Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org #YA 100 La 5 hora nivRddha el Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TAyaramala akhara - B campAmAi jheramA tRptanuM sAnanda vinaya zAstrI pravAsa For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ // anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH // // yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarebhyo namaH / / // kobAtIrthamaMDana zrI mahAvIrasvAmine namaH // AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira (jaina va prAcyavidyA zodhasaMsthAna evaM graMthAlaya ) punitapreraNA va AzIrvAda rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. jaina mudrita graMtha skeniMga prakalpa (079) 23276252, 23276204 pheksa: 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email: Kendra@kobatirth.org zrI graMthAMka : 1370 jaina zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara- zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-382007 (gujarAta) mahAvIra / / gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmine namaH / / // cAritracUDAmaNi AcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarebhyo namaH / / amRtaM ArAdhanA tu kendra koba vidyA zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira traNa baMgalA, Tolakanagara haoNTala herITez2a kI galI meM pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 (079) 26582355
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - B 5. %- - - - - - zrI hita vijaya jaina grantha mAlA puSpa naM0 14 // zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH // jagad guru hIra nibandha PISIS NCAMOLORLoalNCR lekhaka : mevAr3akesarI zrInAkoDAtIrthoddhAraka jainAcAryazrImadvijaya himAcala sUrIzvara-ziSya mumukSu bhavyAnanda vijaya "vyA. sAhityAna" prakAzaka SATISISTARSTHIS zrI hita satka jJAna maMdira ghANerAva (mAravAr3a) vAyA-phAlanA vIra saM0 2486 ) hIra sva0 saM0 ( pAMcavA saMskaraNa hai 1000 vikrama saM0 2016 ) 367 san 1963 ReceKIECPER CISHES For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prApti sthAna zrI hita satka jJAna maMdira mu. po0 ghANerAva (mAravAr3a) vAyA :: phAlanA : serving jinshasan 7008 Syanmandiokobatath ord: prathama saMskaraNa 1500 san 1951 dUsarA saMskaraNa 1000 san 1952 tIsarA saMskaraNa 1000 san 1953 cauthA saMskaraNa 1000 san 1954 pAMcavAM saMskaraNa 1000 san 1963 ( sarva hake zrI jJAna maMdira ke svAdhIna hai ) mudraka : kRSNA ArTa presa, byAvara For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mevAr3a kesarI AcAryadeva ... Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImada vijaya himAcala sUrIzvarajI mahArAja For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Jinniallhinnita.in hathani.hinbin. If h ulhan.nile l alite.....nitalianilee.than..alsinalthti AMA.. Wh.... in hindi 8: 5 5086.2016 samapeNa 9.6999990960%%%% pUjya jagad gurudeva ? zrImada vIra paramparAgata gare syAdavAda pAraMgate, jainAcArya ziromaNau . yogIza kalpa prabho / / zrI saMgha dhvaja nAyave nara prodbodhake daivate, zrImad hIra jagad gurau sumanasA bhaktyA prasUnArpaNam // 1 // guru vIra vaMzI hIra he ? mama bAta eka suna lIjiye, vo rUpa apanA Apa jaga meM tUrNa se kara lojiye / gurudeva ! AzIrvAda mujhako aba dayA kara dIjiye, kara kaMja yuga meM puppa dala ko phira dayA kara lIjiye / / 2 / / caraNa kiMkara "bhavyAnanda" For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir :: hIra gIti:: jaya jaya hIra ! jayA zubha sUdana ! jaya sArada ! jayasUre ! / jaya vIrezvara jina pada cAtaka ! jaya zaraNIkRta sUre ? // 1|| hara mama sukhada ! vibho ! karuNA kara ! dainika kalmaSa bhAram / mAmanukampaya dIna manAthaM kuru bhavasAgara pAram / / 2 // zrI gurudAnapadAbja madhuvrata ! darzaya pada mabhirAmam / zAsana nAyaka dharma dhurandhara ! pUraya mAnasa kAmam / / 3 / / aparAdhamme viSahara ! parihara vande vimalaM caraNam / AtmArAma suramaNe karuNA varuNAlaya ! tavazaraNam / / 4 / / kuru kuru sadayaM mamahRdi bhagavan ! guruvara ! hIra ! nivAsam / bhakta jana priya ! nAthInandana ! mAmuddhara nija dAsam // 5 // dUraM gamaya durAzayaceto ladhimA hetvabhimAnam / dizidiza bhAtutarA miha bhArata bhAvuka bhAsura mAnam // 6 // jaya jainAgama vipina harIzvara ! hita mAdiza zivapanthAnam / mAnavatA pratikUla sudhAraka ! kalayantvatha manthAnam // 7 // jaya jainAjana ! zamathaniketana ! apanaya bhavabhayamoham / sUri himAcala vandita ! nandita bhavyAnana! tava dAso'hama // 8 // imAM deva sudhAM matvA bhaktyA gAyAti yo naraH / tasya sarvArtha saMsiddhi ndadAti bhagavAn guruH // 6 // For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lekhaka : himAcalAntevAsi, janma : saM0 1982 gAma guDA (mevADa) dIkSA : saM0 1668 udayapura ( rAjasthAna ) bhavyAnandAvana mumukSu bhavyAnandavijaya vyAkaraNa sAhityaratna For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * prAkkathana cha nAma rahaMtA ThAkura, nANA nahIM rahaMta, kIti kerA DugarA, pADyA nahIM paDaMta / isa parivartanazIla saMsAra meM zrI, dhana, vaibhava, kuTumba parivAra Adi koI bhI cIja cirasthAyI athavA sthira nahIM hai, cUki dhana cora le jA sakatA hai mahala maMdira tor3A jA sakatA hai, kuTumba parivAra asta hone vAle haiM aura pratiSThA meM bhI mAnahAni kA bhaya rahA huA hai, eka hI cIja saMsAra meM sadA sthira raha sakatI hai aura usake binA mAnava kA jIvana nirarthaka hai, vaha kevala kIrti, cAhe hama use jaza kaha sakate haiM, yaha kIrti rUpa pahAr3a sarvadA amara hai, na to koI tor3a sakatA hai aura na koI use chIna sakatA hai| yaha sadA zAzvata hai, nItikAra bhI kahate haiM ki- "kIrtiryasya sa jIvati" jisakI saMsAra meM kIrti hai, vahI mAnava jindA hai, Aja una mahApuruSoM ko uSA ke samaya yAda kiyA karate haiM, yadyapi hamane unako dekhA nahIM, phira bhI bar3e cAva se unakA nAma liyA karate haiM, isIliye ki ve mahApuruSa guNa rUpa sugaMdhI saMsAra meM chor3akara cale gye| Aja bhI koI mAnava apane jIvana ko Adarzamaya vyatIta kara cala basatA hai to usake nAma para smAraka Adi banAyA jAtA hai| yahAM jo bAta likhI jA rahI hai, vaha usa jamAne kI bAta hai jaba bhArata ke sarvesarvA mugala samrATa akabara bAdazAha kA eka chatra sAmrAjya thA, saMsAra meM hiMsA kA bolabAlA thA, maMdira aura mUrtiyAM tor3I jA rahI thI, svayaM akabara bhI bar3A hiMsaka thA jo ki savA sera cIDiyoM kI For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAMbha kalevA meM khAtA thA, atyAcAra aura anyAya kA pracAra thA, aura cAroM tarapha trAhimAM trAhimAM maca rahA thaa| aise vikaTa samaya meM nibandha nAyaka mahApuruSa kA janma huA thA, aura choTIsI umra meM dIkSA lekara ke Agama siddhAntoM ke adhyayana ke sAtha 2 yogodvahana kiyA, panyAsa, upAdhyAya, prAcArya aura jagadgurupada kahAM aura kaise prApta kiyA ? kaTTara vidharmI akabara ko kahAM aura kaise pratibodha diyA ? rAjA aura mahArAjAoM ko kupathagAmI se kahAM aura kaise bacAyA ? jAgIradAra aura subAoM ko saptavyasanoM kA tyAga kahAM aura kaise karavAyA ? akabara dvArA jajiyAkara. matadhana, kaise chur3avAyA ? kaise aura kina tIthoM ke paTTe karavAye ? kisa prakAra aura kitane mAsa akabara dvArA dayA palabAI ? kitane saMgha nikalavAye ? kitanI dIkSAeM tathA pratiSThAeM karavAI ? kitanA tapa jara, aura svAdhyAya kiyA ? kina 2 granthoM kA sampAdana kiyA ? samAjotthAna ke liye kitanA parizrama kiyA ? kaisA tyAga aura vairAgyamaya jIvana thA ? ina sArI ghaTanAoM ko eka sAtha isa nibandha meM pAThaka par3ha skeNge| yadyapi nibaMdha kA kalevara choTA hai kintu sAra cIjeM bahuta kama hone para bhI mahatvapUrNa huA karatI haiM aura saMkSepa meM hone se pAThaka AsAnI se samaya nikAla sakeMge / avazya eka bAra par3hane kA kaSTa kreN| vaha mahApuruSa Aja apane bIca nahIM hai phira bhI kIrtirUpa latA saMsAra meM phaila rahI hai aura usa puruSa kI kIrti kA hI yaha saMgraha hai, isa jIvana vRttAnta se Aja kA mAnava preraNA le sake yahI uddezya likhane kA hai, cUki Aja kA saMsAra bar3I tejI se badala rahA hai, sabhI deza eka dUsare para hamale kI soca rahe haiM jisase raktapAta yAni hisA atyaMta bar3ha rahI hai aura Age na mAlUma kitanI baDhegI ? isa pastaka dvArA hiMsA se mAnava virAma le aura ahiMsA kI tarapha Age baDhe to lekhaka apanA parizrama saphala samajha sakatA hai| For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jabaki bhArata svataMtra ho cukA hai phira bhI bhArata meM pazuvadha ho rahA hai, yaha bhAratIya janatA para bar3A dhabbA hai, yaha tabhI miTa sakatA hai jaba bhArata meM sarvathA pazuvadha baMda ho aura ahiMsA kI bhAgIrathI saMsAra meM bahA deM, jisase bhArata sadA mukhI banA rahe ! pratyeka mAnava ko cAhiye ki mahApuruSoM ke jIvana caritra se preraNA lekara ke usI prakAra ke DhAMce meM apane jIvana ko DAlane kI koziza kare jisase mAnava jIvana kI sArthakatA ke sAtha apanI kIrti bhI saMsAra meM cirasthAyI bana ske| prastuta pustaka kA yaha pAMcavAM saMskaraNa sAdhvIjI zrI puSyazrIjI kI ziSyA vidupI sAdhvIjI zrI udyotazrIjI kI preraNA se prakAzita ho rahA hai jo ki unake tathA unakI ziSyA sAdhvI bAlacaMdrAzrIjI ke varSItapa kI smRti meM nimnalikhita mahAnubhAtroM kI dravya sahAyatA se bheMTa dene kA taya kiyA hai| 551) eka bahana kI tarapha se (gupta) 101) zrI pukharAjajI cimanIrAmajI sAdar3I 101) zrI chogamalajI pUnamacaMdajI kI dharmapatnI cauthI bahana, sedariyA 51) zrI kesarImalajI pUnamacaMdajI sabhI dAnadAtAoM ko hArdika dhanyavAda ! prastuta pustaka meM presa doSa sambandhI athavA koI prasaMga pUrvApara viruddha mAlUma hotA ho to kRpayA sUcita karane kA kaSTa kareM jisase AgAmI saMskaraNa meM parivartana kiyA jA ske| kimbahunA sujJeSu ! jayahIra !! -mumukSu bhavyAnanda vijaya, "vyA0 sAhityaratna" For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 8 :: hIra gAyanam ye hIrAH ! ye dhIrAH ? sadAdhanyA sadAmAnyAH / sadA'haM prArthaye santaM bhavantaM tArakaM hIram // 1 // 3 ahiMsA dharma dhaureyA, stathA vai zAsakA yUyam / kan badhakAH satya, ntadAjAtA jagatkhyAtAH // 2 // jagatyAM jainajantUnAM ziromUrdhanya sUrIzAH / mahAbhavyA mahAsabhyA, budhA jainAgamAbhijJAH // 3 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aho vairAgya mApannA, mahApuNyA, sadApUjyAH / punAramyaM tadAkAraM, svakIyaM darzayaizvaryam // 4 // kiyanto bheda bhAvajJAH, svadeza prabuddhA nAzayanto'ha " bhArataM pUtam / nizaMhantu jagaddharmam // 5 // vinA hIraM vinA vIraM jagattrAtu nacAzAste / tadartha "himmato" yAce padAbjaM tArakaM te'ham // 6 // , samAyAte'dhunAdeze, padAbje tAvakaM nUnam / sugAsyAmo hi yAsyAmo vayante maMgalaM gAnam // 7 // prazasyaM tAdRzaM rUpaM sudhIH zrI kRSNadevo'pi / mumukSu lokitu dakSAH, subhavyAnanda ratnAdiH // 8 // For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdhvIjI zrI puNyazrIjI kI ziSyA viduSI sAdhvI udyotazrIjI For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH // jagadguru hIra-nibandha parivartanazIla saMsAra meM unnati avanati kA cakra ghUmA hI karatA hai| jaba mAnava dharma bhAvanA se nIce girane lagatA hai, taba prakRti ke niyamAnusAra koI na koI mahApuruSa kA avatAra ho jAtA hai / ve apanI zakti ke dvArA mAnava ko nayA mor3a de jAte haiM / sarala pariNAmI mAnava usase yatheSTa lAbha uThA kara jIvana ko sArthaka banA letA hai; bhAgyahIna mAnava vyartha kho baiThatA hai| yahAM para eka viziSTa guNa sampanna nAma vAle mahApuruSa kA vRttAnta likhA jA rahA hai jo ki saMsAra meM apanA kIrti-stambha sthApita kara cale gye| yahA~ likhane kA uddezya yahI hai ki usa mahApuruSa ke dvArA kiye gaye dharma prabhAvanA ke kArya kI jAnakArI bAla, vRddha aura yuvA sabhI ko ho ske| jisase preraNA lekara ke Age bddh'e| yadyapi zramaNa bhagavAna mahAvIra ke 58veM paTTadhara akabara pratibodhaka jagadguru zrImad vijayahIrasUrIzvarajI kA guNagAna svalpa buddhi se honA parama duSkara hai / phira bhI "zubhe yathAzaktiH yatanIyaM" nIti ke anusAra prayAsa kiyA jA rahA hai| cUki kadAcit nirAzA meM bhI AzA kA dIpa jala uThatA hai aura mahApuruSa kA guNagAna zreyaSkara huA karatA hai| caritra nAyaka jagad gurudeva kA janma pAlanapura meM huA thaa| pAlanapura kA itihAsa isa prakAra kahate haiM ki prAcInakAla meM eka pralhAda nAma kA rAjA rAjya karatA thaa| usa rAjA ne kumArapAla mahArAja kI banAI huI svarNamaya zrI zAntinAtha bhagavAna kI mUrti ko For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agni meM galA kara vRSabha kI mUrti banavA kara zrI acalezvara deva ke sanmukha sthApita krdii| isa ghora pApa ke kAraNa rAjA ke zarIra meM duSTa kuSTha roga kA AvirbhAva huA / isa kor3ha roga se rAjA ke teja lAvaNyAdi sampUrNa guNa naSTabhraSTa ho gye| rAjA ne apane nAma se pralhAdanapura nAma kA zahara bsaayaa| karma saMyoga se kisI paropakArI mahAtmA ne rAjA kA pApa aura roga nAzaka upAya batAyA ki pArzva prabhu kI mUrti banA kara nija mandira meM sthApana kara pUjA bhakti karane se saba roga zoka nAza ho jaaygaa| isa bAta ko sunakara rAjA ne turanta pralhAdana vihAra nAma kA caitya sundara banavAyA aura pratiSThA pUrvaka zrI pArzva prabhu kI manohara pratimA sthApita kara trikAla pUjA bhakti karane lgaa| alpa samaya meM hI rAjA kA zarIra Arogyamaya hokara pUrva kI bhAMti camakane lgaa| rAjA ke Adeza se samasta nAgarika prabhu darzana se mAnava janma kI sArthakatA samajhane lge| kahAvata bhI hai ki "yathA rAjA tathA prajA / " isI pralhAdanapura kA apabhraMza hokara pAlanapura nAma jAhira ho gayA hai / joki gujarAta ke uttarI kinAre para Aja bhI vidyamAna hai| yaha usa samaya bar3A samRddhizAlI zahara thaa| kisI prakAra se zahara vAsiyoM ko azAnti nahIM thii| isI vizAla zahara meM upakezavaMza bhUSaNa dhanADhya eka kuMrAzAha nAma kA seTha rahatA thA / vaha sajjana puruSa dayA dAkSiNyAdi guNoM se yukta thaa| itanA hI nahIM balki brahmacArI gRhasthoM meM mukuTAlaMkAra mAnA jAtA thaa| Apa prabhu bhakta guru vinayI evaM dharma ke bar3e tatvajJa the / Apake sahacAriNI pativratA dharma meM Asakta eka nAthIdevI nAma kI bhAryA thii| vaha bhI suzIlA aura dharmAtmA thii| kuMrAzAha seTha ke sAtha sAMsArika sukhoM kA anubhava karatI huI nAthIdevI ne uttama garbha ko dhAraNa kiyA / jisa rAtri meM garbha dhAraNa kiyA usa rAtri meM hIrA kI rAzI For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaM sarovara meM svatantra ghUmate huye hAthI ko svapna meM dekhakara nAthI devI romAMcita hRdaya se apane svAmI se prazna karatI hai| he nAtha ! maiMne Aja svapna yaha dekhA hai / taba zreSThI ne kahA ki he priye ! jo tumane zubha prada evaM abhISTa phala ko dene vAlA svapna dekhA hai| isake prabhAva se nizcaya hI putra ratna hone kI pUrNa AzA hai| nAthIdevI nija patideva kA manonukUla vacana sunakara harSita hRdaya se premapUrvaka garbha kA poSaNa karane lgii| isa uttama garbha ke prabhAva se ghara meM sukha evaM sampatti bhI anAyAsa hI baDhane lgii| isa bar3hatI huI saubhAgyalatA ko dekha kara jala mIna kI taraha pati aura patnI ke hRdaya sarovara meM manoratha kI zreNiye bhI kallola karatI huI bar3hane lgii| eka dina vilakSaNa surabhi vAyu dizAoM meM calane lgaa| sarva pazu pakSI bhI vilakSaNa madhura svara se bolate hue jaMgala kI rAha calane lge| mAno ki bhUtala meM candrodaya kI sUcanA kara rahe hoM / pAlanapura nivAsI sajjana bhI nija nija Asana ko chor3a kara nitya kriyA karane lge| karAzAha bhI Avazyaka kArya ke liye bAhara cale gye| idhara nAthI ne saM0 1583 mArgazIrSa zuklA navamI ke dina prAtaHkAla zubha muhurta meM nirvighnapUrvaka uttamottama lakSaNasaMpanna putraratna ko janma diyaa| mAno ki mahItala para candrodaya ho gayA ho / seThajI lauTakara kucha samaya ke bAda Ate hI dAsI ke mukha se janmotsava kA hAla sunakara asIma harSa meM magna ho gaye / seThajI ke ghara para aneka taraha mAMgalika gIta hone lge| isa putra janma kI khuziyAlI meM kuMrAzAha ne aneka uttamottama dharma kArya karate hue dIna dukhiyoM ko abhilASita pAna dekara saMtuSTa kara diye / samasta zaharavAsI sajjana bhI seThajI ke para para putra janmotsava meM bhAga lete huye harSa meM abhivRddhi karane lge| sama puruSoM kA janma kisako AnandadAyaka nahIM hotA ? sarva nagaravAsiyoM ke mukha se yahI zabda nikalane lagA ki lar3akA bhArata For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir meM apUrva Adarza rUpa cmkegaa| dekhiye ! satpuruSoM kA janma prabhAva ! apanI prabhA dUsaroM ke hRdaya kamala meM svayaM calakara yazogAna karAtI hai| idhara mAtA-pitA vicAra vimarza karake apane sambandhiyoM ko AmantraNa dekara khUba satkAra sammAna premapUrvaka karane lge| Agantuka sambandhI evaM nAgarika janatA ke manonukUla jyotiSiyoM ne zAstrAnusAra hIrAcanda nAma rakhA / hIrA nAma mAtra hI nahIM thA balki hIrA vAstavika hIrA thaa| dvitIyA candra kalA kI taraha pratibhAzAlI hIrAcandra bhI dinAnudina vizeSa bar3hate huye sAta varSa ke hone para skUla meM adhyApaka ke pAsa zikSA ke liye jAne lge| ApakI buddhi bar3I vikasvara thii| prakRti ke Apa bar3e caMcala the| magara gambhIra bhI kama na the| skUla ke satra chAtroM meM ApakI medhA atyadhika tejasvI thii| alpa samaya meM hI Apane 'pAMcoM pratikramaNa' "jIva vicAra" "navatatva" "daMDaka" "saMghayaNI" "nava smaraNa" "tIna bhASya" "yogasUtra" "upadeza mAlA" "darzana sittarI" "cau zaraNa payannA" ityAdi grantha svAdhIna kara liye / jaise 2 ApakA kalAbhyAsa bar3hane lagA vaise 2 guNa bhI adhika baDhane lge| kahA hai ki akrodha vairAgya jitendriyatvam / kSamAdayA sarvajana priyatvam // nirlobhidAtA bhaya zoka muktaa| jJAna prabodhe daza lakSaNAni // 1 // jaba hIrajI ke antaHkaraNa meM jJAna kA prAdurbhAva vizeSa rUpa se hone lagA taba se apane hRdaya meM ina dasa lakSaNoM ko bhI dhIre dhIre sthApana karane lge| sAre zahara meM evaM ghara 2 meM bAteM hone lagI ki saba vidyArthiyoM meM agresara bana gayA hai aura zikSaka bhI ApakA Adara satkAra prema se karate haiM / yaha apane gAMva meM aisA nAma karegA jo ki Aja dina paryanta kisI ne nahIM kiyaa| paatthk| dekhiye| yaha lokokti bhI vAstavika caritArtha hone jA rahI hai| , For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka dina kI bAta hai ki bhavya jIvoM ko pratibodha dene ke liye grAmAnugrAma vicarate hue tapAgacchAdhirAja jainAcArya zrImadvijaya dAnasUrIzvarajI mahArAja ziSyopaziSya sahita pAlanapura padhArane para saMsAra sAgara se pAra lagAne vAlI sarvopadrava ko nAza karane vAlI manohara dezanA AcArya devane prArambha kI / pratidina bar3hatI huI janatA ko dekhakara hIrajI bhI apane iSTa mitroM ke sAtha ghUmate hue vyAkhyAna meM pahu~ca gaye / vyAkhyAna paDhate hue bhI gurudeva kI dRSTi hIrajI ke Upara par3ate hI unake svaccha lakSaNa unakI AkRti se dIkha par3e | vyAkhyAnAntara gurujI ke pUchane para sabhA meM se uttara milA ki seTha kuMrAzAha kA pyArA putra hai / gurujI ne kSaraNa mAtra vicAra kara gocarI ke nimitta hIrajI ke ghara padhAra kara unake mAtA pitA ke sAmane dIkSA sambandhI bhAva pragaTa kiyA ki yaha lar3akA sAdhu bana jAtA to zAsana sevA kA bhAra apane kandhoM para vahana kara sakatA | yaha amara nAma karatA to usameM tumhArA hI gaurava bar3hatA isaliye isako vairAgya kA upadeza dete rahanA tAki kabhI yaha svayaM sAdhu pada svIkAra karane kI bhAvanA karegA / itanA vAkya guru mukha se sunakara moha ke kAraNa mAtApitA mauna ho gaye / taba gurujI bhI apane sthAna para A gaye / kucha dina ke bAda zrI saMgha ne milakara kahA ki seTha sAhaba ! gurudeva ne Apake ghara padhAra kara hIrA kI yAcanA kI, magara Apane kucha uttara taka nahIM diyA / atyanta kheda hai ki Apane gurudeva kA vacana aMgIkAra nahIM kiyA / astu ! aba bhI zrI saMgha Apase mAMganI karatA hai ki hIrA ko gurudeva ke caraNoM meM samarpaNa karado / agara Apa cAheM to saMgha seharA ke barAbara svarNa rAzi le sakate haiN| isa bAta ko suna nAthI devI ne kahA ki zrIsaMgha mAlika hai jo cAhe so de sakate haiM kintu merA ke binA svarNa rAzi kyA zobhA degI ? agara zrIsaMgha kA aisA hI Adeza hai to kucha dinoM ke bAda hIrA ko guru caraNoM meM bhejane kI For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koziza karUMgI aura isakA aisA hI bhAgyodaya hogA to vaha svayaM hI guru caraNoM meM A jAyagA / isa prakAra vacana sunakara zrIsaMgha dhanya dhanya karatA huA gurudeva kI jaya bolatA huA gurudeva ke caraNoM meM jAkara ke hIrajI ko saba bAteM kaha sunAI / alpakAla meM hI gurudeva bhI pRthvI maMDala ko pAvana karate hue bhavya prANiyoM ko sanmArga ke anuyAyI banAne lge| isa madhya meM hIrajI ke mAtA pitA ne samyak prakAra se dharmArAdhanapUrvaka isa asAra saMsAra se paraloka kI mahAyAtrA kara ke isa pAlanapura ko apane se zUnya banA diyA / idhara janatAgaNa laghu bAlaka hIrajI kI avasthA ko dekha kara mana meM bar3e santapta hone lge| hIrajI kA to kahanA hI kyA thA ? / kitane Apatti rUpa bAdala Aye ? phira bAdala ko jJAna rUpa vAyu se titara-bitara karake alpa samaya meM hI mahAzoka se pRthaka raha kara samaya vyatIta karane lge| kucha dina ke bAda hIrajI apanI bahana se milane ke liye zrI aNahilapura pATaNa gye| bahana bhI apane choTe bhAI ko Aye hue dekha kara atyanta harSa meM magna ho gaI kucha dina ke bAda apane gAMva jAne kI AjJA mAMgane para bahana ke atyanta Agraha se hIrajI aura Thahara gaye / eka dina Apa svecchApUrvaka zrI aNahilapura pATaNa kI zobhA dekhate hue ghUmane lge| idhara munIzvara guNAgAra AcArya deva zrI madvijayadAna sUrIzvara jI mahArAja mahItala ko pAvana karate hue bar3e dhUmadhAmapUrvaka usI zahara meM pdhaare| usa samaya nagara ke saba nara nAriyAM kutUhalatA pUrvaka stanandhaya bacce ko bhI chor3a chor3a kara ke Apa ke darzanArtha upasthita hone lage / hIrajI bhI abhUtapUrva samAroha ko dekhane ke liye isa jhuNDa meM zAmila ho gaye / zrIsaMgha ke Agraha se gurudeva dharma zAlA meM pahuMcane para jina pratipAdita dharmopadeza rUpa sudhA kI varSA karane lge| jisameM For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cattAri para maMgANi dulahANiya jaMtuNo mANusataM sui zaddhA saMjamaMmiya vIriaM0 // 1 // isa gAthA ke artha ko khUba pratipAdana karate hue prabhAvazAlI hRdayasparzI mArmika vyAkhyAna pharamAyA / janatA mantra kI taraha mugdha bhAva se dattacita hokara zravaNa karatI rhii| aisA upadeza nikaTa bhavi puruSoM ke lie bahuta hI hitakAraka huA karatA hai| cUMki hIrajI ke hRdaya meM bhI isa manohara upadeza kA pUrA asara pdd'aa| vyAkhyAna saMpUrNa hone ke bAda hIrajI apanI bahana ke pAsa jAkara ke vinayayukta zabdoM meM kahane lge| he bhaginI / Aja maiMne tapAgacchAdhirAja zrI madvijayadAnasUrIzvarajI mahArAja ke mukhArabinda se saMsAra samudra se tArane vAlI sadA sukha saubhAgya ko dene vAlI manohara dezanA sunI hai| jisase virakta bhAva paidA ho gayA hai| aba maiM gurujI ke caraNoM meM jAkara ke zrI bhAgavatI dIkSA svIkAra karanA cAhatA huuN| ataH mujhe avilamba AjJA pradAna kreN| ___ itane zabda sunate hI bahana romAMcita hokara azrupAta karatI huI gad gad svara meM apane kaniSTha pyAre bhAI se kahane lgii| he priya bandho ! he sarala hRdaya vatsa! dIkSA vrata talavAra kI dhAra ke samAna, lohacane ke tulya, bar3A kaThina sAdhya hai| kyoMki dIkSitoM ko naMge zira ghUmanA par3atA hai| sardI yA dhUpa meM naMge pAMva calanA par3atA hai| keza lucita karanA par3atA hai| ghara ghara bhikSA mAMganI par3atI hai| sUkhe lUke nIrasa ahAra se udarapUrti karanI par3atI hai| bAvIza pariSaha sahana karane par3ate haiM / kaThora tapasyAe~ bhI karanI par3atI haiN| terA aisA zarIra nahIM hai jo ki aise kaThora vratoM ko pAlana kara sake isa liye abhI tere liye dIkSA lenA yogya nahIM hai| bhAI merA kahanA yaha hai ki prathama eka to kulInA strI se vivAha karake sAMsArika sukhoM kA bhoga karale / putrotpatti ho jAne ke bAda terI icchA ho vaisA karanA / isa prakAra nAnAyukti se samajhAne para bhI dhairyavAna hIrajI apane For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vicAroM para aTala rahe aura vairAgya kI puSTi karate hue bhata hari pradarzita kAvya kA artha apanI bahana ko samajhAne lge| jaise kikAvyaM bhoge roga bhayaM kule cyuti bhayaM vitte nRpAlAd bhayam / mAne dainyabhayaM bale ripubhayaM kAye kRtAntAd bhayam // zAstre vAdabhayaM guNe khala bhayaM rUpe jarAyA bhayam / sarva vastu bhayAnvitaM bhuvi nRNAM vairAgya mevAbhayam // 1 // artha-bhoga meM roga kA bhaya hai| kula meM nAza kA bhaya hai| dhana meM rAjA kA bhaya hai| mAna meM dInatA kA bhaya hai / bala meM zatru kA bhaya hai| deha meM yamarAja kA bhaya hai| zAstra meM vAdavivAda kA bhaya hai / guNa meM duSTa kA bhaya hai| rUpa meM buDhApA kA bhaya hai| saMsAra kI samasta vastuoM meM bhaya rahA huA hai| kintu eka vairAgya hI abhaya hai / isa taraha vaidya kI bhAMti vairAgya rUpa auSadhi se bahana kI kI huI haTha rUpI bImArI ko nAza karake vairAgyamaya jIvana banA kara gurujI ke pAsa jAkara ke savidhi vaMdanApUrvaka gurudeva se karabaddha prArthanA karane lge| he gurudeva ! he taraNatAraNa bhagavan ! maiM Apake caraNoM meM roga zoka ko jar3A mUla se ukhAr3a pheMka dene vAlI sukha saubhAgya ko bar3hAne vAlI, zrI bhAgavatI dIkSA, grahaNa karane ke lie upasthita huA huuN| asthira saMsAra meM koI bhI sAra cIja nahIM hai maiMne khUba samajha liyaa| aba merI hArdika yahI icchA hai ki maiM Apake caraNa kamaloM meM raha kara sevA karatA huA Atma kalyANa kI ora agresara bnuu| ataeva bahuta hI jaldI mujhe gRhastha veSa se pRthaka kara sAdhu kA veSa pahanA diijiye| isa prakAra laghu bAlaka kA mAdhurya vacana suna kara gurudeva bhI Azcarya magna ho kara mana hI mana saMkalpa vikalpa karane lage ki For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yaha choTA baccA hotA huA bhI isakI vAka zakti kaisI hai aura kaise sundara zabdoM kA prayoga kara rahA hai ? kahA hai ki "ziSya ratnasya prAptAhi harSa utkarSa bhAga bhavet" ziSya ratna kI prApti meM mahAn puruSoM ko bhI pramoda ho jAtA hai| hIrajI kI AkRti se spaSTa mAlUma hotA thA ki bhAvi gacchanAyaka paTTAlaMkAra yahI hogaa| aisA gurudeva ne aMtaHkaraNa meM tarkavitarkapUrvaka zrIsaMgha ko sUcanA kI ki yaha bhAI saMsAra se virakta hokara sAdhu pada kI yAcanA karane ke liye mere pAsa AyA hai| zrIsaMgha ne vinayapUrvaka uttara diyA ki gurudeva ! avazya dIkSA ke yogya lar3akA hai Apa dIkSA diijiye| AcAryadeva ke upadeza se zrIsaMgha ne aThAI mahotsava evaM julUsa kI taiyArI dhUma dhAmapUrvaka prArambha kI, hIrajI ke hRdaya meM saMsAra sambandhI kisI bhI padArtha kI tarapha lakSya bilakula nahIM hai| Apa dinAnudina adhika vairAgya meM masta banate jA rahe the jo ki ApakA dIdAra batAtA jA rahA thaa| saM. 1566 mArgazIrSa (gu. kA.) kRSNA tIja ke dina sAre zahara meM ghUmatA huA hIrajI kA zAnadAra julUsa niyata sthAna para jA rahA thA aura zahara ke hajAroM nara nArI apane gharelU kArya ko chor3a kara julUsa meM zAmila hone ke liye Age pIche daur3ate jA rahe the| varaghor3A niyata sthAna para pahuMcane ke bAda hIrajI ratha se nIce utara kara apane hI hAtha se sAMsArika veSa ko utAra kara vinIta hokara ekAgracita se guru caraNoM ke sAmane khar3e ho gaye / gurujI ne uttama puruSa samajha kara zubha muhurta meM zrI bhAgavatI dIkSA dedI, gurudeva zrI madvijayadAna surIzvarajI mahArAja ke kara kamaloM dvArA dI huI dIkSA ko saharSa svIkAra karake vinIta hIrajI kRtArtha hokara dIkSA kI mahattA batAte hue janatA ko bhI dIkSA svIkAra