnuM svarUpa dhAraNa karIne tAMDava macAvI mUke che. Aje pharI eka vAra, e dAvAnaLa pragaTAvavA mATe, bhagavAna kALapuruSe amane netaryA che. amArI jAtane jIvatI mazAla jevI banAvIne ame e dAvAnaLa cetAvIzuM! zAhIvAdarUpI adhama kArAgArane ame e dAvAnaLanI javALAomAM jhIkI uThaze! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUtI jvALA ogasTa 11, 1942 pracaMDa vegathI dhasI AvatAM tophAnanA pahelA bhISaNa gaDagaDATasamAM samAcAra Aje kSeAnAne sAMbhaLyA. kaoNMgresanI mahAsamitie muMbaimAMthI paradezI hukUmata sAme garjanA karI che: "cAlyA jAe 1" "hiMdane cheDI de !" mahAtmA gAMdhIjae Adeza ApyA cheH " kareMge yA mareMge." "AgevAneAnI dAravaNInI vATa na jotA tamAruM aMtaHkaraNa kahe te karante. hiMdane mAjhAda karavA mATe karavuM dhaTe te karI chUTajo." e che TUMkAmAM emanA zaMkhanAdanA sAra. AjhAdIne maDhe AgekUca karavAnA avasara Aje che ema amane paNa lAge che. amArI bhegakeka pariSadane paNa e ja nirNaya hato. koMgrese je rastA mAnya karyo che te upara ja ame kUca karI rahyA chIe e naNIne aMtara nirAMta anubhave che. briTiza hukUmate keMgresanA AgevAnane giraphatAra karyA che, badhAyane. paNa eTale te amane have khAtarI thai cUkI ke hiMdamAM, brahmadezanI sarahadanI pelI para, hiMdanI dharatI upara, amArA sAthIe meAjUda che. amAruM atarabaLa anekagaNuM vadhI gayuM che. sapTembara 13, 1942 hiMdanI ghaTanAonA samAcAra ahIM sudhI dhIre dhIre pahoMcavA mAMDayA che. eka virATa krAnti tyAM jAgI gai che. ekaeka khUNe enI jvALA pahoMcI gai che. have A cheDe amare amAruM kAma satvara zarU karI devuM joie. briTiza zAhIvAda paDu paDu thai rahyo che. enI mRtyujaMTA vAgI rahI che. geArAone have thoDA ja vakhatamAM ame mukta karI zakIzuM, emanI pITha upara emaNe jAte vaheArI lIdhelA bhAramAMthI. malAyAmAM amAruM kArya :AgaLa vadhI rahyuM che. saMdhanA sAnI saMkhyA vadhIne eka lAkha vIza hajhAre paheAMcI che. upazAkhA pazu vadhatI jAya che. emanI saMkhyA cAlIse pahoMcI che. - badhI vastuonA bhAva AkAze caDI gayA ...che. paisAnI relamachela cheH jApAna neTa dhUma chApI rahyA che ! pazu e kAgaLanA nANuAnI kimata keTalI / jUnA DaeNoNlaranA karatAM samA bhAganI paNa kharI--zakti ** Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda navA DaoNlaramAM na maLe! amArA sadha na hota, to keTalAya garIba hiMdI bhUkhanA du:khathI TAMTiyA ghasI ghasIne ja marI jAta ! temAMya kAmadArAnI dazA teA khAsa karIne yAjanaka che. kaTembara 1, 1992 muMbaimAMthI koMgresa reDiyA sAMbhaLyA 42-34 miTara upara. adbhuta ! AjhAda hiMda jagatane nAtarI rahyuM cheH AvA ane amArI hAlata nihALe ! subhASakhAbu thADA ja vakhatamAM pUrva eziyAmAM pahoMcI jaze evA samAcAra Aje sAMbhaLyA. jApAnI sAme laDIjhagaDIne amArI kArobArI eka prathama paMktinA AjhAda hiMdu sainyanuM sarjana karavA mathI rahI che. jApAnIonI bAbata, kAma dhAryuM hatuM teTalI saraLatAthI cAlatuM lAgatuM nathI. egjhAka pariSadanA TharAvenA jApAna taraphathI hajI kazA ja javAba nathI. jApaNA khATA te nahiM nIkaLe? pI,nI AMkhAmAM A savAla huM vAMcuM chuM. A bAbatanI emanI vyagra mUMjhavaNu emanA taMga vanamAM paNa dekhAya che. eka vAra pharIthI drohanA anubhruva karavAnuM kamanazIba hiMdane karame lakhAyeluM haze ? paNa mane AzA che. huM prakRtithI ja AzAvAdI chuM. bagaDatI bAjIne subhASabAbu sudhArI zakaze evI mArI zraddhA che. / oNkaTobara 17, 1942 pI. AjakAla khUba kAmamAM che. maLakAthI madharAta sudhI rAja-ba-roja carcA cAlyA ja kare che...amaladAro ane amaladAro vacce, sainika ane amaladAro vacce, sainika ane sainikA vacce-AjhAda hiMda phojanI racanA khAkhata. hiMdasvAtaMtrya saMghe nAgarikAne fAjamAM joDAvAnI apIla karI che. joDAvAnu marajiyAta che. jo ke keTalAka evA matanA paNu che ke phejamAM joDAvAnI saMdhe pratyeka sazakta nAgarikane pharaja pADavI joie. pI. pAsethI meM sAMbhaLyuM ke keTalAka hiMdI amaladAro phojamAM nathI joDAvA mAgatA ne ulTAnA enI racanA ADe aMtarAye UbhA kare che. emanI klIla e che ke e amuka amukanA karatAM 'sIniyara' che. eTale emanA hAtha nIce kAma jhuma kara ! keTaluM zaramabhayuM" ! A lezane zistanuM bhAna ja nahi heya ! vatananI . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUktI javALA AjhAdIne khAtara laDanArAo upara paNa briTiza lazkaranI potAnI sinieriTI ane amaladArI emane parANe ThaThADavI che ke zuM? dhikkAra che emane ! pa6000 yuddhakedIomAMthI 50000 jeTalA te phojamAM bharatI thaI gayA ! saMpanI kArobArIe emane apanAvI lIdhA. dhAMdhala karanArAone saMghe cetavaNI ApI dIdhI che ke khabaradAra, je kejanA kAmanI ADe AvyA te ! navembara 3, 1941 : jApAnI hAI kamAnDa sAthenA saMbaMdhe bagaDatA jAya che. IvAkure kikAnajApAnI lazkara ane ahIMnI prajA vaccenA saMbaMdhenuM niyAmaka khAtuM, AjakAla amArA kAmamAM mAthuM mArI rahyuM che. saMghanI kArobArIe e sAme spaSTa viredha pikAryo che. saMgharSanuM kAraNa te dekhItuM ja che. paNa jAhera rIte e uccAravAnI kikAnanI hiMmata nathI. kikAnanI marajI ahIMnAM hindI Alanane durupayoga karavAnI che, hiMda paratvenI jApAnIonI melI yojanAonA lAbhamAM ! ' kArobArI ane virodha karI rahI che ane, zrI. Ara. pAsethI meM sAMbhabelI vAta sAcI hoya te, bahu ja makkamapaNe ane bahAdurIpUrvaka virodha karI rahI che. kharI vAta to e che ke amAre hAtha pUrepUre jApAnarUpI paththaranI nIce AvI gayo che. amArI pAse zastro nathI. paisA ane mAlamilakata che-paNa te paNa jApAnIo dhAre te AvatI kAle chInavI laI zake. ame majabUra chIe-paraMtu mAthuM jhukAvavA ane jApAnIonA hAthanAM rama, kaDAM banavAne ame InkAra karyo che. AjhAdInuM Alana cAlaze te te hiMdIone hAthe ja ane hiMdanA hita arthe ja cAlaze. ! zrI. Are. mane Aje pitAnI vItakakathA saMbhaLAvI. e pite panAMgamAM svarAja sabhA calAve che. malAyAnA ekake eka bhAgamAM taraNuM hiMdIo rASTrasevAnA zikSaNa arthe tyAM UbharAyA che. vatanaparastI e tyAMnA zikSaNane pradhAna sUra che. e kahe che ke eka rAve kikAnanI sAthe keTalAka jApAnI lazkarI amaladAre tyAM pahoMcyA. navajuvAnane temaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda bhegA karyA. emAMthI sauthI vadhu buddhimAna lAgyA temane vINIvINIne upADayA ane lerIomAM temane khaDakIne ravAnA thaI gayA ! e chokarAonuM zuM thayuM e jANavA mATe zrI. Ara. ekaeka jApAnI kacerI khUdI vaLyA. jApAnI lazkaranA A kRtyane saMdhanI kArobArIe virodha karyo che, paNa dareka jApAnI amaladArane javAba eka ja che. ame kazuM nathI jANatA. zrI. Ara. te dhamakI paNa ApI cUkyA che ke AvuM pharIvAra nahi bane enI khoLAdharI jApAnIo na Ape, ane je pelA khavAyelA juvAna svarAjasabhAne pAchA sahIsalAmata suprata na thAya, te huM AkhI saMsthA ja baMdha karIza. zrI. Ara ne mitroe cetavaNI paNa ApI che ke jApAnIo viruddhanI tamArI pravRttio cAlu rAkhaze te tame pote ja kyAMka UpaDI jaze ! paNa e bahAdura AdamI pAse eka ja javAba cheH "bahu bahu te e mane mArI nAkhaze. emane koziza to karavA de." navembara 15, 101 svarAja sabhAvALA banAvathI AkhI hiMdI janatAmAM sanasanATI phelAI gaI che. jApalAoe kabUla karyuM che ke chokarAone emanA lazkaravALAo ja cakI gayelA. eka sabamarInamAM baMdha karIne emane hiMda bhegA karI devAmAM AvyA che. tyAM teo jApalAonA lazkarane mATe jAsusInuM kAma karaze ! zrI. Are. A ApakhudI sAme jAhera rIte virodha pukAryo che. "mArI saMsthA jApAnIone jAsUsa-pUrA pADavA mATe huM nathI calAvato." temaNe kikAnane rokaDuM parakhAvyuM che. koIpaNa hiMdIne enI pitAnI marajI viruddha jApAnI lazkara mATe upayogamAM na laI zakAya. kArobArI A bAbata doravaNI Apaze tyAM lagI huM e eka hiMdIne salAha ApIza ke japAnI lakarathI aLagA rahe " beMgakoka pariSadanI mAgaNane zrI. Ara. jApAna sarakAra pAsethI spaSTa javAba mAgyA che. jApAnane hiMdamAM kaI prAdezika mahattvAkAMkSAo nathI evI geLa goLa vAtethI kazuM ye sadhAtuM nathI. eka rASTra tarIke amAruM sanmAna sacavAvuM joIe ane hiMdanI kAmacalAu sarakAra sthApavAnI chUTa maLavI joIe. kikAnanI dakhalagIrI sadaMtara nAbUda thavI joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI vALA pI. kahe che ke jene tAlIma ane hathiyAra pUrA pADavA ADe paNa jApAna aMtarA UbhA karI rahyuM che. kArebArIne mArga muzkela banato jAya che. navembara 19, 101 zrI. Ara., jApAnIo pelA chekarAone uThAvI gayA enA virodharUpe, svarAjabhA baMdha karI dIdhI che. jApAnIo dhuMvAvA thaI UThayA che. rAjaba-roja dhamakIo maLe che te sAcI hoya te, temAM samo bhAga paNa sAce hoya te, koI savAre zrI. Ara. ane emanuM kuTuMba, saunI lo ja gharamAMthI nIkaLaze ! paNa Ara.ne enI kazI ja paDI nathI. e taddana nirbhaya che. saMsthAnAM ThAra eNe hamezane mATe baMdha karI dIdhAM che. jApalA kahe che ke A te khuda amArA zahenazAhanuM ja apamAna gaNAya ! sAMbhaLyuM che ke zrI. Ara.ne emanA potAnA gharamAM-penAMgamAM-najarakeda rAkhavAmAM AvyA che. emanI mulAkAta levAnI koIne paravAnagI nathI ! muzkelIonAM vAdaLe eka bIjI dizAmAM paNa gherAvA mAMDayAM che. jApAnI sainyAdhikArIoe jane brahmadeza tarapha kUca karavAno Adeza Apyo che. kArobArI baMdhabAraNe A samasyAne ukela zodhI rahI che. - Disembara 1, 191 - eka vizvAsapAtra sthaLethI khabara paDI kekejane brahAdeza laI javA mATe enAnanA bArAmAM eka lazkarI jahAja AvIne nAMgayuM che. phejanA sipehasAkAra upara tAkIdanuM pharamAna chUTayuM cheH "jane brahmadeza tarapha attaraghaDI ravAnA kare." kArobArInI masalato cAlu che. temanI beThaka rAta ke divasa joyA vinA akhaMDapaNe cAle che. atyAre na banavAnuM evuM badhuMye banI zake che. kArobArI makama rahe te jApalAo zuM kare ? e che eka mahAprazna. pI. mAne che ke atyAranA saMjogo jotAM, hiMdIonI lAgaNIone dUbhavavAnI hiMmata jApalAe nahi kare! Disembara 10, 11 ghaTanAonI ghaTamALa vegathI karI rahI che. jApAnIoe haju kazuM paNuM khAsa pagaluM bharyuM nathI, 8mIe karnala jI. nI giraphatArI karI te sivAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda kinala che. upara Aropa che e mukavAmAM AvyuM che-emanA taraphathI e briTiza jAsUsa che. chaTa ! hiMdI sainikone brahmadeza mokalavAmAM Ave e sAme kArobArIe jAhera rIte virodha uccAryo che. eka paNa hiMdIne e brahmadeza caDAvavA nathI mAgatI.... Disembara 13, 1942 peluM lazkarI jahAja brahmadeza pAchuM pharyuM-khAlI. jApAnIone manasUbo cadagrAma ane baMgALa upara eka moTA pAyA uparanuM AkramaNa zarU karavAne hato. saMdhanA A pagalAMe temaNe A yojanAne UMdhI vALI-ema saMbhaLAya che. AvuM AkramaNa zarU karIe te pahelAM amane yogya kheLAdharI jApAnIo taraphathI maLavI joIe. e na maLe, te to hiMdI AjhAdInA mRtyukhata upara hastAkSara karavA jevuM thAya. eka mAlika jAya ane ene ThekANe bIje bhAve. gerAne badale pILa mAlika Ave evuM ame ochuM ja IcchIe chIe! amAre te jApAnIo taraphathI pratijJApUrvakanI jAherAta joIe che ke hiMda svataMtra ane mukta raheze. * karnala ane temanI sAthe masalata karyA vagara ja parabArA pakaDI lIdhA e - bAbata kArobArIe virodha uThAvyA che. kikAnanI dakhalagIrInA virodharUpe AkhI kArobArIe rAjInAmuM ApI dIdhuM che. amArA pramukha zrI rAsabihArI bejha jApAna pahoMcavAnA sAdhane zodhI rahyA che. emanI marajI TekiyomAM janasya Tone ahIMnI AMTIthI vAkepha karavAnuM che. daramyAna AkhAye pUrva eziyAmAM saMdhanI zAkhAoe pitApitAnI pravRttio cAlu rAkhavI evI IcchA emaNe darzAvI che. jApAnI sainyanA sattAvALAo sAthe hAla taratane mATe temaNe evI goThavaNa karI che ke TAkiyemAMthI temanA upara ke saMdeza na Ave tyAM sudhI atyArano paristhiti vadhu bagaDe evuM koIpaNa pagaluM temaNe na bharavuM. saMdhanI malAyA zAkhAe zrI. rAsabihArInI A salAhane mAnya rAkhI che eka zarateH "AndolananuM sAmAnya kAmakAja hamezanI peThe cAlu raheze; paraMtu kaI paNa khAsa pagaluM te, jApAnI sarakAra taraphathI 5 khoLAdharI jara thayA pachI ja levAmAM Avaze." 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUtI jvALA Disembara 15, 1942 hamaNA hamaNuM jApAnIo sAtheno saMbaMdha sudharyo che. amArA kAmakAjamAM kikAna have sIdhI dakhalagIrI nathI karate. keka hiMdInI dharapakaDa paNa jApAnIee nathI karI, paNa karnala . haju patto nathI. paNa Ane artha e nathI ke kikAne bAjI sakelI lIdhI che. nA, eNe phakta bAinI cAla ja badalI che. kikAna saMdhanI sAme hiMdIonI eka bIjI harIpha saMsthA UbhI karI rahyo che. eka yuvapravRtti kyAMkathI phATI nIkaLI che enI pAchaLa kikAnane chUpo hAtha che. e leke zuM karaze e viSe atyAre kazI ja aTakaLo na karI zakAya, paraMtu je jAtanA hiMdIo emAM joDAyA che te uparathI eTaluM te avazya kahI zakAya ke e jApAnIonA hAthanuM ramakaDuM banavA mATe ja sarjAyelA che ! enA badhA ja kAryakare jApAnIenA golA' jevA che. badhA ja kikAnanA hAthA ne hajUrIA ! paNa hiMdIjanatA upara A phAsIsTa saMsthAnI zI asara paDavAnI hatI ! , - zrI. Ara. haju ye pitAnA makAnamAM najarakeda che. paNa roja-ba-rAja, vadhu ne vadhu mitrone emanI mulAkAta levAnI paravAnagI maLatI jAya che. chelle chelle kikAna evI sUcanA paNa karI rahyo che ke zrI. Ara. rAjInAmuM ApI de to badhI ye Aphatane aMta Ave ane badhuM kAma sarANe caDI jAya ! sAcI vAta te e che ke jApalAone pitAnI IjajatanI vedI upara ekAda bakaro vadhera che! jAnevAra , 1947 bikAnaprerita yuvaka pravRtti, saMdhanA Ara. ema. ane evA ja bIjA AgevAne sAme kAdava uDADI rahI che. emane Akhoye pracAra adhama, aMgata, ane asatyathI bharapUra che. are, emanI chellI beThaka mATenA piTara caDavA mATe kAIka sthaLe te jApAnI sainike ja nIkaLyA hatA. hiMdamAMthI AvelA samAcAra paNa bahu ja ciMtAjanaka che. miyA mArI. - jananI janmabhUmi mArI, mArAM mAdare vatana, tArI vahAre AvavA mATe ame te thanaganI rahyA chIe...paNa A TANe AMdhaLiyA karavAM pisAya ema nathI ! tArA upara jakhame paDe che ane amArA dehamAMthI lehInI dhArA vahe che ane 25 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda chatAM ye AMdhaLI doTa mUkIne amAre tArA mAthA upara du:khanA navA DuMgarA nathI khaDakavA. mATe A vakhate te have ame evuM karavA mAgIe chIe, pAke pAye, ke bhaviSyamAM kadIye, tAre tAruM mAthuM, kAinIya kane, jhukAvavuM na paDe ! hemu kalANI, karAMcInA eka vidyArthI-ene Aje kAMsI ApavAmAM AvI. samAcAra kaeNoNMgresa reDiyo uparathI sAMbhaLyA. kalANInA aparAdha zA hatA ! vatanaparastI ! sAmrAjyavAdIonI kAyadApeAthImAM vatanaparastI jevA dhAra khIjo kAi ja aparAdha nathI ! phebruArI 13, 1943 AjakAla 29, mAkAma |Da upara khUba pravRtti cAlI rahI che. mathaka dhamadhamI UThayuM che. traNa divasa thayA, lagAtAra, saMdhanI mAyAzAkhAnI kArobArInI beThaka cAlI rahI che...zrI. rAsabihArI upara mAkalavA mATe temaNe eka lAMe kharaDA taiyAra karyAM che. emanI vidAya pachI saMdhanI pravRttie bAbata ahIM je muzkelIonA khaDakalA thayA che tenI vigatavAra mAhitI kArAbArIe emane pahoMcADavA dhArI che. paristhiti have jaladI sudhare nahi te samitie rAjInAmuM ApavuM evA eka TharAva paNa thayA che. pramukhe pheAjanI punaracanA karI che. kaTAkaTInI ghaDI ane aNInI paLa che. phAja kArobArInI sIdhI AjJA nIce kAma karaze. kArobArI sivAya khIjI kAI paNa vyakti, pachI bhale te mAnyAtA kAM na hAya, ene AjJA nahi ApI zake. phebruArI 11, 1943 kharaDA viSe jApAnIone jANa thaI gaI che. e zrI. rAsabihArI ne paheAMce te pahelAM ja zrI. Ara.ne rAjInAmuM ApavAnI pharaja te mAge che. pAvA zrI ke. bhArapUrvaka mAne che ke rAjInAmuM ApIne kArobArInA AgevAne jApAnIonI cAlabAjIne mukta mAga ApI rahyA che. khUba vicAra karyo pachI AgevAnane peAtAne paNa zrI. ke.nI salAha sAcI lAgI che. rAjInAmuM mApava'nuM emaNe mAMDI vALyuM che. kiAnanA hAthanA ramakaDAM banavAnI temanI murAda nathI. #f Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUktI javALA mA , 19. Avate mahine AkhAye pUrva eziyAnA saMghanA pratinidhionI eka pariSada nAnamAM bharAvAnI che. zrI. rAsabihArIe mAgelI khoLAtharIo ApavAnuM jApAnIonuM mana nathI dekhAtuM. paNa eka kAmacalAu samAdhAna upara AvavA teo kabUla thayA che. zrI. subhASa bejhane ahIM teDAvavAmAM Avaze. lIganuM adhyakSapada zrI. rAsabihArI temane saMpaze. daramyAna, badhuM jema che tema cAlyA karaze. * zrI. Ara. uparathI have badhA ja pratibaMdha pAchA kheMcI levAmAM AvyA che. rAjInAmAnA praznane jApAnIoe pitAnI Ijajatano prazna banAvI mUke hate. zrI. rAsabihArIe e bAbata namatuM ApyuM ane zrI Ara. rAjInAmuM ApIne chuTA thayA. emanuM sthAna koNa leze ? malAyAzAkhAnuM adhyakSapada jApalAonA koI hajUriyAne maLe e ame malAyAvAsI hindI sAMkhI nahi laIe. zrI. Ara. nA rAjInAmAe amArAmAMnA ghaNuMkharAnI AMkha ughADI che. keTalA sarasa mANasa malAyAnA hiMdIomAM keTaluM AdaraNIya emanuM sthAna ! emaNe rAjInAmuM ApatI veLAe maukhika saMdeza ApyoH ApaNI saMrakRti phakta bAhya dekhAva pUratI nathI ke nathI ApaNe sAMskArika vAraso jaMgAliyatane. AdamakherenI krUratA ke gulAmenI mAnasika adhamatAthI ApaNe AjhAdI hAMsala nathI karI zakavAnA. adhamatA ane svArtha e bethI ApaNe cheTA rahevAnuM che. ApaNe koI avara prajAnI kadamabesI karavAnA nathI; ke nathI ApaNe nirbaLAne paga nIce kacaDavAnA. ApaNe te dharmane ja vaLagI rahIzuM. mAtRbhUminI muktino mArga e che. huM hamezA mArA aMtare ravIkArela siddhAntane ja anasaryo chuM. jAtane mATe meM kazuM ye vAMcyuM nathI. ApaNe zodhI rahyA chIe-kta eka AjhAdIne ApaNuM kurabAnInuM vajana umerAtAM, siddhinuM palluM ApaNI tarapha ja DhaLavAnuM che. A che mArI zraddhA. e zraddhA ja mane, mArI pharajiyAta niyitAnA A samayamAM TakAvI rAkhaze. vijaya ApaNe che." 27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda eprila 9, 1948 huM kheMgjhAkamAM AvI chuM. ahIMnA reDiyA uparathI thatA hiMdI vAyupravacaneAnI vyavasthA karavAnI ane emAM sudhArAvadhArA sUcavavAnI mane AjJA thaI che. sadha pratyeka meracAne pAtAnI nItinI sAthe meLa khAya evI rIte majabUta karavA mAge che. pariNAme mArI A kheMgakAka sudhInI khepa. A mathaka uparathI atyAra sudhImAM thayelAM vAyupravacanene huM tapAsI rahI chuM. dillIthI oNla inDiyA reDI amAro upahAsa karyAM kare che. amane hinA duzmaneA tarIke jAhera karyAM kare che. paNa ame tA nathI uccAryAM eka paNa evA zabda, ke nathI karyuM. evuM eka paNa kAma, jethI amAre zaramAvuM paDe. prAmANika vatanaparastAne chAje evI rIte vatananI AjhAdInA jagane ame kheDI rahyA chIe. dillI ane kheMgakAkathI thatAM vAyupravacanAne eka hAramAM gAThavIne enA upara kAi AntararASTrIya tapAsapaMca besADe to kharAkhoTAnuM pArakhu thAyaH te vatanaparasta kANu che ane vatanane khevaphA kANu che enA sAcA javAba sAMpaDe. e javAba zuM haze te viSe mArA manamAM te lezamAtra zaMkA nathI. 13mIe ame jaliyAvAlA bAganI ghaTanA viSe eka bhavya kAryakrama rajU karavAnA chIe. nATakA, gIte ane pravacane enA mATe khAsa taiyAra karAvavAmAM AvyAM che. eprila 18, 1943 19, censarI leIna upara AvelI malAyAnI amArI vaDI kacerImAM pUra eziyAnA hiMdIonI pariSada maLI gaI. jAhera karavAmAM Avyu ke, zrI. subhASmAjI me mahinAmAM yurApathI ahIM AvI pahoMcaze. AjhAdInA AkhAye Andolanane have yuddhanI bhUmikA upara lai javAmAM Avyu che. nANA ane saraMjAma mATe eka virATa prayatna zarU karavAnA niradhAra thaI cUkyA che. pUrva nirNIta adAjapatranA AdhAre tamAma sAdhanasapattine eka kendramAM ekatrita karavAnI yAjanA svIkRta thaI gaI che. badhIye zAkhAo ane upazAkhAne punaHsa'kakSita karavAmAM Avaze. emanAmAM navA prANa pUravAmAM Avaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI javALA kumArI sI. ane zrI. pI. Aje cAha mATe AvyA hatAM ame lAMbA vakhata sudhI vAta karI. kumArI sI. dekhAya che te narama, 5Nu raMgUnane pitAne jataanubhava eNe kahevA mAMDe ke tarata ja e judI ja banI gaI uparathI TADhAboLa dekhAtI e chokarInA aMtaramAM keTalI chAnI Aga ! eno bApa, raMgUnanI koI peDhImAM heDa kalArka hato. pahelA ja bombabArAmAM e marA. zrI. pI. berisTara che. raMgUnanI hAIkorTamAM e vakIlAta karatA. emaNe ApeluM varNana huM A noMdhapethImAM khUba utArIza. zarU karyuM kumArI sI.e "jApAnIoe raMgUna upara pahelI vAra bema varasAvyA tyAre amArI pAse jene sama khAvA pUratuM paNa saMrakSaNanuM nAma ApI zakAya evI koI cIja ja nahetI ! briTiza gavarnare pitA mATe rU. 30,000nA pracaMDa kharce eka saMrakSaNa taiyAra karAvyuM hatuM. paNa vasatinI koIne kazI paDI ja nahatI. jApAnI halle ociMte ane aNadhAryo Avyo. lagabhaga eka hajhAra mAnavIonI kabara kherAI gasattAvAra yAdIne sAcI mAnIe te. paNa ame te jANue ja chIe ke sattAvAra yAdI sAcI nahatI. jApAnanA pahelA bombamArAe daza hajhAra jeTalA raMgUnavAsIonAM DhIma DhALI dIdhAM ! banma paDavA mAMDayA ane raMgUna dhrUjI UThayuM, dharatIkaMpathI pUje tema. makAne khaMDerAmAM pheravAI gayAM. mArgo vacce UMDI khINo khodAI gaI. kAcanA TukaDAonI kALazetaraMja bIchAI gaI ane vacce rastAne eka cheDethI bIje cheDe sudhI pahoMcatAM, tUTelA tAranA thAMbhalAo ane paDI gayelA vRkSonA lebriALa lITAe derAI gayA. jyAM juo tyAM vIjaLInA tAre, mAnavIonI lo, moTarakAre ane rikSAo, badhuM ekamekanI sAthe seLabheLa. pANuMnA pAIpa phATyA. raMgUnamAM nAsabhAga thaI rahI. saunI eka ja nema hatIH e kALanagarathI javAya teTale Aghe nAsI chUTavuM! mAnavInI jIvatI katAra sarajAI gaI. AgagADIo ane rastAo e katArathI chaklakAI uThayA. dhakkA uparathI baMdaranA majare adazya thaI gayA. nokaranuM te kyAM ye nAmanizAM na jaDe. mAre nokara paNa nAsI gayo hate. TrAme ane baso mAnavI-zanya rastA vacce retI paDI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda hatI. badhA uttaranI sAme moM karIne nAsatA ja hatA, jApAnanI agnivarSomAMthI jAtane ugArI levA. mIMgAloDena havAi mathakanA teA cUre cUrA thaI gayA hatA. eka paNa sAnuM makAna bAkI nahetuM rahyuM. havAi humalAnI cetavaNI ApanAruM 'bhUMgaLuM paNa bharakhAI cUkayuM hatuM. 64 ane divase divase rastAonI hAlata vadhu ne vadhu bagaDatI cAlI. aDhavADiyAmAM te bhaMgAranA DuMgarA Thera Thera UbhA thai gayA. rAjamArgo uparanA mAnavazaSeA paNa pUrA traNa divasa sudhI ema ne ema saDatAM rahyAM, emane ThekANe pADavAnI paNa kAie hiMmata na karI. " nAtAlane divase jApAnIe vaLI pAchA AvyA, bIjI bAmbavarSAM varasAvavA mATe. AvatA pahelAM temaNe AkAzamAMthI patrikA pheMkI hatI. eziyAvAsIone temaNe sUcanA karI hatIH nagara choDIne cAlyA jAo ! raMgUnanI vasatinA pANA bhAga adRzya thai gayA. izvarane zApa varasavAne hAya ema rmUta mAnavInya banI gayuM. cr * sarakArI vahIvaTI taMtrane paNa kaDUsale kheAlI gayA hatA. devatAi gaNAtA sanadI nAkarA-nAkarazAhI-gAbhA jevA banI gayA hatA. rAtanA cerI ane lUMTaphATa cAlatAM, paNa polIsa kazuM ja nahetI karI zakatI. meTuM mathALuM bAMdhIne A bAbata upara TIkA karI: "A sAre ja ApaNI yuddhadakSatA sALa kaLAe khIlI UThaze !' zrI. sTAna hatA. eka aMgreja ! sanadI teAkarenI AvI e bApaDAne parANe rA upara UtaravuM paDayuM ! raMgUna gaeNjheTe' eka nAkarazAhI TaLaze TIkA karanAra eka badanakSI karavA mATe brahmadezane lazkarI adhAra-sAgara" tarIke oLakhavAmAM Ave che, paNa e adhArasAgaramAM ajJAna ane gulAmInA keTakeTalAM gaMdhAtA khAkheAciyAM hatAM te te jene vItI heAya te jANe ! sarakArI vahIvaTI taMtra ane lazkarItaMtra ane sarakhAM ja ziMgamAMthI saDelAM !" zrI. pI.e kahyuMH ane jApAnIe raMgUnanA pAdara sudhI pahoMcyA te vakhate bhaMgI myunisipAliTinA badhAMya nAkA, phAyara brigreDa suddhAMlApattA ja turaMgA, raktapitIAnI ispitAlA ane pAgalakhAnAMnAM bAraNA udhADI hatA ! * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI vALA nAkhavAmAM AvyAM hatAM. ane e bhayaMkara mAnavIo rAjamArgo upara nirakuzapaNe upadrava macAvatA hatA. A parAkrama hatuM svargamAMthI sIdhI UtarI AvelI karazAhInuM ! raMgUna bhaDake baLatuM hatuM-kAnA pApe, kAne vAMkekeNa jANe? ghaNIye Age te reDhI mukAyelI jele udhADI bahAra nIkaLI AvelA gunegAroe saLagAvI hatI. sUnAM gharonI saMpatti luMTI, pachI emane saLagAvIne e cAlI nIkaLelA ke jethI pitAnA aparAdhanI cADI khAvA mATe kazuM bAkI ja na rahe ! turaMganA A kAtila paMkheone ane pAgalene sarakAra nAsatAM nAsatAM zA mATe Ama reDhAM mukI gaI hatI te mArI samajamAM te nathI AvatuM. paNa A ghaTanA phakta eka raMgUnamAM ja banI che evuM ke nathI. AkhA ye brahmadezamAM briTiza rAjyakartAo A ja rIte varyA. emane eka pitAnI salAmatInI ja paDI hatI. Apa mane piche DUba gaI duniyA-paNa ahIM te duniyAne DUbADIne emane jIvatAM rahevuM hatuM! ane gunegArone hAthe amArI kazI vale thaI che. te divase huM sAce briTiza-zatru banI gayuM. te divase mane bhAna AvyuM ke mArI vaphAdArI meM kaThekANe vAvI che. te divase mane lAgyuM ke gulAmI paNa briTizaronI sArI nathI ! ame emanI khidamata karI hatI. emane paDakhe UbhA rahyA hatA. emane mATe lehI reDI rahyA hatA. ane e badhA mATe amane sirapAva za maLe? gunegAre mane pAgalanI amAnuSI niyatA upara amane choDIne e lekee cAlatI pakaDI... " ane 8mInI savAre jApAnI sainya zaheramAM dAkhala thayuM te pahelAM te raMgUna upara dhIkhatI dharA'nI nItine amala thaI cUkyo hate. 7mIe barAbara traNa vAgye sirIana ane hanInA telanA kuvAone aMgrejoe bhAga lagAvI dIdhI hatI, ilekaTrika pAvara hAusane teDI pADavAmAM AvyuM hatuM ane anAjanA godAmane bALIne khAka karavAmAM AvyA hatA. agninI jvALAmAM bhasmIbhUta thayela e badhAM kArakhAnAM ane makAnamAMthI UThata ghATe dhumADezaheranA rastAo upara te joLe dahADe paNa rAtrInA aMdhakAra pAtharI rahyo hato. vijaLInA dIvA baMdha paDI gayA hatA. ajavALuM kayAMya paNa hoya to te AgamAM saLagatI ImAratamAM ! bIjA aThavADiyAnA meTA bhAga sudhI A bhAgo akhaMDa dhIkatI rahI ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda "marcanTa sTrITamAM amAruM dhara. tyAM jatAM, rastAmAM ame nAgA pAmalAne najare dIThA 1 bhaMgAranA DuMgaro upara kheThA beThA teo gaMkInuM prAzana karI rahyA hatA. 7mInA sUraja AthamyA te pahelAM chelle aMgreja rgUnane rAmarAma karIne cAlyA gayA hatA--mejara meinsa. 66 8 mInI savAre vAda ane Daika gAmaDAone raste thaine jApAnI nagaramAM peThA. amane e vakhate te tAraNahAra samA lAgyA. aMdhAranagaramAM temaNe pharI vyavasthA ANI. vasatine pravAha dhIre dhIre nagarabhaNI pAche relAyA. gunegArAne ane pAmalAne pAchA pAtapeAtAnA yogya sthAne pahoMcADavAmAM AvyA." te divase meDI sAMje te amAre tyAMthI gayA. emanAmAM upara kAlimA hatI. anubhave emanI mukhamudrA upara jANe DAma dIdhA hatA. have rIthI te mAthuM UMcuM nahi karI zake. mRtyunI mRtyu karatAM ye vadhAre dRDha evI bhItinI, temane jhAMkhI thaI gaI che. emanA smRtipaTa upara zeka ane gamagInInI asIma ane aphATa rekhA aMkti thai gai che. me 19, 1942 gai rAte esa. amArI sAthe vALu karavA AvyA hatA, e mAMDalemAM sAganA vepAra kare che. brahmI srone paraNyA che. satAneAnA pitA che. pIDa karI rahela briTiza sainya vize ane A mahinAnI 1lIe jApAnIoe mAMDale lIdhuM te viSe emaNe dhaNI vAta karI. zrI. esa. bAbata briTizarene evA vahema hato ke gayA mArcanI AkharamAM mAMDalenI jelamAMthI bA mAe adRzya thai gayA temAM emane| hAtha hatA. zrI esa. kahe che e vAtanI emanI kazI ja khabara nathI. bA mAnI vAta to brahmadezamAM have eka paurANika kathA jevI banI gaI che. bA mA, brahmadezanA mAjI vaDA pradhAna, yuddha zarU thayuM te ghaDIe ja giratAra thayelA. briTizaroe ene mAMDalenA jelakhAnAmAM rAkhelA. jApAnI sAthe ene patravyavahAranA sabadha che evA enA upara AkSepa hatA. e vakhate yu cA vaDA pradhAna hatA. mA mAnI dharapakaDa thaI tyAre eNe AMgaLI sakhIye na UMcakI, kAraNa, yu.se| ane bA mAcyA ekbIjAnA tarI hatA, rAjakIya kSetramAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhasUktI vALA paNa te pachI tarata ja yu seAnI kArakirdI upara paNa pralayanA pUrI tyAM. amerikAmAMthI e prAdeza tarapha pAchA pharatA hatA te vakhate rastAmAM briTizaroe ene giraphtAra karyo ane je AkSepa enA harIph chA mAe upara emaNe mUkayA hatA te ja AkSepa enA upara maDhIne-jApAnIe sAthe patravyavahAra karavAne ene turaMga bhegA karI dIdhA. e khIcArA gayA hatA briTanamAM brahmadeza mATe sAMsthAnika darajjAnAM svarAjyanI mAgaNI karavA mATe. briTizarAe enI mAgaNIne inakArI kADhelI. tyAMthI e gayA amerikA, briTana sAthenI peAtAnI niSphaLa masalatAnI tyAMthI eNe jAherAta karI...ane vatana pAchA pharatAM vacce jhaDapAI gayeA. mAnI AkharamAM, memmeAmAMthI, eka ucca kakSAnA sadezavAhaka ANye. ahmadezane briTiza gavanara atyAre memyAmAM che. e gayA mAnDalenI jelamAM. kalAkA sudhI enI ane nA mAe vacce vAtacIta thaI. briTizarA nA mAgene 'binazaratI' mukti ApavA mATe taiyAra hatAM. paNa eka zarate 1-ne e brahmadezane briTizarA pratye vaphAdAra rAkhavA mATe mahenata kare teA. pahelI kheALAdharI eNe e ApavAnI hatI ke bahAra nIkaLIne tarata ja e eka nivedana bahAra pADe ane briTizarAe bahradezane vyavahAru svazAsana bakSI dIdhu che evI jAherAta kare ! paNa khA mAmAnI yeAjanA kAMI judI ja hatI. e rI gayA. muzkelI UbhI karavA maDayeA. dezavAhaka phrI pAchA memyA gayA, masalata karavA mATe. paNa memyAe nA mAnI zaratAne Thokare mArI. ane te pachI tarata briTizarAtre nakkI karyuM" ke A mANasane jo sAcavavA hAya tA hiMdanI kAi jelamAM khaseDavA joie. sadezavAhaka pAcho mAMDale AvyA, sazastra daLa sAthe khA mAone laI javA. pazu paMkhI pAMjarAmAMthI UDI gayuM hatuM. kayAM, kevI rIte, prabhu jANe ! subhASabAbu kalakattAmAMthI adRzya thayA hatA. potAnA dharamAM e najarakeda hatA ane bAraNe sI. Ai. DI. khaDA paherI bharatI hatI, temAMthI e saTakayA. nA mAnuM adazya thavuM e paNa evA ja eka camakAra hatA. subhASabAbunA stAM vadhu kaparA cokIpaherAne eNe thApa ApI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 33 www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jaya hinda pachI te AkhAye brahmadezamAM vAyunI peThe A vAta prasarI gaI. bA mAone aMtardhAna thaI javAnI daivI siddhi maLI hatI ane ene pratApe e jelamAMthI nAsI chUTaye evI vAta phelAvA mAMDI che ane lAya emAM navAI paNa nahatI ! turaMganA badhAM bAraNuM, bArIo ane saLiyAo jemanAM tema hatAM. ane chatAM paMkhI UDI kema gayuM ! vAtanuM vatesara thavA mAMDyuM ane asalI kathAnI aneka raMgaberaMgI AvRttio prajAnA heTha upara dilacaspIthI ramI rahI! briTizaronI Ijajata khAkamAM maLI gaI! kharI rIte banyuM hatuM phakta eTaluM jazrI. esa.nA kahevA pramANe ke e aitihAsika divase vahelI, savAre uSA UgI nahAtI eve vakhate, mAMDale pAse thaIne IrAvatI nadI vahe che temAM ceDAMka havAI jahAje UtaryA. saue ene najaronajara dIThAM-paNa eka zabada paNa koIe uccAryo nahi. keTalAka brahmI sAdhuo, kesariyA vAghAvALA, e vimAne tarapha jatAM jovAyelAM. e leke aMdara dAkhala thaI gayA. ejInemAM jIva Avyo ane vimAne UDI gayAM. savAra paDI ane jelare kedIonI hAjarI lIdhI.... na 3, 1945 zrI. rAsabihArI bejha cAra divasa