Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) - anusaMdhAna zrI hemacandrAcArya prAkRtabhASA ane jainasAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri (39 24 VIIIIIIIIIIIIMLAILA prAsAda prAsAda jaina muni dvArA citrita pothIcitra (juo A aMkamAM DhUMka noMdha) kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda 2007 ,
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusaMdhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya-viSayaka sampAdana, saMzodhana,mAhitI vagerenI patrikA 39)) sampAdakaH vijayazIlacandrasUri HDinimuTIM Tiwanp0000) zrIhemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 2007
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adya sampAdaka: DaoN. harivallabha bhAyANI sampAdaka: vijayazIlacandrasUri samparka: C/o. atula eca. kApaDiyA A- 9, jAgRti phleTsa, pAlaDI mahAvIra TAvara pAchaLa anusandhAna 39 prakAzakaH kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda amadAvAda- 380007 phona : (079) 26574981, (M) 9979852135 prAptisthAna: (1) A. zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAya mandira 12, bhagatabAga, jainanagara, navA zAradAmandira roDa, ANaMdajI kalyANajI peDhInI bAjumAM, amadAvAda - 380007 mudraka: mUlya: Rs. 80-00 (2) sarasvatI pustaka bhaNDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda- 380001 kriznA grAphiksa, kirITa harajIbhAI paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda- - 380013 (phona: 079- 27494393)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana vizvakhyAta bhAratIya purAtAttvika DaoN. hasamukhabhAI sAMkaLiyA sAthe, ane tyAra pachInA agraNI purAtattvavida DaoN. ra. nA. mahetA sAthe, jyAre paNa samparkamA AvavAnuM banyuM, tyAre eka muddo satata sAMbhaLavA maLyA karyo : "amAre to ThIkarAM-patharA kahe te ja mAnavAna; te sivAyanI, paramparAgata vAto ame na mAnIe." mane thatuM, ane huM dalIla paNa karato ja, ke "to vItelA zatakomAM je ghaTanAo kharekhara ghaTI gaI hoya, ane chatAM aneka kAraNosara sarjAtI rahelI uthalapAthalone kAraNe tenA purAvArUpa sAmagrI mAtra anupalabdha hoya, to zuM te ghaTanAone avAstavika-kAlpanika gaNIne ja cAlavAyU~ ? purAtAttvika ke aitihAsika gaNAvIe tevA sthUla-bhautika purAvA na jaDe, ane chatAM te bAbata paratve seMkaDo ke sahasro varSothI eka avicchinna paramparA cAlI AvatI hoya, to tene kevaLa apramANa gaNIne ja cAlavAnuM ?" jema e loko A dalIlano asvIkAra ja kare, ama emanI A dhAraNA paNa mArA gaLe na ja Utare. __ alabatta, paramparAgata dhAraNAono yathAvat svIkAra thAya, evo Agraha to koI vivekI na rAkhe. emAM saMzodhanane tathA kAMTa-chAMTane avakAza hoya ja, hovo ja ghaTe. savAla enA sadaMtara inkArano che. zuM amuka bAbato evI na hoya ke je kharekhara banI hovA chatAM, videzI-vidharmI AkramaNo, yuddho ane lUMTaphATa tathA kudarata-sarjita AsamAnI sulatAnIne kAraNe, te aMganAM purAvArUpa sAdhano nAza pAmyAM hoya ? mArA hisAbe, satyanI prApti, paramparA ane purAtattva/itihAsanA samanvayane AdhIna che. - zI.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA vA. zrIsakalacandragaNikRta : munimAlA saM. vijayazIlacandrasUri 1 SaDbhASAmaya zrIRSabhaprabhustavaH saM. muni kalyANakIrtivijaya 9 tapAgaccha gurvAvalI svAdhyAya .saM. upA. bhuvanacandra 20 zrIvAcaka sakalacandragaNi-viracita sattarabhedI pUjA - sastabakaH avalokana vijayazIlacandrasUri 24 u. zrIsakalacandragaNikRta sattarabhedI pUjA / sastabaka / saM. sAdhvI dIptiprajJAzrI 39 kavivara-zrIhemaratnapraNIto bhAvapradIpa: ma. vinayasAgara 76 TraMka noMdha vijayazIlacandrasUri 93 vihaMgAvalokana upA. bhuvanacandra 94 navAM prakAzano
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 vA. zrIsakalacandragaNikRta munimAlA saM. vijayazIlacandrasUri sa. 1 tapagacchapati vijayadAnasUrigurunA ziSya upAdhyAya sakalacandragaNinI A eka bhaktipradhAna laghu racanA che : munimAlA, prAkRtamA 'muNimAla'. 50 gAthAnI A racanA taddana sarala prAkRta-mahArASTrI prAkRtamAM gAthAbaddha che. AmAM kartAe purAtana tapasvI, tyAgI, saMyamI, mokSagAmI evA aneka munirAjonAM nAmonuM smaraNa karatAM jaIne temane vandanA karI che. hRdayanI bhaktibhAvanAnuM ja prAdhAnya hoIne A nAmasmaraNamAM koI krama-vyavasthA nathI. A to kavituM bhakta haiyuM bhAvavibhora banIne mahApuruSone yAda karavAmAM lIna banyuM hoya ane te kSaNe jema jema nAmo yAda AvatAM jAya tema tema gAthAmAM guMthAtAM-vaNAtAMvarNavAtAM jAya. aTale AmAM kAlano ke bIjI koI rItano paNa kama na jaLavAto hoya to te phariyAdano viSaya nathI banato. prathama gAthAmAM munipade pratiSThita evA munionI mAlAnuM smaraNa karavAnI pratijJA karIne, 2 thI 8 gAthAomAM RSabhadeva, temanA bharatarAjA Adi so putro, pautro, gaNadharo, AdarzabhuvanamAM jJAnaprApta karanAra 8 rAjAo tathA siddhi ane sarvArthasiddha devavimAnane varanArA asaMkhya munione smarela che. gA. 9mAM sagarAdi cakravartI rAja-munionu, 10mAM sudarzana zeTha-muninu, 11mAM 8 baladevonuM, 12mAM balarAmarnu, mallinAthajinanA 6 rAja-mitro, 13mAM viSNukumAranuM tathA skandhakasUrinA 499 ziSyo, 14mAM kArtika zeTha tathA temanI sAthe dIkSita 8 hajAra vaNikputronuM temaja sukozala ane kIrtidhara munionu, 15 mAM kaSNanA mokSagAmI putro tathA akSobha, sAgaracandra, rathanemi, neminAthanu, 16mAM jAli-mayAli-uvayAli-puruSasena-vAriSeNa-pradyumna-zAmbaaniruddha-satyanemi-dRDhaneminu, 17mAM zatrujaya parvata para siddha thanArA 6 devakIputro, ane gajasukumAla(kRSNaputra)nuM, 18mAM DhaMDhaNaRSi, thAvaccAputra tathA tenA hajAra sAdhuo, zuka muninu, 19mAM 500 muniyukta zelagAcArya tathA sAgara ane sAraNa (?)muni ane nAradamuM, 20-21mAM neminAtha-tIrthamA dIkSita
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 nAradAdi 20nuM temaja pArzvanAthanA tIrthamAM 15 ane mahAvIrajinanA tIrthamAM 10 pratyekabuddhonuM ke jemaNe 45 RSibhASita adhyayanonuM pratipAdana-kathana karelu tenuM, 22mAM damadantamuni, kubjavAraka (baladevaputra) muni, pAMca pANDava tathA kezIkumAranuM, 23mAM kAlika tathA mekhali sthavira tathA AnandarakSitanuM temaja pArkhApatya kAzyapa muninu, 24mAM eka rAjarSinu, je dIkSA laI maraNa pAmI sarvArthasiddha vimAne gayA che tenu, smaraNa kayuM che. ___gA. 25-26mAM vIrajinanA indrabhUti Adi 11 gaNadharonuM, 27mAM vIrajinanA pUrva pitA-mAtA RSabhadatta-devAnandAnu, 28mAM 4 pratyekabuddhonuM tathA prasannacandra RSimuM, 29mAM valkalacIrI, aimutta, kSullakakumAra, arjunamAlI, lohArya tathA dRDhaprahArInu, 30mAM kUragaDu tathA 4 tapasvI sAdhuonuM ane gautamasvAmInA sobatI 1500 tApasa sAdhuo, 31mAM zivarAjarSi, dazArNabhadra, nandiSeNa, metArya, ilAputra, cilAtIputranu, 32mAM mRgAputra, bahupiNDika evA indranAga kevalI, dharmaruci, tetaliputra tathA subuddhimuM, 33mAM subuddhinA vacane bodha pAmela jitazatru, tathA pratimAnA darzanathI bodha pAmela ArdrakumAranu, 34mAM peDhAlaputra, sudarzana, gAMgeya, jinapAlita, dharmarucirnu, 35mAM jinadeva, kapila, iSukArarAjA vagere 6 sAdhako (isuyArijjaM, uttarajjhayaNe), saMjayarAjarSi, kSatriyamuni, harikezI muni, 36mAM zIlakasUri tathA temanA kevalajJAnI bhANejo, subAhukumAra ane 9 munivaro, 37mAM roha, piMgala, skandhaka, tiSya, kurudatta, abhayakumAra ane meghakumAra, 38mAM halla-vihalla, sarvAnubhUti-sunakSatra, siMha aNagAra tathA dhanya-zAlibhadranu, 39mAM antima rAjarSi udAyana ke jene vItabhaya pattanamAM vIrajine svayaM dIkSA ApelI tenu, 40mAM jambUsvAmI, prabhava, zayyaMbhava, yazobhadra, sambhUtavijaya tathA bhadrabAhunu, 41-42mAM bhadrabAhunA cAra ziSyo ke jemaNe rAjagRhImAM rAtrinA cAra pahoramAM potAnuM kArya sAdhelu : eke siMhaguphAmAM rahIne, bIjAe dRSTiviSa sarpanA rAphaDe rahIne, jIjAe kUvAnA thALe UbhA rahIne ane cothAe kozA-vezyAnA ghera rahIne (sthUlabhadra), tenu, 43mAM sampratirAjAnA guru suhastI tathA Arya mahAgiri ane panavaNAsUtranirmAtA zyAmArya tathA avantIsukumAlanu, 44mAM kAlakAcArya, Aryasamudra, siMhagiri, dhanagiri, samita, vajra, arhaddatta, 45mAM vajrasena, durbalikA puSyamitra,
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 AryarakSita,vandhya (vindhya) tathA skandilasUrinu, 46mAM devadhigaNituM tathA tapavaMta, jinazAsananA bhUSaNa hoya evA tamAma gaNi-AcAryo- smaraNa karyu che. 47mAM aDhI dvIpanA jinone vandana che. 48mAM A kALanA chellA thanAra AcArya duppasahasUrine vandana karIne candanabAlAdi zramaNIgaNane saMkalita vandanA karI che. 49mAM sImandharajina ane temanA gaNadhara tathA labdhisampanna munione vandana karIne kartA potAnA gurunu tathA potAnuM nAma nirdeze che. gA. 50mAM munimAlA te munionA nAmarUpI mantranI mAlA hovAnuM jaNAvIne tenuM mAhAtmya varNavI racanA pUrNa kare che. aitihAsika kahI zakAya tevI keTalIka vAto AmAMthI jaDe che te Ama che : 1. Aje 'isibhAsiyAI' (RSibhASita) nA nAme alaga alaga RSionAM subhASito ke upadezonA saMgraharUpa je Agamagrantha prApta thAya che, te neminAtha bhagavAnanA nArada vagere 20, pArzvanAthanA 15 tathA mahAvIrasvAmInA 10- ema kula 45 pratyekabuddha sAdhuonA upadezonA saMkalanarUpa che (gA. 20). A RSionAM nAmo tathA keTalAMka vacano vartamAna pracalita paramparAnA sandarbhamAM vilakSaNa jaNAya tevAM che. A pratyeka RSine te granthamA 'arhat' tarIke oLakhAvela che. sAra eTalo ke te tamAma jaina sAdhako hatA; teo mAtra mahAvIranI paramparAnA ja na hotAM temanA purogAmI be tIrthaMkaronI paramparAmAMnA paNa hatA. 2. vIrasvAmInA 11 gaNadharo paikI cothA 'vyakta' ne ahIM 'viutta' nAme tathA 'mauryaputra'ne ahIM 'morIsuta' nAme varNavAyA che (gA.25). to 'karakaNDu' nAme prakhyAta rAjaSine ahIM 'varakuNDa' muninA nAme oLakhAvyA che. prasiddha che ke 'karakaNDu' e temanuM upanAma hatuM. (gA. 28). 3. pracalita kathAnusAra sthUlabhadrAdi 4 munio sambhUtavijayasUrinA ziSyo hovAnuM samajAya che, jyAre ahIM teone A. bhadrabAhunA ziSya gaNAvyA che. vaLI, 'caUhiM rayaNijAmehiM' e pada dvArA, te cAre munio, eka ja rAtrinA 4 praharomAM, kramazaH, kAladharma pAmyA hovAno saMketa paNa prApta thAya che. (gA. 41-42). A racanAnI, sambhavataH 17mA zatakamAM lakhAyelI, 3 patronI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 hastapratinI jheroksa nakala mAMDavI - kacchanA zrIkharataragaccha saMghanA granthabhaNDAramAthI prApta thaI che, tenA AdhAre A sampAdana karela che. prati jarA azuddha che. paDimAtrAmAM lekhana che. nakala ApavA badala te saMghanA pramukha haranIzabhAIno AbhArI chu. munimAlA 11211 mahopAdhyAya zrIsakalacandragaNigurubhyo namaH || vaMdia siddhasamiddhaM paNaTukammariujUhaM / paramiTThapaMcamapae Thia muNimAlaM vicitemi vaMde paDhamanariMdaM paDhamamuNidaM [ca] paDhamajiNacaMdaM / jagasuhasuratarukaMdaM risahaM bhuvaNammi kayabhaddaM bharahassa putta - nattua - muNivasahasae sae ya samaraMto / hie namAmi bharahaM dasahiM sahassehiM samameaM // 3 // // 2 // baMbhIsuMdaribuddhaM bAhubali taha jugAiputtANaM / aTThAvaNINaM kevalanANINa vaMdAmi // 4 // 11411 bharahassa paDhamaputtaM AiccajasaM namAmi kevaliNo (NaM) / taha AsabalamuNidaM balabhaddaM vasubalaM vaMde tatto mahAbalaM taha amiabalaM muNisubhaddakevaliNaM / sAgarabhaddamuNidaM vaMdei (mi?)a aTTha kevaliNo // 6 // anne risahajiNassa ya titthe gaNaharasuladdhipattANaM / aisaiaNagArINaM AyariyANaM ca taha vaMde evamasaMkhamuNide siddhANuttaravimANasuhapatte / jAvajiajia (Na) muNidaM gaNaharamuNisaMjuaM vaMde // 8 // sagaraM maghavaM muNivaM saNakumAraM ca saMti- kuMthajiNaM / vaMdAmi aramuNidaM paumaM hariseNa jayaseNaM // 9 // 11611
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 vimalajiNatitthadikkhaM mahAbalaM muNivaraM ca vaMdAmi / taM ca puNovi sudaMsaNa-siTThimuNi vIrajiNasIsaM // 10 // ayalaM vijayaM bhadaM vaMde suppabha sudaMsaNaM siddhaM / ANaMdanaMdaNaM cia paumaM ia aTTha baladeve // 11 // rAmaM surattapattaM nikkhaMtaM rAyachakkamavi vaMde / jaM mallijiNasamIve taM mallijiNaM saparivAraM // 12 // siddhaM viNNukumAraM khaMdhagasIse namAmi je siddhe / egUNe paMcasae muNivasahe vijiauvasagge // 13 / / negama aTThasahasse saha ghittUNaM ca kattio siTThI / pavvaio taM vaMde sukosalaM taha ya kittidharaM // 14|| kinhAssa) sue siddhe aTTha ya akkhoha-sAgarappamuhe / taha rahanemi vaMde vaMde nemi saparia(vA)raM // 15 // jAli-mayAli-uvayAli-purisaseNe a vAriseNe a / pajjuna-saMba-aniruddha-saccanemI a daDhanemI // 16 / / sittuMjayammi siddhe devaiputtA ya siddhimaNupattA / / te vaMdiUNa sirasA gayasukumAlaM namasAmi // 17 // DhaMDhaNamuNiM ca vaMde thAvaccAputtayaM sahasseNaM / purisANaM saMjuttaM sugamaNagAraM ca taha vaMde // 18 // paMcasayasAhujuttaM siddhaM vaMde a selagAyariyaM / sAgara-sAraNamuNiNo ka(va?)cchallaM nArayaM vaMde // 19 // nArayarisipAmukkhe vIsaM sirineminAhatitthammi / pannarasa pAsatitthe dasa sirivIrassa titthammi // 20 // patteabuddhasAhU namimo je bhAsiuM sivaM pattA / paNacAlIsaM risibhAsiAI ajjhayaNapavarAI // 21 // vaMde damayaMtamuNiM baladevasuaM ca kujjavArayayaM / paMca ya paMDavamuNiNo saparikara kesikumaragaNi // 22 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 // 24 // kAliamehalitheraM ANaMdarakkhiaM taiaM (?) / taha kAsavayaM vaMde pAsAvaccijjamuNipavaraM // 23 / / sirio..... rAyA nikkhaMto pAliUNa varacaraNaM / savvaTuM jo patto rAyarisiM taM ca vaMdAmi vIrassa iMdabhUiM tahaggibhUaM ca vAubhUI ca / muNiva viutta-suhamme maMDia-morIsue vaMde // 25 / / vaMde akaMpiaM puNa gaNahAri ayalabhAyaraM ceva / meajjaM ca pabhAsaM vIrassa[ya] savvamuNivaMsaM // 26 / / vIrajiNapuvvapiaro devANaMdA ya usabhadatto a| siddhisuhaM saMpatte tesiM vaMdAmi tiviheNaM // 27 // varakuMDamuNiM dumuhaM, narmi ca vaMdAmi niggaI(iM) sugaI / patteabuddhamuNiNo pasannacaMdaM ca rAyarisiM // 28|| vaMde vakkalacIriM aimuttarisiM[cAkhuDDagaM kumaraM / ajjuNamAlAgAraM lohajja daDhappahAriM ca // 29 // vaMdAmi kUragaDuaM cauro khavage a tAvase muNiNo / goamadaMsaNabuddhe dasapaMcasae a vaMdAmi vaMde sivarAyarisiM dasannabhadaM ca naMdiseNamuNiM / meajjamilAputtaM cilAiputtaM namasAmi // 31 / / vaMdAmi miAputtaM bahupiMDia iMdanAgakevaliNaM / jAisaraM dhammaruiM tealiputtaM subuddhiM ca jiasattuM paDibuddhaM subuddhivayaNeNa jaM ca taM vaMde / paDimAdasaNabuddhaM taM vaMde addakumaraM ca // 33 // peDhAlaputtayaM taha vaMde a sudaMsaNaM mahAsattaM / gaMgeaM jiNapAlaya dhammaruiM pattasavvaTuM jiNadevaM kapilamuNiM isuAranivAisAhuchakkaM ca / saMjayarAyarisiM nama-khattiamuNivaM ca harikesi // 35 / / // 30 // // 32 // // 34 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 // 41 // vaMde sIlayasUriM taha tassa ya bhAiNijjakevaliNo / vaMde subAhukumaraM tayavva taha nava ya varamuNiNo // 36 // rohaM ca piMgalamuNiM khaMdhagamavi tIsayaM ca kurudattaM / abhayakumAramuNidaM mehakumAraM ca vaMdAmi // 37 // vaMde hallavihallaM sAhuM savvANubhUinakkhatte / sIhaM aNagAraM taha dhannamuNiM sAlibhadaM ca // 38|| caMpAu vIabhae gaMtuM vIreNa dikkhio jo u / vaMde paramapayatthaM udAyaNaM caramarAyarisiM // 39 // vaMde jaMbUsAmiM pabhavaM sijjaMbhavaM ca jasabhadaM / saMbhUavijaya(yaM) bhadda-bAhu suakevalAbhogaM // 40 // egaM guhAi hariNo bIaM diTThi(TThI)visassa sappassa / / taiaM ca kUvaphalae kosaghare thUlabhadaM ca // 41 // cauro sIse siribhaddabAhuNo caUhiM rayaNijAmehiM / rAyagihe sIeNaM niakajjakare namasAmi // 42 // saMpaGguruM suhatthi ajjamahAgirigaNiM ca vaMdAmi / pannavaNAsAmejjaM vaMde a avaMtisukumAlaM // 43 // vaMde kAligasUriM ajjasamudaM ca sIhagirisUriM / dhaNagiri samiaM vayaraM vaMde taha arihadinnaguruM // 44|| vaMdAmi vayaraseNi(Na) dubbaliApUsamittaAyariaM / sUriM ca ajjarakkhia vaMjjhaM taha khaMdilAyariaM // 45 / / devaDDikhamAsamaNA-dia muNiguNagaNehiM je gaNiNo / vaMde tavAdhaNa]dhaNiNo jiNasAsaNabhUsaNe muNiNo // 46 / / "pukkharavaradIvaDDhe dhAyaisaMDe a jaMbudIve a / bharaheravayavidehe dhammAigare namasAmi" ussappiNIi carimaM duppasahagaNaharaM ca vaMdAmi / ee anne a tahA caMdaNabAlAi samaNIo // 48 / / // 47 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 sImaMdharajiNagaNahara, AmosahiAiladdhisiddhijue / sirivijayadANasIso vaMdai te sayalacaMdamuNI // 49 // muNiNAmamaMtamAlaM sivayaM samarei. jo sayAkAlaM / so pAvaI visAlaM puNNaM pAvakkhae mUlaM // 50 // iti zrImunimAlA sampUrNA // zubhaM bhavatu //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 SaDbhASAmaya zrIRSabhaprabhustavaH saM. muni kalyANakIrtivijaya 1-4 AryA AryA AryA zrIRSabhaprabhustava e zrIRSabhadevabhagavAnanI, 40 zlokomA patharAyelI eka sundara stutimaya racanA che. temAM saMskRta, samasaMskRta tathA prAkRtanI cha bhASAo, ema kula ATha bhASAomAM vividha alaGkAro tathA vyAkaraNanA prayogo dvArA zrIRSabhadeva bhagavAnanI atyanta bhAvavAhI stuti karavAmAM AvI che. bhASAomAM stutiono krama A pramANe che : bhASA stutinA zloko saMskRta prAkRta 5-8 mAgadhI 9-12 AryA paizAcikI 13-16 AryA . cUlikA paizAcikI 17-20 zaurasenI 21-24 AryA samasaMskRta-prAkRta 25-28 apabhraMza 29-37 dodhaka 38mA zlokamAM to kavie potAnI saghaLI pratibhA kAme lagADIne kamAla karI dIdhI che. A zloka ATheya bhASAmAM racyo che. temAM dareka bhASAmAM te te caraNanA artho alaga alaga thAya che. prathama caraNa saMskRta, samasaMskRta-prAkRta, prAkRta chandadvitIya caraNa paizAcikI, cUlikApaizAcikI zArdUlavikrIDita tRtIya caraNa mAgadhI, zaurasenI caturtha caraNa apabhraMza 39 mA zlokamAM saMskRtabhASAmAM cakrabandha banAvyo che, jemAM kavie potAnuM nAma paNa garbhita rIte mUkI dIdhuM che. ahIM paNa chanda zArdUlavikrIDita che. 40 mA zlokamAM kavie A stotranI mahattA batAvI upasaMhAra karyo AryA che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 anusandhAna 39 che. chanda mAlinI che. A stavamAM kavie kAvyazaktinI sAthe sAthe alaGkArazAstra tathA vyAkaraNanA jJAnano paNa saphaLa viniyoga ko che. temAM paNa prAkRtanI pAMca bhASAo-mAgadhI, paizAcikI, cUlikA paizAcikI, zaurasenI tathA apabhraMza-mAM racelI stutiomAM to teo jANe vyAkaraNanA utsargo tathA apavAdonAM udAharaNo ApatAM hoya te rIte prayogo kare che. jemake : (1) mAgadhIbhASAmAM kSa no zka (ka ) thAya che, paraMtu prekSa tathA cakSu dhAtunA kSa no ska thAya che. A traNeya prayogo kavie 10mA zlokamAM karyA che. (2) zaurasenI bhASAmAM dhAtu pachI AvelA ktvA-pratyayano iya tathA dUNa Adeza thAya che. paNa kR tathA gam dhAtu pachI Avela ktvA-pratyayano DaDua Adeza thAya che. A traNeya prayogo kavie 22mA zlokamAM karyA che. A ja rIte bIjA paNa aneka prayogo bIjI bhASAomAM kavie karyA che je vyAkaraNanA abhyAsIone ruce tevA che. A sAthe, je alaGkAro zRGgAra athavA vIra rasanA varNana vakhate vaparAtA hoya tevA alaGkArono paNa kavie bhaktirasamAM bharapeTa upayoga karela che. kavie arthAntaranyAsa, nidarzana, utprekSA, upamA, virodhAbhAsa, vyAjastuti va. arthAlaGkAro tathA zleSa, anuprAsa, cakrabandhAdi zabdAlaGkArono upayoga karyo che. (juo zloko - 2, 3, 4, 6, 7-8, 13, 18, 22, 29, 39 vagere.) Ama, A zrIRSabhaprabhu stava eka zreSTha kAvyaracanA che. kartA : A stavanA kartAe potAnA nAmano ullekha garbhita rIte 39mA zlokamAM ko che. temAM cothA caraNamAM ratnAjJAna0 (ratnajJAna) evaM pada Ave che, tenA uparathI evI aTakaLa karI che ke kavi- nAma jJAnaratna hovU joie, je nirvivAdapaNe jaina muni ja che. ane A pratimAM bIjI be kRtio kharataragacchIya munionI che te jotAM A muni paNa kharataragacchIya ja haze, ema mAnI zakAya.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 avacUrNi : A stavanAM viSama padono saraLa artha (saMskRta bhASAmA) avacUrNirUpe ApavAmAM Avyo che, jenA lIdhe zlokono padaccheda karavAmAM tathA artha samajavAmAM ghaNI saraLatA rahe che. sAthe sAthe keTaleka ThekANe vyAkaraNanAM sUtro paNa te te prayogone anusAre ApavAmAM AvyA che. jo ke, keTalAka viSama sthAno avacUrNikAre najaraaMdAja paNa karyA che, jenA kAraNe amuka sthAno sandigdha rahyAM che. avacUrNikAra : A avacUrNinA kartA tapagacchIya muni mativijaya che evaM tenA cheDe Apela puSpikAthI jaNAya che. pratiparicaya: A prati kayA jJAnabhaNDAranI che te jANI zakAyuM nathI. prati paMcapAThI che jemAM vacce stava tathA cAre bAjue avacUrNi che. A pratimAM A stava sivAyanI bIjI paNa traNa kRtio che : 1. zrIjinaprabhasUriracita zrIneminAtha kriyAgupta stava, 2. padmanandimuni - racita yamakabaddha zrIpArzvajinastava, tathA 3. zrI somasundara ( sUri) racita yamakabaddha zrIpArzvajinastava. AmAMnAM banne pArzvajinastava avacUrNi / vRtti sahita che. pratimAM akSaro spaSTa - svaccha che. lekhanamAM azuddhio che. padmanandimuniracita pArzvajinastavanI avacUrimAM teno racanA saMvat 1779 Apyo che uparathI A pratino lekhanakAla 18mo saiko anumAnI zakAya che. // 60 // 11 // zrIRSabhaprabhustavaH SaDbhASAmayaH niravadhiruciraMjJAnaM doSatreyavijayinaM satAM dhyeyam / jagadavaeNbodhanibandhana - mAdijinendraM nevImi mudA // 1 // avacUrNi: 1. jJAnAtizayaH / 2. rAgadveSamoharUpam, apAyApagamAtizayaH / 3. pUjAtizaya: / 4. vacanAtizayaH / 5 Nuk stutau Nuvu-ru-stubhya It, pra. I //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 ava0 ava0 ava0 ava0 kastava 'mitidviSo'laM vadituM parito guNAn gurunibho'pi / culukaiH pramimAsati vA ka iva jalaM caramanIranidheH // 2 // 1. mAnavairiNaH =pramANarahitAnityarthaH // tadapi tvadbhaktirasa-prataralito. vacmi tAvakaguNANum / rcApalanunno'sphara sphu )Tamapi lapaJ zizurvA nirapavAdaH // 3 // 1. cApalapreritaH / 2. bhavati [iti shessH]|| jJAnapradIpajamiva snigdhAJjanamupaihitaM caraNalakSyA / saddhyAnadRgaJjitaye cikuracayaste'sayo ruruce // 4 // saMskRta bhaassaa|| 1. Dhaukitam || tamakasiNasappakhayamora ! moraullAha te 'kilimaMti / tuha sAsaNA 'pidhaM je kuNaMti vivihe tavakilese // 5 // 1. moraullA mudhArthe / 2. te klAmyanti / 3. pidhaM = pRthak // tajjia kallANasiriM devaM kallANasirivilAsagihaM / tuha vaMde dehamahaM vilasiramohaM pi hayamohaM // 6 // 1. kalyANaM = svarNam / 2. mohaM pi = mayUkhamapi // tuha muharaNNA sayalA-raviMdalacchImaraTTaphusaNeNaM / jaM vijio himarassI niakaMtI( ti )nivi( va )hasuhaDehiM // 7 // 1. tava mukhacandreNa / 2. maraTTo dezIbhASayA'haGkAraH // asaI tamabhibhavabharaM sahiuM sahiuM pahU ! sasaMko so / duggaM khu rayai ghaNaparihidaMbhao parinisehaTThA // 8 // yugmam ||praakRtm // 1. asaI-taM pUrvagAthoktamabhibhavabharaM smRtvA he prabho ! / 2. zazAGkaH / 3. pariniSedhArthaM = svArimukhacandranivAraNAya, anyo'pi yaH sazaGko bhavati sa durgaM racayati // tuha zustidabhAvastaM gadapatre 'zamayapathamavaJjate / ciNakumadalazkazavaze mizcadisTI padedi bhave // 9 // 1. tava svastidabhAvastham / 2. gataprajJaH / 3. samayapathamavrajan / 4. jitakumatarAkSasavazo / 5. mithyAdRSTiH patati bhave // ava0 ava0 ava0 ava0