karane ke lie kahane lge| kAvyaM dIkSA moha vinAzikA ca satataM bhavyodaya prApikA / dIkSA pUjyatamA samasta bhuvane jIvAtmanAM pAvikA // For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dIkSA zrI jinasevitA ca dalanI duHkhasya shikssaamyii| tAMce svIkuruta pramoda jananI lokAbdhi nAvaM janAH // 11 // na ca rAja bhayaM na ca caura bhayaM / iha loka hita paraloka sukham : nara deva nataM vara kIrti karaM zramaNatvamidaM ramaNIyataram / / 2 / / artha-dIkSA moha kA vinAza karane vAlI parama abhyudaya ko dene vAlI, jIvAtmAoM ko pavitra karane vAlI, sakala saMsAra se mAnanIya jinezvara bhagavAna se sevita, duHkhoM ko nivAraNa karane vAlI, vidyA mayI, aura AnaMda ko dene vAlI, saMsAra samudra meM naukA rUpa dIkSA hai ataH use saba prANiyoM ko apanAnA caahiye| sAdhutA meM na to rAjakIya bhaya hai na corI kA bhaya hai tathA ihalaukika hita aura pAralaukika sukha milatA hai| sAdhutA kI deva manuSya bhI stuti karate haiM aura sAdhupanA meM kIrti bar3hatI hai / sAdhutA parama ramaNIya hai| ___ hIrajI kA dIkSita nAma zrI madvijayadAnasUrIzvarajI ne hIraharSa muni rakhA / hIraharSa muni samyak prakAra se tapasyA evaM ratnatraya kI ArAdhanA karate hue parizuddha Azaya se guru caraNoM kI sevA meM lavalIna hote hue gurudeva ke pIche chAyA kI taraha prati palaM rahane lge| hIraharSa muni pAMca mahAvrata tIna gupti pAMca samiti tathA karaNa sitarI caraNa sitarI ko pUrI taraha se pAlana karate huye ucca zAstra kA adhyayana dattacitta hokara karane lge| gurudeva ke samIpa par3hate huye thor3e hI samaya meM zAstroM kA sampUrNa adhyayana kara jaina siddhAMta ke dhuraMdhara vidvAna bana gaye / pAThaka dekhiye, guru kRpA kA phala ! guru kRpA jisa para ho jAtI hai vaha to vidvattApUrNa vAk zakti meM apUrva hI bar3ha jAtA hai aura saMsAra sAgara unake liye sugama ho jAtA hai| isI taraha hIraharSa muni bhI guru kRpA se sajJAna kA vikasvara vizeSa rUpa se karane lge| For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka dina gurudeva zrImadvijayadAnasurIzvarajI apane antaHkaraNa meM socane lage ki hIraharSa muni bar3A buddhimAna aura adhika pratibhAzAlI hai| itanI choTI avasthA meM hI jyotiSa zilpa nyAya vyAkaraNa Adi zAstroM meM pAraMgata ho gyaa| aba SaT darzana sambandhI zAstra hI zeSa rahA hai| agara usakA bhI adhyayana kara letA to candramA kI pUrNa kalA kI taraha yaha bhI sakala kalA se sampanna ho jAtA aura agAdha yaugika sAgara meM laghubuddhi rUpa nadiyoM kA nivAraNa kara sakatA tathA anya kaMTakAdi rUpa pratipakSiyoM kA nivAraNa kara sakatA ityAdi manoratha ratha baDhAte hI hIraharSa muni caraNAzrita hokara bolane lage ki pUjya gurudeva ! yadi ApakI AjJA ho to zeSa rahe hue darzana zAstra kA bhI adhyayana krluu| kintu ApakI sevA se vaMcita rahanA iSTa nahIM hai / ataH kiMkartavyamUr3ha huuN| __ itane hIrokta vacana sunate hI gurudeva kahane lage, priya vidyA premin ! merI icchA ke anusAra hI terI icchA kI jAgRti huii| astu, sevA devI tere hRdaya mandira meM virAjamAna hai to usase vaMcita hone kI leza mAtra bhI zaMkA nahIM rakhanA / aba rahA adhyayana kA vissy| usameM isa deza ke paMDitoM kI apekSayA dakSiNa dezastha vicakSaNa vidvAnoM se hI adhika lAbha hogaa| kyoMki yahAM ke vidvadgaNa taddezIya paMDitoM kI tulanA nahIM kara sakate / ataH vahIM jaao| itanA kahakara vijayadAnasUrijI ne zubha dina dekha kara dharmasAgarajI Adi 4 ziSyoM ke sAtha hIraharSa muni ko dakSiNa deza meM adhyayana karane ke liye bheja diyaa| __hIraharSa muni gurudeva se dI huI AjJA mAlA ko pahana kara mArga meM pipAsujanoM ko dharmopadeza rUpa sudhA se santuSTa karate huye acira samaya meM hI AdiSTa dakSiNa dezastha devagiri nAmaka durga sthAna para For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pahu~ca gaye / Apake sAtha bhaktagaNa bhI pUjIpAtra the jisase par3hane likhane kI vyavasthA zIghra acchI taraha ho gaI / aba hIraharSa muni dattacitta se abhyAsa karane lge| thor3e hI samaya meM Apane ciMtAmaNyAdi zaivAdizAstroM kA prakhara pAMDitya prApta kara liyA / hIraharSa muni apane iSTa kArya ko sampanna kara dakSiNa deza se prayANa kara ahiMsA dharma kA pUrNa pracAra karate huye gujarAta kI tarapha padhAra gye| usa samaya tapAgacchanAyaka zAsana samrATa zrI madvijayadAna sUrIzvarajI gujarAta ke tIrthoM kI yAtrA kara marudhara tIrthoM kI yAtrA karate huye nAradapurI meM padhAre / gurudeva kI jijJAsA karane para hIraharSa muni ko patA calA ki gurudeva mAravAr3a meM birAjate hai / Apa bhI turanta vahAM se vihAra kara gurudeva ke darzana karane kI lAlasA se nAradapurI meM padhAra gaye / jisa samaya guru ziSya kI bheMTa huii| usa vakta ke harSazrota kA varNana karanA lekhanI ke bAhara kA viSaya hai| . alaukika pratibhAzAlI vinayavAna ziSya ko dekha kara guru mahArAja kI prasannAkRti pUrNa candra jaisI camakane lgii| gurudeva ko dekhate hI hIraharSa ke netra se harSAzru kI nadI bahane lgii| tadanantara hIraharSa muni ne tAtkAlika banAye huye 188 kAvyoM meM khar3e 2 gurudeva kI stuti karake gurudeva ko savidhi dvAdazavrata vandanA kI / jaise candra ko dekha samudra kI kalloleM ullAsa ko prApta karatI haiN| vaise hI guru mahArAja bhI sakala kalAbhyAsa saMpanna vinIta ziSya ko pAkara harSita hone lge| hIraharpa muni bhI guru sevA hArdika bhAva se karate huye sadguNoM kA vizeSa vikasvara ke sAtha yogodvahana karane lge| hIraharSa muni kI vidvattApUrNa yogyatA jAnakara kucha samaya bAda usI nAradapurI nAma kI nagarI meM AcArya deva ne saM0 1607 meM zrI RSabha deva prAsAda ke sAnidhya meM zrIsaMgha ke samakSa muni ko paMDita (paMnyAsa) pada pradAna kiyaa| isa pada ko bhalI prakAra pAlana karate huye eka varSa For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 pUrate hI nAradapurI ke samasta zrIsaMgha ne mila karake AcArya gurudeva se prArthanA kii| he prabho ! hama logoM kA yaha vicAra hai ki paMDita par3ha se upAdhyAya pada diyA jAya / to bahuta hI uttama hogA / gurudeva ke hRdaya sarovara meM bhI isa bAta kI lahareM cala rahI thI aura saMgha ne Agraha bharI vinaMtI kI jisase gurudeva ke vicAra pUre dRr3ha ( majabUta) ho gaye / zrIsaMgha kI sAkSI meM zrI nemInAtha bhagavAn ke mandira meM sUri ziromaNi zrImad vijayadAnasUrIzvarajI ke karakamaloM dvArA zubha samaya meM hIraharSa paMDita ko saM0 1608 meM upAdhyAya pada se tribhUSita kiye gaye / Apa bhI aba upAdhyAya jI ke kartavya meM pUre saMlagna rahane lage / upAdhyAya pada dene ke pazcAt vAdigaja kesarI zrI dAnasUrijI apane aMtaHkaraNa meM socA ki mere bAda bhAvI tapAgacchanAyaka zrI hI harSopAdhyAya hI hogaa| cUMki dUsaroM kI apekSayA isI kI yogyatA evaM vidvatA adhika hai isaliye isako sUripada para baiThA denA cAhiye aisA vicAra kara AcAryadeva ne sUri mantra kI ArAdhanA prArambha kara dI / jaba ArAdhanA karate hue tIna mAsa pUre hone meM Aye taba sUri mantra kA adhiSTAyaka deva sUrijI mahArAja ke sanmukha pratyakSa hokara prasannacitta se kahane lagA / he dharma nAyaka ? hIra harSopAdhyAya ko AcAryapada avilamba de dIjiye / kyoMki Apake paTTAlaMkAra evaM uttarAdhikArI hone kI zakti isI uttama puruSa meM hai / itanA kaha kara deva aMtardhyAna ho gayA / sUrimantrAdhiSThita deva kA ukta parimita vacana suna kara ke sUrijI ne atyanta pramoda bhare hRdaya se apane mana meM vicAra kiyA ki yaha bar3e Azcarya kI ghaTanA huI ki iSTadeva ne bhI mere hI abhiprAya ko spaSTa rUpa se anumodana kiyA / turanta hI sUrijI ne ziSya maNDala meM Akara deva kI kahI huI bAteM kaha sunAI / guru deva ke prema bhare zabdoM ko zravaNa karake samasta sAdhu manDala ne namra For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAva se yahI kahA ki gurudeva ! jaisA ApakA irAdA hogA vaisA hI kArya zIghra pUrNa hone kI AzA hai, tadantara paraspara salAha karake saMvat 1610 mArgazIrSa zuklA dazamI ke dina zubha muhurta meM mahotsava pUrvaka sirohI nagara ke zrI caturvidha saMgha samakSa vibudha ziromaNi vijayadAnasUrijI ne tapAgaccha ke sAmrAjya rUpa vRkSa ke bIja bhUta zrI hIraharSa vAcaka ko AcArya padavI se vibhUSita karate hue zrI hIra vijaya sUri nAma rkhaa| zrI hIrasUri AcArya pada kuNDalI / ke 10 / ra.bu., 11 za. maM. 6 - 7 12 caM. - 4 rA. AcArya padavI kA utsava suprasiddha rANakapura ke mandirajI kA nirmAtA saMghapati dharaNAzAha kA vaMzaja aura dudA rAjA kA mantrIzvara cAMgA saMghapati ne kiyA jisa dina Apa AcArya padavI para ArUDha hue usa dina dudA rAjA ne apane rAjya meM ahiMsA palAne kI ghoSaNA krdii| priya pAThakavRnda ! dekhiye prAcInakAla meM prAcArya padavI kI kaisI maryAdA aura mahattA thI / bhAgyavAna puruSa padavI ko nahIM cAhate the kintu padaviye, puNyazAlI manuSyoM ko DhUDhA karatI thI, kheda kA viSaya hai ki Ajakala ke ahaMbhAvI sAdhu sAdhvI padaviyoM ke pIche lAlAyita rahate haiM, gRhasthoM ke hajAroM rupaye kA pAnI karavA dete haiM, For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phira bhI padavI kA svapna dekhate haiM,athavA do cAra vyaktiyoM ko prasanna kara koI TAiTala pAkara kRtakRtya ho jAnA hI kyA yathArtha padavI lenA hai ? nahIM kadApi nahIM / yaha to kevala ADambara mAtra hai vAstavika zobhA isameM nahIM hai, yadi ucca pada para baiThane kI icchA hai to padavI paramAtmA ke ghara kI lene ke liye pUrA parizrama karanA cAhiye kintu ThIka hai| nirnAtha jaina samAja meM nahIM ho so hI kama hai| sirohI se vihAra karate hue zAsana samrATa vijayadAnasUrijI ne hIravijayasUri ko pATaNa zahara meM pRthaka cAturmAsa karane kI AjJA pharamAI aura Apa svayaM kokaNa deza kI bhUmi ko pAvana karate hue surata baMdara pdhaare| idhara jayasiMha nAmaka eka bAlaka apanI mAtA ke sAtha mAmA ke ghara para eza ArAma se dina vyatIta karatA huA saba logoM ko Ananda de rahA thA, ApakA janmasthAna medapATa (mevAr3a) ke antargata nAradapurI meM thA, nAradapurI kI anvartha saMjJA yoM hai ki nAradamuni ne medapATa kI dharma mahimA ko suna kara netra kI tapti ke liye Akara pUrI taraha parIkSA kI, parIkSA ke bAda nArada vidyA phailAne ke nimitta kucha dina Thahara gaye jisase vo sthAna nAradapurI se vikhyAta ho gayA, medapATAdhIza se nija kanyAdAna ke upalakSa meM upahArabhUta hone ke nimitta vo nagarI vartamAna jodhapura rAjyAntargata goDavADa prAnta meM suzobhita hai| _eka roja kI bAta hai ki vaha bAlaka apanI mAtA se kahane lgaa| aMba ! maiM apane pitA kammA RSi kI bhAMti janma maraNAdi vipattiyoM ko nAza karane vAlI dIkSA ko grahaNa karane kI icchA rakhatA hU~ jo mArga mere pitAjI ne apanAyA thA usI mArga para maiM bhI calanA cAhatA hU~ isa bAta ko sunakara mAtA azrupAta ke sAtha kahane lagI, For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir beTA ! tU' abhI bahuta hI choTA hai, aura dIkSA ko samajhatA hI kyA hai ? loha bhAra ke samAna viSama bojha vAlI aura zArIrika sukha ko dhvaMsa karane vAlI dIkSA tere yogya abhI nahIM hai / he vatsa ! tIkSNa talavAra kI dhAra para calanA sukara hai kintu dIkSA vrata kA pAlana karanA sukara nahIM, he putra ! abhI tU devAMganA tulya suMdara strI ke sAtha vivAha kara, samasta sAMsArika sukhoM kA anubhava kara le, pazcAt terI icchA ke anusAra kara lenaa| isa prakAra jananI kA vacana sunatA huA jayasiMha apanI mAtA se kahane lagA amba ! AsannopakArI mahAvIra prabhu ne Atyantika sukhArthI puruSoM ke liye gRhasthAzrama mahApApa kA kAraNa batalAyA hai, aise kyoM kahatI hai mujhe bhI to sukha kI hI lAlasA hai tuma se batAye hue mAlA caMdana vanitAdi janya sukha kSaNika hai vAstavika sukha to dIkSA janya hI hai, ataH mahApuruSoM se pradarzita Atyantika sukha (mokSa) mArga para jAne meM bAdhaka mata ho, merI tIvra mumukSa kI pracchanna agni teja se dhadhaka rahI hai, zAnti ke lie sadguru rUpa nUtana jaladhara ke sivAya itara upAya vyartha hai ataH viSayavAsanA jAla ke mocaka sad guru kI hI zaraNa lenA Avazyaka hai, tU gambhIra bhAva se vicAra kara le, aura ati zIghra AjJA de de| ___ mAtA koDimadevI ne adbhuta viveka ko dekhakara bAlaka ke sAtha hI sUrata meM virAjamAna AcArya deva ke caraNoM meM jAne ke liye prasthAna kiyA, mArga meM jagaha jagaha deva darzana guru vaMdana karate hue bhAva cAritra ko dRDhatara karake yathAsamaya surata baMdara pahu~ca gaye, tathA apanA sukumAra bAlaka jayasiMha ke sAtha koDima devI gurudeva ko savidhi vandanA karake vinIta bhAva se sAMjali sAnurodha prArthanA karane lgii| __ he prabho ! merI hArdika bhAvanA hai ki isa bAlaka ke sAtha maiM bhI cAritra grahaNa pUrvaka apanI AtmA kA kalyANa kara lU, zrApa For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hama donoM para anugraha kIjiye, itanA kahane para devI ko tIvra utkaNThA dekha kara guru mahArAja ne donoM kI punaH punaH parIkSA karate hue bAlaka kI sarva lakSaNa sampannatA, sahiSNutA aura adbhuta bhaviSNutA ko dekha kara dIkSA kA muhUrta zrIsaMgha ko sUcita kara diyA, zrAvakagaNa mahotsava bar3e dhAmadhUmapUrvaka karane lge| dIkSA ke dina nAnA prakAra ke AbhUSaNoM se sajjita karake gaja pIThastha jayasiMha kumAra ko nagara meM caturdikSu ghumAte hue guru mahArAja ke caraNa kamaloM meM le gye| darzaka janoM kI bhIr3a madhu makkhiyoM kI taraha hone lagI, niyata dIkSA sthAna para saMvat 1613 jyeSTha zuklA ekAdazI ke roja sumuhUrta meM jayasiMha kumAra aura unakI janmadAtA koDima devI ko guruvara zrImad vijayadAnasUrijI ne zrIsaMgha ke samakSa dIkSA dedii| jayasiMha kA dIkSita nAma jayavimala rakhA / nUtana dIkSita dIkSA ke samaya : varSa ke the, Apane alpa samaya meM hI paMca pratikramaNa navasmaraNa sAdhu Avazyaka kriyA jIva vicArAdi prakaraNa tIna bhASya karma grantha kSetra samAsAdi zAstroM kA adhyayana vidyA bhaMDAra zrI vijayadAnasUrijI se kara liyaa| eka dina tapAgacchAdhipati vijayadAnasUrijI apane mana hI mana vicAra vimarza karane lage ki jayavimala suzIla vinIta evaM mahApratIbhAzAlI hai yadi zrI hIravijayasUri ke pAsa bheja dU to zrAzA hI nahIM apitu dRDha vizvAsa hai ki unakI barAbarI kI yogyatA ko pAlegA, phira merI bhujAyeM saMsAra meM sUrya candra kI taraha dina rAta camakane lgeNgii| aisA soca kara ke guru mahArAja ne avilamba jayavimala ko cAturmAsa pUrNa hote hI zrI hIravijayasUri ke pAsa jAne kI AjJA de dI / jayavimala gurudeva ko vaMdanA karane ke bAda jaba prayANa karane lage to uttamottama lAbhasUcaka zakuna hone lge| ___ kyoM na ho, mahApuruSoM kA cinha hai ki unake padArpaNa ke pahale hI Age Age AnaMda maMgala kI zreNI bar3hane lagatI hai / tadanantara bar3e For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir utsukatA se calate hue hIravijayasUrijI ke sAnnidhya meM pahu~ca gaye, gurudeva ke paTTAlaMkAra zAsana samrATa zrI hIravijayasUrijI ke darzana se jayavimala harSa sAgara meM DUbate hue savidhi vaMdanA meM tatpara ho gaye / bAda zrI hIravijayasUrijI bhI Agantuka nUtana bAla muni ke sira para AmodAnvita hRdaya se apanA hAtha pherate hue vihAra kI kuzala vArtA pUchane lage, pratyuttara milA ki Apake anugraha se mArga meM kisI prakAra kI takalIpha nahIM huI, laghu muni kI AkRti tathA unake priya madhura vacana ko dekha suna kara sarva muni maNDala aura zrI saMgha bar3e prasanna hue / jayavimalajI savinaya AcAryadeva ke caraNoM meM rahate hue vidyAbhyAsa meM saMlagna ho gye| idhara zrI vijayadAnasUrijI sUrata baMdara se vihAra kara aneka bhavya jIvoM ko dharmopadeza dete hue zrI vaTTapalI ( vaDAlI) nagara meM pahu~ca gaye, kucha dina ke bAda Apane apanA anta samaya jAnakara ziSyopaziSya samudAya ko gupta gUDha viSaya kA sArabhAva saralatA se samajhA diyaa| aba saMvat 1621 vaisAkha zuklA dazamI ke dina paramapada kI jigamiSA se samAdhistha hokara iSTadeva ko pratyakSa karate hue nija zarIrastha jIva jyoti ko parama jyoti meM ekIkaraNa kara dI yAnI (devaloka ho gaye) ApakI pAralaukikatA se jaina jagata kRSNa pakSIya amAvasyA ke jaisI aMdhakAramaya ho gii| bAda janatAgaNa ne guru upadiSTa vacana ke smaraNa se zoka sAmrAjya ko ati zIghra hI tilAnjali dete hue cira smAraka guru pAdukA sthApana karane ke liye eka atula manohara stUpa nirmANa karavA kara candrodaya kI pratIkSA karane lge| idhara bhI hIrasUrijI kA hRdaya jalamadhyastha candra sUryAdi pratibimba ke jaisA kampAyamAna hone lagA, Apa mana hI mana khedita ho kara pUjya zrI ke viraha meM karuNAsthara se kahane lage, he guro! Aja tumhAre paraloka sidhAra jAne se dhIratA nirAzraya ho gaI, vinaya kA For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aba kauna zaraNa hai / Apake jaisI zAnti sahanazIlatA kauna dhAraNa kara sakegA ? vidyA viveka dAnazIlatA naSTa ho gaI, satya Aja sacamuca mArA gayA, karuNA bicArI aba kisakI zaraNa meM jAyagI ? he gurudeva ! tumhAre vinA Aja jagata hI zUnya ho gyaa| ( apanI AtmA se ) he jIva ! terA maNi kho gayA tUne abhI taka isa zarIra ke sAtha sambandha kaise rakhA hai ? dhikkAra hai ki pUjya-pAda ke pIche nahIM par3A aba tU kisakI zaraNa jAyagA apanI bAta kisake sAmane rakhegA terI zaMkA ko kauna deza nikAlA degA ? tU kisakI sevA karegA aba terA AzvAsaka kauna hogA ? tU jaldI se jaldI guru kI khoja meM laga jA, acetana chAyA bhI apane Azraya ko nahIM chor3atI to tU cetana hokara apane AdhAra ko chor3a kara kaise sthira hotA hai ? tujhe bAra bAra dhikkAra hai ki aba taka yahAM vartamAna hai, uTha jaldI uTha sodvaga se khar3e hote haiM ki iSTadeva ne sAmane Akara ke kahA, he sUrirAja ? Apako adhIratA zobhA nahIM detI, Apa tyAgI aura vivekI vidvAna haiM, vivekiyoM ko pazcAttApa Atma kalyANa meM bAdhaka huzrA karatA hai, AtmA amara hai, AtmA aura zarIra kA sambandha anitya hai, ina donoM ke Atyantika sambandha viccheda ke liye hI yogijana aneka janma se prayatnazIla rahate haiM. janma hone se maraNa niyata hI rahatA hai "jAtasya hi dhruvo mRtyu dhruvaM janma mRtasyaca" ataeva zoka se pRthaka hokara Atma sAvana meM laga jAiye, ApakI mAnasika cintA dUra ho jAyagI, Apa apane gurudeva ke prasAda se saMsAra meM atula hokara prajApAlaka ke mukuTAlaMkAra baneMge, itanA kaha kara deva ke antardhAna ho jAne para zrI hIrasUrijI gaI bAtoM ko bhUla kara apane nitya naimitika kArya meM tadavastha ho gye| ___ kucha samaya meM hI dvitIyA caMdrarUpa zrI hIrasUrijI mahArAja ko pAgaccha gagana maMDala meM samudita dekha kara janatAgaNa pramudita mana se praNAma purassara gad gad svara se prArthanA karane lge| bhagavan ! For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aba Apa hI jaina jagata ke liye prakAzaka ho Apake sivAya koI hama logoM kA ajJAna tamo vRnda ko apaharaNa karane vAlA nahIM hai| hama logoM ke hRdaya kSetra meM svargIya dAnasurijI ke upadeza rUpa bIja kA jJAnAMkura hone pAyA ki Apa amara hokara parokSa ho gye| aba pUjyapAda zrImAn ke upadezAmRta siMcana se hI jJAnataru kA mokSa rUpa phala hogaa| anyathA parama asambhava hai, ataH kRpA kIjiye vizeSa kyA nivedana kreN| "viSavRkSo'pi saMvardhya svayaM chettumasAmpratam' sAdhAraNa loka meM bhI niyama hai ki, viSa paudhe ko bhI bar3hAkara apane Apa chedana karane meM samartha nahIM hote to amRta phala paudhe kI upekSA karanA kyA ucita hogA ? nahIM kadApi nahIM / zrI hIrasUrijI mahArAja ne janatA kI bhAvanA ko dekha kara acirakAla meM hI apane upadezAmRta varSaNa dvArA jJAnavRkSa ko bar3hAne lge| eka samaya zrI hIravijayasUrijI sUrimantra kI ArAdhanA karane ke icchuka hokara vihAra karate huye DIsA zahara meM pdhaare| kyoM ki yahAM ke bhakta zrAvakagaNa bar3e yAstika aura gurupriya the, isa nagara meM Ane ke bAda saba sAdhuoM ko par3hAne, yogodvavahana kriyA karAne aura vyAkhyAna Adi kA samasta bhAra jayavimala para chor3a kara Apane traimAsika sUri mantra kA dhyAna karanA prArambha kara diyA / dhyAnArUr3ha sUrijI ko jAna kara sUrimantrAdhiSThAyaka deva ne sUrijI kI mAnasika vedanA ko samajha kara svapnAvasthA meM pratyakSa hote hue kahA ki Apa apanI samAdhi meM acala raheM aura jayavimala ko apane sira kA bhAra soMpa deN| unakI yogyatA aparipUrNa nahIM hai| itanA kahane ke bAda sUrijI kI AMkha khula gaI / iSTa deva prasanna hone kA eka hI kAraNa thA ki Apa kI guru bhakti prazaMsanIya thii| eka vakta kI bAta For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21 hai ki eka gAMva se Apake guru zrI madavijayadAnasUrIza AyA thA usameM sirpha itanA hI likhA huA thA ki jai jaldI mere pAsa aao| kyoMki jarUrI kAma hai| milana para kahA jAyagA / I isa prakAra kA patra hIrasUrijI ke hAtha meM AyA, usa dina Apa ke chaTTha kI tapasyA thI / parantu binA pAraNA kiye hI patra par3hane ke sAtha ravAnA hone lage / usI samaya zrI saMgha ne ekatrita hokara ke prArthanA kI / gurudeva ! vihAra karanA hai, lekina saMgha kA Agraha hai| ki Apa pAraNA karake padhAreM / eka Adha ghaMTA derI se gurudeva kI sevA meM pahu~ca jAyeMge | itanI kRpA kareM / saMgha kA adhika Agraha hone para bhI vinA pAraNA kiye ravAnA ho gaye aura jaldI se jaldI calate hue gurudeva kI sevA meM pahu~ca gaye / vijayadAnasUrijI ko bhI bar3A Azcarya huA aura pUchA ki itanA jaldI kaise A gayA ? taba hIra sUrijI ne kahA ki gurudeva ! ApakI AjJA zIghra Ane kI thI to maiM kaise Thahara sakatA ? isaliye maiM jaldI pahu~ca gyaa| gurudeva bhI ziSya kI tatparatA aura guru bhakti dekha kara bar3e prasanna hokara apane ko bar3e sukhI samajhane lage / phira prasanna hote hue dhyAna se mukta hokara vicAra kiyA ki jaya vimala nAmaka ziSya zekhara ko apane pATa para baiThA denA cAhiye, apane mana hI mana vicAra ko na rakha kara kArya rUpa meM lAne kI pUrI koziza karate hue samasta sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA rUpa caturvidha sagha ke samakSa apane hRdaya kA udgAra jAhira kara diyaa| zrI saMgha gurudeva ke abhiprAya ko sAnanda anumodana karate hue prArthanA karane lagA ki isI sthAna para kucha dina aura birAjiye / parantu kAryavaza zrAcArya ne DAMsa se ziSya sahita vihAra kara diyA / jayavimala muni sUrijI se adhyayana karatA huA prasiddha zAstroM meM naipuNya prApta kara liyA / vyAkaraNa sambandhI aneka granthoM ko par3hate For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hue kAvyAnuzAsana kAvya prakAza vAgabhaTTAlaMkAra kAvya kalpalatA chandAnuzAsana bRhadratnAkara ityAdi granthoM ke bhI rahasya se vAphika ho gaye / nyAya zAstra meM syAvAda ratnAkara anekAnta jayapatAkA ratnAkarAvatArikA pramANa mImAMsA nyAyAvatAra, syAdvAdakalikA, evaM sammati tarkAdi jaina nyAya grantha tathA tatva cintAmaNi, kiraNAvalI, prazasta pAda bhASya, ityAdi zAstroM kA bhI adhyayana se diggaja pAMDitya ko prApta kara liyaa| tadanantara hIravijayasUrijI grAmAnugrAma paryaTana karate hue stambhanatIrtha padhAre / svAgata meM zrI saMgha ne gurudeva ke caraNa vinyAsa ke pratipAda para do mohareM aura eka rupayA rakhate hue evaM motiyoM ke svastika karate hue sUrijI ko nagara praveza karavAyA, bhakta janoM ne prabhAvanAdi dharma kRtyoM meM eka karor3a rAjata dravya kA savyaya kara amUlya lAbha liyA, isI nagarI meM rahatI huI eka punI nAma kI zrAdhikA ne bahuta dravya kharca karake sundara racanApUrvaka zrI jinezvara deva ke prAsAda kI pratiSThA evaM mUrtiyoM kI aMjana zalAkA pUrvaka sthApanA yathA yogya sthAna para krvaaii| nagara ke logoM ne jayavimala ke pAMDitya ko dekha kara cakita hote hue prAcArya deva se prArthanA kI ki gurudeva ! jayavimala munIzvara ko panyAsa pada denA cAhiye / isa nyAya se sUrijI ne apanA nizcaya karake saMvata 1626 phAlguna zuklA dazamI ke dina tyAgI aura vairAgI zrI jayavimala ko paMDita pada se vibhUSita kara diyaa| usa samaya samasta zrIsaMgha jaya dhvani ke nAre lagAte hae asIma Amoda se unmatta ho gye| tadanaMtara stambhana tIrtha se vihAra karate hue ahamadAbAda A pahu~ce, ahamadAbAda ke samIpastha ahamadapura ke zAkhApura meM Apane cAturmAsa AnaMda pUrvaka kiyaa| For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 23 eka samaya sUrijI rAtri meM saMthArAporIsI (zayana kAlika pATha) paDhAkara gaccha sambandhI viSaya kI ciMtA karate hue taMdrA devI ko pratyakSa kara rahe the, usa samaya adhiSThAyaka deva ne kahA ki he sUrIza ! Apa apane pATa para suyogya paMDita ziromaNi zrI jayavimala ko pratiSThita karake ciMtA rAkSasI ke mukha se bahirbhUta ho jAie, yaha zrI mahAvIra paramAtmA ke pATa paramparA para eka divAkara rUpa hone vAlA hai, yaha zabda sunate hI sUrijI ne taMdrA mukta hokara apane ziSyoM ko deva kI bAteM kaha sunAI, taba vAcaka paMDita gItArtha pramukha samasta sAdhu ne namratApUrvaka AcAryadeva se prArthanA kI, he prabho ! zrI saMgha ke sAtha hama logoM kI icchA hai ki jayavimala panyAsa ko AcArya pada para AsIna kara denA cAhiye ! deva vANI zrI saMghavANI aura sAdhuoM ke abhiprAya, ina tripuTiyoM se AcAryajI ne evamastu kaha diyA, tatpazcAt ahamadAbAda zrI saMgha ke atyAgraha se AcArya padavI kA aThAI mahotsava dhUma dhAma pUrvaka hone lgaa| nagara seTha zrI mUlacanda ne jina pUjA gurU bhakti jJAna prabhAvanA svAmI vAtsalya Adi dharma karmoM ke phala ko jinAgama meM kahe hue samajha kara apanI zakatyanusAra utsAha pUrvaka zrI zatrujaya tIrtha para RSabhadeva bhagavAna ke mandira kI dakSiNa pazcima dizA meM caitya banAne kI taraha isa mahotsava meM bhI pUrNa svopArjita lakSmI kA sadupayoga karake amUlya lAbha prApta kiyA, evaM isa utsava ke upalakSa meM nagara seTha ne zahara meM dAna zAlAe~ khulavAI, jagaha jagaha para dhavala maMgala gAyaka baiThAye, varaghoDe nikalane lage aura svAmi vAtsalya kI dhUma macane lgii| isa prakAra sarvAlaMkAra se alaMkRta caMcalA lakSmI mahotsava kI apUrva zobhA bar3hAne lgii| ..isa prakAra samArohapUrvaka saMvat 1628 phAlguna zuklA saptamI ke dina zubha samaya meM jayavimala ko upAdhyAya pada ke sAtha AcArya pada para vibhUSita karate hue padmasAgara aura labdhisAgara paMDita pada se For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 24 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaM vimala harSa upAdhyAya pada se alaMkRta kiye gaye / sUrijI ne jaya vimala ko AcArya padavI dene ke samaya zrI vijayasenasUri nAmakaraNa kiyA / isa utsava meM sammilita sajjanoM kA eka-eka rupaye kI prabhAvanA dI gaI aura yAcaka vargoM kA dravya vastrAdi dvArA santuSTa kiye gaye / yaha donoM guru ziSya AcArya zrI tapAgaccha rUpI zakaTa ko calAne meM dhUrI rUpa bana gaye aura bhavya jIvoM ke hRdaya kSetra meM dharmaMkura ko ropate hue pRthvItala ko pAvana karane lage, usa samaya kutothiyoM kA pracAra aneka sthAnoM se uThatA huA strArtha lIlA kI mahimA kA adhaHpatana ho gayA, eka samaya gujarAta pradeza meM vicarate hue donoM pratibhAzAlI AcArya ko acAnaka abhUtapUrva ghaTanA dekhane meM AI / vaha kyA ? lUMkAgaccha kA adhikArI sarvesarvA meghajI nAmakA eka suyogya vidvAn thA / usane svayaM zAstra par3hate hue mUrti pUjA kA ullekha dekhakara AcArya zrI hIra vijayasUrijI ke pAsa ajJAnarUpI aMdhakAra ko dUra karane kI AkAMkSA prakaTa kI, evaM meghajI ke 27 sAdhuoM ne bhI ukta sUrijI ke sanmukha upasthita hokara apane hRdaya kI bhAvanA darazAI / isa para ahamadAbAda meM virAjamAna ukta AcAryadeva ne meghajI Adi sAdhuoM ko laMkAgaccha kI dIkSA kA tyAga karavA kara ati mahotsava pUrvaka saMvegI dIkSA pradAna kara udyotavijayajo nAma rakhA aba nUtana 27 muniyoM ko saMvegI zikSA kSetra meM utArate hue Avazyaka kriyA kAMDa meM kuzala banAne lge| muni udyotavijayajI Adi 27 ziSyoM ne bhI gurudeva kI sevA meM raha kara adhyayana karate hue vinaya yukta pArasparika bhAva se