pahelAM TokiyA tarapha ravAnA thaI gayA. ' subhASabAbu kiyomAM Utare ke tarata ja e emane maLaze. pI. lAMbI musApharI karIne pAchA AvyA che. malAyA-tAilenDanI sarahada sudhI e jaI AvyA. rabaranI vizALa vasAhato, jemAM tAmila majUre hajhArenI saMkhyAmAM kAma kare che, e joi AvyA. rabaranAM jaMgalonuM emanuM varNana parikathAonI yAda apAve evuM che. kAmadAra taraphanI mAlikanI vartaNaka tadana kharAba. emane saMgaThana karavAnI * paravAnagI ja nahi. menejaranI dayA upara emane jIvavAnuM...jaMgalIonI peThe. A lekone pI.e jyAre sadhane saMdeza saMbhaLAvyo tyAre temanA AnaMdane pAra na rahyo. pI.nI AsapAsa temanA ToLeToLAM UbharAyAM. anarikSamAMthI kaI tAraNahAra temanA duHkhene ilAja karavA mATe utaryo heya ema temane lAgyuM. bA garIba, abhaNa, ajJAna, tAmila majUra mAtRbhUmi mATe sarvaravanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhabhUkatI javALA kurabAnI ApavA taiyAra thayA emAM ke khAsa navAI pAmavA jevuM paNa nathI! jyAM jyA hiMdI, tyAM tyAM hiMda. dUra dUranI rabara-vasAhatamAM pI.e hameza eka ja dama dIThuM jyAM jyAM hiMdI majUre che tyAM tyAM teo eka nAnakaDuM hiMda khaDuM karI de che. rAmAyaNa ane mahAbhArata...ane gAMdhIjInuM nAma paNa wdevanI sAthe ja che. malAyAnI A rabara-vasAhatanAM karatAM vadhu nisAha karanAra vAtAvaraNa, pI. kahe che ke, emaNe kayAMye dIThuM nathI. lAMbA rabari-vRkSonI samapramANu katAre upara katAre. patrakTA eTalI badhI vATI che ke sanAM kiraNe ene bhedIne dhastI sudhI pahoMcI ja zake nahi! varasAda daramiyAna ahIM je bheja thAya che tenI te kalpanA karavI paNa muzkela. aApanA pAMdaDAMonAM banAvelAM jhUMpaDAomAM kAmadAre rahe. jhUMpaDAnI bho pastIthI cha kaTa UMcI. jhUMpaDAM jANe UMcI cAMkhaDIo upara caDIne ja, kema na UbhAM hoya!. pI. kahe che ke sabhA cAlatI hatI te ja vakhate vAdaLanA gaDagaDATa sAthe varasAdanuM eka jhApaTuM AvI gayuM. vIjaLInA AkAra ane de-mAra varasAda. paNa sabhAmAM eka paNa mAnavI saLavaLyuM nahi. pA kalAka pachI varasAdanuM pANI TapakavA mAMDayuM. vanavRkSanAM pAtronI ghanaghaTA sesaruM. paNuM Tapa Tapa eka vAra zarU thayuM ke pachI basa cAlyA ja kare. binaanubhavIne te e pAgala ja banAvI mUke. paNuM kAmadArone e sadI gayuM hatuM. rakata sanArI jaLa ahIM puSkaLa che. vizALakAya gajarAjo ane vRkSonI zAkhA upasthI nadIonA kIDabharyA kinArA upara ThekATheka karatAM mahAma ! e pADyA kAdavamAM pUchaDuM khaMtADIne UbhA rahe...ane pAse jaIne pasAra thanArA mAnavIne joyA kare! vAnare paNa che. pakSIo ane vAlo te ajaba. uSNa kaTibaMdhanAM vananuM badhuM ye prAkRtika saundarya ahIM jovA maLe. paNuM ene AnaMda thoDI ja vAra mANI zakAya. pachI-pachI jaMgala tamArA mAtmA upara othAra thaIne caDI bese. tamane gUMgaLAvI nAkhe. tamArA zvAsane kaI rUdhI rahyuM hoya ema tamane lAgyA kare. A jaMgale soMsaravA thaIne jApAnIo malAyAmAM ghUsyA hatA-kaMgAla kAmadArene veza dhAraNa karIne jaMgalI kAmee emanuM miyApaNuM kareluM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda pI.ne dhImo tAva Ave che. koI DokaTarane bolAvI emanuM lohI tapAsAvavuM paDaze ane jovuM paDaze ke zene tAva che. pI. kahe che ke bIjA koI roga karatAM melerIAne bhayaMkara zApa hiMdIone vadhu bhoga le che. AjhAdInI uSA jUna 10, 193 sakhI, AjanI ghaDI raLiyAmaNuM. subhASabAbu kiye pahoMcI gayA. sabamarInamAM e AvyA. sAthe eka musalamAna bhAI che. nAma zrI. hasana. Tokie emanuM dhAmadhUmathI sAmaiyuM karyuM. hiMda bahAranA tamAma hindIonA agraNInuM, briTiza zAhIvAdanI pracaMDa zakitane vAraMvAra paDakAranAra eka kAtivAdIne zebhe evuM sAmaiyuM karyuM. zrI. subhASabAbune A vAtathI vigatavAra vAkepha karI devA mATe amArA keTalAeka AgevAne TokiyA gayA che. akhabAre jemeM subhASabAbue je nivedana ApyuM che te mahatvanuM cheH gayA vizvayuddha daramiyAna amArA netAone kapaTamUrti briTiza mutsaddIoe dIdhuM hatuMeTalA mATe, AjathI vIsa varSa pahelAM, ame pratijJA lIdhI ke have emanAthI chetarAvuM nathI ja. "vIza varasa thayAM mArI peDhI AjhAdI mATe mathI rahI che. AjanI ghaDInI e vIza varasa thayAM AturatApUrvaka pratIkSA karI rahI hatI AjanI A ghaDInI, je hiMdI prajA mATe svAdhInatAnI uSAnI maMgaLa ghaDI che. AvI ghaDI so varase ya pharI sAMpaDavAnI nathI ema amAruM aMtara pukArI pukArIne kahe che. eTale ame saMkalpa karyo che ke A ghaDIne saMpUrNa sadupayoga karI chUTavuM. "briTiza zAhIvAde hiMdamAM zuM saryuM che? naitika adhaHpAta, Arthika kaMgAliyata ane rAjakIya parAdhInatA. AjhAdInI kiMmata amArA zANitathI cUkavI devAno amAro dharma che. amArI potAnI kurabAnI ane kAzithI je svAtaMtrya ane prApta karIzuM te ame amArA pitAnA sAmarthyathI ja surakSita rAkhI zakIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA "duzmane talavAra kheMcI che. ene have talavArathI ja sAmane kare paze. "satyAgraha sazastra yuddhamAM ja have pariNamavuM joIe. hiMdI prajA virATa pAyA uparanI agniparIkSAmAMthI azuddha bahAra nIkaLaze tyAre ja e AjhAdInI adhikArI banaze." jUna 21, 1947 Aje TAkiyothI subhASabAbunuM paheluM vAyupravacana sAMbhaLyuM. meM te strIomAMnA mArA kAryane madadagAra thAya evA phakarAo utArI lIdhA che. aMtaranI vAtane saraLa ane sacoTa rIte rajU karavAnI subhASabAbu pAse koI ora ja hazeTI che. hidane mATe sauthI vadhu mahatvanI bAbata che, enI paDozamAM pravartatI paristhiti, briTizaronI hiMdamAMnI AkhIe kArakirdI daramyAna, emanA koI paNa senApatine evI kalpanA nathI AvI ke pUrva dizA taraphathI kaI duzmana hiMda upara caDhI Avaze briTananA lazkarI niSNutAnuM badhuM ja lakSa, pariNAme, vAyavya tarapha ja rokAyeluM rahyuM che. siMgApurane dariyAI mAM briTizaronA hAthamAM hatA ane briTiza mAnatA hatA ke hiMda temanA bUTanI eDI nIce salAmata che. briTiza niSNatenuM A lazkarI Ayojana keTaluM kaMgAla hatuM e vAtanI janarala yAmAsITA ane iDAnA vidyuta AkramaNe khAtarI karI ApI. 'tyAra pachI te, janarala vevala, hiMdanI pUrva dizA upara killebaMdhI karavA mATe tanatoDa prayatna karI rahyA che. paNa hiMdustAnanA mANase eka ja savAla pUchI rahyA che. siMgApuranI killebaMdhI UbhI karatAM tamane vIza varasa lAgyAM, ane khetAM, eka aThavADiyuM te pUrva tarapha atyAre taiyAra thaI rahelI killebaMdhIonA TukaDA UDatAM keTalI vAra lAgaze? amane hiMdIone, TayunizamAM, TimbakaTumAM, lempaDDasAmAM ke alAskAmAM - zuM banI rahyuM che tenI sAthe kazI ja nisabata nathI. amane nisabata che hiMdamAM ane hiMdanI sarahadanI pelI pAraNuM banI rahyuM che tenI sAthe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda baMgi pITI pITIne jAhera karavAmAM Avela brahmadezanA punavijayane aMjAma Aje zaramajanaka pIchehaThamAM Avyo che tenI sAthe amane nisabata che. siMgApuranuM patana, ane brahmadezanI pIchehaTha, briTiza lazkarI tavArIkhamAM beMdhAyela A be moTAmAM moTA parAjayoe paNa briTiza manedazAmAM kaze ja pheraphAra karyo nathI. zAhIvALe vaLagADa briTananA dehamAMthI haju gaye nathI. koI Ave, kAI jAya, sAmrAjya te sadaiva soLe kaLAe teyA ja karaze..evI che amArA briTiza rAjakartAonI bhramaNa ! A bamaNune tamAre mutsaddIgIrInI nAdArI kahevI hoya che tema kahe ke ghelachA gaNavI hoya te ghelachA gaNe paNa e ghelachAnAM kAraNe samajavA jarAya mukla nathI. briTiza sAmrAjyanuM bIja hiMda che. hiMdamAMthI e vikasyuM che. phUluMkAvyuM che. briTiza mutsaddIo-pachI te game te pakSanA heya-jANe che ke hiMnI samagra sAdhanasaMpattinI temane AvazyakatA che. te leke kabula ja kare che ke sAmrAjya-bAmrAjya badhu hiMdane laine che. hiMda nahi te sAmrAjya nahi. Aje e loka maraNiyA banIne buDavA beThela sAmrAjyanA beDAne bacAvI levA mATe koziza karI rahyA che. pariNAme, yuddha daramiyAna hiTananuM game te thAya paNa briTiza leke aMta sudhI pitAnA sAmrAjyane eTale ke hiMda uparanI potAnI pakaDane lehInA chellA TIpA sudhI ane dArUgoLAnA chellA dhaDAkA sudhI sAcavavA mathaze. . " mATe ja huM nikhAlasapaNe kahuM chuM ke pote ja bhayaMkara durdazAmAM paDyA hevA chatAM briTizare hiMdI AjhAdIne svIkAra karatA nathI emAM emanI kaI paNa jAtanI ghelachA nathI. ghelA te ApaNuM che ke ApaNe AzA sevIe chIe ke briTiza rAjIkhuzIthI pitAnA sAmrAjyanuM visarjana karaze briTana keI divase ApameLe hiMbe AjhAda karaze evI bamaNuM koi paNa hiMdI na seve. ' paNa Ano artha e nathI ke, briTiza musAlIe hiMda sAthe bhavidhyamAM koI vAra samAdhAna nahi kare. mane potAne to ema ja lAge che ke, A varasa daramyAna ja briTana e kaI prayatna karaze. paNa e samAdhAna dvArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA teo hiMdane AjhAdI Apaze ema rakhe koI mAnatA. e samAdhAnane hetu te hiMdI prajAne banAvavA purata ja ! ane laMbANabharI maMtraNAone bIje hetu paNa zuM hoya? svAdhInatA saMgrAmane bhekhaDe bharAvI de ane rASTrIya saMka9pazaktine zithila karI nAkhavI e ja te 1941nA DisembarathI 1942nA eprila sudhI briTiza mutsaddIoe hiMdane banAvavA mATe evo ja eka prayatna kale! "mATe ApaNe have, briTiza zAhIvAda sAthe samAdhAna karavAnI badhIye umedAne sadAne mATe choDI devI joIe. ApaNI svAdhInatAnA praznamAM samAdhAnane sthAna ja nathI briTizare ane temanA sAthIo sadAne mATe hiMdane tyAga karaze tyAre ja AjhAdI Avaze. AjhAdI jemane kharekhara joItI hoya temaNe ene mATe laDavuM paDaze ane pitAnA rUdhirathI tenI kiMmata cUkavavI paDaze. "mArA dezabAdha ane dasta! AjhAdInA yuddhane, dezanI dharatI upara ane dezanI sarahadanI bahAra, ApaNI pAse che teTalAM zakti ane sAmarthyathI ApaNe AgaLa calAvavAnuM che. briTiza zAhIvAdanA bhukkA bele ane bhasmabhaMgAramAMthI hiMdI prajA eka vAra pharIthI eka svataMtra rASTra tarIke pragaTe tyAM sudhI ananya zraddhAthI ApaNe saMgrAma cAlu rAkhIe. "parAjaya ke pIchehaThane A saMgrAmamAM sthAna ja nathI. vijaya ane svAdhInatA maLe tyAM sudhI AgekUca karyuM ja rAkhavAnI." bhavya ! jUna 24, 1947 subhASabAbunuM eka bIjuM vAyupravacana. saMgrAmane zaMkhadhvani thaI gayuM che. "mArA keTalAka mitro umeda bAMdhIne beThA hatA ke AMtararASTriya kaTokaTInI bhIMsane pariNume, briTana jevI zAhIvAdI sattAo, hinda jevA gulAma dezanI svAdhInatAne svIkAra karaze. paNa emanI evI badhI umedo asthAne hatI. tamane khabara haze ke 1940nA AkharamAM, mahAtmA gAMdhIjIe, bahu vATa jovarAvI jovarAvIne Akhare jyAre satyAgrahanuM Andolana zarU karyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jya hinda tyAre mane lAgyuM ke hiMdI prajAnI pratiSThA ane enuM gaurava jaLavAyuM che, paNa have hiMdI krAnti saphaLatAne vare eTalA khAtara ene vadhAre vizALa ane saceATa bhUmikA upara saMgaThita karavAnI jarUra che. Aje huM tamane kahI zakuM huM ke, e lakSya saMpUrNa paNe siddha thaI cUkayuM che. je "AntararASTrIya paristhitithI ApaNe ApaNA jAta-anubhavathI vA chIe. ane pariNAme ApaNA aMtima vijaya bAbata ApaNane pU' zraddhA che. "hiMdanI bahAra vasatA badhA hiMdIo duzmaneAnA sIdhA aMkuza taLenA dezAmAM nathI, temane badhAne eka ja susaMgaThita saMsthAnI chatrachAyA nIce ekatra karavAmAM AvyA che. e badhA, eka tarapha hiMnI aMdara banI rahelI ghaTanA upara bahu ja jhINavaTabharI dRSTi rAkhI rahyA ane khIjI tarapha AMtararASTrIya banAvAnA akhaMDa sauMparkamAM rahyA che. kArAvAsA, yAtanA ane jaMgAliyatanA sAmanA karIne tame briTizaronI sAthe hiMnI dharatI upara je vAvaTALa UbhA karI rahyA che emAM, khare TANe, peAtAnI samagra zakti sAthe tamArI sahAyatA karavA mATenI te zakya teTalI badhI ye taiyArI AjathI karI rahyA che. mitrA, tamane smaraNumAM ja haze ke bhUtakALamAM ekathI vadhAre vAra me tamane sAne vacana ApyuM che ke, samaya Avaze tyAre AjhAdInA jaMgamAM tamArI paDakhe Ubhe! rahIne huM ane mArA sAthI jhajhUmaNuM ane yAtanAmA sahana karIzuM ane vijayanA AnaMdamAM bhAgIdAra paNa khanazuM. e vacana Aje ame pALA rahyA chIye. .. "hiMda Ajhada thaze thADA ja vakhatamAM. AjhAda hiMdu kArAgArInA dvArA khAlI nAkhaze. maiyAnA suputrA te vakhate kArAvAseAnA aMdhakAramAMthI muktinA prakAzamAM pagalAM mUkaze." julAi 1, 194 subhASabAjIe pUrva eziyAnA hidIne apIla karI cheH hinI aAjhAdI mATe laDe evI eka phAja UbhI karavAmAM mArI sAthe sAmela thA . hiMdane mAjhAda karAvAnuM mahAkAya ApaNe karavAnuM che ApaNe elae Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA ja. e javAbadArI ApaNe bIjA koI upara nahi DhALIe. ema karIe te ApaNuM rASTrIya gaurava jhaMkhavAya..... "paNa zatru nirdaya ane niSphara che. maraNi che. nakhazikha zastrasajaja che. evAnI sAme satyAgraha, bhAMgaphoDa ke kAtizIla trAsavAdIne zo gaja vAge? briTiza sattAne je hiMdamAMthI bahAra hAMkI kADhavI hoya te duzmanI sAthe ApaNe tenA pitAnA zastro vaDe ja laDavuM joIe. duzmane te talavAra kayAranIya kheMcI che..talavArathI ja ApaNe ene javAba Apavo joIe. "mane zraddhA che ke pUrva eziyAnA mAtra hiMdI bhAIonI sahAyatAthI huM eka pracaMDa satya UbhuM karI zakIza, je sainya hiMdamAMthI briTiza sattAne vALIjhUDIne sApha karI deze. ghaDI bajI cUkI che, pratyeka hiMdIe medAne jaMga tarapha kUca karavAnI. svAdhInatAnI devIne enA pUjArIoe zeNitatarpaNathI prasanna karavAnI che." "utsAhanAM pure relAI rahyAM che. ame te kAma ADe mAthuM ja UMcuM nathI karI zaktA. pI. bahu ja moDA ghera Ave che-koI vAra te rAtanA eka be vAgye. savAre sAta vAgye e gherathI nIkaLI jAya che. subhASabAbu nAna AvavAnA che. emane mATe sAmevAnI taiyArIo karavAnI che. ahIM pariSada thaze ane e pariSadamAM e vidhipUrvaka AgevAnIne svIkAra karaze. pariSada mATenI taiyArIo paNa taDAmAra cAle che. huM zaNagAra-samitimAM chuM. gAMdhIjInuM eka moTuM citra ame meLavyuM che. pariSadanI kAryavAhI e citranI maMgaLa chatrachAyA nIce thaze. uparAMta phejanI kavAyata javAnI che. hAthamAM rASTrIya dhvaja laIne hiMdamAtA UbhI hoya evuM eka citra karavAmAM AvyuM che. phija ene salAmI Apaze. sajAvaTa sAdI paNa saTa rIte karavAnI amArI dhAraNA che. nakAme ThaThAro kahevAya evuM kazuM paNa nahi. jana rU 193 subhASabAbu Aje AvI gayA. strIo, puruSo ane bALakanuM kIDiyA UbharAyuM hatuM. emanA sAmaiyAmAM prema ane Adarane AvaDe pracaMDa dhedha ! mAnavasAgara UmaTayo hato. hiMdIo, malAyAvAsIo, cInAo, jApAnIo. mahAna krAntivIranI eka jhAMkhIne kAje haiyehaiyAM daLAI rahyAM hatAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda subhASabAbue te sanAM hadaya jItI lIdhAM che. viratva nItaratI cAla, AjhAda rASTranA svamAnanuM pratIka hoya evuM unnata mastaka, maMtramugdha karI nAkhe evuM smita. amane amArA lakSa sudhI pahoMcADI zake evo saradAra maLI gaye. emanA pheTogrAphe te ghaNuya joyA hatA. paNa emane dIThA tyAre khabara paDI ke e te emanA pheTogrAphe karatAM aneka gaNuM vadhu sundara che! emanA dehanI pauruSabharI UcAI bIcArA pheTogrAphare zI rIte batAvI zakavAnA hatA ! sthAnika kAryakarone maLavA mATe e censarI leIna uparanI amArI kacerImAM AvyA tyAre meM emane nayane bharI bharIne nIrakhyA. virAdha mAtrane AgALI nAkhe evuM smita emanA hoTha upara rame che. sadAyanA vahemI evA zrI. DI.e jyAre jApAnIonI vizvAsapAtratA viSe zaMkAo batAvavA mAMDI tyAre subhASabAbue emanA tarapha saheja vaLIne smita karyuM, ane kahyuM emanI ramatanuM ramakaDuM na banavA jeTalI akala mArAmAM haze ema tame mAne che kharA? to pachI huM kahuM chuM ke, jApAnIo ApaNI sAthe dare ramI zake tema nathI evI mArI khAtarI che. ane tamAre e mAnavI paDaze. e leke ApaNane banAvI jAya, jarUra, paNa te ApaNe pUrA saMgaThita na hAIe te, ApaNe ApaNI AjhAdI mATe laDI zake evuM pracaMDa hiMdI sainya UbhuM na karI zakIe te. ApaNe jIvatA ane jAgatA ane sAvadhAna rahevuM paDaze ja. phakta briTiza zAhIvAdI dumane sAme nahi, phakata zAhIvAdI vRttivALA jApAnI rAjapuro sAme ja nahi, paNa ApaNI potAnI ja vacce rahIne kAma karatA ApaNe potAnA ja keTalAka hiMdI bhAIo upara paNa ziratApUrvaka ApaNe AjhAdInI raNacaMDI mAge che ane mAge teTalI kurabAnI ApavA mATe taiyAra rahevuM paDaze. dareka jaNa taiyAra thaI jAya-kAmane mATe. huM kAmanA DuMgarAM lAvyo chuM. tamArA saunA mAthA upara mAre te e kAmanA ja DuMgarA khaDakavAnA che." jANa 0, 100 subhASabAbu Aje phejanA AgevAnone maLavAnA che. gaI kAle teo hegAMga, tAlenDa, brahmadeza, beceM vagerenA saMdhanA kAryakarane majyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA pI. subhASabAbunI eka TUMkI mulAkAta laI AvyA. uttara malAyAnI musApharImAM pitAnA aMtara upara je chApa paDI hatI te rajU karI AvyA. pI. kahe cheH subhASabAbu jevo khabaradAra AgevAna atyAra sudhI meM dITha nathI. nakazA uparanA nAnAM nAnAM nAmathI paNa e vAkepha che. jagalanI AbohavA ane kaThaNAIo, briTiza sinyane thApa ApavA mATe jApAnIoe taiyAra karelI badhI yojanAonI vigata-badhAMnI ja emane khabara hatI. pI. kahe che ke meM je ke emane kahyuM te badhuM ja emane mATe te vAsI ja hatuM! pI.ne sauthI vadhu acaraja te e thaI ke Adhunika yuddhakaLA ane adyatana sainyane aMge je niSNata vijJAna jarUrI che te paNa subhASabAbu pAse che. subhASabAbu te che prajAnA sAcA netA. julAi , w40 pariSadanuM Aje udaghATana thayuM, subhASabAbu belavA UbhA thayA tyAre koI mahApracaMDa dhaDAke thatA pahelAM jevI zAMti chavAI jAya evI zAMti pariSadamaMDapa upara chavAI rahI. ekake eka zabda jhilAte hato. sta ! AjhAdInA Azako mATe marI phITavAnI ghaDI UgI cUkI che. yuhanI kaTokaTI daramyAna kAma karavuM hoya te be vastuo anivArya: lazkarI zistapAlana ane dhyeya pratyenI avicaLa niSThA, ane akara vaphAdArI. pUrva eziyAnA mArA ekeeka dezabhAIone mArI hAkala che ke, eka mAnavakhaka banAvIne khaDA thaI jAo ! yuddha AvI rahyuM che tene mATe taiyAra thaI jAo! mane zraddhA che ke mArI A hAla temanAM haiyAM soMsarI Utaraze. "aneka vAra jAhera karyuM che ke, 1941mAM eka mahatvanA kAryane mATe meM vatana choDayuM-te mArA dezabAzvanA moTA bhAganA aMtaranA avAjane anusarIne tyArathI te Aja sudhI, sI. AI DI.vALAonA aneka aMtarAyone bhedIne huM emanI sAthe, vatanamAM vasatA mArA darabA- nI sAthe, akhaMDa saMparkamAM rahyo chuM... paradezamAM vasatA hiMdI dezabhakta vatananA dezabhaktonA sAcA dilanA TrasTIo che. atyAra sudhI ame je ke karyuM che ane bhaviSyamAM ame je ke karIzuM, te badhuM hiMdanI AjhAdIne ja khAtara..e vAtanI huM tamane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda khAtarI ApuM chuM. hiMdanA hitathI virUddha haze athavA hiMdI janatAnI IcchAnI pratiLa haze evuM kazuM paNa amAre hAthe thavA nahi pAme. e bAbata nizcitta raheje... ApaNuM tamAma zaktione saphaLa ane sacoTa rIte ekasUtre sAMdhavAnA irAdAthI huM AjhAda hiMdanI eka AjhAda hakumata kAyama karavA mAguM chuM. ApaNA pitAnA ja prayatna ane ApaNI potAnI ja kurabAnIne pratApe AjhAdIne hAMsala karIne ApaNe eka evI zakti pedA karIzuM ke e AjhAdIne ApaNe sadAkALa sAcavI zakIe-surakSita rAkhI zakIe. ApaNuM aMtima vijaya bAbata mane saMpUrNa zraddhA che. chatAM ya eka cetavaNI huM tamane saune ApavA mAguM chuM. duzmanonI tAkAtane ochI AMkavAnI bhUla nA karatA ane nAnAmoTA aneka parAjayone mATe taiyAra raheje. ApaNuM sAme eka tumula yuddha paDayuM che. kAraNa ke duzmana tAkAtabara che. be-hayA ane kAtila che. berahama che. AjhAdInI A aMtima kUca daramiyAna, tamAre bhUkha, tarasa, kaMgAliyata, zarIranA sAMdhe sAMdhAne chUTAM pADI de evI deDadhAma ane mRtyune sAmane karavo paDaze. A agnidivyamAMthI aNIzuddha bahAra Avaze tyAre AjhAdInI varamALAnA adhikArI banaze. tame e karI zakaze e bAbata mane rAI jeTalIye zaMkA nathI. tamArA gulAma ane kaMgALa dezamAM tame AjhAdI ane mAbAdI ANI zakaze evI mArI zraddhA che...' julAI 5, 43 TAuna hola sAme phojanI kavAyata hatI. ApaNe sainikoe pirasathI gaja gaja UchaLatI chAtIo sAthe kaca karI batAvI. meM AkhuM dRzya maMca uparathI joyuM. rASTrIyagIta gAnArI chokarIomAM eka huM hatI. jyAre netAone salAmI ApatAM ApatAM amArI AMkho AgaLathI e kUcakadama pasAra thaI tyAre netAjIne mATe jalatI bhaktibhAvanI jyota pI.nI enI AMkhomAM dIThI. enAM vidyuta kiraNe saue maMca upara anubhavyAM. ApaNuM dezanI svAdhInatAne khAtara lohInuM chelluM TIpuM ApavA teo tatpara che, pI. ane enI palaTaNanA badhAya. jeza ane utsAhanA emanI chAtImAM bhaDakA baLe che. sauthI vadhu dhyAna kheMce che eka vAta. nAnI nAnI aneka khaTapaTe harahameza khadabadyA: karatI te netAjInA vyakitatvanA paze adazya thaI gaI che. kAgaDAonuM nAmanizAM nAbUda thayuM che. netAjIe amArI kAyApalaTa karI nAkhI che. amane pitAne ja lAge che ke ame..ame nathI rahyAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA netAjInA mukhamAMthI A vANIpravAha vahI rahyo hate. hiMdanI AjhAdIkejanA javAMmardo ! "mArA jIvanane Aje dhanyamAM dhanya divasa che. Aje vidhAtAe mane eka advitIya mAnane adhikArI banAvyo che. e mAna che-jagata samakSa jAhera karavAnuM ke hiMdanI AjhAda phojanuM svapna Aje siddha thayuM che. Aje siMgApuranA raNakSetra upara-eka veLA briTiza zahenazAhatanA abhedya durga samuM gaNAtuM e siMgApuranA raNakSetra upara-e sainya AgekUcanA AdezanI vATa jotuM eka page UbhuM che. hiMdane briTiza gulAmImAMthI A pheja mukta karaze. A hiMdI pheja hiMdI lakarI AgevAnI nIce, hiMdI amaladAroe UbhI karI che. ane jyAre yuddhanI aitihAsika ghaDI Avaze, tyAre e hiMdI saradArI nIce ja medAne paDaze. e vAta mATe eka ke eka hiMdI magarUba raheze. briTiza saltanatanA A kabrastAna upara paga mUkatAMveMta, keI bALaka paNa have kahI zake che ke, eka veLA je. sarvazaktimAna manAtuM hatuM te ja sAmrAjya Aje kyAranuM ye bhUtakALanI keAI thaTanA jevuM lAgI rahyuM che. teM ! sipAhIo ! tamAre yuhanAda nArA-e-jaMga-"cale dillI che. A AjhAdI-jaMga pachI ApaNumAMnA keTalA jIvatA raheze e huM nathI jANatA. jANuM chuM phakta eTale ke aMte ApaNe vijaya nizcita che ane vijaya pachI ApaNAmAMnA jeo, jIvatA haze teo. briTiza sAmrAjyanA bIjA kabrastAna samA purANaprasiddha dillInA lAla killAmAM, vijasavanI kavAyata karaze tyAre ja ApaNuM kAmanI pUrNAhuti thaze. che mArI jAhera kArakirdI daramyAna mane haMmezAM ema ja lAgyA karyuM che ke hiMda bIjI badhI rIte AjhAdI mATe kaTibaddha che, paNa enI pAse eka vAtanI UNapa che. enI pAse AjhAdInI senA nathI. amerikAne ja :ziMgTana AjhAdInuM yuddha laDI ane jItI zako, kAraNa ke enI pAse senA hatI. gerIbAhI ITalIne mukta karI zako, kAraNa ke enI paDakhe ene sazastra svayaMsevake hatA. hiMdanuM rASTrIya satra sarajavAnuM mAna tame khATI gayA che. potAnA rAjane sadaiva vaphAdAra rahetA, game tevA saMgemAM paNa pitatAnA kartavyanuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda pAlana karatA ane jarUra paDaye hasate moMe jiMdagInI kurabAnI ApavA tatpara evA sainikone bhAgye parAjya jevI koI cIja nathI! teo te sarvadA ayaja che. A traNa Adarza mAne-vaphAdArI, dhamapAlana ane kurabAnIne-tamArA aMtaranA paTa upara aMkita karI rAkhaje. bhAIo! hiMdI rASTranI Ijajata Aje tamArA hAthamAM che. hiMdanI AzAo ane mahatvAkAMkSAonI tame jIvatI jAgatI pratimA che. evI rIte vaje ke jethI tamArA dezabAdha tamArA upara AzIrvAda varasAve ane bhaviSyanI peDhIo tamArA mATe magarUbI laI zake. huM tamane khAtarI ApuM chuM ke huM aMdhakAramAM tema ja prakAzamAM, duHkhamAM tema ja AnaMdamAM, yAtanAnAomAM temaja vijayamAM tamArI sAthe ja rahIza. atyAre te huM tamane bhUkha, tarasa, yAtanAe, avirata deDadhAma ane mRtyu sivAya bIjuM kazuM ja nathI ApI zakata. hiMdane AjhAda jovA mATe ApaNumAMthI keNu ane keTalA jIvatA raheze e mahatvanI vAta nathI. maharavanI vAta e che ke hiMda AjhAda banaze ane ApaNe ene ApaNuM sarvasva ApIne AjhAda banAvIzuM. Izvara ApaNI pheja para AzIrvAda varasAve ane yuddhamAM ene vijayanI adhikArI banAve !" - saMdhanA AgevAnone je aMtarAye himAlaya jevA lAgatA hatA, te netAchanI AMkhanA eka ja sAre ogaLavA mAMDayA che. AjhAda hiMda phojanI racanA ane tenA hetuonI jagata samakSanI A jAhera rAta atyAra sudhI nahAtI thaI zakI. kAraNa ke kikAna enI viruddha hate. saMghanI A eka meTAmAM moTI phariyAda. subhASabAbue A dharatI upara paga mUko ane vijaya emane varyo. emanA AkarSaka ane prabhAvazALI vyaktine kikAnanA virodhane evI rIte ogALI nAkhe; jema muzaLadhAra varasAda, mIThAnA keI nAnA DhagalAne gALI nAkhe ! AvatI kAle janarala To phejane salAmI ApavAne che. julAI, 1, 19Na keTaluM bhavya dazya..phoja kUcakadama karatI AMkhe AgaLathI pasAra thaI ane janarala rAjee ene salAmI ApI. netAjI jApAnanA vaDA pradhAnanI jelamAM ja ubhA hatA. ApaNe bahAdura javAMmardI pauruzAbharI cAle e benI pAse thaIne cakadama pasAra thayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA yuddhatatpara ane sazastra dezabhaktinI tAkAte temanAmAM koI ajaba khumArI ja jherI che ne! ApaNe rASTrIya vAvaTa-vahAle vAvaTe temanA hAthamAM unatadaMDa pharapharate hatA. kavAyata doDha kalAka cAlI. deDha kalAka sudhI janarala Toe salAmI ApI. rAte pI. keTalAka mitrone vALa mATe lAvelA. strIo e hatI ane purU tha hatA. zrI. ele-malAyAvAsIonI amane ghaNuM vAta samajAvI. amArA mATe e navI hatI ane rasabharI ye hatI. emaNe kahyuM: briTizaroe talavAranI tAkAtathI malAyA upara hakumata kAyama karI che e vAtamAM ze mAla che? chaLakapaTa ane lAMcasthavatathI temaNe malAyAne "kharIdI lIdhuM hatuM. emaNe dAkhalAo ApyA. siMgApura jeheranA sultAna pAsethI kharIdAyuM 1819 mAM. penAga kedAhanA sultAna pAsethI 1786 mAM. malAkA valaMdAo pAsethI. parAkane ItihAsa te vadhI sUcaka ja hato. 1824mAM briTana ane tAIlenDe perAkanA svAtaMtranI kheALAdharI ApI. 1874 sudhI sultAnanI hakUmata vaNarekaToka cAlyA karI. pachI sultAne eka bevakUphI karI. gharanA koI jhagaDAmAM eNe briTananI madada mAgI. javAbamAM briTiza resiDanTa Abe, enuM khUna thayuM, kadAca briTizaronA kaI bhADUtI mAnavIone hAthe. A aparAdhane daMDavA mATe briTiza sainikonI eka TukaDI UtarI; khUnIne giraphatAra karIne phAMsIne mAMcaDe laTakAvavAmAM AvyA...paNa pirAka nakazA upara lAla raMge raMgAI gayuM. enA upara briTiza gulAmIno yuniyana jeka caDI gayo. seleMgenI kathA paNa e ja che. negrI sebIlAna ane paganI paNa e ja kahANI! sthAnika ramakhANe-keAI briTiza prajAjananI dakhalagIrI-enuM khUna thAya athavA evuM ja bIjuM kaMI e khUnane badale levA mATe lazkara-ane khela khalAsa ! gulAmIne jhaDe e pradeza upara caDI jAya ! A kharIdIe, jemane briTana vinA nAme oLakhe che, tenI ghaTamALamAM sothI vadhAre briTizaro bhAgye ja khatama thayA haze...... briTizaroe apekSA rAkhI hatI ke jApAnIo pUrva kinArA tarapha kayAMka trATakaze ane pachI pUrvane kinAre ja AgekUca karaze. jApAnIo trATakyA 9. * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda ketAbA upara ane pachI AgaLa vadhyA. pazcima kinArAnI samAMtare. briTizare mAnatA hatA ke jaMgala abhedya che. jApAnIo jaMgala sasarA ja AvyA, emane bhomiyA maLI rahyA ane mArgo paNa maLI rahyA. briTizaro mAnatA hatA ke jApAnI zastramAM zuM dama haze ? pariNAme emaNe yuddhataiyArImAM penAga khAte phakta be ja cha cha IMcanA vyAsavALI paDIo, koTAbArU khAte phakta kinArA upara ja ane bIje cheDe ThekANe theDIghaNI killebaMdhI eTaluM ja rAkhyuM hatuM. emanI pAse nahotI Tenka, nahete TenkavidhI saraMjAma, nahetAM tepa-mathake, nahetI barakAdAje mATenI nAnI nAnI durgavalIo. briTizare mAnatA hatA ke jApAnanI taLa-dharatIthI doDha hajhAra mAIla cheTe AveluM pheramosA e jApAnanuM najIkamAM najIka tarI mathaka hatuM ane jApAnIoe goLA choDavA mAMDayA te phakta chaso mAIla dUra Avela segAMva baMdarathI, briTizaro mAnatA hatA ke siMgApuramAM AkramaNa agara zakaya paNa heya te te phakta samudra taraphathI ja; eTale tyAM temaNe pitAnI pracaMDa tapane sImenTa konkrITamAM jaDI rAkhI hatI, samudra tarapha moDhAM rAkhIne. jApAnIo uttara taraphathI AvyA..... ane tepo meM vakAsIne ja besI rahI dakSINu tarapha. emane tyAM goThavanArA briTiza mAlike jemane jokhamI sAgara mAnatA hatA te tarapha. barAbara che! Izvara jemane vinAza karavAvALo che, temane pahelAM prathama to AMdhaLA banAvI mUke che. zrI. ela. kahe che ke jApAnIone briTizare upara ATale sahelAIthI vijaya maLI gaye ene khulAse A sivAya bIjI kaI rIte thaI zake? meDI rAte ame judA paDyA. vAtacIta moTe bhAge zrI. ele. karI hatI. bhaNe ja sarasa mANasa. ene vAraMvAra netaravo joIe. gel &, LETS Aje "mAsa relI" hatI piDAMgamAM myunisipala kacerInI barAbara sAme. doDha lAkhathI vadhAre mAnavIo UbharAyAM hatAM netAjIne sAMbhaLavA. mAnavasAgara ja jANe. utsAhane pAra nahe. netAo loko sAthe haLemaLe bhaLe che emAM paNa keTalI mahakatA che. strIo ane bALake pratye te netAjIne bahu ja Adara. ToLuM kaI kaI vAra AvezamAM AvIne niraMkuza bane, ane emane jevA ke sparzavA mATe tephAne caDe, te ya netAjInA moMmAMthI kaThora veNu na nIne gaI kAle netAjI amArI kacerIe AvelA. bAraNe eka sImA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA netAone caraNasparza karavA mATe e AvyAM hatAM. netAjIe emane uThADIne UbhAM karyA ane mAthuM namAvIne emanI pAsethI AzIrvAda mAgyA. DesImAne emaNe "mA" kahIne bolAvyA. pAchaLathI jyAre emaNe amane kalakattAmAM vasatAM emanAM potAnAM mAyALu ane snehALa mA viSe vAta karI tyAre amArI saunI bhAMkho bhInI thaI gaI mAIkamAM bolatI vakhate netAjI TaTTAra UbhA rahe che. hAthanA cALA te e karatA ja nathI. vaktatvanAM nakharAM emane gamatAM nathI. zAMta, svastha ane dRDha avAje, e phakta lIla ja karyA kare che. evI rIte ke sAMbhaLanAra saune ema ja lAge ke netAjI mArA ekalAnI ja sAthe vAta karI rahyA che. nATakI abhinama te kadI ja nathI karatA. belatA hoya tyAre na te pANIne eka ghUMTaDe paNa pIe, ke na te koI paMkhe nAkhavA emane joie, ke na joIe kaI kAgaLanI kApalI suhAM, bhAvaNanI noMdhathI yAdadAstane tAjI karavA mATe. e te tamArI sanmukha jANe tamArA pitAjI UbhA hoya ema UbhA rahe. tamArA aMtara sAthe vAta kare, dalIla kare, samajAve, tamArAmAM paDelI savRttiene paMpALI paMpALane bahAra lAve. emane sAMbhaLyA pachI tamane ema ja . lAge ke emanI sAthe sahakAra na karo, athavA e je tamArI pAsethI mAgI rahyA che e ApavAno inakAra kare enA jevI bIjI koI kAyaratA, svArthodhatA ke samAja-vidhitA che ja nahi. netAjI jANe keAI jAdugara ja che... alabatta, jAdugaranA dhati e nathI karatA, paNa emanI asara te evI ja. uca maMca uparathI emane avAja raNakI rahyo hataH dareka prakAranA bhaya ane jokhamothI bharelI evI epa karavA mATe che mAruM vatana ane ghara bannene zA mATe tyAga karyo e huM tamane Aje haiyuM kholIne kahI devA mAguM chuM. mane briTiza raMgamAM rAkhavAmAM Avyo hata- salAmata. tyAM meM zAMtipUrvaka nizcaya karI nAkhe ke briTananA sakaMjAmAMthI game te jokhama kheDIne paNa saTakI javuM. kArAvAsa mArA mATe koI navI cIja nahetI. e pahelAM daza vakhata