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 ava0 ava0 tamavayyavayyidarmidhaM AcaskidasusTa zusTu)mozkapulamaggaM / kAlA ciTThAmi hage hali~sabhare peski, dhanne // 10 // 1. taM samayapathamavadyavarjitaM pAparahitam / 2. iha jagati / 3. AkhyAtasuSThumokSapuramArgam / 4. kadA sthAsyAmi aham, ahamahaM vayaM vayamohaMge / (ahaM vayamorhage [siddhahema0 8/4/301]) / 5. harSabharo / 6. prekSya dhanyaH // kelihaMlAha guNAhaM hileja-kasavasTa-lAyi-kilaNAha / duha apulavabhattilasaM vadAmi haMge zalIlAha // 11 // 1. keligRhasya guNAnAm / 2. hiraNyakaSapaTTarAjikiraNasya / 3. tavA'pUrvabhaktirasaM yathAbhakti / 4. vandAmahe / 5. hage = vayam / 6.. zarIrasya / dvitIyArthe SaSThI prAkRtatvAt, avarNAd vA GasoDAha [si.he.8i 4/299], Amo DAhaM vA [si.he. 8/4/300], ahaM vayamorhage [si.he. 8/4/301] // ze 'yaNidadhanakamale ye pakkhAlida-mahaMda-paMkamale / dhida palamahimasalUve ya'yadu bhavaM ze zadAkohe // 12 // mAgadhI // 1. sa janitadhanyakamalaH, pakSe saJjanitadhAnyalakSmIkaH / 2. yaH prakSAlita[mahA] paGkamalaH / 3. dhRtaparamahimasvarUpaH / 4. jayatu bhavAn sa sadA'krodhaH, pakSe tu kaugho =jalasamUha: // viqdhAna raciJAnata ! anaJja-sAmaJa-puJa ! tisa~ paJja / raMtUMna hitapake me katasiddhikataMbanIpanayA ! // 13 // 1. vibudhAnAM devAnAm / 2. rAjanata ! / 3. ananyasAmAnyapuNya ! / 4. diza-dehi prajJAM-bodhirUpAm / 5. ratvA hRdaye me / 6. kRtasiddhikutu(Tu)mbinIpraNaya ! // bhattibharAto dUre ciMSTati yo' tuha ramiyyate nena / kasaTabhare caranasudhA-vihitasunAto( no) |nA so bhAti // 14 // 1. bhaktibharAddUre / 2. tiSThati / 3. yastava ramyate'nena / 4. kaSTabhare / 5. caraNasudhA[vihita] nAno na sa bhAti // ava0 ava0 ava0
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 anusandhAna 39 ava0 ava0 ava0 yuhmAtise vi teve 'apuravasurapAtape 'sutayyeva / kIrati no yena ratI se kathaM vapate sukatabIjaM ? // 15 // 1. yuSmAdRze'pi deve / 2. apUrvasurapAdape / 3. sadaiva / 4. yena na kriyate ratiH / 5. sa kathaM vapate. sukRtabIjam ? // natthUna turitaripuno bhagavaM ! ci(ti?)Dhe tumaMmi malarUpA / vilasirapamatacchIjala-peMkkhAlitagA ivA'pagatA ||16||paishaacii // 1. naMSTvA / 2. duritaripavaH / 3. bhagavan ! dRSTe tvayi malarUpAH / 4. vilasanti ca tAni pramAtA/dAkSijalAni ca, taiH / 5. prakSAlitagA ivA'pagatAH, bhavaddarzane'pi pApAni praNaSTAnItyarthaH // kAThaM sinehephalitA tuha vadanaM sevate raimA anakhaM / hAtUna paMkurakunaM pomaM(mma) sa~kalaMkamapi ca vidhuM // 17 // 1. gADham / 2. snehabharitA / 3. tava [vadanam / 4. lakSmI anaghaM-nirdoSa sevate / 5. kiM kRtvA?-ityAha - hAtUna = hitvA / 6. kiM ? -- bhaGgaraguNaM = vinazvarasvabhAvaM padmam / 7. sakalaGkamapi ca vidhuM = candram / / calathalamaMDalapaTimA cikurAlI zophate tavaM'zayuke / calanasirititasathenUcaranAya taMtavva navatuvvA // 18 // 1. jaladharamaNDalapratimA = jaladazyAmetyarthaH / 2. cikurAH kezAsteSAmAlI zreNI / 3. zophate = zobhate / 4. tavAM'sayuge = skandhayugale / 5. ivotprekSyate, tatA vistIrNA, navA = sapallavA, atiharitatvena nItA dUrvA / 6. kasmai ?, caraNazrIrUpA yA tridazadhenuH = caritralakSmIrUpA yA kAmadhenuH, tasyAzcaraNAyA''haraNAyetyarthaH / / tucchaMsakilitaTe phulati navakhanAli bva maMcukacalAcI / gataraca-kapolatalaruci-phAsurasodAminItAmA // 19 // 1. tavAM'sagiritaTe / 2. navA-sajalA [sphurati]=garjatI(ti) yA ghanAliH =meghapaTalIstadvat( 0 paTalI, tadvat) / 3. ma H (maJjava:) kacA = vAlAsteSAM rAjI zreNiH / 4. gataraja:kapolatalarucibhAsvarA saudAmanIdAma = vidyunmAlA yasyAM sA // 19 // ava0 ava0
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 ava0 ava0 ava0 ava0 ava0 sirpha sumuM (ma) kkAnApila-canaparihinasaMkhanIlavAhakhaTA / pathamaM phurviM savvakalA nianItI taMsi~A tumae // 20 // cUlikApaizAcI // 1. he RSabha ! / 2. sumArgAnAbi (vi) lajana[ barhi = ] mayUrasaGghanIravAhaghaTA anAbi (vi)lA-nirmalA / 3. bhuvi / 4. darzitA tvayA // kuMmadamakajjanidANaM tA 'idha bhavamANavijjade bhayavaM ! | cidA~ vi tAvi naeNjjeva bhodi pAvANa dhanA imA // 21 // 1. kumata [ ma ? ] kAryanidAnaM yatastataH / 2. iha rAjA (?) iha bhavAnAnamyate bhagavan ! | 3. cintA'pi tAvadIdRzI / 4. naiva bhavati pApAnAM janAnAm || Dua alaM haripadavi gaiDua alaM vA mahiM (haM) davisaha (ya) suhe / khelu lahia apulavapadaM paiNaijaNaM pAvidUNa khalu // 22 // 1. indrapadavi (vIM) kRtvA'lam, alam indrapadavIkaraNena sRtamityarthaH / 2. gatvA'laM vA mahAviSayasukhAn / 3. apUrvapadaM labdhvA khalu paryAptam / 4. praNayijanaM prApya khalu paryAptaM, tenA'pi na kAryaM mameti bhAvaH // 'davvAdu virAgamido pajjattaM gacchattarajjeNaM / Navira tuha bhattipathimA jirNarAyaM phurada (di) hRdayaMmi // 23 // yugalam || gurutA / 1. dravyAd virAgamito gataH / 2. NaH pUraNe, ekacchatrarAjyena paryAptam / 3. navaraM kevalam / 4. tuha tava / 5. bhaktiprAthimA 6. jinarAjan (rAja) ! / 6. sphurati hRdaye, mameti zeSaH // hIrmANahI bhavAdo cakido haM amhahe ( ammahe) a diTThA vo / tAitha tAidha maMsasevagaM sAmiA ! tatto // 24 // zaurasenI // 15 - --- 1. vismayanirvede / 2. asmanharSeNa ( ammahe - harSe'vyayaM) / 3. vo yUyaM dRSTAH / 4. NaM natvarthe / 5. trAyasva trAyasva / 6. mAM svasevakaM svAmin ! | 7. kasmAt (tasmAt) bhavAt = saMsArAt // hamasaroruhabhAsaM kalimalakamalAlimaMthahimabhAsaM / bhavabhayadhUlimahAbala ! nAbheya ! bhavaMtamabhivaMde // 25 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 anusandhAna 39 ava0 ava0 ava0 ava0 1. suvarNakamalakAnti[m] / 2. pApapadmazreNivinAzacandraH / 3. saMsArabhayareNUtpATane mahAbala ! || 'tava calaNobhayajalaDaha-pAlIsevAparAyaNA devaM ! / vaM(viM?)daMti 'narAligaNA varasiddhiramAmaraMdalavaM // 26 // 1. tava caraNarUpobhayapadmasevAtatparAH / 2. labhante / 3. narabhramaragaNAH / 4. pradhAnamokSalakSmIrUpo makarando rasastasya lava ekAgratA / / - mahimadharaM tamasamahima-vimalaM varadhIsaroruharavimalaM / samayaM dayArasamayaM sugama seve tavA'sugamaM // 27 // 1. klIbe'vyayaM (?), zobhanA gamAH sadRzapAThA yatra / 2. asu[gamaH] durjeyaH / / tava nAmadheaciMtA buddhirasA bhuvi narAvalI dhatte / saMruddhArinarAmarabhaMdaramAliMgakelirasaM // 28 // samasaMskRtabhASA // 1. bhadraM kalyANam / 2. AliGganam-AliGgaH // tau rehai alisAmalI cihurAula apiTTi / 'nijjiariubalajhANaduga-suhaDaha naM asilaTThi // 29 // 1. tava rAjate zobhate / 2. bhujapRSThe / 3. nirjitaripubala-dharmazukladhyAnasubhaTayasiriTThI (subhaTasyA'siyaSTiH ?) / 4. ivArthe naM teuranAi nAvajavaNijaNava (ivArthe naM-nau-nAiM-nAvai-jaNi-jaNavaH [siddhahema0 8/4/444]) // hadu milhivi sahaja ThiA chaDDia jaNavavahAra / paiM jhAyaiM muNihaMsa para rubhia karaNapayAra // 30 // 1. haThaM muktvA , syamorasyot [si.he. 8/4/331] anenokAraH, syamjas-zasAM luk [si.he. 8/4/344]2. apabhraMze paI = tvAm / 3. dhyAyanti / 4. parAH = sAvadhAnAH / 5. nirudhya // bhAmu mahAbhavajalahijali naru niviDai hu~huratti / jaMba na paMbia tujjha pahu sAsaNanAva jhaDa tti // 31 // 1. huhurabhi-abhizabdAnukaraNam / 2. tava / 3. jhaTiti-zIghram // sukRdu kahaMtihu tAsu ghAiM kahaM ta~su saphalau janma / divi divi jIvA ji na karati paI vatauM jiNadhammu // 32 // ava0 ava0 ava0 .
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 ava0 ava0 ava0 ava0 ava0 ava0 1. kahaMtihu = kuta: / 2. tAsu = tasya / 3. ghaI pUraNe / 4. tasu = tasya / 5. karoti / 6 tvayoktaM jinadharmam kAntasyA'ta uM syamo: [si. he. 8/4 / 354 ] // buMvihi kutitthia jaM vayaNu varupparaI viruddha / taM narasiva paMDia 'taI ji deva pramANuhiM (praNAmurhi ? ) suddha // 33 // 1. bruvate yasya tadiva, klIbe jas-zasori [si.he. 8/4 / 353 ], tadvacanam / 2. nirasya= nirAkRtya, paNDitAH / 3. tvAmeva zuddhaM devaM praNamanti (pramANayanti ? ) | Ikkasu tehAbhAva viNu cheDu paNamia tuha pAya / bhuMjijjai ta surasuhaiM kariviNu dukkhavidhAya // 34 // 17 1. ekazastAdRgbhAvaM vinA / 2. chaDu = yati (di ? ) praNatAstava pAdA yairiti gamyate / 3. bhokSyante surasukhAni / 4. tA = gamyate // tasmAt, tairiti majjha kahaMtihu bhAvariu - baiMDavaDataNau bukka / sAmi asaDDhala teu chuDu nahu caMpaI paracaka // 35 // 1. kuto mama / 2. bhAvAridhaudyAbhayaM (bhAvAriyodhAd bhayaM ?) / 3. avaskandasya daDavaDu / 4. bhayasya habakku / 5. yadi svAmI asAdhAraNastejA ( asAdhAraNatejA) stadA naiva caMpate [ = AkAmati] paracakram // jutavi kiriA - nANahari dher3a maNisuddhajugaggi / ku ku na pahuccai sivanayari tuha sAsaNaraha lagga // 36 // 1. yojayitvA kriyA- jJAnaturagau / 2. ghaI pUraNe / 3. manaH zuddhiyugAgre / 4. bhuvaH paryAptau hucca [ si.he. 8/4 / 390 ] / 5. tava zAsanarathe lagitvA kasko na na zivanagare prApnoti ? / / pikkhavi tuhata bhUhaDI kaMcaiNakaMtiravaNNa / viasaha muha- nalaDI to maI bhavaduha tiNNi // 37 // apabhraMzaH // 1. prekSya tava; 2. tanu bhUrmI, DaDIpratyayAbhyAM rUpaniSpatti:; 3. kAJcanakAntiramyAm, ramyasya vanna: [ si.he. 8/4/422 ]; 4. nayanAni, Dulla - Daupratyayau; 5. tato mayA bhavaduHkhAni tIrNAni // =
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 anusandhAna 39 ava0 nAryAlIhayamaM dayAmayamalaM bhAsaM dharantaM paraM rAMkAliM pavalotayaM akhacayAsattaM kamAlAcitaM / dhIraM loamahaMdadAvahakalaM chinnAhamAyAladaM nAdhA nidaresi vaMda( uM) paI sANaMdasIsallahaM // 38 // Adye aMhau saMskRtaM 1, sama. 2, prA. 3 / dvitIye paizAcI(ci)kI-cUlikApaizAcike / tArtIyIke mAgadhI-sUrasenyau / turye'pabhraMzaH // 1. ayAlI lAbhazreNistatra IhA-AkAGkSA yeSu te tathA, evaMvidhA yamA ahiMsAdyA yasya sa, naivaMvidhi(dha), samasaMskRte'pyevam; nyAyAlIhatamandatAmadamalaM bhASAM dharantaM parAm, athavA hiT gativRddhau, hayanaM hayo'cpratyayaH (2); AyAlI = vRddhihantAraM (3) bhASAma; 2. rAkAsakhI nairmalyena prabalodayaM, nendriyacayAsaktaM, sukhA(?)mAlAcitaM =vyAptam (1); rAgAripravarodayam, aghajayAsaktam, jJAnazrIrAjitam(2); 3. dhIraM lokamahattAvidhakaraM, chinAdhamAcArabhAvam(1); dhImantaM buddhigrAhakaM, dhiyA vA IlA stutiryasya taM, lokamahattA(ttAvahA) kalA yasya sa taM, chinnaduHkhamAyAlatam (2); 4. he nAtha ! nirvRttyarthaM, tAdarthya kehiM tehiM resi resiM taNeNAH [si.he. 8/4/425]. apabhraMze tAdarse dyotye ete paJca nipAtAH; vande, apratyayasyA''dyasya u(antyatrayasyA''dyasya u) [si.he. 8/4/385] tyAdInAmantyatrayasya yadAdyaM vacanaM tasyA'pabhraMze uM ityAdezo vA syAt; tvAM sAnandaM yathA bhavati zIrSeNa // nandA''ptoruvizuddha-yogarabhasa(so)nmIlan pratoSAnvitaM suSTaH sauSThavabhagnamoharacanastvaM 'kaJjahastacchaviH / rucyA bhAskaratigmazuddhiramaNIsaGkluptabhAvaH paraM ratnAjJAna(ratnajJAna?)ramAMzamAstaru(ra)tha me tanyAH suvidyAM ciram // 39 // kavinAmagarbhaM cakram // 1. nanda tvamiti sambandhaH, he prAptoruvizuddha-yoga-rabhasonmIlan, pratoSAnvitaM yathA bhavati; 2. evaM kamalahastacchaviH; 3. rucyA kAntyA sUrya = tIvra ! // ava0
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 19 ava0 jaMgati vividavAn yastvatkamAgnyA( jJA )svarUpaM tava zucipadabhAvaM saMstavAdadhyavasya / racayati nijakaNThAlaDikrayAM stotrametat bhavati bhavakarINAM siMha so'bhISTalakSmIH (?) // 0 // // iti zrIRSabhaprabhustavaH // SaT D)bhASAmayaH // // lekhaka-vAcakayoH zivAbhISTadAyI Ayatau // 1. vizve jJAnamAn(vAn) yastvadIyamAjJAsvarUpam; 2. tava saMkhyAvAn (saMstavAt ?) zuci = pavitraM ca tat padaM ca zucipadaM mokSamityarthaH, tasya lAbham, adhyavasyA'vagamya; 3. bhUGiti sU(sau)tro dhAtuH, prAptau vikalpatvANiGa iti GakArAnubandhakaraNenA''tmanepadasyA'naikAntikatvaM sambhAvyate iti // // iti zrInAbheyAtmajasya(?) kumatAdidurjayolUkamadapArAyane (?) sUryasannibhasya, karmAdricUrNane kulizAyate prathamajinasyA'STabhASAmayastavanAvacUrNiH // || li. mu0mativijayeneyam //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 tapAgaccha gurvAvalI svAdhyAya saM. upA. bhuvanacandra pArzvacandragaccha jaina saMgha, mAMDalanA hastalikhita saMgrahanI prakIrNa patronI pothImAM eka patramAMthI maLelI traNa racanAo ahIM rajU karI che. tapAgaccha gurvAvalI sajjhAyanA kartA vi. hIrasUrijInA ziSya paNDita vijayahaMsanA ziSya muni vinayasundara che. paTTAvalInAM nAmo to prasiddha che, parantu kavie keTalIka mahattvanI vigato paNa sAMkaLI che te itihAsano abhyAsIone rasaprada jaNAze. jemake anusandhAna 39 - 26mA paTTadhara samudrasUri khumANakulanA hatA; mAnadevasUri haribhadrasUrinA mitra hatA; vimalacandrasUri suvarNasiddhi jANatA hatA; pethaDazAhe dharmakIrtigurunA upadezathI 108 jinAlayono jIrNoddhAra karAvyo hato; vijayadAnasUri vaDalipuramAM svargavAsI thayA hatA; vijayahIrasUrinA samudAyamAM traNa upAdhyAyo meru samAna gaNAtA hatA ityAdi. paTTakramAMkamAM garabaDa che, pratimAM jema che tema ja ahIM rAkhyA che. gurvAvalI pachI vi. dAnasUrinI stutinA zloko che, te azuddha ane trUTaka che chatAM ahIM lIdhA che. tyAra bAda haMsarAja racita vi. hIrasUrigIta che te paNa ahIM ApyuM che. hIrasUrijI mahArAja pratye temanI vidyamAnatAmAM ja sakala saMghamAM kevo utkRSTa ahobhAva pravartato hato tenuM pratibimba gurvAvalI tathA gItamAM joi zakAya che. (1) sakala surAsura sevita pAya / praNamI vIra jiNesararAya / tasa zAsana gurupada paTadharU / bhagati thuNasyuM sohAkarU ||1|| pahilauM praNamauM gotama svAmi / 1 sarvasiddhi hui jasa lIdhara nAmi / sudharma svAmi 2 paMcama gaNadhara / jaMbUsvAmi 3 nAmi jayakAra ||2|| prabhavasvAmi 4 tasa paTadhara 5 namau / zayyaMbhava paTadhara pAMcamau | yazobhadra 6 bhadrabAhu 7 muNiMda / thUlabhadra 8 namatAM ANaMda ||3||
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 tehanA ziSya doha paTadhAra / sUrIzvara guNamaNi bhaMDAra / Arya mahAgiri Arya 9 suhasti / saMprati rAjaguru ghaNI prazasti // 4 // zrI kauTika kAkaMdaka sUri / iMdradinna 10 dina ( 7 ) sUri 12 guNabhUri / tasa pATe sIhagiri 13 zrIvayarasvAmI / 14 vajrasena 15 guru namauM siranAmi // 5 // nAgeMdrAdika kula hUA cyAra / paNi huu caMdragaccha vistAri / caMdrasUri 16 caMdra yama nirmalau / sAmaMtabhadrasUri guNanilau ||6|| devasUri abhinavadevasUri 17 (18) / pradyotanasUri 19 zamasukha pUri / zAMtistavakara zrImAnadeva 20 / mAnatuMga 21 sUri kRtasUraseva // 7 // vIrAcArya sUri 22 jayadeva 23 / devAnaMda guru 24 praNamauM heva / vikramasUri 25 sUri narasiMha 26 / sAmudrasUri khumANa kulasiMha // 8 // haribhadrasUri mitra mAnadeva 27 / vibudhaprabha guru 28 sArauM seva / jayAnaMda sUri 29 raviprabha valI 31 / yazodevasUri namauM 32 manaralI // 9 // vimalacaMdrasUri 33 sovanasiddhi / udyotanasUri 34 bahuta prasiddha / sarvadevasUri mahimAvaMta pATi 35 / jJAnAdika guNanaI nahI ghATi // 10 // arbudaparisari TelIgAmi / zubhamuhurati vaDa vaDataru ThAmi / ATha paTodhara gurU thApanAM / karatAM bhaya bhAMgA pApanAM // 11 // vaDagaccha nAma huuM te bhaNI | Aja lagaI tasa mahimA ghaNI / rUpazrI guruzrI devasUri 36 / sarvadevasUri 37 namauM guNabhUri // 12 // yazobhadrasUri 38 zrInemicaMdra / tasa paTi praNamauM zrImunicaMdra / 40 ajitadevasUri 41 mahimAvaMta / vAdIdevasUri atibalavaMta // 13 // vijayasiMhasUri 43 karauM praNAma / somaprabha 45 sUrinauM liuM nAma / tAsa paTTi guru zrImaNiratna / sUri 46 suguru maMDali siriratna // 14 // vaDa tapagacha jalanidhi caMdramA / jagacaMdra vimalaAtamA / 21 saMvata bAra paMcyAsI varasi / tiNi tapagacha thApiu mana harasi // 15 // tasa pATe sUrI zrIdeveMdra | vidyAnaMdasUri sadA ataMdra 48 suvihita yati guru zrIdharmmaghoSa / dharmakIrti guru kRtaguNapoSa // 16 // mAlava maMDali maMDapidurgi / pRthvIdhara sAha guru saMsargi / aThahattara jiNahara udharI / nija saMpada sukRtAratha karI // 17 // somaprabhasUri 49 tasa paTi bhalau / somatilakasUri 50 guNagaNa nilau /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 zrIdevasUMdarasUri 51 munirAya / jJAnasAgarasUri praNamauM pAya ||18|| zrIsomasuMdara sUri 53 tasa paTi dhaNI / aSTavidha gaNisaMpada jasa ghaNI / munisuMdarasUri 54 atiguNavaMta / ratnazekharasUri 55 mahimAvaMta // 19 // zrIlakSmIsAgara 56 sUriMda / sumatisAdhusUri 57 namauM muNiMda / hemavaraNa jima niramala kAya / hemavimalasUri 58 namauM munirAya // 20 // tasa paTi guru munijanaavataMsa / yugapradhAna sama jAsa prasaMsa / AnaMdavimalasUri 59 AnaMdakAra / dUri kariuM jeNaI sithilAcAra // 21 // bhavyajIva pratibodhyA ghaNA / gItAratha muninI nahIM maNA / udayavaMta zAsana tihAM thayauM / kali kasamala savi dUraiM gayuM // 22 // vijayadAna dAyaka saparANa / zrIvijayadAnasUri 60 zAsana bhANa / vijayavaMta zAsana tihAM karI / vaDalipuri pAmiu sUrapurI // 23 // saMprati vijayamAna gururAja / tasa paTi dhruvAjima avicala rAja / zrIhIravijayasUri 61 suguru muNiMda / tAM pratapauM jAM merU giriMda // 24 // zrIAcAraya padavI dhAra / zrIvijayasenasUri guNadhAra / tasa paTa vara maNitilaka samAna / udayavaMta hu jugapradhAna // 25 // zrIdharmasAgara uvajhAya pradhAna / vimalaharaSa niramala abhidhAna / kalyANavijayaguru karai kalyANa / triNiu uvajhAya gachi meru samANa // 26 // zrIvijayahaMsa paMDita dhuri lIha / ima aneka paMDita dhuri sIha / suvihita sAdhu sAdhavI jeha / dini dini udayavaMta hu teha // 27 // tapagacha gurunI gurvAvalI / bhagati bhaNata puhatI manarulI / anu anukrami leI nAma / vinayasuMdara karai tAsa praNAma / / 28 / / iti zrI tapAgaccha gurvAvalI svAdhyAyaH / kRta: paMDita vinayasuMdara gnninaa| zubhaMbhavatu / kalyANamastu / / paMDita vijayahaMsa gaNi ziSya jayavijayena lipikRtaH svAdhyAyaH // kalyANamastu //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 23 (2) [gurustuti zrI nAbhinaMdana jineSu kuruSva zAMte / zAMti satAmabhayadA karatA gamArhadyakSaH prabho vijayadAna guroH prasanna // 1 // zrItIrtharAjaH padapabha sevA-hevAki devAsura-kiMnareza / / gaMbhIragIstAratarA vareNya / prabhAvadAtA dadatAM zivaM vaH // 1 // kalyANasArasavitA naharikSa moha / kaMtaravA raNasamAna javAdya deva / dharmArthakAmada mahodaya vIradhAra / somaprabhAva paramAgama siddhisUre // 1 // [vijayahIrasUri gIta hIrajI, taMbole sohai navarasa raMgA / tere guna bahu hIravijayasUri / puruSarayaNa tuMhi caMgA // 1 // taMbole pAna sudhArasa vANi tumhArI gAjati naI jauM gaMgA re / karaNa pavita karatI dukha haratI / hovati niramala aMgA // 2 // hIrajI taMbole0 so pyArI sArI tuma sevA, ahanisi karai rahI saMgA re / so nara sukha saMpati jaya pAmai / kIrati Aya abhaMgA re // 3 // hIrajI taMbole0 sAIM nAthInaMdana kaisau, ura kAcau sahu jANau re / haMsarAja kahai mugatinau arathI / taMbola yA mukhi ANau re // 4 // hIrajI taMbole0