vidvadgoSThImaya samaya vyatIta karanA zurU kiyA / kucha samaya ke bAda ahamadAbAda se vihAra karake AcArya upAdhyAya paMDita Adi sAdhu mahA maMDala sahita AcArya zrI hIravijaya pUrijI vicarate hue zrI aNahilapura pATana meM A pahuMce / cAturmAsa For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " 25 kA Asanna samaya evaM daivAt upasthita guruvarya ko nirIkSaNa karate hue zrIsaMgha ke savinaya prArthanA karane para Apane isI nagarI meM cAturmAsika nUtana jaladhara ke jasI dharmopadeza sudhA kI varSA kii| cAturmAsa pUrNa hone para saMvat 1630 poSa kRSNA caturdazI ke dina apane paTTadhara zrI vijayasenasUri ko gaccha kI sAraNAvAraNA aura paDicoyaNApUrvaka gaccha rUpa aizvarya ke sAmrAjya rUpa zAsana kI gaddI para baiThA diye, isa zubha avasara para marudhara mAlavA, medapATa, saurASTra, banArasa, kaccha koMkaNa Adi dUra dUra deza ke aneka loga saMgaThita hue the / zrI vijaya senasUri gaccha sambandhI samasta adhikAra prApta karake indrAsanAsIna indra ke samAna zobhAyamAna hone lage / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jisa samaya hIrasUrijI ne vijayasenasUri ko gaccha sambandhI anujJA dI thI ki isa gacchAdhipatya ke sAtha gaccha se terA sambandha avicala ho aura jIvana paryanta gaccha se viyoga na ho itanI bAta saMkSepa meM sAragarbhita kahI thI, aise gurudatta zubhAzIrvAda ko zirodhArya karate hue vijayasenasUrijI zAsana kI zobhA adhika bar3hAne lage / eka vakhata pATaNa meM vijayasenasUrijI ke pATa mahotsava para rAjA ke pradhAnamaMtrI hemarAja ne atula dravya kharca kiyaa| usa vakta vahAM kA sUbedAra kalAkhAna bar3A anyAya priya thaa| isa anIti ke kAraNa sArI prajA azAntimaya apanA samaya vyatIta karatI thI / sUrijI ke jAhera vyAkhyAna dvArA vidvattA kI kIrtti kalAkhAna ke karNoM taka pahu~cI / jisase kutUhalatA pUrvaka hIrasUrijI ko AmaMtraNa bhejA / "satye nAsti bhayaM kavacit" isa nIti ke jAraNakAra sUrijI niDaratA pUrvaka kalAkhAna ke rAjamahala meM pahu~ce / kalAkhAna ne svAgata pUrvaka kuzala kSema kI bAtacIta karake prazna kiyA ki mahArAja ! sUrya UMcA haiM yA candra ? gurujI ne uttara diyA ki candra UMcA hai / kalAkhAna saurya bolA mahArAja ! hamAre siddhAnta meM to sUrya ko UMcA mAnA For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 hai aura Apa candra batA rahe haiN| yaha bhinnatA kyoM ? isa para sUri jI ne kahA ki rAjan ! maiM na to sarvajJa hU~ na maiM pUrA jJAnI hU~ aura na maiM Upara jAkara ke dekha kara AyA hU~ / kevala maiM ne gurU mukha se sunA hai aura siddhAntoM meM par3hA hai| una zAstroM ke AdhAra para hI maiM kaha rahA hU~ aba tumhArI icchA ho vaha mAnalo / AcArya deva ke sarala vacana sunakara kalAkhAna vicAra magna ho kara mana hI mana socane lagA ki mahAtmA ne ThIka hI kahA hai / cUMki yaha vastu vAstavika agamya aura parokSa hai / isaliye zAstrIya AjJAnusAra sUrijI kA vacana bilakula satya hI hai / I isa prakAra mAnasika vicAra kara ke bolA mahArAja ! ApakI saralatA aura vidvatApUrNa vaktavyatA para bar3A prasanna huA hU~ / Apa hamAre Upara kRpA karake kAma sevA pharamAiye / sUrijI ne uttara meM kahA ki rAjan ! Aja se para- strI tyAga kA niyama lIjiye aura tumhAre kaidakhAne meM par3e hue kaidiyoM ko chor3a dIjiye | kalAkhAna ne parastrI kA niyama liyA aura saba ko baMdhanamukta kara diyA aura zAnadAra svAgatapUrvaka sUrijI ko sAnanda apane sthAna para (dharmazAlA) pahu~cA diyA | tadanantara alpa samaya meM hI gaccha kA udyotaka evaM vyAkhyAna paTu ziSya vijayasenasUri ko dekhakara vijaya hIrasUrijI apane manomandira meM parAmarza deva ko sthApana karane lage ki vijayasenasUri jI mere se pRthaka bihAra kare to bahuta dezoM ke bhavyoM ko pratibodha dene meM bhAgyazAlI bana sakegA, aura AcAryapada kA bhI gaurava bar3hA sakegA / aisA vicAra karake vijayasenasUri ko pRthaka viharane kI AjJA de dI, AjJArUpa mAlA ko apane hRdaya meM dhAraNa karake vijayasenasUri bahusaMkhyaka sAdhuoM ke sAtha paryaTana karane lage, eka samaya dezATana karate hue campAnera meM pahu~ce / usa nagara meM eka jayavanta For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAmaka seTha ne caMcalA lakSmI kA sadupayoga karane ke liye saM0 1632 meM zrA0 vijayasena sUrijI ke kara kamaloM dvArA mandirastha jina prati bimboM kI aMjanazalAkA pUrvaka pratiSThA karavAI, bAda vahAM se vihAra karake sUrijI sUrata bandara padhAre, vahAM kI nAgarika janatA ne svAgata pUrvaka cAturmAsa kI aAgraha bharI vinatI kI jisako svIkAra kara AcAryadeva cAturmAsa ke liye Thahara gaye, sUrIzvarajI kI vimalA kIrti catudikSu phailane lagI, usa kIrti jvAlA ko sahana na karake eka bhUSaNa nAma kA paMDita sUrijI se zAstrArtha karane ke liye taiyAra ho gayA, tarkajJa sUrijI ke liye zAstrArtha karanA parama saralatA kI bAta thI / sUrijI ne bhUSaNa paMDita ko bulAyA aura vidvAnoM ke netRtva meM bar3A bhArI zAstrArtha huA, Akhira bhUSaNa hAra gayA aura zrI vijaya senasUrijI vijayI hue, tathA bhUSaNa paMDita niruttara hokara paMDitoM kI sabhA meM hAsya pAtra bane, sUrijI surata bandara meM aneka prakAra se jaina dharma kI vijaya patAkA phaharAte hue cAturmAsa pUrNa hote hI vihAra karake gujarAta mAlavA marudhara medapATa Adi dezoM ko pAvana karate hue apane vacanAmata dvArA bhavya jIvoM ko tRpti karane lge| idhara bhAratavarSa kA sarve sarvA mugala samrATa akabara bAdazAha apane phatahapura sIkarI ke zAhI mahala meM baiThA huA rAjamArga para dRSTipAta kara rahA thaa| vaha akabara bar3A mAMsAhArI aura bar3A hiMsaka thaa| pAMca sau ciDiyoM kI jIha vA kA bhojana prAtaHkAla kaleve meM karatA thaa| atyanta kAmI evaM anyAya kA mandira thaa| samasta kSatriya rAjAoM ko apane pairoM meM jhukA diyA thA aura rAjapUta bAlAoM kA satItva naSTa karane meM apanA sarvasva samajhatA thaa| bhArata ke tamAma rAjAoM ne akabara kI AjJA kA pAlana karanA zurU kara diyA thaa| parantu medapATAdhIza akabara kA sAmanA 12 varSa taka karatA rhaa| Akhira hindUkula sUrya mahArANA pratApa kI vijaya huii| jo ki Aja itihAsa For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 ke kone kone meM prasiddha hai| agara isa saMsAra meM zivAjI marAThA aura mahArANA pratApa na hote to na mAlUma hiMdU jAti kI kyA dazA hotI ? parantu hiMdU jAti kA bhAgya ujjvala thA ki aise mahApuruSoM kA samaya para janma huA aura hindU jAti kA gaurava samunnata rkhaa| mahArANA pratApa ke nAma se to akabara haravakta sAvadhAna rahatA thaa| eka bAra akabara apane ToDaramala Adi rAjamaMtrI ke sAtha bAtacIta karatA huA idhara dekha rahA thA / itane meM eka bar3A bhArI julusa rAjamahala ke nIce hokara Age nikalA, jisameM eka pAlakI bhI thI aura zrI hIravijayasUrijI kI jaya ho aise nAre laga rahe the, akabara ne Azcarya se samIpastha ToDaramala ko pUchA, ToDaramala bolA ki jahAMpanAha ! yaha julusa jaina dharma vAloM kA hai, jisameM eka campA nAmakI bAI sundara vastra dhAraNa kI haI pAlakI meM baiTha kara phalaphUla lekara ke bhagavata darzana ke nimitta mandira meM jA rahI hai| pAlakI meM baiThane kA tAtparya yaha hai ki isa bAI necha: mAsa ke upavAsa kiye haiM, ina upavAsoM meM kevala garma jala pIne ke sivAya aura kucha bhI nahIM khAtI, jala bhI dina meM hI pItI hai, rAta ko muha meM koI bhI cIja nahIM DAlatI hai yaha 5 vAM mAsa hai| aura jaina dharma kA Aja koI parva vizeSa hai isaliye utsava ke sAtha mandira meM jA rahI hai| bAdazAha sArI bAta ko suna kara Azcarya meM par3a gayA paraMtu 5 mAsa ko tapasyA para vizvAsa nahIM huaa| kyoMki eka to bAI dUsarA 5 mahIne kA nirAhAra tapa yaha viruddha mAlUma huA / phira akabara ne apane anucaroM dvArA kahalAyA ki pAlakI ko Upara le Ao, bAdazAha kI AjJA hote hI jaina samudAya bhayabhIta hone lagA, kintu kara bhI kyA sakatA thA ! Akhira pAlakI ko Upara le jAyA gayA, bAdazAha kutuhaLa se bAI kI AkRti aura vANI se dhyAna pUrvaka parIkSA karane lagA yadyapi bAI ke tejasvI vadana aura nirdoSa vacana ko dekha suna For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 kara tapasyA ke viSaya meM bahuta kucha satyatA pratIta huI, tathApi pUrI parIkSA karane ke liye eka mAsa taka apane ekAnta mahala meM use rahane kI AjJA de dI aura sAtha meM apane vizvAsa pAtra sevakoM ko sUcanA kara dI ki isa tapasvinI bAI kI dinacaryA kA bar3e sAvadhAnI se avalokana karate rahanA, yaha kyA khAtI potI hai isakI pUrI talAzI lete rahanA aura hameM sUcita karate rahanA / akabara bAdazAha kI AjJA pAkara sevaka saba bAI kI dina caryA kI gaveSaNA karane lage, bAI ke liye 5 mAsa se adhika aura eka mAsa nikAlanA kaThina sAdhya nahIM thA, aura nikAlanA bhI thA, bAta hI bAta meM samaya nikalane lagA, parantu sevakoM kI dRSTi meM tapasvinI kA nirmala AcAra jJAta huA aura kisI prakAra se mAyAjAla kA svapna bhI na AyA, sevakoM dvArA ukta bAteM suna kara bAdazAha Azcarya cakita ho gayA, tadantara akavara zraddhApAtra tapasvinI thAnasiMha kI mAtA campAbAI ke pAsa jAkara sira jhukAtA huA madhura zabdoM meM bolA he bhadra e ? tU itanA kaThora tapa kyoM karatI hai ? aura kisake sahAre se karatI hai ? tere kyA takalIpha hai ? ina bAtoM kA satya hAla kaho, uttara meM campAbAI ne kahA ki tapa Atma kalyANa ke liye karatI hU~ jagat pitA paramezvara pArzvanAtha prabhu ke aura tapomUrti Atma jJAnI tapAgaccha nAyaka zrI hIravijayasUri gurudeva ke anugraha se karatI hU~ kaSTa mujhe kisI taraha kA nahIM hai kyoMki na to mujhe dhana kI lAlasA hai na putrAdi saMtAna kI icchA hai, na kuTumbiyoM kA duHkha hai aura na zArIrika tathA mAnasika takalIpha hai yadi duHkha hai to janma maraNa rUpa bhava cakra kA hI hai, usakI nivRtti gurudeva zrI hIravijaya sUrijI kI anukampA se hI ho sakatI hai / isa prakAra thAnasiMha kI mAtA campAbAI ke vacanoM ko suna kara bAdazAha tapasvinI ko dI huI takalIpha kI kSamA mAMgane lagA aura AdarapUrvaka svarNa cUDA upahAra meM dekara tapasvinI campAbAI ko dhUma For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 dhAma pUrvaka apane ghara pahu~cA kara hIrasUrijI kI jIjJAsA karane lagA, aisA manohara vAtAvaraNa sAre zahara meM phaila jAne para jaina janatA akabara dvArA kiye hue satkAra para khuzIyAlI meM apUrva mahotsava karane lgii| idhara akabara campAbAI kI vairAgyamaya bAtoM para mImAMsA karane lagA ki saMsAra kSaNa bhaMgura hai isa kSaNa bhaMgura saMsAra se pAra honA paramAvazyaka hai, kintu isa kA sAdhana bhUta hIrasUri mahArAja campAbAI ke kartavya se pratIta hote haiM, itara vidvAna yA sAdhu Aja taka nahIM milA, kyoMki apanI sabhA meM hindU musalamAna khisto pArasI Adi dharmoM ke upadezaka Aye tathA unake sAtha parAmarza kiyA, kintu isa viSaya se aparicita hI rahA, aba khudA kI kRpA se AzA hai ki hIrasUri mahArAja ko pAkara campAbAI kI taraha mujhe bhI AtmakalyANa karane meM avakAza milegA, aisI prabala bhAvanA se utkaNThita ho kara sUrijI ke sambandha meM apane adhikAriyoM meM se jainI thAnasiMha seTha ko pUchA ki tumhAre guru zrI hIrasUrijI abhI kahAM hai ? aura unake viSaya meM tuma kyA jAnate ho, thAnasiMha ke uttara dene ke pUrva hI itimAdakhAna ne sUrijI ke sambandha meM pUrva paricaya ke kAraNa saba kucha bAteM kaha sunAI aura yaha bhI kahA ki sUrijI adhikatara gujarAta prAnta meM paryaTana karate rahate haiN|| ___ use sunate hI akabara ne mevADA jAti ke modI aura kamAla nAka do pradhAna karmacAriyoM ko bulAkara ahamadAbAda ke tAtkAlIna subedAra gavarnara zAhabuddIna ahamadakhAM ke nAma para eka pharamAna patra likha kara gujarAta kI tarapha ravAnA kiye / pharamAna meM bAdazAha akabara ne suvedAra ko yaha likhA thA ki jainAcArya zrI hIravijayasUrIjI ko koI taraha kI takalIpha na dete hue bar3e sammAna ke sAtha mere pAsa bheja do| isa prakAra ke pharamAna ko le jAkara zAhabuddIna ko diyaa| zAhabuddIna ne pharamAna pAte hI ahamadAbAda ke pradhAna pradhAna zrAvakoM ko apane pAsa bulAkara akabara kA pharamAna par3hakara sunAyA aura For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 31 kahA ki sUrijI mahArAja jahAM birAjate hoM vahAM jAkara akabara kI tarapha se prArthanA kareM aura sAtha hI ApakI tarapha se bhI phatehapura sIkarI padhArane kI vinatI karanA kyoMki sUrijI ke jAne se akabara ke hRdaya meM jainadharma ke prati zraddhA ho jAne para Apa logoM kI mahattA adhika bar3ha jAyagI, ataH avilambena pharamAna sUrijI kI sevA meM upasthita karate hue Apa apanI tarapha se bhI vinatI kareM / zAhabuddIna gavarnara sAheba kI AjJA pAkara ahamadAbAda ke mukhya 2 zrAvakagaNa tathA modI aura kamAla pharamAna ke sAtha gaMdhAra pahu~ce / gaMdhAra bharuca jile meM khaMbhAta kI khAr3I ke kinAre para basA huA thA, jahAM ki sUrijI cAturmAsa meM bhavya prANiyoM ko pratibodha dete hue unakI pipAsA ko dUra kara rahe the / Apake nikaTa pahu~cate hI sevA meM pharamAna ko upasthita karate hue phatahapura sIkarI padhArane ke lie apanI tarapha se bhI savinaya prArthanA kI / 1 gaMdhAra meM dhanADhya evaM dharmI rAmajIgaMdhAra nAma ke seTha rahate the, inhoMne gurudeva kI kIrti aura camatkArika lIlA ko suna karake AmaMtraNa pUrvaka bulAyA, gurudeva bhI saMgha kI vinatI ko mAna dekara ke gaMdhAra nagara ke bAhara pdhaare| usa samaya kisI vyakti ne rAmajIgaMdhAra ko gurudeva ke padhArane kI badhAI dI / khuza hokara ke seThane kahA ki mere pAMca sau makAna meM sAmAna bharA huA hai, sabake tAle lage hue haiM / unakI ye cAbIyeM haiM. tumhArI icchA ke anusAra eka cAbI se eka makAna kA tAlA kholo, usameM jo cIjeM mile vaha saba tumhArI hai / phira usane eka makAna kA tAlA kholA, dekhA to pAMca sau vAhana ke bAMdhane kI DorI niklii| seTha ke kahane ke anusAra munIma ne beca dI unakI kImata ke gyAraha lAkha bAvana hajAra rupaye Aye the tamAma badhAI dene vAle ko de diye / vaha bhI bar3A khuza huaa| bAda meM zAnadAra sAmaiyA pUrvaka hIrA pannA ke sAthiyA pUrvaka gurudeva ko nagara praveza karavAyA / dhanya hai aise zrAvakoM ko ki gurudeva kI For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir badhAI meM gyAraha lAkha bAvana hajAra rupaye kA dAna diyaa| pAThaka ! isase anumAna kIjiye ki vaha gurudeva kA kaisA bhakta hogA ! daraasala zraddhA hI mAnava kA saccA bhUSaNa hai| guru mahArAja ne akabara ke pharamAna ko par3hakara evaM zrIsaMgha kA sAnurodha Agraha dekha kara mana hI mana socA ki akabara bAdazAha yadyapi ismAla dharmAvalambI hai phira bhI satya premI tatva jijJAsu aura dharmaniSTha hai kyoMki hindU musalamAna khristI aura pArasI Adi vizeSajJoM ko apanI sabhA meM bulAkara unake majahaba kA siddhAnta sunane kI bhAvanA rakhatA hai, ataH vahAM jAkara use dharmopadeza dene se bAdazAha ke kAraNa sArI prajA meM bhI jaina dharma kA pracAra adhika rUpa se hogA, aisA vicAra vinimayapUrvaka zrI saMgha kI prArthanA ko sUrijI ne svIkAra karalI, tadnusAra saM0 1638 mArgazIrSa kRSNA 7 ke dina zubha samaya meM gaMdhAra bandara se prasthAna kiyaa| tadanantara ahamadAbAda ke bhakta zrAvaka sahita sUrijImahI nadI ko pAra karate hue baTalada nAmaka nagara Adi gAMvoM meM hokara ke khaMbhAta pahu~ce / jaina samudAya ne bhArI svAgata kiyA, bAda vandanA pUrvaka kuzala kSema pUchane para sUrijI ne dharma-lAbha rUpa zubhAzIrvAda ke pazcAt dharmopadeza prArambha kiyaa| guru mahArAja isI khaMbhAta meM eka vakta pahale padhAre the, usa vakta eka zrAvaka ke ghara lar3akA bImAra thA taba mAMgalika sunAne ke liye gurudeva ghara para pdhaare| taba usa bhakta ne kahA ki gurudeva ! yaha baccA hoziyAra ho jAya to maiM Apake caraNoM meM dIkSA ke liye bheMTa kara dNgaa| guru kRpA evaM vAsakSepa ke prabhAva se thor3e hI dinoM meM lar3ako bImArI se mukta ho gyaa| ghUmate hue gurudeva kA isa samaya khaMbhAta vApisa padhAranA huaa| usa bhakta ko kahA ki aba bacce ko dIkSA de dIjiye, taba bhakta ne apane sage sambandhiyoM dvArA kalaha For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karavAyA aura nagara ke subedAra ko bahakAyA ki bacce kI dIkSA nahIM honI cAhiye / isa para subedAra ne bhI aneka upadrava mcaaye| parantu guru kRpA se niSphala gaye, magara zrAvaka ne apane bacce ke liye gurudeva se bhI apanI mAyAjAla phailAne kA ghATA na rakhA / apane svArthavaza hokara gurudeva kA bhI apamAna kara diyaa| parantu dIkSA ke bajAya zAnti kA javAba bhI nahIM diyaa| kintu gurudeva ke mana meM leza mAtra bhI kheda nahIM huaa| hove bhI kyoM ? dayA ke sAgara evaM samadarzI the| sacce tyAgI aura vairAgI the| kucha dina pravacana dekara bhavya jIvoM kI malInatA ko miTAte hue sUrijI kAryavaza vahAM se vihAra kara ahamadAbAda A phuNce| ahamadAbAda zrIsaMgha yathocita satkAra karate hue apane ko dhanya dhanya samajhane lagA, kyoMki sAmaiyA meM kula 26 hajAra rupaye kharca kiye, usa jamAne meN| idhara zAhabuddIna ne sUrijI kA Agamana sunakara Aira ke sAtha apane zAhI mahala meM bulAkara apane uttama hastI, azva, ratha aura hIrA mANika motI Adi bahumUlya cIjeM sUrijI ko bheMTa karate hue kahA ki he sUrirAja ! mujhe svAmI akabara kI AjJA hai ki hIravijayasUrijI jo kucha cAheM unheM bheMTa kara mere pAsa Ane kI prArthanA kare / isaliye Apa ina cIjoM ko svIkAra karake phatehapura sIkarI akabara ke darabAra meM padhArane kI kRpA kareM, akabara bAdazAha Apako khudA kI taraha rAtadina smaraNa kara rahA hai| __sUrIzvarajI ne apane sAdhu jIvana kA paricaya dete hue khAM sAhaba se kahA ki rAjan ! saMsAra ke prANI mAtra kI rakSA karane kI bhAvanA hameM sadaiva rahatI hai, hamAre liye mithyAbhASaNa karanA pApa kA bIja bonA hai / binA kisI se dI huI cIja ko lenA hamAre liye viSa kaTore ko uThAnA hai, saMsAra kI striyAM hamAre liye mAtA bahana tulya For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hai sonA, cAMdI, hIrA, pannA Adi hamAre liye miTTI ke Dhele ke samAna hI hai aura rAta ko khAnA pInA hamAre liye mAMsa aura khUna ke samAna hai, aba aisI avasthA meM ApakI dI huI cIjoM ko lekara hama kyA kareMge? khAM sAhaba sUrijI ke kaThora niyamoM ko suna kara cakita hote hue mana hI mana bhUri bhUri prazaMsA karane lage, aho ! yaha sAdhu, tyAgiyoM meM ziromaNi sAkSAt khudA kI mUrti hai, inake jaisA tyAgI mahAtmA Aja taka dekhane meM nahIM aayaa| itanA citavana karane ke bAda bheMTa kI huI cIjoM kA punaH Agraha na karake apane sainikoM kI saMrakSaNatA meM zAhI bAje ke sAtha sUrijI ko niyata sthAna para pahu~cA diye| kucha dina ahamadAbAda meM Thahara kara modI aura kamAla nAmaka akabara ke pradhAna karmacAriyoM ke sAtha sUrijI ne phatahapura sIkarI kI tarapha prayANa kiyA, rAste meM pahale paTTana nAmaka eka vizAla nagara AyA usa nagara meM virAjamAna sUrijI ke jyeSTha sahAdhyAyI prakhara paDita upAdhyAya zrI dharmasAgarajI tathA pradhAna paTTadhara vijayasenasUri Adi sAdhu manDala sahita sUrijI ke svAgatArtha nagara ke bAhara upasthita hue, usa gA~va ke zrAvakoM ne samAroha pUrvaka sUrijI ko nagara praveza karavAyA, aise suavasara para eka zrAvikA ne bahuta rupaye kharca kara bar3e bhArI utsava ke sAtha kucha pratimAyeM sUrijI ke kara kamaloM dvArA pratiSThita karavAI, 7 dina raha kara vayovRddha zrI dharmasAgarajI ko yahIM chor3akara vijayasena sUri ke sAtha sUri mahArAja Age baDhe, siddhapura pahu~cane para vijayasena sUrijI ko vApisa bheja diyA, ApakI sevA meM kRpArasa koSa ke kartA zrI zAnticaMdra paMDita rahane lgaa| sUri jI ne bhI zAnticaMdra ko suyogya samajha kara sarvadA ke liye sAtha rahane kI AjJA de dI, aura samIpastha upAdhyAyavarya zrI vimala harSa For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gaNi ko akabara se mulAkAta karane ke liye phatahapura sIkarI ravAnA kara Apa svayaM vRddhAvasthA ke kAraNa dhIre dhIre calate hue lerotarAnagara meM pahuce yahAM ke ThAkura arjuna ne akabara se AhUta sUrijI ko apane makAna meM lAkara khUba satkAra kiyA, ThAkura kI burI Adata ko suna kara sUri jI ne mIThe mIThe zabdoM meM aisA upadeza diyA ki ThAkura ko Adata hamezA ke liye chor3anI par3I, evaM usane mAMsa madirA zikAra aura para strI gamana Adi kucAliyoM ko jar3a mUla se ukhAr3a pheMka dI vahAM se sUrijI cala kara AbU pahAr3a para prasiddha mandiroM kI yAtrA karake yathAsamaya sirohI A pahu~ce, vahAM kA rAjA sultAnasiMha atyanta samAroha pUrvaka sUrijI kI sevA meM sAmane AyA, aura rAjA ne samasta nagara ko acchI taraha sajA kara dhUmadhAma se AcArya zrI kA pravezotsava karAyA, isa prakAra sUrijI sAdar3I dharaNazAha dvArA nirmApita rANakapura tIrtha, AuA Adi nagaroM meM kramika paryaTana karate hue yathA samaya mer3atA A pahu~ce / mArga meM Apake darzanArtha upAdhyAya kalyANavijayajI ne sAdar3I zrI saMgha ke sAtha, evaM AuA ke nagarapati talhA seTha ne apane svAmI bhAI ke sAtha Akara apane hRdaya ke ullAsa ko pUrA kiyaa| yAni khuba bhAva se vaMdanA kI, tallAseTha ne gurudeva kI sevA meM Agantuka svAmI bhAI Adi sajjanoM ko eka eka phirojo sikkA (rupayA) bheMTa diyA, idhara kalyANavijayajI gurudeva kI AjJA pAkara sAdar3I vApasa lauTa gaye, sultAna sAhiba mer3atA nagara meM Aye hue sUrijI ke svAgata meM atizaya bhAga letA huA apane ko dhanya samajhane lgaa| vimala harSa upAdhyAya gurujI kI AjJA pAkara akabara se milane ke liye siddhapura se cale the kintu madhyavartI mer3atA nagara meM Avazyaka kAryayaza Thaharane ke nimitta guruvarya sUri mahArAja ke darzana ke pazcAt unakI AjJAnusAra siMhavimalagaNi ke sAtha Age baDhe, svayaM sUrijI phatahapura kI ora bar3hate hue sAMgAnera nagara meM pahuMce jitane meM upAdhyAyajI For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir akabara bAdazAha ko sUrijI ke Agamana kI sUcanA dekara vApisa guru sevA meM upasthita ho gye| sUrijI ke nikaTa Agamana kI khabara milate hI akabara ne thAnasiMha amIpAla aura bhAnuzAha Adi rAjamAnya jaina sAhukAroM ko AjJA dI ki sarijI mahArAja ko bar3e bhArI ThAThabATha se nagara praveza karA kara vinaya pUrvaka apane darabAra meM le Ao, bAdazAha kA sakhta hukma hote hI bar3e bar3e aphasara aura dhanADhaya jaina pratiSThita vyakti aneka hAthI ghor3e ratha nagArA nizAna bAjA phauja Adi lekara sarijI ke sAmane sAMgAnera pahu~ce, una ke sAtha sUrijI calate hue phatahapura zahara ke bAhara jagamAla kacchavAhA ke mahala meM eka dina Thahare / Apa ne gaMdhAra badara se chaH mahIne kA lambA vihAra karate hue saM. 1636 jyeSTha kRSNA trayodazI zukravAra ke dina phatehapura sIkarI nAmaka zahara meM sakuzala praveza kiyA, usa samaya ApakI sevA meM saiddhAntika ziromaNi mahopAdhyAya zrI vimalahagaNi, aSTotarazatAvadhAnI evaM aneka nRpamanaraMjaka zrI zAnticaMdragaNi, paMDita sahajasAgaragaNi, hIra sobhAgya kAvyakartA ke guru zrI siMhavimalagaNi, vaktRtva aura kavitva kalA meM advitIya nipuNa tathA vijaya prazasti mahAkAvya ke racayitA paMDita zrI hemavijayagaNi vaiyAkaraNa cUDAmaNi paMDita lAbha vijayagaNi aura paMDita dhanavijayagaNi Adi 13 pradhAna ziSya upasthita the| dUsare dina prAtaHkAla apane ziSyoM ke sAtha sUrijI mahArAja zAhI darabAra meM padhAre / usa samaya thAnasiMha ne akabara ko gurujI ke darabAra meM padhArane kI khabara dii| sUcanA pAte hI AvazyakIya kArya meM saMlagna hone ke kAraNa akabara svayaM na Akara apane priya pradhAna zekha abula phajala ko sUrijI ke Atithya satkAra ke lie bheja kara usa kArya ko zIghra sampanna karane lagA, bAdazAha kA hukma pAte hI For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir akabara bAdazAha-vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjArdha For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 37 abula phajala sUrijI ke Ane ke pUrva hI eka khATa bichA kara unake nIce eka garbhiNI bakarI ko rakha kara kapar3A AcchAdita karake sUrijI ko baiThane ke liye prArthanA karane para uttara diyA ki inake nIce tIna jIva haiM ataH maiM nahIM baiTha sakatA, abulaphajala ne socA ki eka jIva hone para bhI tIna jIva kaise batA rahe haiM kapar3A uThA kara dekhA to bakarI ne do baccoM ko janma de diyA, jisase tIna jIva dekhakara Azcarya samudra meM DUbatA huA apanI TopI ko gagana meM ur3Akara sUri jI se kahane lagA mahArAja merI TopI lAiye isa para gurudeva ne apane rajoharA (ghA) kI DaMDI AkAza meM unake pIche ur3A dI, vaha DaMDI isa TopI ko pITatI huI nIce le AI tatpazcAt abula phajala bhaya vihvala hokara sUrijI ke atyanta pAsa Akara savinaya zAhI mahala meM padhArane ke liye prArthanA karane lagA, tadntara sUrijI zekha se nirdiSTa jagaha para apanA Asana bichA kara baiTha gaye / abula phajala namratA pUrvaka sUrijI se kuzalakSema pUcha kara dharma sambandhI bAteM pUchane lgaa| kurAna aura khudA ke viSaya meM usane nAnA taraha se javAba savAla kiyA, jinakA uttara bar3I gambhIratA ke sAtha yukti saMgata pramANoM dvArA sUrijI ne khaNDana manDana karate hue diyA / sUrijI ke vicAra suna kara abula phajala bar3A khuza hokara bolA ki Apake kathana se to yaha siddha hotA hai ki kurAna meM bahuta kucha galata bAteM likhI huI haiM, isa prakAra kI eka hAsyapUrNa bAteM karate hue madhyAnha kA samaya ho jAne para zekha sUrijI se kahane lagA, mahArAja! bhojana kA samaya ho cukA hai yadyapi Apa jaise nirIha mahAtmA puruSoM ko zarIra kI bahuta kama darakAra rahatI hai| phira bhI jagata kI bhalAI ke liye udara kA thor3A bahuta poSaNa karanA Avazyaka hai / ataeva kisI ucita sthAna para baiTha kara Apa bhojana kara lIjiye, tatpazcAt pAsa hI meM rahe hue karNarAjA ke mahala meM sUrijI AhAra pAnI ke liye padhAra gaye, jahAM para pahale hI kucha sAdhu gAMva se bhIkSAcarI For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (gocarI) kara lAye the, gurudeva sadaiva eka vakhata AhAra pAnI kiyA karate the, magara vaha bhI parimita aura nIrasa / idhara bAdazAha ne nija kArya ko sampanna kara darabAra meM abula phajala dvArA AcAryadeva ko bulAyA adbhuta phakIra rUpa ke veSa meM prAte hue gurudeva ko dekhate hI sasaMbhrama siMhAsana se uThakara Age Ate hue bAdazAha ne savinaya zira jhukAkara namanapUrvaka ziSTAcAra ke sAtha gururAja ke pIche pIche apane darabAra meM jAne ke liye kadama uThAyA, mahala meM jAne para aneka jar3iyoM se susajjita viziSTha Asana para baiThane ke liye prArthanA karane para sUrijI ne uttara meM kahA ki prAyaH inake nIce koI cIMTI Adi sUkSma jIva ho to mere vajana se mara jAya isaliye jaina zAstroM meM kevalI sarvajJoM ne ahiMsAvAdiyoM ke liye vastrAcchAdita jagaha para pAMva rakhane kI bhI manA kI hai bAdazAha ne unakI jIvoM ke prati aisI dayA dekhakara Azcaryamaya hote hue socA ki phakIra zAyada jAnatA to nahIM hai ki isake nIce koI jIva hai, itanA vicAra kara galIce ke eka pradeza ko U~cA uThAyA to usake nIce bahuta sI cIMTiyAM najara par3IM, unheM dekhate hI aura cakita ho gayA, tadanantara svarNamaya kursI para baiThane ke liye zrAgraha kiyA, parantu sUrijI ne inakA bhI uttara dete hue kahA ki tyAgiyoM ke liye dhAtu kA sparza karanA sakhta manA hai, itanI bAda sunakara bAdazAha acaraja meM par3a kara mauna dhAraNa karatA huA eka tarapha khar3A rahakara socane lagA ki aba aise bAbA ko kahAM baiThAveM ! itane meM sUrijI apane UnI Asana bichA kara saziSya baiTha gaye, unako baiThe hue dekhakara bAdazAha bhI sUrijI ke sAmane yathocita Asana para baiTha gayA, tatpazcAt abula phajala Adi karmacArI apane apane yogya sthAna para baiTha gaye, itane meM bAdazAha ke tInoM putra (zekha salIma, murAda aura dAniyAla) Akara mastaka jhukAkara baiTha gye| For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAda meM bAdazAha akabara ne kuzalavArtAdi pUcha kara dI huI