huM jelamAM rahI AvyuM hatuM. eTale tyAM huM raho hata mArA mATe aMgata rIte te e pramANamAM ghaNuM ja vadhAre sakSamata ane saheluM hatuM. paNa mane lAgyuM ke hiMdanI AjhAdIne mArI jarUra che. hiMdanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda sarahada bahAra mArI hAjarInI jarUra che. ema karavA mATe game te jokhame mAre uThAvavAM paDe, tA e uThAvIne paNa maiyAne sAda mAre jhIlavA joIe. kartavyapAlana karatAM karatAM mRtyu Ave te tene paNa vadhAvI levAnI zakti mArAmAM che ke nahi tene nizcaya karatAM mane traNa mahinAo lAgyA. e traNa mahinA meM prArthanA ane dhyAnamAM ja vitAvyA. hiMdamAMthI saTakI jatAM pahelAM prathama to mAre kArAvAsamAMthI saTakavAnuM hatuM. ane e kArya siddha karavA mATe mAre bhUkhahaDatALa upara UtaravuM paDayuM, mArI muktinI mAgaNI karIne huM jANutA ja hatA ke hiMdamAM zuM ke AyarlenDamAM zuM, briTane peAtAnA rAjakedIne evI rIte cheDayA ja nathI. huM e paNa jANutA hatA ke briTana upara AvuM khANu lAvavA jatA, AyarlaeNnDamAM Teransa mesvInI ane hiMdamAM jatInadAsa jevAne prANatA paNa bhAga ApavA paDayA hatA. paNa mAruM' aMtara mane pokArI pokArIne kahetuM hatuM ke tihAsapuruSe tArA mATe eka khAsa kAya` nirmANu karIne rAkhyuM che. eTale meM bhUskA mAryAM ane sAta divasanI mArI bhUkhahaDatALa pachI dinI briTiza hakUmata kAI aNudhArI rIte ja, vyagra thaI gaI. hamaNAM te ene javA do, pachI mahine be mahine kayAM nathI paDI zakAtA 1. evA niradhAra karIne eNe mane jelamAMthI bahAra kADhayeA. paNa pharIthI te mArA upara hAtha nAkhI zake te pahelAM te huM svataMtra thaI gayA... " mitra ! tame jANAja che ke 1921mAM meM yunivarasiTinuM zikSaNa pUruM karyuM" te pachI te TheTha Aja sudhI hiMdanI AjhAdI-laDatamAM huM lagabhaga sakriya bhAga levA ja rahyo chuM. chellA be dAyakAomAM jeTalAM satyAgrahanA Andolano thayAM, te badhAmAM huM hatA. uparAMta, anekavAra, mane kAIpaNu jAtanI adAlatI kAravAi vagara pakaDIne jelamAM pUravAmAM AvyA che. mArA upara vahema hato ke azasra ke zastra kaI te kArya gupta krAntivAdI Andolana sAthe mArA saMparka che. A badhA anubhavane aMte huM evA nirNaya upara AvyA hatA ke hiMdanI dharatI upara rahyA rahyA ame je kaI karIzuM te badhuM ja bekAra banaze. teTalA mAtrathI ja briTizarAne hiMdanI dharatI uparathI haMkArIne kADhI mUkI nahi zakAya. "TUMkAmAM, hiMdamAMthI bahAra cADhyA javAmAM mArA A ja Azaya hato. dara cAlI rahelI AjhAdI laDatane bahAranI laDatathI vadhAre majabUta banAvavI. khIjI tarA, hidane je bahAranI madadanI kharekharI jarUra che. te bahu ja svA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA che. hiMdanI aMdaranA ApaNA hamavatanIo ApaNI pAsethI be prakAranI sahAthatA mAgatA hatAH naitika ane bhautika. paheluM te e ke temane vijaya e nizcita vastu che evI naitika hiMmata, temanA aMtaramAM sarajavI joIe. bIjuM, bahArathI temane lazkarI madada ApavI joIe. "Aje have e vakhata AvI gayo che ke jyAre huM jAhera rIte AkhA jagatane ane ApaNuM duzmanene suddhAM kahI zakuM chuM ke ApaNe ApaNuM rASTrIya svAdhInatA kayA mArge siddha karavA mAgIe chIe. hiMda bahAranA hiMdIo, khAsa karIne pUrva eziyAnA hiMdIo, eka evI januM saMgaThana karaze ke je hiMdamAMnAM briTiza sainya upara AkramaNa karavA jeTalI zaktizALI haze. ApaNe jyAre ema karIzuM, tyAre hiMdamAM kAti saLagI UThaze. phakta prajAkIya kAti ja nahi, paraMtu briTiza vAvaTA nIce je atyAre laDI rahyuM che te hiMdI sainyamAM paNa. briTiza hakumata upara jyAre Ama baMne bAjuethI AkramaNa thaze -hiMda bahAranI ane hiMdanI dharatI upara-tyAre enA bhukA belaze-ane tyAre hiMdI prajA naSTa thayelI pitAnI svAdhInatAne punaH prApta karaze. "mArI yojanA pramANe te, dharI rAjyanuM hiMda pratye kevuM valaNa che athavA raheze e prazna agatyane rahetA nathI. hiMda bahAranA ane hiMdanI aMdaranA hiMdIo je pitAnI pharaja pUrepUrI bajAvaze, te briTananI gUMsarIne dUra karIne 38 karoDa jeTalI hiMdI janatAne mukta karavI e zakaya banaze. daste, pUrva eziyAnA trIza lAkha hiMdIone yuddhanAda, "sarvasparzI yuddhane mATe sarvasparza taiyArI"-e ja che. A sarvasparza taiyArInA eka aMza rUpe huM tamArI pAsethI traNa lAkha sainiko ane traNa kareDa DolaranI mAgaNI karuM chuM. mAre vIra nArIo paNa joIe che. 1857 mAM, hiMdanA pahelA svAtaMtrya saMgrAmamAM, jhAMsInI rANIe jema zamazera upADI hatI, tema zamazera upADe ane mRtyune paDakAre evI varanArIonI ochAmAM ochI eka senA to mAre joIe che. "hiMdamAM ApaNA dezabAMdho upara atyAre duzmananI bhIMsa pracaMDa che. temane atyAre jarUra che, temanI e bhIMsane haLavI banAve ane temanA saMgrAmane sahAyarUpa thaI zake evA bIjA moracAnI. pUrva eziyAmAM tame susajaja ane susaMgaThita bane, ane huM tamane vacana ApuM chuM ke, e bIjo mera huM to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda karI daIza. eka kharekhare bIjo morace-je hiMdanA jage-AjhAdImAM koI na ja raMga lAve." netAjI bolatA hatA ane varasAda dhedhamAra tUTI paDyuM. netAjIe phakta thoDA ja zabdo kahyAH "koI UThe nahi. kAI jAya nahi. badhA potapotAne sthAne besI rahe. varasAda ApaNane gabharAvI na zake." eka paNa mANasa na khasyo. sau kapaDAM soMsarA nahAI rahyA. eka paNa mANase cUM ke cAM na karyuM. amAruM zistapAlana ane khAsa karIne kAkhamAM bALakone teDIne AvelI bahenenA zistapAlana upara te netAjI ovArI gayA ! pI.ne netAjInA eka aMgarakSaka tarIke pasaMda karavAmAM Avela che. huM jhAMsInI rANuM palaTaNamAM bharatI thavAnI chuM. bahu majhA paDaze. hathiyAre upADavA pI., huM tamArI pAchaLa bahu dUra to nahi ja houM, ho ! julAI 15, 1947 hiMda svAtaMtrya saMdhanA mahilA vibhAge hiMdI mahilAonI eka AmasabhA belAvelI. netAjIe bhASaNa karyuM. zrotAda te amArA e prANathI pyArA netAjInA mukhamAMthI nIkaLatA ekeeka zabdane amRtanI peThe jhIlI rahyo. daza daza bAra bAra mAIlathI page cAlIne bahene AvI hatI. netAjI AvyA te pahelAM be kalAkathI sabhAkhaMDa khIcakhIca bharAI cUkyo hato. ame te emane gUMgaLAvI ja nAkhyA, amArI kUlamALAothI. ame kAnigIte gAyAM. pachI netAcha belyA. emaNe jhAMsInI rANI TukaDI mATe ane reDa kesa mATe raMgarUTanI mAgaNI karI. eka gUjarAtI bahene potAnA badhA ja dAgInA utArI ApyA. baMgaDIo, iyara-rIMgo, hAre-badhuMya. netAchae zarU karyuM: "bahene, 1921 pachI, kAMgresa jyAre mahAtmAjInI saradArI nIce punanjivita banI tyArathI te Aja sudhI be dAyakAo daramyAna, ApaNI bahenee AjhAdInI laDatamAM ze bhAga lIdho che. te tame badhAMya jANe ja che. phata satyAgrahanI laDatamAM nahi, paraMtu gupta kAniAndolanamAM paNa ApaNuM bahene yazaravI phaLa Ape che. hakIkatamAM mA5Nu jAherajIvananuM evuM kaI kSetra nathI, ApaNuM rASTriya prayatnanI evI kaI pravRtti nathI,- mAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA ApaNI bahenoe pitAnA bhAIonI paDakhepaDakhe rahIne, temanI yAtanAomAM bhAga na paDAvyA hoya. khAdhApIdhA vagara gAmegAma pharavAnuM hoya, eka pachI eka ema aneka sabhAomAM bhASaNa ApavAnAM hoya, bAraNe bAraNe AjhAdIne pagAma pahoMcADavAno hoya, cUMTaNI jaMga laDavAnA hoya, sattAdhIzenI AjJAo ane pilIsanA lAThImArane Thokara mArIne saraghaso kADhavAM heya...ke kArAgAra, yAtanAo, apamAne ane AghAte veThavAnAM heya-ApaNI bahene kayAM kahetAM kyAM ya, rASTrIya jAgratinA kaI paNa kSetramAM pAchI paDI nathI, ke nathI maLI sAbita thaI ! krAtinA gupta AjolanomAM paNa ApaNuM vIra bahenee mahatvane bhAga bhajavyo che. jarUra paDaye bhAIonI peThe teo paNa baMdUka upADI zake che e temaNe puravAra karI batAvyuM che. Aje huM tamArAmAM vizvAsa vyakta karI rahyo chuM, kAraNa ke huM jANuM chuM ke tame dhAre te zuM karI zake che. keI paNa jAtanI atizayokti karyAnI bIka vagara ja kahuM chuM ke jagatamAM evI koI yAtanA nathI jene ApaNuM bahene khAmozIthI sahana na karI zake. ItihAsa ApaNane zIkhave che ke pratyeka sAmrAjya mATe jema udaya nirmANa thayela hoya che tema asta paNa nirmANa thayela hoya che. jagatanA paTa uparathI asta thavAno samaya briTiza sAmrAjyane mATe have AvI pahoMcyo che. gatanA A bhAga uparathI e sAmrAjya kevI rIte bhUMsAI gayuM che te ApaNe ApaNI sagI AMkhe joyuM che. jagatanA bAkInA bhAga uparathI, hiMda uparathI, paNa te bhUMsAI jaze..! A sabhAmAM, athavA anyatra evI kaI bahena hoya ke jene baMdUka upADavAnuM kAma strIone mATe anucita lAgatuM hoya te ene huM eka ja vAta kahIzaH ItihAsane abhyAsa karI juo. bhUtakALamAM ApaNuM bahene e zuM karyuM che? 1857nI krAnitamAM jhAMsInI rANIe zuM karyuM? ughADI talavAre raNakhAra upara asavAra thaIne pitAnA sainikonI mokhare e medAne paDelI. ApaNu durbhAgye, e niSphaLa nIvaDI. ene parAjaya thayuM ane enI sAthe sAthe ApaNe, AkhI prajAno parAjaya thayo. paNa 1857mAM e mahAnArIe je kArya AraMbha karyo hato tene have ApaNe cAlu rAkhavAnuM che ane pUruM karavAnuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda "eTale svAtaMtrane A AkharI jaMgamAM ApaNane eka jhAMsInI rANunI nahi, paraMtu hajAre jhAMsInI rANIonI jarUra che. tame keTalI baMdUko pADaze ane keTalI goLIo choDaze te eTaluM badhuM mahatvanuM nathI. tamArI vIratAnI adabhuta naitika asara keTalI thaze enuM mahatva paNa eTaluM ja che." be "AjhAda zALAo' judI judI chAvaNuo mATe nirIkSaka taiyAra karI rahI che. eka nAnamAM che, bIjI penAMgamAM. be vidyArthI samudAyo te emAMthI pAsa thaIne bahAra paNa paDI cUkyA. huM trIjA samudAyamAM dAkhala thavAnI chuM. strIone lazkarI tAlIma na ApI zakAya ema jUnI ghareDanA mANase haju ye kahyA kare che. netAjIe emanA virodhane vajana nathI ApyuM. e te sAcA navayuganA mAnavI che. emanuM dRSTibindu vyApaka ane pragatizila che. julAI 5, 1947 Aje zrImatI TI. ane kumArI esa.ne cA mATe AmaMtraNa ApeluM. . esa. penAMgamAMthI AvyA che. tamAma eziyAvAsIone jApAnIono dayA upara cheDI pitAne jIva bacAvavA mATe briTizare penAgamAMthI kevI rIte nAThA, venuM temaNe varNana ApyuM. temaNe kahyuM ke huM ahIM utArI lauM chuM? DisembaranI 11mIe, huM haju pathArImAM ja hatI, eTalAmAM trIsa jApAnI havAI jahAjoe zahera upara hale karyo aDhI kalAka sudhI bAmamAre cA. uparAuparI traNa divasa sudhI A pramANe cAlyuM. A bemamArAne pariNAme zaheramAM je aMdhAdhuMdhI UbhI thaI tenuM te varNana karavuM ja azakaya che mArA mATe. seMkaDe ThekANe Aga saLagI rahI hatI; ane paDI gayela imArate te gaNI gaNAya nahi. "pAyara brigeDa sTezana upara ja sIdhe eka bama paDele. eTale Aga olavavAnA anjine te heya ja kayAMthI ! e te Aga saLagI saLagIne jAte ja olavAI jAya tyAre ! tyAM sudhI lokoe bahAra besIne e tApaNuM joyA karavAnuM ane sAdhAraNa madada hoya to bacAvI zakAya evI cIjone suhAM baLIne khAkha thatI pitAnI mAMe ja joyA karavAnI, majare te badhA ja cAlyA gayA hatA. zerIomAM madAM saDatAM hatAM ane enI badabo mAthuM phADI nAkhatI hatI. kUtarAM e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA zabAnA hAtha, paga ke bIjA aMge upara ujANI karI rahyA hoya evAM je meM mArI AMkhoe ja dIThAM che. UMdare, khetaramAM hoya che evA jADA moTA UMdara, rAjamArgo upara dhasI AvyA hatA gharonAM bhaMDakiyAmAMthI. rAjamArgo upara nirAMtanuM bhejana ArogatA; ane khaMDera banela imAratamAM vAsa karavA mATe ja jANe teo nIkaLI AvyA hatA. dukAno te dhaNIkharI baMdha thaI thaI hatI. bajAramAM kazuM ja kharIdavuM azakaya hatuM. A uparAMta hatA re, bhagavAna jANe eTalA badhA eka sAthe kayAMthI AvI paDyA ! polIsane te kayAMya patto ja nahote. guMDAonI ToLIoe zaheranA keTalAka vibhAga upara te jANe kabaje ja karI lIdho hato. bahAra nIkaLavuM muzkela hatuM, machavAo baMdha hatA. bhaMgIo paNa cAlyA gayA hatA... ane dareka gharamAM gaMdavADanA ukaraDA DuMgara UMce ne Uce thato jate hate. ane amane lAgatuM hatuM ke ame sadehe ja narakamAM UtarI AvyAM hatAM ! kharAbamAM kharAba vAta te e hatI ke lokone madada ApavA mATe sarakAra jevuM kazuM hatuM ja nahi. briTizare eka khUNAmAM saMtAI gayA hatA. koI sAthe haLatA bhaLatA nahi. rivare ane baMdUkAthI potAnuM rakSaNa karatA ane banI zake teTalI khAdhAkhorAkInI cIjo hAtha karIne kabaje rAkhatA. trIje divase zahera khAlI karavAnuM nakkI thayuM paNa eka paNa eziyAvAsIne penAMga choDavAnI rajA na maLI. sthAnika lazkarI khAtAo ane sarakAre jAhera karyuM ke zuddha zeNitavALA briTizarone ja phakta javA devAmAM Avaze. yurejhiyanene paNa nahi. agraja gRhasthAne paraNI hoya evI aneka yurejhiyana bahenene huM oLakhuM chuM. emAM zrImatI bI. mAro mitra hatAM. emane vara cAlyo gayo emane choDIne. emane javAnI chUTa nahatI. kAraNa ke e yurejhiyana hatAM. A ghaTanAe amArI saunI AMkha ughADI, hiMdIonI, cInAonI, malAyAvAsIonI, ane yurejhiyananI suddhAM ! nyAya, prajAtaMtra ane samatAnI badhI vAta e phakta mAyA hatI, amane chetaravA pUratI. jApAnIo amArA upara adhamamAM adhama prakAranA atyAcAra gujAre evA che evuM jANavA chatAM e leke cAlyA gayA." | malAyAnA ghaNAMkharAM sthaLAnI A ja kahANI che! sAmrAjyanA kAkA bolI rahyA hatA eve TANe briTiza mAlike pitAnuM sAcuM pota pragaTa karI 55 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIdhuM. e mAnavakITa tarIka-eka pAmara jatu tarIke e parakhAI gayemAnyAtA manAtA hatA te magatarAM nIkaLI paDyAM. emane saMbhArIne ke emanA kamanasIba upara koI kUtaruM paNa nahi bhase .. ogasTa 1, 1984 kacerImAM AvatA samAcAra uparathI lAge che ke saMghanA sabhyo neMdhavAnI jhubeza dinapratidina vadhatA jatA utsAhathI cAlI rahI che. ekalA malAyAmAM dazA mukhya zAkhAo ane paccAsa upazAkhAo UghaDI che. sabhyonI saMkhyA lagabhaga eka lAkha ane sittera hajhAranA AMkaDAne AMbI gaI che. malAyAne khUNe khUNethI phejamAM bharatI thavA mATe svayaMsevake arajI mokalI rahyA che. jenI bharatI pharajiyAta nahi, paraMtu saMpUrNa marajiyAta dhoraNe thavI joie evI netAonI AzA che. naitika dabANa paNuM na joIe. mane lAge che ke e ja barAbara che. mAjhAda pheja mATenA sanikAnI pasaMdagI bAbata jeTalI kALajI rakhAya eTalI ochI. dillI raSei briTiza lazkaranA sainikone phojamAM joDAvAnuM kahI rahyo che-hamaNA phejamAM joDAI jAo ane pachI aNIne vakhate medAne jaMgamAM phejane dago daIne pAchA briTiza sainyamAM cAlyA Ave. amAre khUNa. lonuM kAma nathI; ane parANe bharatI thayA hoya e khare TANe khUTala ja nIvaDe. dUra dUranI vasAhatamAMthI phojane mATe aneka prakAranI bheTe AvI rahI che. rokaDa nANAM paNuM. have zaMkAne kahyuM sthAna ja nathI. mera utsAha ane pravRttine dhamadhamATa che. netAjI amArA mAlananA pradhAna prerakabaLa thaI piyA che. paNa, e jyAM jAya che, tyAM eka vAta te pharI karIne kahe che: khAdhunika yuga e mUrtipUjAne yuga nathI. eka mANasa upara badho AdhAra rAkhIne AgaLa vadhavuM paravaDe nahi. vyakti karatAM kArya mATe che. eka mANusanI saramukhatyArI ApaNane na khape. AjhAdInA medAne-jaMgamAM ApaNe sau sarakhAM. sau ravAdhInatAnA sainike." * netAjI 15mIe nAna AvavAnA che, te divase eka khAsa relI yojavAnuM nakakI thayuM che. hiMdamAM je kAti zarU thaI tene bhIe baja varasa besaze. 56 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA emaja 10, 1942 9mI oNgasTa, malAyA ane pUrva eziyAne khUNe khUNe seMkaDa sabhAo thaI. hiMdI kAtine dina A taraphanA hiMdIoe dhAmadhUmabhera Uja. - nAnamAM ame eka jabaradasta sabhA goThavelI. gAMdhIjI, javAharalAla ane saradAra vallabhabhAInA pheTAgrA paNa mUkyA hatA. ekaTa 15, 1947 Aja pharera pAkamAM netAjIne sAMbhaLavA mATe trIsa hajAra mANasanI medanI umaTI hatI. netAjI bolavA UbhA thayA tyAre "AjhAda hiMda jhindA bAda"nI garjanAothI AkAza bhedAI UThayuM. emaNe kahyuM "hiMdamAMthI briTizaree cAlyA javuM joIe evI mAgaNI karyAnA aparAdha badala, mahAtmAjIne kArAvAsamAM dhakelavAmAM AvyA tene Aje eka varasa pUruM thayuM. te divasathI, satyAgraha ane bhAMgaphoDa-bane pravRttio evA ne evA jozathI aviratapaNe cAlyA kare che. paNa AjhAdI haju ApaNe meLavI zakyA nathI; ane hiMda-brahmadeza sarahada upara bIje mera zarU karIne briTiza hiMdI lazkarane tema ja hiMdI prajAne briTizare ane temanA sAthIo sAme udhADa ane sazastra baLa jamADavAnI hAkala nahi pADI zakAya tyAMsudhI maLaze paNa nahi. "AjanA A samAraMbhamAM ATalA badhA musalamAna bhAIone joIne mane khUba AnaMda thAya che. emaNe mAruM je svAgata karyuM che ane AjhAdInA Andolanane mATe je thelInI bheTa karI che tene mATe huM temano AbhAra mAnuM chuM. AkhI duniyA ane khAsa karIne ApaNuM duzmane A vAtanI noMdha le ke kema ke majhahabane koI paNa prakAranA bhedabhAva sivAya pUrva eziyAnA samagra hiMdIo Aje emanA mAdarevatananI AjhAdI mATe marI phITavAne saMkalpa karIne ja khaDA che." netAjIe jAhera karyuM che ke AvatA be mahinA daramyAna, ApaNI jane eka sAre evo bhAga brahmadezane paze ane tyAMthI hiMdane paze vaLI cUka haze. hiMda svAtaMtrya saMdhanuM mukhya mathaka paNa have raMgUnamAM jaze eTale, mAre ane pI. e have ahIMthI DerAtaMbu upADavAnA. ame taiyAra ja chIe, netAjI! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda AjathI eka varasa pahelAM AgAkhAnanA baMgalAnI jelamAM, mahAtmAjInA maMtrI zrI. mahAdevabhAInuM avasAna thayuM ene ullekha subhASabAbue bhAvanAbharapUra zabadomAM karyo. mahAdevabhAInI sAthe paricayamAM Avela eka gujarAtI vepArIe emanI kurabAnI ane emanA gAMdhIjI pratyenA bhaktibhAvanuM savistara varNana karyuM. mahAtmAjI ane mahAdevabhAI vaccenA saMbaMdhane emaNe janasana ane bejhalanA saMbaMdha jevo gaNuLyA. mahAdevabhAInA avasAnane paNa hisAba mAgavo paDaze. calo dillI.. ogasTa 25, 1943 Aje netAjIe phejanI sipehasAlArI vidhipUrvaka lIdhI. AjanA divasa, e prasaMgane anulakSIne emaNe ApeluM zAsana kharekhara eka bhavya ItihAsabala jevuM che. hiMdI svAtaMtryanI laDatanA ane AjhAda hiMda phojanA hitamAM meM Aje phAjanuM sipehasAlArapada mArA hAthamAM lIdhuM che. "mAre mATe e abhimAna ane AnaMbe viSaya che. hiMdanA svAdhInatAracanA senApatipada karatAM vadhu mAnabharyuM pada koI paNa hiMdIne bIju kayuM maLI zake ! huM mArI jAtane mArA 38 karoDa dezabaMdhuonI khidamatagAra samajuM chuM. huM mArI pharajone evI rIte adA karIza ke jethI mArA e 38 karoDa bhAIbahenenuM hita surakSita rahe; ane ekeeka hiMdavAsIne mArA upara saMpUrNa itabAra rAkhavA mATe pUratAM kAraNe maLI rahe. hiMdanI AjhAda phojanI racanA vizuddha rASTravAda, saMpUrNa sAyabhAvanA ane niSpakSatAnA pAyA upara ja thaI zake. ApaNI mA-bhomanI mukti mATenI have pachInI laDatamAM AjhAda hiMda je ati mahatvano bhAga bhajavavAnuM che. e bhAga e bhajavI zake teTalA khAtara, ApaNe ApaNI jAtane eka janA rUpamAM susaMgaThita karavAnI che. e rojanuM lakSya eka ja hAyaH hiMdanI AjhAdI, e phejane nizcaya eka ja hepaH mAtAnI muktine mATe marI phITavuM. ApaNe DerAtaMbu nAkhIne paDayA heyAe tyAre e ja eka lokhaMDI duganI pike ApaNuM jatana kare ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA ApaNe AgekUca karavA mAMDIe tyAre e ApA duzmaneAnA kANu vALanAra eka pralaya-cakra samI banI rahe. "ApaNuM kAma AsAna nathI. jaMga lAMbA vakhata sudhI cAlaze ane kaparAmAM kaparI banaze. paNa mane zraddhA che ke dhama' ApaNAM pakSamAM che ane ApaNe Akhare ajeya ja nIvaDIzuM. mAnavajAtinA pAMcamA bhAga jeTalA-38 karADa-hiMdIone AjhAda banavAne adhikAra che, ane e adhikArane prApta karavA mATe te zANitanAM mUlya cUkavaze. svAdhInatAnA ApaNA janmasid adhikArathI have vadhAre vAra ApaNane vaMcita rAkhI zake evI kAi tAkAta pRthvInA paTa upara huM dekhate nathI. "dosta, ApaNuM kAma kyAranuMye zarU thaI gayuM che--"calA dillI"nA vijayanAda gajavatAM gajavatAM, ApaNe laDIzuM ane Age baDhIzuM...tyAM sudhI ke jyAMsudhI navI dillInA vAIsarAyanA mahela upara ApaNe ApaNA AjhAdI dhvaja ropI zakIzuM ane jyAM sudhI purANaprasidgha dillInagaranA lAla killAmAM ApaNe ApaNA vijayAtsava UjavI zakIzuM." pheAjane mATe dubhASIe taiyAra karavAnA hetuthI traNa kendro udhADavAmAM AvyAM che AAnAnamAM, DhAlAlaMpuramAM ane sAletAramAM. khasA raMgarA ahIM lazkarI ane "niSNAta kAma"nI tAlIma leze. sapTembara 1, 943 phAjanA rgaphTone tAlIma ApavA mATe serakhkhAnamAM eka chAvaNI khelavAmAM AvI che. mahinAnI pahelI tArIkhe. netAjInI sAthe kAlAlampuranI mulAkAta lenArAomAM eka huM hatI. raste, dareka sTezane, hiMdIonAM TALeTALAM UmaTelAM netAjInA darzana karavA ane latane mATe thelIo ApavA mATe. kAlAlapuramAM te Trenane pA kalAka vadhAre khATI thavu paDayu. utsAhanA sAgara relAvatuM TALuM netAjInI AsapAsathI khase ja nahi te ! subhASabAbue sthAnika kAkartAne kahyuM: "A vIrapUjAne prAtsAhana na ApatA. e ApaNI laDatane mATe zaramarUpa nIvaDaze. dhyeyane khAtara AtmalliApana karavAnI AvazyaktA prajAe have samajI levI joie. prajA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda utsAha e eka ja mArge vahevA joie. netA te nimitta mAtra. Ave te jAya. laData haMmezAM cAlatI rahevI joie. emAMnA eka javAba ApyA: A lephrA ATalA utsAhathI ApanuM svAgata karavA Ave che, kAraNa ke Ape laDatamAM navA prANa pUryAM che, kAraNa ke Apa, emanA hRdayAmAM je AjhAdInI lagana saLagI rahI che tenA sauthI zreSTha pratIkarUpa banI gayA che." jAhera sabhA thaI tyAre thelIo ane bheTA ApavAnA kAme pUrA eka klAka lIdhA. pachI netAjIe bhASaNa karyuM. zrotAvRMdane bhAvanAnI parAkASTAe paheoMcADayA. kAlAlapure AvI sabhA pUrve kaMdI ja nahi joyelI. ene utsAha niHsIma hatA. netAne kahyuM : paMca kI laDI Ara eka kA kheAja" ema kahIne ceADI thoDI kurabAnI ApavAnA divase have pUrA thayA che. have te ApaNAmAMnAM ekakeeka peAtAnu sarvasva hAmI devuM paDaze. e sarvasvamAM jIvananuM balidAna paNa AvI jAya che. adyatana sainyane jarUrI evA badhA sarjAma pUrA pADyA paisA ane sAmagrI no kharAM ja. "duniyAmAM jyAM sudhI zAMti hatI tyAM sudhI zao meLavavAM ane vAparavAM e hiMdI prajAne mATe lagabhaga azakaya hatuM. eTaluM ja nahi paNa hiMdu bahAnA hiMdIo mATe pazu azakya hatuM. paNa pADa mAnA A vizvayuddhane ke AthI pAMca varasa pahelAM je. azakya hatuM te Aje zakaya chatI gayuM che. have tamAre zasro joIe te tame e meLavI zakA che-hiMdamAM nahi paNa hidanI bahAra. atyAre have tamAre eka adyatana DhanuM sainya sarajavuM haiya te tame tema.karI zakeA che. mATe huM kahuM chuM ke A vizvayuddha ApaNe mATe izvare mAlyA jevuM che. sAMsthAnika svarAja ke svazAsana nahi paraMtu mukammala mAjhAdI prApta karavAnI eka apUrva taka eNe ApaNA hAthamAM mUkI dIdhI che. "tamArAM kAlAlapuranA hradayamAM ja, hiMdI vAMmardAne bAjhAdI ga mATe tAthIma ApavAnI eka chAvaNI tame UbhI karI che te mATe huM tamane . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA mukhAraeNkabAdI ApuM chuM. malAyAmAM evI aneka chAvaNI che, ane emAMnI keTalIka teA briTiza sainikAne tAlIma ApavA mATe pahelethI ja meAbUda hatI, tene ApaNe ApaNA kAmamAM lIdhI che. A uparathI mane yAda Ave che ke ApaNe jyAre hiMda paheAMcIzuM tyAre ApaNI phojane vasavA mATe krAi navI ja kharAkA bAMdhavAnI ApaNane jarUra nahi rahe. kalakattAthI muMbaI sudhI ane rAvalapIMDIthI madrAsa sudhI bahu ja suMdara barAkA taiyAra paDelI che--hiMdI sainya mATe nahiM, paraMtu briTiza sainyane mATe--briTiza hiMdI sainyanI TukaDIe mATe. e badhIne ApaNA hiMdI qAjanA sipAhInA vaparAza mATe lai lezuM ane enA khalAmAM briTizarone kai khetuM haze to te paNa ApavA huM taiyAra chuM--te khelAzaka hiMdanI leAmAM vasI zake che. "" ame keAnI tAlIma-chAvaNInI mulAkAta lIdhI. lagabhaga 700 raMgarU tAlIma laI rahyA che. emane jussA namUnArUpa che. netAjI emanI tAlIma upara khuza thaI gayA. hiMdI kArakUno ane vepArIo, jemanA bApadAdAoe chellAM seA varasa daramiyAna baMdUka jevI krAi cIjane sapane paNa hAtha aDADaye nathI teo yuddhakaLAmAM ATalA badhA nipUNyu thai zake enI atyAra pahelA kalpanA suddhAM karavI muzkela hatI. paNa meATI vAta che jIssA. khritijJA atyAra sudhI hiMdI prajAne lazkarI ane binalazkarI ema be bhAgamAM vaheMcatA AvyA che. jANe kema kharekhara ja prajAnA evA kAi be bhAga meAbUda na hAya ! paNa e dhatiMga have udhADuM paDI gayuM che. briTizaronA e gapagALAnA eka ja hetu hatAH hiMdI prajAne eka prajA tarIke lazkarI tAlImamAMthI bAtala rAkhavI; ane hinA lazkarane briTananA ucca khAnadAneAnA saDela nabIrAone indarA banAvavuM. ame, pUrva eziyAnA hiMdIoe, A bharamane bhAMgI nAkhyA che. sapTembara 19, 194 ame lagabhaga 50 jaNu-raMgUna jaI AvyAM. tyAM 26mI te ravivAre mAjhAda hinA chellA zahenazAha bahAdurazAhanI samAdhi upara eka bhavya ane badabAbharyuM samArabha UjavAyA. netAjIe zahenazAhanI smRtine bhAvabharI aMjali ApI. "tihAsanI e paNa eka akaLa kaLA che, kadAca ApaNe mATe khuzanasIba ra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda banI zake evI kaLA che ke hiMdanA chellA zahenazAhanA asthio brahAdezanI dharatI upara paDyAM che tyAre brahmadezanA chellA rAjavInAM asthio hiMdanI dharatI upara piDhayAM che. "A pavitra mAraka samakSa, hiMdanI AjhAdI mATe AkharI vArano jaMga khelanAranA avazeSonI A yAdagIrI samakSa, mAnavIomAM je zahenazAha hatA ane zahenazAhomAM je mAnavI hatA evA eka khudAnA baMdAnI A pavitra samAdhinI samakSa, ApaNe AjhAdI mATenA ApaNu nizcayanI eka vAra pharIthI jAherAta karIe chIe. Aje ApaNe jyAre AjhAdIne AkharI jaMga laDI rahyA chIe tyAre ApaNA mATe e jarUranuM paDyuM che ke ApaNe kurabAnIo ane yAtanAnI gaNanA karyA vagara, ApaNuM mArgamAM AvanAra muzkelIothI lezamAtra DaghAyA vagara, yuddha kyAM sudhI cAlaze ane keTaluM lAMbu cAlaze evo prazna paNa UbhuM karavAnI darakAra karyA vagara AjhAdI siddha thAya tyAM sudhI laDaye rAkhavAne avicaLa saMkalpa karIe. ApaNe brahmAdezanA ane hiMdanA sAmAnya duzmana jamInadosta thAya ane ApaNe ApaNA dezamAM AjhAda thaIe eTaluM ja nahi paraMtu ajhAdamAnavIo peThe khabhekhabhA milAvIne AkhI ye mAnavajAtinA maMgala bhAvi racanAne prayatna karI zakIe. tyAM sudhI jhajhumavAne ApaNe saMkalpa karIe. "AjanuM mAruM vakatavya huM bahAdurazAhanI ja eka kAvyapaMktinA aMgrejI anuvAdathI pUruM karIza. emaNe lakhyuM hatuM gAjhIoe bU rahe jaba taka hamAna kI to lahana taka calegI tema chatAna kI.. "eTale ke jyAM lagI hiMdanI AjhAdI mATe khUjhanArAomAM zraddhAnI eka aMtima kaNa mojUda haze tyAM lagI hiMnI talavAra laMDananA hRdaya sudhI pahecI raheze kabara, 1950 Aje mahAtmA gAMdhIjInI 75mI varasagAMTha ame dhAmadhUmathI UjavI. eka virATa jAherasabhA, hiMdI kAna upara triraMgI rASTrIya dhavaje, prabhAtapherI, vANI vagere. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjhAdInI uSA netAjI gAMdhIjI viSe A pramANe chellA "hiMnI svAdhInatAnA saMgrAmanI tavArIkhamAM mahAtmAjInuM zuM sthAna che tenuM mUlyAMkana huM karavA mAguM chuM. hiMda ane hiMdanI svAdhInatAnI je sevA mahAtmA gAMdhIjIe karI che te evI apUrva ane ananya che ke ApaNI rASTrIya tavArIkhamAM emanuM nAma suvarNa akSare aMkti thayeluM raheze. "gayuM vizvayuddha pUruM thayuM ane hiMdI netAoe briTane ApelA vacana anusAra emanI pAsethI svAdhInatAnI mAgaNI karI tyAre emane mAluma paDayuM ke tarkathI zAhIvAde emane chetaryA che. emanI mAgaNInA uttara rUpe emane 1919ne releTa ekaTa maLe ane enAthI je kAMI thoDIghaNI svataMtratA emanI pAse hatI e paNa khUMcavAI gaI; ane jyAre emaNe e kALA kAyadAnI sAme phariyAda karI tyAre jalIvAlAnI katala maLI. gayA vizvayuddha daramyAna hiMdI prajAe ApelA sava ApabhoganAM be inAmamAM eka hatu kaeNleTa ekaTa ane bIjuM, jalIovALA bAganI katala... "1919nA kaNa banAva bAda, hiMdIo cheDA vakhata mATe stabdha thaI gayA hatA, jANe TharI gayA hatA. svAdhInatA prApta karavA mATenA badhA prayatna aMgrejo ane temanAM hathiyArasajaja lazkaree nidayapaNe kacaDI nAkhyA hatA. AzAnuM eka kiraNa paNa kayAMya dekhAtuM nahotuM ane hiMdanI prajA eka navI paddhati ane yuddhanA koI navA hathiyAranI zodhamAM, aMdhakAramAM AthaDatI hatI. A mahatvanI paLe, gAMdhIjI asahakAra athavA satyAgrahanA pitAnA navA zAstra sAthe takhtA upara AvyA. e vakhate ema ja lAgyuM ke AjhAdIne mArga hiMdane batAvavAne mATe khuda Izvare ja emane mekalyA che. ekadama, ekI sAthe, AkhI prajA emanA dhvajanI AsapAsa ekatra thaI. hiMdane ene tAraNahAra maLI gayo. pratyeka hiMdInuM mukha AzA ane zraddhAnA tejathI jhaLakavA lAgyuM. AkharI vijayanI saMpUrNa AzA pharI eka vAra saunA aMtaramAM zraddhA pUratI rahI. "vIsathI vadhu varSa sudhI mahAtmA gAMdhIjIe hiMdanI mukti mATe parizrama uThAvyA che ane emanI sAthe hiMdanI prajAe paNa e dhyeya mATe tapazcaryA karI che. 192lmAM je gAMdhIjI emanuM navuM zaba laine na zataryA hatA te, hiMda Aje paNa zAhIvAdanI eDI taLe kacaDAtuM paDeluM heta ema kahevAmAM je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda paNa atizayAkti nathI. hiMdanI svAdhInatA mATenI emanI sevAe asAdhAraNa che, adbhuta che. kAi paNu bIjo mAsa, eka jiMdagImAM, emaNe je siddha karyu che te siddha karI zakata nahi. najadIkanA itihAsamAMthI zeAdhavA jaie tA kaMika aMze mustaphA kamAla emanA jevA lAge che--jemaNe gayA vizvayuddha pachI turkIne 'parAjaya bAda paNa bacAvI lIdhuM ane jemane turkI lekA "gAjhI" tarIke oLakhe che. kr " 1920thI hiMdanA leAkeAe gAMdhIjI pAsethI, AjhAdInI prApti mATenI khe ativAya vastu zIkhI cheH pahelAM to, te rASTrIya svamAna ane AtmavizvAsanA pATha zIkhyA che, jene pariNAme Aje emanA jigaramAM InkilAbane Ataza saLagI rahyo che. khIjAM, Aje hiMdanA khUNekhUNAmAM pasarI gayelI eka dezavyApI, virATa sasthA emanI pAse jIvatIjAgatI meAbUda che. " AjhAdInA sIdhA rAha upara mahAtmA gAMdhIjIe ApaNane makkamapaNe kadama uThAvatA karI dIdhA. e ane bIjA netAo Aje kArAgAranA saLI pAchaLa saDe che; eTale, mahAtmA gAMdhIjIe AraMbhelA kAne hiMmAMnA ane hiMdu bahAranA emanA dezavAsIoe paripUrNa karavAnuM che. 48 huM tamane yAda ApavA mAguM chuM ke 1920nA DisembaramAM nAgapura khAte maLelI koMgresanI vArSika beThakamAM mahAtmA gAMdhIjIe peAtAne asahakAranA kAryakrama prajA samakSa rajU karyo tyAre emaNe kaheluM ke " hiMda pAse Aje samazera hAta tA e samazera eNe kheMcI Ata. AgaLa cAlatAM mahAtmAjIe ema kahyuM hatuM ke sazastra baLavA karI zakAya ema nathI, tethI dezanI samakSa asahakAra ane satyAgraha sivAya khIne kAMI ja mArga nathI. tyArabAda samaya badalAyA che ane have hiMdanI prajA mATe talavAra kheMcavAnuM zakaya banyuM che. ApeNune ha ane gava thAya che ke hipte mukta karavA mATenu lazkara sarjI zakAyuM che ane nipratini enI saMkhyAmAM vadhArA thatA jAya che." hukUmata-e-AjhAda-hiMda ??. Tobara 11, 1943 sattaramI tArIkhe TapAla khAte Ayahi AMjanI eka navI tAlIma apaNI upADavAmAM AvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukUmata-e-AjhAda hiMda AjanA divasa mahAna che. hiMdu svAtaMtrya saMdha taraphathI khelAvavAmAM AvelI aitihAsika pariSadamAM AkhA pUrva eziyAthI AvelA pratinidhie hAjara hatA. DAI TAA gekIne khAte savAranA sADA daza vAge pariSadanuM kAmakAja AraMbhAyuM. zrI. Are. svAgatabhASaNa vAMcyuM ane karrala sI.e maMtrIne hevAla vAMcI saMbhaLAvyA. pachI netAjI maca upara AvyA ane doDha kalAka sudhI emaNe eka prANavAna ane preraka pravacana karyuM. hArA mAnavIonI virATa medanIne emaNe maMtramugdha karI nAkhI. AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakAra sthApavAnuM mahattva emaNe hiMdustAnImAM samajALyu. zrI. sI.e ene tAmila bhASAmAM anuvAda karyAM. e vizALa khaMDamAM jyAre netAe hiMdane vaphAdAra rahevAnA zapatha lIdhA tyAre di' ane khulaMda harSanAdonA paDachaMdAthI e AkhA ye oraDe gAjI rahyo. eka vakhate te emanA klimAM UminA evA Avega AvI gayA ke miniTA sudhI e kheAlI ja zakayA nahi...ane emanA avAjane e Avege kaThamAMthI bahAra ja nIkaLavA na dIdhA. e zapathanA ekeeka zabda ane e prasa MganI gaMbhAra pavitratAe emanA upara keTalI UMDI asara pADI hatI e ekAeka uchaLI AvelI e jabbara lAgaNIthI dekhAi AvI. DIkamAM khulada ane ghaDIkamAM mulAyama banatA, paNa satata makkama rahetA avAje emaNe nIce mujaba vAMcyuM: izvarane nAme. huM A pavitra sogana lauM chuM ke, hiMdu ane mArA ADatrIsa karoDa bAMdhavAne mukta karavA mATe huM, subhASacandrAjha, mArA vananA aMtima zvAsa sudhI, AjhAdInA dha yuddhane cAlu rAkhIza" ane ahIM e thabhI gayA. ema lAgyuM ke, jANe emanAthI nahi rahevAya, UrminA bhArathI e raDI paDaze. ame badhAM, eka eka jaNu, e segane zabde rAkhta, emanI sAthe ja, manamAM khelatAM jatAM hatAM. ame badhAM AgaLa namelAM hatAM. netAjInI vajra samI pratimAne jANe zArIrika rIte sparza karavAnI kAziza na karatAM hAIe! sAMbhaLanArAM badhAM ja, jANe emanA vyakitattvamAM bhaLI gayAM hatAM. sAya paDe to paNa saMbhaLAya evI zAMti vyApelI hatI. khIDelA hATha, khaMdha karelI AMkho ane utkaMThAthI bharapUra dehe ame, e, nijanI UrminA Avega upara vijaya meLave enI rAha joi rahyAM. gheADIvAramAM ja maMgala, gaMbhIra svare emaNe khelavAnuM zarU karyuM. 1. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1 www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda "hamezAM huM hiMdane khidamatagAra rahIza ane mArAM ADatrIsa karoDa hiMdI bhAIbahenanA kalyANanuM jatana karIza e ja mArI moTAmAM moTI pharaja raheze. svAdhInatA meLavyA pachI paNa, e svAdhInatA sAcavI rAkhavA mATe mArA lehInuM chellAmAM chelluM bindu reDavA mATe paNa huM hamezAM taiyAra rahIza." taMga vAtAvaraNamAM svasthatA AvI. ame pharIthI sahelAIthI, zvAsa laI zakayAM. pachI kAmacalAu AjhAda sarakArane dareka sabhya e vizALa pariSadanI samakSa Avyo. dareka jaNe A pramANe segaMda lIdhAH "Izvarane nAme huM A pavitra sogaMda lauM chuM ke, hiMdu ane mArAM ADatrIsa karoDa deza-bAMdhavane AjhAda karavA mATe, huM, ApaNa netA subhASacaMdrabAjhane saMpUrNapaNe vaphAdAra rahIza ane mArI jiMdagI tema ja mAruM sarvasva e kArya mATe kurabAna karavA mATe hamezAM taiyAra rahIza." tyAra pachI AjhAda hiMdanI sarakAranuM jAheranAmuM amArI samakSa vAMcavAmAM AvyuM hatuM. bhaviSyamAM hiMdanA itihAsamAM dezabhakta hiMdIonA zeNitathI lakhAnAra e etihAsika jAheranAmAne huM AkhuM ja ahIM noMdhI lauM. 1757 mAM baMgALAmAM aMgrejone hAthe pahelo parAjaya khAdhA bAda hiMdIoe ekaso varasanA gALAmAM aMgrejo sAthe satat ane sakhata laDAio laDyA karI. A samayano ItihAsa ananya vIratA ane kurabAnInAM udAharaNathI chalakAya che; e itihAsanA pAnAomAM baMgALanA sirAja-traHdalA ane mohanalAla, dakSiNa hiMdanA haidaraalI, TIpu sulatAna ane vela thApI, mahArASTranA A pAsAheba bheMsale ane bAjIrAva pezvA, ayodhyAnI begamo, paMjAbanA saradAra zyAmasiMha aTArIvAlA ane jhAMsInI rANI lakSmIbAI, tAtIApI, dumarAvanA mahArAja kuMvarasiMdha ane nAnAsAhebanAM nAma hamezane mATe sonerI akSare kotarAyelAM raheze. ApaNuM kamabhAge, ApaNuM pUrvajone zarUAMtamAM e khyAla na Avyo ke, aMgrejo AkhA hiMdane gaLI javA mAge che ane tethI temaNe duzmana sAme eka saMgaThita morace na ra. Akhare jyAre hiMdanA lokone paristhitinuM sAcuM bhAna thayuM tyAre temaNe ekatra thaIne jaMga upADyo ane 1857nI sAlamAM, bahAdurazAhanA jhaMDA nIce, svAdhInatAnA zahIde tarIke AkharI yuddha laDyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukumata-e-AjhAda-hiMda 1857 pachI, aMgrejoe hiMdI prajA pAsethI, baLajabarIthI hathiyAra khUMcavI lIdhAM ane emane mAthe damana ane trAsanuM cakra calAvyuM. thoDAka samaya sudhI prajA enAthI dabAyelI paDI rahI. paraMtu 1885nI sAlamAM hiMdI rASTrIya mahAsabhA (koMgresa)ne janma thatAM pharI pAchI navI jAgRti AvI. 1885 thI te gayA vizvayuddhanA aMta sudhI, hiMdanI prajAe gumAvelI AjhAdI pAchI meLavavA mATenA prayatnamAM zakaya hoya eTalI badhI rIte ajamAvI joI caLavaLa ane pracArakArya, briTiza mAlano bahiSkAra, trAsavAda ane bhAMgapheDa ane chelle, hathiyArasajaja baMDa paNa. A badhA prayatno tatkALa pUratA niSphaLa gayA. chelle 1920mAM niSphaLa banelI hiMdI prajA navA mArganI zodhamAM phAMphAM mAratI hatI tyAre mahAtmA gAMdhIjI asahakAra ane savinayabhaMganuM navuM zastra laine AgaLa AvyA. A rIte hiMdanA lokoe potAnuM rAjakIya AtmabhAna pAchuM meLavyuM eTaluM ja nahi paNa pharI eka vAra pitAnuM rAjakIya vyaktitva emaNe prApta karI lIdhuM. teo eka ja avAje bolavA lAgyA ane eka ja sarvasAmAnya dhyeya mATe saMgaThita nizcaya baLathI mathavA lAgyA. 193thI te 1939 sudhI, ATha prAMtemAMnA keMgresa pradhAnamaMDaLanA kArya dvArA, pitAnuM taMtra samAlI zakavA pote samartha che ene purAvo emaNe Ape. A rIte, A vizvayuddhane vakhate, hiMdanI mukti mATenA aMtima saMgrAmane meko barAbara pAkI gayo che... aMgrejI rAje potAnA chaLakapaTathI hiMdIone banAvI laIne tathA lUMTabAjI ane zeSaNathI temane bhUkhamarA ane mRtyunA mukhamAM dhakelI daIne hiMdI prajAnI zubhecchA sadaMtara gumAvI dIdhela che ane Aje e taddana DagamagatI sthitimAM jIve che. e kamanasIba rAjyanI chellI nizAnIono nAza karavA mATe eka ja jvALAnI jarUra che. e jvALA pragaTAvavI e kArya hiMdanI AjhAda phejanuM che. AjhAdInI upA UgavAnI ghaDI AvI pahoMcI che te vakhate, atyAre hiMdI lokoe emanI kAmacalAu sarakAra sthApIne e sarakArane jhaMDA nIce AkharI jaMga khelI le jeIe. paNa badhA hiMdI netAo jelamAM hovAne kAraNe tathA sarva hiMdIo sadaMtara zastravihoNA hovAne lIdhe khuda hiMdamAM kAmacalAu sarakAra sthApavAnuM athavA te evI sarakAranI netAgIrI nIce sazastra jaMga zarU karavAnuM zakya nathI. ethI, pUrva eziyAmAMnA "hiMda svAtaMtrya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda saMghe ", hiMdanA tema ja bahAranA sarva dezabhakta hiMdIonA TekAthI, e kArya upADI levuM joIe ane e saMghe UbhI karelI AjhAda hiMda phojanI sahAyathI AjhAdInuM AkharI yuddha khelavuM joIe. e enI pavitra pharaja che, dharma che. "hakUmate AjhAda hiMdane dareka hiMdIe vaphAdAra rahevuM joIe. e vaphAdArI meLavavAne ene adhikAra che. e hakUmata (sarakArI potAnA badhA ja nAgari. kone rAjakIya svAtaMtrya tathA samAna adhikAra ane samAna takenI bAMhedharI Ape che. AkhI ja prajA ane enA sarva vibhAga mATe sukha ane AbAdI prApta karavI, dezanAM badhAM ja bALakane eka sarakhI rIte saMbhALavAM ane paradezI sarakAre bhUtakALamAM kapaTathI poSelA sarva bhedane nAbUda karavA e eno makkama niradhAra che. " izvarane nAme, hiMdanA lokone eka prajAmAM palaTAvanAra bhUtakAlIna peDhIone nAme ane ApaNA mATe vIratA ane zahAdatano bhavya vAraso mUkI janAra sagata vIrene nAme ame hiMdanA lekine amArA jhaMDA nIce ekatra thavAnI ane hiMdanI AjhAdI mATe jaMga khelavAnI hAkala karIe chIe. aMgrejo ane hiMdamAMnA temanA maLatIAo sAme AkharI yuddha AraMbhavAnI ane e jaMga bahAdurI, vairya ane AkharI vijaya uparanI acala zraddhA sAthe khelavAnI ame hAkala karIe chIe. hiMdanI dharatI parathI duzamanane hAMkI kADhavAmAM Ave ane hiMdanA leke pharI eka vAra svAdhIna thAya tyAM sudhI A jaMga khelavAnI ame hAkala karIe chIe." A jAheranAmA nIce, ArajhI hakUmata-e-AjhAda-hiMda taraphathI nIcenI vyaktioe sahI karI cheH zrI. subhASacaMdra bejha-sarakAranA vaDA, vajhIre Ajhama ane yuddha tathA paradeza khAtAnA pradhAna; zrImatI lI-strIonA saMgaThana khAtAnA pradhAna; zrI. esa. e. Ayara-pracAra khAtAnA pradhAna leTenanTa e. sI. ceTarajI-nANu khAtAnA pradhAna; lephTananTa karnala ajhIjha ehamada, leninTa karnala ena. esa. bhagata, lephTananTa karnala je.ke. bhoMsale, lephaTananTa karnala gulajhArasiMdha, lephTananTa karnala ema. jheDa. kyAnI, lephaTananTa karnala e. DI. lokanAthana, lephaTananTa karnala ehasAna kAdIra, lephaTananTa karnala zAhanavAjha-lazkaranA pratinidhio; zrI. e. ema. sahAya-pradhAnanA darajajAnA maMtrI zrI. rAsabihArI bAjha saithI vaDA salAhakAra zrI. karIma ganI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukumata-e-AjhAda-hiMda zrI. devanAtha dAsa, zrI. DI. ema. khAna, zrI. e. yelApA, zrI je. thIvI, saradAra IzarasiMdha-salAhakAre; zrI. e. ena. sarakAra-dhArAkIya salAhakAra, netAjInA pravacanamAMthI paNa keTalAka phakarA huM ahIM utAruM chuM: chellA thoDAka mahinAthI hiMdamAMnI paristhiti ApaNuM kAryane sAnukULa nIvaDe e rIte badalAtI rahI che, je ke ene lIdhe prajAne te vadhu Apattio veThavI paDI che. "hiMdanA ghaNe bhAgamAM, khAsa karIne baMgALamAM, pravartatA dukALane lIdhe hiMdamAne rAjakIya asaMtoSa ane khaLabhaLATa ghaNo vadhI gayo che. lagabhaga cAra varasathI briTananA yuddhahetuo mATe hiMdanA khorAka ane bIjA sAdhanAnuM niyapaNe zeSaNa thavAne lIdhe ja, moTe bhAge, A dukALa Avyo che e cakkasa che. tame jANe che ke, ApaNuM saMdha taraphathI eka lAkha Tana cekhA, hiMdamAM bhUkhe maratA ApaNuM dezabAMdhavA mATe, maphata ane binazarate mekalavAnI 'phara' meM karI hatI ane e hatuM te pahele ja hate. paNa hiMdamAMnA briTiza sattAdhikArIoe e "opharane svIkArI nahi eTaluM ja nahi paNa badalAmAM, sAmI gALo dIdhI. tame kadAca jANatA haze ke, pahelI julAIthI te atyAra sudhImAM meM malAyA, tAIlenDa, barmA ane inDo-cAnAmAM eka karatAM vadhu vAra pravAsa karyo che. e dareka sthaLe, ApaNuM dezavAsIomAM mane je utsAhanAM darzana thayAM tene lIdhe mane prabaLa protsAhana maLyuM che, eTaluM ja nahi paNa mArI zraddhA. ane AzAmAM ghaNuM ja vadhAre thayo che. huM tamane e vAtanI paNa khabara ApavA mAguM chuM ke, ame AgAmI yuddha mATe yojanAo ane taiyArIo karIe chIe. e uparAMta yuddhottara punaracanA mATenI yojanAo ane taiyArIo karatA rahyA chIe. eMgle-amerikana ane temanA maLatIAone ApaNA dezamAMthI kADhI mUkavAmAM Avaze tyAre tyAM zI sthiti haze enI kalpanA ApaNane atyAre AvI zake che. tethI amArA vaDA mathake ame punarracanAnuM khAsa eka khAtuM ughAyuM che ane tyAM AgaLa yuddhottara punaracanAnA praznone abhyAsa karavAmAM Ave che. hiMdamAM ApaNI lazkarI pravRttio jema jema AgaLa vadhe tema tema, sAthe sAthe, jhaDapI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda punaracanAnuM kAma paNa AgaLa vadhatuM jAya te mATe atyArathI ja mANasone ame tAlIma ApI rahyA chIe. TUMkamAM, AjhAdInA AgAmI yuddhane mATe tathA tyAra pachI ApaNI upara AvI paDanAra kArya mATenI sarva taiyArIo atyAre ApaNe karI rahyA chIe ane e taiyArImAM koI jAtanI UNapa rahevA detA nathI. AjhAda hiMdanI AvI sarakAra hiMdamAM ja sthApI zakAI hota ane e sarakAre svAdhInatA mATeno AkharI jaMga AraMbhyo hatA te ghaNuM sAruM thayuM heta e dekhItuM che. paNa Aje hiMdamAMnI sthiti, ane badhA ja nAmAMkita ane sanmAnita netAo jelamAM che e bInA lakSamAM rAkhatAM, hiMdanI sarahadamAM kAmacalAu AjhAda sarakAranI sthApanA thAya evI AzA sevavI vyartha che. e ja pramANe svAdhInatA mATenA AkharI jaMganuM sajana athavA zarUAta paNa dezamAMthI thaI zake e AzA vyartha che. eTalA mATe pUrva eziyAmAMnA hiMdIoe e gaMbhIra kArya mAthe upADavAnuM che. ApaNA dilamAM leza mAtra paNa zaMkA nathI ke, jyAre ApaNI pharaja sAthe ApaNe hiMdanI sarahada oLaMgIzuM ane ApaNe rASTrIya jhaMDa hidanI dharatI para repIzuM tyAre AkhA hiMdamAM eka sAcI krAnita phATI nIkaLaze ane e krAnti hiMdamAMnI briTiza hakUmatane AkharI aMta ANaze. AjhAda hiMda phejanA sarjanathI pUrva eziyAnA AkhA AjhAdI Adelanane eka prakAranI vAstaviktA ane gaMbhIratA sAMpaDI che. jo A pheja UbhI karI zakAI na hota te pUrva eziyAmAM svAtaMtrya saMdha mAtra pracAra karanAra saMsthA ja banI raheta. paNa AjhAda pheja saI zakAI che eTale ja AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakAra sthApavAnuM zakya tema ja Avazyaka banyuM che. A sarakArane janma saMdhamAMthI thaye che ane ene hetu hiMdanI svAdhInatAne AkharI saMgrAma AraMbhavAne ane calAvavAne che. AvI kAmacalAu AjhAda sarakAra ubhI karavAmAM, ApaNe eka bAjue hiMdanI paristhitinI AvazyakatA paripUrNa karIe chIe ane bIjI bAjue ItihAsane pagale anusarIe chIe. thoDA vakhata pahelA ja ItihAsa joIe te, AIrIza prajAe 1916mAM, enI kAmacalAu sarakAra sthApI hatI. ceka lekee paNa gata mahAyuddha daramiyAna ema ja kareluM. turkoe mustaphA 70 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukUmata-e-AjhAda hiMda kamAlanI netAgIrI nIce, AnAlIo khAte pitAnI kAmacalAu sarakAra sthApI hatI..." ane pachI hajAre kaMThathI rASTragItanA bulaMda svare aneka jharaNuothI racAtI mahAnadInI jema ekatra banI vahevA lAgyA : zubha sukha cana kI barakhA barase bhArata bhAgya hai jAgA, paMjAba siMdha gujarAta marAThA drAviDa utkala baMgA, caMcala sAgara biMdha himAlA nIlA jamanA gaMgA, tere nita guNa gAe, tujhase jIvana pAe, saba tana pAe AzA; sUraja bana kara jaga para camake bhArata nAma subhAgA ! jaya he, jaya he, jaya he, jaya he, jaya he, jaya he ! saba ke dila meM prIta basAe terI mIThI banI, hara sukhe ke rahane vAle hara majhahaba ke prAnI, samada rapharaka miTAke, - saba goda terI Ake, gUMthuM premakI mAlA; suraja bana kara jaga para camake bhArata nAma subhAgA ! jaya he, jaya he, jaya he, jaya he, jaya he, jaya he! subaha savere paMkha paMkheru tere hi guna gAe, bAsa bharI bharapUra havAeM jIvana meM rUta lAeM, saba mila kara hiMda pukAre, jaya AjhAda hiMda ke nAre, piyArA deza hamArA ! 71 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda sUraja bana kara jaga para camake bhArata nAma subhAgA ! jaya he, jaya he, jaya he, jaya he, jaya he, jaya ho! bhArata nAma subhAgA! 22 okaTobara, 1947 Aje amAre divasa hata netAjIe dhvaja pharakAvyo ane " jhAMsInI rANI" nAme lazkarI TukaDInI chAvaNInuM udaghATana karyuM. AjanA divasanI pasaMdagI barAbara hatI. jhAMsInI rANIne e janmadivasa hato. e ja divase pUrva eziyAnI vartamAna jhAMsInI rANIonA punarjanma TANe netAjIe dAyaNanuM kAma karI batAvyuM. barAbara sAMje pAMca vAgye netAjI AvI pahoMcyA. zrImatI sI. je amArA nAna strI-vibhAganAM pramukha che, temaNe temane satkAryA. kepTana zrImatI ela. netAjInI sAthe hatAM. temaNe amArI salAmI (gArDa opha nara)ne nirakhI. temaNe rASTradhvaja pharakAvyo. hAthamAM rAIpha sAthe, pratimAenI jema nIrava UbhAM rahIne, ame temanuM bhASaNa sAMbhaLyuM. yuddhabhUmimAM laDanArA sainike banavAnI amArI yogyatA saMbaMdhe netAjInA mana upara pratikULa chApa kadAca paDI jaze evo amArA manamAM bhaya hato, eTale temanA bhASaNa vakhate ame jANe zvAsa paNa levAnuM baMdha karyuM hoya evI zAMtatA - ane stabdhatA jALavI hatI. netAjI belyA : bahene ! jhAMsInI rANI TukaDI chAvaNInuM udaghATana e pUrva eziyAmAMnAM ApaNuM AMdolananI pragatimAM eka mahatvanuM sImAcihna che. ApaNuM rASTranuM punaruthAna karavAnA mahAna kAryamAM ApaNe lAgI gayA chIe. ane tethI ApaNI strI janatAmAM navA jIvanane saMcAra thAya e kharekhara baMdhabesatuM che. "ApaNe bhUtakALa mahAna ane kIrtivate che. bhAratano bhUtakALa je tejasvI na hatI te teNe jhAMsInI rANu jevI vIrAMganAne utpanna karI na heta." 72 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukUmata-e-AjhAda-hiMda e ja rIte prAcIna bhAratanI maitreyI, mahArASTranI ahalyAbAI, baMgALanI rANa bhavAnI, rajhiyA begama tathA nUrajahAM jemaNe hiMdamAM briTiza rAjya pUrvanA tAjetaranA ja aitihAsika kALamAM tejasvI rIte rAjakAryabhAra calAvyo hatA evI vyakitao paNa bhArata nipajAvI che. hiMdabhUminI phaLadrupatA para mane pUre vizvAsa che. mane khAtarI che ke bhUtakALanI peThe hiMda paNa jarUra bhAratanI nArIlatA upara uttama puSe ugADaze. "A prasaMge mAre jhAMsInI rANu saMbaMdhe cheDA zabdo kahevA joIe. jyAre jhAMsInI rANIe pitAnI laData zarU karI tyAre te mAtra 20 varSanI hatI. 20 varSanI vayanI eka chokarI ghoDesavArI kare ane khullI laDAImAM khaDaga vIjhI jANe ene artha zuM te tame kalpI zakaze. tenAmAM keTaluM zreya ane ke jusse haze te paNa tame sahelAIthI samajI zakaze. tenI sAme je aMgreja senApati lagyo hato teNe kahyuM che ke "te baLavAkhomAM uttama ane vIttama nArI hatI. pahelAM te jhAMsInA killAmAM rahIne laDI, ane jyAre kille gherAye tyAre te eka lazkarI TukaDI sAthe nAsI chUTIne kAlpI gaI, jyAMthI paNa teNe laDAI AgaLa calAvI. e yuddhabhUmimAMthI paNa jyAre temane pAchA haThavuM paDayuM, tyAre teNe tAtyA Topene sAtha karyo. vAliyaranA killA para hale karIne tene kabaje lIdhe ane te killAne yuddhamathaka tarIke upayoga karIne teNe yuddha AgaLa calAvyuM; ane e chellI tathA mahAna laDAImAM te laDatAM laDatAM mRtyu pAmI. durbhAgye jhAMsInI rANI hArI gaI te tene parAjaya nahoto paNa hiMdane parAjaya hato. te mRtyu pAmI paNa tene jussa kadApi mRtyu pAmI zakatA nathI. punaH eka vAra hiMda jhAMsInI rANune utpanna karI zake ane tene vijaya bhaNI kUca karAvI zake." Aje ame chAvaNImAM 15 strIo chIe. A vaDI chAvaNuM che. tAleMDa ane brahmadezamAM strIonI bIjI chAvaNIo paNa che. ame ekalA malAyAmAMthI 1000 strI-sainike ekatra karavAnuM mAthe lIdhuM che.' rAtre jyAre huM cAlatI ghera gaI tyAre huM mAranI peThe kAM to nAcatI hoIza ane mAthuM UMcuM rAkhIne jatI hoIza. pI. e mArI jarAka majAka paNa karI paNuM mane te majAkanI darakAra nathI. amArA jevI sainika strIo tarapha AvuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda tiraskArabharyuM valaNa jUnA vicAranA mardo batAve che te temanI pikaLa murabbIvaTa hoya che. paraMtu pI. thoDo vakhata javA de, ane ame tamane batAvI ApIzuM ke ame kharekhara majabUta sainike banI zakIe tevI chIe. te vakhate tamane samajAze ke nAnI chachuMdara ke moTA UMdarane joIne cIsa pADI nAsatI bhIru barI badalAIne enI jhAMsInI rANI banI gaI che ke je potAnA deza mATe, pitAnI dezabhakti mATe zatrune vAta karatAM paNa acakAze nahi.. okaTobara 23, 1943 jApAnanI sarakAre amArI AjhAda hiMda sarakArane mAnya rAkhI che ane "AjhAda hiMda sarakAranuM dhyeya-hiMdanI saMpUrNa AjhAdI-siddha karavA mATenA AjhAda hiMdu sarakAranA tamAma prayatnamAM zakaya hoya eTale badhe sahakAra ane sahAya ApavAnuM vacana ApyuM che. huM hamaNu chAvaNImAM rahuM chuM, DrIla, vyAyAmane ane baMdUka calAvavAnI tAlImane amAre jide kAryakrama zarU thaI gayo che. mane kahevAmAM AvyuM che ke mAre amuka vadhu kalAka tAlIma laIne, aphasara tarIke taiyAra thavuM, ane huM e karavAnI chuM. amAruM lazkara hiMdamAM AgaLa vadhatuM jAya tyAre mukta thayelA pradeza mATe vahIvaTa calAvanArA taiyAra karavA mATenuM tAlIma kendra paNa khelavAmAM AvyuM che. khUba ucca lAyakAtavALA mANasone ja levAmAM Ave che. emAM Tekanizyano che ane vahIvaTa-niSNAta paNa che.. okaTobara 15, 1947 gaI rAtre barAbara bAra vAgyA pachI pAMca miniTe AjhAda hiMda sarakAranA pradhAnamaMDaLanI bIjI beThakamAM nIcene TharAva sarvAnumate pasAra karavAmAM AvyoH AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakAra briTana ane yunAITeDa sTeTasa sAme yuddha jAhera kare che." jyAre netAjIe A vAta, gaI kAle sAMje, bhavya myunisipala mahAlayanI sAmenA medAnamAM maLelI virATa sabhA AgaLa jAhera karI tyAre harSanAda ane jayajayakAranAM sUtrothI jANe AkAza bhedAI gayuM ane pramatta pikAnA avAjee e samAcArane vadhAvI lIdhA. pUrA pA kalAka sudhI pacAsa hajArathI vadhu mANasonI e virATa medanIne utsAha adamya hato. keTalI ye jagyAe utsAha 74 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukamata-e-AjhAda hiMda ghelI e medanIe "koIna" teDIne maMca sudhI pahoMcavAno prayatna karyo, ane jyAre netAjIe emane kahyuM ke jyAM che tyAM UbhA rahe ane tamArI saMmati hAtha UMcA karIne darzAve" tyAre UMcA thayelA hAthanuM eka vizALa vana UbhuM thaI gayuM. pachI phejanA sipAhIoe emanI baMdUka UMcakI ane pitAnA khabhA upara UMcI karI tathA saMgInA eka virATa samUhathI pitAnI saMmati ApI. e dazya huM koI divasa bhUlI zakIza nahi. meM paNa mArI saMgIna khullI karI ane ene UMce dharI rAkhI. pAgalapaNe ame amAre yuddha-nAda pikArI rahyAM hatAM, "cale dillI, cale dillI." tAkubetusI samakSa pAdaMga khAte gaI kAle phejanI lazkarI kavAyata paNa goThavavAmAM AvI hatI. barAbara sADAdaza vAge netAjI AvyA. e ekadama niyamita che, samaya pAlana karanArA che. potAnA pradhAnamaMDaLanI sAthe netAjIe phejanuM nirIkSaNa karyuM ane salAmI lIdhI. haiyuM hacamacAvI nAkhe evA atyaMta preraka bhASaNathI emaNe sainikonA jassAmAM AbhacUmatI bharatI ANI. amArI TukaDI paNa tyAM hatI. je netAjIe dezane mATe mAruM mAthuM kApI ApavAnI mAgaNI karI hatI, te, meM e ne e vakhate, tyAM ja mAruM mastaka samapyuM hota. netAjIe kahyuM ke "janI makasada eka ja che. hiMdane mukta karavuM. jo aMtima mukAma eka ja cheH dillIno jUno lAla kile. emaNe e paNa pUchayuM ke koI evuM che kharuM ke je utsAhanA prAraMbhika pUrathI kheMcAIne phojamAM joDAI gayuM hoya ane have emAMthI nIkaLI javA mAgatuM hoya? je koI hoya te te sApha sApha kahI de ane phejamAMthI nIkaLI jAya. pitAnI svataMtra munasarIthI joDAyelA mukta mAnavIonuM lazkara A pheja che ane raheze e aMge koI jAtanI zaMkA rahevI joIe nahi. A bAbatamAM koI paNa jAtanI baLajabarI na thavI joIe." AgaLa cAlatAM emaNe kahyuM ke "duniyA jue ke koI mANasa phejamAMthI nIkaLI javA IchatuM nathI." emanA vyAkhyAnane eka Akho phakaro huM nIce utAruM chuM: jyAre AjhAda hiMda pheja pitAnuM yuddha zarU karaze tyAre e enI pitAnI sarakAranI netAgIrI nIce ja karaze; ane jyAre te hiMdamAM kuca karaze tyAre mukta thayelA pradezanI hakUmata, ApoApa, ApaNI AjhAda sarakArane 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda hastaka Avaze...hiMdanI mukti hiMdI prayatna ane kurabAnIthI ja siddha thaze, ApaNI peAtAnI ja phAjathI siddha thaze." okaTobara 1, 43 jAlAna ane besAra sTeDIama khAte, jyAM netAjIe gaI kAle eka navA mAracA upara vijaya meLavyeA, tyAMnA preraka banAvAnI noMdha mAre karavI ja joie. netAjI jyArathI zveAnAnamAM AvyA tyArathI emanA upara paisA ane anya bheTAne varasAda varasyA ja kare che, pazu eTale phALA emane pUrato lAgata nathI. eTale netAjIe gaI kAle sTeDIama khAte eka khAsa apIla" dhanavAna hiMdI vepArIone uddezIne karI. netAjI gA~ AjhAda hiMda phojamAM svecchAe joDAyelA ane atyAre tAlIma letA mANusA tarapha najara karo. emane khabara nathI ke hiMdane AjhAda baneluM jevA mATe emanAmAMthI keTalA jaNA jIvatA raheze. emanA lAhInuM chellAmAM chelluM TIpuM reDI devAnA eka mAtra vicArathI teo taiyAra thaI rahyA che. javuM te svAdhIna hiMdumAM, nahiM te maravuM-e eka mAtra vicArathI te sajja thayA che. emane mATe pIchehaTanA kAryakrama che ja nahiM. .. "kAM to vijaya prApta karavA ane kAM to lohInu AkharI bindu vahAvI zahIda thavuM, e dhyeya mATe,jyAre AjhAda hinda phAja tAlIma lai rahI che tyAre paisAdAra lAkA mane pUche che ke sAdhanAnA sarvAMgI saMgaThanane atha emanA dhananA pAMca ke daza TakA jeTalA thAya ke kema ? TakAnI vAte karanAra e mANusAne huM ema pUchuM chuM ke ApaNe zuM ApaNA sainikAne ema kahI zakIe ke laDatI vakhate tame tamAruM daza TakA jeTaluM ja lAhI reDo ane bAkInuM bacAvI lejo / "garIba lekA svecchAe AvIne, hAMzapUrvaka potAnuM sarvasva ApI daI rahyA che. cAkIdAro, dhAmI, hajAmeA, nAnI hATaDIvALA ane gAvALA jevA ethIye garIba varganA hiMdI emanI pAse je kaMI hatuM te badhuM ApI devA AgaLa AvyA che; ane e uparAMta, emanAmAMnA keTalAya tA phojamAM jADAyA paNa che. 76 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hakUmata-e-AjhAda-hiMda "AmAMnA keTalAka garIba mANasoe mArI pAse AvIne, emanI pAse je kaMi rokaDa rakama hatI te badhI ja ApI dIdhI che, eTaluM ja nahi paNa emanI seviMga benkanI pAsabUka paNa mane soMpI daIne, AkhI jiMdagInI sava bacata kamANI mane daI dIdhela che. malAyAnA hiMdIomAM evA dhanike nathI zuM ke jeo e ja rIte AgaLa AvIne kahe ke "A rahI mArI baeNnka-bUka-hiMdanI AjhAdInA kArya mATe !" "hiMdI prajA Atma-bhoga ane kurabAnInA AdarzamAM mAne che. hiMduemAM saMnyAsIne Adarza che ane muslima birAdaramAM phakIne Adarza che. ADatrIsa karoDa mAnavaAtmAone mukta karavA karatAM vadhu mahAna, vadhu umadA ane vadhu pavitra bIjuM koI kArya hoI zake kharuM? malAyA pAsethI huM atyAre daza karoDa rUpiyAnI mAgaNI karuM chuM. malAthAmAMnI hiMdI milakatanA daza TakA jeTaluM ja e che." jyAre phALe zarU thayo tyAre lagabhaga sittera lAkha Dolara te tyAM ne tyAM bhegA thaI gayA. tyAra pachInA covIsa kalAkamAM bhegI thaelI kula rakamane AMkaDe eka karoDa ne trIsa lAkha jeTalo che. jarmanInA paradezapradhAna, hera phena ribana pe netAjIne eka sattAvAra tAra mokalIne jaNuvyuM che ke jarmana sarakAra navI sthapAyela AjhAda hiMda sarakAne mAnya rAkhe che. e ja rIte AjhAda barmA ane AjhAda philipInanI sarakAre AjhAda hiMda sarakArane mAnya rAkhela che. okaTobara 18, 104 netAjIe Aje duniyAnA akhabAranaveza samakSa nAna kalabamAM nIce pramANe kahyuM: AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakAranI sthApanAthI mArA rAjakIya jIvanuM bIjuM svapanuM sAcuM paDayuM che. paheluM svapanuM rASTriya, krAtikArI lakara UbhuM karavAnuM hatuM. have mAtra eka ja savanuM saphaLa thavuM bAkI che. e che yuddha khelIne amArI AjhAdI prApta karavAnuM..... AkhI Alama jANe ja che ke rASTrIya hiMda te keTalAya samayathI briTananI sAme jhUjhI rahyuM che. tema chatAM, AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakAra pahelI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda ja vAra sthapAI che, eTale, briTana ane amerikA pratyenI amArI valaNa spaSTa karavA AvI jAherAta Avazyaka che. yuddhanI A jAherAtane pracArakAryane nusakhe na samajaze. ame amArAM kAryothI batAvI ApIzuM ke ame je kahIe chIe te karavA mAgIe chIe. e nirNayane amalamAM mUkavAnI amArI zakita viSe zraddhA je mane na heta te huM, pate to, evo nirNaya karavAmAM bhAga leta ja nahi." - navembara 8, 1943 netAjIne AIrIza prajAsattAkavAdIo taraphathI abhinaMdanane saMdeze maLyo che. e vAMcI e harSa-romAMcita banelA. saMdezo Avyo tyAre huM oNphisamAM ja hatI. emaNe amane te vAMcI saMbhaLAvyo ane kahyuM ke "A tAra joIne AvaranA nIlamanIlA TApumAM meM je aneka mitra banAvyA che te sau, tema ja zahAdatanAM smaraNathI aMkita thayelAM, meM joyelAM, e dezanAM sarva pavitra sthaLe mArI najara samakSa taravare che. ApaNuM kArya paNa pavitra che. ApaNI mAgaNI paNa ApaNuM janma-hakka mATe che. ApaNe, paNa, ene mATe kurabAnInI kiMmata ApavA taiyAra chIe. tethI, ApaNe paNa vijaya thavo ja joIe. je Ayara mATe svAdhInatA AvI, te hiMdane mATe paNa te AvavI ja joIe." kozIA, cIna ane manyuoe amArI AjhAda hiMda sarakArane mAnya rAkhI che. navembara 8, 1947 netAjI pitAnA sTAphanA mANasa sAthe Tekiye gayA che. pI. paNa emAM che. bahuda pUrva eziyAnI prajAonI pariSada tyAM maLe che. netAjIe e pariSadamAM pratinidhi tarIke hAjara rahevAnI nA pADI che. e tyAM nirIkSaka" tarIke gayA che. amArI sarakAra kAmacalAu sarakAra ja che ane tethI hiMdanI bhaviSyanI AjhAda sarakAra aMge AjathI te koI jAtanI javAbadArImAM na ba dhAI jAya e prakAranA amArA valaNa sAthe e baMdhabesatuM che. pariSadamAM AdipAda Do. bA moe rajU karelA svAdhInatA mATenA hiMdanA jagane pUre Teko Apate TharAva pasAra thayuM che. hiMdI praznonA jANItA 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "hukumata-e-AjhAda hiMda jApAnI niSNAta DA. cumerI ekAvAe jAhera karyuM che ke hiMdanI svataMtratA e pUrva eziyAnI zAMti mATe anivAryapaNe Avazyaka che. jApAnanI sarakAre AMdAmAna ane nikobAra TApuo AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakArane soMpI dIdhA che. janarala TejAe e aMgenI rItasara jAherAta pariSadamAM karI che. netAjIe akhabArI mulAkAta ApI che. emAM e kahe cheH AMdAmAna TApuo hiMdIone mana briTiza ghUMsarImAMthI mukta thanAra prathama pradeza tarIke mahattvanA che. e pradeza prApta thavAthI, AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakAra nAma tema ja hakIkatanI dRSTie rASTrIya svarUpa prApta kare che. AMdAmAnanI mukti pratIka samI che, amAre mana eka zukana samI che, kAraNa ke e TApune aMgrejo rAjakIya kedIone dezanikAla karavA mATe hamezAM vAparatA hatA. briTiza sAmrAjyane uthalAvI pADavAnAM kAvatarAM karavAnA Arepasara jiMdagIbharanI sajA pAmelA meTA bhAganA rAjadvArI kedIo-jemanI saMkhyA seMkaDonI che-e badhAne A TApumAM pUravAmAM AvyA hatA. paMca krAMti vakhate jema rAjadvArI kedIone pUranAra perisane gojhAre "besTIlane killo sara karavAmAM Avyo hato ane rAjadvArI kedIone mukata karavAmAM AvyA hatA te ja rIte ApaNA dezabhakatane ghaNuM veThavuM paDayuM che. AMdAmAnanA TApue svAdhInatA mATenI hiMdanI laDatamAM mukata thanAra prathama pradeza che. dhIme dhIme, hiMdanI vadhu ne vadhu bhUmi mukta thatI jaze, paraMtu pahele hAtha Avela dharatIne pradeza hamezAM ghaNo maharavane hoya che. ame "AMdAmAna TApuone zahIdenI smRtimAM "zahIda TApunuM nAma ApyuM che ane "nikebAra" TApune "svarAja" TApunuM nAma ApyuM che...... ame UMce mastake TaTAra UbhA chIe. pUrvamAM ke pazcimamAM kAIthI paNa UtaratI sthiti ame svIkAratA nathI. iTalInI sarakAre amArI AjhAda hiMdanI kAmacalAu sarakArane mAnya rAkhI che. Disembara 1, 1947 malAyA zAkhAnA pramukha zrI. TI. nI sAthe huM paMdara divasa pravAse gaI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda amArA jaMganA A chellA tabakkAmAM malAyAnA saMghe ghaNo mahatvano bhAga bhajavavAne che. amArI phejano amuka bhAga to uttara tarapha mokalI paNa devAmAM Avyo che. atyAre epha. barmAmAM che. amArI sarakAre briTana ane amerikA sAme yuddha jAhera karyuM che-ane "samAdhAna" zabdane amArA zabadakAzamAMthI chekI nAMkhavAmAM Avyo che. malAyA e amAruM, pITha saMbhALatuM, najIkanuM vaDuM mathaka thaze. amArI sarakAra ane phejane sakriya ane jIvanta rAkhavA mATe dhananI ane sipAhIonI aNakhUTa dhArAe ahIMthI vahetI rAkhavI paDaze. netAjInA Agamana bAda, "svAtaMtrya se la"nuM kAma pAkA pAyA upara mUkavAmAM AvyuM che. saMdhanI ekakeeka zAkhA ane upazAkhAmAM taLIo-jhATaka punarvyavasthA karavAmAM AvI che. Avate varSe malAyAmAM pheja mATe viza hajAra svayaMsevaka sipAhIo maLavA joIe e kavoTA" netAjIe nakakI karI Apyo che. dareka hiMdIne ame lazkarI tAlIma ApavAnuM zarU karyuM che-te phejamAM joDAya ke nahi to paNa. aMgrejoe je tAlImathI hiMdIone eka varasa sudhI vaMcita rAkhyA e tAlIma, amArI prajAkIya sarakAra, koI paNa jAtanAM baMdhana mUkayAM vinA sau koIne Ape che. ApaNe hiMdI prajAne lazkarI ane vIra prajA banAvavI joIe tathA aMgrejoe ApaNuM upara je kalaMka mUkayuM che te dheAI nAkhavuM joIe. mane vaLI ema paNa lAge che ke ame sarva prakAranI zakayatAo mATe AgaLathI taiyAra thaI rahyA chIe. amArA saMdhanA sabhyonI saMkhyA khUba vadhI gaI che. netAo Icche che ke dareka hiMdI ene sabhya thAya. atyAre nAnamAM kula hiMdI vasatine copana TakA jeTalo mANase saMdhanA sabhyo che. jAheramAM kula hiMdI vasotanAM chAsaTha TakA jeTalA mANase saMdhanA sabhyo che. malAkakAmAM kula hiMdI vasatinA sATha TakA jeTalA sabhyo che. saMghanI zAkhAonuM kArya sAmAjika kalyANa, , rAjakIya pracArakArya, phejamAM bharatI, nANuM ekaThAM karavAM, sAMskArika pravRttio karavI-e jAtanuM che. mArI chellI mulAkAta pachIthI te hiMdustAnInA vargonI saMkhyA paNa ghaNI vadhI gaI che. hiMdIonI dareka vasAhatamAM hiMdustAnInA vargo che. hiMdustAnI zIkhavA prayatna karatAM strIpuruSo jyAM na hoya evuM eka paNa sthaLa meM kayAMya joyuM nathI. aMdaranA bhAganI vasati moTe bhAge tAmila che.'eTale A vastu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukumata-e-AjhAda-hiMda emanAmAM AvelA prabaLa rASTrIya juvALane eka ciTha samI che. kaulAlapuramAM te hiMduratAnI zIkhavA mATenA pATha dhvanivardhaka yaMtro dvArA ApavAmAM Ave che. Ane artha e nathI ke bALako mATe tAmila bhASAnI nizALa nathI. rAmakRSNa mizana paNa hiMdustAnI pracAranuM kAma kare che ane saMdhane ghaNI rIte sahAyabhUta bane che. hiMdanA A "mizanarIo" kharekhara vatanaparasta che ane pIDita mAnavajAtanI emanI sevA uttamottama yUropiya mizanarIonAM kAmane sahelAIthI AMTe evI che. johara ane malAkakAnA pravAsamAM zrI. ke. amArI sAthe joDAyA hatA. e bahu jussAdAra bhASaNakartA che. emaNe mane kahyuM ke saMdhanA sabhya thavA mATenA billAonI mAgaNI ghaNI ja moTI che kula sabhyone AMkaDo lagabhaga be lAkha ne pacIsa hajAranI saMkhyAe pahoMcyo che. saMdhanA sakriya kAryakartAo mATe AchA bhUrA raMganI paTIvALe eka nave bile dAkhala karavAmAM Avyo che. emaNe mane kahyuM ke ekalA malAyAmAM ja evA paMdara hajAra bilAo te apAI paNa gayA che. e bilA saMdhane mATe covIse kalAka kAma karanArA kAryakartAone ja apAya che. kAryakartAo game te kAma karatA hoya ane judAM judAM kAmanuM mahatva game eTaluM ochuMvatuM hoya paNa "billo" dhAraNa karanAra badhA ja mANaso samAna che ane ekabIjAne bhAI tarIke mAne che. hiMda svAtaMtrya saMdha"nI silanazAkhAe paNa kAma zarU karI dIdhuM che. pUrNa svarAja" amAruM dainika akhabAra ghaNuM lokapriya che. jayAM jyAM hiMdIo vAMcI zake che tyAM khUNekhUNumAM e pahoMcI gayuM che. "jaya hiMda"- aThavADika paNa lekamAM khUba mAnItuM banyuM che. penAganI sabhAmAM daza mini8mAM enI so nakala mArI pAsethI vecAI gaI hatI; ane mArI jevAM te e akhabAra vecanAra bIjA keTalAMye hatA. Disembara 10, 1943 amArA "hiMda svAtaMtrya saMdha"nA kAmamAM badhI ja kAmo ane jAtiene keI ajaba sumeLa ane saMpa sthapAyo che. kemavAdane koI aMza sarakho paNa nathI. muslima, hiMdu, khristI, yahUdI, DogarA-badhA ja sAthe maLIne kAma kare che.. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda amArI badhI ja chAvaNIomAM ame kAma praznano koI adabhuta ukela lAvyA chIe. amArI " jhAMsInI rANa" chAvaNImAM ame badhAM jamAMsAhArI tema ja nirAmiSAhArI sau kaI-eka paMgatamAM eka sAthe jamavA besIe chIe. pahelAM darekane nirAmiSa (mAMsa vinAnuM) bhojana pirasAya che. pachI jemane joIe temane mATe mAMsa ane marachInI vAnIo pirasAya che. ame, badhAM ja, taddana haLImaLIne besIe chIe. kherAkanI bAbatamAM uccanIcanA bhedane eka sapATe sApha karI nAkhavAmAM AvyA che. zarUAtamAM e eka moTo keyaDe hato. paraMtu "hiMda svAtaMtrya saMghe" e mATe uparAuparI sabhAo karI ane vatanaparastI upara bhAra mUkI prajAne e mArge keLavI dIdhI. A bAbatamAM amane je phatteha sAMpaDI che, te briTananI bhAgalA pADIne rAjya karavAnI duSTa nItine bhegA thaI paDelAM hiMdamAMnA amArA bhAIonI AAMkha ughADe evI che. jyAre AjhAdIne mukAma najara samakSa dekhAze tyAre komavAda enI sAme ja avasAna pAmaze. 1921nA asahakAra ane khilAhatanA divasomAM hinduone muslima moimAM ane muslimone hindu dhArmika prasaMgoe paraspara AmaMtraNa maLyAM ja hatAM ne ! rAjakIya dhyeya jemane na hoya, AjhAdInI Arajhu jemane na hoya evA gulAmamAM ja komavAda kAlI zake che. kemavAda, e dhanavAna ALasuone zokha che ane e dhanavAna ALasuo dezanA zatru che. meM khUba mahatvanI vAta sAMbhaLI che. zrI. ke.e mane e kahI che, eTale ene na mAnavAnuM kaI kAraNa nathI. "hiMda svAtaMtrya saMghe" subhASabAbunI netAgIrI nIce je jambara tAkata jamAvI che enAthI jApAnIo gabharAya che. hiMdI svAdhInatA aMge netAjI AvI sadaMtara rASTrIya valaNa akhatyAra karaze evI emanI gaNatarI nahatI. jyAre jyAre netAjIne jarA paNa zaka paDe che ke jApAnIo amane ramakaDAM banAvavAnI koI cAla cAlI rahyA che, tyAre dareka vakhate netAjI emanI e cAla UMdhI vALe che ane enAM pariNAma paNa Ave che. cALIsa hajAra karatA moTI saMkhyAnI pheja ame kema rAkhI na zakIe enuM kAraNa have samajAya che. vadhu moTI saMkhyA thavA devAnI jApAnI nA pADe che. vaLI phejanA senikone roja-ba-rojanI jarUrIAte mATe taiyAra vastuo meLavavAnI paNa takalIpha che. jApAnIo evAM bahAnAM kADhIne chaTakI jAya che ke emanA pitAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukUmata-e-AjhAda--hiMda sainikAne mATe paNa taMgI che! eTale netAjIe khAramAM rahelA jaththA tarapha nirdeza karyo. jApAnIoe zaherIonI jarUrIAtenuM bahAnuM batAvyuM ane khUjArAmAM mApadhI ane bhAvaniyamana karavAnI AvazyakatA AgaLa dharI. zrI. ke. e mane kahyuM ke netAjI A prazna aMge dhaNA mUMjhAyelA che. jhAMsInI rANI'' TukaDI mATe amane, je chellA dhAbaLAnA jaththA maLyeA te kALAM bajAramAMthI kharIdAyelA hatA ! Disembara 27, 1943 9, nArIsa rADa khAtenA kSAnAna rASTrIya zALAnA inAmavaheMcaNInA meLAvaDA prasa Mge netAjI hAjara rahyA hatA. e vakhate eka nAnI patrikA vaheMcavAmAM AvI hatI. emAM zALAnA rASTrIyatva viSe lakhavAmAM AvyuM hatuM ane nIcenA viSaye tyAM zikhavAya che ema jaNAvavAmAM AvyuM hatuM : hindustAnI, hiMdanA rASTriya pratihAsa, gAMdhIjI, tilaka, naherU, sI. Ara. dAsa jevA mahAna netAeAnAM jIvanacaritrA, hiMdanI bhUgALa, saMgIta ane rASTragItA, prAkRtika abhyAsa, hastakaLA ane citrakAma, gaNita, Arogya, bAgakhAnI, naitika tAlIma, zArIrika tAlIma ane ramatA, sASTra banAvavAnA, zAhI banAvavAnA ane IlekaTropleTIMganA hunnaro, pANI svaccha karavAnuM zAstra, bAI sIkala, grAmeAphAna ane ghaDiyALa durasta karavAneA hunnara. prAthamika lazkarI tAlImane paNa DrilamAM samAveza karavAmAM Ave che. zALA sahazikSaNa Ape che ane bAra varSa tathA enI uparanAM EokarAchokarIone emAM levAmAM Ave che. sAMjanA be kalAka mATI uMmaranAM mANasAne akSarajJAna ApavAmAM Ave che. pahelAM zALAmAM eka DaoNlaranI nAnI evI phI hatI; paNa have e kau kADhI nAkhavAmAM AvI che. amArI phAja krAMtikArI senA tarIke karasarathI rahe che. kana`lanA pagAra dara mahine aDhIsA rUpiyA che ane mejaranA dara mahine ekasA paMcyAzI rUpI jeTalA che. khArAka ane kapaDAM Aja taraphathI maLe che. paNa ame sAcA krAMtikArIonI jema rahIe chIe ane bacAvI zakAya eTalA badhA paisA sAnA ALAmAM ApIe chIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 23 www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda A varasanI Akhara sudhImAM amArA kula phALA 77, 27, 947, DaeNlara jeTalA thayA. A khAkhatamAM malAyAmAM sauthI mekhare zyAnAna che. eNe egaNutrIza lAkha, ceArANuM hajAra rUpiyA ekatra karyAM che. ane A rakamamAM, bheTa tarIke AvelAM dhareNAM ane seAnArUpAnI je cIjo AvI che tene te samAveza ja nathI thatA. enI kiMmata yAzI hajAra Dolara jeTalI thAya che. amArA mukhya hisAbI asara zrI. ema. pAsethI mane A AMkaDA maLyA che. netAjI jyAre tAjetaramAM penAMga gayA tyAre tyAMnI jAhera sabhAmAM emaNe AjhAda sarakAra mATe nANAnI mAgaNI karI. zrotAsamUhamAMthI eka juvAna nAkare AgaLa AvIne netAjIne eka cAMdInI nAnI phUladAnI bheTa ApI kahyuM ke "mArI pAse kaIM paNu kImatI cIja hAya to te A ja che ane e mArI sadgata mAe mane ApelI che.' netAjIe vizALa janamedanI samakSa e phUladAnInI AkhI ye vAta kahI saMbhaLAvI ane enuM lIlAma karyuM. emaNe kahyu` ke pacIza hajAra DaoNlara karatAM ochI mAgaNI te pete svIkAraze ja nahi. mAgaNIo upara te upara caDatI gai. chevaTa e phUladAnInA eka lAkha ne pAMca hajAra DaeNAlara UpayA 1 netAe Aja pahelI vAra AjhAda hiMdanI dharatI zahIda dvIpa upara UtaryA: hiMdI krAntivIrAnI eka rIte banI rahela pATa blera upara emaNe triraMgI dhvaja caDAvI dIdho ! jaya hiMda ! Disembara 30, 1943 upara paga mUkayA. e kahIe tA tapAbhUmi jAnevArI 4, 1944 kana'la khI.e amArI 'rANI jhAMsI' paTaNAnI chAvaNInI mulAkAta lIdhI. lazkarI zista viSe temaNe amArI samakSa pravacana karyuM. saMdhanA pratinidhie chAvaNInI mulAkAte AvyA hatA. kaeNpTana ele. temane saune AgrahabharI vinaMti karI ke jhAMsI rANI' palaTaNa mATe khane teTalI zikSita bahunAnI bharatI karaze. Aje selAMgAra sTeTamAMthI cha navI raMgo amArI chAvaNImAM AvI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hukUmata-e-AjhAda hiMda e kaulAlapuramAMthI AvI. kaulAlapuramAM jillA rAhanachAvaNI udhADavAmAM AvI che. eka hajArathI vadhAre mANase lAbha laI rahyA che. velphara saeNnTrala hospiTalamAM gayA aThavADiyAmAM 441 dardIe dAkhala thayA. takhIkhI rAhatane prazna amArI sAdhanasAmagrInA pramANamAM traNA ja meTA gaNAya. kivanAnanA jaththA te Ave tevA ja khalAsa thaI jAya che. huM mArA kAmamAM avyavasthita chuM. kepTana ele, mate A mATe ThapakA ApyA. e sAcAM che paNa meM kAi di' AvI rIte kAma echuM ja karyuM che| . mArA bhUtakALa tarapha jouM chuM te temAM Akhare che paNa zuM? jAgalAnA kanve nTa'mAM ucharIne moTI thai. kaika vevalI paNa kharI. DresiMga Tebala upara 'priyatama" prinsa opha velsanA phoTo rAkhatI. sannipAta lAgu paDayA hoya ema cAvI cAvIne aMgrejI kheAlatI, aMgrejonA uccAraNAnuM anukaraNa karIne ! vAta vAtamAM khATu lAgI jatuM...eTalI badhI te ALI ! atyAre te mArAmAM inkalAba ja thaI gayA; e vakhatanI kAi bahenapaNI atyAre maLe te mane oLakhe ce nahi, kadAca ! gai kAle eka nATikA joi. "calA dillI" enuM nAma, lAkhIsanA ragaTAe e bhajavelI. 'bhArataputrama' ane jalIAMvAlA bAga' paNa bhajavAyAM. suMdara, zikSaNapradhAna, pracAranATikAe che; janarala DAyare jyAre leA upara gALIbAra karavAnA hukama ApyA tyAre huM khUba uzkerAI gaI hatI. abhinaya lAjavAba hatA. lAge che ke ApaNA taruNAmAM kAI ajaba sAhityakIya jAgrati AvI gaI che. evA evAe preraka gItA ane nATakA lakhyAM che, jemaNe svapne paNa lekhaka banavAnA vicAra nahi senye hAya ! lekhAte sacAge ja sarajAve che, enA sivAya khIjo kayA khulAsA hAI zake-A ghaTanA mATe! phaiAjanI saMkhyA 40,000 sipAhIothI vadhu na ja hAvI joie e pratibaMdhane niSphaLa banAvavA mATe sa Mdhe eka tarakIba karI che. pUrva eziyAnA badhA ja hiMdIone-strIe suddhAM-teNe 'apIla karI che ke, chAvaNIemAM jane temaNe thADI lazkarI tAlIma laI levI. eka TUMkA abhyAsakrama niyata karavAmAM Avye che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 5 www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda malAyA ane brahmadeza tathA tAlaeNnDamAM pazu evI aneka chAvaNIe che, Thera Thera dhyeyamaMtra cheH madyatana DhabanA AyudhAnA upayAga ekeeka hiMdIne AvaDavA joie. ApaNe ApaNI lazkarI tAkAta punaH prApta karavI oie, bALakAe suddhAM; jethI karIne jApAnI ke briTiza kAI paNa zAhIvAdI sattA, ApaNune gulAmImAM rAkhavAnI ceSTA ja na kare. calA dillI anevArI 8, 1944 ragUnamAM AvI pahoMcyA. yuddhanA maracAnI ane teTalI samIpamAM rahI zakIe eTalA khAtara amArAM mukhya mathakane brahmadeza khaseDavAmAM AvyuM che. eka khIju paNa kAraNu che. jApAnI senApatio ApaNI phoja brahmadezamAMthI hiMdu upara thanArA AkramaNumAM zAmela thAya ema nathI IcchatA evA netAjI ane amArA amaladArAne zaka che. netAjI A bAbata bahu ja makkama che. eTale A mathaka. khalI jApAnImAnI icchA evI che ke, imphAla teo sara kare; phAja pachI pAchaLathI AvIne temane sahAyatA kare. keTaluM kherdu ane vicitra 1 hiMdanI dharatI upara praveza karavAnA yuddhamAM te phoje ja mAkhare rahevuM joe. aMte te A amAruM ja yuddha che ne! hakUmate mArajhIe zahIda pAnA cIph kamiznara tarIke janarala lekanAthananI nimaNUka karI che. jAnevArI 26, 1944 Aje ame AjhAdI dina UjanmyA. sATha hajArathI ochI nahi hAya evI mAnavamedanI samakSa netAjIe eka pravacana karyuM. sAta sAta, daza daza mAlena pantha kheDIne leAkA AvyAM hatAM. eka dhaTanAnI noMdha tA levI ja joie. sabhAnA AraMbhamAM netAjIne hAra apavAmAM ANye. netAe, bhASaNa daramyAna ane peAtAnA hAtha upara vIMTALI lIdhA hatA. emanuM hRdayadrAvaka bhASaNa pUruM thayuM tyAre leAkAnA utsAha TAce paheAMcyA hatA. e vakhate emane eka vicAra AvyA. zrotAone emaNe pUchyuM: "A hAra kArDa kharIdaze? je nANA Upajaze te phAjanA kharcamAM jaze." 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calo dillI pahelI ja mAgaNI eka lAkha rUpiyAnI AvI. thoDIka miniTamAM AMkaDe Abhe aDyo. lAkha, doDha lAkha, traNa lAkha, cAra lAkha, savA cAra lAkha, pAMca-cha-sAta lAkha ! pahelI mAgaNI karanAra eka paMjAbI navajuvAna hatA. AMkaDe jyAre savA cAra lAkhe pahe, tyAre A navajuvAne garjanA karIne pAMca lAkha bolAvyA; paNa AMkaDo vadhatAM vadhatAM sAta lAkhe Avyo tyAre A navajavAnanI mukhamudrA upara vyagratA ane mUMjhavaNanI rekhAo aMkita thaI gaI. enA AtmAmAM koI kAramI gaDamathala cAlatI hatI. hAra vecAI javAnI taiyArImAM hatuM tevAmAM e kUdIne maMca upara caDI gayo : "A hArane mATe, te bolI uTha, "huM mAruM sarvasva ApI dau chuM. mArI badhI ye milakata, pAIe pAI !" bhAvanAthI dhrujI rahela A javAMmardane subhASabAbue bAthamAM laI lIdhe. "basa basa !" temaNe kahyuM. "A hAra tAre thaI cUkyo. ApaNI pharaja je amara kItine varavAnI che tene khare jaza tArA jevA vatanaparasta juvAnane che." paNa navajavAna te atyAre kazuM ja sAMbhaLato nahote. e te hAra pakaDI ume hatA, ane vAre vAre tene potAnI mAMkho ane hRdayasara cAMyA karate ha. Akhare e bolI UTho : "Aje huM mAyAnA baMdhamAMthI mukta thayo. mane phejamAM laI le ! mA-bhomanI muktinA yajJamAM mAre mAruM jIvana samarpavuM che." susta dhanika samAjanA eka taruNane A kevo camatkArika hadayapalaTe ! netAe ene koI ajaba preraNA pAI dIdhI hatI! pele puSpahAra, e te Aje karamAI paNa gayo haze, khune badale motanI suvAse Aje tene kabaje laI lIdho haze ! ane AvatI kAle kadAca e navajuvAnanI pitAnI gati paNa e hAranA jevI ja thaze. paNa e vakhate e keTale umaMgamAM hatA. AnaMdanA kevA egha enA aMtaramAM UchaLatA hatA! hArane chAtI sarase cAMpIne e nIce UtarI gayo tyAre enI AMkhamAM keda ora ja camaka hatI. mane menI lazkarI ispitAlamAM sevikA tarIke goThavavAmAM AvI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda jhAMsInI rANuM" palaTaNane mAMdAonI sAravAra karavAnuM ane reDa krosane lagatuM kAma suparata thayuM che. Aje sAMje A prazna vicAravA mATe ame sabhA bharI. kepTana ela. adhyakSasthAne hatAM. amAruM kahevuM ema hatuM ke, ame bharatI thayAM chIe te medAne jaMga upara jaIne duzmane sAme jhUjhavA, pAchaLa rahIne mAMdAonI sAravAra karavA nahi ! je ke hukamane mAna ApIne ame mempa te AvyA ja hatAM...ane amArA mATe bIje nirNaya na thAya tyAM sudhI sAravAranuM kAma ame upADI ja lIdhuM hatuM, kAraNa ke Akhare ame paNa lazkarI sainikone ja ne! pahelAM hukama maLe tenuM pAlana karavuM. ane pachI anivArya hoya to e hukamanI sAme rItasarano virodha jAhera karavo ! ' chatAM amane A pasaMda te nahotuM ja. ane huM tela caDAvIne pharuM chuM ema pI.ne lAgyuM eTale emaNe mane e bAbata cIDavI paNa kharI...ane amArI vacce eka nAne evo jhagaDe thatAM thatAM rahI gayo. huM khUba ja uzkerAI gaI chuM. mAre mArA svabhAva upara aMkuza rAkhavo joIe. phebruArI 15, 1944 me ispitAlamAM ame sthira thaI gayAM chIe. phoja medAne-jaMgamAM pahoMcI gaI che. laDAI zarU che. jakhamIone pahelo kAle IspitAlamAM AvI paNa gaye. pheja saphaLa rIte Ageya karI rahI che. 4thI phebruArIe pahelI laDAI zarU thaI. atyAra sudhImAM pheje sArI evI AgekUca karI che. ame netAjI upara eka prArthanApatra mekalyo che. amArI tAlIma saMtoSakAraka ane saMpUrNa che, chatAM amane yuddhamoracA upara mokalAvavAmAM na AvatAM, amane narsonI paMgatamAM utArI pADavAmAM AvyAM che. koNa jANe zA mATe amArI sAthe A pramANe vartavAmAM Ave che. amArA mATe ame vIrAMganA jhAMsInI rANInuM nAma pasaMda karyuM. nAna khAte amArI pahelI tAlImI chAvaNI tame ughADI mUkI, tyAre tame pote ja amane kheLAdharI ApI hatI ke, tame paNa jhAMsInI rANunI peThe raNamedAnamAM jaIne duzmane sAme laDI zakazo. phejamAM amane joine duzmane hiMmata hArI besaze. briTiza sainyanA hindI sainike tamane dekhIne ApaNA pakSamAM ja cAlyA Avaze. ame tamane vinati karIe chIe ke amane yuddhanA merA upara mokalavA mATe savAra Adeza Ape." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calA dillI tt A prAthanApatra upara ame amArA rudhirathI ja hastAkSaro karyA che... eTalA mATe ke mAtRbhuminI AjhAdIne khAtara marI phITavAnI tAlAvelI amArA aMtaramAM keTalI che te vAtanI Apane pratIti thAya. amArI kasoTI karo, netAjI ! ame kAI vAte UNAM nahi UtarIe.'' prAthanA-patra upara be mahArASTrIya brAhmaNa kanyAe, be baMgALI brAhmaNa kanyAoe ane e gujarAtI viSNuka kanyAe hastAkSarA karyA hatA. briTiza mAlikA jemane bina-kSazkarI' jAtimA kahIne vageAve che emAMnI e badhI khALA hatI. AMgaLIo kApI kApIte emaNe sahI karI hatI- rudhiranA akSarAmAM. ame javAbanI rAha joI rahyAM chIe. netAjI upara amane zraddA che. e amane cheha nahi de. mArca 1, 1944 ' AnaMda ! Ana Mda ! ame UpaDI cUkayA chIe. rANI jhAMsI daLanI be TukaDIene medAne-jaMga upara meAkalavAnI paravAnagI maLI gai che. amane cetavaNI ApavAmAM AvI che ke, tyAM AgaLanI paristhiti ghaNI ja kaparI che ! huM jAu chuM, pI. ! huM pAchI na AvuM te mAre mATe zAka na pharatA, mArI aMtima aai tamane atyAre ja jaNAvI dauM. huM bacchuM chuM ke, mRtyu pachI tame pharI vAra paraNA-banI zake te rANI jhAMsI daLanI kAI sainika taruNI sAthe. A jIvana oyA pachI kAI raMgarogAna karelI DhIMgalI tamane nahi ja phAve. mArA juhAra ! jIna ane maraNunA jIhAra tamane paNu, dUra dharatI para phUlanI peThe khIla rahela mArA bheTaDAne paNa ! dUra paMjAmanI mA 22, 1744 hiMdanI dharatInA je vistAra amArA hAthamAM pahelavahelA Ave, tenA gavanara tarIke hakUmate ArajhIe kana.la ceTarajInI nimaNUka karI che. mAre kAne pharI vAra aLakhAmaNI aphavAo athaDAI che. jApalA bahu ja zaramabharI rIte varte che. brahmadezamAM amArI 20,000 jeTalI phAja che. emAMthI yudghamAracA upara atyAre phakta 10,000 ja che. ane temAMthIye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 89 www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda kharekhara laDAI to phakata 5000 ja laDe che. e pAMca hajArane paNa tAmu, kohimA, pAlela ane TiTA jevA bAreka sthaLoe nAnI nAnI TukaDIomAM vaheMcI nAkhavAmAM AvyA che. jene eka ja kendra upara saMgaThita thavA devAmAM kema nathI AvatI? ema thAya te ame AsAma ke baMgALanI dharatI upara jotajotAmAM dhasI jaie. amArA sipAhIo raNujaMga khelavA ATaATalA thanaganI rahyA che chatAM zA mATe amane saune pharajiyAta niyitAne sarapAva ApavAmAM Avyo che? me 21, 1948 meriyA uparanA jIvana viSe meM eka lITI paNa nathI lakhI. hAtha upara ane mAthA upara jakhama che eTale atyAra sudhI kazuM ja lakhAyuM nahi. e divase paNa kevA ataMragI hatA ! yAda karI karIne lakhuM. maracA upara ame pahoMcyA tyAre jIvananirvAhanI paristhiti kharekhara vikaTa hatI. na maLe pUratuM khAvApIvAnuM, nahi pUratAM kapaDAM-are, pUrane dArUgaLe paNa nahi. paNa ahIM paravA ja kAne hatI ? - raNakSetranuM varNana ApuM ? nAnA nAnA DuMgarAo ane sAMkaDI khINavALuM eka vizALa jaMgala amAruM mukhya mathaka hatuM. te gAmoe te strIsanikone janmArAmAM paNa nahi dIThelAM. ame te pradarzananI pUtaLIo jevAM banI gayAM ! strIo ane puruSo mAIlenA mAilene pravAsa kheDIne amane jovA Ave. amArI sAmenA duzmana-sainyamAM paNa amArA AvavAnA samAcAra pahoMcI gayelA-je ame tAjetaramAM ja pakaDela yuddhakedIo mAraphata jANyuM. e gAmamAM ghaNuM divasa sudhI ame paDyA rahyA. jiMdI kavAyato karatAM karatAM Akhare amane pharamAna maLyuM H laDAI mATe taiyAra raheje. amAre lAMbI majala kApavAnI hatI. maLaske thatAM pahelAM traNa vAgye ame nIkaLyAM. sarvatra aMdhakAra hato. rAta aMdhArI hatI ane battIo sAthe levAnI manAI hatI. amane cetavaNI ApavAmAM AvI hatI. avAja nahi, yuddhanA nahi ! zAMtithI ane jhaDapathI AgekUca ja phakata karavAnI che ! amane lAgyuM ke, aMdhArAmAM ne aMdhArAmAM ame jANe anaMta yojanA pasAra karI gayA chIe. Akhare ceka DuMgara upara ame pahoMcyA. tyAM amane 90 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calA dillI ekakeka khAsa jagyA saMbhALIne goThavAI javAnA Adeza maLyeA. sAme, ekAda mAlane cheTe, briTiza lazkara hatuM. vaccenI dharatI keAInA bApanI naheAtI 1 briTiza lazkarane kalpanA thai naheAtI ke, ame ahIM sudhI paheAMcI AvyA chIe. te leAkeA te amArI nIcenI khINu sudhI barAbara kUca karatA karatA AvI paheAMcyA. have baMdUkA calAvavAne hukama kayAre maLaze tenI ja vATa ame joi rahyA hatA. amane lAgyA karatuM hatuM ke, zikAra hAthamAMthI chaTakI jAya che! paNa Akhare hukama chUTayA...... huM dhAruM chuM ke, e vakhate amane bhAna ja na rahyuM ......ke ame strIe chIe. ame jANe kaThapUtaLIe jevAM ja banI gayAM hatAM. gheADa khAya, goLIo chUTe, baMdUkA bharAya, karI gheADA dakhAya, karI gALI pachI "saMgInA caDAvA" ane chelle humale karA 1'' chUTe......krI huM uchaLIne AgaLa AvI ane DuMgaranI dhAra uparathI nIce khINa taraph dADavA mAMDI ! eka jaNI mArI AgaLa doDatI hatI e paDI gaI. huM mArI jAtane rokI ja na zakI. enA lakhAyelA hAtha mArA paga nIce kacaDAye. paNa 'jaya hiMdanI mAdaka gajnA sAthe me' mArI dATa cAlu ja rAkhI. lAge che ke, AjImAjInA DuMgarA upara badhe ja amArA sainikA hatA. jaMgalanI gADha jhADIomAM chupAyelA ame Age dADI rahyA hatAM ane "AjhAda hiMda jhindAbAda" ane "InkilAba jhiMdAkhA"nI gajanA ceAmerathI UThatI hatI. pachI tarata ja mane eka ceATa lAgatI hoya ema jaNAyuM. huM lathaDI paDI. mane lAge che ke huM. kheheAza banI gai hAza. bhAnamAM AvI tyAre meM joyuM ke mAMdAjhoLImAM nAkhIne mane amArI harALAnI pAchaLa laI jatA hatA. mane pIDA to khUba thatI hatI. paNa DUsakuM bahAra na nIkaLI paDe te khAtara dAMta kacakacAvIne bhIMsI rAkhyA hatA. mAruM mAthuM khIcAruM pIDAthI cakkara cakkara karatuM hatuM. paNa mAruM svAbhimAna....mArI pIDA karatAM sahasragaNuM hatuM. meM AMkhA baMdha karI. mane lAgyuM ke mAMdAjhoLI UcakanArA leAkeA jaDasA jevA hatA. keTalA jozathI te mane ulALI rahyA hatA! A ne A dazAmAM eka AkhA yuga vItI gayA... ema mane lAgyuM. pachI mane nIce bhoMya upara suvarAvavAmAM AvI. ame maracA uparanI ispitAlamAM pahoMcI gayAM hatAM. mArA jakhame! te have skAi paNa gayA che. huM harIpharI zakuM chuM. pAchaLathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda mane khabara paDI ke, saMgInene hale binajarUrI hata. duzmana te pahelAM ja zaraNe thaI gayA hatA. amArI khuvArI sArA pramANamAM thaI hatI, paNa ame eka mahattvane vijaya meLavyo hato. ame barAbara hiMda ane brahmadeza vaccenI sarahada upara ja hatAM...ane e divasanA vijaye amane hiMdanI dharatI upara lAvIne mUkyA hatA. mane A mempo ispitAlamAMthI raMgUna laI javAmAM AvanAra che. raMgunanA mukhya mathakamAM joDAI javAne mane hukama thayo che. meM chellI vAra seMdhapothI lakhI tyAra pachI Aja sudhImAM aneka bInAo banI gaI che. 18mI mArce ja sarahada vaTAvIne hiMdanI taLabhUmi para paga mUkavAmAM phaLIbhUta thaI. mane khabara maLyA che ke e prasaMge amArA sainikoe hiMdamaiyAne sASTAMga namaskAra karyA ane dharatInI dhULane premabhara temaNe cUmI. e dazya hatuM hadayadrAvaka. mAbhomanI dhULane hAthamAM laIne temaNe pratijJA karI ke yuddhamAM kadI paNa ame pAchI pAnI karIzuM nahi. hiMda AjhAda nahi thAya tyAM sudhI ame japa vALIne besIzuM nahi. bIjA saMgrAmo paNa laDAyA che. ImphAlane ghere ghAlyo. merAI kahImA ane bIjA keTalAMka gAmaDAM je jApAnI TukaDIo sAthe lIdhA. varasAda ane havAI daLanA pIThabaLane abhAva e be amArI muzkelIo. jApalAonuM havAI daLa kayAM guma thaI gayuM che? pheja pAse eka paNa vimAna nathI. maNipurathI amAre pAchA haThavuM paDayuM, zA mATe ? vimAnI daLa, zastrasaraMjAma, khAdhAkhorAkI, vAhano e badhAnI achatane mATe koNa javAbadAra haze? huM sAMbhaLuM chuM ke, aNIne vakhate jApalAe amane cheha daI rahyA che. paNa briTiza sainyo sAthenI pahelI athaDAthaNe daramyAna ame puravAra karI batAvyuM che ke amane je sArI taka ApavAmAM Ave to briTizarone ame harAvIne hAMkI kADhI zakIe chIe. paNa je hiMmata, je pairya ane je vIratva amArA nAgarika raMgarUTae paNa- kArakuna, kAmadAre ane vyApArIoe paNa-batAvI che te puravAra kare che ke, hiMdI prajAnA lazakarI ane bina-lazkarI evA briTiza sattAdhIzoe pADelA be vargo e kevaLa eka bhramaNa ja che ! pharaja pratyenI ucca niSThA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calo dillI bahAdurInA kissAo te DhagalAbaMdha TAMkI zakAya ema che. annavastra ane yuddhasaraMjAma traNeyanI achata hovA chatAM ane vimAnI tAkAtane sadaMtara abhAva ja hovA chatAM AjhAda hiMda phojanA sainikoe briTiza sainyane eka susajaja daLane pAchuM haThAvyuM hatuM. vikarALa vAghanA khunnasathI teo medAne jaMga upara khUjhayA hatA. ArAkAna, imphAla ane pAlelanA DuMgarAo te amArA yuddhanAthI sadaiva guMjatA ja raheze. ahIMnI dharatI upara amAruM zeNita sIMcAyuM che. ahIMnI havA svarge saMcaratA amArA javAMmardonA AkharI zvAsathI punita banI gaI che, me 26, 1944 imphAlanI laDAI daramyAna eka dilacaspa ghaTanA banI gaI moracAnA eka bhAgamAM hiMdI sainike sAmasAmA pakSamAM hatA. A tarapha amArA AjhAda hiMdanA hiMdI sainike ane pelI tarapha briTiza sainyanA hiMdI sainike. amArA sainikAe pATiyA upara eka saMdeza lakhIne sAme pakSa vAMcI zake evI rIte UMce caDhAvyo. sa deza hatAH " amArA pakSamAM bhaLI jAo ane mAtRbhUminI mukti mATe laDe." - briTiza sainyanA hiMdI sainikoe vaLato javAba Ape "tame jApAnanA gulAma che. tamArI pAse dhAna paNa nathI. amArA pakSamAM bhaLI jAo ane dharAIne dhAne bheLA thAva." tarata ja Ane javAba amArI pheja taraphathI AkazamAM laherI rahyo. "ame jApAnanA gulAmo nathI. ame subhASabAbunA senApatipada nIce laDI rahyA chIe. gulAmInAM ghI ane ATA karatAM AjhAdInuM ghAsa khAvuM bahetara che." ane pachI tarata ja amArA sainikonA moMmAMthI kaMDAnaMdananuM gIta guMjI UThayuM : sara para tiraMgA jhaMDA, jalavA dikhA rahA hai ! kamI tiraMgA jhaMDA, UMce rahe jahAme, he terI sara-bulaMdI kyuM cAMda AsamAM pe ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda tu mAna hai hamArA, tU zAna hai hamArI, tU jIta kA nizAM he, tU hI hayA hamArI ! hara eka basarakI laba para jArI hai ce duvAeM kaimI tiraMgI jhaMDA hama zAkhazeM uDAryo ! AkAza Ara jhamI para he tera balabelA guka jAe tere Age hara tAja takhtavAlA ! hara kauma kI nagarameM tu amana kA nizAM he ha aise mukhyasara sAyA terA jahAM hA mustAka banavAbI khuza he ke gA rahA hai ! sara para tiraMgA jhaMDA jalavA dikhA rahA hai ! kaumI tiraMgA jhaMDA, UMce rahe jahAM meM ! sAmethI tALIonA avAje gaganane gajAvI rahyA. e hate briTiza sainyanA hiMda sainikono javAba. pAchaLathI samAcAra maLyA ke, e hiMdI palaTaNane briTiza sattAzAe tyAMthI khaseDI lIdhI...enuM sthAna eka briTiza TukaDIe lIdhuM. jUna 1, 194 pAchI raMgUna pahoMcI gaI chuM. mempo ispitAlamAMthI mane laI javA mATe pI. AvelA. musApharI daramyAna, AgagADImAM eNe mane aneka IdharaUdharanI dilacaspa vAte saMbhaLAvI. pahelI vAta hatI amArI ArajhI hakUmata pAse rahevA mATe nimAIne Avela jApAnI elacInI. raMgUna AvIne eNe netAjInI mulAkAta mAgI. lAgalo ja javAba maLyoH "tamArI nimaNUkanA vidhipUrvakanA kAgaLiyAM mekalI Ape. amArA videza khAtAnA pradhAna eka vAra e joI jaze. pachI mulAkAta." paNa kAgaLiyAM te kiyAmAM paDayA rahyAM." elacIe javAba meka. te tame jANo." netAjIe kaDaka rIte kahevaDAvyuM "kAgaLiyAnI pUrI tapAsa karyA vinA tamane mulAkAta kema ApI zakAya !" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calo dillI bIcAre jApAnI elacI ! kAgaLiyAM kiyAmAMthI AvyA tyAM lagI ene netAjIne UMbare tapa karavuM paDayuM! amArI ArajhI sarakAranI pratiSThAnI pavitra AmanyA netAjI moTA cammarabaMdhI pAse paNa paLAve che. pI. kahe che ke, netAjInI hAjarImAM pratyeka jApAnI amaladArane nIcA namIne -zira jhukAvIne cAlavuM paDe che eTaluM ja nahi, netAjInA pheTogrApha pAse paNa ene zira jhukAvavuM paDe che, jevI rIte potAnA zahenazAhanA pheTa pAse e jhukAve. barAbara tevI ja rIte pI.e De. jenA chuTakArAnI vAta saMbhaLAvI. Do. jenA patnI aMgreja. eTale japAnIone Avyo vahema ke Do. je. agrejonA jAsUsa che. temaNe emane jelamAM besI dhAvyA. emane choDAvavAnI badhI ye koziza nAkAmiyAba nIvaDelI. Akhare eka arajI netAjI upara mokalavAmAM AvI. netAjIe zera mAryo Do. je. je jAsusa hoya te emane baMdUke devAno jApAnIone pUrepUre haka che, paNa e AkSepane sAbita karavA mATe jApAnIo pAse je kazo ja purAvo na hoya te, huM mAnuM chuM ke, eka hiMdI prajAjana tarIke emane savara mukata karavAmAM Ave." Do. je. chUTI gayA. juna 4, 5044 pharI huM raMgUnamAM AvI gaI chuM. ImphAlanA gherA daramyAna ApaNuM sipAhIoe batAvelI bahAdurIne eka kisse thI. ke. pAsethI sAMbhaLe. pheja pAlavanA vimAna-dharanI lagabhaga aDoaDa thaI gaI hatI. sAthe keTalIka jApAnI TukaDIo paNa hatI. rAte vimAnI mathaka upara tUTI paDavAnuM nakkI thayuM hatuM. amArA sipAhIo pAsenI khAdhArAkI khUTI gaI hatI. thoDAka cAvala bAkI hatA, temAMthI mUThI mUkI ane bAkI jaMgalI phaLa ane mULiyAMo upara teo calAvI rahyA hatA, eTale amAro amaladAra jApAnI amaladAra kane bhaya ane enI pAse paDelA anAjanA jathAmAMthI thoDoka bhAga kADhI ApavAnI vinaMti karI. jApAnI amaladAre vinayapUrvaka javAba Ape; "anAjanI te ahIM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda paNa taMgI ja che. paNa Aja rIte ApaNe jyAM trATakavAnA chIe tyAM anAjanA DuMgare paDayA che." amArA amaladArane cIDha caDI. eNe pratijJA karIH "Aje rAta paDe te pahelAM ja e anAjane kabaje karuM te ja huM khare." eNe sipAhIone bheLA karyA...kahyuM: "anAja eka ja ThekANe che, ApaNuM sAmenA pelA havAI mathaka upara. jApalAo ApaNane eka mUThI dhAna paNa ApavA nathI mAgatA. mArI sUcanA che ke, nipAnanA e baccAMone batAvI daIe ke, hiMdIo pitAnA baLa upara saMpUrNa svAzrayathI khUjhI zake che. bhUkhe peTe paNa laDI zake che. ane laDI zake che eTaluM ja nahi paraMtu phatteha paNa karI zake che. tame je taiyAra che, te, ApaNe atyAre ja trATakIe ane pachI ApaNe emanA peTane khADo pUrIzuM." jaya hiMdanI gaganabhedI garjanAo sAthe phijanA sipAhIo pAlelanAM havAI mathaka upara tUTI paDayA. chApa eTale badho aNadhAryo hato ane eTalA badhA jhanUnathI karavAmAM Avyo hato ke, briTiza sainike sajaja thaIne bhegA thaI zake te pahelAM te khela khalAsa thaI gayo ! havAI mathaka ApaNuM hAthamAM AvI gayuM. anAje maLyuM....ane bahAdurIne DaMke paNa vAgI gayo! zrI. kenI sAthe prI. e.nI bAra varasanI dIkarI paNa hatI. bahu sarasa gAya che e chokarI. gaLAmAM rezamI saMgIta che. eNe amAruM kucagIta gAI batAvyuM : kadama kadama baDhAye jA! khuzI kA gIta gAye jA ! yaha jiMdagI ha kema kI tu kema e kaMTAye jA. tu zera hiMda Age baDha, marane se phira bhI tU na Dara, AsamAM taka uThIke sara, jeNe vatana baDhAye jA ! terI himmata baDhatI rahe, khudA terI sunatA rahe, je sAmane terI caDhe, tU khAka meM milAye jA ! cale dilhI pukAra ke, komI nizAM samAla ke, lAla killA gADha ke, laharAye jA! laharAye jA ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cala dillI mArA mAtAnA tAjetaranA ja yuddhanA divase mArI najara sAme taravarI rahyA. muktinA khapparamAM keTalA batrIsAonuM zoNita vahI rahyuM che ! paNuM pAchI pAnI ame kadI ye karIzuM nahi. bhale duniyAmAM eka ja hiMdI rahe ane enI pAse zastromAM phakta eka ja kuhADI bAkI heya ! yaha jiMdagI hai kema kI tu kauma che laTAye jA.. jana 5, 1944 savAre cA-TANe zrI. Ara. amAre tyAM AvyA. eprilanI zarUAtamAM AjhAda hiMda beMka zI rIte astitvamAM AvI e amane emaNe kahyuM. ahIM raMgUnamAM ja netAjI eka murilama koTayAdhIza sAthe ArajhI hakUmatanA nANAprakaraNanI carcA karI rahyA hatA. AjhAda hiMda sarakArane eka khAsa beMka hovI joIe.... jagatamAM kaI paNa ThekANe benka vagaranI sarakAra keie dekhI sAMbhaLI che ? vaLI ImphAla paDaze ke tarata ja ApaNI sarakAra pitAnA sikkA chApaze...ane tyAre paNa baeNnkanI jarUriyAta to UbhI thavAnI ja ne !" netAjI A bAbata pelA musalamAna zeThanI salAhasUcanA mAgatA hatA. "tamAre keTalA paisA joIe?" musalamAna zeThe netAjIne javAba Ape. "pacAsa lAkha cAlaze, zarUAtamAM." netAe kahyuM. * basa e kaMI moTI vAta nathI. trIza lAkha te huM pote ja ApuM chuM...ane bAkInA vIza lAkha huM mArA dostamAMthI udharAvIne eka aThavADiyAmAM ApanI pAse hAjara karIza.". ane eka pakhavADiyAmAM amArI baeNnka banakAyade astitvamAM AvI ane kAmakAja zarU karyuM. kula thApaNu 50 lAkhanI; emAMthI 25 lAkha bharapAI thaI cUkela. brahmardezanA rajisTrezananA kAyadA pramANe ene rajisTarDa karavAmAM AvI. rUpiyAnI calaNI neTanA jeTalI ja enA cekanI zAkha che. ane kharuM pucho te jApAnI calaNI ne karatAM amArI benkanA ceka ja vadhu salAmata lAge che. jAhera janatAmAM baeNnkanI ATalI badhI pratiSThA che ane amArI zAkhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaryAhana eTalI badhI sahara che ke, atyAra sudhImAM traNa te enI zAkhAe UghaDI cUkI che... ane bIjI pAMca zAkhAo mATenI mAgaNIo te haju UbhI che. AjhAda sarakAranAM tamAma rekaDa nANuM benka harataka rahe che. pI.e eka bIjI vAta karI, me mahinAmAM banelI. netAjI vimAnI mathaka upara hatA. jarUrI kAmane aMge nAna tarapha UDavAnA hatA. caherA upara bahu mUMjhavaNa vartAtI hatI. AgevAne emane vidAya ApavA AvyA hatA. temane khabara nahotI ke netAjInA manamAM zI ghaDabhAMja cAlatI haze. eka zrImaMta ceTIAra AgaLa Abe, pUchyuM "Apa keka mUMjhavaNamAM lAge che, netAjI, ame ke sevA karI zakIe ?" nANAnI ciMtAmAM chuM." netAjIe khulAso karyo. "tame raMgUnavALAo kaMI karI zake ema mane nathI lAgatuM. phejanI jarUrIAta mATe mAre attaraghaDI 20 lAkha rUpiyA joIe. phojanA upara atyAre kaTokaTInI ghaDI che.. banI zake teTalI badhI ja sahAyatA tene tAbaDatoba pahoMcADavI joIe." A vAtacIta cAlI te daramiyAna vimAna UDavA mATe taiyAra thaI gayuM. netAjI aMdara jaIne beThA. paNa kudaratane karavuM ne UDavAmAM keka beTI thayo, dazeka miniTe. ceTIAre tyAM AgaLa UbhelA AgevAne pAse netAjInI mUMjhavaNa rajU karI. jaladI nirNa levAI gayA ane vimAna paDyuM tyAra pahelAM ja netAjInA hAthamAM viza lAkhanA dAtAonI tapasIla AvIne paDI. AkhI ye rakama tyAM hAjara rahela AgevAnoe pitAnAmAMthI ja UbhI karI hatI. meM eka sUcanA karI che. 4thI julAie netAjIe amArI AgevAnI lIdhI tene eka varasa pUruM thaze. e divasanI khuzAlImAM netAjInI rajatatulA karavI. Ane mATe strIone apIla karavI...dAgInAo, mATe. zrI. sI.ne mArI A sUcanA gamI. huM amArI mahilA-zAkhAne A viSe lakhavAnI chuM. - have te DaoNkaTare mane bahAra haravApharavAnI ane kAma karavAnI chUTa Ape te sAruM. pathArImAM paDayA paDayA ArAma levAnI vAtathI have te khUba kaMTALI gaI chuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calo dillI jApAnI daLa himAmAMthI pIchehaTha karI gayA ke zuM? dillI ne e dAve che. pI. ne pUchI jouM tyAre khabara paDe. brahmadezamAM jyAM jyAM hiMdIonI vasAhato che tyAM tyAM temanI rakSA karavAnuM kAma je upADI lIdhuM che. koIpaNu ApattinI sAme hiMdInA jAnamAlanuM rakSaNa te ame karIzuM ja. jUna 13, 1944 Aje bapora pachI zrImatI eca. emanI be dIkarIo ane dIkarA sAthe AvyAM. huM bahAra hatI, te daramyAna aneka majhedAra ghaTanAo banI gaI lAge che. netAjInI sucanAthI AkhA pUrva eziyAmAM eka bAlasenAnI yejanA karavAmAM AvI che. bALako sAthe vAtacIta karatAM mane lAgyuM ke bALasenAe emanAmAM kAti ja jagAvI mUkI che. zrImatI e. potAnA pADozI dA. pI.nI vAta karI. jApAnI sainyasattAdhIe dA. pI.ne zaka upara pakaDIne jelamAM pUrI dIdhA hatA. zrImatI pI. khUba gabharAI gayA hatAM. madada mATe kayAM najara nAkhavI e emane sUjhatuM nahatuM. ghaNAnAM bAraNuM khakhaDAvyA pachI, zrI. eca. emane netAjI kane laI gayA. netAjIe emanI vAta sAMbhaLI pachI dA. pI.nI tAtkAlika mukti yAcatA zrImatI pI.nA prArthanApatranI sAthe temaNe pitA taraphathI eka patra bI. ane temAM dA. pI.nI tAtkAlika muktinI mAgaNI karI. zrImatI pI. netAjIne A patra laine jApAnI polIsa inspekaTarane maLyAM. jApAnI ispe kaTara ghUrakayAH "nAmadAra bojhane amArA kAmamAM mAthuM mAravAne adhikAra nathI." zrImatI pI.e InspekaTarane vinati karI: "tamArA uparI adhikArIone te A patra viSe vAta karI juo." pariNAme te ja vakhate zrImatI pI.ne vaDA adhikArI pAse laI javAmAM AvyAM. vaDA adhikArIe kahyuM: "mArA spekaTare je kaMI kahyuM te mATe huM dilagIra chuM. nAmadAra bejhe tamArA prArthanApatra upara zera mAryo che enuM vajana, amAre mana amArA nAmadAra zahenazAhanA zerA jeTaluM ja che. dA. pI.nI mukti mATe huM abaghaDI ja hukama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda A kAI navI vAta nathI. kSeAnAnamAM paNa netAjI jyAre pahelI vAra AvyA tyAre aneka hiMdIone AvI rIte cheADI mUkavAmAM AvyA hatA. aMgrejonA jAsUsa heAvAnA AkSepa badala...lagabhaga cArasAka jeTalA jelamAM saDI rahyA hatA. emanI sAthenu jApAnIonuM vartana ghaNuM ja kharAba hatuM. emanA upara aneka prakAranA sitamA gujAravAmAM AvelA. emane bhUkhe mAravAmAM AvelA ane emane mAra paNa paDelA. subhASabakSue sauthI pahelI mAgaNI e karIke badhA hiMdIonI sAmenA taheAmatanAmAM mArI AgaLa peza karaza." e badhAMyane e vAMcI ane vicArI gayA. keTalAka hiMdIone e kArAgAramAM jane maLI pazu AvyA. bAkInAenI mulAkAta levA mATe temaNe hiMdI AgevAnAne meAkalyA. aMte, hiMdu svAtaMtrya saMdhane pote TekA Apaze evI kheALAdharI ApanAra badhAyane cheDI mUkavAmAM AvyA. keTalAka evA paNa hatA, jemaNe e kheALAdharI ApavAne nakAra karyAM. emanA upara paNa kAi paNa jAtanA sitama na gujAravAmAM Ave evI cetavaNI to netAjIe jApAnI sattAvALAone ApI ja dIdhI hatI. na 20, 1944 sAMbhaLyuM ke amerikana supara phrAMsIsa vimAnee jApAnanI taLadharatI upara bAmamArI karyo. khuvArI bahu ja ochI karI zakyA che ema paNa sAMbhaLyuM. ' ceAthI julAie netAjInI rajatatulA karavAnI mArI sUcanAne vadhAvI levAmAM AvI che. strIo potAnA kImatI alaMkAro A vidhine mATe mAkalI rahI che. eka madrAsI bahene tA potAnA badhA ja dAgInA ApI dIdhAM. huM mArA hArA ame karyuM phUlA meAlI rahI chuM, bagaDIe pazu-me joDI sivAyanI bAkInI badhIja ' zrI. ema. kahe che ke sadhanA phALA have eka karoDa, sADA tetrIza lAkha rUpiyAe jai paheAMcyA che. eka me mahinAmAM ja lagabhaga 14 lAkha rUpiyA mAvyA. ane A te hajI eka malAyAne ja AMkaDA hatA. . sadhanI zAkhA ekalA malAyAmAM ja have sittera paheAMcI che. 1 Andre meM vaDA mathakanI mulAkAta,lImI, tame mAnazeA kharA ! ArajhI hakUmatanA pUrAM ogaNIsa khAtAM dhUma kAma karI rahyAM che. meM gaNI joyAM. r Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cale dillI emAMnAM mukhya sAmagrI, nANuM, hisAba, bharatI ane tAlIma, mudraNAlaya, prasiddhi, pracAra, strIo, zikSaNa, jAhera taMdurastI ane sAmAjika svAdhyuM, ane punadhaTanA. nAnamAM eka bIjuM vaDuM mathaka che. malAyA, sumAtrA, jAvA ane boniyo mATe..emAM paNa eTalAM ja khAtAM. brahmadezamAMnI zAkhAo ane upazAkhAonI saMkhyA malAyA karatAM paNa moTI che. lagabhaga so jeTalI. tAlenDamAM vIza che, ane sumAtrA, jAvA boniyA vageremAM judI. pheja mATenA tAlIma kendronI saMkhyA paNa vadhI che. ekalA malAyAmAM ja atyAre cAra che. eka sAthe kula sAta hajhAra raMgane tAlIma ApI zake che. brahmadezamAM cAra che-traNa hajArane mATe, tAilenDamAM eka cheeka hajArane mATe. A badhAM te phakta sainikonI tAlIma mATe. amaladArI tAlIma mATe be judI che. eka nAnamAM ane bIjI raMgUnamAM. atyAra sudhImAM 2,000 amaladAro tAlIma laIne bahAra paDayA. bina-lazkarI nAgarika vahIvaTanI tArkIma mATe be kendro che. eka nAnamAM ane bIjuM raMgUnamAM. hakUmate ArajhInuM punardhaTanA khAtuM e calAve che. paradezIenI dhUMsarImAMthI mukta thatA jatA mAdare vatananA vistAra upara vahIvaTa A leke calAvaze-ArajhI sarakAranA pratinidhio tarIke. amArA AndolananI AdhArazilA malAyA che. malAyAe pheja mATe ochAmAM ochA 20,000 raMgarUTa pUrA pADayA, badhA ja nAgarika vargomAMthI. nANu ane sAmagrInI bAbatamAM to malAyAne phALe, brahmadeza tAdalenDa ke pUrva eziyAnA bIjA keI deza karatAM kayAMya maTe che. malAyA khAte ame khetInI eka virATa yojanA taiyAra karI che, jyAM haLa pUrve kadI paNa karyuM nathI evA jaMgalamAMthI lagabhaga 2,000 ekara jeTalo vistAra ame sApha karyo... ane ene judA judA hiMdI vasAhatIo vacce vaheMcI Apo. A dharatI ghaNo ja suMdara badalo Apaze. vasAhatIone jarUrI ejA, biyAraNa ane makAna bAMdhavAnI sAmagrI ane thoDAka rekaDa nANuM amArI malAyA zAkhAe pUrA pADayAM che, jethI karIne teo navI jiMdagInI zarUAta sArI rIte karI zake. Ane pariNAme, amArAM rAhata-kendro uparanuM dabANa ghaNuM haLavuM banaze. 101 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda Aje meM zikSaNa khAtAnI mulAkAta lIdhI. tyAM zrI. e. sAthe mAre bheTa thaI gayA. emaNe kahyuM ke, ahIM ekalA brahmadezamAM ja 65 zALAo cAle che. ekeeka vistAramAM rASTrIya zALAo have saphaLatApUrvaka cAlI rahI che. malAyAmAM paccAsa che. sauthI vadhu nedhapAtra vAta che, hindustAnInA zikSagunI prauDhe mAM tema ja bALakomAM. zrI. e.e kahyuM ke hindustAnI-bajAra hindustAnI nahi paraMtu ustAdanA caraNomAM besIne zIkhI zakAya evI ziSTa hindustAnI have pratyeka hiMdI gharamAM pahoMcI gaI cheahIMnI amArI vasatino meTa bhAga tAmila-bhASA bolanAra majUre che e yAda rAkhatAM A siddhi ghaNI ja moTI kahevAya...racanAtmaka kArya e AnuM nAma. amArA phejanA amaladAre potAnI chAvaNIomAM brahmadezavAsIone paNa tAlIma ApI rahyA che. ame banI zake teTalI madada ApI rahyA chIe. amArI bhUkhIsUnI dALareTI ane amArA pAse je ke zastrasAmagrI che te badhAMmAM ame emane bhAga ApI rahyA chIe. jApAnIone emanI kazI ja nathI paDI. hiMdIo karatAM paNa temanI phikara jApAnIo ochI kare che... e ja eno artha ke nahi! jUna 21, 1944 Aje karnala e.ne maLI. jemAMthI komavAdane nAbUda karavAnI paddhatio upara e ApharIna che. bAra bhayA ane tera caoNkA jevuM ahIM kazuM ja nathI, paMjAbIo mATe eka, madrAsIo mATe bIjI ane koI trIjA mATe trIjuM ema judA judA vargo mATe juduM juduM raDuM calAvavAnI rasama khatama karavAmAM AvI che. raMgarUTa badhA ja eka paMgatamAM besIne jame che. darekane * eka thALI maLe. nirAmiSAhAra pahelAM pirasAya, mAMsAhAra pachI. jemane joIe te le. khAnArA na khAnArA badhA ja seLabheLa bese. uparAMta, phejanuM vAtAvaraNa paNuM adabhuta che. huM te AvI kejamAM," emaNe kahyuM: "AkhI jiMdagI pasAra karavAnuM pasaMda karuM." tapasvIone zobhe evI sAdAImAM ja rahe che. bIjAM sainyomAM je prakAranI indriyaparAyaNatA-ane gaMdI jAtIya vRttinA pradarzane sarva-dhAraNa che, tenuM ahIM nAmanizAM na maLe; ahIM te sainikee pitAnI jAtanuM samarpaNa ucca siddhAMtane caraNe karyuM che. e vastu ja emane harahaMmeza prasanna gaMbhIra rAkhe che. paisA ane niraMkuza indriyAnaMda e be ja jemanAM 102 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calo dillI preraka baLe che evA bhADUtI sipAhIo ane A siddhAMtaniSTha ravayaMsevake vacce ATale taphAvata kema na hoya! kejamAM zarAbI te tamane zodhe ya nahi jaDe. keIne evA banavAnuM mana thAya te enuM sthAna ja phojamAM na rahe. pheo ene Aghe ja phagAvI de. ahIM phejamAM sAcuM prajAzAsanataMtra che. eka ja dhyeyane varela, eka ja janetAnA beTAo ahIM zistapAlana kare che. eTalA mATe nahi ke amaladAronuM daMpada ethI paMpALAya..nA, muddala nahi, paNa eTalA mATe ke susaMgaThita ane suvyavasthita kArya mATe zistapAlana emane anivArya lAge che! Aja savAre meM vaDA mathakanI mulAkAta lIdhI. taMdurastI ane sAmAjika svArtha khAtAmAM huM jaIne UbhI rahI. dA0 misa che. tyAM hatAM. saMghe sAmAjika punardhaTanAnuM je kAma hAthamAM lIdhuM che. rAjakIya kArya jeTaluM ja agatyanuM che e vAta emaNe mane khUba bhArapUrvaka samajAvI. eNe kahyuM: "saMdha je A khAtuM baMdha karI de, te roga ane saMkaTa vATe, ApaNI prajA ghaNe aMze kSINa thaI jAya ane pariNAme ApaNuM rAjakAraNI kAryakramane je pIThabaLa enA taraphathI maLI rahyuM che temAM paNa ochuM thaI jAya. malAyA ane brahmadezanA gADhamAM gADha jaMgalamAM ame seMkaDe dAktane mokalAvyA che. ane aneka vAra te sthaLee ame rAhatakendro paNa khelyAM che. davAo ame mata vaheMcIe chIe. ane jarUra UbhI thatAM veMta maphata rasoDAM paNa khAlIe chIe. kivanAIna ame hajAre ratala vaheMcyuM che. ekalA kaulAlapuranA eka rAhata-kendrane ja roja hajAra mANasa-puruSo, strIo ane bALako sahita-lAbha uThAve che. * mahinAnuM paNa lAkha DolaranuM te enuM kharca che. brahmadeza ane malAyAmAM amArAM Thera Thera maphata davAkhAnAM cAle che. A uparAMta hospiTala ane ArAmakendro te judAM ja. kAlevAmAM ame eka svAstha-maMdira calAvIe chIe. ene lAbha hajAree lIdho che. tAlaeNnDamAM amArI eka adyatana DhabanI ane prathama paMktinI hospiTala che...hiMdIo mATe maphatame hospiTalanI te jApAnIo ane brahmadezavAsIo tArIpha kare che. davAo ane vaidakIya saraMjAmanI bAbatamAM ame taMgI ja bhogavatAM AvyA chIe.... chatAM A dizAmAM ATaluM jabaradasta kArya ame karI zakyA chIe." julAI 1, 1944 . Aje zrI. ke. amArI sAthe bhAjana levA mATe AvyA hatA. e amArA eDiTara-janarala che. 103 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda amAruM nANuMkhAtuM zI rIte cAle che te emaNe amArA eka brAhmI paroNAne samajAvyuM. svecchAdA dAne ane sabhAomAM hAra vagerenAM jAhera lIlAmo-A amArI AvakanuM mukhya sAdhana. paNa amAruM badhuM kharca emAMthI kayAMthI nIkaLe ? amArI kula jarUriyAta 15 karoDa rUpiyAnI che. eTale hakUmate AjhIe hiMdIo upara eka karI nAkhyo che. e kara, Avaka ke sAla daramyAna thayela naphAne dhoraNe nathI ugharAvAta. e udharAvavAnI paddhati A pramANe cheH pahelAM te pratyeka hiMdInI kula mUDI keTalI e nakakI karavA mATe pratiSThita vepArIonI eka kamiTi nImavAmAM AvI. pachI sarakAre nakkI karyuM ke, e mUDIne amuka bhAga-dazamokara tarIke vasUla kara. e rakama keTale haste bharavAmAM Ave te kamiTie nakkI karyuM. sarakAranI vatI nezanala baeNnka eNpha AjhAda hiMdamAM sau koI AvIne e hamA bharI jAya. A kara phakta hindIo pAsethI ja udharAvavAmAM Ave che. evA be nIkaLyA, jeo pite brahI che, hiMdI nathI, evuM bahAnuM kADhIne karamAMthI chaTakI gayA. evA ye nIkaLyA, jemaNe karamAMthI chaTakavA mATe aneka sAcAkhoTAM bahAnAM batAvyAM. AmAMthI pahelA vargane mATe te eka ja rasto hato. temane karamAMthI mukti ApavAmAM AvI-eka zarate, bhaviSyamAM temanuM saMrakSaNa e AjhAda hiMdanI sarakAranI ciMtAno viSaya nahi hoya. bIjA vargane apIla karavAnI chUTa hatI. ane beTA hatA, temane lAMbe gALe paNa, niyata thayela rakama Ape ja chUTake thatuM. A pramANe brahmadezanA hiMdIo pAsethI ATha karoDanI rakama vasUla thaze evo aMdAja hato. AmAMthI sADA traNa karoDa rUpiyA te vasala paNa thaI gayA ane lagabhaga cAlIseka lAkha jeTale bIje sAmAna.. ? ame peTe pATA bAMdhIne calAvyuM che, paNu jApAnanI ke bIjI koI sarakAra pAsethI karaja levAne inakAra karyo che. ame eka vAta samajIe chIeH Aje karaja lezuM, te AvatI kAle dezanuM Arthika, svAtaMtrya jokhamamAM mukAze. eTale, dastA pAsethI paNa ame karaja nathI letA. amAruM AkhuM ye nANAprakaraNa eka ja mULagata siddhAMtanA pAyA upara ame capyuM cheH hiMdIo pitAnA paga upara ja UbhA rahe. bahAranAo ApavA taiyAra heya...te paNa teo temane inakAra kare. Ane pariNAme jApAnIo sAthenA amArA vyavahA - 104 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calA dillI ramAM ame khUba AMjhAda rahI zakayA chIe. uparAMta, amArA kaTTaramAM kaTTara duzmane paNa amArA kAryakramanI kAI nAnI zI vAta upara paNa AMgaLI cIMdhIne kahI nathI zakatA ke lANu karavAmAM ame amArA dezanA bhAvi hita vecI khAdhuM. amArI chAvaNIomAM jApanI ustAdo nathI ane amArA adhikArImaMDaLamAM jApAnI ke jana niSNAte! nathI-enuM paNa Aja kAraNa. amArI phoja nakharAkha-mAmulI sipAhIthI mAMDIne sipehasAlAra sudhI zuddha hiMdI che. julAI 4, 1944 subhASabAbu khIjI tArIkhe meAracA uparathI AvI gayA. chellA be mahinA thayA e badhA mAracAtu nirIkSaNa karI rahyA che. phejanA sainikAne emAMthI keTalI badhI preraNA maLe che ! Aje * netA"saptAha'no AraMbha thayo. gaye varase A ja dahADe, zyAnAna-pariSadamAM, pUrva eziyAnA tamAma hiMdInI emaNe saradArI lIdhelI. 4thI julAi ! gai 4thI julAie trIsa lAkha hiMdIe subhASabAbunI paDakhe saMgaThita khaDA thaine pratijJA lIdhI ke, " mukti athavA mRtyu" e ja havethI temane jIvanamaMtra raheze, .. mAje eka vAra pharIthI jyubilI haeNAla cikkAra bharAi gayA hatA. bahAra rastA upara jamA thayelI medanIne mATe lAuDaspIkarAnI goThavaNu hatI. rAjamAni badale mAnava-mastAnAM gADha vanA dekhAtAM hatAM. chellAM bAra mahinAmAM ApaNe je sAdhyu tene sAra A cheH 1. ' sasparzI taiyArInA kAryakrama najara sAme rAkhIne ApaNe mAnavazakti, sAdhana-sa patti ane nANAne ekatrita karyA. 2. aghatana yuddha mATe ApaNe eka sainya taiyAra karyuM"...jenuM kada vadhatuM ja jAya che. 3. sainyamAM ApaNe eka strI-daLa paNa yeAjyuM--je 'jhAMsInI rANI, daLa'ne nAme kAma kare che. 4. ApaNe ArajhI hakUmate AjhAda hiMda nAme ApaNI potAnI sarakAra racI-jene nava mitra rAjyAe mAnya karI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 105 www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda 5. ApaNe svataMtra pradeza paNa prApta karyo che-AdAmAna ane nikAbAranA TApue. 6. ApaNe ApaNuM vaDA mathakane hiMdanI najIka brahmadezamAM laI AvI zakyA. ane 1944 nA phebruArImAM AjhAdI jaMganI zarUAta paNa karI dIdhI. 21mI mArce jagata samakSa ApaNe jAherAta paNa karI zakyA ke, ApaNuM daLe hiMdanI taLadharatI upara pahoMcI gayAM che. 7. ApaNA pracAra khAtAnuM kAma ghaNuM ja phUlyuMphAvyuM che. 8. ApaNe AjhAda hiMda daLa nAme eka navuM saMgaThana UbhuM karyuM che. svataMtra hiMdamAM vahIvaTanuM ane punardhaTanAnuM kAma e upADI leze. 9brahmadezamAM ApaNuM potAnI eka baeNnka UbhI karI--nezanala baeNnka opha AjhAda hiMda limiTeDa. AjhAda hiMdamAM mUkavA mATe ApaNuM pitAnA sikakAo chApavAno ApaNe hukama paNa ApI dIdho che. 10. yuddhanA ekeeka maracA upara ApaNe saMtoSakAraka kAma bajAvI zakyA chIe. ApaNuM daLa hiMdamAM ghUsI rahyAM che-ApaNuM daLe dhImI paNuM makakama gatie aneka muzkelIo ane saMkaTane sAmane karatAM karatAM.......! eka vakhata evo paNa hato ke jyAre AjhAda hiMda phoja yuddhamAM zAmela thaze ke nahi thAya, ane zAmela thaze to te laDI zakaze ke kema-ane laDI zakaze to te duzamane zikasta ApI zakaze ke kema e bAbata lokone zaMkA hatI. e kaseTImAMthI ApaNe have saphaLa rIte pAra paDI cUkyA chIe ane svAbhAvika rIte ja, eNe ApaNuM AtmavizvAsamAM pArAvAra umere karyo che. yuddha jyArathI hiMdanI taLabhUmi upara AvyuM che tyArathI ApaNuM banI cUkayuM che. Ama, ApaNe ApaNuM pitAnuM yuddha laDI rahyA chIe e vAte raNabhUmi upara laDI rahela ApaNuM sainikone ja phakta nahi, paraMtu moracAnI pAchaLa yuddha kArya karI rahelI ApaNe prajAne paNa apAra preraNuM pAI che. atyAra sudhImAM mane ApaNuM sainike taraphathI pite je aneka hADamArIo veThI rahyA che te bAbata eka paNa phariyAda ke rAva maLI nathI. ApaNu sipAhIonI rAva phakta eka ja che. ane te tyAre, ke jyAre emane raNamedAna upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calo dillI mokalavAmAM vilaMba thatuM hatuM. tAjetaramAM ja meM eka spiTalanI mulAkAta lIdhelI. ApaNA jakhamI sipAhIo ane meleriyAthI pIDAtA bIja sipAhI sainike tyAM hatA. A badhAnI eka ja IcchA hatI, je temaNe mArI pAse vyakta karI amane jaladI pAchA raNa medAna upara mokalI Apo ame have sajaja thaI gayA chIe. e lokee medAne jaMganI hAlata joI che. teo laDayA che tevA kaparA saMjogomAM te teo ja jANe che ane chatAM teo pharI vAra tyAM pahoMcI javA mATe thanaganI rahyA che. temano AzAvAda akhUTa che. koI paNa jAtanI atizayokti karyA sivAya huM kahI zakuM chuM ke, A prakArane ajeya AzAvAda pUrva eziyAnA hiMdIomAM sarvatra jovA maLe che. A AzAvAdane eka bIjI vAta paNa vadhu daDha banAve che, ane te che hiMdanI aMdaranI paristhiti. tame jANo cho tema, koMgresa ane sarakAra vacce haju samAdhAna thayuM nathI. jyAre mahAtmA gAMdhIjIne ekAeka choDI mUkavAmAM AvyA tyAre ghaNA leka manamAM ne manamAM eka prazna pUchI rahyA hatA. A mukti tabIbI kAraNosara che ke enI pAchaLa koI rAjakIya bhUmikA che? samAdhAnanI keAI pUrvataiyArIrUpe te A mukti nathI ? have e vAta taddana spaSTa thaI che ke, mahAtmAjIne kevaLa emanI nAdurasta tabiyatane kAraNe ja choDI mUkavAmAM AvyA hatA. emanI muktinI pAchaLa rAjakIya hetu nahote. mahAtmA gAMdhIjI ane sarakAra vacce jyAM sudhI samAdhAna nathI thayuM tyAM sudhI ApaNe mATe ciMtAnuM eka paNa kAraNa nathI. hiMdanI taLadharatI upara koMgresa ane briTiza sarakAra vacce A paristhiti pravartatI haze tyAM sudhI ApaNuM kArya bahu ja saraLa rIte cAlaze. e samAdhAnanI atyAra sudhI te ekraya eMdhANI nathI; ane ethI ye vadhu protsAhaka binA te e che ke, mahAtmAjInAM atyAra lagInAM badhAM ja nivedana eka ja vAta upara bhAra mUke che: be varasa pahelAM 'hiMdane cheDI jAo" vALo TharAva kheMgrese karyo temAM kAnamAtrA jeTaloe pheraphAra karavAnI jarUra mahAtmAjI dekhatA nathI. A badhA saMyoge jotAM huM evA nirNaya upara AvuM chuM ke, hiMdanI AMtarika paristhiti ApaNane badhI vAte anukULa che. koMgrese jyAM sudhI briTiza sarakAra sAthe samAdhAna nathI karyuM, namatuM nathI ApyuM tyAM sudhI hiMdI prajA 107 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda briTiza-virodhI ja che. ApaNI laData ane AgekUca jema jema pragati karatI jaze tema tema hiMdI prajAne samajAtuM jaze ke, AjhAdI laDyA vagara AvavAnI nathI. pariNAme e paNa jaMgamAM jhukAvavAne nirNaya karaze ane ApaNu yuddhasaMcAlanane aMge joitI badhI ye madada tenA taraphathI ApaNane maLatI thaze. netAjInA pravacanane janamedanI maMtramugdha banIne sAMbhaLI rahI hatI. sabhA pUrI thaI, te pachI mAnavasamudAyane vikherAtAM deDha kalAka lAgyo. zo utsAha! julAi 5, 1944 netAjI-saptAhane Aje bIjo divasa hato. raMgUna jIoe Aje kavAthata karIne subhASabAbune salAmI ApI. dazya bhavya hatuM. sainidaLane uThAva AbAda hatuM. subhASabAbu ApharIna thaI gayA. . pheone uddezIne emaNe kahyuM "AjhAda hiMda phojanI racanA e ApaNuM duzmanone mATe pArAvAra ciMtAnuM kAraNarUpa thaI paDI che. thoDo vakhata sudhI te teo enA astitvanI upekSA karyA karatA, paNa pAchaLathI, jyAre enA samAcArane dAbI rAkhavA azakaya hatA, tyAre temanA vAjiMtra dilInA ola inDiyA reDiyoe pracAra Adaryo ke, pheji-beja badhuM ThIka che. e te jApAnI aMkuza taLenA hindI yuddhakedIone mArIne musalamAna banAvavAmAM AvyA che. paNa A jUThANuM kyAM ligI nabhe? kAraNa ke hiMdamAM te Thera Thera samAcAra prasarI gayA hatA ke pUrva eziyAnA ekeeka bhAgamAMthI hinda nAgarike phejamAM, meTI saMkhyAmAM bharatI thaI rahyA che. eTale Ala InDiyA reDiyo athavA kahe ke enTI Ala InDiyA reDienA niSNAtoe pitAnI cAla badalI. temaNe eka bIjo pracAratukko gabaDAvyo ke yuddhakedIoe phejamAM joDAvAno InakAra karyo che eTale have hiMdI nAgarikane jabaradastIthI phemAM ghasaDI javAmAM Ave che. paNa jabaradaratI je yuddhakedIo upara bekAra hatI, te nAgariko upara te khUba ja vadhAre bekAra hatI eTalI vAta dillInA dAvAone na sUjhI! "jenAmAM akkalane cha paNa haze, te te eka sArAmAM ja samajI zakaze ke jabaradastIthI te kadAca bhADUtI sipAhIonI senA taiyAra thaI zake; svayaM 108 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calo dillI sevakenI senA racavI hoya tyAM jabaradastI na cAle. bahu bahu te kaI mANasa pAse jabaradastIthI tame baMdUka upaDAvI zako, paraMtu je dhyeya upara ene AsthA ja na hoya, ene khAtara marI phITavAnI jabaradastI tame enA upara kaI pere karavAnA hatA ? pahelAM ApaNuM duzmane ema kahyA karatA hatA ke, AjhAda hinda phoja e kaI pheja ja nathI; e te mAtra pracArane eka goLo ja che; ane evA geLAe kaMi medAne-jaMga upara jaine laDI na zake ! theDA vakhata pachI enTI ola inDiyA re ibarADavA mAMDe ke, AjhAda hiMda pheje haju sarahada vaTAvIne hiMdamAM praveza nathI karyo. paNa have te sarahada paNa vaTAvAI cUkI ane pheja hiMdanI dharatI upara laDI paNa rahI che eTale duzmananA hiMdIvirodhI pracAre vaLI eka navI gulAMTa mArI che. teo have ema kahevA mAge che ke, je dillImAM pahoMcavA mATe amuka amuka tArIkha nakkI karI hatI , ane e tArIkha paNa UgI ane AthamI cUkI chatAM juo, lejane kayAMya patto che? jANe kema ApaNe tArIkha nakkI karIne ja na beThA hoIe ! | meM te tamane kahyuM ja che ke AjhAda hiMda phejamAM mAcha lazkarIo che ane nAgariko paNa che." julAI 6, 1944 . netAjIe Aje reDiyo mAraphata gAMdhIjIne saMdhyA. jema keI putra pitA pAse aMtara ThAlavate heya, ema emaNe gAMdhIjI kane potAnuM aMtara ThAlavyuM. harSa ane zokanI ekakeeka lAgaNIne emaNe ThalavI-leza mAtra paNa dilacerI karyA vagara. zeTe henDa mane ThIka kAma AvI gayuM. mAro dIkare meTo thaIne A . bhASaNa vAMce te kevuM sAruM ! A noMdhapothImAM eka pachI eka lakhAtAM pAnAM upara huM zuM kahevA mathuM chuM, kaI bhAvanA aMkita karavA mathuM chuM te ene A eka bhASaNa vAMcatAM pAMpaNanA palakArAmAM ja samajAI jaze. "pU. mahAtmAjI, * "briTiza kArAvAsamAM zrI. kasturabAnA kaNuM avasAna pachI, ApanA dezabAMdha ApanI ttAita viSe saciMta bane e kudaratI che. hiMda bahAranA 109 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda hiMdIone mana paddhatinA bheda AMtarika gharagharAu matabhede jevA che. jyAre tame lAhAranI koMgresa khAte saMpUrNa svAtaMtryane TharAva pasAra karyo tyArathI temanI saunI sAme eka ja beya rahyuM che. hiMda bahAranA hiMdIone mana ApaNuM dezanI AjanI jAgRtinA sarjaka tame cho. hiMda bahAranA dezabhakta hiMdIo ane hiMdanI AjhAdInA paradezI mitro Apane mATe je UDe Adara dharAve che te, Ape jyAre 194ranA ogasTamAM "hiMda choDo"vALo TharAva vIratApUrvaka rajU karyo tyAre te ghaNuM vadhI gayuM hatuM. briTiza sarakAra ane briTiza prajA vacce bheda che ema mAnavuM e gaMbhIra bhUla che. alabatta, briTanamAM, jema yunAITeDa sTeTasamAM che tema, AdarzavAdIonuM eka nAnuM maMDaLa che ke, jeo hiMdane svAdhIna jevAne Icache che. e AdarzavAdIone emanA dezamAM cakkara" ja mAnavAmAM Ave che ane tenI te atyaMta ochI saMkhyA che. hiMdane lAgevaLage che tyAM sudhI te briTiza sarakAra ane briTiza prA eka ja che. yunAiTeDa sTeTasa opha amerikAnI yuddhane viSe mAruM ema kahevuM che ke voziMgTana khAte je maMDaLInuM rAja cAle che te atyAre AkhI duniyA para hakumata sthApavAnAM svanAM seve che. A maMDaLI ane enAM mANaso "amerikana sika" viSe khullI rIte vAta kare che. teo ema kahevA mAge che. A saikAmAM yunAITeDa sTeTsa AkhI duniyA upara hakUmata sthApaze. A maMDaLImAM keTalAka to evA che ke, je briTanane yunAITeDa sTeTsanuM ogaNapacAsamuM "sTeTa" kahevAnI hada sudhI jAya che. "mahAtmAjI, Apane huM khAtarI ApuM chuM ke, A jokhamabharyA kArya mATe nIkaLavAne aMtima nirNaya karyA pahelAM, e AkhA praznanI baMne bAjue pUrepUre vicAra karavAmAM meM divaso, aThavADiyAM ane mahinA gALyA che. mArA dezanI janatAnI "mArI sarva zakti reDIne ATalAM varSo sudhI sevA karyA bAda dezadrohI thavAnI athavA koI mane dezadrohI kahe evuM karavAnI IcchA mane na ja heya. mArA dezabAMdhanA sneha ane udAratAne lIdhe, mane te hiMdamAM koI paNa jAhera sevakane maLI zake teTaluM urImAM ucca mAna maLyuM hatuM. mArAmAM saMpUrNa zraddhA rAkhanAra aDaga ane vaphAdAra sAthIone baneluM eka pakSa huM Ubho karI zaka hatA. eka sAhasika kheja mATe bahAra jaIne te 110 - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cale dillI huM mAtra mArI jiMdagI ane mArI bhAvi kArakirdIne ja nahi paNa tethIye vadhu, mArA pakSanA bhAvine heDamAM mUkato hato. hiMda bahAranI pravRtti vinA ApaNe AjhAdI meLavI zakazuM evI mane jarA paNa AzA hatI te meM kaTokaTInA kALa daramyAna hiMda choDayuM na hota. je mane jarA paNa AzA heta ke ApaNI jiMdagI daramyAna ApaNe A yuddhamAM sAMpaDI che tevI AjhAdI meLavavAnI bIjI sonerI taka sAMpaDaze te huM ghara choDIne A rIte nIkaLyo hota ke kema te zaMkA che. dharIsattAo saMbaMdhe mAtra eka praznane javAba Apavo bhAre bAkI rahe che. emaNe mane bhoLavyo hoya athavA phasAvyuM hoya e zakaya che kharuM ? sauthI lucA rAjapu briTananA ja che e vAta to sau keI svIkAraze ema huM mAnuM chuM. jiMdagIbhara je mANase briTiza rAjapuruSo sAthe kAma karyuM che ane laDo che te mANasa duniyAnA bIjA mutsaddIothI kadI bheLavAya nahi. je briTiza mutsaddIe mane bhoLavavAmAM ke dabAvavAmAM niSphaLa gayA hoya te, bIjA koI mutsaddIo ema karavAmAM saphaLa thaI zake nahi. ane jene hAthe mane lAMbe kArAvAsa, damana ane zArIrika ijA sahana karavI paDela che e briTiza sarakAra mane DhIluM pADavAne niSphaLa gaI hoya, te bIjI koI sattA ema karavAnI AzA rAkhI zake nahi. hiMda choDayA bAda meM evuM kaMi paNa nathI karyuM ke jene lIdhe mArA dezanAM hito ke svamAnane leza mAtra paNa AMca Ave. eka e ye vakhata hatA jyAre jApAna ApaNuM zatru sAthe maitrIsaMbaMdhe saMkaLAyeluM hatuM. jyAM sudhI eMgle-jApAna saMbaMdha kAyama hatA tyAM lagI huM jApAna gayo ja nahi. paNa jApAne jyAre mArA mata anusAra enA ItihAsanuM sauthI vadhu mahatvanuM pagaluM bharyuM eTale ke briTana amerikAnI sAme yuddhanI jAherAta karI, tyAre meM mArI svataMtra IcchAthI jApAnanI mulAkAta levAno nizcaya karyo. 