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 zrIvAcaka sakalacandragaNi-viracita sattarabhedI pUjA - sastabaka : avalokana _ vijayazIlacandrasUri zrIsakalacandrajI upAdhyAya tathA temanI sattarabhedI pUjA jana saMgha mATe atyanta jANItI bAbato che. 16mA zatakano pazcArdha ane sattaramA zatakano pUrvArdha e temanI vidyamAnatAno samaya che. temanA viSe ghaNuM lakhAyuM che. temanI prAkRta, saMskRta tathA gurjara racanAo aneka che, jemAM temaNe dharma, jJAna, vairAgya, hitazikSA, bhakti, vidhi, vagere tattvo nirUpyAM che. sattarabhedI pUjA e temanI prabhubhaktipradhAna, saMgItabaddha evI gambhIra zAstrIya racanA che. A racanAe temane vyApaka tathA jvalanta kIrti ApI che. seMkaDo varSothI jaina devAlayomAM A pUjA rAga-rAgiNI sAthe, ThAThathI bhaNAvavAmAM Ave che. jina bhagavAnanI 5, 8, 17, 21, 108 ema vividha prakAre pUjA racAtI hoya che, temAM A 17 prakAranI pUjA che. judAM judAM 17 vAnAM kramazaH bhagavAna sanmukha dharavAnAM, ane pratyeka padArtha dharavAnI sAthe alaga alaga pUjA gAI javAnI hoya; tene pUjA bhaNAvI-ema kahevAya; dareka pUjA gavAyA pachI te padArtha bhagavAna samakSa mUkavAmAM Ave. te 17 padArtha kayA, te viSe prArambhanI traNeka prAkRta gAthAomAM vigate vAta thaI che. zrIsakalacandra gaNi khUba jJAnI, dhyAnI, vairAgI, bhaktakavi hatA. temane jAtajAtanA abhigraho levAno khUba zokha hato. abhigraha eTale pratijJA. teo evA prakhara tapasvI hatA ke vAraMvAra judA judA abhigraha letAM, ane te pUrNa na thAya tyAM sudhI AhAra-pANIno tyAga karatA. ekavAra temaNe evI pratijJA lIdhI ke gadheDAM mUMke nahi tyAM sudhI kAyotsargadhyAnamAM UbhA raheQ ! A pratijJA 72 kalAke pUrNa thaI. teTalo samaya akhaNDa UbhA rahyA, te samayamAM temaNe 108 gAthApramANa A sattarabhedI pUjAnI racanA karI. A ghaTanAno nirdeza pUjAnA cheDe Avela kalazanI DhALanI chellI kaDInA TabArthamAM paNa jovA maLe ke.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 25 A pUjA-upara racAyelA be stabaka-TabArtha jovAmAM AvyA che, ane te bannenI eka eka hAthapothI prApta thaI che. 'a.' saMjJaka pratigata TabArthanA kartA paM. sukhasAgara gaNi che; temaNe vi.saM. 1800mAM stambhatIrtha (khambhAta) mAM Tabo lakhyo che. tenAM patra 10 che. te prati kaccha-navAvAsa gAmanA upAzrayamA granthasaMgrahanI prati parathI thayela jeroksa pratirUpa che. bIjI 'ba-' saMjJaka pratigata TabArthanA kartA paM. jIvavijaya gaNi che. temaNe saM. 1854 mAM ANaMdapuramA A TabArtha lakhela che. patra 12 che. A prati kaccha-koDAyanA jaina mahAjana bhaNDAranI kra. 81/914 nI nakalarUpa prati che. A banne TabArthonuM saMkalana karIne prastuta vAcanA taiyAra thaI che. jyA ba. prati judI paDI hoya tyAM pAdanoMdha rUpe tenA pAThAMza noMdhI mUkela che, ane upara a. pratinA pATha lIdhela che. A TabArthanA AdhAre tathA A beu pratiomAM AlekhAyela pUjAnA mULa pAThomAM jyAM jyAM je kAMI vizeSatA ke taphAvata jaNAya che, tenI noMdha A pramANe che : 1. pracalita vAcanAmAM, anya pUjAonA ArambhamAM jema 'dUhA' hoya che tema, ahIM 'vastu' chanda jovA maLe che. 17 pUjA, to 17 vastu chanda. amAM je te pUjAnA varNya viSaya- apabhraMza bhASAmAM, paNa saghana, chaTAdAra ane arthagambhIra varNana thayuM che. A vastu chando, ahIM ApavAmAM Avela sampAdanamAM che nahi. arthAt TabArthanI banne pratiomAM A chando paNa nathI, tenA vivaraNa rUpa Tabo paNa nathI, ke chando viSe koI noMdha-nirdeza paNa nathI. e ja rIte, pUjAonA ante kAvya-mantrano pATha thAya che. ahIM 17 pUjAnAM 17 kAvyo, pracalita vAcanAmAM prApta che. kAvyo saMskRtamAM che, ane mukhyatve upajAti vRttamAM che. racanA paNa zuddha, madhura, prAsAdika che. te kAvyo ke te parano Tabo, banne pratomA adRzya che. Ama kema haze ? pUjAnI vartamAne pracalita-mudrita vAcanA paNa mULe to koI hAthapothInA AdhAre ja pracAra pAmI hoya che. to te (mudrita)
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anusandhAna 39 vAcanAmAM je be mahattvapUrNa ghaTako che, te A be sastabaka pratomAM gerahAjara zAthI ? Avo prazna saheje thAya. AnA samAdhAnamAM be kalpanA karI zakAya tema che. (1) A banne ghaTako anyakartRka hoya ane prakSipta hoya. eTale ke pUjA bhaNAvavAnA samaye udbhavelI kazIka AvazyakatAnI pUrti mATe koI vidvajjano A be cIjo pAchaLathI joDI hoya. (2) athavA, A banne cIjo, 17 chanda paNa ane 17 kAvyo paNa, zrIsakalacandragaNie ja racI hoya, paNa te temanI svatantra-alaga ja racanAo hoya; jene pAchaLanA samayamAM pUjA bhaNAvatI vakhate, pUjAnI sAthe saMyojI devAmAM AvI hoya. mane bIjI kalpanA vAstavanI vadhu najIkanI lAge che. kemake AvI arthasabhara kAvyamaya racanAo bIjA koInI hoya evaM mAnavAnuM mana nA paDe che; sAthe ja, ATalI sarasa racanAo, jo mULa pUjAnA ja aMgabhUta hoya to, te para Tabo racavAnuM TALavAnuM jIvavijayagaNi ke sukhasAgaragaNine koI ja kAraNa na hatuM. balke te para Tabo lakhavAnI kSamatA te beumA hatI ja, hoya ja. eTale ema kalpI zakAya ke TabAkAronA samaya sudhI eTale ke 1854 sudhI to, A chando tathA kAvyo pUjAnAM aMga tarIke pracalita nahi thayAM hoya; paNa sakalacandragaNinI svatantra racanAo lekhe ja te jANItAM haze; tethI ja banne TabAkAronI kalama te viSe pravartI nahi hoya. 2. A pUjAo, je svarUpa mudrita che, te karatAM keTaleka sthaLe A vAcanAmAM judA pATha jovA maLe che; jemAM keTalAka pATha vadhu sArA, sAcA ane mahattvapUrNa jaNAya che. te pAThonI noMdha A pramANe cha : (1) prArambhika gAthA kra. 2ha. nhavaNa vilevaNa aMgaMmI(mi) / nhavaNa vilevaNa aMgameM / prAkRta gAthA hovAnuM joIe to ha. pATha vadhu ThIka jaNAya. (2) gA. 3 AharaNArohaNaM ceva / 1. ho HD
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 - no rec ro ro ro mu. dhayArohaNaM AbharaNArohaNaM ceva / ahIM paNa prA. gAthAbandhanI rIte ha. pATha vadhu bese che. 17 no krama to A rIte paNa bese ja che. (3) gA. 4 DhoyaNayA / mu. DhoyaNayaM / (4) pUjA 1, kaDI 1 vizadagaMdhodakiM / mu. vizuddha gaMdhodakeM / (5) kaDI 2 yatheMdrAdikA tIrthagaMdhodakiM / mu. yatheMdrAdikastIrthagaMdhodakaiH / (6) gIta 1, kaDI 3 viratAviratI / mu. viratAviratIkI / (7) pUjA 2, kaDI 1 bhAjanAM surabhirasa pUriyAM / mu. bhAjanaM surabhirasapUriyaM / kaDI 2kara aMsa sira bhAli gali / mu. kare aMsa sira bhAlasthaLe / kaMThi hRdi udare jinaneM / mu. kaMTha hRdaya udara jina / ha. durita khii| mu. durita karI / (9) gIta 2, kaDI 3 ha. to hI bhAva / mu. to bhI bhAva / (10) pUjA 3, ka. 1ha. hoya e deva Apo / mu. doya ama deva Apo / (11) gIta 3, ka. 1ha. hoya mANika leke / . mu. doya cakSuvara mANika leke / ha. mere jinamukha / mu. mere prabhubhukha / ha. kRpA karI prasAda kIjaiM / mu. kRpA karI prabhu dIje / (12) ka. 2ha. dekhi dekhi jinamukha / mu. dekhi dekhi prabhumukha / (13) pUjA 3, ka. 2 ho ho ho ho ho
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ o anusandhAna 39 no no no no no no no no no cothIya pUjamAM / mu. cothIya pUjAmAM / je jina sura0 / mu. jima jina sura0 / (14) gIta 4, ka. 2 pUjati tima bhavi0 / mu. pUjati bhavi0 / (15) ka. 3cUraNavAsaM mu. cUraNavAse mocati / mu. muMcatI / (16) pUjA 5, ka. 1 zuci melI / mu. zuci bhelI / (17) gIta 5, ka. 1 paMkajopari / mu. paMkaja para / oranakuM / mu. ora devanakuM / tuma sama / mu. tuja samo / (18) pUjA 6, ka. 1. vAsaMti e| mu. vAsaMtikA / (19) ka. 2 pADalAMkola / mu. pADalaMkola (20) gIta-6, ka. 1prabhu mere / mu. prabhu hamere / jAi jana tanu tApa / mu. jAye jAya tanu tApa / galai ThavI / mu. kaMTha Thave / (21) ka. 2 caDaI dasadisa vAsatI / mu. caDhe disi vAsaMtI / (22) pUjA 7, ka. 1 jAsUlasyuM cItarioe / mu. jAsuda| citta dharee / (22) ka. 2-3, "paMcavaraNa aMgI prabhu0 cakki nAmA re" ema pATha che / jyAre mu. mAM ahIM "sUryAbhAdi karata0 sura gAti re" ema pATha che / e ja pramANe no no no no no no no ha.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 no ho no no no ka. 3mAM, ha. mAM "caMpakasyu damaNo0 sura gAtaiM re" pATha che, jyAre mu. mAM 'caMpakasyuM damaNo0 cakki nAmA re" ema pATha che / AmAM mu. no krama vadhu baMdhabesato lAge cha / (23) kaDI-2, aMgI prabhu aMgaI / viracayati jima / mu. AMgI jina aNge| viracati jima / (24) pUjA 8, ka. 1 aMgasu pUjatA / mu. aMga supUjatAM / jinapada karai bhavi baMdha / mu. jinapada bhavi kare baMdha / (25) ka. 2- pUjA jina0 / mu0 pUjo jina0 / (26) gIta 8, ka. 1 ANaMda pUro re mAI / mu. AnaMda pUre, pUro re0 / (27) ka. 2 karata mana jANatI / mu. karata tima bhavijana / (28) pUjA 9, ka. 1 ati tuMga / ma. ati uttuMga / .. raNaraNati / mu. raNajhaNaMtI / (29) pUjA 10, ka. 1 mAM paMkti 3-4 che, te mu. pramANe 4-3 ema che / pAchi pIrojaDA / mu. pAMca pIrojaDA / tihAM jaDyA / mu. jihAM jaDyA / kAne ravimaMDala sama jinakuMDala dIjIi e / mu. kAne do kuMDala zazIravimaMDala sama jinavarane dIjIe e / _(30) gIta 10, ka. 1ha. jinavara sIsi / mu. jinavara sIsa caDyo / ha. bahu bhUSaNa / mu. vara bhUSaNa / ha. dUSaNa ho / mu. dUSaNahara / no no no no no no no I
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 anusandhAna 39 ho ho ho he ho ho ho ho ha. (31) ka. 2___pAci motinaiM / mu. pAMca motinaiM / rayaNe jaDe / mu. rayaNe jaDyo / lio deu re AkhaMDala / mu, diyo pada lio AkhaMDala / (32) pUjA 11, ka. 1racyo / mu. khacyu / sama bhAvasyuM / mu. sama bhAgasyuM / (33) ka. 2 kusumanI jAtisyuM / mu. kusumanI bhAti zuM / vRMdane gholatUM e| mu. vRMdane thobhatuM e / (34) gIta 11, ka. 1 merA mana ramo / mu. mero mana ramyo / (35) ka. 2 kusuma caMdrodaya jhUmaka toraNa / mu. kusuma jhumaka caMdrodaya tornn| (36) pUjA 12, ka. 1 vibudha jima / mu. vividha jima / (37) ka. 2 kanakapUrIsaiM / mu. kanakapUrase / (38) gIta 12, ka. 1 dvAdazamI pUjA / mu. dvAdazamI prabhupUjA karatAM / tima janamana / mu. janamana / (39) ka. 2 kahAvati jaDataM / mu. kahAvatI uDate / tANa adho0 / mu. tAku adho0 / jo hamu pari / mu. jo hama pare / kusumapUjA kahai / mu. kusumapUjA karI / (40) pUjA 23, ka. 1 ho ho he ho ro ho ho ho
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 311 - ro ho ho ho ho ho ha. sAravara taMdulA / mu. zAli vara taMdulA / (41) gIta 13, ka. 1 yuM re dekhata / mu. jyuM re dekhata / (42) ka. 2 aSTamaMgala valI / mu. aSTamaMgalAvalI / tuhma ghari hoiM / mu. tuma ghara phirI hoi / (43) pUjA 14, ka. 1 aMbara tuMbarasyuM melIo re / mu. aMbara tagarasyuM bholiDe e / (44) gIta 14, ka. 1ha. atI e dhUpI / mu. ANIe dhUpI / ha. karaMtA / mu. karatI / ___mu. mAM cothI eka paMkti adhika: "bhavi kugati zucati bAlI" / (45) pUjA 15, ka. 2tAlamuvagaI / mu. tAla uvaMge / jayatamAna paDatAla mu. jayati mAna ekatAluM / pddtaaliktaaluuN| gAlo / mu. gAluM / (46) gIta 15, ka. 1sUyaNo / mu. sayaNo / (47) ka. 2ha. taMti vINo / mu. taMti vayaNo / vAjati tUra jalada jima mu. vAjati tAna mAna guhiraM / kari giitN| (48) pUjA 16, ka. 2ha. abhinaya / mu. abhinava / devarAjA yathA / mu. devarAjI yathA / (49) gIta 16, ka. 2ha. veMNI kusumabaMdhI / mu. veMNI kusuma guMthI / ho ro ro ro ho ro
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ o anusandhAna 39 no no no no no no no no (50) ka. 3 naTTakuTTikaM Thahu Thahu vica / mu. naTakaTikaTa Thaha Thaha vica / ... hastakoM mu. hastakI / (51) ka. 4ha. bhaMti vAjai / mu. taMti vAje / (52) pUjA 17, ka. 1raNakAlo / mu. raNakAra / (53) ka. 2saratI navi / mu. suratI navi / veNI vaMza / mu. vINAvaMza / (54) gIta 17, ka. 1jIve ghaNuM / mu. jIvo ghaNuM / saraNAI bolai / mu. saraNAI vAjiMtra bole / (55) ka. 2sakala bhavikuM prabho ! bhava na pherI / mu. sakala bhavikuM bhavobhava na pherI / (56) ka. 3pUjA karo / mu. pUjA karI / tUM prabhu / mu. tuMhi jina / pUjA karo / mu. pUjA karUM / (57) kalazagIta, ka. 1 thuNio re prabhu / mu. thuNio thuNio re prabhu / tIna bhuvana jana mohana mu. tIna bhuvana ___ tUM jina / manamohana locana / (58) ka. 2kavita nitu / mu. kavita karI / ka. 2nA tathA 3 nAM uttarArdhono ha. mAM vyatyaya cha / eTale mu. pramANe ramA che te ha. mAM 3mAM che, ane mu. 3mAM che te ha.mAM 2 mAM che. temAM pAThabheda no no no no no tAna no
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 ha. ha. ha. ka. 2 mithyAmata | ka. 3 kara pasarI / durita timira / (59) ka. 4 mu. mithyAmati / mu. kara pharasI / mu. kumati timira / ha. citavi tasa phala / mu. ciMtavitta tasa phala / 3. AmAMnAM keTalAka pAThAntaro mahattvanAM che. dA.ta. 1. sAtamI pUjAnI DhALI prathama kaDImAM pracalita pATha 'citta dhare e' bhale baMdhabesato jaNAya, paNa tyAM TabA pramANe tathA ha. prato pramANe 'cItaryo e' evo pATha vadhu sArthaka bane che. 2. dazamI pUjAmAM prasiddha pATha "pA~ca pIrojaDA" evo che. teno artha paNa spaSTa che ke lAla hIrA ane temAM pharatA pAMca pIrojA vidhivat jaDyA che.' te sAme ha.pra.no pATha Avo che " pAchi pIrojaDA" arthAt, pAchi eTale pAchaLa- pRSThabhUmAM pIrojA ratna (bhUro raMga), te upara lAla hIrA ( pravAla vagere) vidhivat jaDelA che. ahIM lAla vAdaLI raMgono je eka raMgameLa (Contrast ) racAya che, tene kavi zabdacitra dvArA dekhADI rahyA che. 3. 12mI pUjAmAM AvatuM padaguccha "jima mile kanakapUrase " A prasiddha pAThano artha 'kanaka - suvarNanA pUra sAthe maLavuM' evo ja sau vicAre. ahIM ha.pra. mAM TabAkAre tene sphuTa karI Apyo che : "jima milaI kanaka - pUrIsaiM" arthAt 'jema kanaka-suvarNano puruSa (suvarNa - puruSa ) maLe ne harSa thAya tevo harSa A pUjAmAM che ! A artha jotAM A pATha keTalo arthapUrNa lAge ! 4. Aja DhALamAM kaDI 2mAM "bhamara paI kahAvatI uDateM " Avo mudrita pATha che. 'bhramara' sAthe 'uDate' besI paNa jAya. ha. pra. no pATha Avo che : "bhramara paI kahAvati jaDa tiM", arthAt 'te jaDa evI kusuma-mAlA (guMjArava karatAM) bhamarAnA moMe jANe kahAve che ke.' A artha keTalo kAvyamaya ane susaMgata bane che ! 5. 13mI pUjAmA "zAli varataMdulA" pATha jANIto che. 'zAli' paNa ne 'taMdulA' - 33
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 anusandhAna 39 paNa ? jarA vicitra lAge. ha.pra. samAdhAna Ama Ape che : "sAra vara taMdulA". keTalo sundara pATha !. 6. 14mI pUjAnA gIta- mukha-vAkya "ANIe dhUpI dhUmAlI" evaM gavAyA kare che. dhUpadhANAmAM devatA jage che, temAM dhUpa nAkhatAM ja dhUmAvalI prasarI gaI che, have tene 'ANavAnI' kyAMthI ? kevI rIte ? jAmatuM nathI. ha.pra.no pATha {jhavaNa dUra karI Ape che : "atI e dhUpI dhUmAlI" - 'A dhUpa bharI dhUmAvalI kevI atizAyI che !' ahIM 'atI'mAM lekhana ke vAcananA doSe 'anI' thayu haze; artha saMgati mATe lekhanadoSa kalpIne tene 'AnI' tarIke svIkAryu haze; ane pachI dUra rahelA 'e'ne 'AnI' sAthe joDI daI 'AnI(NI)e' evo meLa pADyo haze ! adbhuta ! 7. 16mI pUjA nRtya-nATyapUjA ja che ane temAM "abhinaya"nI hAjarI anivAryapaNe hoya-hovI ja ghaTe, paNa ApaNe tene "abhinava" banAvIne cAlyA chIe. 8. sattaramI pUjAmAM paNa badhAM ja vAjiMtro jyAre prabhupUjAmA lAgI jatAM hoya tyAre 'raNavAdya' zA mATe alipta rahe ? kavie teno nirdeza "saraNAI raNakAlo" ema Apyo ja che. paNa ApaNe 'raNakAla eTale raNatUraraNavAdya' e palle nA paDyu, eTale ApaNe karyu "raNakAro" ! saraNAIno paNa raNakAra hoya ke ? to Ama ha.pra. dvArA keTalIka sarasa pAThazuddhi thaI zake che. 4. A samagra pUjA zuddha zAstrIya saMgItanA rAgomAM guMthAI che. mudrita vAcanAmAM nirdezAela tathA ha.pra.mAM noMghela rAgo mahadaMze samAna che. parantu keTaleka sthAne taphAvata paNa jovA maLe che. jemake- DhAla 1, rAga-dezAkha. gIta 1, aDANo, malAra-kedAro mizrita. gIta 2, toDI ke vairADI. ahIM gItane 'duAlaM' e nAme oLakhAvela che, jeno marma pakaDAto nathI. gIta 3, rAga-adharasa. gIta 4, ToDI ke rAmagirI. DhAla 5, AsAurI sAdo. A 'sAdo' eTale zuM ? jANakAro kahe che ke cAlu gavAto te sAdo, ane komala riSabha AzAvarI te vizeSa. A pRthakkaraNa anya rIte paNa hoI zake. gIta 6no rAga sabAba ke zabAba te ha. pramANe 'sabApha' che. A rAga hAla calaNamAM ke jANIto nathI evaM sAMbhaLeluM che. DhAla 7, goDI sAdo. AmAM paNa ekAdhika prakArane
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 lIdhe 'sAdo' zabda mUkela haze. mudrita - pramANe A 'goDI siMdhuo' che. DhAla 9, rAga to goDI ja che, paNa A DhAla 'vastu' chandamAM che, ane teno tAla 'jApharatAla' che, ema ha. noMdhe che. DhAla 10, 'dhavalanI dezI'mAM (paNa) gavAya. dhavala eTale 'dhoLa', 'dhavala-maMgala' ja samajIe. gIta 10, mu. mAM goDI, ha.mAM toDI, te paNa tritAlI-tritAlamAM. DhAla 11, kedAro tathA gauDI. gIta 13, mu. pramANe 'mahAvasaMta', ha.mAM 'vasaMta' ja. DhAla 14, AnA goDI rAgane ha.mAM 'goDo' ke gauDa' nAme noMghela che. DhAla 15, 'triveNI goDI'. mu. mAM zrIrAga che. DhAla 16, soraThI ne madhumAdana. A bIjo rAga hAle pracAramA haze? sAMbhaLyu nathI. uparokta 'triveNI' ne 'adharasa'nuM paNa ema ja hoya tema lAge che. DhAla 17mAM rAga to 'sAmerI' che ja, paNa tenI dezInuM paNa nAma ahIM maLe che : 'tripadI thoyanI dezI'. gIta 17, mu. pramANe rAga-gUrjarI to ha.mAM 'kaDakhau' (kaDakhAnI dezI). kalazagItane 'dhanyAsI-mizra' gaNAvela che. TabAmAM keTalAka muddA paratve noMdha vA chaNAvaTa maLe che te dhyAnArha lAgavAthI atre te viSe noMdha ApavAmAM Ave che :(1) prArambhika dUhAtmaka gAthA 4 nA TabArUpe tathA 13 mI pUjAnI pachI ema be bakhata AratI-maMgaladIvo kyAre karavA, te mudde carcA che. TabAkAra ema sUcave che ke dhUpa, akSata, naivedya vagere rUpa pUjA karavA pUrve ja AratI-maMgaladIvo karavAM joIe. te pachI ukta pUjAo, ne chelle 8 maMgala-Alekhana hoya. koI mata evo paNa che ke pUjAnI pahelAM snAtra kare tyAre snAtra bAda turta AratI-maMgaladIvo karI levAya, eTale ahIM 13mI pujArUpe 8 maMgala racavAno bAdha nathI raheto. ahIM tarka evo Apela cha ke nitya pUjAne cheDe paNa jo AratI va. thatAM hoya to snAtra pachI to khAsa karavAM ja rahe; bhale pachI moTI pUjA thavAnI hoya. A badhuM jaNAvyA pachI paNa lekhaka kazo Agraha rAkhavAnI nA pADe che, ne bahuzrutanI AjJA pramANe tathA vItarAganI bhakti yogya rIte thAya tema vartavAnuM sUcavIne potAnI vAta pUrI kare che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 anusandhAna 39 snAtra pachI kalaza, pachI AratI-dIvo, pachI 8 maMgalane sthAne svastika, ane naivedyapUjAne sthAne 'akSata-triNa pUjA' arthAt akSatanI 3 DhagalIo (jene vartamAnamA jJAna-darzana-cAritranI DhagalIo gaNavAmAM Ave che te) karavAno nirdeza paNa ahIM sAMpaDe che; . tene ja naivedyapUjA gaNavAyU~ kahe A pachI mUla vidhino nirdeza detAM kahe che ke 'paNa naivedyapUjA to 4 prakAranA AhAra (azana-pAna-khAdika-svAdima) thakI ja karavI joIe ! ATaluM kahIne paNa chevaTe 'koI haTha nathI', 'yathAzakti karavU' emato kahI ja de che. TraeNkamAM, A beU noMdho mananIya che.. (2) prathama DhAla (pUjA)nA TabAmAM 'nhavaNa' (jala) pUjAnA vidhAnamAM zrAvakane AbhUSaNothI alaGkata thavAno nirdeza thayo che; temAMye hAthamAM veDha-veMTI (vIMTI) paheravAnuM khAsa sUcana karela che. kalaza kula pAMca sUcavyA che, temAM 1 kalaza dUdhano ane 4 zuddha (aboTa) jalanA levAnuM jaNAvyuM che. vartamAna pUjApaddhatimAM AthI viparIta rIte 4 dUdhanA ne 1 jalano levAmAM Ave che. A prathAnA aucitya sAme prastuta nirdeza mArgadarzaka bane tema che. (3) nava aMge tilaka prabhune zA mATe ? tenAM tAttvika kAraNonI carcA dvitIya pUjAnA TabAmAM maLe che : nava vADanI vizuddhi arthe, nava niyANAM TALavA mATe nava aMge pUjA che. A pUjA paNa sRSTikrame karavAnI che, saMhArakrame nahi, teno saMketa paNa te ja DhAlamAM jar3e che. (4) bIjI pUjAnA gItamAM kezara, candana, ghanasAra (barAsa)-e traNa vAnAMnuM mizraNa karI pUjA karavAnI vAta karatAM kaDaM ke A 3 no ghola karavAnuM rahasya e che ke A 3mAM varNa, gaMdha, zItalatA-e 3 guNo hovAthI te 3no ghola levAno che. kesarano varNa (raMga), candanano gandha (suvAsa) ane ghanasAramAM ThaMDaka - e traNenI ahIM yuti thAya che. sarasa vAta thaI che A. (5) to eka viziSTa vAta A ja gItamAM e paNa thaI che ke, pUjya evA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 37 jinabimbane to 9 aMge tilaka karavAnAM ja, parantu te karatAM agAU, pUjake potAnA aMga para paNa 4 tilaka karavAnAM che, te A pramANe - "aho bhAlathala, kaMTha, ridaya, udari cyAra, sayaM pUjAkAra" arthAt pUjA karanAre, potAnA lalATe - bhagavAnanI AjJA mAthe caDAvavAnI bhAvanA sAthe 1, kaMThe - prabhunA guNa gAvAnI bhAvanApUrvaka 2, hRdaye - prabhunA guNonA cintananI bhAvanAthI 3, udare - prabhuguNagAnanI atRpti : hajI ye peTa bharAyuM nathI - evA bhAva sAthe 4, Ama 4 tilaka karavAnAM che; te mATeno drava kapUra, agaru, kastUrI, candana e 4 thakI nIpajAvavAno che. (6) kumArapAle pAMca koDInA phUle pUjA karyAnI vArtA jANItI che. ahIM 12mI pUjA (gIta)mAM sAta koDInAM 18 phUla vaDe pUjA karavAthI 18 dezano rAjA thavAnI vAta jovA maLe che. to teramI pUjAmA 'naMdAvartaka' no paricaya 'navakhUNAlo sAthIo' evo Apela che. AvI bIjI paNa aneka vAto, viSayo, jijJAsune AmAMthI jaDI zake. ahIM to mAtra dizAnirdeza karyo che. be hastapratone AdhAre sAdhvI zrI dIptiprajJAzrIjIe A vAcanA yathAmati taiyAra karI che; bannenA pATho, saMkalana temaNe ja karyu che. pAThAntaro paNa ghaNI cIvaTapUrvaka temaNe ja lIdhAM-noMdhyA che. Ama chatAM temAM koI kSati jaNAya to sudhArI levAno anurodha che. temane A zramasAdhya kAma kuzalatApUrvaka karavA mATe dhanyavAda ghaTe che. A banne pratonI jheroksa ApavA mATe te te jJAnabhaNDAronA kAryavAhakono AbhAra mAnavo ja joIe. . thoDAka zabdo cUlAtalA (?) (pUjAprArambhanI trIjI gAthAmAM) Dhaukana (arpaNa, dharavA) yogya padArtha-(phala-naivedyAdi) upAyalo 'UcATa'nA arthamAM, paryAya tarIke prayukta DhoNu