takalIpha kI kSamA mAMgI, sUrijI ne javAba meM kahA ki hamAre liye takalIpha koI nahIM hai to kSamA kisa cIja kI ? itane meM seTha thAnasiMha bolA ki jahAMpanAha ke pharamAna ko pAkara gaMdhAra bandara gujarAta se pAMva calate hue gurudeva ne yahAM para padhArane kA jo kaSTa kiyA hai tadartha hama logoM ko mAphI mAMganA ucita hI hai| yaha bAta sunate hI akabara caukannA huA bolA ki ahamadAbAda ke subedAra zAhabudIna ahamadakhAM ne apanI kRpaNatA ke kAraNa aise bAbA ke liye savArI kA intajAma taka nahIM kiyA ? jisase aisI vRddhAvasthA meM bhI mere liye Apako itanA kaSTa uThAnA par3A, khAM sAheba ke prati kopAyamAna bAdazAha ko dekhakara sUrijI ne kahA ki khAM sAhaba kA koI doSa nahIM hai cUMki unhoMne to saba kucha prabandha kara diyA thA parantu hamAre niyamAnusAra ve cIjeM kAma meM nahIM Ane se hama pAMva paidala hI cale aaye| bAdazAha ne vismita hokara thAnasiMha kI ora dekhakara kahA thAnasiMha ! aise phakIroM ke kaThina niyamoM se maiM to vAkipha nahIM thA taM to acchI taraha jAnatA hI thA phira mujhe pahale hI kyoM nahIM kahA tAki pharamAna na bhejakara bAbA ke darzanArtha apane khuda hI cale jAte, nAhaka phakIra ko takalIpha dI, sAtha hI sAtha samAdhi meM vighna DAla kara maiM pApa kA bhAgI banA, thAnasiMha lajjAvaza uttara na dekara mauna rahA, itane meM bAdazAha svayaM thAnasiMha ko kahane lagA ki hAM maiM terI banIyAsAI bAjI samajha gayA taMne khuda apane matalaba ke liye mujhe aise kaThora niyamoM se ajJAta hI rakhA / sUrijI kA Ajadina paryanta isa prAMta meM na kabhI padhAranA huA aura na tumako guru sevA karane kA maukA milA, yadi tere gurujI yahAM AjAte to tumako unake svAgata meM kharcA karanA par3atA ! acchA aba bhI guru mahArAja kI pUrI bhakti For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40 karake saubhAgya prApta karale kyoMki maiM to muslima hU~ mere ghara kA khAnA hindU ke nAte ye nahIM leMge ataH tere jo kucha cAhiye vo lejA kara apane ghara meM unake yogya vyavasthA kara, kisI bhI prakAra se takalIpha na denA, bAdazAha ke ina vyaMgapUrNa zabdoM se sArI sabhA meM haMsI ke phavvAre nikala pdd'e| aba bAdazAha ne sUrijI ke rahana-sahana khAna-pAna aura phakIrapaNe ke marma ko samajhanA cAhA, itane meM modI nAmaka rAjakarmacArI ne nivedana kiyA hujUra ! ina mahAtmAoM ke rahana sahana Adi jo haiM maiM kaha denA cAhatA hU~ ataH Apa ijAjata bakSAveM, akabara kA Adeza pAte hI saccI hakIkata modI kahane lagA he jahAMpanAha ! ye mahAtmA gaMdhAra bandara se pAMva paidala cale A rahe haiM, apanA jitanA bhI sAmAna hai vaha ApahI Apa uThAkara calate haiM Apa naMge pAMva evaM naMge zira hamezAM rahate haiM dhotI ityAdi kabhI nahIM pahanate haiM, zira aura dADhI ke samUce bAla ko hAthoM hAtha ukhAr3a kara pheMkate haiM, kisI taraha kA tela bhI nahIM lagAte haiM aura na kabhI snAna hI karate haiM, Apa ghara ghara eka Adha Tukar3A mAMga kara prANa kI rakSA karate haiM, bhIkSA meM sUkhAlUkA Adi kA bhI vicAra nahIM karate arthAt jaisA mile usase hI saMtoSa kara lete haiM vicAra itanA hI karate hai ki sAdhuoM ke niyama ke anusAra honA cAhiye pAnI kevala garma hI pIte haiM vo bhI pAnI sUryAsta ke pahale hI evaM mAdaka cIjeM kabhI nahIM lete haiM, rAta meM to kataI kucha bhI muMha meM nahIM DAlate haiM, tathA Apa prANI mAtra ke sAtha vaira na rakhakara maitrI bhAva hI rakhate haiM Apako cAheM pUje yA gAliyAM de magara ApakI dRSTi meM donoM samAna hI haiM, kisI ko na zApa dete haiM aura na vara hI, Apa rAta meM palaMga Adi ruI ke vistara para zayana na karake zuddha Una ke Asana para hI nIce sote haiM, nIMda bhI parimita hI lete hai zeSa rAtri prAyaH samAdhi meM hI vyatIta hotI hai, dharmopadeza ke alAvA adhikatara mauna hI rahate haiM, Apa meM sabase vizeSa bAta For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yaha hai ki strI jAti kA sparza mAtra nahIM karate haiM, evaM zrApa sadA satya hI bolate haiM aura na parigraha kI mUrchA rakhate haiM, Apa kAma krodha lobha moha mAyA aura rAga dvepa Adi kA to sarvathA deza nikAlA dekara kSamA rUpI mAtA kI godI meM hamezA ramate rahate haiM, inase adhika samAcAra Apake sahacara ziSyoM dvArA mila skeNge| itanA kahakara cupa hogayA, kamAla nAmakA karmacArI modI kI kahI huI bAtoM kA samarthana karatA huA kahane lagA ki uparokta bAteM bilakula sahI haiM, isameM kisI taraha kA mAyAjAla nahIM hai| akabara bAdazAha sUrijI kA saMkSipta yathArtha caritra sunakara Azcarya meM par3atA huA Apake tyAga para mugdha hokara mukta kaMTha se prazaMsA karane lgaa| isI taraha samIpastha karmacArI varga, kSubdha hote hue adbhuta tyAgI puruSa ko dekha dekha kara dhanyavAda dene lge| aho! ye mahAtmA mAyAvI nahIM haiM balki sAjJAta khudA ke pratibimba tulya hI haiM / aise mahApuruSoM kA darzana prabala bhAgyodaya se hI huA karatA hai, Apake Ane se AzA hai ki hama logoM ke hI nahIM apitu sAre zahara meM alaukika abhyudaya hone kA pUrNa sambhava hai| priya pAThaka ! prAcArya kI kitanI AcAra vizuddhatA thii| zAsana saMrakSaka prabhAvazAlI evaM dhurandhara AcArya hone para isa prakAra kI ugra tapasyA karanA kyA Azcaryajanaka nahIM hai ? kintu yaha kahanA cAhiye ki una mahAtmAoM ke antaHkaraNa meM hI nahIM apitu roma roma meM vairAgya bharA huA thA, vo yaha nahIM samajhate the ki aba hama AcArya ho gaye haiM aba to hameM duniyA khamA-khamA karegI hI, mujhe prapaMcoM se kyA napharata hai, aba to aiza ArAma kareM kintu una mahA puruSoM meM isa prakAra kI svArtha ceSTA nahIM thii| ve aihika sukhoM ko viSa mizrita sudhA ke samAna samajha kara pAralaukika sukhoM ko prApta karane ke liye prayatnazIla rahate the, ve loga sacce hRdaya se upadeza For Private and Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42 diyA karate the, ataeva una logoM kA upadeza bhI saphala hotA thA, unakI "dharmopadezo janaraMjanAya " aisI vAgADambara pratAraNA nahIM thI, ve "manasyekaM vacasyekaM karmasyeka mahAtmanAm" ina lakSaNoM se yukta rahate the| sAtha hI sAtha prAcIna AcArya yaha bhI samajhate the ki yadi hama sacce AcAra meM nahIM raheMge yadi hama jaise upadeza dete haiM vaise hI bartAva nahIM kareMge to hamArI ziSya manDalI evaM bhaktagaNa kaise sudhareMge, ityAdi kitane vicAra kiyA karate the / kintu AjakAla ke zrAcArya upAdhyAya evaM paMDita meM "dharmopadezo jana raMjanAya" ke sAtha "manasyanyad vacasyanyad karmaNyanyad" pAye jAte haiM, ataeva hama loMgo ke upadezoM kA asara patthara para pAnI kI taraha prAyaH huA karatA hai / isI hetu hamArA dinAnudina adhaHpatana hotA jA rahA hai phira bhI hama jAna bUjha kara andhe kI taraha kue meM par3ate jA rahe haiM / sacce hRdaya se pakSapAta rahita hokara vicAra kiyA jAya to yaha bAta bilakula yathArtha hai ki jaisA kaheM vaisA karane para hI janatA para prabhAva par3a sakatA hai astu prakRtimanusarAmaH / eka samaya bAdazAha sabhAsadoM ko upAdhyAya zAnticaMdrajI se vidvada goSThI karane ke liye Adeza dekara svayaM hIrasUrijI se bAta cIta karane ke liye ekAnta mahala meM calA gayA / vahAM baiThane ke bAda akabara ne 'kahA ki mahArAja ! Izvara aura khudA meM kyA bheda hai ? ve kaise haiM ? eka hai yA aneka haiM ? aura AtmA kA svarUpa kyA hai ? ityAdi prazna pUchane para sUrijI ne bar3I madhura dhvani se javAba denA prArambha kiyA / jaise kiI Izvara khudA meM vAstavika koI bheda nahIM hai / sirpha nAma mAtra kAhI bheda hai / nAma kA bheda bhI jIvoM ke kalyANa ke liye hI hai / kyoMki "vicitrarUpAH khalucitta vRttayaH " jIvoM kI citta vRtiyAM aneka prakAra kI haiN| koI kisI nAma se khuza rahatA hai aura koI For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kisI nAma se / loka meM bhI aisA dekhA jAtA hai ki eka bacce kI mAtA eka nAma se pukAratI hai, pitA apara nAma se, bhAI dUsare se hii| isI taraha mahApuruSoM ko bhI aneka nAma se pukArate haiN| IzvaraprANAtipAta mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, paizunya paraparivAda, mAyAmRSAvAda mithyAtvazalya ina aDhAra dUSaNoM se sarvathA rahita hai vahI deva hai vahI tIrthakara hai aura vahI Izvara hai| uparokta dUSaNoM meM se eka bhI dUSaNa dekhA jAyagA taba taka Izvara nahIM kahA jA sktaa| ___ jaina dharma kahatA hai ki Izvara eka bhI hai aura aneka bhI hai, jaise ki saMsAra meM se jo vyakti karmo kA kSaya kara ke mukti meM jAtA hai vaha vyakti rUpa jAne se Izvara aneka hai. jaba saMsAra se mukta hone para ve sabhI AtmA svarUpa se eka ho jAte haiM usa apekSA se Izvara eka hai| Izvara punaH saMsAra meM avatAra ko dhAraNa nahIM krtaa| kyoMki janma jammAntara meM janma grahaNa karane kA kAraNa bhUta karma ko nikaMdana kara diyA hai, jaba karma sarvathA chUTa jAte haiM taba hI yaha AtmA paramAtmA (Izvara) bana sakatA hai| phira inako saMsAra meM janma dhAraNa karane kI jarUrata hI nahIM rhtii| Izvara rAga dveSa zarIra kriyA Adi se rahita hai aura unako icchA bhI nahIM hotii| jaba icchAkA virodha ho jAtA hai taba kisI kArya meM pravRtti bhI nahIM ho sktii| isaliye jaina siddhAnta kahatA hai ki Izvara kisI cIja ko banAte nahIM aura kisI ko sukha vA duHkha dete nahIM / cUki vaha svayaM niraMjana aura nirAkAra hai| aba jo isa saMsAra ke jIva sukha aura duHkha bhoga rahe haiM vaha saba apane apane karmAnusAra bhogate haiN| yadyapi Izvara niraMjana nirAkAra hai evaM kucha bhI lete yA dete nahIM kisI kArya meM pravRti karate nahIM! phira bhI Izvara kI upAsanA For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karanA paramAvazyaka hai / isaliye ki hameM bhI Izvara bananA hai / hamako bhI saMsAra se mukta honA hai / upAsanA usakI karanI cAhiye jo ki saMsAra se mukta ho gayA ho / phala prApti kA AdhAra denA lenA nahIM hai / dAna dene vAlA jisako dAna karatA hai, usase phala nahIM pAtA hai | parantu dAna dene ke samaya usakI sadbhAvanA hI phala detI hai / arthAt vahI puNya hotA hai / isI prakAra Izvara kI upAsanA karane ke samaya jo hamArA aMtaHkaraNa zuddha hotA hai / vahI uttama phala hai / saMtoM ke pAsa jAte haiM to kyA kucha dete haiM ? lekina saMta puruSoM ke nikaTa jAne se hRdaya zuddha honA hI phala hai / vezyA ke pAsa jAne se kyA vezyA naraka meM DAla detI hai ? nahIM ! kintu vezyA ke pAsa bure vicAra paidA honA hI naraka kA kAraNa hai / isI prakAra Izvara kA dhyAna bhakti upAsanA evaM prArthanA karane se hamArA hRdaya pavitra banatA hai aura hRdaya kA zuddha honA hI dharma hai / isa bAta ko sunakara akabara ne kahA ki dharma kI utpatti kaise hotI hai ? aura dharma kA kyA lakSaNa hai ? gurujI ne kahA ki dharma kI utpatti kabhI nahIM hotI / yaha jaina dharma kA siddhAnta kahatA hai / dharma anAdi kAla se calA AyA hai jaise guNa guNI meM rahatA hai, usI prakAra dharma dharmI meM rahatA hai / dharma aisI cIja nahIM hai jo apane Apa raha sake, dharma kA lakSaNa siddhAntoM meM batalAyA hai ki "vatthu sahAvo dhammo " vastu kA jo svabhAva hai, usI kA nAma dharma hai / pAnI kA svabhAva hai zItalatA, yahI pAnI kA dharma hai / isI prakAra AtmA kA dharma hai saccidAnandamayatA athavA jJAna darzana cAritra / isa dharma kI rakSA karane ke sAdhana aneka haiM / jaise dAna, zIla, tapa, bhAva, paropakAra, sevA, saMdhyA, Izvara bhakti prArthanA ityAdi dharma ke sAdhana mAne haiM / isase utpanna hone vAlI cIja, vaha hai dharma athavA krodha mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa ityAdi jo abhyantara zatru I For Private and Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hai unako dabAnA, unakA nAma hai dharma, yaha cIja aisI hai jo ki durgati meM girate hue prANiyoM ko bacA letI hai| isaliye isakA nAma hai dharma / una kAraNoM ko kArya meM (dharma meM) upayoga karane se kAraNa bhI dharma kahA jA sakatA hai aura isIliye eka prakAra kA dharma do prakAra kA dharma, tIna, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza prakAra kA dharma / aise bheda siddhAntoM meM mAne gaye haiN| dharma vahI kahA jAtA hai, jisase hRdaya zuddha evaM pavitra ho, AtmA kA vikAsa evaM karmoM kA sarvathA kSaya ho isI taraha dAna denA, brahmacarya pAlana karanA, dUsare kI sevA karanA, ahiMsA aura saMyama kA pAlana karanA, tapa tapanA, ityAdi dharma hai| kSamA karanA, zAstroM kA par3hanA, saMsAra tyAga kara sAdhu bananA, Izvara upAsanA karanA yaha saba dharma hai / kyoMki ina karmoM se puNya-dharma hotA hai| Atma vikAsa hotA hai / jaina dharma ke tIrthaGkaroM ne isa prakAra dharma kA pratipAdana kiyA hai| ahiMsA dharma ke Upara phira kabhI smjhaauuNgaa| kyoMki abhI Apako Atma svarUpa batalAyA hai / isaliye Apa pahale AtmA kA svarUpa suna liijiye| ___ AtmA kaho, jIva kaho, cetana kaho yaha saba eka hI cIja kA paryAyavAcI zabda hai| AtmA kA mUla svarUpa saccidAnandamaya hai| AtmA arUpI hai| abhedI hai acchedI hai| jaisA ki Izvara hai| lekina Izvara aura isa AtmA meM itanA hI antara hai ki Izvara nirlepa hai, zuddha svarUpI hai aura yaha AtmA DhakA huA hai| AcchAdita AvaraNa sahita hai| yahI kAraNa hai ki saMsAra meM paribhramaNa karatA hai| sukha duHkhoM kA anubhava karatA hai| ina AvaraNoM ko jaina zAstrakAra "karma" kahate haiM / caitanya zakti vAle AtmA Upara jar3a aise karma lage hue haiM isI ke kAraNa yaha AtmA nIce rahatA hai / jaise koI tuMbA ho, usa taMbe kA svabhAva to hai pAnI para tairane kA, parantu usako miTTI For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aura kapar3e kA lepa kara khUba vajanadAra banA diyA jAya to vahI taMbA tairane ke bajAya, pAnI meM DUba jaaygaa| ThIka yahI dazA isa AtmA kI hai| taba yaha nizcita huA ki AtmA ke sAtha karmoM kA baMdhana rahA hai, isIliye AtmA ko paribhramaNa karanA par3atA hai| jaina dharma kahatA hai ki AtmA aura karma kA saMbandha anAdi kAla se hai aura AtmA ke Upara rahI huI rAga dveSa kI cikanAI ke kAraNa se hai, anAdi kAla se AtmA ke sAtha rAga dveSa rahA huA hai| kisI samaya AtmA zuddha thI aura bAda meM rAga dvaSa se vyApta huii| aisA nahIM kaha sakate kyoM ki aisA kahA jAya to muktAtmAoM ko bhI rAga dveSa kI cikAsa lagane kI saMbhAvanA rhegii| ataH AtmA aura usa para rAga dveSa kI cikAsa anAdi kAla se hai aura isIliye karma ke AvaraNa usa para lagate rahate haiN| AtmA ke Upara rAga dvaSa ke AvaraNa kaise lage ? yaha bhI nahIM kaha sakate / koI nahIM kaha sakatA ki khAna meM mATI aura sonA kaba milA hai / hai hii| milA huA hI hai / hamezA se hai| lekina prayogoM dvArA sonA aura mATI alaga kara sakate haiN| isI prakAra AtmA ke Upara lage hue AvaraNa (karma-rAga-dvaSa) alaga kara sakate haiN| sonA aura mATI alaga karane para sonA sonA raha jAtA hai aura mATI mATI raha jAtI hai| isI prakAra karma aura AtmA alaga hone se AtmA apane asalI zuddha svarUpa meM A jAtI hai aura karma alaga ho jAte haiN| __isa para se yaha siddha hotA hai ki AtmA pahale aura karma pIche, yaha bhI ThIka nahIM hai, karma pahale aura AtmA pIche, aisA to bola hI nahIM sakate / aisA kahane se to, AtmA kI utpatti ho jaaygii| aura yadi prAtmA utpanna hone vAlA hai to usakA nAza bhI honA caahiye| For Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir isaliye AtmA aura karma donoM anAdi sambandhita hai aura vaha dUdha aura pAnI kI tarapha se zrota-prota hai| isa prakAra gurudeva ke mukhArabinda se praznottara kI saralatA se samajhakara bArambAra sAMjali namaskAra karate hue akabara ne kahA he gurudeva ! itane dina Apake cAritra meM hI mugdhatA thI lekina Aja to ApakI vidvattA ke paricaya se bhI mugdha huA huuN| aba Apa se prArthanA hai ki merI AtmA kA kalyANa jisa taraha ho vaisA. sugamatA kA mArga kRpayA batAiye, khAsa AtmA kI khoja meM bahuta dinoM se lagA thA lekina Apake jaisA mahAtmA koI nahIM milA thA, he mahArAja! Apa sarva zAstratatvajJa evaM AtmajJa haiM Apase koI bAta chipI huI nahIM hai ataH kRpayA yaha batAiye ki merI janma kunDalI meM mInarAzi para jo zanizcara AyA huA hai usakA mujhe phala kyA hogA ? isa para sUrijI ne uttara diyA ki pRthvIpate ! yaha phalAphala batAne kA kAma jyotiSi gRhasthiyoM kA hai jisako apanI jIvikA calAnI par3atI hai ve hI ina bAtoM kA vizeSa dhyAna rakhA karate haiM hamako kevala mokSa mArga ke sAdhana bhUta jJAna kI AkAMkSA rahatI hai aura tadartha hI hama loga zravaNa manana aura pravacana kiyA karate haiM akabara ke bArambAra haThAgraha ke pazcAt sUrijI ne kahA, AtmajijJAso ? Apa kuDalIstha grahoM kI zaMkA na karake Atma sAdhanabhUta jJAna prApta karane kI koziza kareM kyoMki Atma jijJAsuoM ke liye itara kI khoja aura zaMkA vyartha hI huA karatI hai ! idhara sUryAsta hone jA rahA hai, gurudeva ke pratilekhana (paDilehana vizeSa kriyA) kA samaya upasthita ho rahA hai| sabhA meM vidvadagoSThI karate hue paMDita zAnticandrajI tathA samasta sabhAsada gurudeva aura bAdazAha ke Ane meM vilamba dekhate hue tarka vitarka meM masta ho baiThe hai, sabhA ke bAhara dvArapAloM kA mana vivhala ho rahA hai ki abhI For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taka aMdara se koI nahIM A rahA hai kyA kAraNa hai ? zAyada phakkaDa bAbA bAdazAha ko apanI phakkar3AI dvArA kahIM le to nahIM gayA, itane meM Age sUrijI mahArAja aura pIche pIche akabara bAdazAha ko sabhA maMDapa meM Ate hue dekha kara apanI apanI zaMkA ko haTAte hue AnaMda meM magna ho gye| akabara sabhA meM Akara yathocita sthAna para sUrijI ko baiThA kara svayaM baiThate hI kahane lagA ki ina mahAtmAoM kI kRpA se merI rAjadhAnI pUrNa pavitra ho gaI hai| maiM kaI eka dinoM se aise phakIroM kI khoja meM thA paraMtu mukadara (bhAgya) se Aja Apake caraNa raja se kRtArtha huA hU~, mujhe AzA hai ki Apa mere para dayA karake kucha dina Thaharakara sanmArgI banAne kA kaSTa kareMge, abulaphajala ko udeza karake akabara ne kahA ki sUrijI kI vidvatA nispRhatA aura pavitratA se anumAna hotA hai ki Apake ziSya varga bhI sakala kalA se paripUrNa hoMge, itane meM abulaphajala bola uThA garIbanavAja ! aApake ziSya kI vaktRtva kalA se mAlUma hotA hai ki Apake gurujI bRhaspati ke tulya hI hoMge, vizeSa paricaya to Apako ho hI gayA hogaa| tatpazcAt akabara ne thAnasiMha ko pUchA ki sUrijI ke kitane ziSya hoMge, unameM se sAtha kitane haiM, javAba meM thAnasiMha ne nivedana kiyA ki hajara Apake 2500 paccIsa sau ziSya haiM, jinameM eka ziSya paTTadhara vijayasena sUrijI hai aura 8 upAdhyAya aura 160 paMDita haiM, zeSa vinA padavI ke munI haiM inameM se upAdhyAya zrI zAnti caMdra gaNi Adi 13 to sAmane dIkha rahe haiM kintu sunA hai ki kula 78 sAtha haiM, upasthita ziSyoM kA nAma to upAdhyAyajI batA sakate haiM isa bAta ko suna kara upAdhyAya zrI zAnticaMdra gaNi ne sabhA meM upasthita ziSyoM ke nAma kI AkAMkSA kI pUrti karake akabara kI zaMkA ko laMkA bheja dI, isa prakAra vinoda ke bAda sUrijI ne uThakara jAne For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kI icchA pragaTa kI, usa para bAdazAha ne thAnasiMha ko kahA ki apane zAhI bAje ke sAtha dhUmadhAma pUrvaka Apako apane sthAna para pahuMcA do, hukma hote hI saba zAhI phauja bAje aura bar3e bar3e aphasara evaM abula phajala ke sAtha thAnasiMha ne sUrijI ko karNarAjA ke mahala meM pahu~cA kara saba apane apane sthAna kI ora ravAnA ho gaye, abula kajala ne bhI darabAra meM jAkara sUrijI ko pahuMcA dene kI khabara de dii| phira rAta ko mahala meM akabara aura abulaphajala baiTha kara sUri jI ke sambandha meM anyonya bAtacIta karane lage, usa samaya bAdazAha ne sUrijI se Izvara aura khudA ke viSaya meM jo bAteM kI thI vo kaha sunAI aura kahA ki sUrijI vAstavika tapasvI aura pUrA phakIra hai inako dUra deza se AmaMtraNa bheja kara bulAyA hai aura unhoMne apane liye itanA kaSTa kiyA hai, to jisa taraha se ye mahAtmA saMtuSTa ho kara jAve vaisA hI karanA ApakA pharja hai, isa para abula phajala bolA ki garIbaparavara ! usa dina sabhA meM modI ke mukha se sunA thA ki kaMcana kAminI kA sparza bhI nahIM karate haiM to kisa cIja se saMtuSTa kareMge ? hAM ho sakatA hai ki pustaka bhaMDAra dekara apanA pharja adA kara deMge kyoMki vaha jJAna ke sAdhana bhUta hone se inhoM ke vizeSa upayogI hI hogA, bAdazAha ne isa bAta kA anumodana karate hue kahA ki vaha kaise tyAgI haiM isa viSaya meM kala aura parIkSA kareMge itanA kaha kara apane apane ArAma rUma meM cale gye| dUsare dina akabara ne sUrijI ke sAtha dharma carcA karanA prArambha kiyA, isa para sUrijI ne kahA he saumya ? dharma ke aneka mArga hai maiMne Apako batalA diyA hai kintu sabase uttama dharma ahiMsA hI hai ahiMsA ko pAlane meM saba kA samAveza ho jAtA hai saba pApoM meM pApa hiMsA hI hai jIvoM ko mArane vAlA, mArane meM salAha dene vAlA, zastra se For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mare hue. jIyoM ke avayavoM ko pRthaka pRthaka karane vAlA mAMsa kharIdane bAlA, becane vAlA, saMbhAlane vAlA, pakAne vAlA, aura khAne vAlA ye saba hiMsaka kahalAte haiM, pazuoM kI hiMsA unake zarIrastha roma tulya hajAra varSa pazughAtaka ko naraka meM jAkara asahya duHkha bhoganA par3atA hai, jo apane sukha kI icchA se jIvoM ko mAratA hai vaha jItA huA mRtaprAyaH hI hai kyoMki usako bhI sukha nahIM miltaa| kitanI duHkha kI bAta hai ki jaba khuda ke pAle hue pazu ko bhI jIvhA ke lAlaca se hanana kara dete haiM, unase mahA-pApI dUsarA kauna hogA ? jo pazu sevaka ke diye binA dAnA cArA nahIM khAtA sevaka ke bAhara jAne para byAM byAM karatA hai aura usake Ane se khuza ho jAtA hai usa becAre pazu ko bhI apane hAtha se mAra DAlate haiM, kheda, unase nirdayI aura kaThora hRdaya puruSa kauna hai ? arthAt koI nahIM / sUrijI kI bAteM sunakara bAdazAha ne prazna kiyA ki phala phUla kaMda aura paudhe meM bhI jIva hai phira khAne vAle ko pApa kyoM nahIM hotA ? uttara meM Apane kahA jIva apane puNyAnusAra jaise adhikAdhika padavI ko prApta karate haiM vaise adhika puNyavAna gine jAte haiM, isI kAraNa se jo ekendriya se dvIndriya, dvIndriya se trIndriya aura trIndriya se caturindriya isa taraha sarvottama jIva paMcendriya samajhanA cAhiye aura paMcendriya meM bhI nyUnAdhika puNya vAle hai arthAt tIryaka paMcendri bakarA gau, bheMsa, UMTa Adi se hAthI adhika puNyavAna hai aura manuSya varga meM bhI rAjA manDalAdhIza cakravartI aura yogI adhika puNyavAna hone se avadhya gine jAte haiN| kyoMki saMgrAma meM yadi rAjA pakar3A jAtA hai to mArA nahIM jAtA isase yaha siddha huA ki ekendriya kI apekSA dvIndriya ko mArane meM adhika pApa hotA hai evaM adhika adhika puNyavAna ko mArane se For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhika pApa lagatA hai, isaliye jahAM taka ekendriya se nirvAha ho sake vahAM taka paMcendriya jIva kA mAranA sarvathA ayogya hai| yadyapi ekendriya jIva kA mAranA bhI pApa bandha kA kAraNa hI hai kintu koI upAyAntara na rahane se gRhasthoM ko vaha kArya agatyA karanA hI par3atA hai ataeva kitane hI bhavya jIva isa pApa ke bhaya se dhana dhAnya rAjapATa putra kalatra vagairaha chor3akara sAdhu hI bana jAte haiM aura apane jIvana paryanta agni Adi ko bhI nahIM chUte tathA bhikSA mAtra se udara poSaNa kara lete haiN| gRhastha bhI jo agatyA ekendriya kA nAza karate haiM usa pApa ke parihAra ke liye sAdhuoM kI sevA dAna dharma aura donoM saMdhyA Adi puNyakRtya janma bhara kiyA karate haiM, tyAgI sAdhuoM ke Upara Arambha kA doSa nahIM hotA hai, kyoMki gRhastha loga apane nimitta hI AhAra banAte haiN| kSatriyoM ke liye hiMsA dharmakAraka kahI jAtI hai kintu kSatriyoM kA dharma zastravAna zatru ke sanmukha hone ke liye hai, kintu vaha bhI yogya aura zastrayukta evaM nIti pUrvaka niSkapaTa hokara tathA itanA hI nahIM kintu uttama vaMzI vIra rAjA ke sAtha hI karanA cAhiye, parantu aAjakala niraparAdhI jIvoM ko mArane meM hI apanA dharma samajhate haiM lekina vAstavika yaha bilkula anarthakAraka hai rAjA vicakSaNu kSatriya hokara bhI hiMsA ko dekha kara Dara gayA, kitane hI mUrkha gaMvAra to hiMsA karane meM bhI bar3I bahAdurI mAnate haiM, aura kahate haiM ki hiMsA karane se hiMsakoM kI saMkhyA bar3hatI hai jisase yuddhAdi kArya meM vizeSa vijaya hone kI sambhAvanA hai, kintu una logoM kI yaha kalpanA nirmUla hai, kyoMki dekhiye, rAjA vicakSaNu aura prAcIna barhiza ne hiMsA kA tyAga kara aura hiMsA karma kI niMdA bhI kI, to kyA ve rAjya bhraSTa ho gaye ? athavA ve loga lar3AI meM azakta ho gaye ? kyA ve zatru se hAra gaye ? nahIM ! aura yatheSTa mAMsa khAne vAle kyA vijayI hue ? nahIM ! ve jyAdA haare| For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 52 eka yaha bhI vicAra karane kI bAta hai ki eka pakSI ko mArane vAlA eka jIva kA hiMsaka nahIM hai kintu aneka jIvoM kA hiMsaka hai, kyoMki jisa pakSI kI mRtyu huI hai, yadi vaha strI jAti hai aura usake choTe choTe bacce haiM to ve mAM ke marajAne se kyA jindA raha sakate haiM ? kabhI nahIM, eka aura socane kI bAta hai ki khudA duniyA kA pitA hai, taba duniyAM ke bakarI, UMTa, gau vagairaha sabhI prANiyoM kA vaha pitA huA to phira vaha khudA apane kisI putra ke mArane meM khuza kisa taraha hogA ? agara hotA ho to use pitA kahanA ucita nahIM hai| isIliye bakarI Ida ke roja jo musalamAna loga hiMsA karate haiM kitanA atyAcAra karate haiM ? ahiMsA hI samasta abhISTa vastuoM ko dene vAlI hai, prANiyoM ke vadhabaMdha Adi klezoM ko karanA jo nahIM cAhatA hai vaha saba kA zubhecchu atyanta sukha rUpa svarga athavA mokSa ko prApta karatA hai, evaM jo puruSa DAMsa mazakAdi sUkSma athavA bar3e jIvoM ko nahIM mAratA hai vaha abhilaSita padArtha ko pAtA hai aura jo bhI karanA cAhe vaha kara sakatA hai| ahiMsAvAdI pratApI puruSa jisa cIja kA vicAra kareM vaha cIja anAyAsa evaM turanta hI mila jAtI hai| ___ jo puruSa saba prANiyoM meM apanI AtmA ke samAna vartAva karatA hai vahI paNDita hai, gau, bhaiMsa, bakarI vagairaha aura saba prakAra ke pakSI, vanaspati aura khaTamala, macchara, DAMsa, juA, lIkha vagairaha samasta jantuoM kI jo manuSya hiMsA nahIM karate haiM ve hI zuddhAtmA aura dayA parAyaNa sarvottama hai| bahuta se sAdhujana apane jIvana kI mUrchA moha chor3akara nija mAMsa ke dvArA dUsaroM ke mAMsa kI rakSA karake uttama gati ko prApta hue haiM / ahiMsA saba prANiyoM kI hita karane vAlI mAtA ke samAna hai aura ahiMsA hI saMsAra rUpa maru deza meM amRta kI nAlI ke tulya hai, tathA duHkha rUpa dAvAnala ko zAnta karane ke liye For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varSAkAla kI megha paMkti ke samAna hai evaM bhava bhramaNa rUpa mahA roga se duHkhI jIvoM ke liye parama auSadhi kI taraha hai, ahiMsA samasta vratoM meM bhI mukuTa ke samAna hai ataeva he mahIpate ? Apa bhI sarva sukha jananI ahiMsA ko svIkAra karate hue prajA se bhI jIvoM kI rakSA karavAte hue ahiMsAmaya, nIti se rAjya kA pAlana kareM aura Apake dila meM koI bhI zaMkA ho to pUcha kara samAdhAna kara diijiye| jaina dharma meM dayA ko pradhAna pada diyA gayA hai ! saba dharma isI ko avalaMbana karate haiN| dAna, zIla, tapa bhAva paropakAra ityAdi zubha kriyAyeM hotI haiM una sabakA mUla dayA hai / jaina dharma meM kahA hai ki "dhammassa jaNaNI dayA" dharma kI mAtA dayA hai| dayA hI saba kI jar3a hai| lekina dayA ke svarUpa ko samajhanA cAhiye loga dayA dayA pukArate haiM / parantu dayA kyA cIja hai, abhI samajhe hI nhiiN| ___ahiMsA aura dayA meM bahuta antara hai| kisI jIva ko takalIpha nahIM denA, mAranA nahIM, satAnA nahIM, unake dila meM coTa pahu~cAnA nahIM, yaha ahisA hai| lekina isa ahiMsA kA pAlana kauna kara sakegA ? jisake hRdaya meM dayA hogI vahI, isaliye dayA, yaha antaH karaNa ke bhAvoM nAma hai / duHkhI ko dekhakara ke apane hRdaya meM darda honA yaha dayA hai| athavA mere ina zabdoM para dUsaroM ko duHkha hogA aisA vicAra honA usI kA nAma dayA hai|| dUsarI bAta yaha hai ki isa meM bhI mukhya karake niraparAdhI jIvoM kI hiMsA kA tyAga batAyA hai / isaliye yaha nahIM samajhanA cAhiye ke , bicchU, sAMpa, zera, khaTamala jU Adi jIva hamAre aparAdhI haiM aura aparAdhI samajha kara ke usako mAra diyA jAya / kharI bAta to yaha hai ki saMsAra meM koI bhI jIva manuSya kA aparAdhI nahIM hai, sAMpa, biccha zera Adi jAnavara to khuda hI manuSya se itane Darate haiM ki vaha manuSya For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 se chipa kara hI rahanA cAhate haiM, jahAM jahAM manuSya kI AbAdI hotI hai vahAM vahAM se ve dUra hI cale jAte haiN| aura jaba taka ve kisI dabAva meM, bhaya meM, Aphata meM nahIM Ate athavA ve ghabarAte nahIM, taba taka manuSya para kabhI hamalA nahIM krte| una becAre nirdoza jIvoM ko aparAdhI samajha kara unakI jAna lenA, manuSya kA bhayaMkara atyAcAra hai / gunhA hai| isa gunhA kI sajA, manuSya loga aneka prakAra kI bImAriyAM, bhUkampa, jala pralaya, Aga Adi ke dvArA pAte haiN| jo manuSya zuddha ahiMsA kA, zuddha mana se dayA kA pAlana karate haiM, jinako koI jIva takalIpha nahIM detaa| isaliye niraparAdhI vizeSaNa kA durupayoga nahIM karanA caahiye| niraparAdhI vizeSaNa dene kA tAtparya yaha hai ki mAno koI majisTreTa hai aura eka khUna kA gunahagAra usake sAmane AyA / kAnUna kI dRSTi se usako phAMsI kI sajA karanI hai| usa samaya usa aparAdhI ko daMDa karanA, sajA karanA, usa majisTreTa ke liye vAjiba hai| isI prakAra koI duSTa AdamI kisI bahana beTI ke Upara atyAcAra karatA hai / corI karatA hai / to usa samaya vaha aparAdhI samajhA jAyagA / aura usake aparAdha kI sajA karanA gRhastha ke liye anucita nahIM samajhA jAyagA / isaliye hara eka prANI para dayA rakhanA parama kartavya hai cUki ahiMsA pAlana karane vAlA bar3A bhAgyavAna hotA hai aura ahiMsAvAdI kI AjJA janatA saharSa svIkAra karatI hai, saumyAkRti se sampanna evaM parama tyAgI banatA hai yaza cAroM dizAoM meM vyApta ho jAtA hai / ciraMjIvI tathA ArogyazAlI banatA hai| jo saba jIvoM ke Upara dayA karatA hai vahI saccA dharmI kahA jAtA hai| aura dharmI manuSya avazya sadgati kA pAtra bana jAtA hai| aura unako hamezA sukha aura sampadA anAyAsa hI mila jAtI hai| isa liye he rAjan ! sarva prakAra se dayA kA pAlana karanA apanA parama pavitra karttavya smjhe| isI meM tumhArA kalyANa hai| For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUrijI kA mAmika upadeza dattacitta se zravaNa kara akabara savinaya kahane lagA he gurudeva ! maiMne aisA nahIM jAnA thA ki Apa aise dayAzIla evaM bhaktavatsala haiM / Apane jaise paropakAra bhAva spaSTa rUpa se pragaTa kiyA hai tathA amUlya sadupadeza diyA hai isake liye maiM isI jIvana meM hI nahIM balki janmAMtara meM bhI AbhArI rahU~gA, itane dina maiM vAstavika ahiMsA se vAphika nahIM thA aba ApakI kRpA se kucha hRdayaMgama huA hai, aura hone kI AzA hai, jisase merA bhaviSya sudhara jAyagA, ataeva Apase punaH arja hai ki yahAM kucha dina Thahara kara merI bhavitavyatA meM jJAna kA sahayoga dekara kRtArtha kareM, aura eka vinatI hai ki Apa jo mere liye takalIpha uThAkara dUra deza se padhAre haiM isake badale meM maiM jo kucha denA cAhatA hU~ use svIkAra kreN| _ Apake kathanAnusAra merI lakSmI Apake upayoga meM nahIM AtI kyoMki Apa apane zarIra para bhI mUcrchA nahIM rakhate to lakSmI kA to kahanA hI kyA ? phira bhI nivedana hai ki mere Agraha se Apake upayogI pustaka bhaMDAra le leveN| yaha pustaka bhaMDAra phatahapura sIkarI para padmasundara nAmaka nAgapurIya tapagAcchIya eka jaina yati kA thaa| usakA aMtakAla ho jAne para prema ke nAte darabAra meM maMgavA liyA, aura usI samaya vicAra kara liyA thA ki jaba koI suyogya vidvAn mahAtmA mileMge taba unheM bheMTa kara dUgA, isa bhaMDAra meM pustaka ke sivAya kucha nahIM hai sirpha bhAgavata purANa rAmAyaNa zrAdi zaiva zAstra nyAya vyAkaraNa sAhitya vedAnta sA~khya mImAMsA chaMda alaMkAra jainAgama aura nAnA dezIya itihAsa Adi aneka grantha haiM, isa bhaMDAra ke yogya pAtra na dekhane ke kAraNa maiMne kisI ko denA ucita na samajhA kintu Aja mere bhAgyavaza Apa jaise suvihita mahAtmAoM kA Agamana ho gayA isa liye Apako supurda kara mere sira kA bhAra halkA kara rahA huuN| itanA For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 56 kahane ke bAda khAnakhAnA nAma ke aphasara dvArA pustakoM kI maMjUSAe~ (peTIyeM) sAmane maMgavA kara Apako bheMTa kara dI / sUrijI ne use asvIkAra karate hue kahA ki AvazyakatAnusAra pustakeM hamAre pAsa haiM, phira lekara usakI AzAtanA kyoM kareM, Atma sAdhana meM mukhya sahAyaka hone ke kAraNa pustakoM kA rakhanA, Avazyaka hone para bhI jarUrata se adhika rakhanA mamatva ke hetu parigraha hI ho jAtA hai / itane meM abula phajala sUrijI se kahane lagA hai mahArAja ! yadi Apa isako bhI svIkAra na kareMge to hama logoM kI AtmA atyanta duHkhamaya ho jAvegI, to phira ApakI hiMsA kaise rahegI ? akabara aura abula phajala ke atyAgraha se bAdhya hokara sUrijI ne pustaka bhaMDAra ko svIkAra karake "akabarIya bhAMDAgAra" ke nAma se AgarA meM zrI saMgha ko supurda kara diyA / sUrijI ke pAsa akabara bAdazAha tathA abula phajala Adi vinoda kI bAteM karate the / itane meM vIrabala ne pUchA ki mahArAja ! zaMkara saguNa hai ? sUrijI ne kahA ki hAM saguNa hai / usane kahA ki maiM to zaMkara ko nirguNI mAnatA hU~ / gurujI ne kahA nahIM / kadApi nahIM / maiM pUchatA hU~ ki zaMkara ko Apa Izvara mAnate haiM ? vIrabala bolA jI haaN| sUrijI ne kahA Izvara jJAnI yA ajJAnI ? vIrabala ne kahA ki Izvara jJAnI hai ! sUrijI bole jJAnI kisako kahate haiM ? vIrabala ne kahA ki jJAna vAloM ko / sUrijI ne kahA ki jJAna guNa hai ki nahIM ? usane kahA ki jJAna guNa hai ! sUrijI ne kahA jJAna guNa hai ? vIrabala ne kahA ki jI hAM, jJAna guNa hai / gurujI ne kahA ki jaba Apa jJAna ko guNa mAnate haiM taba zaMkara bhI jJAnayukta hai / isa liye zaMkara saguNa ho gyaa| isa para vIrabala bolA ki mahArAja ! Apane to bahuta hI sarala evaM sundara rIti se spaSTa rUpa se samajhA diyA, aura maiM bhI samajha gayA / ApakI alaukika vidvatA para AnaMda For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mA rahA hai| lekina phira kabhI samaya pAkara Apa se bAtacIta karake apane ko dhanya samajhUgA / itanI bAteM kara sabhA visarjana ho gii| cAturmAsa kA Asanna samaya dekha kara sUrijI ne bAdazAha ko saMketa karake Agare kI tarapha vihAra kara diyaa| AgarA bAdazAha kI mukhya rAjadhAnI thI, vahAM kI janatA kI ananya bhakti se vivaza hokara saM. 1636 kA cAturmAsa Apane AgarA meM tthaaliyaa| vahAM ke nAgarika jIvoM kI bhAvanA ko apane upadeza prasAda dvArA akSarazaH parivartana karate hue Apane ahiMsA devI kI sthApanA karake cAturmAsa uThate hI kuzAvarta dezastha zoryapura meM zrI nemIzvara bhagavAna kI yAtrA kara pipAsita cakSuoM ko tRpta karate hue vApisa AgarA padhArane para cintAmaNi pArzvanAtha prAsAda kI dhAmadhUmapUrvaka pratiSThA kI, itane meM akabara bAdazAha kA rAjadUta Apako bulAne ke liye Akara prArthanA karane lagA, he vizvarakSaka / Apake liye bAdazAha bahuta lAlAyita haiM, ApakI dainika carcA kiye binA caina nahIM par3atA hai, itane dina cAturmAsa kI vajaha se agatyA samaya bitAyA hai, aba prArthanA kI hai ki eka bAra aura kRpA karake padhAra jAveM, ataH he bhakta priya ! Apa vahAM padhArane ke bAda anyatra padhAre, bhUpAla ko sanmArga meM lAne se sArI prajA apane Apa sudhara jAyagI, eka bhUpAla ko kAbU meM lAne se anya janatA svataH kAbU meM A jAtI hai, durAcArI evaM durAgrahI jana bhI zAsaka kI sAma dAma daMDa aura bhedarUpI nIti se vaza meM A jAte haiM / ApakI dayA sunakara kaidI loga pukAra rahe haiM ki eka bAra ve mahAtmA aura A jAte to hama loga bhI kaidakhAne se chuTakArA pA jAte ataeva he paropakArin ! Apa avazya pdhaareN| sarvajIvopakArI zrI hIravijayasUrijI mahArAja ne saba bAteM suna kara pratyeka pazu pakSI Adi jIvoM ko mukta karavAne ke mana hI mana For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMkalpa karate hue usI dUta ko apane Ane kA divasa kaha kara bhAge bheja diyaa| phatahapura meM dUta ke mukha se sUri mahArAja ke Ane kI nizcita khabara sunakara akabara, abulaphajala, thAnasiMha aura karmacArI Adi saba kaidI apane apane manoratha ratha ko bar3hAte hue gurudeva ke Ane ke dina kI pratIkSA karane lge| ___ kucha samaya vyatIta hone para phatahapura sIkarI ke pAsa Ae hue sUrijI kI khabara pAte hI bar3e samAroha se unheM zAhI mahala meM lAkara vizrAma ke liye yogya sthAna para baiThA karake akabara apane mahala meM calA gayA, bAda meM janatA bhI titara bitara ho gii| akabara ko dUsare dina sUrijI Ama janatA ke samakSa dharmopadeza dene lage, jisameM kitane hI bhavya jIva paramAtmA ke svarUpa ko samajha karake apeya abhakSya madirA mAMsa aura kuvyasanoM ko chor3a karake sanmArgagAmI hote hue sUrijI ko guru tulya mAnane lage, akabara ke bhI hRdaya meM isa upadeza kA gaharA asara par3A, jisake phalasvarUpa akabara kA pASANavat kaThora hRdaya bhI moma kI taraha komala bana gyaa| eka samaya bAdazAha ne sUrijI se kahA ki gurudeva ! Apane jo kaSTa kiyA hai usake liye mere dila meM bar3A darda hai jisakI nivRtti tabhI ho sakatI hai jabaki Apa hama se kucha leveM, uttara meM sUrijI ne kahA zAhaMzAha ! yadi ApakI bImArI mujhe dene se hI haTa jAtI hai to mere Atma kalyANa meM sahAyaka cIjeM dekara Apa kRta kRtya ho jAiye, ve cIjeM yaha haiM ki ___ Apake jelakhAne meM kitane hI varSoM se jo kaidI par3e hue sar3a rahe haiM una abhAgoM para dayA karake chor3a dIjiye jo vecAre nirdoSa pakSI For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMjar3e meM banda kiye hue haiM unheM nikAla kara svacchaMdacArI banA dIjiye Apake zahara ke pAsa DAbara nAmakA 12 kosa kA lambA caur3A : tAlAba hai usameM hajAroM jAleM tathA vaMsIyeM rojAnA DAlI jAtI haiM unako sarvadA ke liye baMda kara dIjiye aura hamAre payUSaNoM ke pavitra dinoM meM Apake sAre rAjya meM koI bhI manuSya kisI bhI jIva kI hiMsA na kare, aise pharamAna kI udghoSaNA kara diijiye| itanI bAteM suna kara bAdazAha ne kahA mahArAja ! Apane apane liye to kucha nahIM kahA, uttara meM sUrijI ne kahA ki saMsAra meM prANI mAtra ko maiM apanI AtmA ke samAna hI samajhatA hU~ ataeva unake hita ke liye jo kucha kiyA jAyagA vaha mere hI hita ke liye hogaa| isa para akabara ne sUrijI ke samakSa hI jela meM se kaidiyoM ko abhayadAna dekara nikAla diye, piMjaDe meM se pakSiyoM ko nikAla kara gaganamArgI banA diye, evaM tAlAba meM jAleM tathA vaMsiyeM DAlane kI sakhta manAI karadI aura payUrSaNoM ke atirikta 4 dina adhika milAkara 12 dina ahiMsA palAne kA hukma nikAla diyaa| una hukmoM ke pharamAna nimna prakAra ke haiM pahale sUbA gujarAta, dUsarA sUbA mAlavA, tIsarA sUbA ajamera, cauthA dillI aura phatehapura, pAMcavA lAhora aura mulatAna ke gavarnara ko likhakara bhejA ki apane apane samasta kSetra meM koI bhI manuSya bhA0 kR0 10 se lagA kara bhA0 zu0 6 taka arthAt 12 dina jIva hiMsA na kare, yaha asUla hamezA ke liye kAyama samajhanA, isa prakAra pharamAna likhakara akabara ne sUrijI ko bhI eka eka prati bheMTa karadI, isa pharamAna ke phalasvarUpa Aja bhI mAlave kI dhAra risAyata meM isa niyama kA pAlana kiyA jAtA hai, aisA sunA hai| pharamAna kI nakala isa prakAra hai| Izvara ke nAma se Izvara bar3A hai| mahArAjAdhirAja jalAluddIna akabara badazAha For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAjI kA pharamAna naM. 1 mAlavA, lAhora, dillI, mulatAna, ajamera Adi ke mutsadiyoM ko vidita ho ki hamArI kula icchAyeM isI bAta ke liye haiM ki zubhAcaraNa kiye jAyeM aura hamArA zreSTha manoratha apanI prajA ke mana ko prasanna karane aura unheM sukhI karane ke liye sadaiva tatpara hai| isa kAraNa jaba kabhI hama kisI mata vA dharma ke aise puruSoM kA jikra sunate haiM jo apanA jIvana pavitra vyatIta karate haiM apane samaya ko AtmadhyAna meM lagAte haiM aura jo kevala Izvara ke cintavana meM lage rahate haiM to hama unake pUjA kI bAhya rIti nahIM dekhate haiM kevala unake citta ke abhiprAya ko vicAra kara unakI saMgati ke liye hameM tIvra anurAga hotA hai aura aise kAma karane kI icchA hotI hai jo ki Izvara ko pasaMda ho, isa kAraNa jainAcArya hIravijayasUri aura unake ziSya jo gujarAta meM rahate haiM aura hAla hI meM yahAM Aye haiM unake ugratapa aura asAdhAraNa pavitratA kA varNana sunakara hamane unako darabAra meM hAjira hone kA hukma diyA aura ve Adara ke sthAna ko pAkara sammAnita hue, Apane apane deza jAne ke liye vidA hone ke samaya nimna likhita prArthanA kI ki yadi bAdazAha anAthoM kA saccA rakSaka hai to yaha AjJA de de ki bhAdoM mAsa ke 12 dinoM meM, jo pajoSaNa kahalAte haiM jinako jainI loga vizeSakara pavitra samajhate haiM koI bhI manuSya una nagaroM meM jIva na mAre jahAM unakI jAti rahatI hai to isase duniyAM meM prazaMsA hogI bahuta se jIva vadha hojAne se baca jAyeMge aura sarakAra kA yaha uttama kArya paramezvara ko pasanda hogA, jina manuSyoM ne yaha prArthanA kI hai ve dUra deza se Aye hue haiM aura unakI icchA hamAre dharma ke pratikUla nahIM hai una zubha kAryo ke anukUla hI hai, jinakA mAnanIya pavitra musalamAna ne upadeza diyA For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hai isa kAraNa hamane unakI prArthanA ko mAna lI aura hukma diyA ki una 12 dinoM meM kisI jIva kI hiMsA na kI jaaygii| yaha niyama sadA ke liye kAyama rahegA aura sabako isakI AjJA pAlana karane aura isa bAta kA yatna karane ke liye hukma diyA jAtA hai ki koI manuSya apane dharma sambandhI kAryo ke karane meM duHkha na pAve, miti 7 san 1565 / akabara ne pharamAna dete hue sUrijI se yaha bhI kahA ki madya mAMsa ke priya mere anucaroM ko jIvahatyA banda karane kI bAta rucikAraka nahIM hone ke kAraNa dhIre dhIre banda karAne kI koziza karUMgA, pahale kI taraha maiM bhI zikAra nahIM karUMgA aura aisA prabandha kara daMgA ki prANimAtra ko kisI taraha kI takalIpha na ho| eka dina sUrijI ke viveka para mugdha hote hue akabara ne Apako guru mAnate hue sArI prajA ke samakSa gurudeva ko jagad guru kI padavI de dI, isa samaya eka bhATa ne guru stuti kI, jisameM akabara ne usako lAkha rupaye de diye| aura jagad guru padavI ke samaya akabara ne mahAna utsava mnaayaa| jisameM kula eka karoDa kA. kharca kara diyaa| dhanya hai akabara kI gurubhakti ko| usa utsava kA Ananda anupama rahA, isa khuzIyAlI meM mer3atIya zAha sadAraMga ne hajAroM rupaye tathA hAthI ghor3e garIba guraboM evaM yAcakoM ko dAna dekara saMtuSTa kara diye, kaidI saba loga sUrijI kI jaya jaya bolane lage / piMjaDe se nikalate hue pakSIgaNa Apake guNagAna karate hue apane parivAroM se milane ke liye utsuka hokara yatheccha paribhramaNa karane lage, zahara meM cAroM aura duMdubhi nAda hone lagA, seTha sAhukAra loga zrIphala miThAI kapar3e rupaye ityAdi kI prabhAvanA dene lage, usa samaya akabara badazAha kA mAnanIya pratiSThita jetAzAha For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAma kA eka nAgorI zrAvaka thaa| akabara ke kahane se jagad gurudeva ne dIkSA dekara jItavijaya nAma rkhaa| parantu vaha bAdazAhI yati ke nAma se hI prasiddha huaa| eka samaya jagad gurudeva akabara kI sabhA meM dharmacarcA kara rahe the, usa vakta mAyAvI evaM spardhAlu, musalamAnoM kA bar3A phakIra mukanazAha ne Ate hI vivAda uThAyA aura kahA ki maiM dekhatA hU~ ki merI isa jarajara kaMthA ko kauna uThA sakatA hai ? isa para kaI eka sajjana sabhA meM se uTha khar3e hue, kaMthA ko uThAne ke liye koziza karane lage / parantu uThe bhI to kaise ? kyoMki maMtra prayoga dvArA bahuta vajana kara rakhA thaa| Akhira saba thaka cuke / gurudeva ke ziSya ne kahA ki agara mujhe Adeza diyA jAya to maiM ghAsa kI salI se tIna hAtha dUra pheMka duu'| phira kyA thA ? gurudeva kI AjJA pAte hI dUra pheMka dii| dekhane vAle dAMtoM tale aMgulI dabAne lge| mukanazAha kA bhI abhimAna kucha kama ho gayA, parantu thA pUrA mntrvaadii| dUsarA prayoga kiyA phira bhI hAra huI / usa vakta gurudeva ke ziSya ne socA ki yaha bar3A abhimAnI hai, garmI se pArA bahuta UMcA car3hA huA hai, thor3A nIce utAra dU to ThIka rahegA, nahIM to pratidina yaha vivAda karatA hI rhegaa| aisA soca kara 21 pATa uparA uparI lagA kara ke jagad gurudeva ko Upara baiThAyA, phira nIce se eka eka pATa karake 20 pATa nikAla liye, eka pATa binA kisI ke sahAre AkAza meM dekha kara mukanazAha kI ahaMbhAvanA ekadama khatma ho gaI / aura binA kisI ke pUche hI mArga lenA sUjhA, kyoMki jaina phakIra bahuta hI takkar3e hote haiM isa liye aba merI yahAM dAla nahIM gala skegii| aisA vicAra kara ke jarajara kaMthA ko bhI vahIM chor3a kara nikala pdd'aa| darzaka logoM kI zraddhA jagad guru deva ke prati bahuta majabUta ho gaI aura unake prati zraddhA kA pUrA bhAva ho gayA / kyoM na ho! pratApI puruSa kI sarvatra vijaya dhvani gUMja uThatI hai| For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phira eka bAra mukanajI zAha IyAvaza ho karake nAriyala (zrIphala) kI TokarI kI nAva banA kara Upara baiTha pAnI meM tairane lgaa| loga khUba prazaMsA karane lge| gurudeva ne socA ki yaha bar3A IAkhora hai, isa ko bAra bAra parAjita karane para bhI nUtana nUtana kalA batAtA jA rahA hai| isa bAra bhI ise camatkAra dikhAnA caahiye| aisA vicAra kara gurudeva kI AjJA se eka sau maNa kI pASANa zilA ko yamunA ke pANI meM chor3a dI / vaha tairatI huI sIdhI mukanajI zAha se TakarA gaI TokarI kI nAva udhI ho gaI vaha svayaM DUbane lgaa| phira dayAlu gurudeva ne unakA hAtha khiMcavA karake bAhara nikalavA diyaa| gurudeva ke caraNoM meM par3a kSamA mAMgI aura kahA ki Aja se Apa mere guru haiM / aba kabhI bhI Apa se IrSyA nahIM kruuNgaa| Aja dina taka kA merA saba aparAdha kSamA kreN| idhara seTha thAnasiMha ne mahotsava pUrvaka apane mandira meM jina pratimA kI jagad gurudeva ke kara kamaloM dvArA pratiSThA karavAI, usa samaya zrI zAnticaMdrajI vAcaka (upAdhyAya) pada se vibhUSita hue, evaM dujaNamala ne Apake kara kamaloM dvArA dUsarA pratiSThA mahotsava karavAyA uparokta kArya karate hue jagad guru zrI madvijayahIrasUrijI mahArAja ne akabara ke atyAgraha se cAturmAsa saM0 1640 meM phatahapura sIkarI para hI ThAliyA, dharmopadeza dvArA janatA ko saceta karate hue samaya ko sArthaka karane lage, paryuSaNa parva Ane para ahiMsA palAne kI udghoSaNA akabara ne samasta rAjya meM karavAdI jisase jaina dharma kI karuNA kA pravAha saba dizAoM meM phaila gyaa| prasaMgavaza vijayarAja ne akabara ke sAmane dIkSA lene kI bhAvanA pragaTa kii| akabara ne kahA ki vijayarAja ! kyoM phakIra banatA hai ? phakIrI meM bahuta kaSTa hai itanA kaSTa tU sahana nahI kara skegaa| ataH ye vicAra chor3a de / tere kisI bhI cIja kI AvazyakatA ho to yahAM For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir se le jAnA! nAhaka kaSTa baradAzta karane kI bhAvanA rakhatA hai uttara meM vijayarAja ne kahA ki jahAMpanAha ! Apane kahA saba kucha ThIka hai, paraMtu binA kaSTa sukha mila bhI nahIM sakatA, Apa jisako mukha mAnate haiM vahI mahA duHkha kA kAraNa bnegaa| maiM abhI duHkha dekhUgA, magara pariNAma meM atyanta sukha milegaa| isaliye manuSya ko bhaviSya kA pahale soca kara tadnusAra pravRtti karanI cAhiye, tAki pazcAttApa karane kA avakAza na mile / dUsarI bAta yaha bhI hai ki vipadAoM aura saMkaToM se paripUrNa saMsAra ko chor3a kara mere pitAjI ne tyAga mArga apanAyA hai to kyA maiM saMsAra meM par3A rahU~gA ? kabhI nahIM ! Apa jaldI AjJA pradAna kIjiye tAki maiM apane jIvana ko saphala banAne meM laga jAUM ! vijayarAja kI mAnasika dRr3hatA ko dekhakara akabara ko zIghra AjJA denI par3I, aura sAnanda gurudeva ke caraNoM meM dIkSA svIkAra karane ke liye bheMTa karanA pdd'aa| gurudeva bhI mahotsava pUrvaka evaM akabara Adi rAja karmacAriyoM kI upasthiti meM dIkSA dekara nAma rAjavijaya rakhA, parantu bAdazAhI yati ke nAma se hI prasiddha huA ! sajjano! pahale kaisI parikSAeM hotI thI ? aura Aja kyA ho rahA hai ? jarA ekAnta meM baiTha vartamAna kI paristhiti para dRSTipAta kareM! cAturmAsa ke bAda akabara ke Agraha se upAdhyAya zAnticaMdrajI ko yahIM chor3akara sUrijI vihAra karake AgarA hote hue mathurA ke prAcIna jaina stUpoM kI yAtrA karate hue gvAliyara pahu~ce jahAM ki gopa girI stUpoM para AI huI vizAla kAya bhavyAkRti jina pratimA (bAvana gajA ke nAma se prasiddha hai) ke darzana kara saM0 1641 kA cAturmAsa karane ke liye ilAhAbAda A pahu~ce, bhavya jIvoM ko pratibodha dete hue ahiMsA paramo dharma para atyanta jora dekara AtatAyiyoM kI burI Adata ko chor3Ate hue gAMvoM gAMva ghUmate hue punaH AgarA padhArane para saM0 1642, kA cAturmAsa saMgha ke Agraha se karake yahAM para zrI For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 65 jainetara musalamAna Adi ko sadbodha dene lage, jisase kitane hI hindU, musalamAna logoM ne madya mAMsa kA AjIvana parityAga kara diyaa| Agare meM virAjamAna jagadguru ko jAnakara ke darzanArtha akabara Akara ke janatA kI bar3hatI huI sadbhAvanA ko dekha suna kara atyaMta harSita huaa| eka samaya jagad guru aura akabara paraspara vArtAlApa kara rahe the usa samaya prasaMgavaza gurujI ne kahA ki aba merI cauthI avasthA A gaI hai pratidina zArIrika zakti bhI ghaTa rahI hai, ataeva aisA vicAra hai ki idhara udhara na ghUma kara gujarAta meM rahe hue zatraMjaya giranAra Adi pavitra tIrthoM kI yAtrA karake zeSa jIvana eka tIrtha sthAna para vyatIta kruuN| zrApa se eka mAMga hai ki gujarAta Adi dezoM meM rahe hue zatrujaya giranAra bAbU tAraMgA kesarIyAjI sameta zikhara aura rAjagRhI ke pAMca pahAr3a Adi jo hamAre baDe baDe tIrtha sthAna haiM una para kitane hI avicArI buddhihIna musalamAna hiMsAdi kRtya kara hamAre dila ko duHkhAte haiM aura tIrtha kI pavitratA ko naSTa bhraSTa kara dete haiM isaliye Apa se anunaya hai ki ina tIrtho ke viSaya meM eka aisA pharamAna ho jAnA cAhiye jisase koI bhI manuSya ina tIrthoM para kisI bhI prakAra se anucita vyavahAra na karane paave| isa prakAra jagad guru ke dayAmaya vacana sunakara turanta hI bAdazAha ne apane pharamAna meM gujarAta ke zatrujaya, pAvApurI, giranAra, sammeta zikhara aura kesariyAjI Adi jaina sampradAya ke pavitra tIrtha haiM, unameM se kisI tIrtha para koI bhI manuSya apanI dakhalagirI na kare aura koI jAna bUjha kara kisI jAnavara kI bhI hiMsA na kare, ye For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saba tIrtha sthAna jagadguru zrI madvijayahIrasUrijI mahArAja ko sapi gaye haiM jaisA pharamAna akabara ne likha kara sUrijI ke kara-kamaloM meM sAdara savinaya samarpaNa kara diyA, usa pharamAna kI nakala yaha hai| sarva zaktimAna paramezra jalAluddIna / zUravIra taimUrazAha kA beTA mohammada akabara mIrazAha, usakA beTA sultAna bAdazAha gAjI kA mahammada mIrajA, usakA beTA pharamAna naM0 2 sultAna adu saiyada, usakA beTA zekha umara mIrajA, usakA beTA bAbara bAdazAha , usakA beTA humAyU bAdazAha , usakA beTA akabara bAdazAha jo dIna aura duniyA kA teja hai| - sUbe mAlavA, zAhajahAnAbAda, lAhora, mulatAna, ahamadAbAda, ajamera, meraTha, gujarAta, baMgAla tathA mere tAbe ke aura sabhI mulkoM meM aba jo maujUda haiM tathA pIche se jo niyata kiye jAyaM una sabhI sUbedAroM karoDiyoM aura jAgIradAroM ko sUcita kiyA jAtA hai kihamArA kula irAdA apanI prajA ko khuza karane aura usake dila ko rAjI rakhane kA hai kyoMki raIyata kA jo mana hai so paramezvara kI eka bar3I anAmata hai aura vizeSa karake vRddhAvasthA meM merA yahI irAdA hai ki merA bhalA vAMcane vAlI prajA sukhI rahe, tathA hamArA aMtaHkaraNa pravitra hRdaya vAle Izvara bhakta sajjanoM kI khoja meM nirantara lagA rahatA hai, isaliye apane rAjya meM rahe hue aise sAdhu puruSa kA jaba kabhI hama nAma sunate haiM to turanta unheM bar3e Adara ke sAtha apane pAsa bulAkara satsaMgati kara AnaMda prApta karate haiN| For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hamane gujarAta meM rahane vAle jainazvetAmbara sampradAya ke pradhAnAcArya zrI hIravijayasUrijI aura unake ziSyoM ko apane darabAra meM AmantraNa diyaa| unake darzana evaM mulAkAta se hameM bahuta khuzI huI jaba ve vApisa jAne lage taba yaha unhoMne kahA ki ApakI rAha se eka aisA Ama hukma ho jAnA cAhiye ki siddhAcalajI, giranArajI, tAraMgAjI, kesariyAnAthajI aura AbUjI ke tIrtha jo gujarAta meM haiM tathA rAjagRha ke pAMca pahAr3a aura sammeta zikharajI urpha pArzvanAtha pahAr3a jo baMgAla meM hai, una sabhI pahAr3oM ke nIce sabhI mandiroM kI koThiyoM ke pAsa tathA sabhI bhakti jagahoM meM jaina zvetAmbara dharma kI haiM unakI cAroM ora koI bhI AdamI kisI jAnavara ko na mAre, yaha mAMga kI hai, aba ye mahAtmA dUra dezoM se Aye haiM aura unakI mAMga yathArtha hai| yadyapi musalamAnI majahaba se kucha viruddha mAlUma hotI hai to bhI khudA (paramezvara) ko pahicAnane vAle AdamiyoM kA yaha dastUra hojAtA hai ki koI kisI dharma meM dakhala na deve, isa kAraNa se hamArI samajha meM yaha arajI durusta mAlUma dI tahakIkAta karane para bhI mAlUma huA ki ye sabhI sthAna bahuta varSoM se jaina zvetAmbara dharma vAloM ke hI haiM, ataeva inakI yaha arjI manjUra kI gaI hai ki siddhAcala giranAra tAraMgA kesariyAjI aura bAbU ke pahAr3a jo gujarAta meM haiM tathA rAjagaha ke pAMca pahAr3a aura sammeta zikhara urpha pArzvanAtha pahAr3a jo baMgAla meM hai tathA aura bhI jaina zvetAMbara sampradAya ke dharma sthAna jo hamAre tAbe ke mulkoM meM hai ve sabhI jaina zvetAmbara sampradAya ke AcArya zrI hIravijayasUrijI ke svAdhIna kiye jAte haiM, jisase zAntipUrvaka ina pavitra sthAna meM apanI Izvara bhakti acchI taraha kiyA kreN| / yadyapi isa samaya ye tIrtha sthAna Adi hIravijayasUrijI ko diye jAte haiM parantu vAstava meM ye saba jaina zvetAmbara dharma vAloM ke hI haiN| For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaba taka yaha zAzvata pharamAna jaina zvetAmbara dharma vAloM meM prakAzita rahe, koI bhI manuSya isa pharamAna meM dakhala na kare / ina parvatoM kI jagaha, nIce Upara AsapAsa sabhI yAtrA ke sthAnoM meM aura pUjA bhakti karane kI jagahoM meM koI bhI kisI prakAra kI jIva hiMsA na kare / isa hukma para gaura kara amala kareM, koI bhI isase ulTA bartAva na kare tathA dUsarI naI sanada na mAMge, likhA tA0 7 mI, mAhe udI behesta mutAbika rAula avala sana 37 julasI, (sana 1853) ___ pharamAna ke sAtha hI sAtha akabara ne prArthanA kI ki he gurudeva ! Apa tyAgI puruSa haiM tathA vizva ke hita ciMtaka hai ataH Apako yahAM se jAne ke liye maiM kaise kahU~ ? tathA nA bhI kaise kahU~ ! aMtima meM arja yahI hai ki samaya samaya para mere yogya sevA kArya pharamAte raheM aura Apa jaise gurudeva kA bhI pharja hai ki mere jaise adhama sevaka ko na bhuuleN| vinIta bAdazAha ke priya vacana sunakara dharmAzIrvAda pradAna karate hue nava pallavita paudhe kI rakSA nimitta upAdhyAya zAnticandra ko rakha kara prajA sahita mugala samrATa ko AzvAsana dete hue zeSa ziSya sahita sUrijI gujarAta kI tarapha ravAnA ho gye| eka dina eka brAhmaNa apanI udara pUrti ke liye idhara udhara bhaTaka rahA thA, karma saMyoga se sarpa ne