197-38mAM mArA aneka dezabAndhavanI peThe mArI sahAnubhUti paNa cUMgakiMga pratye ja hatI. koMgresanA adhyakSapadethI 1938 nA DisembaramAM cUMgakiMgamAM meM eka tabIbI mizana mokalyuM hatuM te paNa Apane yAda haze. mahAtmAjI, svaLa vacananI bAbata hiMdI leko keTalA UMDA zaMkAzIla che te Apa bIjA karatAM ghaNI ja vadhAre sArI rIte samaje che! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda jApAnanI potAnI nItinI jAherAta e paNa je kevaLa vacanonI ja vAta heta to huM enI asara nIce kadI ja na Avata. mahAtmAjI, have huM, Apane, ame je kAmacalAu sarakAra ahIM sthApI che tenA viSe vAta karIza. e kAmacalAu sarakaranuM dhyeya e che ke, hiMdane eka sazastra laData dvArA, briTananI dhuMsarImAMthI mukta karavuM. eka vAra ApaNuM duzmanone hiMdamAMthI hAMkI kADhayA, ane zAMti ane vyavasthAnuM sthApana thaI gayuM ke tarata ja e kAmacalAu sarakAranuM kAma pUruM thaze. amArAM balidAna ane amArI yAtanAone je kaMI badale ame mAgatA hoIe te te phakta, amArI mAtRbhUminI svataMtratA. hiMda eka vAra svataMtra thaI jAya te pachI amArAmAMnA ghaNu te rAjakAraNamAMthI nivRtti ja levA mAge che. "ApaNA dezabAndha, bhAgyavazAta potAnA ja prayAsothI dezanI AjhAdI hAMsala karavA samartha thAya, athavA briTiza sarakAra pite ja ApaNA "hiMdane cheDe"vALA TharAvane maMjUra rAkhIne amalamAM mUke te amArA karatAM vadhu khuzI bIjA koIne nahi Upaje. paraMtu e bemAMthI ekeya thavAnuM nathI ane sazastra Andolana anivArya che evI amArI mAnyatA thaI gaI che; ane e mAnyatA upara ja ame cAlIe chIe.. hiMdano AkharI AjhAdI-jaMga zarU thaI cUkyo che. AjhAda hiMda phojanA lazkare Aje hiMdanI dharatI upara ja bahAdurIthI laDI rahyA che ane aneka muzkelIo ane kaThaNAIo hovA chatAM teo dhIme paNa daDha pagale AgaLa vadhI rahyAM che. hiMdamAMthI jyAM lagI chellAmAM chellA briTizarane dhakelI kADhavAmAM che nahi Ave ane jyAM sudhI navI dillInA vAIsaroyanA prAsAda upara ApaNe triraMgI dhvaja magarUrIthI nahi pharaphare tyAM sudhI A sazastra laData cAlu ja raheze. , "ApaNuM rASTranA he pitA! hiMdanI svAdhInatAnA A pavitra yuddhamAM ame ApanA AzIrvAda ane ApanI zubhecchAo cAhIe chIe." julAI 9, 1944 Aje, hajAre prekSakonI hAjarImAM eka muslima kAyAdhIza zrI. eca.nA mahAna AtmahatyAgane netAjIe jAhera karyo. eka karoDa jeTalI potAnI AkhI iskayAmatane-jhaverAta, jAgIro ane mAlamilakatane emaNe AjhAdInA jaMgane 1ra. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cale dillI mATe hiMdI svAtaMtrya saMghane caraNe dharI dIdhAM che. netAjIe emane sevakehiMdane ilakAba Ape. A ilakAba meLavanArA e pahelA ja che. hiMdamAMthI AvatA ahevAle bahu ja AzAjanaka che ema pI.e mane kahyuM. paNa amArA amaladAranuM mAnavuM che ke, lAMbI ane kaparI laData sivAya briTizarone hiMdamAMthI hAMkI nahi kADhI zakAya, sAmrAjyane bacAvavAno eka chelle maraNiyA prayatna karyA vagara briTizare nahi rahe. hiMda vagara briTana jagatamAM eka trIjA varganA rASTranI paMktimAM ja AvI paDe. briTizaro e jANe che. subhASabAbu jyAre jyAre vijayanI vAto kare che tyAre tyAre emanI vANI koI ajaba preraNAthI prerita thaI hoya ema dekhAya che. emanI zraddhA kharekhara bahu ja UMDI che. have je kaMI thAya ane amArI yojanAo khAkamAM maLe, te emanuM zuM thAya e vicAre ja huM pUjI UThuM chuM. emanuM hadaya bhAgI te nahi paDe ! emanI badhI ya AzAe eka ja zabdamAM che-AjhAdI. pUrva eziyA AkhuM emanI paDakhe che. prabhu amAruM rakSaNa kare ! julAI 10, 1948 Aje jAhera karelI prasaMge subhASabAbue vIra vacheraka bhASaNa karyuM. lagabhaga trIsa hajAra mANasa hatA. amArA AnTelananI pAchaLa rahelI AyAjanika zaktione emaNe nIcenA zabdomAM samajAvIH hiMdanuM briTiza sainya jyAM lagI bahAranA keI AkramaNanI sAme nahi biDAya, tyAM lagI aMdaranI kAtine dabAvI devAnuM kArya ene mATe saraLa rahezeH eTale hiMdI AjhAdI jaMga mATe AjhAda hiMda pheje bIjo morace Ubho karavAnuM nakakI karyuM. ApaNe jyAre hiMdanI taLa :dharatI upara dhasI jaIzuM ane hiMdIo jyAre pitAnI sagI AMkhee briTiza daLone pAchAM haThatAM jaze tyAre ja temane khAtarI thaze ke, briTizare mATe kayAmatane divasa have najIka AvI gayA che. tyAre teo zirane sATe A jaMgamAM jhaMpalAvaze. ane vatananI muktine mATe ApaNe sAthe sAmela thaI jaze. pachI teo ane , ApaNe sAthe maLIne briTizarone pIche pakaDIze jyAM sudhI ke jyAM sudhI. 'hiMdanI dharatIne choDIne teo cAlyA nahi jAya ! Aii Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda dosta, duzamanI tAkAtane ochI AMkavAnI bhUla te koI bevakUpha ja kare. ApaNe ApaNu duzmane nA khIcaDI sene joyAM che. ArAkAnamAM, kAlAdAna ane hAkAmAM, Dima, maNipura ane AsAmamAM joyAM che. ApaNe pahelethI ja dhAratA hatA te pramANe emanI pAse ApaNuM karatAM vadhAre ane ApaNuM karatAM caDhiyAtI khAdhAkhorAkI ane zastrasAmagrI che. kAraNa ke emanI pAse te ane hiMda paDe che, lUMTavA mATe. ane chatAM ApaNe sarvatra emane parAjita karyA che. krAMtinI je jagatamAM sarvatra AvA ja saMgamAM laDI che...ane chatAM sarvatra aMte te emane vijaya ja thayuM che. teo pitAnI zakti zarAbamAMthI ke TInanA DabAomAM peka thayela sUpa ke gAyanA mAMsamAMthI nathI meLavatA. zaktinuM mULa te zraddhA ane tyAgamAM, vIratva ane zairSamAM hoya che. AjhAda hiMda phojanI tAlIma briTiza hiMda phojanI tAlIma karatAM judA ja prakAranI che. briTiza hiMda phejane je zIkhavavAmAM nathI AvyuM te ene zIkhavavAmAM AvyuM che. ane te e ke, "saMkaTa ane sakhatAI bharyA saMjogomAM paNa laDatA rahevuM. je 38 karoDa hiMdIonI AjhAdIne khAtara eNe zo upADayAM che, temane e kadI ja che nahi de." julAI 15, 1944 dillInA chellA zahenazAha bahAdurazAhanI samAdhi pAse Aje pheja taraphathI eka bhavya pareDa thaI - 1857nA AjhAdI-jaMganI netAjIe carcA karI. enI niSphaLatAnAM kArazonuM emaNe bahu ja jhINavaTabharyuM pRthakkaraNa ApyuM. mAjanA jaMganI sAthe enI tulanA karI. chevaTe AjhAdInI mahAdI upara khatama thaI javAnI sAne hAkala karI. "1857nI ghaTanAone abhyAsa karuM chuM ane kAti tUTI paDI te pachI briTizaroe je atyAcAra karyA temane vicAra karuM chuM...ne lehI saLagI UThe che. briTiza vyAsa ane pAzavatAne zikAra banela e 1857nA vIrenuM vera levAnI ApaNI pharaja che-je ApaNe marda baccAo heIe te. hiMda e veranI vasUlAta mAge che. phakta yuddha daramyAna ja nahi, paNu yuddha pachI paNa, begunAha AjhAdIparanuM zANita vahevaDAvanArA ane emanA upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cale dillI amAnuSI atyAcAra AcaranArA briTizarane pitAnA e aparAdhanI sajA maLavI ja joIe. ja ApaNe hiMdIomAM eka moTI khAmI che. ApaNe ApaNuM duzamanane jeTalI ugratAthI dhikkAravA joIe teTalI ugratAthI dhikkAratA nathI. atimAnava vIratA ane dhIratAnI parAkASTAe ApaNuM dezabAdha pahoMce evI je ApaNI barachA hoya te ApaNe temane potAnA vatanane cAhatA zIkhavavuM joIe...ane sAthe sAthe vatananA duzmanane dhikkAratA paNa zIkhavavuM joIe. mATe huM mAnuM chuM lehI. duzmananA hIthI ja enA bhUtakALanA aparAdhene hisAba sApha thaze. paNa lohI levuM sahela nathI. ene mATe lohI ApavAnI taiyArI joIe. pariNAme bhAvine ApaNe kAryakrama lehI ApavAno che. ApaNuM bhUtakAlIna pApo ApaNuM vIranA lehIthI ja devAze. ApaNu vIrenuM lohI e ja ApaNuM AjhAdInI kiMmata che. briTiza julamagAra sAmenA a paNa hisAbanI patAvaTa AApaNA vIrAnI nijanuM zoNita relAvatI vIratA ja karI zakaze." julAI 15, 194 zatruonA pracArakhAtAe je avanavI tarakIbo ajamAvavA mAMDI che te bAbata subhASabAbue amArI mahilA-zAkhA samakSa eka pravacana karyuM? briTiza pracAre chellA vizvayuddhamAM je rIte akhatyAra karI hatI tene viSe te khuda briTiza lekhae pote ja khUba lakhyuM che. "e pracAra asatyanI dizAmAM kyAM sudhI jaI zake che te jANavA mATe pinsI jerAnI "sikreTasa opha yujha hAusa" ane "varaTAIma pholsadUjha" jevI be copaDIo vAMce te basa. jarmane mRta sainikanAM zarIremAMthI carabI nIcevI kADhe che e jADANane pracAra karanAra eka aMgreja janarala ja hato. brigeDiyara cATa risa, pote jene pracAra karI rahyo che te, nAtALa jUThANuM che e paNa jANatA hatA. yuddha pachI eNe kabUla paNa karyuM ke mArA jUThANAmAM loko ATalo badhe vizvAsa mUkaze ema meM pote paNa nahotuM karbheluM. paraMtu bheLA jamate mAnyuM ke briTiza janarala je mANasa kadI jUThuM bele ja nahi ane e bhramamAM ne bamamAM gapagoLe vAra karIne be ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda "kUtarAnI pUMchaDI vAMkI te vAMkI, e sIdhI thAya ja nahi tema jUThA mANasane khAtarI thaI jAya ke, mArA jUThANAmAM have kAine takhAra ja nathI, chatAM jUThANuM e jhIMkaye ja rAkhavAnA ! kAraNa ? Teva paDI ! paDI Teva te teA TaLe kema TALI ! jUThAnA jIva eka ja tAMtaNA upara laTakI rahyo hAya che-ke jagatAM hajI paNa theADAka haiyAphUTA nIkaLI Avaze 1 " A AzAne tAMtaNe ja e gabArA caDAvye jAya che. jUThANA jhIMkavAnI A melI ramata briTizarA haju paNa ramI rahyA che. e one, mane potAne tAkI ja navAi nathI UpajatI... " ThIka ThIka lAMbA vakhata sudhI duzmanAnA pracArakAe eka ja jApa japyA karyA: AjhAda hiMda phAja eka pUtaLAM-phoja che. jApAnIe jevuM ja tara vagADe che tevI e nAce che. pazu Akhare emane bhAna thayuM ke A gALe cAle ema nathI. kAraNa ke sau kAI pUchavA lAgyA ke AjhAda hiMda phoja jo kharekhara ja eka pUtaLA pheja heAya te| e ATalI bahAdurIthI ane ATalI badhI maraNiyAvRttithI laDe che zA mATe? eTale briTiza pracArakAe cAla balI. have teo ema pheMke che ke, AjhAda hinda phoja e eka kacarApaTTI phAja che. enI pAse khAvA dhAna nathI ane laDavA mATe pUratAM zastra nathI. paNa krAntinA daLAne pachI e AyarlaeN DamAM DrAya, iTalImAM hAya, raziyAmAM hAya ke kaI khIje ThekANe hAya-sadA AvA ja sayAgAmAM laDavuM paDe che ane dara vakhate atane cheDe emanA vijaya ja thAya che. ApaNuM pazu ema ja thavAnuM. paNa daramyAna ApaNI AjhAdInI kiMmata ApaNe ApaNA lAhIthI bharapAi karavAnI. .. briTiza pracArakAne eka navA dhaDAkA e che ke ahIM ApaNe islAma upara trAsa gujArI rahyA chIe ke ahIM ApaNe badhA irAmavirAdhIe chIe. AmAM keTaluM satya che te tame sau jANA che.. ApaNI ArajhI sarakAramAM, ApaNA saMdhamAM, ApaNI phAjamAM musalamAne che; ApaNI pheAjamA musalamAna amaladArA che te kAIjevAtevA / nathI ja. te khAnadAna kuTumbAnA nakhIrA che ane daherAdUnanI miliTarI ekeDemImAM bhaNyA che. nA, emanA jUThANAM ahIM ApaNune raja mAtra sparzavAnAM nathI. ane jagata te emane mAnatuM ja nathI." 111 "( Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cale dillI ogasTa 1, 1944 Aje ame tilaka-jayaMti UjavI. jAherasabhAo bharIne ane vaphAdArInA sogaMda pharI vAra laIne A jayaMti ujavavI evI sUcanAo saMdhanA mukhya mathaka taraphathI badhI ye zAkhAone ApavAmAM AvI hatI. sAMje saMdhanA mukhya mathake saMdhanA tamAma kAryakartAonuM eka sahabhojana thayuM. keIe subhASabAbune pUchyuM: "AjhAdI prApta karavAnI ApanI janA ane mahAtmAjInI vaijanA vacce saMvAda zI rIte sAdhI zakAya ?" subhASabAbue javAba dIdhaH "pUrva eziyAmAM ApaNe hiMdI AjhAdIne hAMsala karavA mATe eka nakkara ane nizcayAtmaka yojanA karI che. A yojanA sArI che ke kharAba e prazna ja asthAne che. enuM sthAna le evI bIjI koI yojanA ApaNane na maLe, tyAM sudhI ene ja amalamAM mUkavI rahI. AjhAdInI siddhi mATe eka bIjI yojanA mahAtmAjIe ghaDI che, je "hiMda che"vALA TharAvamAM mUrtimaMta thaI che. e yojanA je phaLIbhUta thAya, to ApaNI janAne pAra pADavAnI kazI jarUra ja na rahe ane ema thAya to jeTale hu rAjI thAuM teTale bIje kaI bhAgye ja thAya. paNa durbhAgya e che ke, gAMdhIjInI yojanAne briTiza mAlikoe ni skArI kADhI che ane e niSphaLa gaI che, eTale have hiMdI AjhAdInI badhI AzAo ApaNI yejanA phaLIbhUta thAya enA upara che. gAMdhIjInI janAne mAge, AjhAdInI siddhi TuMka vakhatamAM thai zake. paNa briTizarone e pasaMda nathI. eTale gAMdhIjInI yAjanA paNa je briTiza pAse svIkArAvavI hoya te te mATe paNa ApaNI janAnI sALatA Avazyaka che. ApaNuM pejanAne briTiza je saphaLa thatI aTakAvavA mAgatA hoya te te eka ja prakAre karI zakeH "hiMdane cheDe "vALA TharAva pramANe gAMdhIjI ane koMgresa sAthe samAdhAna karIne. paNa briTizaro je ema hiMdane choDIne cAlyA ja jatA haze te huM pote ja tamane vinavavA AvIza ke, have phejane tAbaDatoba vikherI nAkho !" jApalAo imphAla ane miTakinAne khAlI karIne pIchehaTha karI gayA che zuM?...aMtane mAraMbha te nathI? 117 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda osaratAM pUra ogasTa 13, 1944 saMdhanA mukhya mathake, Aje netAjIe tamAma pradhAna kAryakartAo samakSa eka pravacana karyuM. badhAMya khAtAnA vaDAo tathA pradhAne ane salAhakAra hAjara hatA. yuddhanI sthitine temaNe khyAla Ave. temaNe kahyuM: ApaNe yuddha zarU karavAmAM bahu moDA paDayA. varSARtu ApaNuM geralAbhamAM hatI. ApaNuM mArgo jaLabaMbAkAra hatA. nadIomAM sAme pravAhe ApaNe vahANa calAvavAM paDatAM. AnI sAme ApaNuM duzmane kane prathama paMktinA mArge mejUda hatA. varasAdanI zarUAta thAya te pahelA ja ImphAla sara thAya te ja ApaNuM gADuM AgaLa cAle ema hatuM. ane ApaNe imphAla sara karI paNa zakata...paNa ApaNI pAse vimAnI pIThabaLa nahatuM...ane duzamanene AjJA hatI ke ImpAlanuM maraNiyA banIne jatana karaje-chelo sipAhI DhaLe tyAM sudhI. ApaNe jAnevArImAM ja zarU karI dIdhuM hata te jarUra phaLIbhUta thAta. varasAda zarU thayo te pahelAM moracAnA pratyeka bhAgamAM kAM to ApaNe TakI rahyA hatA ane kAM te AgaLa vadhyA hatA. bArAkAna vistAramAM duzmanane bApaNe AMtarIne UbhA hatA. kAlAdAnamAM duzmananA kUracA uDAvIne sIdhA ApaNe AgaLa vadhyA hatA. TiDimamAM ApaNe AgaLa vadhyA hatA. pAlela ane kahImAmAM ApaNe AgaLa vadhyA hatA. kAkA vistAramAM ApaNe emane AMtarIne UbhA hatA. ane A badhuM duzamana saMkhyAbaLamAM ane zastrasaraMjAma tathA khAdhAkhorAkInI daSTie ApaNAM karatAM caTi yAtA hatA-te chatAM, "varasAda zarU thayo tyAre ImphAla uparanA AkramaNane ApaNe maphapha rAkhavuM paDayuM duzmane yAMtrika daLe utAravA samartha thayA. kehImA-imphAla mAmatemaNe pharI kabaje karyo. pachI prazna e Ubho thayo ke ApaNe emane kayAM AgaLa AMtaravA ? be vikaTa hatAH kAM te ApaNe bizanapura-pAlela moraco pakaDIne beThA rahIe ane duzmanane AgaLa vadhatA aTakAvIe; athavA te ApaNe thoDI pIDA karIne jarA vadhAre salAmata ThANe paDAva nAkhIe. 118 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osaratAM pUra "A saMgrAmamAMthI ApaNe kayA kayA bodhapATha tArA ? paheluM te ApaNane prAraMbhika agnidIkSA maLI gaI. medAne-jaMga upara jemaNe pahelI ja vAra paga mUkayo hate evA nAgarika sainikonI eka TukaDIne temanI pAse dArUge khatama thaI jatAM pIchehaTha karavAnI AjJA ApavAmAM AvelI. TukaDIe e AjJAnuM pAlana karavAne badale saMgIne caDAvIne zatruo upara trATakavAnuM vadhu pasaMda karyuM. teo pAchA pharyA-vijayI banIne. ApaNuM sainyane pArAvAra AtmazraddhA AvI che. ApaNane jANavA maLyuM che ke, sAmA pakSanA hiMdI sainike ApaNuM pakSamAM bhaLI javA rAjI che. have te ApaNe temane ApaNumAM bheLavI devAnI taiyArI karavI rahI. ApaNe duzmanonI tarakIbe.thI paNa vAkepha thaI gayA chIe. emanA dastAvejo paNu ApaNA hAthamAM bAvyA che. ApaNuM amaladArae je anubhava meLavyo che te te amUlya ja che. saMgrAma zarU thayo te pahelA jApAnIone ApaNI phejanI laDAyaka zaktimAM ItabAra ja nahote. emanI IrachA ane nAnA nAnA khaMDamAM vibhakta karIne eka eka baMne eka eka jApAnI daLa sAthe joDI devAnI hatI. mArI icchA evI hatI ke, ApaNI phejane eka Agale morace suparata thAya. ane aMte te mArI IcchA pramANe ja thayuM. A saMgrAmane pariNAme ApaNuM amaladArane puSkaLa anubhava sAMpa. " mApaNI kSationuM paNa kApaNane bhAna thayuM. pradeza moTA pAyA uparanI avarajavara mATe ghaNuM ja pratikULa che; ane ApaNuM vAhanavyavahAra ane puravaThA khAtuM ghaNuM ja nabaLuM sAbita thayuM che. vaLI, moracA uparanA pracAra jevuM te ApaNI pAse kazuM astitvamAM ja nahotuM. A khAtu calAvavA mATe mANase ApaNe taiyAra karyA hatA-paNu vAhanavyavahAranI muzkelIne kAraNe ApaNe temane upayoga ja na karI zakayA. have pachIthI, phojanA ekeeka daLa pAse enuM potAnuM AgavuM kahI zakAya evuM pracAra-ekama raheze. "ApaNe lAuDaspIkarAnI paNa jarUra hatI, paNa jApAnIo khare TANe khUTala nIvaDayA. have ApaNe e mApaNI meLe ja banAvI laIe chIe." ogasTa 21, 194 amArA sipehasAlAra netAjIe eka pharamAna kADhIne varasAdane kAraNe yuddha 119 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda pravRttione mokapha rAkhavAne Adeza Ape che. AmaNane mATe taiyAra thavAnI emaNe pratyekane AzA ApI che. eka jAhera sabhAmAM netAjIe zrImatI bI.ne sevake-hiMdane candraka ApahiMdI AjhAdIne khAtara emaNe ApelI bheTa ane kurabAnIonI kadaranA pratIka lekhe. sapTembara 10, 1944 chellA AkhA aThavADiyA daramyAna brahmadezanA hiMdI svAtaMtrya saMdhanI pariSada maLI. 74 zAkhAonA kulle 180 pratinidhioe hAjarI ApI. pariSada have khatama thaI che. enA sAmAnya maMtrI zrI. jI.e mane kahyuM ke pariSadane khUba ja saphaLatA maLI. koI paNa jAtanA ThaThArA vagara e pAra paDI ane aneka muzkelIone ukela AvyA. netAjIe mAdare vatananI keTalI mUgI sevA karI che ! koNa jANe kyAre A vAtanuM hiMdane pUrepUruM bhAna thaze ! netAjI na heta te jApAnIoe kalakattA, jamazedapura, madrAsa ane bIjA gIca vasativALA vistArone boma mArI mArIne dharatInA paTa uparathI sApha ja karI nAkhyA heta ! zrI. Ara. kahetA hatA ke, jApAnIone Ama karatA netAjIe ja vArelA. "hidane nAza tamAre hAthe thAya ane ame te jotA besI rahIe ema nahi bane." jApAnIone temaNe saMbhaLAveluM hiMda amArA hAthamAM eka paripakava phaLanI peThe AvavuM joIe." mArI noMdhapothI have TAMcaNathI jevI thatI jAya che. paNa zuM karuM? hAtha upara je kAma che tene pUruM karavA mATe paNa samaya kayAM maLe che! sapepara 5, 10 gaI kAle ame jatinadAsa saMvatsarI ane zAhIdadina Ujavyo. jyubilI hela khIcokhIca bharAI gaye hatA. vaktAo eka pachI e bhagatasiMga, rAjaguru ane sukhadevanI smRtio tAjI karAvatA gayA. temanI, ane inkilAba jhindAbAdanA pokAre sAthe temanI peThe ja phAMsIne mAMcaDe caDI gayela amara candrazekhara AjhAdanI, baMgALanA DisTikaTa mejisTreTane goLIe denAra pelI be chokarIo-sunIti ane zAtinI, kalakattAnA yunivarasiTi kekezana 120 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsaratAM pUra hAlamAM gavanara sAme gALIbAra karanAra vINA dAsanI, hiMdanA aneka krAntivIrAnI yAdo tAjI thai. lAheAra-jelamAM yazasvI bhUkha-haDatALa daramyAna kAyAnI kaNIe kaNIne, mRtyunA khapparamAM DhAmanAra jatInadAsanI AkhIye kahANI kahevAmAM AvI. amArI AMkhA te A bhASaNA daramyAna bhIMjAyelI ja rahI. krAntivIrA upara gujarela atyAcArAnAM vaNutA apAyAM tyAre ghaNAya te DUsakAM bharI bharIne rAI paNa paDayAM. pachI netAjI kheAlyA : " mAdare vatana AjhAdI mAge che. AjhAdI vagara e have jIvI zake ema nathI. paNu a.jhAdI kurabAnI vagara zakya ja nathI. tamArI zaktinI, tamArI sauMpattinI, tame jene prANuthI ye pyArI gaNutA hai| evI badhI ye vastue nI, tamArA sarvasvanI vizuddha kurabAnI mAjhAdI atyAre mAgI rahI che. bhUtakALanA krAntivIrAnI peThe tamAre paNu, tamArA cena ane ArAmaneA, tamArI sukhasagavaDe ane saMpattinA, tamArA jonamAlanA bhAga ApavA paDaze. tame raNucaMDInA khapparamAM tamArA khatrIsA beTaDAone hAmyAM che e huM jANuM chuM. paNa raNacaMDI hajI rIjhI nathI. ene rijhavavAnI rIta huM tamane Aje zIkhavIza. Aje raNacaDI phakta sainikA ja nathI mAgatI. Aje e mAge che sAcA baMDakheArApuruSa aDakhArA ane strI khaDakherAjee AtmadhAtaka daLamAM bharatI thaI jAvuM; jemanA mATe mRtyu e mAtranI eka nizcitatA hAya, je potAnA zANita sAgaramAM duzmanane DubADI devA mATe thanaganI rahyA hAya. tuma haMma ke mRta DhA meM tuma hI khAnadI gA zrotRvRndamAMthI ApeApa garjanAo UThI: "ame taiyAra chIe. ame lehI ApIzuM. hamaNA ja le !" .. netAjIe AgaLa calAvyuM : " sAMbhaLe. mAre tamArA uzkerATaneA lAbha nathI levA. tame AvezamAM AvI janne saMmati ApI ema huM nathI cchatA. tamArAmAMthI je AtmadhAtaka daLAmAM bharatI thavA mATe taiyAra DrAya te AgaLa Ave ane A kAgaLa upara, AjhAdIne khAtara racaMDInA khapparamAM attaraDI hAmAi javAnA sAda ApatA A kAgaLa :upara peAtAnA hastAkSara karI jAya, ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat rA www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda "ame hastAkSara karavA taiyAra chIe." sabhAkhaMDanA ekaeka khUNAmAMthI avAja guMjI rahyo. "paNa mota sAthenA A karAre upara tame sAmAnya vAhIthI sahIo nahi karI zake. tamAre e hastAkSare tamArA pitAnA zeNitathI karavA paDaze. hiMmata hoya te AgaLa Ave ! mAtRbhUminI muktine khAtara rudhiranA hastAsarethI mRtyu sAthe baMdhAtA vIrene mAre jevA che." virATa janasamudAya ekAeka Ume thaI gayeH muktimatta mAnavatA raMgamaMca para UbhelA netAjI bhaNI dhasI. ame raMgamaMca nIce ja beThA hatA. koI ajeya zaktie amane eka bAjue dhakelI kADhayA..ane... prathama hastAkSara karanArA te kayAranA ya raMgamaMca upara caDI cUkyA hatA. capuo ane TAMkaNIo kAme lAgI gayAM hatAM. ane zeNitanA akSaramAM sahIo thaye jatI hatI. pahelAM hastAkSare AvyA sattara bahenA. e sattare sattara sahIo karI le te pahelAM kaMI paNa puruSane AgaLa paNa teo AvavA nahetA detA. eka kalAka A cAlyuM-nijanA zeNitathI sahIo karavAnuM kAma-sabhAkhaMDane khUNe khUNe-AjhAdIne khAtara-nijanA mRtyukhata upara * lekane utsAha mAnyAmAM na Ave eTale ajaba hato. jyAM juo tyAM harSabharapUra caherAo ane camakatI AMkhe ! kesariyA karatI vakhate rajapUte kevA dekhAtA haze te Aje mane samajAyuM. AvI prajAne kANu gulAma rAkhI zake? briTiza zahenazAhata, tArI ghora kharekhara bAdAmAM rahI lAge che. ghera AvI ane pI. sAme joyuM te emanI AMgaLI upara paNa eka kApa hato. mArAthI e chupAvI rahyA hatA. paNa huM joI gaI...ane samajI gaI che, mAtmalAtaka daLamAM e paNa joDAI gayA che. eka paLa vAra te huM bhayabhIta banI gaI. Akhe AMsuothI chalakAI UThI. paNa e dhyagratA te paLavAranI ja, bIjI ja paLe, meM emane bheTIne cumbana karyuM. gaI rAte mane UMgha na AvI. pI. vagara gatamAM ekalI huM zuM karIza evA vicAro aAvyA ja karyA.paNa huM emano nizcaya pheravAvavA mAgatI nathI. e to azakaya. mAruM dhama-saMkaTa te judu ja che. je huM paNa sahI kare te 122 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osaratAM pUra pachI amArA putranuM koNa? A vicAra pI.e kema na karyo? enA badale emaNe mane ja sahI karavA dIdhI hota to ! mArA vagara te cAlyuM jaze! mArA devI aMte AnI paNa jarUra hatI ? nA, paNa tamAre keTale Atmabhega Apavo ene nirNaya tame pote ja kare e ja ThIka che. pI, tame te meM nahetI dhArI evI ajaba rIte mArI kasoTI karI rahyA che ........paNa e kasoTImAMthI huM aNIzuddha ja pAra paDIza, he ! pembara 27, or Aje vaDA mathaka upara subhASabAbune maLI. e bahAra nIkaLatA hatA ane huM aMdara jatI hatI. huM bAhazIthI "khabaradAra' thaI gaI. ane jaya hiMdanI salAmI emane ApIne UbhI rahI. e UbhA rahyA. mArA jakhamo viSe pUchaparacha karI, pI.nA vakhANa karyA. meM emane kahyuMH dilI reDiyoe tamane svapnadaSTA kahyA che. eka miniTa vAra netAcha zAMta rahyA. pachI emaNe javAba Ape-bahu ja dhImA zabdomAM. e zabdomAM emane AtmA hate. ane koSa te emAM hato ja nahi...temaNe kahyuM : "teo mane svapnadaSTA kahe che, kharuM ne! huM paNa kabUla karuM chuM ke, huM svadaSTA chuM. huM bAlyAvasthAthI ja vakhadaSTA ravo chuM ane mAruM sauthI vahAluM svapna e mArI mAtRbhUminI AjhAdI che. emane lAge che ke svanachA hovuM e koI zaramanI vAta che. mane te e bAbatanuM abhimAna che. emane mArAM svapno nathI gamatAM, paNa emAMya te navuM zuM che? hiMdanI muktinAM svapna huM na nihALI rahyo heta te gulAmInI zaMkhalAone sanAtana gaNIne ja huM besI raheta. muddAnI vAta e che ke mArAM khe sAcAM paDI zake che ke nahi? mArI mAnyatA evI che ke e sAcAM paDatAM jAya che. emanuM eka svapna-je sAcuM paDayuM che-te che AjhAda hiMda phoja. tame ane tamArA patie mAruM bIjuM svapna-je sAcuM paDayuM che. nA. bhale huM svapnA ja rahyo. jagatanI pragatino AdhAra sarvadA svarachAo ane emanAM svapno upara ja rahyo che....zeSaNa, svArtha ane sAmrAjyavAdanAM svapna upara nahi, paNa pragatinAM, lokakalyANanAM ane jagatanI samagra prajAonI svAdhInatAnAM svapno upara." ane e cAlyA gayA. kevA bha05 puruSa ! 123 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda ekabara 2, 1944 ame bAje gAMdhI jayaMti ujavI. dareka hiMdI makAna upara triraMgI jhaDe pharaka hatA. savAramAM pheja taraphathI jhaMDAvaMdana kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato. hiMdane svAdhIne karavAnI pratijJA ame pharIthI lIdhI. koMgresanI svAdhInavAnI pratijJA upara raMgUnanA hajAro hiMdIoe sahI karI. okaTobara 2, 1944 jApAnIoe TiDimamAMthI pIchehaTha karI che. caudamuM briTiza lazkara baLiyo mana nIvaDela kahevAya che, paNa amArI phejanA sainiko sAme TakI zakaze nahi. paNa pheja maracA upara pUrepUrI saMkhyAmAM kema nathI? navembara 17, 104 Aje ame paMjAbanA mahAna krAMtikArI lAlA lajapatarAyanI mRtyutithi UjavI. zrI. ena. beMgakokathI atre Avela che. emaNe sarakArI vaDA mathakanA mANasane uddezIne A pramANe kahyuM: ApaNe, pUrva eziyAnA trIsa lAkha hiMdIoe ApaNuM dezanI svAdhInatA mATe laDavAne makakama nizcaya karyo che. ApaNe kAM to vijayane varIzuM, kAM te mRtyune bheTazuM. paNa hiMdane mukta karavA mATenA ApaNu A mahAna jaMgamAM ApaNe agara naSTa thaIzuM, to paNa, sAcA hiMdIo tarakane ApaNe dharma bajAvyAnA bhAna sAthe ja naSTa thaIzuM parAjayothI ApaNe DaratA nathI. ApaNe je lohI vahAvIzuM tenA bindue bindumAMthI enuM vera lenArAo pragaTaze. briTana game teTalI mahenata kare, game eTalA dhamapachADA mAre paNa hiMdanI svAdhInatA siddha thayA vagara nahi rahe. cALIsa karoDa mANasane AjhAda banavAne adhikAra che ja. eka vAta hu spaSTa karavA cAhuM chuM subhASabAbu ane emanI pAchaLa cAlanArA pUrva eziyAmAMnA trIza lAkha hiMdIo zAhIvAdanA mitro nathIkoI paNa prakAranA zAhIvAdanA mitra nathI. rAjakIya svAdhInatA te hiMne mATe eka sAdhana che; hiMdI samAjanuM krAntikArI parivartana karavA mATenuM eka sAdhana che." zrI. ena. jApAnI sattAvALAone gamatA nathI. samAja ane samAjavAda ' viSenA emanA vicAra pratye e leke zaMkA ane aNagamAnI najare nihALe 124 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osaratAM pUra che. paNa jyAM sudhI amArI AjhAda sarakAranA e prajAjana che tyAM sudhI emane AMgaLI aDakADavAnI paNa jApAnIonI dena nathI. je e cAinIjha heta te, te, vAya. ema. sI. e.nA makAnamAM emane kayAranA laI javAmAM AvyA hata-"sudhAraNa" mATe. paNa netAjI save hiMdIo mATe eka mahAzaktizALI AdhArastaMbha banyA che. emanA AvyA pachI ja ame badhA salAmata thayA chIe. e na AvyA hota te bIjA zatrudezavAsIo karatAM amArI sthiti jarA paNa sArI na heta. zrI. ene. amane kahyuM ke, netAjInAM bhASaNe ane vAyupravacana saMgrahacale dillI" pustakanI emanI prastAvanA sAme kikAne vAMdho lIdho hate. paNa chevaTe, emane namatuM ApavuM paDyuM ane pustaka khullA bajAramAM vecAvA mukAyuM. paNa jApAnIoe beMgakoka kronikala' nAmanA dainika akhabAra para dabANa mUkayuM che ke, zrI. ena.nAM keAI lakhANe eNe chApavA nahi ane Aja sudhI te, A bAbatamAM, emanuM (jApAnIonuM) dhAryuM thayuM che. zrI. ena. bahAdura ane nIDara laDavaiyA che. tAleMDamAM emanA pratye khUba Adara che ane ame emanA lekhe akhabAremAM aneka vAra vAMcyA che. e vAMcIne emanuM je citra mArA manamAM meM racyuM hatuM tenA jevA ja te hatA ema meM sabhAmAM pratyakSa maLyA tyAre joyuM. pUrva eziyAmAM hiMnA suputre ane suputrIo evAM che ke je duniyAnA koI paNa bhAgamAM sanmAnita thAya. Disembara 2, 10 cAInIjha lazkaree bhAme lIdhuM che ane briTiza lazkara ciDega khAte che. paNu yuddhamAM te hamezAM jayaparAjayanAM bharatIoTa AvyA karaze. tenAe hamezAM kahyuM che ke, " aMgrejo AsAmamAM ane baMgALanI sarahada para jAna mUkIne laDaze." pI.e mane Aje kahyuM che ke amArI phojane atyArane jaga bacAvane jaMga che. ane enA kAraNe be cheH paheluM te e ke, barmA je jAya te amArI AjhAdapravRttine joke pahoMce. bIjuM, prazAMtamAM jApAnIo pANI - ThAmaNamAM mukAyA che ane tethI. teo dhAryA pramANenI sahAya amane ApI zakatA nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda banevAra 21, 1945 svAtaMtra-dina Aje che! sarasa sabhA thaI hatI. pI. Aje kaI ajJAta sthaLe gayela che. ApaNe pharIthI maLaze kharAM, mArA nAtha? mArA manamAM je zaMkAo ane bhaye jAge che tenI jANa mane pitAne paNa thatI hoya te kevuM sAruM mArI jAta upara mAre pUre kAbU rAkhavo joIe ane kAmamAM vadhu DUbI javuM joIe. briTiza akayAbamAM UtaryA che. moracA uparanA samAcAra sArA nathI. paNa laDavA mATe ane vijaya prApta karavAne amAre niradhAra che. svAtaMtrya-dina paranA malAyAnA phALA tarIke chellAM be aThavADiyAmAM amArI AjhAda hiMda sarakAra mATe cALIza lAkha rUpiyA ekatra karavAmAM AvyA. barmAnA kula phALAne AMkaDe ATha karoDa sudhI pahoMce che. phebruArI 15, 19 pIThanA rojanA samAcAronI asara nAbuda kare evA utsAhapreraka samAcAra AvyA che. karnala esa.nI saradArI nIcenA subhASaTukaDInA sainikoe adabhUta vIratA batAvI che ane codamAM lazkaranA dhasArAne khALyo che. mArca 1, 1ew eka dvIpa uparathI bIjA dIpa upara kUdato kudate meka Arthara jema jema AgaLa vadhatA jAya che tema tema prazAMtanA yuddhamAM