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 anusandhAna 39 masamasATa maghamaghATa jAsyUM mahamahATa maghamaghATa cAMpA caMpA ToDara phUla jAsuda ghamaMDa Ananda grahaNA-garahaNA ghareNAM vAlaNI A banne zabdo pUjAnI te paMktinA valaNa Avartana (gAtI veLA)no saMketa kare che. rAjevA rAjA jevAM zobhAva svabhAva mAvaradI dhUpajAtino koI prakAra gIyataI gIyate (gavAya) (?) AstA AsthA gohireM gaMbhIra mahamUra (?) (8mI pUjAnA gItamAM) gopa gopha-gumpha (phUlanA) bIjI pUjAnI ka. 1nA TabAmAM "kRSNavADI, khATI kuMkUzabda kaSNo chaI / " evaM vAkya cha, je samajAtuM nathI.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 39 u. zrIsakalacandragaNikRta sattarabhedI pUjA / sastabaka / saM. sAdhvI dIptiprajJAzrI zrI vItarAgAya namaH // dUhA / arihaMta mukhakajavAsinI bhagavatI bhAratI devi / samarI pUjAvidhi bhaNuM tuM mujha mukhakaja sevi // 1 // haveM snAtra karyA pachI vizeSe bhaktine heteM sattarabheda, 21 bheda, 108 bheda ityAdika bahuvidha pUjA kahI chai / paNi tehamAM satarabheda pUjAno pATha kahIiM che / dUhA-dodhaka chaMda / zrI jinezvaranAM mukhakaja kahatAM mukhakamalanaI viSaI vAsinI ka. vasanArI-rahaNahArI-rahe ehavI, kuMNa chaiM ? bhagavatI ka. jJAnavatI ehavI bhAratI-vANI rUpa je devI etaleM zrutadevatAM - brahmAMNI zakti rUpa sarasvatI nAma kahIiM chaI // teha zaktinuM smaraNa karIneM pUjAno vidhi kahuM chu / etalA ja mATeM sarasvatI ! tujhe mAhArA mukharUpa kamale sevo-tihAM vaso / kihAMeka 'mukhapadasevI' pATha che / tihAM mukharUpa pada-sthAMnaka kahIiM chaiM // 1 // nhavaNa 1 vilevaNa 2 aMgaMmI cakkhujualaM ca 3 vAsapUAe 4 / puSpArohaNaM 5 mAlArohaNaM 6 taha vaNNayAruhaNaM 7 // 2 // nhavaNa te snAna jalanuM 1 / caMdanAdikanuM vilepana karavU bhagavaMtanaiM 2 / aMganeM viSaI vilepana che / 3. cakSuyugalanI trIjI pUjA teM AMkhanuM grahaNuM te cakSu karAvI cakSUyugala / 4. vAsanI pUjA cothI, vAsa teM caMdana kesaranuM cUraNa te vAsa / chUTA phUlanI-vividha jAtInAM kusuma, ArohaNa te caDhAe~, paMcavarNe Age thavI caDhAvavAM pAMca phUla 5 / vividha prakAranAM guMthyA phUlanI mAlA caDhAvavI te chaThThI pUjA 6 / tima valI varNaka - paMcavaraNa phUlanI racanA - zrIvitarAgane AMgI pramukhanu racavauM, mUgaTa kuMDala phUlanAM [7] / 1. gurubhyo namaH-ba. / 2. cakkhUjUalaM - ba. / 3. puphArohaNaM - ba. / 4. sukhaDa - ba. /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 anusandhAna 39 cunnArohaNaM 8 jiNapuMgavANaM AharaNArohaNaM ceva 9 / pupphagiha 10 puSpapagaro 11 oNrattiya 12 maMgalapaIvo 13 // 3 // cUyA-ghanasArAdika sugaMdha cUrNa- AropavauM-cUlAtalA bhagavaMtane sugaMdha caDhAvIiM tenI pUjA kahIiM chaiM / jina kahetAM sAmAnya kevalI, tehanAM puMgava kahatAM vaDerA, tehonaiM pUjanIka chaI bhagavaMta [8] / valI iMhAM dhajAnu paNi ArohaNa jinendroMne jinaneM dhajA caDhAvIiM, vastranI pUjA / e navamI pUjA AbharaNa- AropaNa thApaq AbharaNa perAvIne 9 / jinesvarane phUlanu ghara racavU, phulaghara kIjaI 10 / paMcavaraNI gharakAjeM ghara / phUlano pagara bharavo / paMcavaraNa kusumano megha varasAvavo 11 / jina Agale aSTamaMgalIka Alekhana AlekhIiM / tathA AratI UtAravI / tyAra pachI-AratI UtArInaiM jinaneM Agale maMgala dIpaka ityAdika kariI e 13 mI pUjA // 3 // dIvo dhUvukkhevo nevajjaM suhaphalANa DhoyaNayA 14 / gIyaM 15 naE 16 vajjaM 17 pUyA-bheyA ime satara // 4 // maMgala dIpaka karii / dhUpaghaTI dhUpa ukhevavI / naivedya asanAMdikarnu, aboTa lApasI, khIra, vaDAM ityAdikanu, bhalA-zubha phala zrIphalAdikanuM Dho DhovaM, zrI jinezvaranaI mukha AgalaI DhovA e pUjA 14 mI / gIta gAvAMnI 15 mI pUjA / nATika karavAMnI solamI pUjA 16 / sakala-saghalAM vAjibanA zabda pUravAnI-vajADavAnI pUjA 17 mI / e satarabheda pUjAMnAM jAMNavA / anaiM ketalAeka sataramI pUjAmAM dhUpa, AratI, maMgala dIvoM kahe chaI, piNa naivedya 14 mI pUjAmAM kA tivAre te pahelAM AratI-maMgaladIvo pUrvokta / te mATe bahuzruta vacana pramANa / e pUjA sarva zrAvakanI karaNI che / rAga - dezAkha / DhAla - ratnamAlAnI / prathama pUravadizi kRta zuci snAMnako, daMtamukhazuddhiko dhautarAjI / kanakamaNi maMDito vizadagaMdhodakiM, bharIya maNi kanakanI kalasa rAjI // 1 // pahilA brahmamuhurtaiM jAgI. sarva karaNI zrAvakadinakRtya tathA zrAddhavidhi 5. AbharaNArohaNaM ceva 9 ba. / 6. pupphagehaM 10 puSphapagaro 11 ba. / 7. Aratia 12 maMgalo paIvo 13 ba. / 8. bhAra - ba. / 9. dIvo - ba. / 10. nevejjaM0 - ba. /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 41 pramukha graMthAnusArai yathokta sarvavidha sAcavI / prathama pUrava dIzai saMmukheM karI sarIrano sarva meMla TAlavA. dravyasnAna karavU, anaiM bhAvamala TAlavAne vitarAga pUjA - vividha lakSaNa zubhAzaya chai ehavo / mukha "zuddha karInaiM, zrIvitarAganI pUjA sAru daMta-mukhAdi pavItra karIneM mukhe AThapaDo mUkhakoza bAMdhIneM nirmala dhotIka paridhAna karavI, dhotIiMA peMharI / ehavo thaInaiM ehavI vidhe pUjA karavI / kanaka maNIne-suvarNaratnataNe maMDita-vizeSa bhUSaNe, teM paherIne veDhaveMTI peharavI / grahaNe bhUSIta hu~to nirmala sugaMdha pANIiM karI zarIra nvraaviiiN| bharyA chaI maNi-kanakAdikanA kalazAnI zreNiiM rahInaI kalaza 4 aboTa pANIiM bharyA, kalaza 1 dUdhano evaM naMga 5 kalazA jeNaiM ehavo hu~to // 1 // jinapabhavanaM gato bhagavadAlokane, namati taM prathamato mAjatIzaM / divi yatheMdrAdrikA tIrtha-gaMdhodakiM snapayati zrAvako tima jinezaM // 2 // jinapa ka. jinezvaranA zrIvitarAganA, bhavanaM ka. prasAdane prateM - virSe, gato ka. pohato thako, bhagavadAlokaneM ka. bhagavaMta prati dekhInaiM jinane dekhIneM "nisI" evo pATha kahInaiM, prathama-pahilo namaiM-namaskAra karaiMpraNAma karaI / te bhagavaMta prataI praNamIneM pachaI pUMjaNIiM pUMjaiM -vitarAgarnu sarira pUMjeM / jima iMdra Iza kahatAM svAmInA bimba prataiM divi ka. devalokanaiM viSai pUje chaI, tima bhAva rAkhavA / yathA ka. iMdrAdikeM devatAiM svAmI UparaI tIrtha, padamadraha-gaMgAdIkanAM sagaMdha pANIiM karI nhavarAvai, tima snapayati kahatAM sugaMdha pANIiM nhavarAvaI zrAvaka-bhavya prANI, jineza ka. jinezvara prataiM pUjA karatAM // 2 // rAga-aDANo / malAra-kedAro mizrita / haveM ehavaiM ehaja bhAva- gIta kahe chaiM / aDANe rAgaI tathA malhAra rAgeM kedArAmizrita rAgeM kahe chaI / bhavi tumhe dekho aba tujhe dekho, satara bheda jina bhagatI / aMga upAMga kahI jina gaNadhari, kugati herei diiM mugatI // 1 // tujhe| ____ are bhavi ka. bhavya jIvo-muktigamana yogya jAMNI prANIo ! havaNAM tumhe nirakho-jUo / satara bhedai jinezvaranI bhakti-pUjAnI vidhi vividha 11. sugaMdha ba. / 12. hari ba. /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 anusandhAna 39 17 prakAranI racanA chaiM aMga AcArAMgAdika, upAMga rAyapaseNIpramukhamAMhaiM, jina bhagavAnaI tathA gaNadharaiM kahI / e zrIjinapUjA kehavI chai ? narakAdika kugatinaI harai, aneM mugatinaI Apai / ehavI pUjA tujhe nirakho || 1 || zuci tanu dhoti dharI gaMdhodaki, bhaiNI ( bharIya ) maNinI kalasAlI / jina dIThai namI pUjI pakhAlI, dii nija pAtika gAlI // 2 // tuhye0 / tumhe pUjAnA phala jUo / zarIra zuci pavitra nirmala karIneM, nirmala dhotIyAM pahirI, gaMdhodakiM ka0 sugaMdha pANIiM bharI, maNi- kanakAdikanI kalazanI zreNiI karIneM / jeNaI zrI jina-jinezvaraneM dekhInaiM namI - praNamInaI, moraneM (?) pUMjaNIiM pUMjIne, pANIiM nhavaNa karInaI - pakhAlInaI, ehavo thako pUjaka - pUjanAro potAnA pAtika gAlaI diI - mokSanAM sukha ApaI ehavI pUjA ujjvala // 2 // samakita zuddhi karI dukhaharaNI, vistAviratI karaNI | yogIsairaI paNi dhyAneM samarI, bhavasamudrakI taraNI ||3|| tumhe0 // valI pUjA kehavI cha ? samakitanaI zuddhinI karaNahArI / samakiti naragaI na jAya teM mATeM zuddhanI karanArI / durgatinI - dukhanI curaNahArI / viratAviratI kahatAM je zrAvaka tehanI eha karaNI chaI / yogIzvaraI paNi e pUjA piMDastha - padasthAdi dhyAMnamAMhi saMbharI chai / pUjA saMsAra samudranI tAraNahArI - bhavasamudramAMhi taravAnaiM nAvA sarIkhI chai te pUjA / valI e pUjA kehavI che ? // 3 // dekhAvatI nahI kabahI vetaraNI, kumatikuM ravi bharaNI / sakala munIsarakuM zubha laharI, zivamaMdira nIsaraNI // bhavi tumhe 0 ||4|| e satarabhedI pUjA kahevI cheM ? e pUjA kivArai vaitaraNI nadI narakamAMhe chaiM te dekhAvaiM nahI / tenuM dUkha dekhAveM nahI / valI kumatinaI dIiM thikai ravi-- bharaNInA yoganI pari thAiM / etaleM pUjA thakI kumatino yoga - jora jAI, "bharaNI bhAskare deyAt" iti vacanAt / sakala- samasta munIzvaranaI, tathA graMthakartAnuM nAma u. zrI sakalacaMda jaNAvyuM / jeM e sakala 13. bharIya maNI kanakakI kalasa AlI / ba / 14. yogIsara piNa0 -ba. /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 zubha yoganI lIlAlahari chai / valI e pUjA kahevI ? zivamaMdiranI - mokSamaMdire jAvA nIsaraNI chaI // 4 // aho bhavya prAMNI, tUme jinaneM pUjA / etalai prathama pUjA nhavaNanI thaI / ihAM bhagavaMtaneM namaNa karAvaI // 1 // // iti prathama nhavaNa pUjA // 1 // 43 rAga - rAmagirI / DhAla - jayamAlAnI / havaI bIjI pUjA kahe cheM rAmagiri rAgeM pUjA che teM kahIza / DhAla jayamAlAnI dezIyaiM kahe cha / bAvanA caMdana sarasa gosIsamAM, ghasIya ghanasArasyuM kuMkumA e / kanakamaNi bhAjanAM surabhirasa pUriyAM, tilaka nava prabhu karo aMgamA e // 1 // malayAcalanuM bAvanAcaMdana valI rasaiM sahita gozIrSacaMdanamAMhiM ghasIiM / valI ghasInaI ghanasAra ka. barAsa- kapUra ekaTho karIneM kuMkuma kahatAM kesara sAtha kRSNavADInuM khATI kuMkuMzabda kaSNo cha / valI syUM sonAnAM kacolA, rUpAnAM pyAlA, teM (ne) kanakamaNinAM bhAjanamAM caMdane bhayU~ chaI / te paNi sugaMdha dravyanaI rasaI ehavAM bhAjanamAMhithI caMdana leIneM bhalI vyu (yu) gatiM tilaka nava prabhunA aMganeM viSaI karI, nava vADI vizuddhi nava ThAmeM visuddha suzIlanA, tathA nava azubha nidAna TAlavAnI bhAvanAi / te nava tilaka kuNa kuNa ThAma te kahaI cha / caraNa 1 jAnu 2 kara 3 aMsa 4 sira 5 bhAli 6 gali 7, kaMThi hRdi 8 udare 9 jinaneM dIjIiM e / devanA devanuM gAtra vilepatAM, hari prabho durita kahI lIjIi e // 2 // be aMgUThA caraNanA pagano DAbo jamaNo 1 / DhIMcaNa be paganA DAbuM jaNuM 2 | hAtha, DAbUM jamaNuM 3 | aMse be khabhA - DAbo jimaNo 4 / sira teha sameM dvAra tilaka 5 / bhAla te nilADeM tilaka kareM 6 / gali, kaMThi
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 te galuM tilaka kare 7 / hRdi te hIuM, hiI tilaka kare 8 / udara te peTaiM tilaka karaI 9 / ima sRSTaiM tathA samakAleM ehavAM nava tilaka kIjai, jinaneM nava aMga / teM e devano deva te je vitarAga tehano gAtra te zarIraM vilepatAMpUjatAM pachaiM samagra lepIiM tilaka kare e bhAvanA bhAvIiM prabho ! svAmI ! tujhe sadA zItala-sAMta suddha sahajabhAvai cho, paNi hai anAdi kAlano viSaya krodha kaSAyeM thAiM tapta chu / durita karma-rajai guDita-jUta cha / mATeM tumeM dUrIta-pApa, prabho ! svAmI ! TAloM / te prabhunI pUjA thakI upasAMta thaauN| // 2 // haveM bIjI pUjAnuM gIta / duAluM / rAga toDI athavA vairADI / rAga toDI tathA vairADIiM rAgamAM stavanAM kahai cha / tilaka karo prabhu nava aMgaI, kuMkumacaMdana ghasI zuci ghanasAra / prabhu pagi jAnu kara, aMsa sira bhAla gali, kaMThi hadi udariM sAra, aho bhAla thala kaMTha ridaya udari cyAra, saya pUjAkAra // 1 // tilaka0 tilaka karo prabhu zrIvItarAganaI nava aMganaI viSai / pUrve kahI te jANavA syai karInaiM ? kuMkuma kahatAM kezara-caMdana, te Aja sukaDi sAthaI zuci ghasI aMbara ka0 barAsa kapUramAMhe bhelavIiM bAvanA caMdanasyUM / etaleM e gholamAM varNa, gaMdha naiM zItalatA e triNya traNya bhAveM karIne huMtA, tehano e bhAva kesara sukaDi barAsa melyi thAI / prabhunaI caraNe 1, jA-iM 2, hAthaiM 3, aMza ka. khabhai 4, zira ka. mastakeM 5, bhAla te nilADa 6, galakaMThi te gali 7, hRdi ka0 hIyeM 8, udari te peTa 9, ehavA nava aMgaI sAra-pradhAna tilaka kIjaiM / ane ihAM pUjAno kAra-karanAra svayeM vItarAga pUjyA pelA cyAra tilaka karaI te kihAM ? prathama bhAlasthalaiM, kapole, AjJA dhAravAnI bhAvanAI te 1 / kaMThe prabhu guNastavanAM ghoSavAnI bhAvanAiM 2 / hRdaye prabhuguNaciMtana dhAravArUpaiM teM bhAveM 3 / udaraiM prabhu guNanI atRptipaNe 4 / evaM cyAra tilaka karai / kapUra, aguru, kastUri, caMdana dravye mizrita vilepane / te yakSakaddama kahIiM // 1 // 15. ame- ba. / 16. taptI chIiM-ba. /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 45 karIya yakSakardama agara cUo mardana, lepo mere jagaguru gAta / hari jima meru pariM RSabhakI pUjA kara, dekhAvati kautika ura ura bhAti // 2 // tilaka0 // te yakSakardama karInaiM athavA te yakSakardama te gosIsacaMdana, raktacaMdana, ratAMjaNI pramukhanai kahe chai / tathA agara cUo bhelo mardInaiM mardana karInaI, teNeM gholI karI / te gholana kacoluM bharIne mAharo svAmI-mAro jagagurujagataguru bhagavAnanuM gAtra te zarIra lepoM pUjo, jinanaI etaleM vilepana kro| te kehanI pari ? jima hari ka0 iMdra cosaTThi meru upare-meru parvatane zikhareM RSabhadevanI pUjA karaI, teM bhAva ANInaiM / dekhADai navA kautika, bhaktiracanAnI vicitratA navanavI bhAMti vividha prakAranI racanA ura ura bhAMti-racanAI karInaI // 2 // hama tuhma tanuM lIMpyo to hI bhAva nahI chIpyo, dekho prabhu vilepana kI vAta / hIro hama tApa / e~ dUjI pUjA vilepanakI, aura hari duritakuM, zuci kIno gAta // 3 // tilaka0 he prabho ! ahme tumhAruM tanuM ka. zarIra caMdanAdikaneM gholeM lIpyo, te syUM naveM aMgaI tilaka karyu / ane valI to hI prabhu bhAva nathI chIpyo kahatAM pUrNa nathI thayo / ullAsa vadhato chaiM teha zo bhAva thayo ? he svAmI ! ameM tumeM ullAza thaineM pUjo teM vilepananI vAta dRSTAnta dekho prabhu, te joo svAmin ! harI ka0 TAlo bhavanAM je pAtika te karma ATha tenAM je pAtika, hama ka0 amhAro bhavabhavanA karmanau tApa haro / teM bIjI pUjA vilepananI / bIjuM valI bhagavaMtanuM hRdayasthala lIMpatAM bhavabhavanAM pAtika duritanaiM hari ka0 TAlo, ema bIjI pUjAiM vilepananeM kahIneM AtmAsyuM zarIra mileM zuci-pavitra kiidhaaN| evI rIteM vItarAga pUjeM te sulabhabodhI thAiM / e gIta kahyaM // 3 // tilk0|| iti bIjI pUjA vilepananI // 2 // 17. e dujI pUjA vilepanakI aghahari tAkuM zuci kIno gAta // 3|| ba.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 anusandhAna 39 etalaI e bIjI pUjA bAvanAcaMdanaI vilepananI thai | bAvanAcaMdana bhAvanAI thainaI pUjo teM vilepananI vAta dRSTAnta // 2 // : havaI trIjI pUjA cakSu yugalanI kahe cheM : rAga - rAmagirI // " timira saMkocanAM rayaNanA locanAM ima kahI jina mukhi bhavika thApo / kevalajJAna meM kevaladarzana, locana doya e deva Apo // 1 // timira ka0 ajJAnanaI saMkocakArI ka0 TAlaNahAra ehavAM ratnajaDita locana prabhUnAM chaI, iMma kahInaI prabhumukhaI areM bhavika prANIo ! bhavya jIvo! cakSuyugala jaDAvanAM thApo / te dekhInaI tihAM sI bhAvanA karai ? prabhu jima tuhmAra akSaya kevalajJAMna 1, akSaya kevaladarzana 2, rUpa e be locane karI sahita ehavo tUM chaI, tima te locana amanai paNi he deva ! ApoM / e bhAvanA // 1 // athavA valI pAThAMtari trIjI pUjAmAM aMgalUNAM 2, tehanI pUjA kahIM chaI : ahava pAThaMtari trIjIya pUjAmAM, bhuvana virocana jinapa AgaI / deva cIvara samu vastra yuga pUjatAM, sakala sukha svAminI lIla mAgaI // 2 // tribhuvananaI viSai - virocana kahatAM sUrya samAna ehavA jinapa AgeM kahatAM jinezvara AgaI - AgaleM devacIvara kahatAM devatAnA vastrayugalane be vastranI pUjA karatAM e bhAvanA bhAvai: sakala sukha je mokSanAM tenI prabhutAnI je lIlA, janma- jarA vIgara tenI lIlA, svAMmI pAsaI mAMgaI cha jANIiM / gItaM / rAga- adharasa || rayaNa nayaNa karI doya mANika lekeM mere jinamukhaI dIjaI / kevalajJAna meM kevaladarasana hamu pari kRpA karI prasAda kIjaiM // 1 // e trIjI pUjAnuM adharasa rAgeM kahaI chaI gIta prataI / rayaNa ka ratnajaDita nayaNa karI etalaI cakSuyugala, ehavAM beM mAMNika te leinaI mere
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 kahatAM mAharA jinaneM svAmInaI mukhaI dIjaiM / te nA(ne)tra kihAM ? kevalajJAna e pehaluM netra anaiM bIjaM kevaladarzana / e beU netra, teNaiM hamupari ka0 ahma Upari kRpA karIne svAmI ! tume te beM netra prasAda karIiM etaleM ApIiM mujhane jJAMna-dIvo // 1 // devadUSya vastra sama vastra joDi lekeM, havaI trIjI pUjA kIjaI / upasama rasa bhari naMyana kaToraDiM, dekhi dekhi jina mukha rasa pIjaI // 2 // raya0 / devadUSya vastra sama ka0 devadUSya vastra sarIkhA be vastranI joDalI karInaiM svAmInI trijI pUjA kIjeM / tAM thakAM upasamatArasabharyA svAmI sAmu jotAM jotAM jinarUpasuM jinane aMga luho e vastrayugala te e subha bhAve karIneM pUjA kara / upazama ka. samatArasaiM bharI nayanarUpa kaTorI-kacolI tiNe karIne nirakheM / amRtalo e pIjeM / joi joi jinamukharUpa sudhArasa pIjIiM // 2 // etalaI e bhAva ApaNeM trIjI pUjA cakSuyugalanI tathA devadUSya vastra benI teM aMgalUhaNAM 2, tenI pUjA // 3 // iti trIjI pUjA cakSUyugalanI // haveM cothI pUjA vAsanI / rAga-rAmagirII kahe chaI / rAga-rAmagirI naMdanavanataNAM bAvanAcaMdanAM vAsavidhi cUraNAM viraMciyAM e / jAi maMdArasyuM zuddha ghanasArasyuM surabhi sama kusumasyuM ciraciyA e // 1 // ___ naMdanavana, te mAMhi UpanAM ehavA bAvanAcaMdana, tehanAM kASTa AMNIne tehanAM cUraNa kIdhA te vAsa / teM cUrNAdikaI karI, vidhiyukta nIpajAvyA ehavA uttama cUrNano je vAsa teNeM, pUjyA / jAti-jAyanAM phUla, maMdAra te kalpavRkSanuM phUla, zuddha-nirmala ghanasA[rAte barAsa sAtheM bhelo kIdho, ehavAM je phUla, teNeM surabhi-sugaMdha kusumane saMghAtaI viracita-kIdho je vAsa-parimala vAsanA karato, teNeM jinaneM pUjyA // 1 // 18. vastra joDIneM- ba. / 19. bhavana - ba. / 20. ciraciA e, ba. /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 cothIya pUjamAM gaMdha-vAsaiM karI je jina surapati aracIA e / prabhutaNaiM aMgi manaraMgi bhari pUjatA Aja UcATa savi kharacIyA e // 2 // cothI pUjAmAM ehavA sugaMdha vAsaI karI vAsapUjA karatAM thikAM sugaMdha-parimala devI, nImAM (?) vastuiM / je jinanaiM surapati ka0 je jinaneM iMdraI cosaTuiM aracyA-pUjyA , zrIsumeru parvata paMDuzilAI, tiNi pari prabhunaI aMgi mananeM bahu pramodapaNe karI - ghaNo pramoda AMNInaiM, manaraMge bharI pUjatAM thakAM e bhAva ANaiM:Aja saghalAI karmanA UcATa - upAyalo (?), vAsapUjA karatAM te sarva kharacyAM ne nAMkhyA-khapAvyAM / je mATaiM vAsapUjAthI dharmanI vAsanA nirmala thai tiNeM karI AtadhyAnAdika vikalpa TaleM // 2 // haveM e pUjA- gIta kahai chai gItaM- rAga TauDI-rAmagirI // suNo jinarAja tava mehanaM, iMdrAdika pari kima hama hovata to bhI tuhma saba sahanaM // 1 // suNo0 // he jinarAja ! tAharu mahana kahatAM tAharI pUjA te bhaktibhAva, tAharo mahimA, manuSya thakAM te iMdrAdikanI pari hama kahatAM ahmathI kima hovata ka0 kima thAiM- kima hoiM ? je bhaNI iMdrAdikaneM to divya zaktiM ,, aciMtyanIya chaiM / to hi paNi tuhmo sarva saho chau / raMka-rAjAiM samAnadRSTitulya chau / te mATeM sarva sahajyau // 1 // satarabhedaI drupada rAyakI kumarI pUjati aMgi / jima sUryAbhasurAdika prabhunaiM pUjati tima bhavi manaraMgaI // 2 // sunno0|| suNo jinarAja ! mArI meMnata / satarabhedaI pUjyA drupadI-drupadarAyanI