kATa khAyA, viSa zarIra meM phaila cukA, murde kI taraha jamIna para par3A thA, acAnaka eka manuSya kA idhara AnA huA / viSa vyApta usa murade ko dekha kara gurudeva kA smaraNa pUrvaka hAtha phairane lagA, kucha hI samaya meM nidrAmukta kI taraha uTha baiThA huA, bolA bhAI ! tumane kyA jAdU kA prayoga kiyA hai ? yaha jAdU mujhe bhI sikhA dIjiye tAki maiM bhI ApakI taraha upakAra buddhi rakhaMgA ! usane kahA ki maiM na to mantra jAnatA hU~ aura na taMtra hii| maiMne kevala mere gurudeva zrImadvijaya hIrasUrijI kA nAma paDhA hai| jo For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kucha samajho mere pAsa yahI jar3I bUTI hai abhI isa gAMva meM mere gurudeva birAje hue haiM / parama priya vacana sunakara brAhmaNa ne socA ki nAma se hI sarpa viSa calA gayA, to merI daridrI avasthA miTane meM kyA derI lagegI ? aisA mana hI mana vicAra pUrvaka gurudeva ke caraNoM meM par3akara bolA, mahArAja ! Apake nAma ke prabhAva se hI viSa calA gayA, isaliye merI Apa se prArthanA hai ki merI daridrI avasthA miTAkara acchI avasthA banA dIjiye ! kyoMki Apake nAma meM itanI zakti hai to, vacana meM to pUchanA hI kyA ? maharabAnI karake kucha paisA kA bhI prabandha karavA dIjiye, yaha merI hArdika punaH punaH prArthanA hai, gurudeva ne kahA ki bhAI ! maiM to sAdhU hU~, mere pAsa na to paisA hai aura na jamIna hI ! brAhmaNa ne punaH nivedana kiyA ki jo kucha bhI dekara ke anugrahita kareM ! isa samaya gurudeva ne ucca svara se kahA ki dharmalAbha ! brAhmaNa yaha cAra akSara sunakara bahuta prasanna huA ki sArI siddhi isI maMtra meM hai ! brAhmaNa jAne lagA, samIpastha zrAvakoM ne vicAra kiyA ki gurudeva ke caraNoM meM apanI kahAnI sunAI aura khAlI hAtha jAne denA zobhA nahIM hogI ! brAhmaNa ko pAritoSika dekara vidA kiyA, vaha bhI gurudeva yazogAna meM abhivRddhi karane lagA / pAThaka ! dekhiye ! usa vakta kI zraddhA aura udAratA aura Ajakala kI manomAlinyatA ! apanA uddhAra tabhI ho sakegA jabaki zraddhA aura udAratA ko hRdaya meM sthAna deNge| idhara upAdhyAya zAnticandrajI jagad gurudeva ke viraha se khinna prANiyoM ko apane upadezAmRta dvArA sAntvanA dene lage aura guru sadRza ojasvI bhASaNa dete hue janatA ko raMjita karane lage, tathA bAdazAha se sammAnita zrAma darabAra meM bhI pratiroja vidvad goSThI karane lage / For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka samaya akabara apanI rAjasabhA meM baiThA huA thA, usa vakta kisI gAMva ke vyApArI ne do muktAphala bheMTa kiye| usakI kImata bAraha bAraha hajAra kI thI, akabara ne samIpastha bhaMDArI ko dete hue kahA ki inakI pUrI rakSA karanA / sabhA visarjana hogii| bhaMDArI apane ghara gayA, apanI bhAryA ko maMjuSA meM rakhane ke liye de diyA / strI ne bhI snAna karane kI taiyArI meM hone ke kAraNa peTI meM na rakha kapar3e meM bAMdha kara kahIM gupta sthAna para rakha diyA / daiva vazAta unakI acAnaka mRtyu ho gaI / samaya para akabara ne bhaMDArI se yAcanA kii| bhaMDArI muktAphala lene ke liye ghara gayA, sArI jagaha DhalI phira bhI kahIM patA na calA ki vaha kahAM rakhA gayA hai / akabara ko kyA uttara dUgA? cehare para agAdha udAsInatA thI, hRdaya meM apAra ciMtA thI, calane kA vega bar3A maMda thA, isI tAratamya dazA meM akabara kI tarapha lauTa rahA thA, kintu bhAgyodaya se upAdhyAya zrI zAnticaMdrajI mahArAja kA padhAranA ho gayA, bhaMDArI ko udAsIna dekha bole, kyoM Aja udAsIna mAlUma par3a rahe ho ? kyA koI kho gayA hai ? usane bhI prasaMga dekha sArI ghaTanA kaha sunAI / uttara meM upAdhyAya jI ne kahA ki tuma apane ghara jAkara jahAM tumane dI thI, usI jagaha kaho ki merI cIja do, tuma ko mila jaaygii| upAdhyAyajI ke vacana suna bhaMDArI bar3A prasanna huA, ghara gayA dekhA to strI snAna karane kI taiyArI meM pAI, yAcanA kI turanta kapar3e se khola muktAphala de diye aura adRzya ho gaI / bhaMDArI bar3A vicAra meM par3a gayA ki gurudeva ne yaha kyA jAdU kiyaa| gurudeva ke pacanoM para bar3I zraddhA aura Azcarya pragaTa karatA huA akabara bAdazAha ke pAsa pahu~cA aura muktAphala samarpaNa kara diyaa| akabara ne kahA kyA bAta hai Aja bar3e prasanna dIkha rahe ho ? usane bhI upAdhyAya kI sArI kathanI kaha sunaaii| akabara bhI bar3A Ananda anubhava karane lgaa| For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 71 eka vakta akabara bAdazAha aura upAdhyAya zAnticandrajI paraspara vinoda kI bAteM kara rahe the| usa vakta akabara ne kahA ki mahArAja! kucha camatkAra to dikhalAo uttara meM upAdhyAyajI ne kahA ki camakAra dekhanA cAhate ho ? agara dekhane kI icchA hai to mere sAtha Apa ke bagIce meM cliye| phira kyA thA ? turanta hI akabara aura upAdhyAyajI bagIce meM gye| vahAM para zAnticandrajI ne akabara ke pitA humAyu Adi sAta dAdA pradAdA kA darzana akabara ko krvaayaa| akabara isa prakAra upAdhyAyajI ke camatkAra ko dekha kara bar3A Azcarya meM par3a gyaa| aura jaina dharma ke prati aTala zraddhA akabara ke hRdaya meM ho gaI / yaha saba upAdhyAyajI kI anukampA kA phala hai| eka samaya akabara ne kaTaka deza para car3hAI kI, usa samaya upAdhyAya zrI zAMticaMdrajI bhI gurujI kI yAjJA se sAtha gaye / vihAra itanA lambA huA ki eka hI dina meM 32 kosa kATanA pdd'aa| pAMva sUjha gaye ! bar3I takalIpha ho gaI, phira bhI gurU kI AjJA pAlana karane meM tallIna the / akabara ne tapAsa karavAI, patA calA ki upAdhyAyajI ko lambe vihAra kI vajaha se bahuta pIr3A ho gaI hai| phira akabara ne prArthanA kI, mahArAja ! yadyapi Apa guru ke bar3e priya haiM, aura unakI AjJA pAlana meM bhI bar3e sAvadhAna haiN| lekina merA anurodha hai ki Aja pIche itanA lambA prayANa na kareM, dhIre dhIre Apa pIche se pdhaareN| mere sAtha itanA kaSTa na uThAveM / phira vaisA hI kiyA gyaa| kaTaka deza para AkramaNa karate karate aura lar3ate jhagar3ate bArA varSa vyatIta ho gaye, parantu jaya parAjaya kA kucha bhI anubhava nahIM hone pAyA taba akabara ke samIpastha karmacAriyoM ne akabara se ekAnta meM nivedana kiyA / hujUra Apake sAtha zveta vastradhArI jo jaina sAdhu hai inhIM ke kAraNa ApakI vijaya nahIM ho rahI hai| ina nIca mahAtmAoM For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ko nikAla dene para ApakI vijaya sunizcita hai, isa prakAra akabara ko bhar3akAne para bhI upAdhyAyajI ke prati zraddhA TUTI nhiiN| aura upAdhyAyajI ko nivedana kiyA ki ye loga Apake prati isa taraha zaMkA kara rahe haiM, isakA kucha pratikAra honA cAhiye / ___uttara dete hue upAdhyAyajI ne kahA ki kala subaha hI tumhArI vijaya hogI parantu eka zarta hai, vaha yaha hai ki koI bhI mAnava yahAM hiMsA na kare, tamAma sainikoM se zastra baMda karavA diyA jaay| aura kala hI apane donoM nagara ke andara praveza kara ApakI vijaya patAkA phaharAkara vApisa A jaayeNge| phira kyA thA ? akabara bar3A prasanna huA subaha huaa| donoM cala dhre| loga zaMkA karane lage ki akabara ko zatra ke hAtha soMpane lejA rahA hai| phira bhI akabara kA mana bar3A majabUta thA / donoM nagara ke samIpa pahu~ca gye| upAdhyAyajI ne eka phUka mArI sArA gar3ha (kilA) gira pdd'aa| dUsarI phUka mArI dvAra khula gye| aura tIsarI phUka mArate hI vahAM kA rAjya akabara ke AdhIna ho gyaa| upAdhyAyajI kA yaha camatkAra dekha loga dAMtoM tale aMgulI dabAne lge| aura apane mana meM kI gaI zaMkA kA pazcAtApa karane lge| vijaya ke bAje bajane lge| jaya jaya dhvani se gagana maMDala gUMja utthaa| akabara apanI vijaya patAkA phaharA kara upAdhyAyajI ke sAtha hI vApisa Dere meM A gyaa| isa prakAra upAdhyAyajI ne akabara ke hRdaya meM jaina dharma kI amiTa chApa jmaadii| dhanya hai upAdhyAyajI ko ki takalIpha ko bhI sahana kara gurudeva kI AjJA pAlane meM bar3e sartaka evaM pUre sAvadhAna rhe| dhanya hai akabara ko bhI jo isa prakAra bhar3akAne para bhI unake prati zraddhA aTUTa rkhii| kucha dina meM ApakI dhavala kIrti cAroM ora phailatI huI dekha kara spardhAlu paragacchIya bhaTTAraka vAdI bhUSaNa ne zAstrArtha karane kI udghoSaNA kara dI, upAdhyAyajI ko zAstrArtha karanA bAyeM hAtha kA khela For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thA kyoMki Apa eka hI sAtha eka sau ATha avadhAna karane se asAdhAraNa pratibhA ko pAkara digavijaya ke samAna advitIya vidvAna bana gaye the, aura bhUtapUrva meM bAgar3a ghaTazila nagarAdhIza tathA jodhapurIya bhUpati malladeva ke bhatIjA rAjA sahasramalla kI adhyakSatA meM guNa candra nAmaka paragacchAcArya ko, evaM aneka diggaja vidvAnoM ko parAjaya pUrvaka jaya patAkA phaharAte hue rAjapUtAnA ke aneka rAjyoM ke manoraMjaka bana gaye the, phira vaha samaya Ane para IDaragar3ha ke mahArAjA zrI nArAyaNa kI sabhA meM vAdI bhUSaNa ke sAtha upAdhyAya zAnticandra jI vAdavivAda pUrvaka anta meM use parAjaya kara Apane vijaya mAlA pahana lI, isa prakAra upAdhyAyajI kI ajeya vidvatA ko dekha kara akabara kA muAyA huA dila harA bharA ho gayA, aura sohArda aura audArya guNoM se prazaMsAtmaka upAdhyAya racita kRpArasa koSa ko Apake mukhArabinda se 128 padyoM ko sunakara akabara mukta kaMTha se prazaMsA karatA huA vizeSa dayAmaya jIvana banAtA huA Apa meM anurakta ho gayA, jisase zAnticandrajI ke kathanAnusAra jajiyA kara, mRta dravya grahaNa karanA kataI banda kara diyA aura akabara gAya, bhaiMsa, baila,bakarA Adi pazuoM ko kasAI kI charI se bacAne ke liye sAla bhara meM chaH mahIne taka sabhI jIvoM ko abhaya dAna dekara ahiMsA kA parama pujArI bana gayA, akabara ke bhArata meM chaH mAsa ahiMsA palAne kA dina nimna prakAra pAyA jAtA hai| paryuSaNa ke 12 dina, sarva ravivAra ke dina, sophiyAna evaM Ida ke dina, saMkrAMti kI sarva tIthiyeM, akabara ke janma kA pUrA mAsa, mihira aura navarojA ke dina, samrATa ke tInoM putroM kA janma mAsa aura rajaba (moharama) ke dina / aMgrejI itihAsakAra kembrIja hisTrI oNpha inDiyA kolphama 4 meM likhate haiM ki akabara chaH mIla kI jagaha para pazuoM ko ikaTThA karavA kara eka hI sAtha cAroM tarapha se gherA DAla kara 15 hajAra pazuoM ko pAMca dina meM kara rIti se mAratA thaa| For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAda meM likhA hai ki jaba jaina dharma kA ahiMsA siddhAnta akabara ne svIkAra kiyA taba se pUrvakI kI huI hiMsA kA antaHkaraNa meM duHkha rUpa pazcAttApa karatA thA, pazcAttApa usako kahate haiM ki kiye hue pApoM kI mAphI mAMganA evaM una pApoM kI nindA karanA ki maiMne bahuta burA kiyA aura bhaviSya meM isa prakAra kaThora karma nahIM kruuNgaa| isa prakAra mana meM AlocanA karanA pazcAttApa hai| DA0 smitha likhate haiM ki jaina dharmAcAryoM ne ni:saMdeha varSoM taka akabara ko upadeza diyaa| bAdazAha para upadeza kA gaharA prabhAva pdd'aa| jaina sAdhuoM ne bAdazAha se itanA jaina siddhAnta kA pAlana karavAyA ki loga samajha gaye ki akabara jainI ho gyaa| ___DA. smitha mahAzaya akabaraH nAmaka pustaka pRSTha 166 meM likhate haiM ki san 1562 ke bAda usakI jo kRtiyAM huI hai, unakA mUla kAraNa unakA svIkAra kiyA huA jaina dharma hI thaa| abulaphajala ne anta meM jo vidvAnoM kI sUcI dI hai usameM tIna mahAna samartha vidvAnoM ke nAma Aye haiN| krama se hIravijayasUrijI, vijayasenasUri aura bhAnucandra upAdhyAya ye tInoM jaina guru yA jaina dharmAcArya the| AIne akabarI meM eka bAta aura likhate haiM ki akabara kA hukma thA ki mere rAjya meM kasAI, macchImAra, tathA mAMsa vikretAoM ko alaga mohallA meM rahanA cAhiye aura kisI ke sAtha bhela saMbhela na kreN| agara isa hukma ko hamezA ke liye nahIM pAleMge to ve sakhta sajA ke pAtra bneNge| AIne akabarI meM abulaphajala likhate haiM ki "akabara kahatA thA ki mere liye kitanI sukha kI bAta hotI yadi merA zarIra itanA bar3A hotA ki mAMsAhArI loga kevala mere zarIra ko hI khAkara saMtuSTa hote aura dUsare jIvoM kA bhakSaNa na karate / athavA mere zarIra kA eka For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMza kATa kara mAMsAhAriyoM ko dene ke bAda yadi vaha aMza vApisa prApta hotA to bhI maiM bahuta prasanna hotA / maiM apane zarIra dvArA mAMsAhAriyoM ko tRpta kara sktaa|" dhanya hai pratApI jagad gurudeva ko ki Apa ke prabhAva se eka hiMsaka mugala samrATa akabara ne ahiMsA paramo dharma kA pAlana kara bhArata meM dayA bhAgIrathI ko bahA dii| bAdazAha ke ye saba kArya kara dene para jagad gurudeva ko khuza khabara dene evaM darzana karane ke liye upAdhyAya zAnticandrajI ne akabara se apane gurujI ke caraNoM se jAne kI ijAjata mAMgane para akabara ke Agraha se apane sahAdhyAyI paNDita bhAnucaMdrajI ko darabAra meM baiThA kara Apa gujarAta kI tarapha ravAnA hokara mArga meM upadezAmRta kI varSA karate hue yathAsamaya paTana (pATaNa) A pahu~ce / tatrastha jagad gurudeva ko savidhi vandanA ke pazcAt kiye hue akabara ke kAryoM ko sunAte hue prApta pharamAna patra ko caraNa kamala meM bheMTa kara guru darzana se praphullita hue, sUrijI upAdhyAyajI ke kiye hue kAryoM para prasanna hokara mana hI mana prazaMsA karate hue Ama janatA ko khuza khabarI bAteM sunAne lge| ___ idhara zrI vijayasena sUrijI bhaMvarA kI taraha vicarate hue do cAturmAsa ke bAda saM0 1642 kA cAturmAsa karane ke liye patana nagara meM A phuNce| kucha samaya ke bAda paragacchIya AcArya se dharma sAgarajI ke banAye hue "pravacana parIkSA' nAmaka grantha se Apane zAstrArtha prArambha kiyA, yaha vAdavivAda lagAtAra caudaha roja taka rAja sabhA meM hotA rahA, anta meM sUrizekhara vijayasenasUrijI kI jaya huii| paragacchIya AcArya kI apratiSThA hone para Apake bhaktagaNa ruSTa hokara amadAbAdastha kalyANarAja nAmaka sAdhu ko bahakAyA ki For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrApa rAjakIya sattA ko lekara vijayasenasUrijI ke ziSya ke sAtha zAstrArtha kara parAjaya karake apanA gaurava bar3hAiye, isa para kalyANarAja nAmaka sAdhu ne khAnakhAnA nAmaka rAjendra kI sabhA meM sAmaMtAdika rAjakarmacArI aura nagara ke pratiSThita vyaktiyoM ke sAmane sUri jI se vivAda uThAyA, pariNAma meM kalyANarAja ko parAjaya kara sUri jI ke ziSya ne apane gurujI kI mahattA ko bar3hAte hue sakala jana ko vaza meM kara liyA aura auSTrika mata ke anuyAyiyoM kA bhI saMzaya rUpI aMdhakAra ko dUra kara diyA, ApakI jayadhvani se nagara gUMja utthaa| yaha vijayadhvani vijayasena sUri ke karNa gocara hote hI preraNA karane lagI ki Apa amadAbAda pdhaareN| tadanantara sUrijI patana nagara se vihArI hokara alpakAla meM amadAbAda padhAra gaye, Apake sAmaiyA (svAgata) meM rAjA kI tarapha se hAthI ghor3A nagArA nizAna Adi sAmagrI dvArA zahara meM acchI acchI sajAvaTeM kI gaI nagara kI nAriyAM ne svarNa kI caukI para hIrA mANika motiyoM ke sAthiye (svastika) aura nandAvarta banA karake dhavala maMgala gIta gAtI huI zraddhA pUrvaka sUrijI kI bhakti kii| zrAvaka garaNa ne jJAna pUjA prabhAvanA svAmI vAtsalya Adi meM bhAga liyaa| jaba sUrijI ne dharma dezanA prArambha kI taba kutUhalatA se khAnakhAnA rAjA rAjakarmacArI jaina aura jainetara dharmAvalambI aneka sajjana upasthita hue| sUrijI kA mAdhurya upadeza saba ko loha cumbaka kI taraha apanI ora AkarSita karane lgaa| cAturmAsa nikaTa AjAne para rAjA prajA ke atyAgrahavaza sUrijI caumAsA ADambara pUrvaka ahamadAbAda meM karake AsapAsa ke zaharoM meM bhavya jIvoM ko pratibodha dene lge| For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org [ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir idhara jagadguru vijayahIrasUrijI mahArAja AgarA, phatahapura, abhirAmabAda aura AgarA isa prakAra cAra cAturmAsa karane ke bAda marudhara deza ko pavitra karate hue phalodI tIrtha kI yAtrA karake cAtumasa ke liye nAgaura padhAre / yaha cAturmAsa pUrNa ho jAne para gujarAta kI tarapha prayANa kiyaa| taba mArga meM aneka gAMvoM meM ghUmate hue mer3atA padhArane para pUrva paricita ke hetu khAnakhAnA nAmaka sUbedAra ne bhavya svAgatapUrvaka nagara praveza krvaayaa| kuzala maMgala kI bAtacIta karate hue khAnakhAnA ne prazna kiyA ki mahArAja ! Izvara rUpI hai yA rUpI ! sUrijI ne kahA ki arUpI hai| usane kahA ki jaba Izvara rUpa hai taba to Izvara kI mUrti sthApanA karane kI kyA jarUrata hai ? isa para sUrijI ne bar3I gaMbhIra vANI se kahA ki rAjan ! mUrti jo hai vaha Izvara kA smaraNa karAtI hai, jisakI mUrti hotI hai usa vyakti ko vaha yAda dilAtI hai / agara koI manuSya kahatA hai ki mUrti ko nahIM mAnatA hU~, vaha avvala daraje kA pAgala hai / kyoMki saMsAra meM dhyAtA, dhyAna aura dhyeya ina tripuTI ke binA koI bhI manuSya siddhI pada nahIM pA sktaa| saMsAra meM kisI bhI padArtha kA Alambana liye binA dhyAna nahIM ho sakatA / duniyAM meM arUpI padArtha kA jJAna bhI mUrti se hI hotA hai / jaise ki Apa mujhe sAdhu aura hindU kahate haiM aura maiM Apako muslima kahatA hU~ / yaha saba ina veSa rUpa mUrti ke AdhAra para hI nirbhara hai / isaliye mUrti ko mAnanA hara eka vyakti kA parama karttavya evaM Avazyaka hai / koI mUrti ko nahIM cAhatA hai parantu prakArAntara se to mAnanA hI par3atA hai / sUrijI ke vacana zAnta citta se zravaNa kara khAnakhAnA bolA ki Apake kahane se yaha siddha huA ki mUrti ko mAnanA cAhiye / acchA mAna lete haiM / parantu isakI pUjA kyoM karanI cAhiye ? apane ko kyA lAbha ? For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gurudeva ne madhura dhvani se kahA ki mahAnubhAva ! jo manuSya mUrti kI pUjA karate haiM, ve mUrti kI pUjA nahIM karate hue mUrti dvArA Izvara kI pUjA karate haiN| kyoMki pUjA ke samaya pUjaka kI bhAvanA yahI rahatI hai ki maiM sAkSAt Izvara kI pUjA kara rahA hU~ na ki patthara kii| jaise udAharaNa lIjiye ki Apa loga masjIda meM pazcima dizA tarapha nivAja par3hate haiM, to kyA pazcima divAla ko hI khudA mAnate haiM ? nahIM ! kahanA hogA ki pazcima dizA ke Azrita khudA ko prasanna karate haiM / mUrti patthara kI banavA kara maMtra Adi se pratiSThA karane kA tAtparya yahI hai ki abhiSeka dvArA mUrti meM IzvaratvakA AropaNa kiyA jAtA hai| __ mUrti pUjA karane se lAbha yaha hotA hai ki apanI AtmA nirmala banatI hai| kyoMki sAmane jaisA pratibimba hotA hai vaisA hI bhAva paidA ho jAtA hai / jaise ki vezyA ke makAna para jAne se bure vicAra paidA ho jAte haiN| aura dharma sthAna meM jAne para sundara vicAra utpanna ho jAte haiM / isI prakAra mUrti pUjA se AtmA kA pariNAma zuddha ho jAtA hai / aura mela dUra honA anivArya hai| isaliye nirmala honA hI lAbha kA mukhya kAraNa hai| isa prakAra yuktiyukta gurudeva kA cAturya vacana suna kara khAna khAnA bar3A prasanna hokara mukta kaNTha se prazaMsA karane lgaa| aura bolA ki mahArAja ! akabara bAdazAha ne jo Apako mAna satkAra pUrvaka jagadguru pada pradAna kiyA vAstavika una guNoM se Apa yathArtha vibhUSita haiN| mahArAja ! mere para dayA karake kucha cIjeM svIkAra kIjiye / sUrijI cIjoM kA inkAra karate hue sAdhu jIvana kA pUrA paricaya dekara apane upAzraya meM padhAra gaye ! aura yahAM se Age calate hue sirohI A pahu~ce, itane meM gurudeva ke patrAnusAra vihAra krama ko jAnate hue vijayasenasUrijI bhI utkaMThAvaza kucha samaya pUrva hI For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir he gujarAta se ravAnA ho kara sIrohI A pahu~ce, donoM guru ziSyoM ke milApa se jo Ananda zrota bahA vaha avarNanIya hai| kucha dina ke bAda vijayasenasUrijI guru AjJA pAkara stambhana tIrtha kI yAtrA karane ke liye ravAnA ho gaye, jagad gurudeva bhI sirohI se vihAra karake magasudAbAda pahu~ce, yahAM para hindU kula sUrya jagata vikhyAta mahArANA pratApasiMhajI ne jagad gurudeva zrI madvijaya hIrasUrijI ko mevAr3a pradeza meM padhArane ke lie prArthanA patra bhejA, usakI nakala isa prakAra hai| patra mevAr3I bhASA meMsvasti zrI magasudAnana mahAzubha sthAne sarabaopamA lAyaka pUjya bhaTTAkarajI mahArAja zrI hIrabaje sUrijI caraNa kumalA aye svastha zrI vaje kaTaka cAMvaDArA kerA suthAne mahArAjAdhirAja zrI rANApratApa siMhajI lI. page lAgaNo bAMcasI atthaar| samAcAra bhalA hai aparA sadA bhalA chaije / Apa bar3A hai pUjanIka hai sadA kRpA rAkhe vIsu sasaha (zreSTha) rakhAvegA / aparaMca Aparo patra aNA danA mhe Ayo nahiM, so kRpA kara lakhAvegA / zrI bar3A hajUrarI vagata padhAravo huo jime aThA supAchA padAratA pAtasAM akabrajI ne jenAbAda mhe grAMna ro prati bodha dIdo camatkAra moTo batAyo jItra hiMsA charakalI (ciDiyA) tathA paMSeru (pakSI) vetI so mApha karAI jIro moTo upakAra kIdo so zrI jaina rA dhrama meM Apa asAhIja adotakArI abAra kIse dekhatA Apa jyuphera ve nahIM bhAvI pura bahI dasa sthAna atra veda gujarAta sudA cAru dasA mhe dharamAro bar3o adotakara dekhANo jaThA pache Aparo padAraNo huo nahIM so kAraNa kahI vegA padhArasI Age su paTTA pravAnA kAraNa rA dastura mAphaka Apre hai jI mAphaka tolamurajAda sAmo Avo sAbata regaa| zrI bar3A hajurarI vakhata AprA gurujI re sAmo AvArI kasara par3I suNI so kAma kAraNa lekhe bhula vahI vegA / jIro adeso For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nahIM jANegA, Age su zrI hemA AcArajI ne zrI rAjanheM mAnyA hai jIro paTo kara dekhAno ji mAphaka AparA pagarA bhaTTAraka gAdIpra AvegA to paTA mAphaka mAnyA jaavegaa| hemAcArajI pelA zrI vaDagaccha rA bhaTTArakajI ne bar3A kAraNa su zrI rAja mhai mAnyA ji mAphaka apane AparA pagarA gAdI pra pATahI tapAgaccharAne mAnyA jAvegA rI suvAye dai samhe AparA gaccha ro devaro tathA upAsaro vegA jIro murajAda zrI rAja su. vA. dujA gaccharA bhaTAraka AvegA so rAkhegA zrI samaraNa dhyAna deva yAtrA jeTha Ada karAvasI ne vegA padArasI pravAnagI paMcolI goro|sN. 1645 rA varSe Asoja suda 5 guruvAra / __ idhara stambhanatIrtha vijayasena sUrijI ke pahuMcane para bhAvI pratiSThA kA kAryakrama zurU ho gyaa| isa kAryakrama ke saMcAlaka vijayA rAjiyA nAmaka zrAvaka the saM0 1645 jyeSTha zuklA dvAdazI ke dina uttama muhurta meM vijayasenasUrijI ke kara kamaloM dvArA zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha tathA mahAvIra svAmI kI pratiSThA kI aura sapta phaNI pArzvanAtha kI pratimA 41 iMca kI mukhya gAdI para sthApana kii| pratiSThA ke bAda "vijayA rAjiyA" nAmaka donoM bhAiyoM ne eka mandira aura banavA kara ApahI ke kara kamaloM dvArA pratiSThA krvaaii| isa mandira meM bAraha stambha chaH dvAra, sAta deva kulikA (devarIyA) aura 25 sopAna (sIDhI) hai, jisameM AdIzvara pArzvanAtha mahAvIra bhAdi 25 jinabimba yathA yogya sthAna para sthApita kiye| ___ upAdhyAya zAnticandrajI ke sthAna para bhAnucandra aura siddhicandra donoM guru ziSya akabara ke darabAra ko suzobhita karane lage, (bhAnu candrajI bANa bhaTTa kRta kAdambarI ke prasiddha TIkAkAra haiM) Apane akabara ko sUrya sahastra nAma stotra par3hA kara tejasvI banA diyaa| siddhi candra sadRza zatAvadhAnI the aura phArasI ke acche jAnakAra the| ataeva inake Upara bAdazAha kA vizeSa prema hone ke kAraNa "khuzapha-hema" kI For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padavI akabara ne de dii| guru ziSyoM dvArA jagad guru hIravijaya sUrijI ke uttarAdhikArI prAcArya kula kirITa vijayasena sUrijI kI vidvattA aura alaukika pratibhA sunakara akabara prasanna cita hokara bulAne ke liye AmantraNa patra bhejA jisameM likhA thA ki Apake priya ziSya bhAnucandra jI ke kathanAnusAra nizcaya kiyA hai ki Aja se zatrujaya tIrtha kA kara mere rAjya meM koI nahIM legA, aba ApakA pavitra zatrujaya tIrtha kara mocana pUrvaka Apako saharSa de rahA hU~ ! sAtha hI sAtha nivedana hai ki Apake paTTAlaMkAra asAdhAraNa prabhAvazAlI vijayasenasUrijI ko lAhora bhejane kI kRpA kreN| magasudAbAda nagara meM mahArANA pratApa kA evaM akabara bAdazAha kA vinatI patra pAkara jagad gurudeva yahAM se ravAnA hokara rAdhanapura phuNce| itane meM stambhanatIrtha kI pratiSThA karake vijayasenasarijI Apake caraNoM meM A phuNce| Apa guru sevA meM rahate hue, guru mukhAra binda se donoM AmantraNa patra ke vRttAnta se vAkipha hokara Amodita hone lge| kucha dina ke bAda jagad guru ne kahA ki he sena sUri ! akabara ne tumhAre liye AmantraNa bhejA hai aura tuma ko jAne se lAbha hI hogA isaliye jaldI jAnA caahiye| jagad gurudeva kI AjJA pAkara vijayasenamUrijI saM0 1646 mArgazIrSa zuklA tRtIyA ke dina zubha muhUrta meM rAdhanapura se lAhora kI tarapha ravAnA hue, jahAM ki akabara bAdazAha intajArI meM baiThA thaa| vijayasena sUrijI vihAra karate hue pATaNa Adi nagara ke vAsiyoM ko pratibodha dete hue delavAr3A AbU tIrtha kI yAtrA kara sirohI pdhaare| sirohI kA adhipati sUratrANa evaM nAgarika logoM ne milakara sUrijI kA zAnadAra svAgata kiyaa| Apake upadeza se rAjA ne madya mAMsa kA parityAga kiyaa| yahAM se sUrijI calakara nAradapurI Aye, jahAM ki ApakI janmabhUmi thI cAhe jaisI avasthA meM kyoM na ho magara For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir janmabhUmi para apanA svabhAvika prema uchalane laga jAtA hai| kahA hai ki "jananI janma bhUmizca svargAdapi garIyasI" yaha lokokti vAstavika caritArtha hai / sUrijI bhI janmabhUmi ko dekhakara Anandamaya ho gaye vahAM se prayANa kara mer3atA nagara ke rAjA kA satkAra svIkAra kara vairATanagara Adi zaharoM meM hote hue lAhora se chaH kosa kI dUrI para ludhiyAnA nAmaka zahara meM A pahu~ce / yaha samAcAra lAhora ke kone kone meM chA gayA ki sUrijI padhArate haiN| tadanantara akabara bAdazAha ke mantriyoM meM se eka abulaphajala kA bhAI phAyajI (jo daza hajAra senA kA adhipati thA) aura pratyeka nAgarika jana gurudarzana ke liye ludhiyAnA Aye, Agantuka bhaktoM ke sAtha sUrijI paMcakozI vana meM padhAre jahAM ki akabara kA mahala thA, paMcakozI vana meM Aye sUrijI ko samajhakara bhAnucandra jI saziSya gurucaraNoM meM Aye, yahAM se saziSya vijayasena sUrijI lAhora zahara ke pAsa eka gaMja nAmaka zAkhApura meM A phuNce| idhara bAdazAha ke hukma se zahara kI sajAvaTa hone lagI aura vyAkhyAna kA paMDAla taiyAra hone lagA sUrijI ke AvAsa sthAna kI sajAvaTa adbhuta citra vicitra maya hone lgii| __ sUrijo ko lene ke liye akabara caturaMgI senA zAhI bAje evaM rAja mAnya bar3e bar3e aphasara sahita mantriyoM ke sAtha jAkara dhUmadhAma pUrvaka lAhora nagara meM praveza karAte hue paMDAla meM vijayasena sUrijI ke mukhArabinda se mAMgalika pravacana sunane lage, kucha samaya bAda akabara ke Agraha se sUrijI ne bhAnucandrajI ko upAdhyAya pada se vibhUSita kiyA / padavI ke upalakSa meM zrI saMgha ne bar3A bhArI utsava kiyA jisameM zekha abulaphajala ne bhI 600 rupaye diye aura garIba guraSoM ko anna vastra dekara saMtuSTa kiye| For Private and Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vijayasena sUrijI akabara ke darabAra meM kitane hI paMDitoM ko parAsta karate hue apanI dhavala kIrti ko cAroM ora phailAne meM utkRSTa 108 ATha avadhAna kiye, una sabhA meM mAravAr3a ke rAjA malladeva ke putra udayasiMha, kaccha ke bhUpati mAnasiMha, khAnakhAnA, zekha, abulaphajala, AjamakhAna jAlora ke gajanIkhAna Adi bahuta se bar3e bar3e rAjA mahArAjA aura aphasara loga upasthita the, naMdIvijaya kA adbhUta kalA kauzala dekhakara cakita hotA huA bAdazAha ne sabhA meM vijayasena sUrijI ke samakSa naMdIvijaya ko "khuzapha-hema' kI upAdhi se vibhUSita kiyaa| eka samaya vijayasena sUrijI se akabara ne pUchA ki jagad gurudeva kA svAsthya kaisA hai ? kisa deza aura kauna nagara meM birAjamAna haiM ? janatAgaNa gurudeva kI bhakti kaise karate haiM aura mere liye , kyA pharamAyA hai ? ina praznoM kA uttara vijayasena sUrijI dene lage he rAjendra ! Apake sAmrAjya meM rahate hue jagadguru saba taraha se sukha zAntimaya samaya vyatIta kara rahe haiM