ApaNe mATe mAnazukana varatAtAM jAya che. 1,500 amerikana havAI jahAjee nava kalAka sudhI Tokiya upara bomamAre karyo-sAtha rAkhe evI DaMphAsa mArI rahyA che. kadAca e saMpUrNa satya na paNa hoya, paNa jApalAo upara jIvaleNa Aphata toLAI rahI che e vAta nirvivAda, AhIM emanA caherA uparathI ja Ama lAge che te ! ame-, rikana I mAmAM UtaryA..ane atyAra sudhI tyAM TakI paNa rahyA che, paNa keTalo vakhata? kana greDanI saradArI nIcenI amArI AjhAda TukaDIe eka bhAre vijaya meLavyo. kejanA sainike pAgalanI peThe laDI rahyA che. emanI dilerI viSenI meM bhI eka vAra A pramANe che : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osaratAM pUra jyAre temane pIchehaTha karavAne hukama maLyo tyAre temanAmAM sanasanATInI lAgaNI vyApI gaI. e hukamane tAbe thavAne ekaeka sainike inakAra karyohamaNAM ja baMDa phATI nIkaLaze evuM vAtAvaraNa thaI gayuM. "ApaNuM sainike e dilhI pahoMcavAnuM che, sipeharAlAra, netAjIe amane Ama ja kahyuM che. saMyego game tevA kaparA :heya chatAM pAchA na pharavAnI temaNe amane AjJA ApI che. A briTizaronI kapaTajALa paNa hoya. briTisa hiMdI sainyanA pelA cAra mejara-De ane mAdana, Aijha ane gulAma saravare- emaNe paNa evI kapaTajALa ApaNu upara pAtharavAnI koziza kayAM nahatI karI?" kamAnDare ane bIjA amaladAree mANasane khUba samajAvyA. pIchehA zA mATe jarUrI che te paNa temaNe emane kahyuM. "ApaNu pAse dArUgoLo nathI. ApaNI pAse ke nathI. moTarakAre nathI. ApaNe cindavIna pAra karI te ja vakhate ApaNI pAsethI khAdhAkhorAkI khUTI gayelI. ApaNe ghAsa ane mULiyAM upara ja jIvavAne vAre AvyA che. ghaNAkharA tAvathI pIDAI rahyA che. meleriyAnA khapparamAM ghaNuM mANase hemAI rahyA che ane ApaNI pAse davAdAranuM paNa ThekANuM nathI. pIchehaTha karyA sivAya ApaNe A nathI." paNa mANasa sAMbhaLe ja zAnA? "ghAsabhULiyAM upara te ApaNe jIvIe ja chIe nAM ! ne jIvIzuM ! paNa amane AgaLa vadhavA de davAdArUnI amane jarUra nathI. amAre jarUra che duzmanane liDAvavAnI. ame netAjInI ArAnuM ulaMdhana nahi karIe." A lekee be vakhata briTiza daLone irAvadInI pelI pAra hAMkI kADhayAM hatAM. emane samajAvavAmAM AvyuM ke "jApAnIo te kayAranA pIchehaTha karI gayA che. eTale pIchehaTha karyA vagara chUTako ja nathI. paNa e leke ekanAM be na thayA. "maherabAnI karIne amane duzmanane pIcho karavA de ! Aje taka che. ame emane capaTImAM coLI nAkhIzuM." e ja emane javAba Akhare eka mANasane netAjI pAse mokalavo paDayo. netAjInA ja haratAparamAM lakhAyela AjJApatra AvyuM tyAre ja e loko samajyA. paNa have vidhinuM sthAna AMsuo ane DUsakAMoe lIdhuM. nAnA bALakonI peThe A bahAdura raNabaMkAo rAI pAyA. bhavaye temaNe rAma ra pI rivI. e divase ke. enI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda sparza sarakhe paNa karyo nahi. aMtane A AraMbha te nahete ? saunA caherA upara e ja eka prazna hato ! mAthI 15, 1945 pAMcamIe mitIlA paDayuM. jApalAo raMgUna khAlI karI javA kaTibaddha che. mane keIe kahyuM ja laDe ane raMgUnane sAcavI rAkhe evI vyavasthA karavA mATe netAjI dalIla karavAnI potAnI badhI ja zaktio vAparI rahyA che-jApalA sAthe. brahmadeza briTananA hAthamAM jAya te dillI ApaNe mATe che tethI ye dUra bane; ane ene artha e ke AjhAdInI ApaNI AzAo sadAne mATe naSTa. gAMdhI ane naherU daLoe moTI khuvArIo veThI che. paNa eka eka tasanI pIchehaThane mATe temaNe briTizaro pAsethI zeNitanA rUpamAM pUrepUrI kiMmata vasUla karI che. ApaNe maraNiyA banIne laDIe chIe, eka eka tasu dharatInA TukaDAne mATe. 1mA briTiza Divijhane mAMDale lIdhuM saMbhaLAya che. meme paNa..zuM thai rahyuM che A? briTizaremAM ATalI badhI tAkAta ekAeka kayAMthI AvI gaI? ke pachI A parAkrame amerikAnAM che? jApalAonAM havAI daLo te adazya ja thaI gayAM che. eprila 5, 1945 seviyeTa-jApAna taTasthatA-karAra have astitvamAM nathI ema moe jAhera karyuM. Ano artha khela khatama........... , eprila 24, 1945 Aje subhASabAbu raMgUnathI beMkaika gayA. jhAMsInI rANI daLa ane bIjA badhA raMganamAMthI salAmata bahAra nIkaLI gayA tyAra pachI ja e nIkaLyA. huM raMgananA vaDA mathaka sAthe saMkaLAyelI chuM. meM vinAta karI che ke, mane ahIM ja rahevA devAmAM Ave, ane mArI e vinati mAnya thaI che. jApAnI senApati gaI kAle ja raMgUna choDIne cAlyA gaye. raMgUna choDI janArAomAM subhASabAbu chellA hatA. vimAnamAM dAkhala thatA pahelAM baMmArA pratye emaNo je eka chetarI najara nAkhI-ene huM jIvanabhara vihi kI zake " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osaratAM pUra pheja raMgUnanA cArjamAM raheze-janarala lekanAthananI saradArI nIce. phojanA sanike zaheranI vyavasthA jALavaze ane nAgarikonA jAnamAlanuM rakSaNa karaze. briTizare AvI pahoMce tyAre temanI sAme amAre laDavAnuM nathI. ame jANIe chIe ke raMgUna have eka jALa jevuM che. paNa hiMdI AjhAdI prApta karavAnI ekeeka zakyatA have lUpta thaI che e jotAM malAyA tarapha doDI javuM e have nakAmuM che. ame have vyavasthita rIte zaraNAgati ja svIkArI laIzuM. amAre hiMdI svAtaMtrya saMdha have zrI. bahAdurInA cArjamAM che. saMghanA e upapramukha che. amArI sarakAre pitAnI uparanuM ekeeka pAInuM leNuM cUkavI dIdhuM chebeMgakoka jatAM pahelAM. amArI baeNnka briTizaronA AvyA pachI paNa kAmakAja cAlu ja rAkhaze. AjhAda brahmadeza sarakAra pAse pitAnI phejanA sipAhIone chellA pagAre cUkavavA mATe nANuM nahetA ! benke tene pAMca lAkha rUpiyAnI sakhAvata ApI. sAthI rAjya sAnaphrAsika khAte vijayetsava UjavI rahyA che...rema saLagI rahyuM che ane zahenazAha nIre sAraMgI bajAve che...... 2 4, 1945 gaI kAle raMgUna briTizarone zaraNe thayuM. pegu bIjIe paDeluM. Tenga eka aThavADiyAM pahelAM. paNa phoje raMgUnamAM je rIte jAhera vyavasthAnuM saMrakSaNa karyuM enI te duzmanene paNa tArIpha karavI paDe. - ame cArjamAM hatA te daramyAna corI ke lUMTano eka kahetAM eka paNa kise nathI banyo. 194ramAM briTizare raMgUna khAlI karIne cAlyA gayelA te vakhate je baneluM tenA karatAM taddana UlaTuM! . IrAvadImAM jApAnIoe suraMge bIchAvI rAkhI hatI. ane dhAryuM hota te, raMgUna galIe galIe ane makAne makAne duzamane sAme eka na morace ubho karI zakayuM hota. paNa nizcaya thaI cUkyo hato ke have saMpUrNa zAMtimayatAthI zaraNugati svIkArI levI. hAla taratane mATe te ApaNuM vahANu kharAbe ja caDayuM che. have jApalAonI pratiSThAne khAtara hiMdI jAnamAlane hemavAne artha che? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda saMdhanI zAkhAo taraphathI sAMpaDelA ahevAla batAve che, ke jillAomAM sarvatra A pramANe ja banyuM che. hiMdI ane brahmI jAnamAlanI rakSA phojanA sainikoe saphaLatAthI karI che. e 5, 1945 24mI InDiyana inphadrAne brigeDiyara leDera raMgUna vistAranA cArjamAM che. Aje e zrI. bahAdurIne maLyo. saghanI pravRttio viSene ahevAla teNe mAgyA. enI sUcanA evI che ke saMghe pitAnI rAjakIya pravRttionuM visarjana karavuM, paNa sAmAjika ane ArogyaviSayaka pravRttio cAlu rAkhavI. hiMdI koMgresanuM eNe udAharaNa ApyuM. rAjakIya kSetramAM koMgresa ane hiMdI sarakAra beya sAmasAme pakSe hoya che tyAre paNa jAhera hitanAM Itara kAryomAM te sarakAra sAthe sahakAra kare che. raMgUnamAM amArAM davAkhAnAM che temane cAlu rAkhavAnuM zrI, bahAdurIe kabula karyuM che. brigeDiyara laDere Arthika sahAyatAnI oNphara karI paNa ame e svIkAravAno InakAra karyo che. nezanala benka opha AjhAda hiMda pitAnuM kAmakAja cAlu rAkhI zakaze. tene tema karavAnI chUTa ApavAmAM AvI che. cAle, eTaluM paNa ThIka thayuM; nahitara A arAjakatAnA andhakAramAM, jyAre bajAre sadA baMdha ja rahe che ane bhAva AkAza tarapha ja UDatA jAya che tyAre lokonuM thAta zuM? atyAre te baeNnka ja emane kapaDAM, anAja ane bIjI badhI vastuo pUrI pADe chejUne bhAve. A tophAnamAM A benka e ja amAro ekano eka trApo che. phojanI bAbatamAM brigeDiyara laDere lekanAthanane khAtarI ApI che ke, enA badhAya mANasone-purUSo ane strIone-hiMdamAM svataMtra nAgarika tarIke pAchA pharavA devAmAM Avaze. brigeDiyare phakta eka ja vinati karelIH phejanA amaladAree pitAne gaNaveSa choDI de ane jeo mULa briTiza hiMdI sinyanA amaladAre heya temaNe te vakhatane pitAne jUne gaNaveza paheravo. lekanAthanane brigeDiyara eka bIjI paNa baLAdharI ApelI ke phojanA amaladAra tathA mANasane gaMdI majArInA kAma mATe upayogamAM nahi levAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osaratAM para Ave-ane ema karavuM kadAca anivArya banaze te briTiza hiMdI sainyanI sAthe ja na chUTake, ane sarakhe hisse, temane upayoga karavAmAM Avaze. phejanI chAvaNI karatA cekIpahere paNa phejanA sipAhIono ja raheze; ane enA upara amAre triraMgI dhvaja paNa pharapharato raheze. phojane pitAnuM rASTragIta gAvAnI chUTa paNa ApavAmAM AvI che. AtmaghAtaka daLamAM pI.nI sAthe ja hatA e ena ne huM maLI. emaNe pI.ne chellI vAra nAna yugamAM dIThelA. eTale...have...pharI vAra emanA darzana A abhAginIne bhAgye nathI, mArA deva! jo tame yuddhakedI tarIke giraphatAra thayA haze to te raMgUnamAM moDAvahelA...paNa...jIvavuM tamArA vinA keTaluM dohyaluM banyuM che ! me 191945 brigeDiyara laDera Aje amArI benka upara tUTI paDayo. baeNnka khAtedAranA nANuM to ghaNuMkharAM pAchAM ja ApI dIdhAM che.paNa chatAM 35 lAkha jeTalA rUpiyA benkanA pitAnA-enI pAse bAkI hatA e rakama ane benkanA copaDA badhuM ja thayuM. dhIme dhIme paNa bahu sakhata ane sacoTa rIte amArA gaLAM pharatAM vIMTAyelAM doraDAMnI bhIMsa taMga thatI jAya che. zarUAtamAM brigeDiyare je vacane ApyAM hatAM te badhAthI A badhuM taddana viruddha che, paNa...briTizarone vizvAsacAtaka keNe kahyA hatA, bhalA? . briTiza philaDa sikyuriTi sarvisa AjakAla khUba sajAga banI gaI che. Aje eNe mane teDAvI. sainike sAthe lazkarI amaladAre tamArI pAse AvIne kaheH "thoDIka miniTonuM kAma che, amArI sAthe cAla." pachI tamArA mATe bIje koI mArge ja nahi! tamAre amaladAre sAthe gaye ja chUTake. pahelAM to tamane philDa inTagezana yuniTamAM laI jAya. tyAM divaso sudhI tamArI tapAsa cAlyA kare. tame te paherela lUgaDe hAlI nIkaLyA che. bistare nahi, badalavAnI eka bIjI jeDa paNa nahi. eTale jyAM sudhI e leke tamane javAnI rajA na Ape tyAM lagI raMgUna senTrala jelamAM tamAre A hAlatamAM rahevAnuM-ane 131 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda javAnI rajA Ape...jo tame nasIbadAra hA to-bAkI mATe bhAge te jelamAM dAkhala thayA eTale khela khalAsa ja samajave, jelamAM divase sudhI rahIne je pAchA AvyA che temanI pravRtti upara sattAdhIzonI najara cAlu ja hoya che. keTalAkane te sArI cAlacalagatanA jAmIna peTe ga MjAvara rakamA paNa ApavI paDI che. keTalAne peAlIsa cAvaDImAM niyamita hAjarI bharAvavA javuM paDe che. "jhAMsInI rANI" daLavALA ame paNa emanAmAMthI chaTakI zakayA nathI. huM te mAMDa bacI. e lekee pI. kayAM che e viSe pUchaparacha karI. eneA artha eka ja...ke pI. yukedI tarIke nathI. giraphatAra thayA. pachI temaNe mArI pravRttio viSe pUchyuM. meM te temane bedhaDaka kahI dIdhuM ke huM saMdhamAM kAma karuM chuM. mArA lazkarI daLanu nAma jhAMsInI rANI daLa che... ane vadhu jijJAsA hAya te| daLanA adhi kArIone maLe. game te kAraNeAe paNu, temaNe mArA upara dabANu na karyuM. sabhava che ke maraNiyAnA jevI dekhAtI mArI valaNe paNa temane kaiMka vicAramAM nAkhI dIdhA aAya. paNu jyArathI ghera pAchI karI bru tyArathI eka bhUta mArI pAchaLa lAgu thai gayuM che ema lAge che. atyAre e dharanI barAbara sAme beThuM che. bhale e mArI pAchaLa pAchaLa bhamyA kare, phikara nathI. te paNa jo pI. ekAeka ghera AvI caDe te? mATe enI talAzamAM rahevuM joIe...ane e AvI paDe ene salAmatIpUrvaka saMtAi rahevA mATe najIkramAM ja kAI sthAna nakkI karI rAkhavuM joIe. uparAMta, deAstane paNa mAre cetavaNI ApI devI e-A bhUtanI bAbata. jethI, pI.te paNu cetatA rAkhI zakAya--jo pI. mane maLatAM pahelAM emAMnA kAI ne maLI jAya te. ~ me 28, 1945 zrI. bahAdurIne giraphtAra karIne raMgUnanI jelamAM lai javAmAM AvyA che. have hada thAya che. avA teA evI che ke, amArA khaseA jeTalA mANasAne kAi paNa jAtanI adAlatI kAravAI sivAya, lAMbATUMkA kArAvAsanI sajA karavAmAM AvI che. te badhA atyAre insIna jelamAM che. 132 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ osaratAM pUra kejanI bAbata paNa amArI sAthe dage ramavAmAM Avyo che. je ghaDIe niHzastrIkaraNanuM kArya sAMgopAMga pAra paDI gayuM te ja ghaDIthI amArA badhAya sainikone raMgUnanI senTrala jelanA eka elAyadA bhAgamAM briTiza cekIpaherA nIce rAkhavAmAM AvyA che. rastA upara majUrInuM kAma, briTiza hiMdI sinikanI derikha nIce jhADu mAravAnuM kAma paNa, temanI pAse parANe karAvavAmAM Ave che. temanA pratye kedIone je ja vartAva karavAmAM Ave che. aphavA te evI che ke, upalA amaladArone hiMdamAM laI jaIne temanA upara lazkarI adAlata samakSa kAma calAvavAmAM Avaze. jUna 5, 1945 - neMdhapothI mArI ! tArI pAse aMtaranI vAta kabUlatAM mane saMkoca zAna ! mAruM hadaya bhAMgI paDayuM che. have e pharI vAra sAjuM thAya e banavAjama nathI. pI.nA vicAre rAtadahADe AvyA kare che. gharanI ekakeeka vastumAM enI keTakeTalI yAdI bharI che. emanI hokalI, emanAM kapaDAM, bhojanameja uparanI emanI jagyA-dharamAM jyAM tyAM emane avAja guMjate heya ema ja mane lAgyA kare che. be rAta ane be divasa-meM royA ja karyuM che. mAruM ozikuM to AMsuemAM palaLI laLIne laba thai gayuM che. paNa mane AzvAsana Ape evuM ke kANa che? jIvanamAM jenuM thoDuM ghaNuM ghaNuM mahatva hatuM e badhuM atyAre phIkuM ane nIrasa lAge che. mana AtmahatyAnA vicAronI AsapAsa kudaraDI pharyA kare che-AtmahatyAnA vicArane Agho rAkhavA mATe mAre mahAbhArata prayatna karo paDe che ! mArA bhAgyamAM A ja te lakhyuM haze devAdhideva ! e te mAre kahe aparAdha hatA, jenA mATe AvaDI bhayaMkara sajA mAre mAthe jhiMkANI che ! jIvanane AnaMdadAyaka, maMgaLamaya, premasvarUpa banAvanArI badhI ya vastuone te eka ja sapATe mArI pAsethI AMcakI lIdhI.. pI.ne huM jIvathIye vadhu cAhatI ane pI. gayA. hiMdanI svAdhInatA mATenA yuddhane huM cAhatI hatI. pI. ane huM banee emAM jhaMpalAvyuM hatuM. e yuddhane paNa ame hArI beThA. jIvana Aje dizAzalya, sAthIzalya ane hetuzanya banI gayuM. huM jANe anAtha banI gaI. have AMhI te mArA mATe sthAna paNa nathI. kaMika paNa hoya te te hiMdamAM-kayAM mAre putra che--mArA navA jIvanane ekane eka visAme! 13 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda nedhapothI mArI ! have mAre zuM karavuM? have mAre salAha paNa kenI pUchavI ? huM pI. sAthe ja takarAra karyA karatI-AjhAda thavA mATe. paNa nA; 'pI.! tamArI doravaNI vagara mArA jIvanane ratha calAve dehyo che ema Aje mane lAge che. samAcAra jyAre meM pahelavahelA sAMbhaLyA tyAre keTale AghAta lAgyo. ke. te keTalAye vakhatathI, koNa jANe, e jANatA haze. have jayAre enI vigatone huM manamAM ne manamAM pharI pharIthI vicArI jAuM chuM tyAre mane lAge che ke, zrI. ke.e e samAcAra mArI kane pragaTa karatAM pahelAM khUba khUba vicAra karyo haze ! pI.nI aMtima paLonuM dazya Aje paNa mArI AMkho sAme taravarI rahyuM che. ke.e jayAre e prasaMganuM varNana karyuM tyAre ja enI tasavIra mArI sAme khaDI thaI gaI hatI. tyAra pachI e tasavIre mane kadI chaDI ja nathI. pI.nA chellA zabdo te haju ye mArA kAnamAM guMjyA kare che. duzmananA dArUgoLAnA eka moTA gaMjane uDAvI mUkavAnI temaNe koziza karelI. emAM ziranA sATAnI vAta che e pI. jANatA ja hatA. mATe ja te emaNe e chevaTanuM kAma, pitAnA koI paNa sAthIne na sepyuM. sAthIoe ghaNuMye vinatio karI, paNa pI. koInuM sAMbhaLe ja nahi te ! brahmadezanI sarahadanI pelI pAra, mAdare vatananI dharatI upara pI. mRtyune bheTayA. tamAre emane mATe zoka na kare-kAraNa ke, emane pitAne paNa e vAtane zoka nahote. dArUgoLAnA gajane uDAvI mUkavAmAM e saphaLa thayA ane jyAre emanA dehane patto lAgyo tyAre e eka khADImAM paDayA hatA. DAbo hAtha nahote-kapAIne UDI gayela. ane deha upara UMDA ane kArI jakhamo hatA. pote have jIvavAnA nathI e vAta e pote paNa jANatA hatA eTale emaNe tamane ane bIjA badhA sAthIone sadiza pAThavyA cheH "sAbUta kadame bahAdurIthI Age baDhe ! mArI vIra patnI... emane kahejo ke huM varanI gatine pAme che. jananI janmabhUmi Aje mane sAda karI rahI che. huM te enA pratyenI mArI pharaja bajAvI chUTa. netAjI, meM mArA zeNitanuM samarpaNa karyuM che. e zoNita mAtRbhUminI muktinA bIjA aneka vIronI preraNuM banaze have ahIM paDayA rahevAmAM sAra nathI. 134 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsaratAM pUra dAstA ! kAme lAgI jAo. huM teA have paLa e paLane mahemAna chuM. duzmaneAnA hAthamAM huM jIvatA nathI javAne. ApaNI pheAjanA mAga' upara, vijaya ane muktinA mArga upara, meM bhuitathI raMgALI pUrI che. Aje netAjInA e zabdo mane pharI sAMbhare cheH ! "hamAre javAMmardo kA khUna hamArI AjhAdI kI kiMmata hAgA. humAre zahIdoM ke khUna--unakI bahAdurI aura mardAnagI sehi hiMdustAna kI mAMga pUrI hA sakegI. hiM dustAniyAM para jImAA sitama tAlane vAle bratAnavI jakharAMse alekA badalA sirpha khUna se hri liyA jA sakegA 1 jaya hinda !" ane A zabdo kheAlatAM kheAlatAM emaNe potAnI pistola kheMcI ane eka atimAnava prayatna karIne enI naLIne peAtAnA mAMmAM gADhavI...ane dhADA dAkhyA... jaya hinda ......jaya hinda.....jaya... " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 135 www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTanAonI ghaTamALa Disembara 7, 1941 phebruArI 15, 1942 jUna 24, 1942 .. na-Disembara 1942 eprila 18, 1943 gulAI 4, 1943 julAI 5, 1943 oNgasTa 25, 1943 okTobara 21, 1943 ekabara 22, 1943 Tegara 25, 1943 .. dUra pUrvanI laDAI zarU thaI. .. jApAnIonA hAthe siMgApuranuM patana. hinda svAtaMtrya saMghanI sthApanA. penAga svarAja saMdha ane AjhAda hinda pheja mATe kaTokaTI. * hinda svAtaMtrya saMghavI yuddha mATenI taiyArI. zrI subhASacaMdra bojha hinda svAtaMtrya saMghanA pramukhapade. * AjhAda hinda phejanI jagata samakSa jAherAta. zrI subhASacaMdra bojha phejanA sipahAlAra tarIke. ArajhI hakumatanI sthApanA. .. jhAMsInI rANuM rejImenTa chAvaNInuM uddaghATana. ... briTiza sAmrAjya ane amerikA sAme yuddhanI jAherAta. ' aMdAmAna ane nikobAra TApue AjhAda hindra sarakArane suprata thayA. porTa blera upara triraMgI vajA caDaze. ... raMgUnamAM vaDA mathAnI sthApanA zahIda dvIpanA cIpha kamizanarapade jana. lekanAthananI nimaNUMka * pheja hindanI sarahada oLage che. . jana, ceTarajI hinanA mukta karAyelA vistAranA pahelA gavarnara tarIke nimAyA. netAjI saptAhanI zarUAta. varSARtune kAraNe yupravRtti mepha. kejano bIjo viraha. AjhAda hinda sarakAra racanamAMthI beMgaka ! jaya che. ke ragana briTizarone saMpI dIdhuM. navembara 8, 1943 Disembara 30, 1943 nanevArI 8, 1944 mArca mA 9, 1944 22, 1944 julAI 4, 1944 ogasTa 21, 1944 Dise.nAnevArI 1945 eprila 24, 1945 me 3, 1945 , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Message Of Netaji Subhas Chandra Bose To my Indian and Burmese Friends in Burma I Brothers and Sisters ! I am leaving Burma with a very heavy heart. We have lost the first round of our fight for Independence. But we have lost only the first round. There are many more rounds to fight. In spite of our losing the first round, I see no reason for losing heart. You, my countrymen in Burma, have done your duty to your Motherland in a way that evoked the admiration of the world. You have given liberally of your men, money and materials. tou set the first example of Total Mobilisation. But the odds against us were overwhelming and we have temporarily lost the battle in Burma. The spirit of selfless sacrifice that you have shown, particularly since I shifted my Headquarters to Burma, is something that I shall never forget, so long as I live, I have the fullest confidence that thet spirit can never be crushed. For the sake of India's Freedom, I besech you to keep up that spirit, I beseech you to hold your heads erect, and wait for that blessed Day when once again you will have an opportunity of waging the War for India's Independence. When the History of India's Last War of Independence comes to be written, Indians in Burma will have an honoured place in that History. I do not leave Burma of my own free will. I would have preferred to stay on here and share with you the sorrow of temporary defeat. But on the pressing advice of my Ministers and highranking Officers, I have to leave Burma in order po continue the struggle for India's liberation. Being a born optimist, my unshakable faith in India's early emancipation remains unimpaired and I appeal to you to cherish the same optimism. I have always said that the darkest hour preredes the dawn. We are now passing through the darkest hour; therefore, the dawn is not far off. TNDTA SHALL BE FREE. I cannot conclude this message without publicly acknowledging once again my heartfelt gra titude to the Government and people of Burma for all the help that I have received at their hands in carrying on this struggle. The day will come When Free India will 'reray that debt of gratitude ina conerous manner. INQUILAB ZINDALAD AZAD FIND ZINDABAD: Sekiar (nanden. kharamA cheDatAM pahelAM netAjIneA peAtAnA sahakAryakarone chello saMdeza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 8. www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HEADQUARTERS-AZAD HIND FAUJ SPECIAL ORDER OF THE DAY Breve officers and men of the Azad Hind Faui: It is with a very heavy heart that I am leaving Burma - the scene of the many heroic battles that you have fought since February 1944 and are still igbting. In the and Burma, we have lost the first round in our Fight for Iade pendence. But it is only the first round. We ho ve many more rounds to fight. I am a born optinist and I shall not admit defeat under any circumstances. Your brave deeds in the battle against the enemy on the plains of Imphal, the hills and iu les of Araken and the oil field area and other localities in Burme will live in the history of our struggle for Independence for 91 tine comrades. At this oritical hour, I have only one word or command to give you, and that is that 11 you have to 60 down temporarily. then go down as heroes: go down upholding the highest code of honour and d130101ine. The future generations of Indians who will be born. not a slaves but as free mon, because of your colos sel seorifice, will bless your names and proudly proclaim to the world that you, their forebear 9, fought and lost the battle in MenipurAssam, and Barme, but thpash temporary failure you paved the way to ultimate ocess at lory. By washe kable laita in India's liberation remalas unaltered. I am leaving in your sale heads our National Tricolour, our national ho Our on the best traditions Indian Warriors. La ve o doubt whatsoever that you the Vanguard of India's army of liberation, W SOrifice everything, even if itself to uphold India's Na tigal honour 30 tirat your comrades who will continue the firht 138 where may have before than your shining example to inspise them at all times. If I had my own way, I would have pretorred to stay with you in adverbisyond Share with you the sour Ow or temporary defeat. But on the advice OT y Bilsters and high ranking Officers, I have to Love Burse in order to continue the struggle for emancipation. Showing my couiftry mon in East Asia and inside India, I can assure 20 that they will continue the ticht dinder all oircumstances and that your sur fatin and writies will not be in vain. So ar B alloonoerna. D shall stadioatly adhere to the ledere that I took on the 21st of Datober 1943, to do all in my power to serve the interests of 38 orores ot my countrymen and tight for el libelotion. I appeal to you, in oon olu91 on, to cherish the 980 optinis mesit and to hellave, like myself, that the derkest hour is 09046as the dawn, India shall be free-and before May God bless you: INQUILD INDABAD AZAD HID ZINDABAD JAI HIND Jukhus Chandra lire. Datech. april. 1945. SUPRIS CONTANDER.. AZAD FIND TAUJ. raMgUna choDatAM pahelAM netAjIe phejane Apele khAsa A deza Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMgUna choDatA pahelA zrI subhASacandra be phejane anulakSIne kADheluM chelluM pharamAna heDakavArTara, AjhAda hiMda phoja AjhAda hinda phojanA bahAdura amaladAre ane sainike, 'brahmadezamAMthI huM bhAre haiye vidAya laI rahyo chuM. 1944nA phebruArIthI Aja sudhImAM A dharatI upara tame aneka vIrasaMgrAme kheDayA che. ApaNuM svAtaMtryavigrahanuM paheluM yuddha, ApaNe ImphAlamAM ane brahmadezamAM, hArI beThA chIe--paNa paheluM yuddha ja. haju te ghaNuM yuddho laDavAnA bAkI che. huM te janmathI ja AzAvAdI chuM. koIpaNa saMjogomAM parAjaya te huM svIkAravAne nathI. imphAlanAM medAnamAM, AnAkAnanAM jaMgala ane DuMgarAomAM, brahma dezanA telavistAromAM ane anyatra, tame zatruo sAme je mardAnagI dAkhavI che te hiMdI AjhAdInA yuddhanA ItihAsamAM sarvadA aMkita raheze. sAthIo, kaTekaTInI A ghaDIe mAre tamane eka ja Adeza ApavAne che; ane te e ke deDIka vArane mATe agara je ApaNane parAjaya vIkAravAne che, te te ApaNe varanI peThe svIkArIe, zista ane svamAnanA uccatara dhoraNanuM sAMgopAMga pAlana karIne svIkArIe. hiMdIonI bhaviSyanI peDhIo-jeo gulAmImAM nahi paraMtu AjhAdImAM janmaze ane jIvaze-tamArI pracaMDa kurabAnIone pratApe ja-teo tamArA upara AzIrvAda varasAvaze; jagatane teo sagarva saMbhaLAvaze ke maNipura, AsAma ane brahmadezanA raNakSetromAM laDIne ane parAjita thaIne paNa e svAdhInatAnI siddhine mArga sApha karyo hato. hiMdanI mukti bAbatanI mArI zraddhA avicaLa che. ApaNe kemI tiraMge jhaDe, ApaNuM kemI svamAna ane hiMdI sainikanI mardAnagInI vIraparaMparAe badhuM huM tamArA hAthamAM salAmata choDI jAuM chuM. enA rakSaNa mATe tame, AjhAdI jaMganA agresare, tamArAM sarvasvanuM balidAna Apaze e bAbata 137 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hinda mane talabhara paNa zaMkA nathI. ApaNe AjhAdI-jaMganI, jagatane kAI bIje khUNe zarUAta karanArAo tamArA jIvanamAMthI prakAzamayI preraNA meLavaze. mAruM cAlyuM hota te, huM ahIM tamArI sAthe ja rahyo hota. ApaNuM A TUMkamudatI hAranA duHkhamAM tamArI sAthe bhAga paDAvavA. paNa mArA pradhAna ane ucca amaladArenA AgrahathI huM brahmadeza choDuM chuM anyatra jaine AjhAdInuM ApaNuM yuddha cAlu rAkhavA. pUrva eziyAnA ane hiMdanI dharatI uparanA mArA hiMdI dezabAndhavone huM pUrepUrA pichANuM chuM, ane pichANuM chuM mATeja huM tamane khAtarI ApI zakuM chuM ke game tevA saMyogomAM paNa e svAtaMtrya saMgrAma jarI ja rAkhaze ane tame ApelI kurabAnIo ane veThelI yAtanAo aphaLa nahi jAya. mane nisabata che tyAM sudhI huM te, 1943 nA ATobaranI 21 mIe meM je zapatha lIdhA che tene vaphAdArIpUrvaka vaLagI rahIza ane 38 karoDa jeTalA mArA dezabAdhavonA kalyANa arthe ane emanI mukti arthe zakya teTaluM badhuM ye karI chuTIza. mAre tamane paNa e ja Agraha che ke mArI peThe tame paNa AzAvAdane vaLagI raheze. ane uSAno udaya gADhatama aMdhakAra pachI ja thAya che evI mArI mAnyatAne svIkAraze. hinda AjhAda thaze ja ane te thoDA ja vakhatamAM Izvarane AzIrvAda zatare tamArA upara....... inkilAba jhindA bA AjhAda hiMda jhindAbAra ! jaya hinda ! - subhASacaMdra bojha 24, eprila 1945 AjhAda hinda senAnA sarasenApati 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmadeza choDatA pahelAM pitAnA sahakAryakarone zrI subhASacaMdra be Apelo chello saMdeza brahmadezanA mArA hindI ane brAhmI mitranebhAIo ane baheno, brahmadezamAMthI huM bhAre hRdaye vidAya laI rahyo chuM. ApaNuM svAtaMtryavigrahanuM paheluM yuddha ApaNe hArI beThA chIe--paNa phakta paheluM ja. haju te ghaNuM yuddho bAkI che. ekAda yuddhamAM parAjaya pAmIne nirAza thavAnuM huM koI paNa kAraNa jete nathI. tame-brahmadezanA mArA dezabAMdhavoe-mAdare vatana pratyenI tamArI pharaja duniyA AkhIne tArIpha karavI paDe evI rIte banAvI che. tame tamAruM sarvasva-mAnavasaMpatti, dravya ane sAmagrI-udAratAthI ApI cUkyA che. sarvasparzI yuddha mATenI taiyArI eTale zuM, e tame tamArA vartanathI batAvI ApyuM che. paNa ApaNI sAmenAM baLe ati pracaMDa hatAM; ane pariNAme hAla thoDA vakhatane mATe te ApaNI AjhAdInuM A brahmadezavALuM yuddha te ApaNe hArI ja beThA chIe. niHsvArtha samarpaNavRttinI je bhAvanA tame batAvI che ane khAsa karInemeM mAruM vaDuM mathaka brahmadezamAM khaseDayuM te pachI-e te mAsathI huM jIvIza tyAM sudhI kadApi nahi visarAya. A bhAvanAne koI paNa zakti kadI kacaDI zakaze nahi evI mArI zraddhA che. huM tamane vinavuM che ke hiMdanI AjhAdIne khAtara e bhAvanA TakAvI rAkhaje... hiMdanI AjhAdI mATe pharI yuddha laDavAne dhanya divasa Uge tyAM sudhI unnatazire UbhA rahevAnI mArI tamane vinati che. hiMdanA chellA svAtaMtryasaMgrAmane ItihAsa lakhAze tyAre brahmadezanA hiMdIone emAM AdarabharyuM sthAna haze. huM mArI rAjIkhuzIthI brahmadeza cheDatA nathI. mane pitAne te ahIM ja rahIne ApaNu TUMkamudatI parAjayanuM duHkha tama saunI sAthe sahevAnuM vadhAre gamata, 139 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya hiMda 3 paraMtu mArA pradhAneAnI ane ucca darajjAnA amaladAronI AgrahabharI salAha che ke hiMdI AjhAdInI laDatane jArI rAkhavA mATe mAre brahmadezamAMthI bIje kayAMka cAlyA javuM joie. janmathI ja huM AzAvAdI chuM-ane piraNAme hiMdanI svAtaMtryasiddhine have thADA ja vakhatanI vAra che evI mArI zraddhA Aje paNa avicaLa ja che. e ja AzAvAdane hRdayamAM rAkhavAnI huM tama saune vinati karuM chuM. uSA pahelAM gADhamAM gADha andhakAra AvavAnA ja-ema me' tamane aneka vAra kahyuM che. atyAre ApaNe gADhamAM gADha andhakAra soMsarA pasAra thaI rahyA chIe... ...eTale uSA have dUra nathI. hiMdu AjhAda thaze ja. brahmadezanI prajA ane brahmadezanI sarakAre ApaNA AjhAdIjagane calAvavAmAM zakya teTalI badhI - sahAyatA mane karI che te bAbata temanA pratye kRtajJatAnI lAgaNI vyakta karyAM vagara A saMdeza huM pUrA na ja karI zakuM... brahmadezanuM e RNu svataMtra bhAratane hAthe ja phITI zake...ane te divasa paNa have dUra nathI. 140 inkilA khara jhindA mA ! AjhAda hiMda jhindAmA ! jaya hinda ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat subhASacaMdra mAjha www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tog12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat www.umaragyanbhandar.com