kuyarI jima pUjaI te kahI che / teNeM satarabhedI pUjAiM pUjyA jJAtAdharmakathAMga, tehaneM viSaiM / valI jima sUryAbhA~dika devatA prabhunaiM pUjaI chaI, jima rAyapaseNI sUtramAhe kaDaM chaI, tima bhavya prANiiM manaraMgi kahatAM mananeM ucharaMgemana ucchAhaI karInaiM pU~jaI chai // 2 // 21. toDI-ba / 22. mahannaM-ba / 23. piNa tumho-ba. / 24. pUjA-ba. / 25. beTI-ba. / 26. sUriAbhadevatA-ba. / 27. bhavi prANi-ba. / 28. pUjavA-ba. /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 . vividha sugaMdhita cUraNavAsaM mocati aMga UvaMgiM / cauthI pUjA karati mani jAnati melAvatiAM sukhasaMgai // 3 // sunno0|| vividha ka0 aneka praikAranA sugaMdha chai jehaneM viSaI ehavA cUraNanA vAsa prataI vAsanA karaI / mocati ka0 mUke chai prabhune aMgai te mastakAdike, upAMga te karAdikane viSaM, aMga-upAMgamAMhi piNa kayUM chii| cothIiM pUjA vAsa pUjAM karatAM bhavika-bhavyajana manamAM iMma jANIiM je zrIvitarAgarne melAvatiAM kahatAM melAvo svargano hoiM, melAvavAnuM hetu e cUrNa chaiM / ehavI vAsapUjAno bhAva bhAvaI / syA prati ? sukhanA saMga prataiM pAmaiM // 3 // iti zrI cauthIya suMgaMdha-vAsa pUjA // 4 // haveM pAMcamI phUlanI pUjA sAdai AsAurI rAgeM kahai chai / rAga - AsAurI sAdo // mogara lAla gulAla mAlatI caMpaka ketakI velI / kuMda priyaMgu nAgavara jAtI bolasirI zuci melI // 1 // "mogarAnAM phUla dholA, rakta azokAdikanAM phUla rAteM raMge, gulAbanA phUla, valI mAlatInAM phUla, valI pIlA phUla, caMpakainA phUla, ketakInAM phUla, velipuSpa-jAtinAM velanA phUla, dholAM kuMda ka0 macakuMda dholeM raMgaI jAtinA phUla, priyaMgu-nIlo, aMga teM vRkSavizeSanAM vara-pradhAna jAtinAM phUlanAM, vRkSanAM phUla, jAMbunAM phUla, tathA bolasirInAM phUla, te suci-pavitra, ityAdika phUlanI jAti melIne-bhelA karInaiM // 1 // bhUmaMDala jala mokalaI phUlaI te paNi zuddha akhaMDaI / jina pada paMkaja jiuM hari pUjaI tiNa pari tiuM bhavi maMDaI // 2 // mo0| bhUmaMDala ka0 pRthavInAM UpanAM phUla tathA jalanAM UpanAM phUla, padmadrahAdika / te sarva ekaThAM ghaNAM phUla, mokalA ka0 te sarva jAtinAM ghaNAM, te valI zuddha varNa-gaMdha-rasa-pharasa suThAmamAM UpanAM, teNeM sahita sudha-khaMDita nahI, kIDeM karaDyA nahI, bhUi paDyA nahi, malina dugaMchanIya nahI, ehave phUlaiM 29. bhAMtinA sugaMdhI , ba. / 30. kahIiM chaI - ba / 31. mogara ba. / 32. caMpAnA ba. / 33. mokale ba. /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 zrIvitarAganI bhakti karIne jima jinacaraNakamala hari ka0 cosaTThi iMdraI pUjyA-aracyA che, te bhAva AMNI teNI paraiM he bhavika ! tUM paNi ima kroN| bhavyaloka zrIjinapadapaMkajaneM pUje chaI tehavo bhAva nirmala AMNInaI // mogara0 // 2 / / gIta pUrNa chaiM // ___ etale jinacaraNe kusuma thApI haveM phUlanI pAMcamI pUjA- gIta kahasyUM / gItaM0 nRtyakI - AsAurI - naTTasirI / / pAraga tere pada paMkajopari vividha kusuma sohaiM, hAre vivi0 / auraeNnakuM Aka dhatUre tuhma sama navi kohe.... // 1 // pAraga0 // he pAraga ! ka. pAranA pohacanAri etale bhavijananeM apAra saMsAra teno pAra pamADaveM samartha te mATeM pAraga ! tArA caraNe, he vItarAga ! tAharA caraNa kamala Upari vividha jAtinI uttama vRkSanAM kusuma phUla teM tA[ga] caraNe zobhe chaI / valI pAchalI rAganI valaNa kehavI / ora-bIjA je deva rAgI strIyAdikanA mohyAM, dosI devaneM AkanAM dhaturanAM kaNayarAdikanAM, bIlInAM patra, velI pramukha phala zobhaI / je mATi zrIarihaMta tuMma sarikhAM kAMi nahI nirAgI, tuhma sama koi apara deva chaiM nahI te bhaNI-te mATaI pAraga // 1 // tere0|| aihavI vividha kusuma jAtisuM java pAMcamI pUjA pUjaI / tava bhavijana roga soga savi upadrava dhUjaiM // 2 // pAraga0 // ehavI prakAraI vividha bhAMtinAM je phUla teNeM karIne, nAnA prakAranA kusumajAti karInaiM tumaneM jivAraiMdeg pAMcamI pUjA pUjaI kahatAM karaI, phUla caDhAvaI, tivAraI tehanaiM sakala bhavijanane - bhavya prAMNIne roga sogapaNuM sarva vegalUM jAiM, ciMtA-phikara sarva upadrava upazamaI, vighana sarva prANInAM dhUjaIaMgathI nAzaiM // 2 // iti pAMcamI chUTA phUlanI pUjA // 5 // 34. nRtakI - ba. | 35. naTasirI - naTarAgaI ba. / 36. padapaMkaja pari / 37. ura devakuM Aka dhature ba. / 38. prakAranAM - ba., / 39. eha vividha ba. / 40. jyAraI ba. /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 51 etalaI e chUTA phUlanI pAMcamI pUjA thaI // havai chaTThI pUjA phUlanI mAlAnI dezAkha rAgeM kahe chaI : rAga - dezAkha // caMpagAsoga punnAga vara mogarA ketakI mAlatI mahamahaMtI / nAga priyaMgu zuci kamalasyuM bolasirI veli vAsaMtI e damana jAtI // 1 // ___ caMpaka vRkSanA cAMpAnA phUla paMcavarNa, azokavRkSanAM phUla, nAMgapunnAga vRkSanA phUla, vara-pradhAna mogarAnA phUla, ketakInAM phUla, tathA mAlatInAM phUla, sugaMdha mahakatI, mahamahATa karatI daza dizaI, nAga vRkSanA phUla, priyaMguvRkSa "pupphesarasI prIyaMga(prIyaMgu)vannaiMti" rAjAdani pavitra ehavAM kamala sAthai-kamalanAM phula, zatapAMkhaDI, sahasrapAMkhaDI, bolasirInAM phUla, kAluvari vRkSanA veli, vAsaMtI camelinAM phula, daza dizeM masamasATa karatAM damAnAkanI jAtinA-damaNo-maruo e phulanI jAtinA phUla / kuMda macakuMda nava mAlikA vAlako pADalAMkola zuci kusuma gUMthI / surabhi kusumamAla jina kaMThi beThI vadaI bhamara misi ho tujhe sukhI yamUthI // 2 // __ kuMda anaiM macakuMda, ravi-dhavala sugaMdha-puSpanI jAti, tenA phUlanI mAlA, teja navamAlikA navI mAlatI phUlanI mAlA, te jUhInaiM kahIiM / tathA kusumanA guchaneM kahIi, te valI sugaMdha pAMnaDA vela pramukha, pADalAM-pADalA phUlanI mAlA guMthI, jAsula, aMkola vRkSa-jAtinA phula, koraMTakAdi, e sarva gucchanA jAti-zuci kusuma ka0 pavitra kusuma sAthe guMthInaiM, hAra-lakSa phUlanAM ToDara gUMthI karInaiM, ehavAM surabhi ka0 sugaMdha manohara je phUla aneka jAtinA kusuma, tehanI mAlA jinani - zrI jinezvaraneM kaMThi thApaI - AropI thakI zobhAyamAMna dIse chaiM / jina kaMThe beThI kahe chaI tI jANIyaiM / bhamara gUMjArava kare cha, bhamaranA zabdane guMjAravanaiM misi kahe chaI / bhavikanai te kahe che : are bhavyaloko ! tume jinanAM caraNa ArAhI-syevA karo / je e jina 41. AsopAlava ba. / 42. masamasATa karatAM ba. / 43. celanAM ba. / 44. kola vRkSa - ba. / 45. phUla - ba. /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 sevyAthI mujhathI paNi sukhI thAo / sura-devatAiM guMthI mAlA lokaneM kahe chaI / athavA bhamarA gUMjatAM mAlAneM kahe chai ahme thakI paNi tumeM sukhI thaao| je mATeM jinane kaMThai beThI che // 2 / / chaTThI pUjA phUlamAlAnI tehanu gIta sabApha rAgeM kahe chai : gItaM - rAga - sabApha // kaMTha pIThaI dAma dIThaI prabhu mere pApa nIThaiM jiuM zazi dekhata jAi jana tana tApa / paMcavaraNa saba kusumakI galai ThavI gagani sohatI jesaI surapati cApa // 1 // kaMTha0 // kaMTha pIThaI ka0 jinanAM kaMThapIThaneM virSe, dAma ka0 phUlanI mAlA, dekhatA thikAM he prabho ! mere ka0 mAharA sarva pApa nIThaI ka0 miTaiM-jAiMkSaya thAi / jiuM ka0 jima caMdramAneM dIThe - nirakhatAM prANIonA-sarva vastunAM janmanA paritApa jAI / je zarIra tehanA tApa jAiM / paMcavaraNI saba kusumakI ka0 sarvakusamI- phUlanI mAlA jinagalaiM ThavI-thApI kehavI zobhai chaI te kahe chaiM / gagani ka0 AkAzamArge-AkAzaneM viSaM, sohatI ka. zobhaI, jesaI ka0 jima, surapati ka0 iMdra, tehay cApa ka0 dhanuSa-ketuM sobhe? tima-tehanI pareM zobhA, tima jani(jina)nA kaMThe phUlamAlA shobhii| lAla caMpaka gulAla velI jAtI mogara damana bhelI / gUMthI vividha kusumakI jAti / chaTThI re mAlA caDaI dasadisa vAsatI tava suravadhU pari naravadhU gAta // 2 // kaMTha0 // lAla pADalanAM phUla, cAMpAnAM phUla, gulAbanAM phUla, velanAM phUlanI mAlA, jAinA phUla, mogarAnA phUla, damaNAnAM maruyAdikaI sahita bhelInaiMkarInaiM ToDara gUMthyuM, gUMthIneM vijJAnaiM karI racI vividha prakAranA kusumanI jAtiiM etalaI paMcavaraNI jAtinAM ToDara / chaTThI pUjA phUlamAlA caDhAvavAnI 46. janamatanu ba. / 47. arihaMtanaiM galeM - ba. / 48. lAla gulAba caMpakaveli, jAi mogaro damaNo bhelI ba. / 49. phulanI ba. /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 53 zrIjinaneM kaMThe pUrva-pachima-uttara-dakSiNa-urdhva-adho e daza dizaI sugaMdha vAsatI / tivAreM te velAI suravadhu ka0 apaccharAnI pareM naravadhU ka0 manuSyanI vadhu-nArIonA vRMda paNi gItagAna gAtI-karatI che // 2 // iti chaTThI phUlamAlAnI pUjA // 6 // itizrI chaTThI phUlanI mAlA caDhAvavAnI vidhi kahI / haveM sAtamI pUjA paMcavaraNa kusumajAtinI AMgIraMcanA pUjA kahe che goDI rAgaI / rAga - goDI sAdo // sAtamI pUjamAM varaNaka phUlasyuM bhavi karaI e / caMpaka damaNalo maruo jAsUlasyuM cItario e // 1 // pUjA paMcavaraNI phulanI AMgInI / goDI rAga / sAtamI pUjAmAM phUla sAthaI caraNakamaleM bhavi prANI racanA karai / te AMgI kehavI bhavyajIva racaI ? caMpA-cAMpanA pIlA phUla, damaNo nIlavarNe, maruo gulAbaraMgI, rAtAM phUla jAsulanAM raktavarNai, dholo jAsyUM, te sAtheM cItaryo-racyo hu~to pUjA karatAM cIta vasyUM prAMNInuM // 1 // aMgIya ketakI viciM viciM zobhatI dekhIiM e / AMgIya misi zivanArinaiM kAgala lekhIiM e // 2 // aMga kakSAne viSaI AMgI vicaI ketakI mUMkI, AMgI mAhi vicai vicai paMcavaraNanI kusumanI zobhAI zobhAvaMta, dekhII chai te jANIi / AMgI racanAnaI - AMgIne maseM - misai "zivarUpa nArInaI kaoNgala likhaiM chii| e dravya pUjA thakI ehavo bhAva lIdho e meM piNa mokSanAM sukha pAMmasyaiM ehavo lekha phUleM mokSane likhyo che // 2 // havaI pUjA sAtamInuM gIta mAlavI gauDa rAgai kahai chaI / 50. strI - ba. / 51. jAlasyuM cItayU~ e ba. / 52. AMgIya AMgIya vica vica ketakI sobhatI dekhIiM e ba. / 53. paMcavarNI vica phula zobhaI ba. / 54. dekhInaiM ba. / 55. mokSarUpaNI strIneM - ba. / 56. lekha lakheM - ba. /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 gItaM // rAga mAlavI goDI // kusuma jAti AMgI mani khaMtiM, paMcavaraNanI jAtiM re / mAhiM vividha kathIpA bhAMti re // 1 // kusuma0 anusandhAna 39 sAtamI pUjAnuM gIta kahe cha / timaja e phUla vividha prakAranAM lei kusumanI jAtinI AMgI racIiM / valI kevI ? mananeM harSe karI - kadhI / paMcavarNI phUlanI jAtithI AMgI racIiM cheM / valI kehavI ? mAMhiM jANIiM che vici vici vividha prakAranA kathIpAnI bhAMta kevI dIse tehavI AMgInI zobhA dIsa chaI jehanI // 1 // paMcavaraNa aMgI prabhu aMgaI, racayati jyuM sura rAmA re / RSabhakUTa cakka- - nAmA re // 2 // kusu0 // paMcavarNa phUlanI AMgI prabhu te jinezvaraneM aMgaI AMgI racayati kahatAM raca kevI zobhe chaiM ? jima surarAmA ka0 devAMganA iMdrANIo, teNeM AMgI racI tima raceM- nIpajAveM / kuMNa dRSTAMte sobhe cha ? jima RSabhakUTa parvatanaI viSaI cakrI digvijaya karI poteM nAma likheM, tima bhavika-bhavi prANI paNi mithyAtvAdikano jaya karI cakrInI para AMgIracanA misai RSabhakUTeM nAmo likhato chai, tima jineMzvareM digvijayanI AMgI racIiM chai // 2 // caMpakasyuM damaNo mana ramaNo saMjha-rAgasyuM sAmA re | sUryAbhAdi karai jinapUjA sakala surAsura gAtaI re || 3 || cAMpAnA phUla sArthe - damaNo manane gamato; damaNAnAM patra kevA ? mananaI khusyAla karaI ehavAM / jima saMdhyA rAgeM milatI zyAmA rAtri zobhai chaI tima valI AMgI zobhaI cheM / valI sUrayAbhAdika sura- devatAM jima jinanI pUjA karai tima / valI kuMNa pUjyaI ? sakala ka. samasta surAsura gautaI huMtaI tima e kusuma pUjA zobhaI chaI // 3 // e sAtamI pUjA vividha jAti puSpAdikaiM karI AMgI karavAnI // 7 // e paMcavaraNa kusuma jAtinI AMgI racanA pUjA sAtamI kahI te mATe hivaNAM saMpradAI vividha jAtinI AMgI karatA dIsai chai // 7 // 57. gAteM thakeM ba. /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 55 rAga gAthA sAtamI pUjA vividha prakAranAM phUlanI AMgIno adhikAra kahyo saMpUrNam // 7 // haveM AThamI pUjA cUrNanI rAga kedArai tathA kamoda kalyANa kahe chaiM - rAga-kedAro tathA kamoda kalyANa // ghanasArAdika cUraNaM manohara pAvana gaMdha / jinapati aMgasu pUjatAM jinapada karai bhavi baMdha // 1 // ghanasAra kahatAM bairAsa-caMdannAdika sugaMdha vastunuM sUkSma cUraNa kIdhuM chaI, te cUrNano sugaMdha, atisuMdara pavitra gaMdha chai jehano ehavo / jinapatijinendra tehane aMgaI supUjatAM kahatAM bhalI prakAre pUjatA thakA syUM karaI ? bhavi prANI jinapada nAmakarmano baMdha karaI // 1 // agara cUo ati maradIo hemavAlukA sameta / / dasa disaI gaMdhaI vAsato pUjA jinapada heti // 2 // agara uttama jAtino, tathA cUo pradhAna vastunauM ati pavItra, teNeM zarIra mardana kIjaI / te mAMhi hemavAlukA ka0 barAsa-kapUra maradI-colInekapUramAMhi bhelInai te saMghAte cUrNa bhelavU ja / te cUrNasahita karI dasa disaI sugaMdha vAsai tima, sugaMdhatA parimala vAsato thakI pUjA karaI, jinapada bAMdhavAno e hetu chai // 2 // (yadyapi vAsapUjA pahilAM kahI chai te vAsa caMdanano jANavo) e pUjAno gIta kAnaDe rAge kahai chai // gItaM - rAga kanaDoM // pUro re mAI cUro re mAI jinavara aMgaI sAra kapUra / saba sukha pUraNa cUraNa caracita tanu bhari ANaMda pUro re mAI // jina0 1 // are mAI ! te uttama saMbodhane / he bhAI ! prANIu ! manoratha pUrau / 58. cUrNAdikanI - ba. / 59. kahIsa - ba. / 60. ghanasArAdi cUraNAM ba. / 61. jinapati aMgasyuM ba. / 62. barAsAdika ba. / 63. agarano ba. /
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 anusandhAna 39 je jinavaranuM aMga sAra barAsa kapUreM pUro, aneM ApaNA durita cUro / athavA ghanasArAdika mahamUra cuuro| he mAtA ! mananI AsyA pUro, karmazatruM cUro / mAtAjI ! zrI jinendranA sarIraneM viSe sobhAyamAna ehavo sAro kapUra bhimaseMnI sakala sukha pUrNe karai / sakala sukhanuM pUraNa ehavuM je cUraNa tiNeM karI caricita ka0 aracA pUjA karo / karma zatrune TAle te jinana carce / jina tanuM surabhara bharyuM te jANII / ANaMda - ghamaMDe karI me sarIra bharyU, ANaMdane pUraI bhavikeM potAno AtmA bharyo chai | // 1 // 1 pAvana gaMdhita cUraNa bharasyuM muMcati aMga uvaMga | aSTamI pUjA karata mana jANatI melAvatIA sukha - saMgaI pUro0 // 2 // pAvana ka0 pavitra, gaMdhita ka0 gaMdha- sugaMdha cUraNa, tehanaI bharasyuM ka0 je bharaNa bharIiM, teNeM karIne zobhe chaI / kevUM ? mUMke / syUM ? prabhune aMga upAMgaI muMcati ka0 mUke- thApe / athavA aMgaupAMgaI e cUrNa pUjokta chai te bhaNI aMga upAMganA je karma bAMdhyA teneM mUkAvaI ehavIM AThamI pUjA karato bhavika manamAM jANatAM thakAM, ehavAM je bhavya prANI manamAMhi ima jANIiM chaI, e cUrNa pUjA sukha-saMgane melAvatI ka0 saMyoga karatI cha / tehaneM melAveM mokSanA sukhane ehavI vAsa pUjA chaI etale aSTamI pUjA sugaMdha cUraNanI kahI cUrNa vAsanI saMpUrNa pUjA thaI / 64 ityaSTamI pUjA // haveM navamI pUjA dhvajanI, gauDI rAgeM vastuyai kahe chai jApharatAlanI jAti / vastu jApharatAla // rAga - goDI, devanirmita devanirmita gagani atituMga dharmadhajA jana mana haraNa | kanakadaMDagata sahasa joyaNa, raNaraNati kiMkaNI nikara / laghu patAka ta nayana bhUSaNa jima jina Agali sura vaha e / tima nija dhana anusAri, navamI pUjA dhaja karI kaheM prabhu tu hama tAri // 1 // ba. / 64. AThamI -
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 goDI rAgeNa gIyate / vastu, jApharatAle gAvuM / tAlInI jAti / devanirmita ka0 devatAiM nirmita - nIpajAvyo / syUM ? AkAzaneM viSeM atyaMta uttaMga-moTo-uMco-sahasra yojana uMco dharmadhvaja / ehaveM nAma dhvaja, bhavijananAM "cittanaI haraiM chaiM / dharmadhvaja dekhIneM suvarNanai daMDaI Aropyo - thApyo / kehavo ? sahasra yojananeM mAneM daMDa uMco devatAiM kIdho / raNajhaNATa zabda karaI chai ghugharInA samudAya jihAM tenAM nikara, teNe sahIta, nAnhI valI dhvajA sahasra, teNeM karI - tehanA parivAreM yukta sahIta zobhe cha / netranaI" bhUSaNajevA yogya ehavo dhvaja cha / je rItiM prabhu AgaliM sakala sura samudAya iMdradhvaja vahai chai te rItiM bhavika paNi potAnA dhananaI anusAra sukha pAmaI e rIteM, nija- potAnA dhananeM anusAreM, saMsAra asAra jAMNInaI e navamI dhvajAnI pUjA karI bhavya prANI prabhu prateM ima ke chai: svAMmI ! prabhu ! ahmane tAro, bhavarUpa saMsAra samudramAhi tAro ! // 1 // e navamI pUjA dhvajAnuM gIta kahe chaI : gItaM - rAga goDI // naTa - rAmagiri rAgeNa gIyate / mAI sahasa joyaNa daMDa UMco jinako dhaja rAjaI / laghupatAka kiMkaNI nikara pavana prerIta vAjaI || 1 | mAI0 / gItaM gauDI gaI tathA naTTarAgaI tathA rAmagiri be rAgaI gyAMna kara chai / mAI, he mAtA ! e zabda saMbodhanaI / hajAra yoryeNano daMDa chaI, suvarNano DaMDa uMco chai / ehavo jina AgaliM etaleM jinarAja - vItarAganoM dhvaja bhUSIta sahita- yukta chai / nAMnI ghugharIuM, teNeM nikara samUha, ghUgharInA samudAya dhuta vAyaraI karIneM prerI huMtI madhura zabdaI vAjatI // 1 // 1 57 suranara manamohana zobhita jiuM suraiM dhaja kIno / tima bhavi dhaja pUja karatAM narabhava phala lIno || 2 || mAI0 / sura-devatAnA, vyaMtara, dAnava, valI nara te mAnavanA - manuSyasamUhaneM 65. nAmeM ba. / 66. mana harI lIiM ba. / 67. suvarNano daMDa ba. / 68. hajAra yojanano ba / 69. AMkhinaI ba / 70 karatAM ba. / 71. jojanano ba. /
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 mananaI mohanahAra dhajA zobhAvata chaiM / jima devatAiM dhvaja kIdho maheMdra, cosa? iMdre samosaraNanI racanA karI, tima bhavya jIva-bhavijana-prAMNI dhvajAnI pUjA karatAM thakAM jIveM syUM pUnya upAyuM ? manuSyanA bhavanuM phala lIiM, lAho lIjIiM / tIrthaMkara padavIno lAbha pAMmaI // 2 // iti navamI pUjA dhvajAnI // 9 // haveM gauDI rAgaI dhavalanI dezI, dazamI pUjA grahaNAnI kahe chai / rAga-goDI : dhavalanI dezI / lAla vara hIraDA pAchi pIrojaDA vidhi jaDyA e motIya nIlayA lasaNiyA bhUSaNA tihAM jaDyA e|| aMgada rayaNano mugaTa kaMThAuli kIjII e kAne ravimaMDala sama jinakuMDala dIjIi e // 1 // lAla-rAtA vara-pradhAna je hIrA-ratnajAti, tathA pAchi nIlaratna pAsa pravAlI, pIrojA te hIrA ratnajAtivizeSa jAMNavA / te sAthe vidhisyuM jaDyA kArIgareM motIyala-sveta varNa muktAphala nIlakara iti nIle raMgaI nIlUyAnIlamaNi lasaNiyA prasIdha abhaMga hIrA, ityAdikaI te ratnanAM bhUSaNa grahaNaiMvItarAgarne grahaNe jaDyA chaiM / ehavAM aMgada-aMganA-bAhunAM bhUSaNa ehavAM tathA valI ratnano mukuTa, tathA valI kaMThAvalI-galAnAM bhUSaNa, valI bIjAM grahaNAM / beM kAnaneM virSe kevA kuMDala chai ? ravinA maMDala sarIkhAM dIpatAM kuMDala prabhune - jinezvaranaI veharAvIiM - dIjaI ka. thApIiM // 1 // caMdramA-sUryasamAna be kuMDala jinaneM kAneM / ima iNi prakAra ApII "caMdra ravi maMDala, sama doya kuMDala, jinataNaiM kAni iMma dIjIiM e".... e pAThAMtara // haveM grahaNAnI pUjA dazamI, tehano gIta toDI rAgaI kahe chaI / 72. sobhAyamAna ba. / 73. lAlavara hIraDAM pAsa pIrojakA ba. / 74. lasaNIA bhUSaNeM ba. /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 gItaM / rAga toDI tritAlI // muga~Ta dIo mugaTa dIo kanakeM ghaDyo vividha rayaNe jaDyo jinavara sIsi / ura vara hAra racita bahu bhUSaNa dUSaNa haro jagadIsa // 1 // muguTa0 // mastakeM mugaTa te thApo / suvarNe ghaDyo-racyo, ratanaI karI jaDAva kIdhau / valI vividha prakAre vicitra jAtinaI ratnaI karI jaDya chaiM / teNe sahIta zrIjinavaranA mastakanaI viSaI ghero-mUMko / hRdayasthalanaiM viSaI varapradhAna hAra / ehavAM racita ghaNAM bhUSaNa karI sahIta te grahaNAM racInaiM bhuSaNa peharyAM he jagadIza ! dUSaNa-amArA karmanAM haro / lAlaDe khare hIre pAci motinaiM rayaNe jame( De) doe kuMDala aMgada jaDita siMhAsaNa cAmara lio deu re AkhaMDala.... // 2 // mugaTa0 // lAla te kharI, valI sAcA hIrA, valI pAchi pravAlI motI ratna teNaiM karI jaDyA doi kuMDala kahatAM behu kAnanA kuMDala sobhAyamAna dIze chai / aMgada ka0 bAhinAM be bAjubaMdha-bAhunAM bhUSaNa sobhe chaI te prateM dIuM / athavA jaDita siMhAsana cAmara vijeM samosaraNe svAmI prabhunaiM / valI diu ichIta Apo anaiM jinapada liu~ / athavA valI AkhaMDala ka~.iMdranI padavI liuMpAMmyo tumeM Alo // 2 // iti dazamI pUjA garahaNAnI // 10 // ___e tIrthaMkaranaiM bhUSaNapUMjA karatAM ima bhAvIiM, etalaiM dazamI pUjA 75. mugaTa dIo kanake ghaDyo ba. / 76. thApyo ba. / 77. "AgAsagaeNaM ca ... chatteNaM seyavara cAmara dhammabbhaeNaM sapAyapIThasiMhAsaNeNaM esa AkAsai cAlatA hoiM e Agama pATha chai / samavasaraNa bisai tivAraI cyAra disaI cyAra dhvaja pramukha sarva cogaNA hoi" ATalo pATha a. pratimAM ( ) mAM umerela jovA maLe che. / 78. bahu bhUSaNe karI ba. / 79. pAchaI ba. / 80. iMdrAdika - ba. /