evaM samprati samAdhi meM layalIna hokara Izvara kI upAsanA karake prabhu ko prasanna kara rahe haiM, gujarAta ke antargata rAdhanapura nagara meM virAjamAna haiM janatAgaNa ApakI bhakti meM raha kara amUlya lAbha uThA rahe haiM, Apake liye sarva prathama dharmalAlAtmaka AzIrvAda dekara pharamAyA hai ki saba prANiyoM ko apane Atma tulya samajhate raheM, evaM dharma kArya dvArA apane jIvana kA vikAsa karate hue apanI prajA ko prajA-saMtAna hI samajhate rheN| sUrijI kI madhuratA,-saralatA, caturatA aura vAkapaTutA ko dekha sunakara haMsate hue akabara ne sabhA ko harSita kara diyaa| vijayasena sUri Adi saziSya hIrasUrijI ke caraNoM meM anurakta akabara ko dekha jainetara dharmAvalambI saba loga kahane lage For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ki akabara jainI hogyaa| akabara se sammAnita sUrijI ko nirIkSaNa kara brAhmaNoM ke hRdaya meM bahuta krodha upajA, phira sUrijI ke prati azraddhA paidA karAne ke liye akabara ko brAhmaNoM ne kahA he rAjarAjezvara ! jainI loga jaganniyantA nirvikAra brahmA, viSNu, maheza ko nahIM mAnate haiM aura sRSTi ke kartA Izvara ko nahIM mAnate haiM aise anIzvaravAdI ke matAnusAra calanA Apa jaise samrAToM ko zreyaskAra nahIM hai ataeva hama logoM kI arja hai ki Apa unake paMje meM na par3a kara pahale ke jaisA hI vartAva karate rheN| brAhmaNoM ke vacana sunate hI kopAgni se jalate hue bAdazAha ne rAjasabhA meM krodhAveza ko chipA kara sUrijI se kahA ki loga kahate haiM ki jainI loga Izvara ko nahIM mAnate haiM to unake kriyA kAnDa Adi saba vyartha hI haiM isaliye Apa tAtvika bAteM batA kara hRdayasthadhvAnta ko dUra kara dIjiye, varanA anyonyAzraya se merA kalyANa honA asambhava hai| vijayasena sUrijI brAhmaNa devatA kI phailAI huI mAyA ko mana hI mana samajha kara uttara dene lage, he zAhaMzAha ! jo aThAraha dUSaNoM se rahita hai, jisa prakAzaka ke sAmane sUrya bhI phIkA par3a jAtA hai aura janma maraNAdi se rahita hai, jisameM viSayoM kA sarvathA abhAva hai isa prakAra ke jo cidAtmA acintya svarUpa paramAtmA (Izvara) hai, aise paramezvara ko hama loga mana vacana kAyA se sAdara mAnate haiM to anIzvaravAdI hama loga kaise hue ? Apa svayaM soca sakate haiN| kyA usane hanuman nATaka kA kAvya nahIM par3hA hai ? yaM zaivAH samupAsate ziva iti brahmoti vedAntino bauddhA buddha iti pramANaH paTavaH karmeti mImAMsakA: arhannityatha jainazAsanatAH karteti naiyAyikAH soyaM vo vidadhAtu vAMchita phalaM trailokya nAthaH prabhuH // 11 // For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 85 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paramezvara ko zaiva loga ziva zabda se, vedAntI brahma zabda se, bauddha buddha zabda se, mImAMsaka karma zabda se, jainI arhan zabda se, naiyAyika karttA zabda se Izvara ko pukArate haiM sacamuca kahA jAya to Upara ke zloka se spaSTa pratIta hotA hai ki jaina loga Izvara ko mAnate hI haiM isa prakAra sUrijI ke vacana para dRr3ha vizvasta hokara akabara ne bhar3akAne vAle brAhmaNoM ko phaTakAra diyA / eka dina rAjA ko apane mahala meM prasanna citta se baiThA huA dekha kara samayajJa vijayasena sUrijI ne kahA ki he naradeva ! Apane jaise dANI aura jajiyA kara chor3a diyA hai vaise hI mRtamanuSya ke dravya ko bhI chor3a dIjiye jisase Apa adhika prazaMsA ke pAtra baneMge, lakSmI svAbhAvika caMcala hai phira asanmArga se AI huI lakSmI kitane dina Thahara sakatI hai ? ataH avazya hI chor3a dIjiye / zubhaciMtaka vijayasena sUrijI ke hita vacana suna kara akabara ne mRtamanuSya ke dravya ko sarvadA ke liye tilAnjalI de dii| bAda bAdazAha ke Agraha se lAhora cAturmAsa karate hue 363 vAdiyoM ke sAtha vAda-vivAda kara jayapatAkA ko laharAne lge| usa vakta bAdazAha ne khuza hokara ke vijayarona sUri ko "savAI" padavI pradAna kI / isa padavI ke samaya akabara kI sabhA meM 140 vidvAn the / jaba savAI padavI dI gii| taba akabara ne 5 vidvAnoM kI mukhya kameTI bnaaii| jisameM prathama hIravijaya sUrijI aura pAMcaveM vijayasena sUrijI the / jabaki savAI vijayasena sUrijI lAhora ke bhavya prANiyoM ko pratibodha dete hue satya aura ahiMsA ke pujArI banAte the| taba jagad gurudeva ne pATaNa caumAsA ke bAda sakala durita ko dhvaMsa karane vAlI, manavAMchita phala ko dene vAlI, zrI siddhAcala (zatruMjaya) tIrtha kI For Private and Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAtrA karane ke liye vihAra kiyA, kintu bIca meM rAdhanapura, pAlanapura, ahamadAbAda hokara ke khaMbhAta padhAre / meghajI pAreNa ke Agraha se nava nirmita mandira kI pratiSThA zAnadAra utsava ke sAtha jagadguru ke karakamaloM dvArA kI gii| yahAM para eka maNa anna eka hI TAIma meM khAne vAlA bar3A puSTa zarIravAlA sulatAna habIbulA nAmaka eka khojI rahatA thaa| vaha bar3A kAmI evaM pUrA lobhI thaa| kisI kAraNa se sUrijI kA apamAna karake nagara bAhara nikAla diyaa| sArI jainI samAja meM hAhAkAra maca gyaa| sUrijI ke mana meM to kucha bhI vicAra pAdurbhAva nahIM hue| parantu bhAvI meM sAdhuoM ko takalIpha na ho inake liye pratIkAra karanA jarUrI samajha kara dhanavijaya nAmaka ziSya ko akabara ke pAsa bhejaa| vahAM jAkara ke upAdhyAya zAnticandrajI dvArA akabara ko saba kucha ghaTanA kaha sunAI / sunate hI akabara kI bhRkuTI car3ha gaI aura krodhAveza meM Ate hI hukma likha diyA ki hIravijaya sUrijI kI burAI (apamAna) karane vAloM ko mAra diyA jAya / isa prakAra kA pharamAna likha kara dhanavijaya ke sAtha apane karmacAriyoM ko bheja diye / dhanavijaya ne guru sevA meM pahu~cate hI saba bAteM nivedana karate hue karmacAriyoM ke sAmane pharamAna upasthita kara diye / isa prakAra kA pharamAna lekara karmacArI akabara kI AjJA se sUrijI ke pAsa pahu~ca gaye haiN| yaha bAta habIbulA ko mAlUma huii| anartha huA ki mere liye akabara ne prANAnta AjJA de dI hai aba kyA karU ? kidhara jAU! kiMkartavyamUDha hokara sUrijI ke caraNoM meM hI jAnA ucita smjhaa| cUki akabara ke prANAnta hukma ko vApisa lauTA dene kI zakti sUrijI meM hai| ye cAheMge to mujhe bacA deNge| aisA aMtaHkaraNa meM khUba soca kara milane ke hetu sUrijI ke caraNoM meM pA par3A aura kahane lagA ki mahArAja ! maiMne ApakA apamAna kara For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahuta hI burA kiyaa| mere aparAdha ko kSamA kara Apa hAthI ghor3A caturaMgI senA Adi cIjoM ko svIkAra kara mujhe kRtArtha kreN| kyoMki zrApa paropakArI evaM dayAlu haiN| saba jIvoM ke trAtA haiM ataH mere eka aparAdha ko kSamA kara akabara ke hukma ko lauTA denA Apake hI Upara AdhAra hai| maiM Aja se khudA kI zapatha pUrvaka kahatA hU~ ki AyaMdA koI bhI mahAtmA kA kabhI apamAna nahIM karUMgA aura Apa nagara meM pdhaareN| sUrijI ne kahA ki sultAnajI ! dekhiye yaha nagara ApakA hai aura merA Apane apamAna kiyaa| phira bhI Apa mujhe AmantraNa de rahe haiM isaliye maiM calane ke liye taiyAra huuN| kyoM ki mere hRdaya meM Apake prati bure vicAra nahIM haiM agara ho to maiM Apake nagara meM AUMgA kyoM ? yaha to Apa khuda hI vicAra kara sakate haiN| akabara kA hukma to prANAnta aagyaa| parantu maiM Apako kahatA hU~ ki Apa nizcita apanA rAjya pAlana kreN| kintu kisI bhI sAdhu kA tiraskAra kabhI mata karanA aura apanI prajA ko zAnti se pAlana karanA / habIbulA ko aisA kahakara sUrijI ziSya sahita upAzraya meM padhAra gye| habIbulA bhI apanI rAjadhAnI meM calA gayA / / ___eka samaya sUrijI muhapatti muMha ke Upara bAMdha kara vyAkhyAna par3ha rahe the jisameM habIbulA bhI zAmila thaa| pravacana ke aMta meM habIbulA ne pUchA ki jagad guro! Apa mukha para kapar3A kyoM bAMdhate haiM ? sUrijI ne kahA ki vyAkhyAna par3hate samaya mere mukha se thUka pustaka para kadAcit par3a jAya to jJAna kI azAtanA hotI hai| isa liye kapar3A rakhane se doSa nahIM lagatA hai| punaH habIbulA ne pUchA ki mahArAja ! kyA thUka nApAka hai ? sUrijI ne kahA ki jaba taka muMha meM hai taba taka pAka hai aura bAhara nikalane ke bAda nApAka hai| jagad gurudeva ke mAdhurya vacana sunakara mugdha bhAva se prArthanA karane lagA ki mahArAja ! mere yogya sevA kArya phrmaaiiye| isa para For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUrijI ne kaidiyoM ko sarvadA ke liye mukta karavA diye aura dAru mAMsa evaM parastrI gamana sarvathA baMda karavA diyaa| sAtha hI sAtha samasta nagara meM koI jIva hiMsA na kare isake liye abhArI paTaha bajavA diyaa| habIbulA bhI uparokta kArya karatA huA apanI rAjya lakSmI kA savyaya karatA huA nyAya nIti se prajA kA pAlana karatA huA apane ko dhanya dhanya samajhane lgaa| eka samaya kA jikra hai ki sAmala sAgarajI ko jagad gurudeva ne gaccha se bAhara kara diyA thaa| sAgala sAgarajI eka gAMva gye| idhara jagad gurudeva bhI paribhramaNa karate hue yahAM para hI A phuNce| usa vakta sAmala sAgarajI gurudeva ke pAsa meM jAkara ke kahane lage gurudeva! merI jo kucha galtI hii| usako mApha kara dIjiye aura kRpA karake vApisa samudAya meM le lIjiye / AyandA AjJA kA pAlana kruugaa| aisA kahane para bhI gurudeva ne sAmIla nahIM liyaa| taba isane socA ki gurudeva merI prArthanA nahIM svIkAra karate haiM, to kAzimakhAna kI bAta jarUra mAna leNge| aisA vicAra kara nagarAdhIza kAzimakhAna ko saba kucha ghaTanA kaha sunaaii| isa para kAzimakhAna ne sUrijI ko rAjamahala meM bulAne ke liye AmaMtraNa bhejA / gurudeva bhI niDaratA pUrvaka pahu~ce / rAjabhavana meM lambe samaya taka dharma carcA ke anta meM jIvahiMsA tathA dAru mAMsa Adi kA sarvathA parityAga krvaayaa| kAzimakhAna ne kahA ki mahArAja! Apake AdezAnusAra maiMne pratijJA kI hai to eka bAta merI bhI mAna lIjiye, gurudeva ne uttara meM kahA ki khuzI se kahiye / avazya kahiye, isa para usane kahA ki ApahI kA ziSya sAmalasAgarajI ko vApisa gaccha meM lekara ke kRtArtha kreN| gurudeva ne kahA ki khAM sAheba ! Apa jAnate haiM ki hama loga ziSya ke liye saiMkar3oM koza taka pahu~ca jAte haiN| kintu kyA kiyA jAya ? yaha merI AjJA nahIM mAnatA aura apanI icchA ke anusAra paribhramaNa karatA hai / isaliye mujhe agatyA chor3anA par3A / Apa hI kahiye ki For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir EL bhApakA lar3akA prAjJA na mAne to kyA usake liye zrApa upAya na soceM ? kAzimakhAna ne sAmalasAgarajI ko saMketa dvArA bulA karake sUrijI ke caraNoM meM supurda karate hue kahA ki gurudeva kI AjJA pUrI taraha pAlana karanA, yaha tumhAre liye kalyANakArI mArga hai| mere anurodha se vApisa gaccha meM le rahe haiM phira bhI aisA karoge to ApakA koI sahAyaka nahIM hogaa| isa prakAra bAtacIta karake gurudeva ko dhAmadhUma pUrvaka punaH dharmazAlA meM pahu~cA diye| pAThaka ! Apane samajha liyA hogA ki usa samaya samudAya kI kaisI maryAdA thI ? agara vaisI vartamAna meM ho jAya to kyA sAdhu samAja unnati patha para nahIM pahuMca sakatA / zAsanadeva sabako sadbuddhi de| sUrizvara ne ahamadAbAda kA suvedAra AjamakhAna, pATaNa kA sUbedAra kAsimakhAna Adi bar3e bar3e rAjA mahArAjAoM ko apanI projasvI bhASA meM upadeza dekara sacce ahiMsA ke pujArI banAye / evaM mAMsa madirA, parastrI kA jIvana paryanta parityAga krvaayaa| apUrva prabhAvazAlI sUrijI ke sAmane jaba bhAratavarSa kA sarvesarvA akabara bAdazAha jhuka cukA thaa| to choTe bar3e rAjAoM kA to kahanA hI kyA thA ? isa prakAra upadeza dvArA saMsAra meM ahiMsA kI bhAgIrathI bahAne vAle yahI sUrijI hue haiN| khaMbhAta meM kucha dina Thahara karake vihAra kara aneka gAMvoM meM ghUmate hue saM0 1646 meM phAlguna mAsa meM tIrtha sthAna para pahu~ca gye| Apake pahu~cane ke pUrva hI samAcAra pAkara mAravAr3a, mevAr3a, mAlavA, gujarAta, dakSiNa, baMgAla, kaccha Adi pradezoM ke karIba tIna lAkha manuSya ikaTThe ho gaye / pahale itane manuSyoM kA jatthA eka sAtha honA asambhava thA kyoMki yAtriyoM se kara liyA jAtA thaa| aba zAsana samrATa jagad gurudeva kI dezanA se mugala samrATa akabara ne yAtriyoM kA kara mApha kara diyaa| jisase yAtrI adhika saMkhyA meM upasthita hue| For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ooN Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jagata gurudeva kI tIrtha yAtrA va 72 saMghapati phatahapura, pATaNa, ahamadAbAda, mAlavakeza, mevAr3a, mevAti, mer3atA, AgarA, jaisalamera, visalapura, siddhapura, mahesANA, iDara, zrahimatanagara, sAbalI, kapaDavaMja, mAtara, sojItarA, sundara, naDiyAda, vaDanagara, DAlUni, kaDI, bharuca, bhagavA, rAnerA, ghoghA, navAnagara, mAMgarola, velAula, devagirI, vijApurI, vairATa, naMdabAra, sirohI, mahimadAbAda, vaDodarA, bAju, Amoda, sinora, janna, jambusara, keravADu, mathurA, gaMdhAra, sUrata, kaDA, dholakA, vIramagAma, jUnAgar3ha, kAlAvADa, navAnagara, rAdhanapura, nADalAI, vAgaDiyA, vaDalI, kuraNAgiri, prAMtIja, mahIaja, pethApurI, borasada, vAghaTa, magazudAbAda, kuMbhalamera, phalodhI, AbU, lAhora, unAdIva, mAlapura / jaba jagadguru zatruMjaya tIrtha para padhAre taba uparokta nagaroM ke saMghapati saMgha lekara ke Aye kula tIna lAkha mAnava medinI jamA huI 72 saMghapati ko saMghamAla eka hI sAtha pahanAI gaI gAMva kI nAmAvalI hIrasUri rAsa ke anusAra likhI gaI hai / tIrtha para zAha tejapAla, zAha rAmAjI, zAha kuberajI jasu Thakura jI aura zeTha mUlA zAha ina pAMcoM dhanikoM ke dvArA banAye hue pAMca vizAla jaina maMdirAM kI pratiSThA do sahasra muniyoM se samanvita vibudha ziromaNi jagad gurudeva zrI madvijaya hIra sUrizvarajI mahArAja ke kara kamaloM dvArA kI gii| isa samaya AI huI janatA AnaMda sAgara meM mInavat kalloleM karane lagI / isa samaya eka DAmura nAmaka zeTha ne guruvaMdana karake 7 hajAra rupaye gurucaraNoM meM bheMTa kara vAsakSepa karavAyA / rAmajI 22 varSa kI avasthA meM pati patnI ne, saMghatrI kakuzeTha Adi 53 vyaktiyoM ke sAtha brahmacarya vrata dhAraNa kiyA isa vakta Aye hue bhaktoM ne apane apane For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAMva meM padhArane ke liye evaM caumAsA ke lie joradAra vinatI kii| paraMtu unA saMgha kI vinatI ko svIkAra kI gii| ___ kucha dina ke bAda vihAra karate hue jagad gurudeva zrI saMgha ke sAtha unnatapurI (unA) meM padhArakara zrI zrImAla jJAtIya zAhabakora ko dIkSA dekara ke cAturmAsa kA samaya dharmopadeza dvArA yApana karane lage janatA kA pavitra aMtaHkaraNa tapa japa dhyAna guru sevA Adi dharma kAryoM meM dinAnudina adhikatara bar3hane lagA, jagad gurudeva ke pratApa se jaina jagat meM hI nahIM isa pUta bhArata meM ahiMsA devI kI niraMtara pUjA hone lgii| priya pAThaka ! pUjya gurudeva kA amUlya samaya aharniza tapomaya hI vyatIta huaaa| kyoMki Apa se kI huI tapasyA kA ullekha nimna prakAra pAyA jAtA hai| tele 225 / bele 180 upapAsa 3600 / pAmbila 2000 / nIvI 2000 / vIza sthAnaka kI tapasyA bIsa vaar| gyAraha mahIne kA pratimA tapa / sUrimaMtra zrArAdhana tp| tathA vijaya dAna sUrijI ke deva loka ho jAne para bhakti ke nimitta upavAsa, Ambila, ekAsaNA, 13 mAsa taka kamasara, tathA cAra karor3a sajjAya, evaM dazavakAlika nitya japanA, aura inake alAvA dhyAna meM kitanA samaya jAtA thA vaha jJAnI gamya hai| jagadgurudeva ne apane jIvana meM apane hAtha se 50 se Upara pratiSThA karavAI / 500 jina mandira nUtana banavAye, aura 1500 sau choTe bar3e saMgha niklvaaye| Apake AjJAkArI sAdhu 250 the| jisa meM eka prAcArya / 8 upAdhyAya / 160 panDita (panyAsa) zeSa muni (binA padavI ke) the| sAdhvI lagabhaga pAMca hajAra sunI jAtI hai| itanA sAmrAjya hone para bhI garva kA nAma mAtra bhI nahIM thA aura prANiyoM ke hita ke liye kitanA kaThora-ugra vihAra kiyA hai vaha saba Apa ke sAmane hI hai| For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hara eka samaya kI bAta hai ki gurudeva asAdhya roga rUpI kAla ke gAla meM par3a gaye / usa samaya vihAra kI zakti na hone para dUsarA caumAsA bhI yahIM karanA par3A / gurudeva kA svAsthya pratikUla sunakara jAmanagara ke jAma sAhaba kA mukhya vajIra abajI bharaNazAlI sukha sAtA pUchane evaM vaMdana ke liye Aye the unhoMne gurudeva kI sauneyA se nava aMga pUjA karake eka lAkha kA aMga luchA kiyaa| aura aneka yAcaka vargoM dAna dekara saMtuSTa kiye / I pUjyapAda jagad gurudeva zrI madvijaya hIra sUrizvarajI mahArAja ke upadeza se tathA diye gaye muhurta meM jAmanagara ke zeTha (AdIzvara bhagavAna ke mandira kA zilAnyAsa zeTha zrI abajI bharaNazAlI ke hAtha se AcArya deva zrI madavijaya sena sUrijI mahArAja kI adhyakSatA meM kiyA gayA aura pratiSThA Apa ke paTTadhara AcArya deva zrI madvijaya deva sUrijI mahArAja ke kara kamaloM dvArA kI gaI / abajI bhaNazAlI ke vaMzaja nagara zeTha DAhyA kamalazI ke parivAra meM Aja bhI zeTha prajArAma bhAI Adi vizAla kuTumba vidyamAna hai / jaba unA meM jagad guru bImArI meM grasta ho gaye the taba bhI auSadha kA sevana nahIM kiyA / ina para zrI saMgha ne satyAgraha karake kahA ki agara Apa auSadhi nahIM leMge to hama loga Aja se anna pAnI tyAga kara deMge / aura stanapAna bhI mAtA bacce ko nahIM degI / isa prakAra aTala bhakti saMgha kI dekha kara gurudeva ne auSadha sevana karanA svIkAra kiyA / eka dina kA jikra hai ki gocarI meM khIcar3I lAye the gurudeva ne nako upayoga meM lI / thor3I dera ke bAda jaba usa bhakta ko mAlUma par3atI hai ki khIcar3I meM khArA adhika par3a gayA hai daur3atA huA upAzraya meM Akara ke kahatA hai ki gurudeva ! Aja galatI huI ki khocar3I For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir meM lUNa adhika par3a gyaa| isaliye jagad gurudeva ko nahIM vpraanaa| paraMtu jagad gurudeva to pahale vApara baiTha gaye the / itanI khArI khIcar3I hone para bhI gurudeva ne eka bhI zabda ziSya ko nahIM khaa| jivhA para kitanA gurudeva ne kAbU kara rakhA ? kahane kA tAtparya yaha hai ki rasa nIrasa jaisA taisA milatA, usase hI apanA nirvAha kara lete the| paraMtu kisI ko kahate nahIM ! isa para ziSya varga bahuta ghabarAye ki gurudeva kI tabiyata adhika bigar3a jaaygii| cintA karane lge| taba jagad gurudeva ne AzvAsana bhare zabdoM meM kahA ki cintA na kro| merA svAsthya isa se nahIM bigar3egA aura sudhregaa| uttarottara gurudeva kA zarIra jIrNa zIrNa hotA huA dekha kara zrI saMgha ne zrI vijayasena sUrijI ko sUcanA bheja dI ki Apa jaldI pdhaariye| kyoMki jagad gurudeva kA svAsthya dinAnudina adhika bigar3atA jA rahA hai| usa samaya vijayasena sUrijI lAhora se vihAra kara mahima nagara meM caumAsA ke uddeza se A rahe the itane meM unnA kA patra milA patra dvArA samAcAra jAnakara mahimanagara meM cAturmAsa na kara atizIghra calate hue pATaNa A pahu~ce ki cAturmAsa lAgU ho gayA jisase Apa vivaza hokara vahIM baiTha gaye, kintu ApakA mana gurubhakti meM calA gayA thA kevala yahAM para zarIra mAtra hI thA, ataeva Apake liye cAra mAsa nikAlanA cAra yuga sA ho gyaa| ___aba kramazaH paryuSaNa parva A gayA sUrijI kalpasUtra sunAne lage gurudeva kI kRpA se parva nirvighnapUrvaka nikala gayA, saMvatsarI ko paraspara khamata khAmaNA karake vijayasena sUrijI apane priya bhaktoM ko patra dene lage, jisameM eka patra akabara ke nAma se likha kara zrAvaka dvArA bhejaa| apane gurudeva ko sukha sAtA evaM vandanA ke liye eka zrAvaka manDalI bheja dii| For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 64 idhara sUrijI kA patra lekara zrAvaka akabara ke darabAra meM pahu~cA usa samaya akabara kI savArI ghUmane ke liye bAhara nikala rahI thI isaliye patra na dekara savArI ke pIche vaha bhI calane lagA / kucha dUra jAne para eka talAba meM machaliyoM kA zikAra karate hue eka manuSya ko akabara ne dekhate hI use bulA kara mIThe mIThe zabdoM meM samajhAne lagA he vatsa ! tujhe machalI Adi zikAroM kA bahuta zauka hai lekina niSkAraNa niraparAdhI jIva hiMsA se apanI AtmA ko tRpti karanA munAsiba nahIM hai / jIva prANImAtra meM samAna hai sukha duHkha kA anubhava saba prANiyoM ko apane jaisA hI huA karatA hai / astu ! yadi isa bAta para AsthA nahIM ho to niraparAdhI sAdhAraNa jIvoM kI hiMsA chor3a kara mere dehastha mAMsa se hI apanI lAlasA pUrti kiyA kara / dUsarI bAta paryuSaNa ke parva meM kisI prakAra kI jIva hiMsA karanA sakhta manA hai / yaha bAta jaga jAhira hai kyA tUne nahIM sunI hai ? I zikArI mana hI mana socane lagA ki prathama to maiM niyama bhaMga kA daMDI hU~ aura dUsarA madhura zabdoM se samajhA rahA hai isa para bhI agara maiMne zikAra nahIM chor3A to merA jaisA adhama dUsarA kauna hogA ? aisA vicAra kara usane kahA ki he jahAMpanA ! Apake hukma ko ullaMghana kara maiM kalaMka kA pAtra banA hU~ Apane apanA zarIra mere bhojana ke liye denA cAhA isase to maiM mRtaprAyaH ho gayA / vizeSa Apase na bola kara Aja se yaha pratijJA karatA hU~ ki mere jIvana meM kadApi jIva hiMsA nahIM karUMgA isa para bAdazAha dhanyavAda dekara Age bar3ha gaye / yahAM ke saba tRttAnta dekha sunakara AyA huA zrAvaka kSubda hokara rAjasavArI ke sAtha darabAra meM Akara patra najarAne kara kahane lagA hajUra ! yaha patra vijayasena sUrijI ne bhejA hai / akabara bAdazAha patra par3hakara jagad gurudeva kI hAlata kharAba samajha kara asIma ciMtA sAgara meM DUbe hue bahuta samaya taka mauna raha gaye aura jagad gurudeva ke darzanArtha jAne ke liye bhAvanA karane lage / For Private and Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 idhara unnA nagara meM jagadguru zrImadvijaya hIra sUrIzvarajI mahArAja apanA anta samaya jAna kara caurAsI lAkha jIvAyoniyoM ke sAtha kSamApana karate hue cAra zaraNA (arihaMta, siddha, sAdhu aura kevalI bhASita dharma) ko svIkAra karake apane maMDala ko evaM zraddhAlu zrAvakoM ko ekatrita karake aMtima upadeza dene lge| he zraddhAlu munigaNa! evaM bhakta zrAvakagaNa! aba thor3e hI samaya meM merI matyu hone vAlI hai isase mujhe cintA nahIM hai kyoMki maraNa kA bhaya nAza karane ke liye tIrthaGkara jaise mahApuruSa bhI samartha nahIM hue, kahA bhI hai ki titthayarA gaNa hArI, sukhabaINo cakki kesavA rAmA saMhariyA haya vihiNA, kA gaNaNA iyara logANa // 1 // jaba tIrthaGkara gaNadhara devatA cakravartI ke rAva rAma Adi sabhI isa prakAra mRtyu ko prApta hue haiM, taba itara logoM kA to kahanA hI kyA hai ? he bhavyAtman ! Apa logoM ko bhI apane apane saMyama kI ArAdhanA meM kisI prakAra kI cintA nahIM hai ki paTTadhara vijayasena sUri mere sthAna para maujUda hai| dhIra vIra gambhIra vaha AcArya tumhAre jaise paMDitoM dvArA mukhya kara sevanIya hai| sarvadA unakI AjJA pAlana karate hue paraspara prema bhAva se raha kara paramAtmA vIra ke zAsana kI unnati karane meM kaTibaddha rhnaa| isa para sAdhu aura zrAvaka donoM ne tathAstu kahate hue Apake vacanoM ko sAdara svIkAra kiyaa| isa prakAra sabako sAvadhAna karake paMca parameSThI kI sAkSI pUrvaka anazana karake mokSa sukha ko dene vAlA namaskAra mahA mantra kA dhyAna dharate hue mana vacana aura kAyA ke pavitra yogoM se Atma nindA ke sAtha prANI mAtra se maitrI bhAva bar3hAte hue jagad guru nibandha nAyaka saM0 1652 bhAdrapada zuklA ekAdazI guruvAra ke dina bhava sambandhI For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir audArika zarIra ko chor3a kara deva loka sidhAra gye| kevala jaina saMsAra meM hI nahIM balki sAre jagata meM zoka chA gyaa| "gurudeva kA comAsA" pATaNa 8 : khambhAta 7 : ahamadAbAda 6 : sirohI 2 : sAMcora 2 : abhirAmabAda 1 : AgarA 2 : phatahapura sIkarI 1 : kuNagiri 1: mahasANA 1 : sojItarA 1 : Amoda 1 : kAvI 1 : gaMdhAra 2: rAdhanapura 1: dillI 1 : lAhora 1 : mer3atA 1 : jAlora 1: stambhanatIthe 1: magazudAbAda 1 : ilAhAbAda 1 : mathurA 1 : mAlapurA 1 : nAgora 1 : sUrata 1 : AbU 1: phalodhI 1: rANakapura 1: nADalAI 1 : borasada 1 : pAlItANA 1 : unAdIva 1 : dUsare caumAse meM bhAdaravA zuda 11 ko svargavAsI hue| jagad gurudeva ke jIvana meM uparokta gAMvoM meM caumAsA hue aisA hIra sUri rAsa dvArA yahAM uddhRta kiyA hai parantu isa meM anukrama se nahIM hai / jaise thA vaise hI maiMne likhA hai ataH pAThaka ! dUsarA vicAra na kreN| Apake samIpastha ziSya manDala aura zrAvaka Adi mUrchAmaya hokara phUTa phUTakara rone lge| kucha dera ke bAda guru vacanAmRta kA smaraNa kara dhIratA dhAraNa karate hue zrAvaka gaNa saMgaThita hokara mRta zarIra ko caMdanAdi aneka prakAra ke sugandhita dravyoM se vilepana kara eka sundara vizAlA nAmaka zibikA meM baiThA kara agni saMskAra bhUmi para le jAkara ke candana zrIphala aura gau ghRta se dAha kriyA karane lage / zmazAna bhUmi se lauTa karake snAnottara upAzraya Akara zAnti kA pATha zravaNa pUrvaka apane apane ghara cale gye| sadanantara saba vApisa ikaTThe hokara zAsana nAyaka ke svarga gamana kA samAcAra patra tathA saMdeza dvArA gAmogAma bheje evaM vijayasena For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 67 sUrijI ke pAsa pATaNa nagara meM duHkhaprada samAcAra pahuMcA, ve patra par3hane lage to unakA evaM anuyAyiyoM kA hRdaya kampAyamAna hokara zoka sAgara meM DUba gayA, zokAtura paTTadhara senasUrijI sakheda gadgad vANI se bolane lage he gurudeva ! mujhe binA darzana diye hI Apa kahAM padhAra gaye ? zrApa mere mukuTAlaMkAra the, dayA sAgara kI sevA nimitta hI lAhaura se calA thA kintu abhAgyavaza darzana na pA sakA, Apane mere liye thor3A sA bhI vilamba nahIM kiyA mere mana kI bAta mana meM hI raha gaI, he mere bhagavAna! Apa jaise sUtradhAra ke binA hama loga kisa AdhAra para khar3e raheMge ? apanI Atma kathA kise sunAUMgA ? kisako gurudeva zabda se pukArUMgA ? kisakI AjJA mAlA pahanUMgA, he prabho ! aba Apa jaise divAkara ke binA mere hRdaya gagana meM kauna camakegA ? aura akabara jaise kaThora hRdaya ko kauna pighalAvegA ? gurudeva ke binA kauna upadezAmRta kI varSA karegA ? isa bhArata ke prANiyoM ko durAcAra se kauna bacAvegA / ahiMsA devI kI pUjA kauna kregaa| he guro ! Aja Apake paraloka sidhAra jAne se dhIratA kA kauna AdhAra hogA ? vinaya kA kauna zaraNa hogA ? satya Aja sacamuca mArA gayA, karuNA becArI aba kisakI zaraNa meM jAyagI ? zAnti ko kauna dhAraNa kara sakegA ? kSamA becArI phUTa phUTa kara ro rahI hai, saMyama kA sAthI kauna banegA ? he zAsana ziromaNe! Apa amara ajara ho gaye, kyoM ki asaMkhya jIvoM kI rakSA ke sAtha puNya tIrtha aura jajiyA Adi ke kara mocana karavAyA hai ApakI amara kIrtilatA jaba taka sUrya candra hai taba taka banI rhegii| ataeva savinaya prArthanA hai ki jo bhavya jIva Apako sacce hRdaya se pukAre unake liye manovAMchita phala kI pUrti karate rheN| idhara akabara ke pAsa meM bhI jagadguru ke dehAvasAna kA patra zrA pahu~cA, patra par3hate hI atyanta duHkhamaya hokara sAre rAjya meM har3a For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 68 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAla kI udghoSaNA karavA dI aura apane darabAra meM nAca gAna Adi saba banda karavA diyA, aura agni saMskAra ke liye caurAsI bIghA jamIna bheMTa kara saccI zraddhAnjali akabara ne dI / jisa rAtri meM hIrasUrijI svargavAsI hue usI rAtri kI cauthI pahara meM akabara ko svapna meM sAdhu veSa meM hI darzana dete haiM, kyoMki pahale akabara se mulAkAta ke samaya vacana diyA thA ki maiM devaloka meM jAUMgA to avazya tuma se milUMgA / svapna meM akabara ko kahate haiM ki maiM sudharmA nAmaka devaloka meM pArzvanAmaka vimAna meM gayA hU~ / akabara isa svapna kI sUcanA rAjasabhA meM karatA hai aura khuzIyAlI manAtA hai / hIrasUrijI kA antima agni saMskAra jahAM kiyA vahAM para usI rAtri meM devatA apUrva deva sambandhI nATaka karate haiM una kI dhvani nagara meM pahu~catI hai / nagara ke hajAroM loga dhvani ke anusAra kautuka dekhane jAte haiM to vAstavika rUpa meM nATaka dekha apane ghara lauTate haiM isa nATaka kI bAta cAroM dizAoM meM pavanavegavat phaila gaI aura usa dina se usa sthAna kI mahattA aura adhika bar3ha gaI / jisa rAtri meM nATaka huA usI rAtri ke prathama prahara meM 4 brAhmaNa nagara ke bAhara talAba kI taTa para jApa kara rahe the, usa samaya AkAza meM devatAoM ko paraspara bAtacIta karate hue, jAte dekha kAna lagA kara sunane lage | jaldI calo jaldI calo zrI horasUri kA mukha dekhane ke liye jaldI clo| isa taraha kI bAteM karate hue jA rahe the 1 brAhmaNoM ne isa ghaTanA ko sAre gAMva meM kaha sunAI aura idhara se bhI loga nATaka dekha Aye the| logoM meM harSa kA pArAvAra na rahA / na saMskAra kI jagaha para rahA huA bAMjha Ama bhI usa rAtri meM phalIbhUta ho gayA, saba logoM ne zrama kA phala khAyA, aura akabara For Private and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ke pAsa bhI Ama bheje / binA Rtu ke Ama phala pAkara bAdazAha asIma harSa meM DUba gayA aura usa Ama kI keriye akabara ke alAvA bhI una una dezoM meM bhejI gaI jahAM ki gurudeva ne pavitra caraNa kamala rakhe the / gurudeva to svarga meM jA baiThe parantu kIrtilatA pRthvItala para vizeSa rUpa se phaila gii| agni saMskAra kI jamIna para megha nAma pArikha ne lADakI nAmaka apanI bhAryA ke nAma se "lADakI stUpa" sundara manohara evaM vizAla banAkara gurudeva kI caraNa pAdukAeM sthApita kI / una pAdukA kI pUjA bhakti evaM darzana vaMdana karane ke liye hajAroM naranArI Ane lge| usa dina se lagA kara Aja dina paryanta darzanArtha Ate jAte haiN| yaha saba gurudeva ke nirmala cAritra kA prabhAva hai| agara Aja bhI pariNAma zuddhi se niraticAra pUrvaka cAritra pAlana kiyA jAya to devaloka sunizcita hI hai| vizeSa bAbu pATaNa stambhanatIrtha rAjanagara ahamadAbAda sUrata haidarAbAda AgarA 'mahuA mAlapura patana sAMgAnera jayapura Adi zaharoM meM hIra vihAra (hIra mandira) dekhA jAtA hai| isa mandira meM pratiSThita zAsana samrATa kI camatkArika pratimA kI zraddhA pUrvaka pUjA bhakti karane vAloM kA duHkha dAridra dUra ho jAtA hai aura vaha puruSa lakSmIpAtra evaM vijayI bana jAtA hai| vijayasena sUrijI sAdhu manDala aura zrAvaka samudAya kI udAsInatA ko dekhakara amiTa zoka ko agatyA miTAte hue bhavya jIvoM ko AzvAsana dene lage, cAturmAsa pUrNa hote hI zAsana kA sArA bhAra apane skaMdhoM para vahana karate hue bhAgyazAliyoM ko dharmopadeza dete hue bhUmanDala ko pAvana karane lage priya pAThaka ! vizvopakArI zAsana cUr3AmaNi sUri pUGa gava jagad guru deva jaise mahApuruSa Aja dina taka saMsAra meM hote to na For Private and Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAlUma kitanA upakAra karate ? yaha anirvacanIya hai, aMta meM savinaya yahI prArthanA hai ki chidrAnveSaNa ko parityAga karate hue guNa ke pakSapAtI hokara mahAvIra svAmI ke paramparAgata vijaya hIrasUri jI Adi mahApuruSoM se upadiSTa prApta vacana para aTala vizvAsa rakha kara apanI AtmA ko jJAna jyoti meM lavalIna karate hue avazya Atma kalyANa kareM / hameM socanA cAhiye ki jaba yavana jAti akabara bhI hIra vacanAmRta pAna karake sadaiva ke liye amara sA bana gayA to hamase kyA Alasya hai ? hama svayaM pUrva upArjita karmoM se pUta haiM evaM ucca zikhara kI sIr3hI para prArUr3ha haiN| __ maiM AzA rakhatA hU~ ki vartamAna svatantra bhArata ke anusAra Adhunika upadezaka zrAcArya evaM zikSaka zrAdi bhI mamatvapanAko miTA kara ahiMsopAsaka jagad gurudeva kA anukaraNa karate hue bhedabhAva ko bhI akSarazaH miTAte hue vAstavika unnati ke zikhara para cddh'eNge| anyathA bhArata kI unnati ke bajAya apanI AtmA kI bhI unnati AkAza kusuma ke jaisI parama asambhava hogii| iSTadeva hameM sadbuddhi pradAna kreN| tAki hama anupama sukha prApta kara skeN| OM zAntiH !!! jaya hIra ! ! ! zrI himAcalAntevAsimumukSu bhavyAnaMda vijaya-(vyAkaraNa sAhitya ratna) For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // vande zrI hIrajagad gurum // munirAja zrI darzana vijayajI (tripuTI) kRta jagad guru zAsana samrATa akabara pratibodhaka zrI madvijaya hIrasUrIzvarajI kI baDI pUjA prathama jala pUjA -:dohA :jaya jaya sumati jiNadajI, jaya supArzva jiNaMda / jaya jaya zrAdIzvara prabho, jaya jaya pArzvajiNaMda / / jaya sUri vAcaka muni, jina zAsana zaNagAra / jaya guru hIra sUrIzvarA, yuga pradhAna avatAra / 2 / jaya cAritra vijaya guru, caraNa meM zISa nmaay|| jaga guru kI pUjA racU, saba hI ko sukhadAya (3 / ( DhAla 1) ( tarja-pAso 2 AdIzvara bAbA, graho ikSu rasadAna) zrAvo Avo o pyAre sajjana, karo gurU guNa gAna ||tter|| mahAvIra ke pATa parampara, hue zrI yuga pradhAna / vacana siddha aura ugra tapasvI, jagaccandra sUri jANa Avo // 1 // jinake caraNa meM zISa jhukAve, meda pATa kA rANa / tapA tapA kahake bulAve, jaitrasiMha balavAna // 2 // zrI devendra sUrIzvara tyAgI, deva pUjya zrutavAna / karma grantha Adi zAstroM kA, kiyA jinane niramANa // 3 // dAdA sAheba dharma ghoSa sUri, tyAgI yuga pradhAna / mahAmaMtra vAdI va prabhAvika, hue dharma ke prANa // 4 // devapattana meM maMtra padoM se, sAgara ratna pradhAna / guru ke caraNoM meM ucchAle, ratna Dhera ko zrAna ||shaa For Private and Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 nirdhana pethaDa jinakI kRpA se, bane bar3A divAna / zAsana kA jhaMDA phaharAve, guru kRpA balavAna // 6 // jinake vacana se yakSa kapardI, chor3e mAMsa balidAna / sevaka hokara zatrujaya para, pAve apanA sthAna // 7 // jogaNiyoM ne kAramaNa kInA, cahA muniyoM kA prANa / unako pATe para cipaTA kara, diyA guru ne jJAna ||8|| guru ke kaMTha ko maMtra se bAMdhA, yu lI unase vANa / tapagaccha ko upadrava nahIM karanA, sthaMbhita kara ajJAna // 6 // eka yogI cUhe ke dvArA, kare gaccha ko parezAna / usake upadrava ko haTAyA, pAyA bahu sanmAna / / 10 / / rAta meM guru kA pATa uThAve, godharA zAkinI jANa / unase bhI taba muni rakSA kA, lInA vacana pramANa / / 11 / / sAMpa kATate kahA saMgha se, apanA bhaviSya jJAna / saMgha ne bhI vaha jar3I lagAI, hue guru sAvadhAna // 12 // bhasma graha kI avadhi hote, zAsana ke sultAna / AnaMda vimala guru jinhoM ko, name rAja sura trANa ||14|| kriyoddhAra se muni paMtha ko, uddhare yuga pradhAna / jJAna kRpA se dUra haTAve, kumati kA uphANa / / A // 14 // jesalamera mevAta moravI, vIramagAma maidAna / satya dharma kA jhaMDA gAr3A, dina dina bar3hate zAna / / A / / 15 / / maNibhadra sevA kare jinakI, vijaya dAna guru mAna / unake paTa prabhAvika sUri, hIra hIrAkI khANa // A // 16 / / ina guruoM kI kare AzAtanA, vaha jaga meM haivAna / bhakti nIra se caraNoM pUje, cAritra darzana jJAna || A // 17 // For Private and Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 103 kAvyam (vasaMta tilakA) hiMsAdi dUSaNa vinAza yuga pradhAna, zrImad jagad guru suhIra munIzvarANAm, utpatti mRtyu bhava du:kha nivAraNAya, bhaktyA praNamya vimalaM caraNaM yaje'haM / / 1 / / maMtra OM zrI sakala sUri pUraMdara jagad guru bhaTTAraka zrI hIra vijaya ramUri caraNebhyo jalaM samarpayAmi svAhA // 1 // dvitIya caMdana pUjA dohA vijayadAna sUri vicarate Aye pATaNapUra / upadeza se bhavi jIva ko, mArga batAte dhUra // 1 // guruvara kI sevA kare, mANibhadra mahAvIra / kare samRddhi gaccha meM, kATe saMgha kI pora / / 2 // isa samaya guru deva ko, huA ziSya kA lAbha / tapagaccha meM pratidina baDhe, dharmalAbha dhanalAbha // 3 // ( DhAla 2) (tarja-dhana dhana vo jaga meM naranAra ) dhana dhana vo jaga meM naranAra, jo gurudeva ke guNa ko gAve / Tera!! pAlanapura bhUmisAra, osavAla vaMza udAra / mahAjana ke ghara zrIkAra, pralhAdana pAsa kI pUjA racAve / / 1 / / dhana seThajI kuMrAzAha, nAthI devI zubha caah| cale jaina dharma kI rAha, dharma ke marma ko dila meM ThAve // 2 // For Private and Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 saMvata pandrahaso mAna, tiryAsI migasara jANa / hIrajI kA janma pramANa zAna zaukata jo kulakI baDhAve / / 3 / / zizu vaya meM hIra sapUta, paratikha jyU zArada pUta / bala buddhi se adbhUta, jJAna kSaya upazama ke hI prabhAve / / 4 / / paDikkamaNA prakaraNa DhAla, yoga zAstra va upadeza mAla / payannA cAra rasAla, paDhe guru ke bhI dilako lubhAve // 5 // hIrajI pATaNa meM Aya, nameM dAna sUri ke paay| sune vANi harSa bar3hAya, pAka dila saMyama raMga jamAve // 6 // pandraha se chayANaM kI sAla le dIkSA hIra sukumAla | bane hIra harSa muni bAla, nyAya Agama kA jJAna bar3hAve // 7 // saMvata solaso sAta, panyAsa hue vikhyAta / hue vAcaka saMvata ATha, pATa sUrikI dazameM pAve // 8 // hue pUjya sUrIzvara hIra, name subA rAja vjiir|| candana carcita gaMbhIra, dhIra cAritra sudarzana gAve / / 9 // kAvyam hisAdi maMtra OM zrI0 candanaM samarpayAmi svAhA / / 2 // tRtIya puSpa pUjA : dohA : hIra harSa hue sUri, huA ghara ghara Ananda / zAsana kI zobhA bar3hI, yaza phailA guNa kaMda / / 1 / / (DhAla 3) (tarja-kadamoM kI chAyA meM, prabhu ke paira pUjanA) hIra sUrIzvarajI, guru ke guNa gAIe // Tera // hIra munizvara; hIra sUrIzvara, akla mahimA re bhakti se phala pAIe // 1 // phatehapura meM upakeza ghara meM, hai tapa bhakti re For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 105 tapa se hI sukha pAIe / / hIra // 2 // satI ziromaNi sadguNi ramaNI / zrAvikA campA re chai mAsI tapa ThAiye / hIra // 3 // deva kRpA se guru kRpA se / tapa guNa bar3hate re __ kRpA ko vArI jaaie| hIra // 4 // huI tapasyA mokSa samasyA / AnaMda hetu re ucchava raMga cAhiye / hIra // 5 // tapa kI savArI jUlUsa bhaarii| bAjiMtra bAje re jaya nAre bhI milAie / hIra / / 6 / / akabara bole loka hai bhole| jhUThI tapasyA re campA ko kahe Aie / hIra / / 7 / / pUche campA se kina kI kRpA se| raujA manAye re saccA hI batalAiye / hIra / / 8 / / pArzva prabhu kI hIra guru kii| campA sunAve re kRpA kA phala pAiye / hIra // // kRpAlu nAmI hIrajI svAmI / ThAnA zAhIne re inase hI milanA cAhiye / hIra / / 10 / / guru carana meM bhakti sumana hai| cAritra darzana re karmoM kA gaDha DhAiye / hIra / / 11 / / kAvyam-hiMsAdi maMtra OM zrI0 puSpANi samarpayAmi svAhA // 3 // caturtha dhUpa pUjA : dohA: akabara dila meM ciMtave, bhArata kA sulatAna / bulAUM guru hIrajI, jainoM kA sulatAna / / 1 // For Private and Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 106 thAnasiMha zrosavAla ko, bole akabara zAha / bulAvo guru hIra ko, sudhare jIvana rAha // 2 // thAnasiMha kahe jahA~panAha, dUra hI hai gururaaj| akabara kahe para bhI unheM bulAvo maya sAja / / 3 / / ( DhAla 4) (tarja-zahIdoM ke khU kA asara dekha lenA) hIrasUri ko bulAnA par3egA, hama ko bhI darzana dilAnA pdd'egaa| dhana gurjara hai aise guru se, vahAM se guru ko bulAnA pdd'egaa| hIra / / 1 / / rAjA rANI darzana pAve, unakA hI darzana dilAnA pdd'egaa| hIra // 2 // nAma jApase duHkha viDAre, aile phakIra ko yahAM lAnA par3egA // hIra // 3 // vahIM se sahArA deve campA ko, usa oliyA se milAnA pdd'egaa| hIra // 4 // ghara duniyA ko dila se chor3e, ___ khudA kA bandA batAnA par3egA / / hIra // 5 // saba jIvoM kI rakSA cAhe, yahI kRpArasa pilAnA par3egA / / hIra / / 6 // tyAgI dhyAnI paNDita jJAnI, unhoM kA upadeza sunAnA pdd'egaa| hIra // 7 // saba majahaba se vAkipha sAhiba, unakA bhI majahaba sunAnA par3egA / / hIra // 8 // For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 107 terA guru hai, merA guru hai, ThekA bhI ho to tuDAnA par3egA | hIra // 9 // zAha akabara yoM bhAva batAve, hIre kA pAka khilAnA par3egA / / hIra // 10 // cAritra darzana guru caraNoM meM, dhyAna kA dhUpa jamAnA par3egA / / hIra // / 11 // kAvyam - hiMsAdi0 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMtra - OM zrI0 dhupaM samarpayAmi svAhA // 4 // -SME paMcama dIpaka pUjA -: dohA : aba akabara gujarAta meM, bheje modI kamAla | bolAve guru hIra ko, phatehapura khuzahAla // 1 // saMvata solaso cAlisA, Aye zrI guru hIra | bane guru upadeza se, dharmI akabara mIra // 2 // ( DhAla 5 ) ( tarja - ghaDI dhanya Aja kI saba ko, saba ko mubAraka ho ) isI duniyA meM hai rozana, "jagadguru" nAma tumhArA | Dhera | kaI ko dInI jina dIkSA, kaI ko jJAna kI bhikSA / kaI ko nIti kI zikSA, kaI kA kInA uddhArA || isI // 1 // laMkApati meghajI svAmI, aTThAisa ziSya sahagAmI / sUri celA bane nAmI, kare jIvana kA sudhArA || isI ||2|| kIr3I kA khyAla dilavAyA, ajA kA ilma batalAyA / muni kA mArga samajhAyA, saMzaya sultAna kA dArA || isI ||3|| For Private and Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 zAhI sammAna to pAyA, pustaka bhaMDAra bhI pAyA / bar3A zrA meM bulavAyA, akabara nAma se sArA || isI ||4|| tapagaccha dveSa diladhArA, kalyANa khaTacArA / usI kA garva utArA, sabhI ke duHkha ko TArA | isI ||5|| phatepura, AgarA, mathurA, zoripura, lAbha, mAlapurA / bhuvana prabhu ba sanUrA, mogala ke rAjya meM sArA || isI || 6 || kare koI guru pUjana, dIye hAthI hare ulajhana / kare vastrAdi se luchana, yatima yAcaka kA dila tthaaraa| isI // 7 // tIratha kA Teksa haTavAyA, jajiyA kara bhI haTavAyA / zatru jaya tIrtha phira pAyA, guru Adhina bane sArA || isI ||8|| akabara ne samajha lInA, bar3A pharamAna likha hukma sAlanA cha mahinA, yahI upakAra tumhArA // jagata para kInA upakArA, jagad guru Apa hai pyArA / akabara ne yUM uccArA, diyA viruda jayakArA || isI ||10|| guru upadeza ko pIkara, akabara kA hukma lekara / jitA zAha jI bane munivara, banA zAhI yati pyArA || isI // 11 // name sultAna AjamakhAna, sirohI devar3A sultAna | name pratApa Teka pradhAna, guNoM kA hai nahIM pArA || isI // 12 // dInA / isI ||6|| mugala samrATa darabArA, khulA zuru meM guru dvArA / pIche jinacandrasiMha pyArA, gaye senAdi guru sArA || isI || 13|| For Private and Personal Use Only guru cAritra sItArA, vimala darzana kA AdhArA / guru koI nahIM cArA, guru dIpaka se ujiyArA // isI // 14 // kAvyam-hiMsAdi binA maMtra - OM zrI0 dipakaM samarpayAmi svAhA // 5 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 101 SaSThI akSata pUjA -:dohA :jagad guru kare jagata meM, bhrAtR prema pracAra | ahiMsA ke upadeza se, ahiMsaka bane naranAra / / 1 / / (DhAla 6) ahiMsA kA DaMkA Alama meM, zrI jagad guru ne bjvaayaa| mahAvIra kA jhaMDA bhArata meM, zrI hIrasUri ne phaharAyA |tter|| mayarAnI roha nagara svAmI, zikAra ko choDe sukhakAmI / sultAna sirohI kA nAmI, unakA hiMsAdi chuTavAyA // 1 // akabara subaha meM khAtA thA, savA sera kalevA pAtA thaa| cir3iyoM kI jIbha maMgAtA thA, usa se unakA dila httvaayaa||2|| kaI pazu pakSI ko mArA thA, aura kaI para julma gujarA thA / akabara kA yaha nitya cArA thA, usake liye mAphI maMgavAyA ||3|| piMjara se pakSI chur3avAye, kaI kaidI ko bhI chur3avAye / kaI gaira insApha kA haTavAye, kaiyoM kA jIvana sulajhAyA // 4 // kAlA kAnUna thA jajiyA kara, janatA ko satAve duHkha dekr| akabara ko majahaba samajhAkara jajiyAkara pApa ko dhulavAyA // 5 // paryaSaNa bAraha dina pyAre, kisI jIva ko koI bhI nahIM mAre / akabara yuaAjJA pukAre, pharamAna patra guru ne pAyA // 6 // saMkrAnti ke ravi ke dina meM, navaroja mAsa Idake dina meM / suphiyAnamihira ke sabadina meM, jIvaghAta zAhIne rukavAyA // 7 // phira janma mAsa apanA sArA, jIvaghAta yuM chai mahinA TArA / cAritra sudarzana bhaya hArA, guru caraNa meM akSata pada pAyA | ___ kAvyam-hiMsAdi0 maMtra OM zrI akSatAna samarpayAmi svAhA / / 6 / / - For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamI naivedya pUjA .-: dohA :-- jagad guru ne jIvana meM, kInA tapa zrI kAra / tele bele saiMkar3oM, vrata bhI cAra hajAra // 1 // Ambila nIvI ekAsaNA, aura vividha tapa jAna / pratidina bAraha dravya kA, kare gurujI parimANa / / 2 / / kAusagga dhyAna abhigraha kare, pratimA bAra manAya / dazavaikAlika nitya jape, cAra kror3a sajjhAya // 3 / / paNDita ekasau sATha the, sAdhu kaI hjaar| eka sUri utrajjhAya ATha, yaha guru kA parivAra // 4 // ( DhAla 7) (tarja-kezariyA ne kaise jahAja tirAyA ?) jagadguru Aja amolakha pAyA, nara bhava sakala mnaayaa| jagad gurune jagata ke hita meM, jIvana sArA bitaayaa| Apake ziSya praziSyoM ne bhI, kInA kAma savAyA ||j01|| vAcaka zAnticandra gaNi ne, kRpAgrantha bnaayaa| sunakara zAhane apane jIvana meM, muradA nahIM daphanAyA j02|| kalyANamala ke kaSTa piMjara se, khaMbhAta saMgha ko chudd'aayaa| hamAya kA ilma batAyA, jambUvRtti banAyA ||j0 3|| bhAnucandra ne zAhI dvArA, vAcaka kA pada pAyA / zAhI ke putra ko jJAna bar3hAyA, tIratha paTTA pAyA |ja0 4 / / paTadhara sena sUri Alama meM, gauttama kalpa gavAyA / pATaNa rAjanagara khaMbhAta meM, para gacchI ko harAyA ||j05|| sUrata meM zrI bhUSaNadeva ko bAda meM dUra bhgaayaa| zAhI sabhA meM pAMca se bhaTa se, bAda meM jaya apanAyA ||j06|| For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir akabara se SaT jalpa ko pAyA, mRta dhana Adi httaayaa| savAI hIra kA viruda pAyA, paratikha puNya gavAyA ||j07|| akabara ke paNDita sabhyoM meM, jinakA nAma likhaayaa| vijaya sena bhANacandra amara hai, zAsana rAga savAyA ||j08|| aSTAvadhAnI naMdanavijayajI, siddhicandra gnniraayaa| viveka harSagaNI inhoMne, zAhI se dharma karAyA j06|| paDa paTTa dhara zrI devasUri ne, vAdI se jaya paayaa| sUradeva candra zrAdi devoM ne, guru kA mAna bar3hAyA ||j010|| viruda jahAMgIra mahAtapA yUsalIma zAha se paayaa| rANA jagatasiMha ne bhI dayA kA, cAra hukma likhavAyA ||j011|| vAcaka vinaya ne loka prakAza se, saccA paMtha btaayaa| yazovijayajI vAcaka guru ke, jJAna kA pAra na pAyA |j012|| kharatara pati jinacandra sUrine, jagaguru kA yaza gaayaa| pharamAna saptAha kI ahiMsA kA, akavarazAha se pAyA ||j013|| guru ke nAma se pAve dhana suta, yaza saubhAgya svaayaa| cAritra darzana guru caraNoM meM, bhAva naivedya dharAyA |j014|| kAvyam-hiMsAdi maMtra-OM zrI0 naivedya samarpayAmi svAhA / / 7 / / aSTamI phala pUjA dohA: solaso bAvana bhAdoM meM, sudI gyArasa kI rAta / gurujI svarga meM jA base, unA meM prakhyAta // 1 // agnidAha ke sthAna meM, phale bAMjha bhI Ama / dikhAve gamI mukuTa chor3a, akabara apane dhAma / / 2 / / For Private and Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 112 akabara se pAkara jamIna, lADakI kare vahAM stUpa / jo paratikha paracA pUre, name deva nara bhUpa // 3 // AbU pATaNa sthaMbhanA, rAjanagara jayakAra / sUrata haidrAbAda meM, bane zrI hIra vihAra // 4 // AgarA mahuvA mAlapura, paTaNA sAMgAnera / namuM pratimA stUpa pAdukA, jayapura Adi zahera / / 5 / / ( DhAla 8) (tarja-sarodA kahAM bhUla pAye ) Avo bhAI Avo, guru ke guNa gAro // Tera / / devI kahe devendra sUri ke, caraNa kamala meM jaao| bar3hatI unake gaccha kI hogI, kupatha meM mata jAo / gu0 1 // padmAvatI kahe tilaka sUri ke, ziSya ko stotra pddhaao| pratidina tapagacha bar3hatA rahegA, prabhasUri ! mata ghabarAo ||gu02|| maNibhadra kahe dAna sUri ko, vijaya dAna vrsaavo| kuzala karUMgA vijaya tapA kA, vijaya dhvaja pharakAvo / / gu0 3 // aise gaccha meM jagad guru, zrI hIra sUri ko gaavo| varSa ikkIsa hajAra calegA, vIra zAsana mana lAvo / gu0 4 // deza pradezoM meM kyoM choDo, guru caraNoM meM jAvo / saMgrAma sonI pethaDa sama hI, lakSmI ijjata pAvo / / gu05 / / jagad guru ke caraNa kamala meM, phala pUjA phala paavo| cAritra darzana jJAna nyAya se, jaya jaya nAda gajAvo / / gu06|| kAvyam-hiMsAdi0 maMtra-OM zrI0 phalaM samarpayAmi svAhA / / 8 / / For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 113 : kalaza: (rAga-baDhasa-aba to pAra bhaye hama sAdho) Aja to jagad guru guNa gAyA, Anada maMgala harSa savAyA vIra jagata guru pATa parampara, hue sUri gaNI munirAyA hue buddhi vijaya gaNi jinane, saMvegaraMgakA kalaza car3hAyA Apake Adima paTTa prabhAvaka, mukti vijaya gaNi zAsana rAyA Apake paTTa meM vijaya kamala suri, sthavira vinaya vijayajI gavAyA Apake ziSya zAsana dIpaka, zrI cAritra vijaya guru rAyA Adima jaina guru phUla sthApaka, jinake yaza kA pAra na pAyA Apake sevaka darzana jJAnI, nyAya ne jayapura meM guNa gAyA saMvat unnIsau sattANaM, jagat guru kA dina manAyA tapagaccha mandira meM jaga guru ke, caraNa kamala sabako sukha dAyA seve bhaMDArI kocarajI, coraDiyA pAlarecA suhAyA mhetA chAjaDa veda sacetI, DhaDaDhA golecchA sukhapAyA Dhaura gohelaDA bama chajalAnI, naulakhI siMghI va khIsarA bhAyA koThArI loDhA karaNAvaTa, bAphaNA paTanI zAha umAyA joharI harakhAvata poravAlI, zrI zrImAla hai bhakti raMgAyA saMgha ne mila kara bhAva savAyA, guru pUjana kA pATha paDhAyA zira namAyA jaya jaya pAyA, cAritra dazena nAda gajAyA dAdA sAhaba kI AratI AratI zrI gurudeva caraNa kI kumati nivAraNa sumati puraNa kI / / A0 // Tera / / pahelI AratI zrI gurudeva kI durita nivAraNa puNya karaNa kI / / a0 // 1 // dUsarI AratI dharama dharana kI azubha karamadala dUrI haraNa kI // prA0 // 2 // For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114 tIsarI AratI daza yati dharama kI tapa niramala uddhAra karaNa kI / / A0 // 3 // cauthI saMyama zrata dharama kI zuddha dayA rUpa dharama baradhaNa kI / / aa0||4|| pAMcamI sabhI sadguNa grahaNa kI dina dina jasa paratApa karaNa kI / / zrA0 // 5 // eha vidha AratI kIje gurudeva kI smaraNa karata bhavi pApa haraNa kI // zrA0 // 6 // zrI jagadguru sthApanA maMtra 1 AhvAhana maMtra- (AhvAhana mudrA karake bole) OM hro zrI aha yuga pradhAna bhaTTAraka zrI hIravijaya sUrizvara jagad guro ! atra avatara avatara svAhA / 2 sthApanA maMtra- (sthApanA mudrA karake bole) ___ OM hrI zrI zrI ahaM yugapradhAna bhaTTAraka zrI hIravijaya sUri jagad guro ! atra tiSTha tiSTha ThaH Tha tthHsvaahaa| sannidhi karaNamaMtra OM hrI zrI ahaM yugapradhAna bhaTTAraka zrI hIravijaya sUri jagad guro ! mama sannihito bhavabhava vaSaT svAhA / jagadguru ko aSTa prakArI pUjA kI sAmagrI 1paMcAmRta kalaza 5 dIpaka 2 kezara caMdana 6 akSata 3 phUla phUlamAlA 7 naivedya 4 dhUpa 8phala For Private and Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 115 jagad guru hIra gAyana naM0 1 ( tarja - aMkhiyA milAke ) bhArata jagAne jaina banAne, sUri phira AnA ho / Tera || ahiMsA kA tatva samajhAne, jaina dharma kA marma batAne, hIra guru ke paiyAM par3a jAyeMge, phira yUM kaheMge / / 1 / / hindu muslima jhagar3e bujhAne, phaile hue atyAcAra miTAne, hIra guru ke paiyAM par3a jAyeMge, phira yUM kaheMge // 2 // rAjAoM ko bodha dilAne, svarAjya kA jhaMDA phaharAne. hIra guru ke paiyAM par3a jAyeMge phira yUM kaheMge // 3 // inhIM guru ke pATa parampara, sohe guru zrI hita suhaMkara, hIra guru ke paiyAM par3a jAyeMge, phira yUM kaheMge // 4 // tasa pada paMkaja "himmata" kahatA, ziSya " bhavyAnaMda" dila meM dharatA, hIra guru ke paiyAM par3a jAyeMge, phira yUM kaheMge // 5 // gAyana naM0 2 (tarja - siddhAcalanA vAsI - ) sUri hIra ne sevo bhaviyA sukha jagad guru ko dila meM dhArA, zAsana vIra kA cAMda sitArA, For Private and Personal Use Only apAra // dera // ye guNoM ke bhaMDAra bhatriyA // 1 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 116 akabara ke siratAja kahalAye, cir3iyoM kA saMhAra miTAye, jaga meM ye avatAra bhaviyA / / 2 / / sUrIzvara bhArata ke netA, pistAlIza Agama ke vettA, ahiMsA dharma pracAra bhaviyA // 3 // tIrtho ke paTTe karavAye, zikSA dvArA kara haTavAye, kiyA bahuta upakAra bhaviyA // 4 // guru "himAcala' yU pharamAve, ziSya "bhavyAnanda" dila meM ThAve, hove jaya jaya kAra bhaviyA / / 5 / / gAyana naM0 3 (tarja-kAlI kambalI vAle-) jagad guru zrI hIra pyAre dharma dAtAra / Tera / svAmI sudharmA vIra gaNadhAro, tassa aTThAvana paTa pai bhArI, zAsana ke zrRMgAra pyAre // 1 // sarva siddhAMta ko maMthana karake, bhavya jIvoM kA saMzaya harake, __ kiyA sutatva pracAra pyAre / / 2 / / akabara ko hita zikSA dekara, samatA kA zuddha pATha par3hAkara, kiyA jagata upakAra pyAre / / 3 / / For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir akabara dvArA dayA palAI, bhArata meM saba phUTa miTAI, kiyA tIrtha uddhAra pyAre // 4 // akabara ko sanmArgI banAyA, rAjA aura rANA ko jhukAyA, atula zakti ke dhAra pyAre / / 5 / / RSi megha ko ziSya banAyA, jaina dharma kA mUla batAyA, ____bhavo bhava tAraNa hAra pyAre // 6 // zAstrArtha karane paNDita Ave, teja pratApa se hAra vo pAve, tyAgI sadA jayakAra pyAre / / 7 // sUri "himAcala' jaga samajhAve, jagadguru ke guNa ko gAve, pAve sukha apAra pyAre // 8 // do hajAra aru ATha ke varaSe, caumAsA bar3havAna meM haraNe, "bhavyAnanda'' guNa gAya pyAre !! 6 // jagada guru hIra sajjAya ( tarja-eka dina puNDarIka gaNadhara re lAla ) eka dina jaga guru parivaryA re lAla, ___ phatepura nagara majjhAra upakArI re, sAthe suziSya bahu bhalA re lAla, zama dama guNanA bhaMDAra jayakArI re // 1 // For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118 tapa japa saMyama sAdhatA re lAla, karane siddhi hajura sukhakArI re| zrAvikA campA Adare re lAla, tapa chamAsI rasAla gurudhArI re // 2 // nAme zrI hIra sohAmaNA re lAla, yuga pradhAna kahevAya manohArI re| caraNe bhUmi pAvana kare re lAla, dezanA amRta dhAra hitakArI re // 3 // suNI sajI svAgata kare re lAla, akabara khuziyAM manAya raMgadArI re| nagara meM jaya dhvani gujave re lAla, ghara ghara maMgala mAla naranArI re // 4 // rAjA rANA sahu name re lAla, praNa meM maMtrIzvara cittadhArI re| bIrabala subA sahu name re lAla, name abulaphajala madaTArI re // 5 // dezanA gurujInI suNI karI lAla, huA tattvanA jANa duHkhahArI re| pazu pakSI ne chor3IyA re lAla, chor3e kedI kuTeva guNadhArI re / / 6 / / zAhI dayA pAle sadA re lAla, likhe pharamAna chamAsa khuzIyAlI re| jaga guru pada Ape bhalo re lAla, aabara sabhA majhAra buddhizAlI re // 7 // For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 116 tyAgI vairAgI guNe bharyA re lAla, zAnta sudhArasa vela atisArI re| guNa samrATanA gavAtAM re lAla, pAve Rddhi vizAla atibhArI re // 8 // sUri "himAcala" "bhavya' ne re lAla, darazana do eka bAra manadhArI re / 'gumAnavijaya" dhyAve sadA re lAla, AnaMda maMgala mAla balihArI re // 6 // Gor STRO For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI hita vijaya jaina graMthamAlA kI prakAzita-pustakoM kA sUcI-patra 1. zrI pratikramaNa vidhi prakAza ... ... paM0 zrI hitavijaya 2. zrI hita stavanAvalI ... pra0 zrI gumAnavijayajI 3. stavana tathA zAradA pUjana vidhi / ... pra0 zrI gumAnavijayajI mumukSu bhavyAnanda vijaya dvArA viracita 4. bhavya gIta 22. dRSTirAga 5. bhavya bola samuccaya 23. ahamadAbAda zahara yAtrA 6.hita puSpa 24. cAra bAteM 7. zrI nAkor3A tIrtha stotraM 25. bhAgya kA khela 8. zrI nitya smaraNAdi strotra saM0 26. lAva merA DhokalA 6. anAnupUrvI 27. chelI sIkha 10. ghara baiThe muhUrta dekheM 28. jaina aura bauddha darzana para nibaMdha 11. paJcakkhANa paTa 26. DAkU kA jIvana palTA 12. paMcakalyANaka paTa 30. rUpasena 13. iriyAvahiyapaTa 31. AyatatvAdhikAra 14. jagad guru hIra nibaMdha 33. prabhAvika puruSo 16.vIza viharamAna jina paTa 34. dIpAvalI pUjana 17. hIra caritraM 35. mucchAlA mahAvIra nAma kyoM 18.hita vacana par3A? 20. haMsarAja vatsarAja caritraM 36. niyamAvalI 15. prAcIna jinendra guNamAlA sA0 jitendrazrIjI 16. tattvavettA mA0 pukharAja zarmA 21. gauttama vIra saMvAda mu0 lakSmIvijayajI 32. prAcIna vividha viSaya saMgraha sA0jitendra zrIjI prApti sthAna: zrI hita satka jJAna maMdira mu0 po0 ghANerAva (mAravAr3a) vAyA-phAlanA For Private and Personal Use Only