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 grahaNAnI thaI | haveM igyAramI pUjA kusumagharanI rAga kedArA - gauDIiM kaheM chaIM // 60 rAga kedAro gauDI // vividha kusume racyo vizvakarmA racyuM kusumagehaM / rucira sama bhAvasyuM sura vimAnaM jisyuM rayaNarehaM // 1 // rAga goDI kedArau / tima valI vividha jAtina kusumaI karI racyaM ka0 racyuM / valI vizvakarmA je vidhAtA teNaI jANI racyuM-nIpajAvyuM, ehavuM kusumanuM ghara rucira kahatAM manohara - pradhAna, bhAvaI karI devanA vimAnanI pariM ratananI rekhAnI pari zobhAyamAna chai / toraNa -jAlasyuM kusumanI 'jAtisyuM zobhatU e / gUMthi caMdrodaya jhuMbaka vRMdane gholatUM e // 2 // toraNa, jAlI kahatAM gokha, toraNeM sahita zobhe cha / ehavUM phulano ghara teM phUlanI jAtisyuM karIne ghara ghaNuM zobhatuM cha / valI phUlano caMdrao gUMthyo chaiM, valI phUlanA jhuMbakanA vRMdasyu zobhatuM che etalai kusumanA gopa teheM kusumaneM toraNeM sahita Upari kusumano 'caMduo gUMthyo chaI / phulagharaI phUlanuM jhuMmaNuM paMcavarNI caMdraA zobhe chaI te phUlaghara // haveM igyAramI pUjAnuM gIta rAga kedAreM tathA vihAgaDeM kahaI chaI // gItaM rAga kedAro vihAgaDo // merA mana ramo jinavara kusumaghara hAre kusumaghare, merA0 / vividha yugativara kusumakI jAti bhAti jeseM amara ghareM....merA0 // 1 // are bhaviko ! ehavA kusamanA jinavaranA gharanaI viSaI mAharu mana ramo-rati pAmo - kelAza karo / bhaya ( bhavya ) loko kusumaghareM mana ramo e vANI havI / te bhaktinA gharaneM viSadaM vicitra prakAranI pradhAna yugati kusumanI jAti" teNeM sahIta ehavI zobhaI chaI / kehavuM zobhe che ? je amaraghara - devavimAna ja" nahI sAkSAta tehavI zobhA cheM kusumanA gharanI // 1 // 81. jyotisyuM ba. / 82. jhUmaNuM caMdra sobhatuM e ba. / 83. caMdryacaMdrUe a. / 84. bhavijano ba / 85. bhAMti - ba / 86. ja nathI-ba. /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 61 kusuma caMdrodaya jhUmaka toraNa jAlika maMDapa bhAgi / ekAdazamI pUjA karatAM avicala pada bhavi mAgi // 2 // te kusumanA gharanI, caMdrUA-gokha-kusumanA jhUbakanAM toraNa tathA kusumanA jAliyAM ka. kusumanA maMDapanA bhAga madhye madhye gokhanI racanA dekhInaI ghaNuM ja jIvane khusyAlI upajaI / jAlI-mAMDavo, teno bhAga teM cokA dekhInaiM khasyAla / ehavaM phUlagharanI bhAvanA zrIjinezvaranI / ema-eNe prakAraiM igyAramI pUjA karato bhavika prANI avicala je mokSapada tehanaI jANIiM svAmI pAzeM mAgaI chaI, bhavijana zrAvika-zrAvikA // 2 // iti igyAramI pUjA kusumagharanI // 11 // etalaI igyAramI pUjA kusumanA gharanI gIta sahita thaI / haveM bAramI pUjA phulaharaI, kusumanA megha varasAvavAnI pUjA, te malhAra rAgeM kahI chaiM / paMca vara varNano vibudha jima kusumano megha varasaI / bhamara bhamarItaNA yugala rasiyA pariM trijaga harasaiM // 1 // rAga malhAreNa gIyate / vara-pradhAna paMcavarNI je vividha prakArano megha varaseM phulaghare / zrIjinezvara phUlaghare viracyAM tihAM phulano megha varasaI / vibudha kahatAM paMDitajana te paNi bhagavaMta Agali imaja kusumano megha varasAvaI / "jima bhamara--bhamarInA yugala harSa pAMmaI gaMdha levAne tima te jinapUjArasika bhavya prANI zrI jinezvaranI pUjAI khusI thAiM / tIma te triNya jaganA loka harSa pAmaI // pagara jima phUlano paMcavaraNe karI sukRta tarasaI / bAramI pUjamAM harakhi" tima jima milaI kanakapUrIsaI // 2 // jima pagara ka. samudAya phUlano paMcavarNano karatAM, paMcavarNI phUla pagara bharaI devatA, valI manuSya pUjaI, ima sukRtanaiM je bhalI karaNI karatAM tarasaI chaI ucchAhasahita pAMme / iMma paNaI mananeM kahai chaI : are mana ! 87. phUlanoM - ba. / 88. tima - ba. | 89. khuzI ba. / 90. harakhita tima jima maI kanakapUrIsare ba. /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 anusandhAna 39 zrIjInanI bAramI kusumavRSTinI pUjA harSe karato thako zuddhabhAve kareM to, suvarNa - puriso milAI harSa pAmeM - tehathI paNi adhika harakhivaMta thA[i] || 2 || havaraM bAramI pUjAnuM gIta meghamalhAra rAgaI kahaI chai / gItaM rAga megha hA // mehalA jiuM milI varasaI karI karI phUlapagara haraisaI ... meha0 paMcavaraNa jAnu-mAne samosaraNi jina( ma ) sura milI tima kare zrAvaka loka / dvAdazamI " pUjA tima janamana murde pharasaiM... meha0 // 1 // atha meghamalAramAM gIta / 1 zrIjinezvarI pUjA meghanI pareM ghaNe harkhe pohaceM / megha jima milI varasaI tima tima phUlapagara karI karI harSai varaso / jima jima phUlapagara iMdre bharyo te bhAveM vitarAgane phulapagara bharo / valaNa karavI / paMcavarNI kusuma jAnuM kahatAM DhIMcaNa pramANaiM bhareM / valI " samavasaraNa mAMhi jima devatA milIne, cyAra nIkAyanA devatA bhelA milai kusuma vRSTi kara, tima-tiNeM prakAreM zrAvakaloka paNi bhelA thaineM jinanI bhakti karaI, ima bhavya prAMNI je bAramI pUjA prabhunaI kareMsyeM tehaneM janama-janamanuM pAtika jAI, anaMtA sukhanI sparza] nA karaI / loka - bhavika loka, tehanA manamAM muda- harSanaI pharaso // 1 // bhaimara paI kahAvati jaDa tiM, jANuM adhovRMta paDataI tANa adhogatinAMhi / je hamupari prabhu Agali paDiM re hamapari nahI tasa pIDa / kusumapUjA kahai sukha lahaI, dina dina jasa caDhataI // 2 // meha0 // havai kusumamAM je bhamara guMjArava kare chaI te jAMNIiM jaDa - kusumanI 91. karI to - ba. 92. malAra- ba. / 93. darisaI ba. / 94. prabhupUjA ba. / 95. suha pharasyeM ba. / 96. samosaraNane viSeM ba. 97. bhamara paI kahivatI jaDatI je hamupareM prabhu AgaliM paDe reM / hama pariM nahI tasa pIDa kusuma pUjA kahe sukha lahai dina dina jasa caDateM // 2 // me0 ba. /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 mAlA te bhamarA-mukhai ima kahAvaI chaiH UdhaiM bITaiM jAneM-pramANaiM joyaNa mAnaiM vRSTi paDatAM, syu kahai chai ? tehaneM adhogati na hoyai / jima phUlane iMma kahe chaiM / phala bhavijananaiM / jeha ahmArI pari zrIprabhUnAM makha Agali rAtra-divasa je prANI paDaI tehanaiM bhavanAM baMdhana jAsyaiM, jima phUla baMdhana vigara thAiM / ane valI hamapari kahatAM amArI paraiM tehaneM pIDA-bAdhA paNi na hoi / baMdhana-rahIta thAI / ima kusuma pUjA kahaI chaI te ahmArI paraI sukha lahasyaI-pAMmasyaI, dina dina jasavAda caDhataI hutaI / kusumapUjA kareM zrI kumArapAlanI pareM koDi 7nAM phUla 18 teNeM karI pUjyA, tenA mahImAthI 18 dezeM rAjya pAMmyUM pUjAthI / etalaI iti zrI bAramI pUjA chUTA phUlanA varasAta varasAvavAnI pUjA thaI // 12 // iti bAramI pUjA chUTA phUlano meha varasAvavAnI pUjA // havaiM teramI pUjA vasaMta rAgaI aSTamaMgalikanI kahI chaiM : rAga vasaMta // rayaNa hIrA jisyA sAravara taMdulA varaphalyA e svastika 1 darpaNi 2 kuMbha 3 bhadrAsana 4 syuM milyA e / naMdi-Avartaka 5 cAru zrI vatsaka 6 varddhamAnaM 7 matsyayugalaM likhI 8 aSTamaMgala hasyaiM zobhamAnaM // 2 // ratananA hIrA sarIkhA sAra ujjvala, ratnamAMhI rAjevAM sArA sobhAyamAna, cothA(khA) akhaMDavara-pradhAna taMdula, vara phalaI phalyA, tehanA(mAM) sAthIo prathama 1, arIsau bIjeM 2, kalaza trIjeM 3, bhadrAsana te siMhAsana, siMhAsane byeThAnuM cothaiM 4, e cyAra maMgalIka sAthaI milyA / naMdAvartaka pAMcame maMgalIka 5, manohara zrIvatsa hIiM jinezvaraneM hIyeM, cakrInaiM hoya 6, varddhamAna te sarAvasaMpuTa sAtameM maMgalIka 7, AThameM matsayugala-be mAchalAM 8, ehavAM aSTa mAMgalika AlekhIiM / sAva ratnamaya cokhA akhaMDa pUrII, ghaNuM zobhAyamAna, tenI // 2 // 98. paDasyai - ba. /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA anusandhAna 39 havaI teramI pUjA- gIta vasaMta rAgaiM kahIiM chai // gItaM-vasaMtarAgeNa / "jinapa AgeM viraco bhavilokA jasa darisaNaiM zubha hoiM yuM re dekhata saba koI / 1 / jina0 // jinapa kahatAM vItarAga-jinezvaranAM pada Agali viraco kahatAM raconIpajAvo, are bhavika loko ! bhavya prANIo ! tumaI zrI jInezvaraneM bhajodhyAo / jehanAM darizaNathI maMgalIka hoiM, apamaMgalIka vegalAM jAI / tima aSTamaMgalIkathI apamaMgalIka jAI / jeha zrIvItarAganA darzana thakI tathA aSTamaMgalIka dIThAthI sukha thAI te mATeM / ima tuhmo sahu prAMNI dekho jANo // 1 // atula taMdulaI karI aSTamaMgala valI tima raco jima' tuhma ghari hoiM ||jiin0 // atula ka0 jehanI tulanAi koI nAvai ehavA ghaNAM taMduleM - akhaMDa cokheM karInaiM zrIjinanAM mUkha AgalaI, aSTa-ATha maMgala zreNi tima raco- tima karo jima phirI tumhAraI gharaiM aSTakarma cora vilaya jAiM, ATha maMgalika thAi, tathA aSTamada ghAta jAI, tathA aSTakarmanA zobhAva maMgalIka thAi tima prAMNI tuma ghare hoyaM, upadrava jAI, bhaya rahIta thAI // 2 // svastika 1 zrIvatsa 2 kuMbha 3 bhadrAsana 4 naMdyAvartaka 5 varddhamAMna 6 / matsayuga 7 darpaNa 8 tima varaphala guNa, teramI pUjA savi kuzala nidhAnaM // 2 // jina0 // ima aSTamaMgalIka karavA : sAthIo 1, zrIvatsa 2, kAmakuMbha-kalazaM 3, bhadrAsana 4, naMdAvartakanava khUNAlo sAthIo 5, varddhamAna te sarAvasaMpUTa 6, matsa yugala-be mAchalAM padmadahanAM 7, ArIso, tima vara-pradhAna 'phailasahIta 'guNasahIta chai jihAM, 99. jinapada Agali viracyo ba. / 100. bhavijano ba. / 101. jima ghara hoI ba. / 102. maMgalikanI -- ba. / 103. phaleM - ba. / 104. guNe - ba. /
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 65 ehavI teramI pUjA sarvamaMgalacaM nidhAna chai / athavA e phalapUjA, paNi e pUjAmAM ghaNe(NI?) pUjA karavAno vidhi jANivoM iMma paNi chaI / aSTamaMgala karaiM nAlikerAdika, pache phula DhoyaiM" / etaleM teramI pUjA aSTamaMgalIkanI thaI // iti teramI aSTamaMgalabharaNapUjA / yadyapi pUjA e pUrve gAthAnA baMdhamAnathI kahI je mATeM prathamathI pUjA mAMDIyai tivAre te AratI-maMgaladIvo ihAM karInaI pachai dhUpa 'ukhevaNanaivedyaDhokananI pUjA 14mI karaI / paNi ihAM ketalAeka pUrva snAtra karIne AratI-maMgaladIvo karIne par3heM pUjA bhaNAvaiM, tivAreM AratI-maMgaladIvo pUrve karyAM mATi ihAM aSTamaMgala thApaiM / 1degsiddhAMtAdikeM paNiM aSTamaMgalIka likhavAM te sarva pachI chaiM, te mATeM jima zrIvitarAganI bhakti badhaI anai valI bahuzrutanI AjJA pramANa che| paraM nitya pUjAiM paNi AratI-maMgaladIvo kairavo joII, to snAtraiM to kalazAbhiSeka pUjAnaMtarai AratI-maMgaladIvo pragaTa karavo anaiM aSTamaMrgale. ThAmaiM svastika pUraI 1 naivadya ThAmaI akSata-triNa pUjA kare toM naivaidyapUjA gaNeM / paraM sarva pratyekeM pratyekeM naivedya cyAra AhAranA karavA joiii| parcha yathAzakti / avadhi AzAtanA TaoNlaI jima thAi tima pramANa chaI / ihAM koI haTha nathI / zaktiyogeM bhakti na lopeM / zaktiM na so(go)pave ameM bhakti na lopaI tima karaiM / e sarvatra vidhipATha chaI / / havaI caudamI pUjA dhUpa-dIpanI mAlavI gauDa rAgeM16 kahai chai // rAga mAlavI goDo // 197 kRSNAgarataNuM cUraNa karI ghaNuM zuddha ghanasArasyuM bhelIo e / kuMdarukko turukko sukastUrikA aMbara tuMbarasyuM melIo e // 1 // 105. maMgalIkanuM nidhAnna ba. / 106. maMgalIka - ba. / 107. nAlera phula - ba. / 108. DhoII - ba. / 109. ukhevavAnI nivedya - ba. / 110. siddhAMte piNa - ba. / 111. thAI - ba. / 112. kahyo - ba. / 113. aSTamaMgalIkaneM - ba. / 114. TAlateM - ba. / 115. karavU - ba. / 116. rAgeNa gIyataI - ba. / 117. goDI - ba. / 118. tuMbasyUM malIo e ba. /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 kRSNAgara-zuddha mAvaradI, tathA vividha jAtinA uttama agara tenuM pavItra cUraNa karInaiM, te cUraNamAMhiM etalI vastuM bhelIiM / tyAra pachI zuddha-nirmala ghanasAra te kharaM barAsa, mAMhi bhImasenI kapUra, bhelInaiM, etaleM dhUpa bhelIjaI, kuMdaruko sapeta kuMda, dhUpa-turuko, ehaveM nAmeM dhupa, valI turukka kahatAM selArasa, dhUpavizeSa, valI bhamarI kastUrI sugaMdha dravya, aMbara dhupa, tuMbara dhUpa, "ciDAdika vizeSa teNaI melavInaiM // 1 // rayaNa kaMcanataNuM dhUpadhANuM ghaNuM pragaTa pradIpasyuM zobhatU e / dasa dizaI mahamahaI dhUpa ukhevatAM caudamI pUja raja khobhatUM e // 2 // ratananu, tathA kaMcana te suvarNatuM, tathA rUpA, tathA pItalanu, dhUpadhANuM ghaNuM bharyu dhupeM karInaiM, dekhatuM - pragaTa dIpake sAthai je dhUpadhANuM zobhe chaI, piNa kehavU ? te dhUpano vAyaro daza dazeM jAtAM, dasa disaI sugaMdhasyuM mahamahai, masamasATa thayo rahyo dhUpa ukhevItuM huMto ukhevatA thakAM, bhavya prAMNIne caudamI pUjA te karatAM, raja kahatAM pAparUpI je raja tehaneM TAleM-nIvArai, pApaneM khobhatuM kahatAM TAlatuM chai // 2 // havaiM caudamI pUjAnuM gIta kalyANa rAgai kahai chai : gItaM - rAga kalyANa // atI e dhUpI dhUmIlI jinamukha dAhiNAvarta karaMtA devagati sUcati cAlI ||dhuupii0 // 1 // gItaM - rAga-kalyANa rAgeNa gIyate vAcya / __ are joo-prAMNI ! e dhUpanA dhUmanI zreNi zrIjInezvarane jinavaranA mukhaneM Agali jimaNe pAsaI-dakSiNabhAgai Avarta karatI, etaleM savalI pradakSiNA detI-zobhai chaiM, te jANiiM je[A]kAzeM dhUpamA(dhUmA)vali cAlI, te jANIiM devagati sUcai-kahaI chai bhavikaneM, dhUpa karatAM bhavya prANInaiM dhUpa syUM kahe chaI ? are ! amArA pareM urdhvagati jAsyo ! e bhAva kRSNAgara zucave chaiM // 1 // 119. cIDAdi -- ba. / 120. divA ba. / 121. dhamAlI ba. /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 kRSNAgara aMbara mRgamadasyuM bhelI tima ghanasAro / dhUpa pradIpa dazAMga karatAM caudamI pUjA bhava tAro... dhUpI0 // 2 // dhupa kRSNAgara, aMbara anaI sAthe valI kasturI syuM bhelI, tima valI kapUra, ehavo dhUpa, tathA pradIpa / dazAMga dhUpa karavo, valI tima kapUrano dIvo karInaiM, ehavI bhavijanaiM dhUpapUjA, valI dIvAnI pUjA karatAM, sAsaga dhupa karatAM thikAM, caudamI pUjA karatAM bhava-saMsAra pAra UtAro / kuNa ? ehavI caudamI pUjAnA phalathI // 14 // iti AratI maMgaladIvAnI caudamI pUjA // etalAI iti zrIAratI maMgaladIvAnI caudamI pUjA pUrI kahI, likhitA ca / zrI gurave namaH // 14 // havaI panaramI pUjA triveNI rAgaI gAthA-baMdhaI gItanI pUjA kahIyai cha / rAga - triveNI goDI, gAthAbaMdhaI // gagananuM nahI jima mAnaM, tima anaMta phala jina guMNagAnaM tAna mAna layasyuM kari gItaM, sukha diiM jima amRta pItaM // 1 // triveNI rAgeM kahIsa, goDI triveNI gIyataI gAthAbaMdhaiM / jima gagana kahatAM AkAzanuM mAna-pramANa nahI-anaMta AkAza mAhai, tiNe dRSTAMte jinezvaranA guMNa gAtAM anaMta phala chaI / zrIjinavaranA guNa, tehanA gItanuM tAna-mAna-laya e triNyenuM ekatra karInaiM je gIta gA~vaq tehaneM ghaNuM sukha Apai arihaMtanI bhaktinuM gIta / jima amRta pIdhuM sukha dIiM tima jinabhaktinuM gIta amRta zarIvU sukha dIiM // 1 // veNu vaMza tala tAlamuvagaI, surata rAkhi varataMti mRdaMgaI / jayatamAna paDatAla ekatAluM, Ayati dharI prabhu pAtika mA( gA)lo // 2 // vINA-vaMza, hastatAla-kaMTha(kara)tAla, vINA-saraNAi, hAthanI tAlI, kaMsAla, bIjAI taMtinA vAjAM te upAMgai, bIjA tAMtanAM vAjItra mana dhAraNA 122. dhupa kRSNAgara0 ba. / 123. kasturIno dhupa bhelavInaiM - ba. / 124. gAI ba. /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 anusandhAna 39 rAkhIneM vajADoM / surati dhAraNI rAkhavI / pradhAna taMtinA vAjA mAdala sAthaI, mAdala jaryaitaimAna, paDatAla, ekatAla, ityAdika tAlabheda / vAjItra paDatAla jAti chai, eka tAlanA bheda 48 jAtinAM, ehavI AstA rAkhInaI he svAmI ! amArA bhavanAM pAtikane Ayati kahatAM uttara kAlanA pAtika bhavikajananAM he prabhu - svAmI ! gAlo kahatAM TAlo // 2 // haveM panaramI pUjAnuM gIta zrIrAgaI kahai chai : gIta : zrIrAga // 126 tu zubha pAra nahI sUyaNo, mAnAtIta yathA gayaNo tAna mAna layasyuM jinagItaM, durita haraI jima raja pavaNo // 1 // tuhma0 / gIta zrI rAgeNa gIyateM / are suyaNo ! - svajano ! araiM svAmIiMo ! tumhArA zubha ka0 tamArAM zubha punyanoM pAra nahIM, jeM jinezvaranI bhakti karI chai etalaiM ghaNuM jima gaganaAkAza mAnAtIta chaI tima tumhArA punyano pAra nahI te mATiM / tAna mAnanI jeM laya-lavya saMghAteM etInaI eka karI zrIjinanA gIta gAUM chauM / vItarAganI bhakti karatAM pUNyano pAra nahI / dUrita - pApaneM hareM, jima pavana kahatAM vAyareM raja uDI jAI, vAyaro rajaneM haraI, tima tumhArAM durita te pApa hare ||1|| vaMza upAMga tAla sirimaMDala, caMga mRdaMga taMti vINo / vAjati tUra jalada jima guhiraM, pItAMmRta pari kari lINo // 2 // tuhma0 / are svAmIo ! vaMsa, upAMga, tAla, zrImaMDala, ityAdika vAjItrabheda chaiM / caMga-Dapha, mRdaMga-mAdala, taMti vINAyaMtra, teNeM / valI vAjatI kahatAM vAjaI, tUra kahatAM vAjitra jANIiM, vAjAM vAjeM / konI pareM ? jalada - megha jima guhira gAjaI, jima varasAta gohireM gAja kareM, tima vAjItra vAjeM chaM / pItAM - amRtanI pariM jANiyai che je layalIna thayA, pUrNa tRptivaMta thayA, tuSTivaMta thayA ||2|| 125. jayamAMna a. pratau pAThAM noMdha // 127. tAMti ba. / - ba. / 126. Tippa. kihAM eka jina zubha pAlahI suyaNo iti
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 gAyati sura gAyana jima madhuraM, tima jinaguMNa gaNa maNi rayaNo / sakala surAsura mohana tUM jima, gIta kahio hama tuhma nayaNo // 3 // tuma0 // gAyati ka0 gAyaiM-gAya chai rAgeM karI, suragAyana ka0 sura-devatAnA gAyana, valI deva-gaMdharvanI pari zrI vItarAganA guMNa gAya chai / jima madhuraM ka0 madhura hoiM tima zrIjina-vItarAga madhure sAdeM vAjitra samUha vAjateM, jina guNanA gaNa ka0 samudAya, tadrUpa maNI-ratna jehanaI viSaI, sakala je samasta surAsurane mohaiM, ehavA zrI 1"jinavaratuM stavana-stotra-gIta bhnniN-khiuN| ajho tumhArI dRSTiM tumArA nayana-tuhmArI kRpAyaI, teNeM karInaiM ameM bhakti kIdhi chaiM // 3 // etalai 15 mI pUjA gItanI thaI / iti stavana gIta pUjA pannaramI 15 // iti zrI gItaM stavaneM 15 mI pUjA kahI / havaI solamI pUjA nATikanI kahI : rAga soraThI tathA madhumAdana // sarasa vayaveSa mukharUpakuca zobhinI vividha bhUSAMganI surakumArI / eka zata ATha sura kumara kumarI karaI vividha vINAdi vAjitradhArI // 1 // sarasa0 // rAga soraThI tathA madhumAdana rAgeM kahai chai / gIteM zuddha kaDakho chii| jima surIAbha deveM tathA AMmalekailapAnagare nATika kIrcha / sarikhI vayeM mukha-rUpa-kuceM zobhatI ehavI, kuMNa ? vividha prakAranAM bhuSaNanI dharanArI ehavI devakumArI / surabhe (zobhe ?) zrIvarddhamAna svAmIne vAMdIneM Agali jimaNI bhujA pasArIne 108 devakumara kIdhA, DAbI bhujA pasArI 108 devakumarI 'kairI tene hAtheM 48 vAjAM vividha prakAre je mAhomAMhi 48 vAjatA tAna sAthai batrIsa prakAre nATika kIg ghaNA vAjiba bAjateM / tima bIjAyai 128. tuM jina ba. / 129. jinezvaranuM ba. / 130. dRSTi-ba. / 131. AmalakappAnagareM ba. / 132. DAvi bhUjAthI - ba / 133. kidhI - b.| 134. batrIsabaddha nATika kareM - ba. /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 prANI nATika karai, bIjo prAMNI teM bhAva rAkhaI, te bhAvanI pUjA kahai chai / sarikhI chaI vaya anaI veSaiM ehavI jehanAM mukha-rUpa-kuca teNaI zobhAyamAna, vividha bhUSaNavaMta, tathA bhUSita aMga thakI, ehavI devakumArI ekaso ATha, devakumara anaiM daivakumarInAM sarikhAM rUpa karaI vividha prakAranAM vINAdika vAjitanA dharaNahAra // 1 // abhinaya hastaka hAvabhAvaI karI, vividha jugati bahu nAcakArI / devanA devanai devarAjA yathA, karati nRtyaM tathA bhUmicArI // 2 // srs0|| abhinaya hastatAli bheda 54, ArabhaDabhasolAdi nRtta 4, hastakI te hastasaMjJA, hAva te mukhanA vikAra, bhAva te cittathI upanA evaM 4 bhedaI, tenA hAvabhAva karI dekhADe, pagale cAleM karI bhAva dekhADeM / ima vicitravividha prakAranI jugati karIneM, valI ghaNA nATikanI nAcakArI karatI thakaI devAdhideva te prabhu Agali devarAjA-devatAnI zreNi jima nATika karai tima bhUmicArIiM mAnavI rAjAI-mAnavanI zreNi paNi ima-tehavAM nRtya karaI, manuSya paNa teM bhAva rAkhInaiM karaI nATika // 2 // havaiM e solamI pUjAnuM gItaM zuddha naTTa rAgai kahIyai chaI / gItaM - rAga - zuddha naTTa / eke zata ATha nAcaI devakumara-kumarI / 17doM do dA~ duMdubhi vAjati, nAcatI diiM bhamarI // 1 // eka0 // gItaM zuddha naTarAgeNa gIyateM / yathA eka zata ATha etaleM 108 nATika karai, ekaso meM ATha devatA nA kumara aneM devatAnI kumarI sarva bhelA thaineM zrIvarddhamAnanA mUkha Age doM do do 'ehavaI zabdaI vAjateM thike, duMdubhinA zabda vAjateM thikeM, valI aMga vAlInaI nAcatI nAcatI bhamarI diiM41 // 1 // 135. abhinava ba. / 136. abhinava - ba. / 137. do dau do ba. / 138. devatAMnAM kuMmara kuMmarI - ba. / 139. do dau sabda - ba. / 140. nAcati thakI - ba. / 141. detI vicaraI - ba. /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 71 ghana kuca yuga hAra rAjI kasI kaMcukI badhI solasa siMgAra sobhita veMNI kusuma baMdhI // 2 // eka0 // ghana je niviDa mAhomAMhi milyA je kucayuga tihAM hAranI zreNi zobhatI chaiM, kasI-tANInaI kaMcUkInA baMdha paNi bAdhyA chai. valI devakumarInA sola siMNagAra zobhita chaI, ehavI devakumarI zobhe chai / valI mAthAnI nIce veNi te kusumanI sugaMdhatAI vAsita chaI // 2 // naTTa kuTTikaM Thahu Thahu vica paTa tAla vAjaiM dekhAvati jina hastakoM nRtyaki navi lAjai // 3 // eka0 // naTa(TTa)nAca karatAM kaMThi-kiTThi 'tahu tahu' ehavA zabda thAtaI 'Thima Thima' "cicipaTa cicipaTa' ehavA zabda thAtaI, ghAti tAla vAjati thakaiM, dekhADatI jina-vitarAganaiM Agali hastakI dekhAvati kahatAM-dekhADatAM thikAM hAthaneM cAleM karInaI kahaiM nRtya karatI-nATikaNI nATika karatI lAjatI nathI ehavI thakI valI ||3|| tinoM tinA bhaMti vAjai raNajhaNaMti viNA tau ( tAM)DavaM jima sura karaMti tima karo bhavi lINA // 4 // ek0|| ___ 'tata tata tanana tanana tanana tanatAM tanatAM tanatAM' ehavaI zabdaI tinA tinA vINA vAjaiM / tAMtinA vAjAMnA zabda vAjataI huMtaI vINAMnA raNajhaNATa zabdatA thai huMtai, taMtI-vINA vAjataI thakeM 'he svAmI ! amane tAro'e nATikamAM saMgIta karatI thakI tADavaM kahatAM nATika jima devatA karaI timatiNe prakAraiM bhavi ka0 areM bhavya prANIo ! layalIna thainaiM karo, jima devatAI pUjyA tima tumeM paNa pUjoM ! // 4 // iti nATike pUjA 56 // 16 // . iti nATika pUjA 16mI saMpUrNa thaI // 16 // haveM sataramI pUjI sarva 142. bAMdhi ba. / 143. zRMgAre sobhatI - ba. / 144. cicapaTa0 ba. / 145. tinA tinA tinA taMti vAjeM raNajhaNati ba. / 146. tAnavaM ba. / 147. raNajhaNa viNAnAM zabda hateM thikeM - ba. / 148. nATika solamI pUjA - b.| 149. e nATike solamI pUjA saMpUrNam - ba. / 150. pUjA kahasyaiI - ba. /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 anusandhAna 39 prakAranA vAjibanI sAmerI rAgaI kahai chai : rAga sAmerI // samavasaraNa jima vAjA vAjaI, deva duMdubhi aMbara gAjaiM / Dhola nIsANa visAlo / bhuMgala jhallari paNava napherI / kaMsAlA daDavaDI vara bherI / siraNAi raNakAlo // 1 // sAmerI rAgeNa gIyateM / tripadI thoyanI dezI / covIsa tIrthaMkarane samavasaraNane viSaI jima devatA gaDhaneM kAMgareM UbhA thikAM vAjA 'vajAveM / devatAnI duMdubhi AkAzaneM viSaiM gAjaI / AkAze aMbara gAjI raheM / cyAra daravAjaI Dhola, nIMsANa, nagArAM moTAM tima vAjai / vAjate thakaI bhavijana sAMbhalI bhaMgala, nAla, jhalari, paNaMva kahatAM Dhola, valI napherI, kaMsAla, duDavaDI-moTI bherI, sakala zabda vAjateM thakeM, pANava neM napherI Dhola vAjatai, moTI kaMsAlanA zabda vali bhera vAjateM thakeM, ityAdika saraNAInA zabda raNatUranA zabda "kAhalanA sabda vAjateM thAtaiM // 1 // maruja vaMza saratI navi muMkaiM, sataramI pUjA bhavi navi cUkaI / veNI vaMza kahaiM jina jIvo, AratI sAthi maMgala paIvo // 2 // mAdala, vaMzanI mUralI, sara tinaiM-tIna svareM bolatI thakI zabda na mUMkaiM / ehavI sataramI pUjA bhavika deva-manuSya cUkaI nahI / je bhAvakhaMDanA na thAiM / veNI vaMzavINA zabda, muralI, zrI vItarAgane iMma kahai chai je 'zrIjina ciraMjIvo' ! 'svAmI ! tuM cIraMjIva' / pUjye pUjya jyai jIva jeM AratI sAthai maMgaladIvo pragaTa karaI, svAmIneM AratI maMgala // 2 // havai sataramI pUjAnuM gIta kahai chai : / gItaM // ghaNuM jIvi tUM jIva jinarAja jIve ghaj zaMkha saraNAI bolai / 151. vAjai - a. / 152. jhAlara nA zabda ba. / 153. kAhalI ba. /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 73 mahuyari phiri phiri devakI duMduhI he nahIM prabhu taNaI koi tolaI // 1 // gaNuM0 // gIta kaDakhau / ghaj jIva tUM, akSayapaNe jina ! tujho jIvo / akSaya khajAno tAroM, mATeM svAmI ! jIvanajI ! tUM ghaNuM jIvajthe / tAro mahImA sarvatra vyApI chii| saMkha-saraNAi jInaneM bolatI ima kahai chai / 'mahuyaranuM vAju valI mIThe vacaneM phiri phiri vAraMvAra vAjA vAjateM devakumarI thakI kahe chai : je prabhutaNaiM, svAmI ! tAre tolaI-aupamAne ko nathI, triNa bhuvanano nAtha chaI // 1 // Dhola nIsANa kaMsAla sama tAlasyuM jhallarI paNava bherI napherI / vAjatA deva vAjina jANeM kaheM sakala bhavikuM prabho ! bhava na pherI // 2 // ghaNuM0 Dhola, vAjUM, nIMsANa, nagArAM, kaMsAla, samatAla-sAtaiM eka svara thAI mArTi batrIzabaddha vAjA vAjatai thakeM, jhalari, paDaha te Dhola, bheri, napherIityAdika vAjA vAjatA thakAM, devatAnA vAjiba vAjatA 'jANIi ima kahe chaI : sakala-samasta bhavika prANInai bhavanI pherI na hoiM jinavaranI pUjA karatAM e vAjAM ima kahe chaiM / sakalacaMdra mAna sakala-samasta prANIne sukhano denAra thAo e vAMjAM zabda kahe chaiM // 2 // deva pari bhavika vAjina pUjA karo 17kahaiM mukhi tUM prabhu trijaga dIvo / iMdra pariM kima hame jinapa pUjA karo AratI sAthi maMgalapaIvo // 3 // gha0 154. TippaNa hAMsiyAmAM che : tata 1 dhana 2 zuSira 3 Anardha 4 e cyAra prakAre vAjiba / maMdra 1 madhya 2, tAra 3 e 3 mAna / udAtta 1 anudAtta 2 svarita 3 e 3 tAna / sAta svara / prazama 3 / mUrchanA 21 / laya / tAla 49 / SaTa bhASA 6 / bhAratI 1 / sAtvikI 2 kozikI 3 ArabhaTI 3 vRtti / e abhinaya Atmika 1 vAcika 2 sAtvika 3 kAyika 4 / - a. // 155. jAMNIne iMma - ba. | 156. bhavya prAMNIneM - ba. / 157. kaho ba. /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 anusandhAna 39 devatAnI pariM bhavika prANI zrAviko ! tumeM syUgraha bhAva AMNInaiM vAjibanAdapUjA karo / tumaI ehavaM kaho mukheM : prabho ! tUM trijagadIpaka chau / iMdranI pariM he jinapati ! ahme kima pUjA karIsIiM hAthai, to hi paNi Arati sAthi maMgaladIvo jima sura karaI chaI te rItaiM huM karUM chu. iti vAjina pUjA sataramI // 17 // etalaI sataramI pUjA vAjitanI gIta sahita pUrNa thaI / havai dhanyAsI rAgaiM chehalI DhAla kalaza kahe chai, kavittA bhAveM karI : rAga dhanyAsI mizra // thuNio re prabhu tUM surapati jima thunnio| tIna bhuvana jana mohana tUM jina, parama harakha tava jaNIo re // 1 // prabhu0 ____ meM iNi pari stavyo jima surapati ka. iMdra stavaI tima stavyo / sattarabhedI pUjAiM karIne me kavitAI kalpavRkSa sarikho manakAmanAno pUranAro, triNya je bhuvananA jaina te prANIunA mananA mohana ehavA tuhmo jina-vItarAga / ima pUjA karatAM thakAM 'parama harSa Upano / 17 bhedI karaI / 1 / eka zata ATha kavita nitu anopama, guNamaNi gUMthI guNio / jinaguNa saMghabhagati kara pasarI, durita timira saba haNIo re // 2 // pr0| eka zata ATha 108 kavitta navAM te anopama mahArthavAna zloka kIdhAM chaiM / tadarUpa maNIA guMthIne mAlA guMNajyau bhavijano ! ehavaiM karI guNyau bhakti zrIjinaguNa aneM saMghabhaktirUpa kiraNa pasaryA vistaryA / pasarI thakI syUM kareM ? / bhavi prAMNInaI tiNeM karI duritarUpa meM pApa tadpa jeM timira, pUjA karatAM-sAMbhalatAM teM timara sarva haNANA-nAsa pAmyA jAi // 2 // tapagacha aMbara dinakara sarikho, vijaya dAnasUri muNio / bhavika jIva tuhma thayathui karatAM, durita mithyAmata haNIu re ||3||pr0|| ___ zrItapagaccharUpa AkAzaneM viSaI dinakara te sUrya samAna ehavA mahApratApI 158. sakuM - a. / 159. amaI - ba. / 160. lokaneM - ba. / 161. ghaNuMja - ba. / 162. kari ba. / 163. so - ba. / 164. sUryanaI sarikhoM - ba. /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 75 pUnya-pavItra zrIvijayadAnasUri guNavaMta kehavAM ? muninA guru chaI, bhaTTAraka chii| tehaneM rAjyaiM are bhavyajIvo ! tuhmo vItarAganI thayathuI-stavanAM karatAM durita-mithyAmati sarva haNo / viparIta vAsanAthI UpanA je pApa te TAlo / mAharAM mIthyAtvamati guruthI jAI / guru moTA prabhU chaI // 3 // iMNi pari satarabheda pUjAvidhi, zrAMvakakuM jinaiM bhaNio / sakala munisara kAusagga dhyAnaiM, "ciMtavi tasa phala cuNiu re // 4 // iMNipareM satarabheda-pUjAnAM bhedaM 17 kahyA , te prAMNI sAMbhalIne pUjAvidhi kareM / eNI prakArai satarabhedI pUjAno vidhi zrAvaka jananaI kahevA bhaNyo / jinezvaraI dravya-pUjAnoM adhikAra kahyo / je mATi dravya-pUjAnA adhikArI zrAvaka chai / ameM sakala munIzvara paNi kAusagga dhyAMne / 'vaMdaNavattiyA' ityAdika pAThaI kAusagga, tatpratyayano karI bhAvapUjAciMtana-phala-curNa, te kahe chaiM / athavA sakala te sakalacaMdra upAdhyAyaI e pUjA karavAno prAraMbha kAusaggamAMhi kahyo ima paNi kahai chai, je jaNAvavAne e pada A eka chai / koika grAMmeM sakalacaMdra comAsuM hatA tihAM upAzrayanA mA kuMbhAra rehato tenA gArddhama bhUkyAno kAusaga karyo, tyAra pachI kAusagga pAryo tAra pachI pUjA sahu bhaNe chaI / ___ iti zrI sattarabheda pUjAvidhisaMpUrNa // zrIrastu / / cha / iti sattarabhedI pUjAno TabArtha likhyo paM. sukhasAgArAgaNiiM bhavika prANInaiM pUjA artha sugama thAvA mATeM / saMvata 1800 kAttika zudi 13 guruvAsare lakhittaM zrIstaMbhatIrthe zrI // 150 165. citta vita tasa ba. / 166. bhedI - ba. / 167. saMvata 1854 nA varSe caitra vadi 5 garau li. paM. jIvavije0 // saMvata 1854 nA varSe caitramAsai kRSNapakSa paMcamI tithau guruvAsarai ANaMdapUra nagareiM paM. zrI dolatavijaya gaNI tat ziSya paM. jIvavijaya lipIkRtAn zrImaMgalaM / -ba. //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___76 76 anusandhAna 39 kavivara-zrIhemaratnapraNIto bhAvapradIpaH [ praznottarakAvyam ] ma. vinayasAgara praznottara kAvyoM, prahelikAoM aura samasyApUrti ke mAdhyama se vidvajjana zatAbdiyoM se sAhityika manoraMjana karate Ae haiN| praznottara kAvya Adi citrakAvya ke antargata mAne jAte haiM / alaGkAra-zAstriyoM ne zabdAlaGkAra ke antargata hI citrakAvyoM kI gaNanA kI hai| citragata praznottarAdi kAvyoM kA vistRta varNana hameM kevala dharmadAsa racita vidagdhamukhamaNDana meM prApta hotA hai, jisameM 69 praznakAvyoM kA bheda-prabhedoM ke sAtha varNana prApta hai / usako kAvyarUpa pradAna karane vAle kaviyoM meM jinavallabhasUri (12vIM) kA mUrdhanya sthAna mAnA jAtA hai / unake grantha kA nAma 'praznottaraikaSaSTizataka kAvya' hai / sambhavataH isI citrakAvya-paramparA meM athavA jinavallabha kI paramparA meM hemaratnapraNIta bhAvapradIpa grantha prApta hotA hai / / kavi hemaratna pUrNimAgacchIya the / hAlAMki bhAvapradIpa meM gaccha kA ullekha nahIM kiyA gayA hai kintu anya sAdhanoM se jJAta hotA hai / hemaratna dvArA svalikhita prati meM AcArya kA nAma devatilakasUri likhA hai / (padya 118) / kintu anya prati meM AcArya kA nAma jJAnatilakasUri bhI milatA hai / isake dvitIya caraNa meM kucha antara hai kintu tRtIya aura caturtha caraNa ke padya 118 ke samAna hI hai| yaha grantha 'narmadAcArya' kI kRpA se likhA gayA, kintu yaha narmadAcArya kauna hai ? zodha kA viSaya hai / hemaratna ke guru padmarAja the / gorA bAdila caritra meM inako 'vAcaka' zabda se sambodhita kiyA gayA hai / sambhava hai bAda meM ye upAdhyAya bane ho / hemaratna ke sambandha meM aura koI itivRtta prApta nahIM hotA hai / isa kAvya kI racanA vikrama saMvata 1638 Azvina zuklA dazamI, ke dina bIkAnera meM kI gaI / (prazasti padya 1) isa bhAvapradIpa kI racanA bacchAvata gotrIya zrIvatsarAja kI paramparA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 meM saMgrAmasiMha ke putra mantrIzvara karmacandra ke anurodha para kI gaI hai, jo ki bIkAneranareza rAyasiMhajI ke mitra the / bIkAnera ke variSTha mantrI the / nItinipuNa the aura labdhapratiSTha the (padya 5, 6, 7) / mantrI karmacanda bacchAvata na kevala bIkAneranareza ke hI mitra the apitu samrATa akabara ke bhI prItipAtra the aura pokaraNa ke sUbedAra bhI the| ___svayaM pUrNimAgaccha ke hote hue bhI kharataragaccha ke mantrI karmacanda bacchAvata ke anurodha para isa kAvya kI racanA yaha prakaTa karatI hai ki usa samaya meM gacchoM kA aura AcAryoM kA apane gaccha ke prati koI vizeSa Agraha nahIM thA / mukta hRdaya se dUsare gacchoM ke zrAvakoM ke anurodha para bhI sAhityika racanA kiyA karate the| yaha hemaratna kA udAra dRSTikoNa thaa| isa praznottara kAvya meM 121 athavA 124 padya hai / kavi ne isa laghu kRti meM anuSTup, upajAti, vaMzastha, bhujaGgaprayAta, zArdUlavikrIDita, aura sragdharA Adi chandoM kA svatantratA se prayoga kiyA hai / yaha praznottara kAvya hai / jisameM zloka ke antargata hI prazna aura uttara pradAna kie gae hai / isameM praznottaraikaSaTizataka ke samAna zloka ke pazcAt anekavidha jAtiyoM meM saMkSipta uttara nahIM likhe haiM / kAvyagata alaGkAravidhAna prastuta karanA isa choTe se lekha meM sambhava nahIM hai / isakI prAcInatama do pratiyA~ rAjasthAna prAcya vidyA pratiSThAna, jodhapura meM prApta hai, jinakA nambara isa prakAra hai - 20087 / eka prati kavi dvArA svalikhita hai, dUsarI prati usakI pratilipi hI hai / jisameM do zloka prazasti ke rUpa meM vizeSa rUpa se prApta hote haiM / dUsarI prati meM prazasti padya 2 meM kavi hemaratna ko bhI AcArya mAnA gayA hai| prati kA pUrNa paricaya isa prakAra hai - __ prati kI kramAGka saMkhyA 20087, isa prati kI sAIja 25410.9 se.mI. hai / patra saMkhyA 4 hai / prati pRSTha paMkti 17 aura prati paMkti akSara 52 hai / vikrama saMvat 1638 kI svayaM likhita prati hai / dUsarI prati kA kramAGka prApta nahIM kara sakA hU~ /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 kavi kI anya racanAe~ hemaratna praNIta saMskRta bhASA meM anya kRtiyA~ prApta nahIM haiM, kintu rAjasthAnI bhASA meM inakI kaI kRtiyA~ prApta haiM / isameM se 'gorA bAdila caritra' aitihAsika caupaI grantha hai / isa caupaI kI racanA 1645 sAdar3I meM kI gaI hai aura tArAcanda kAvar3iyA ke anurodha se isa racanA kA nirmANa huA hai | tArAcanda kAvar3iyA mahArANA pratApa ke ananyatama sAthI, mevAr3a ke sajaga praharI, dAnavIra aura itihAsa prasiddha bhAmAzAha ke choTe bhAI the, tathA usa samaya sAdar3I meM viziSTa adhikArI the / kavi svayaM likhatA hai. pUnimagachi giruA gaNadhAra, devatilaka sUrIsara sAra / nyAnatilaka sUrIsara tAsa, pratapaI pATai buddhinivAsa // 610|| anusandhAna 39 padamarAja vAcaka paradhAMna, puhavI paragaTa buddhi nidhAna / tAsa sIsa sevaka ima bhaNai, hemaratana mana haraSai ghaNai // 611 // saMvata solai - saI paNayAla, zrAvaNa sudi paMcami suvisAla / puhavI pIThi ghaNuM paragaDI, sabala purI sohai sAdaDI // 612 // pRthvI paragaTa 'rAMNa pratApa', pratapai dina - dina adhika pratApa | tasa maMtrIsara buddhinidhAna, kAveDyAM kuli tilaka samAna ||613 || sAMmidharami dhuri 'bhAMmusAha', vayarI-vaMsa vidhuMsaNa rAha / tasa laghu bhAI tArAcaMda, avani jANi avatarIu iMdra || 614|| tArAcanda kAvar3iyA ke sambandha meM purAtattvAcArya padmazrI muni jinavijayajI 'gorA bAdila caritra' ke 'eka paryAlocana' pRSTha 5 para likhate haiM : " isa racanA ke mukhya preraka the mevAr3a ke mahArANA pratApa ke atyanta vizvasta rAjabhakta, aura dezabhakta, rAjasthAnIya mahAjanoM ke mukuTasamAna bhAmAzAha ke bhAI tArAcanda ! sAdar3I nagara usa samaya mevAr3a rAjya kI dakSiNa pazcimI sImA kA kendrasthAna thA / tArAcanda vahA~ para mahArANA pratApa ke zAsana kA eka viziSTa sthAnaka adhikArI thA / kavi hemaratna bhAmAzAha aura tArAcanda ke dharmaguruoM ke ziSya-samUha meM se eka pramukha vyakti the / "
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 ***** yaha racanA udayapura rAjya aura rAjavaMza se viziSTa sambandha rakhane vAle osavAla jAti ke kAvar3iyA gotrIya tArAcanda ke Adeza aura anurodha se banAI gaI hai / tArAcanda jaisA ki Upara kahA gayA hai, bhAmAzAha kA choTA bhAI thA / mahArANA pratApa kA vaha vizvasta rAjyAdhikArI thA / bhAmAsAha ke sAtha vaha bhI prasiddha haldIghATI ke yuddha kA eka agraNI yoddhA aura sainya saMcAlaka thA / usane cittor3a ke rAjavaMza kI rakSA ke nimitta aneka prakAra se sevA kI thI, ataH usake mana meM cittaur3a ke gaurava kI gAthA kA gAna karavAne kA ulhAsa honA svAbhAvika hI thA / (pRSTha 7) yaha pustaka 'gorA bAdala caritra' ke nAma se munijI dvArA sampAdita hokara rAjasthAna prAcya vidyA pratiSThAna, jodhapura se san 1968 prakAzita ho cukI hai / isa kRti ke AdhAra se nizcita to nahIM kintu yaha sambhAvanA kI jA sakatI hai ki vIra bhAmAzAha kAvar3iyA bhI pUrNimAgacchIya the / 79 kavi kI abhayakumAra caupaI, mahIpAla caupaI (ra. saM. 1636), zIlavatI kathA (ra. saM. 1613, pAlI) lIlAvatI kathA (ra. saM. 1613), rAmarAsau aura sItA caritra Adi nAma kI bhI anya racanAe~ upalabdha hai / ina kRtiyoM kA ullekha munijI ne gorA bAdala caritra, eka paryAlocana - pRSTha 7 meM kiyA hai / kavivara - zrIhemaratnapraNIto bhAvapradIpaH [praznottarakAvyam] // zrIgaNezAya namaH // zrImate 'vizvavizvakabhAsvate zAzvatadyute / kevalajJAnagamyAya namo'nantAya tejase // 1 // 1. ba. samasta /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 anusandhAna 39 `prabhUtabhUtipravibhUSitAGgakaH, pradhvastakAmaH samakAmadaH sadA / prabhurvibhUnAmapi maGgalArgalaH, sa maGgalaM rAtu vRSadhvajo vibhuH ||2|| paJcAnanAGkitajagatprabhupAdasevI, zrImadvilolavikasatkarapuSkarAgraH / vighnaughapATanapaTuH kaTukaSTakRT ca, nirmAtu maGgalagaNaM guNavAna gaNezaH ||3|| namaH samAjasthitasajjanebhyaH, prasannacittAnanapaGkajebhyaH / parapraNItAnyapi ye vacAMsi svabhAvabhedaiH paribhUSayanti // 4 // zrIvikramAkhye nagare gariSThaH, prajJAprapaJce'stitamAM paTiSThaH / mantraprayoge prathitapratiSThaH, zrIkarmacandraH sacivo variSThaH ||5|| tatprArthanAjAtaparapramodaH, svAntasya tasyaiva vinodahetoH / kurve navInaM kamanIyakAvyai-rbhAvapradIpAbhidhazAstrametat ||6|| zrIvatsarAjAnvayamauliratnaM saMGgrAmasiMhasya tanUjarAjaH / zrIrAjasiMhAbhidhabhUpamitraM', zrIkarmacandraH sacivaH sa jIyAt // 7 // na hi nikhilazAstrabodho matirapi vimalA na tAdRgabhyAsaH / kintu kavitve zaktirgururekaH kAraNaM me'tra // 8 // sasnehamutsaGganivezito'mbaryA, vakSojavidhvastaM - mahebhakumbhayA / zIrSaM gaNezaH khalu zaGkayA kayA, pasparza vidvan ! vada pRcchyate mayA // 9 // kumbhAvubhAvapi mamAGkagatasya mAtulagnAvavazyamiti vakSasi zaizave [sa]* / [] GkAsamAkulitacittamibhAnanaH svau, kumbhau kareNa jhaTiti spRzati sma tena // 10 // kAciccaJcalalocanA navavadhUH prAtarmukhaM darpaNaM, pa[zyantI zithilAlakaM patiratiprAgbharaM - saMsUcakam / 2. ba. pracura / 3. ba. samagraM sakalaM samamiti / 4. ba. maMgulazabdo dezyaH, maMgulasya azobhanasya argaleti, kalyANaH / 5. ba. kaTvakArye triSu matsaratIkSNayorityamaraH / 6. ba. pratI 'mantrI' iti pAThAntaram / 7. ba. kevalaH / 8. a. ba. pArvatyA / 9. a.ba. tiraskRtau / 10. a.ba. AdhikyaM / 11. a.ba. kathakaM / *-[ ]a. pustake bhagnapatratvAdatra koSThakAntargatAMzo ba. pustakAduddhRtaH / evamagre'pi sarvatra koSThakAntargatAMzAH ba. pustakAdevopanyastA jJeyA /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 81 ekAntasthitimAzritA'pi ca parAGvaktrA'pi bhUritrapA ___ vIcivyUhanimagnacittacaTulA kAsmAdakasmA]dabhUt // 11 // pRSThasthitasya nijajIvitavallabhasya, vaktrAravindamamalaM mukure samIkSya / zrIkarmacandrasacivezvara ! tena caiSA, [lajjAvatI nava]vadhUH sahasA babhUva // 12 // kAcitkulInavanitA ramaNena dUra-dezAt sukaGkaNayugaM prahitaM nirIkSya / niHzvAsadagdhadazanacchadai(mAptaduHkhA], [gUDhaM ru]roda vada kovida kiM nidAnam / / 13 / / nAthaH sa mAM virahavahnikRzAM na vetti, nA'sAvapIha virahA[turacittavRttiH / [no cet kathaM pRthulakaGkaNayugmamatra] mAM muJcatIti vigaNayya' vadhU ruroda // 14 // kAcinnijaM kAntamavekSya kopa-kallolAmagnAvanatAnanA'bhUt] / [tatkAraNaM pRcchati satyamuSmina], [kiM darpaNaM tasya] kare [dadau saa]||15|| anyAGgAnAnaya]napaGkajacumbanena, kRSNAdharasti[lakacitritabhAladezaH] / [apyeSa pRcchati ruDudbhavahetumasmAt, sA darpaNaM vitarAti sma kare tadIye / / 16 / / [kAcinije bhartari dUradezaM, sampra[sthite tatkuzaleSiNI sA] [gacchA''zu mA'bhUttava] darzanaM me, zIghraM vadhUrevamuvAca kasmAt // 17 // tadyAna -mAkarNya mRtAmavazyaM, muktvA (samAyAti tadetya vlgu]| [mA darzanaM me'stu] tato mRtAyA, nAthasya zIghraM bahujIvitasya // 18 // pUrNaNAGkamukhI mahaM hRdi mama trastaiNazAvekSaNe, [tvAmadyaiva vibhAvayAmi ca ni]japrANapriye2 svapriyAm / itthaM jalpati hAsyapezala-matho sA svaM kareNa drutaM, ___ gallaM phullamadhUkapuSpapulinaM pasparza vastreNa (kim] // 19 // pUrNe candramasi dhruvaM bata bhavatyeva sphuTaM lAJchanaM, nA'smadvaktrasaroruhe'tivimale kAluSyalezo'pi ca tajjJAne khalu sopamAnAvacasA'nenA]'dhunA kajjalaM, galle'stIti mamArja" lolanayanA hastena gallasthalam // 20 // 1. a.ba. bahvI / 2. a.ba. samUhaM / 3. ba. dantapatram / 4. ba. guptam / 5. a. pIDitavyApAraH / 6. ba. vicArya / 7. ba. bhartari / 8. a. gamanam / 9. ba. cAru / 10. ba. aGkakalaGko'bhijJAnam / 11. ba. jAnAmi / 12. ba. bhartari / 13. ba. manoharaM / 14. ba. kRtvA / 15. ba. saha / 16. ba. nizcitam / 17. ba. mRjUS zuddhau /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 anusandhAna 39 nizi viyogavatI yuvatI gRhe, vidhumavekSya nbho'nggnnmdhyaagm|| [sa]khi samAnaya darpaNamAzu me, kSurikayA saha ceti kathaM jagau // 21 // dahati mAmayameNabhRdAturAM, carati cA'li ! davIyasi puSkare / tadamukaM mukurAntarupAgataM, kSurikayA pravibhettumidaM jagau // 22 // mAturnijAyAH padapadmayugmaM, natvopaviSTaH pura ekadantaH / pasparza mUrddhAnamasau kareNa, kasmAdakasmAd vada kovidendra ! // 23 // gaurIpadAmbhojayugaprajAtA-ruNatvaraktIkRtamIkSya bhUtalam / svakumbhasindUrajobhizaGkayA, mUrdhAnameSa spRzati sma tena // 24 // sudati pRcchati bhartari gadyatA-mitaradezagato'bhimataM tava / ahamiha prahiNomi kimAdarAt, tadanu sAmbhasi kiM tilamakSipat // 25 // tilakayorvyatiSaGgavazAdasau, tilakameva nivedayati sma tam / itarathA kathameva jale tilaM, kSipati mantripa ! kaM paranAmani // 26 // kazcid yuvA yuvativaktramavekSyamANo, nA'haM vilocanayugo dhRtibhAg bhavAmi / evaM vicintayati cetasi tAvadAsIt, sadyaH sa kovida vadAzu kathaM SaDakSaH // 27 // sa svakIyanayanadvayamadhye, bimbitapriyatamAnayano'bhUt / evamevaM sacivezvara ! sadya, so'bhavannayanaSaTkasametaH // 28 // tadabhilaSitakAntopAntato'bhyAgatAzu, svavagatatadabhiprAyA" samAgatya dUtI / taruNamaruNarazmispRSTapaGkeruhAsyaM, janavRtamabhi dRSTvA sarSapaM tatkare'dAt // 29 // zIghrameva samAgatya dUtyA'tha kRtakRtyayA / sarSapasyaiva dAnena siddhArtho'sIti sUcitam // 30 // abhyarNamabhyetya' hareH svabhartuH, prasannacittA parirambhaNAya / jagAma kasmAccaTuvAdino'pi, parAGmukhI satvarameva padmA // 31 // 1. ba. khe / 2. ba. candraM / 3. ba. vidArayituM / 4. ba. sati / 5. ba. iti iti tvayA / 6. ba. IpsitaM / 7. ba. khayAmi (preSayAmi?) / 8. ba. alukAmAsaH / 9. ba. SaD akSINi yasya, nayanAnAM SaTkaM tena / 10. ba. anena prakAreNa / 11. ba. zobhano'vagatastasyA abhiprAyo yayA sA / 12. ba. samIpamAgatya / 13. ba. caTucATupriyaprAyaM /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 tadvakSa:sthalakaustubhe nijavapurdRSTveti jAtabhramA, nUnaM nA'hamarermurasya hRdi yat pazyAmi tatrA'parAm / padmA tena samaunakopakalitAM - 'bhyarNaM sametA'pi ca, prAstaprItibharauM sma gacchati zRNu zrIkarmacandraprabho ! ||32|| prANapriye dadhradinaiH samete, dezAntarAdardarti samprayogam / kAcitkuraGgInayanA nizAyAM, mUrddhanyamuJcatkathamAzu puSpam ||33|| ahaM puSpavatI kAntA kathamAyAmi sAmpratam / sambhogo nA'dhunA yogyazceti jJApitametayA ||34|| kAcitkovida ! kAminIkaratalenA''dAya kiJcitphalaM, dRSTvA daSTamidaM khagena sahasA kenA'pi kiJcitataH / zaGkAsakucitA satI nijakare sA vai dadhau darpaNaM, niHzaGkA'tha nirAcakAra ca karAtmaunAnvitA tatphalam // 35 // vilokya bimbAphalaM zukena, daSTaM mRgAkSI patikhaNDitauSThI / sAdRzyazaGkA dhRtadarpaNAsId, vicintya tatkutsitamityamuJcat // 36 // patyuH pravAsasamaye mRgazAvakAkSyA, pRSThe (STe?) purrA bhavati karhi samAgamaste / sa svAgrajaM sati pitaryapi vallabhAyAH, kasmAdadarzayadasau vada kovidA''zu // 37 // jyeSThadarzanato'nena jyeSThamAso niveditaH / taddezamAgate vA'smin bhaviSyati mamAgamaH ||38|| kAcitkopaniruddhavAgavanatIM -' zravyAptanetrAmbujA, patyA'go"'naladahyamAnahRdayA'pAstai priyaprItavAk / kurvANe nijabharttari kSutamatho sA kiM lalATe nije, citraM ratnakarairvicitramakarodAcakSva tatkAraNam // 39 // kurvANe mama bharttari kSutamahaM jIveti vAkyaM na ce - jjalpAnyAzu tadA vrajatyavasarazced vacmi taidyata / 1. ba. vyAptA / 2. ba. dhvasta / 3. ba. samUha / 4. tUryadabhraM purasphiramiti koza: / 5. ba. yAcayati sati / 6. ba. saMvezanaM / 7. ba prayANa / 8. ba. purA yoge bhaviSyatArthatA / 9. ba. kadA / 10. ba. pratau vanitA iti pAThaH / 11. a. aparAdhaH / 12. ba. nirAkRtA / 13. ba. chikkA / 14. ba. pratimahaM / 15. ba. tarhi / 83
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 anusandhAna 39 maunaM mAnabhavaM vicArya taruNIti sve lalATe'karo ccitraM tenaM niveditaM sphuTataraM jIveti vAkyaM yataH // 40 // kazcittRSArto matimAnidAghe, hastasthanIro'pi. nijAlayasthaH / kiM zUnyamAlokya papau na vAri, brUtAt kave ! tadyadi budhyase tvam // 41 // dRSTvA''kAzaM zUnyamukSendusUryaiH, sAyaM nA'yaM nIrapAnaM cakAra / vizvavyApiprojjvalazlokarAze !,' varyaM vAryatrA'khilairyanmunIzaiH // 42 // kazcidvinIto nayavidgRhastho, 'nirdambhamAlokya guruM purastAt / nAbhyutthito nA'pi gataH samIpaM, nanAma nAsInna tathApi nindyaH // 43|| viyati jIvamudIkSya samudgataM, na - namitaH sa nijaM na tu sadgurum / sacivazekhara ! tena sa nA janai-nayaratairapi naiva vigarhitaH // 44 // kAcitkuraGgInayanA nizAyA-mAtmAnanasparddhinamindumuccaiH / Alokya bhUsthA'pi kutUhalAya, jagrAha hastena kathaM vadA''zu // 45|| darpaNAntaHpraviSTaM sA rohiNIramaNaM nizi / tarasA karasAccakre kautukenaiva kAminI // 46 // gaganasarasi haMsIbhUta eNAGkabimbe 'bhimataramaNadhiSNyoM-mbhojabhRGgIbhavitrI / api pathi janayukte svairiNI kiM prayAntI, nayanaviSayameSA na prayAtA janAnAm // 47 // dhRtasitAmbarabhUSaNalepanA, kumudarAjivirAjitavigrahIM / dhavalite zazinA'khilabhUtale, na kulaTeti gatA pathi lakSyatAm // 48 // kazcit kathaJcinijacittacArI, labdhaH sumAlyAmbarabhUSaNo'pi / bhuktaH sa no vAsakasajjayA'pi, nA'sAvapImAM bubhuje kimetat // 49 // kAntArUpamatIvasundaramalaGkArairalaM bhUSitaM, dRSTvA manmathamUcchitaH sa taruNazcake svazukracyutim / / 1. citrakaraNena / 2. yazasvin / 3. ba. niSkapaTaM / 4. ba. jIvaM / 5. ba. aakaashe| 6. ba. ninditaH / 7. ba. vegena / 8. ba. karAdhInaM karasAt / 9. ba. gRhaM / 10. ba. amRgI bhRGgI bhaviSyati / 11. ba. zvete tu tatra kumudam / 12. ba. indriyAyatanamaGgavigrahAviti / 13. ba. bhavedvAsakasajjAsau sajjitAGgaratAlayA / nizcityAgamanaM bharturdA rekSaNaparA yathA / 14. ba. zukra reto balaM vIryaM /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 sadyaH prekSya manobhavopamamidaM sA'pi dravatvaM gatA sambhogaH prathamastayoriti gataH siddhiM na tatra kSaNe // 50 // parasparaM rUpavimohitau tau gatau dravatvaM samakAlameva / tatastrapAbhArabharAvabhUta-manyonyametena na saGgasiddhiH // 51 // pAThAntaram 4 bharturviyogena viSaNNacittA, kAcit kuraGgInayanA nizIthe / udvejakaM sarvamapIti matvA, kasmAtkarAneNabhRtaH siSeve // 52 // tatrApyete zazadharakarau matpateraGgasaGga, kurvantyeva dhruvamiti vadhUzcetasi sve vicintya / tAnatrApi svapativapuSA'' liGgitAnindupAdAn, preSThAnkaSTAdapi virahiNI cakravAkIva bheje // 53 // 6naizasantamasasaJcayarAhu - grastadRkprasarapaGktihayo'pi / ko'pyacitritamapIha, sacitraM, hastamaikSata samastamidaM kim // 54 // kimatra citraM gagane nizAyAM, hastaM sa citrAyutamapyapazyat / vicAryate kiM muhureSa cArtho, dRSTo'pi nityaM bahubhiH svanetraiH // 55 // jitvA ripubalamakhilaM samiti jhaTityeva karmacandra ! tvam / dhRtajayalakSmIko'pi hi nA'tuSyastatra ko hetuH ? // 56 // adhikasUratayA samarotsavaM, racayatastava vItamimaM kSaNAt / sacivazekhara ! tena jitApyabhU- na ratidA ratidApi patAkinI // 57 // yuvA ko'pi prAtarviSamavizikho' - dvejitamanA amuJcad bandhUkaprasavamuDupAsyAmabhimatAm / tataH sA'pi prApya priyahRdayabhAvaM smitamukhI, haridrAmevAnuM kathaya kimamuJcat kavivara ! // 58 // bandhUkapuSpena sa madhyamahnaH, saMketahetoH kathayAmbabhUva / sA darzayAmAsa haridrayA'tho, doSAmadoSAmiti mantrirAja ! // 59 // 85 1. ba. babhUvatuH / 2. ba. pAThAntareNa / 3. ba. satI / 4. ba. udvegakArakaM / 5. ba. candramAH kumudabAndhavo dazazvetavAjyamRtasUstithipraNIH / 6. ba. andhakAraM / 7. paMktizabdo dazavAcI, paMktihayAH yasya / 8. ba. saMgrAme / 9. ba. bANA:, viSamavizikhA yasyAsau kAmadevaH |
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 kAcitpatramamatramatra madanavyApAravAraH sphurat prItisphAtikaraM kareNa sahasonmudra priyapreSitam / atyautsukyabharaM dadhatyapi patiprItyAtha tadvAcane, saikAkinyapi tattathaiva suciraM saMvRtya tasthau katham ||60|| patraM vilokya priyamuktameSA, yAvatpravRttA khalu vAcanAya / tAvajjalaM netrayugAtprabhUtaM, pravRttametena na vAcitaM tat // 61 // kazcit svakAntAkarakuDmalasthaM, muktAphalAnAM nikaraM nirIkSya / prItastama[ttuM sa samutsuko'bhUt kiM kAraNaM tadvada kovidA''zu // 62 // suraktakAntAkarakorakasthaM', saddADimIbIjacayaM vicintya / muktAphalAnAmapi rAzimAsI- jjagdhuM samAsaktamanAH sa nA''zu // 63 // kAcidambhojamAdAya prAtaH saurabhyasundaram / sAdaraM sadarA sA'tho katha tadajahAt karAt // 64 // nizi yadA nanu saGkucitaM kajaM, sapadi tatra gato'ntaralistadA / uSasi tannigRhItamidaM tayA zrutakhaM ca tato mumucet // 65 // patraM maSI lekhanikA pradIpaH sA'pyapramattA ramaNe ratA'pi / anusandhAna 39 , evaM samagre milite'pi hetau, lilekha lekhaM na hi sA kimetat // 66 // yAvatpravRttA likhanAya lekhaM sammIlya vastUnyakhilAni caiSA / tAvatpravRttaM nayanAmbu bhUri, tenA'likhallekhamasau na nArI // 67 // kumudvatI bharttari hartumudyate, hRdyaMzupAdaiH priyaviprayuktA / kAcitkalaiH kokilakelivAkyaiH, kiM dussahairapyatizarma lebhe // 68 // parabhRtA (to) vacanAni kuhU kuhU riti nizApatinAzakarANi taiH / zrutigataiH zazirazmyatipIDitA, virahiNIti sukhaM labhate sma sA // 69 // hRdo mudaH kAriNi paJcavaktre, dAtuM samAliGganamAgate'pi / gaurI gRhastambha - manantabhItiH pratyagrahIt kopaparAGmukhI kim // 70 // " 1. ba. pratau 'vyApAravAraM ' iti pAThaH / ba vistAra / 2. ba. vRddhikaraM / 3. udghATya / 5. ba. kalikA korakaH pumAnityamaraH / 6. ba. hantuM / 7. ba. ekatrIkRtya / 8. ba. kairavANAM kumudvatI, candre / 9. ba. sA. naSTendukalA kuhUH / 10. ba. sthUNA stambha ityamaraH /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 87 paJcAsye nijanAyake gRhalatAdUrdhvaM samAgacchati, kSoNIbhRttanayAntike tanuparIrambhArya satyutsukam / vakSojapratibimbite dazamukhaM matvA punastatkRtaM, smRtvA parvatatolanaM patanabhI: stambhaM tataH sA'grahIt // 71 // saumitrirAtmIyasahodarasya, papAta rAmasya padostadAzu / rAmaH sakopaM dhanuSi svakIye, bANaM kRpANaM ca kare cakAra // 72 // nakheSu rAmasya sa nirmaleSu, praviSTavaktraH kramayoH samAsIt / rAmastu taM rAvaNameva matvA, bANaM kRpANaM ca kare cakAra // 73 // dhRtanavaikakalAmayamUrtaye, zazabhRte sakhi sUkSmapaTAJcalaH / / vitaraNIya iti priyasannidhau , kimuditA karamAzu tirodadhau // 74 / / vallabhe sa ratisannidhimasyA, navyamindumavalokayatIdam / sakhyuvAca nakharakSitiguptyai, sA'pi jAranakhamAzu jugopa // 75 // kAcitprasannA priyavallabhA'pi, rahovilInA priyavallabhA'pi / AliGganaprahva-mudIkSya nAtha, sA saMvRtAGgI kimuvAca mA mA // 76 / / nA''liGganasyAvasaro'sti tasyA, jAtA'dhunaivA'sti rajaHsvalA sA / iti priyA saMvRtagAtravastrA, mA metyamandaM nijagAda nAtham // 77|| ruddhavyomaghanodbhavAvatamasavyAptAntarAyAM nizi, vastAraNyamRgIkSaNA sahacarI dhAmnaH svabhartuH svayam / yAvanirbhara-nUpurAravamasAvabhyarNamabhyAgatA, tAvattatpatinA''zu mandiramaNividhyApitaH kiM vada // 78 // anyAGganAsuratacihnavicitritAGgaH, prApto'sti kelizayanaM sa yadA tadaiva / kAntAM nijAmatha vilokya samApatantI, tadbhItibhinnahRdayo harati sma dIpam // 79 // kuMDyeSu kArtasvaramandirANA-meNAGkamukhyaH pratibimbitAnAm / vaktrANyapazyan vapuSAM nijAnAM, nAGgAni nATyAvasare kimetat // 8 // 1. ba. aGkapAlI parIrambhaH / 2. ba. lakSmaNaH / 3. ba. dAtavyaH / 4. ba. pArve / 5. ba. AcchAdayAmAsa / 6. ba. purnabhavaH kararuho nakho'strI nakharo'striyAmityamaraH / 7. ba. utkaNThitaM / 8. uccaiH / 9. ba. baliSTha / 10. ba. astaM prApitaH / 11. a. bhitti| 12. svarNamandira /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 tAH zAradendUpamapANDuvaktrAH kAyena cAmIkaratulyabhAsaH / tasmAdimAH kAJcanabhittibhAge, vaktrANyapazyanna hi zeSamaGgam // 81 // kAcinnizi vyomagateva devI, vAtAyanasyopari saMsthitA'pi / alakSitA'lakSitasaudhamuccai - retat kimAsId vada kovidAzu // 82 // zItAMzurazmiprakarAvamagne, sA sphATike saudhatale' niSaNNA / alakSitAdhaH sthitasaudhamevaM, devIva lokairdadRze'mbarasthA ||83 || kazcitkareNu-rmadasiktareNuH, pratyApatantaM kRtakopamAzu / AtmAnamevA'bhidadhAva dUrA-dAcakSva kiM kAraNamatra dakSa ! ||84|| U mahatyambunidheribhezaH, pratyApatantaM pratibimbitaM saH / AtmAnamevaM pravilokya kopA danyebhazaGko'bhidadhAva dUrAt // 85 // yadvezma varSAsvapi vAridAnA - mA'bhedi vArbhirna kadApi madhye | tat kiM vibhoH kasyacidambuyogaM, vinApyabhUd vArimayaM nizAsu // 86 // "zizirarazmikaraprakaraplutaM, "pravaracandramaNisphuTakuTTimam / sadanamambu vinA'pi nizAsvabhUt, sacivazekhara ! vArimayaM tataH // 87 // vArikelisamaye vanitAbhi-rlabdhimagnisamidhAM hi vinA'pi / anvabhAvi ziziraM punaruSNaM, kiM tadeva salilaM saraso'ntaH // 88 // upari taraNitApAduSNamantastadambhaH, ziziramiti vidAntaccakuruSNaM ca zItam / > viSamavizikhatApAduSNamaGgeSu lagnaM, taditaramiti zItaM vAvidAJcakuretAH // 89 // surabhisaGgasamuddhatakokila- bhramararAjivirAjitakAnanam / 15 nijagRhaM pathikazciramAgataH kathamudIkSya tathaiva punaryayau // 90 // , anusandhAna 39 1. a.ba. gavAkSasya / 2. ba. lagne / 3. ba. saudhaM tu nRpamandiram / 4. ba. anena prakAreNa / 5. a. hasti / 6. a.ba. sammukhamAgacchantaM / 7. ba. pratiphalitaM / 8. ba. pratau 'AtmAnameva' iti pAThaH / 9. ba. zIte tuSAra zizira iti / 10. ba. lApinaM / 11. ba. zreSTha / 12. ba. kuTTimatvesyabaddhabhU / 13. ba. vid jJAne / 14. ba. vasanta ikSuH surabhiH puSpakAlo balAGgakaH / 15 vATikAM /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 vasante'pyAyAte galadavadhireSa priyatamaH, samAyAto neti sphuTitahRdayA sA yadi mRtAM / tadA kiM haryeNa dhruvamatha yadA sA na ca mRtA, / tadApyasnehAyAM kRtamiha gRheNeti valitaH // 91 / / paurA radAneva pura:sarANA -mAlokayAmAsuribhezvarANAm / nAGgAni kasmAd dadRzuH kadAcit, kiM cAtra citraM vada kovidAzu // 92 / / visRtvaroM rAjapathe nizAyAM, baMhIyarsI saMtamasena nAgAH / lakSatvamete na gatAH sadRktvAddantAstu dIpti dadhurujjvalatvAt // 93 / / jagdhaM samAyAtamapi svadhAnyaM, na trAsayAmeNagaNaM babhUvuH / kedAragopyaH kathameSa cApi, nA''dAt kSudhAtrto'pi hi zAlisasyam // 94|| kedAragopI kalagAnamagnA, jakSuH kuraGgA na hi zAlisasyam / tA apyatopya'kSididRkSayApi, na trAsayAmeNagaNaM babhUvuH // 95 // kazcidgataH kAJcanameva lAtuM, kRtvA'pi vittaM nijahastamadhye / badhvA rajaHpoTTalikAM sa gehe, samAgataH kiM vada citrametat // 16 // vittaM karAvyagratayA'sya mArge, papAta dhUlIpihite tataH saH / tatratyadhUlIpaTalaM pramIlya, tacchodhanAyAzu gRhaM ninAya // 97|| tanusutanuriraMsuH kAmadhAmojjvalazrI ruSasi gRhavanAntargantukAmApyavazyam / anuvalati tataH sma vyagrakezAkulAkSI, sacakitamiti kasmAccintyametad vadAzu // 98 // gRhavanamupayAti yAvadeSA, bhramaragaNo'bhimukhaM dadhAvaM tasyAH / vadanasurabhitAnubaddhalobhaH, prativalati sma tato jhaTityamuSmAt // 19 // 1. a. muI tasa sanehI gaI rahI tau tuTTau neha / jiNi pari tiNi pari dhaNa gaI varasi suhAvA meha / 2. ba. pratau tathApyasnehAyAmiti pAThaH / 3. ba. alaM / 4. ba. agre gacchatAM / 5. a. ba. prasaraNazIlo / 6. ba. pracureNa / 7. ba. savarNatvAt / 8. ba. bhakSayAmAsuH / 9. ba. saMvRttaM pihitaM channaM / 10. ba. krIDitukAmAH / 11. ba vyasta iti iti vA / 12. sanmukhaM jagAma / 13. a. vanAt; ba. asmAt /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 anusandhAna 39 davIyasopyAgatamAtmakAntaM, saMvIkSya kAcit kRtamaunameva / etyAlayAntaH puruhUtapUSa-svargApagAH pUjya kimardati sma // 100 // indrAdravezcApi surApagAyA, akSNAM karANAM ca tathA mukhAnAm / pratyekameveti sahasrameSA, yato yayAce tadupAstikAmA ||101 / / krIDAzukaM paJjarataH prabhAte, kAcinnije pANitale'bhinIya / adhyApanAyodyatamAnasA'pi, sA'dhyApayAmAsa kathaM na pazcAt // 102 // radA dADimIbIjatulyA madIyAH, zukaH prAtarasti kSudhAtaH sa nUnam / atazcaJcughAtaM samAzaMkya tanvI, na taM pAThayAmAsa sA kelikIram // 103 / / priyasya kAcid rebhasA'bhisAriNI, sametya sadmAGgaNamujjvalaM nizi / tamaGgalIyena~ nihatya satvaraM, vivezaM pazcAditi kiM tadiGgitam // 104 // anaNumaNinibaddhaM prAGgaNaM tasya dhAmnaH, pratiphalitaghanAntastAratAraM samIkSya / salilamiti vicintya vyagracittA tadanta rgamanamabhilaSantI mudrayA tajjaghAna // 105 / / kAcitkAntA bharturAlokya vaktraM, caJcaccandrAkhaNDabimbAnukAri / cikSepA'kSNoH kiM puna: kajjalaM sA, vidvannetadbhAvamAvedayA''zu // 106 / / patyuH sA'dharapallave' nayanayorAtmIyayoraJjanaM, dRSTvA cumbanataH samaM smitamukhI niSkajjale locane / . matvaivaM punareva netrayugale cikSepa sA kajjalaM, zrImantrIzvara ! karmacandra ! zRNutAd bhAvArthamenaM zubham // 107 / / tadvastubhUyo'pi niveditaM mayA, nA'nIyate'dyApi kathaM vibho ! tvayA / tatki mRgAkSi ! praNigadyatAM punaH, sA kiM tato vaMzamA-durojayoH // 108 // 1. a. atidUrAt / 2. a. ba. iMdra-sUrya-gaGgA / 3. a.ba. pratau pANitale ca nItvA iti pAThAntaram / 4. ba. dantAH / 5. ba. vegena / 6. a. kulaTA; ba. svairiNI kulaTA jAtiryA priyaM sAbhisArikA / 7. ba. UmmikA tvaGgalIyakamiti / 8. ba. veSamakArSIt / 9. ba. pratau 'abhilikhantI' iti pAThaH / 10. ba. caJcad dedIpyamAnaH / 11. ba. nave tasmin kisalayaM kisalaM pallavo'tra tu / 12. ba. sakalaM / 13. ba. dhArayAmAsa /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 nitambinItumbakayorivoccai-rvakSojayomUrdhani veNudAnAt / nivedayAmAzu babhUva vINAM, pati manobhAvavidAM variSTham // 109 / / prasAdhikAGkasthitapAdapadmaM, kAcinije sadmani sanniviSTA / anUpravaktrApi rasAlazIrSAt, kathaM svahastena phalaM lulAva // 110 / / saudhasyAGke yatra sA sanniviSTA, tatrA'dhastAddhastasAdasti cUtaH / hastenaiSA'nU vaktrApyakhedaM, jagrAhaivaM tatphalaM tasya mUrdhnaH // 111 / / kAcinnirAgasyapi nAyake sve, kasmAtprakupyAvanatA''nanA'bhUt / tato'nutApaM mahadAdadhatyA, kroDe dhRto'sAvanayA tadaiva // 112 / / dRSTvA spaSTaM dazanavasane kajjalaM sA svabhartu matvA kAntaM paralalanayA bhuktamuktaM cukopa / pazcAnnamrA maNimayagRhaM prAGgaNe dhautanetraM, vaktraM dRSTvA svavagatarahasyAnutApaM cakAra // 113 / / karpUraM kumudAkaraM kumudinIkAntaM ca kundotkara', kailAzaM RtubhugnadImapi dalatkAzaM payo bhaHpatim / DiNDIraM jaladhezca mantrimukuTa ! zrIkarmacandraprabho ! hyantarvANigaNasya locanapathaM gacchanti naite katham // 114 / / tvatkIrtiprasarAtA dhavalite vizve'khile'pi prabho, sAvAdiha saMpramagnavapuSaH karpUrakundAdayaH / lakSyante kavibhirna ceti militA dIpe'nyadIpaprabhA 'bhinnatvena na lakSyate khalu yathA ko'nyo vRthA vistaraH // 115 / / nedaM vyomasarovaraM surapatenaitAni bhAni dhruvaM, caJcatprojjvalamauktikAni vilasannAyaM vidhudRzyate / zrImantrIzvarakarmacandrasuyazohaMso'yamityujjvala stArAmauktikamAlikAM kavalayannevaM budhairlakSyate // 116 / / 1. ba. maNDanakA / 2. ba. pratau-karpUraM kumudAkaraH kumudinIkAntazca kundotkaraH, kailAzaH kratubhugnadI pravidalatkAzaH payo bhaH patiH, DiNDIra:- iti pAThaH / 3. ba. puJjotkarau saMhatiH / 4. ba. gaGgA /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 39 iti sulalitabhAvaM zAstrametatsvakaNThe, praNayati' nipuNo yaH santataM satsabhAsu / anubhavati sa zobhAmullasantImanantAM, na bhavati parabhAvavyagracetAH kadApi // 117 / / zrIdevatilakasUrirjayati yazaHpUrapUritadigantaH / naranarapatimunimadhukaracumbitacaraNAravindayugaH // 118 / / zrInarmadAcAryaguroH prasAdAt, zrIpadmarAjasya padau praNamya / zrIkarmacandrAhvayayAJcayedaM, zrIhemaratnena kRtaM ca zAstram // 119 / / sadvAk zubhArthaH suguNaH suvRtto-'laGkArakAntaH zubhabhAvazAlI / paropakArapravaNaH sa cA'yaM, granthazciraM jayati sajjanavajjagatyAm // 120 // muSNAti cetAMsi sa bhUpatInAM, puSNAti cAturyamapi svakIyam / mathnAti mAnaM nanu durjanAnAM, yaH kaNThapIThasthamidaM karoti // 12 // iti zrIbhAvapradIpAbhidhaM zAstra samAptaM / zrIrastu / zubhambhavatu / zrIH / vikramato vasuvahnikSitipativarSe (1638) tathA''zvine mAsi / vijayadazamyAmayamiti vinirmito hemaratnena // 1 // [zrIjJAnatilakasUrirjayati yazorAzibhAsitadigantaH / naranarapatimunimunivarapUjitapAdAravindayugaH // 1 // tatpaTTe hemaratnAhvasUrirjayatu zAstrakRt / vinirvasitapApaughaH prasannAnapaGkajaH // 2 // 1. ba. nirmAti / 2. ba. pretI- 'granthazciraM tiSThat sajjanopi' iti pAThaH / 34-5. ba. nAsti / 6. ba. pratau 'vijayadazamyAmetad vinirmitaM hemaratnena' iti pAThaH / 7. [ ] koSThakAntargatI dvAvapi zlokau hemaratnasvalikhitAdarza a.saMjJakapustake na staH /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ oprila-2007 93 TraeNka noMdha A aMkanA AvaraNa-citra viSe mArI sAme 'kSetrasamAsa prakaraNa'nI eka sacitra paNa jarjarita ane khaNDi pratinAM thoDAMka pAnAM che. sadbhAgye tenuM antima patra emAM che. te pAnAM para 6 paMktinI puSpikA che, te paikI 3 paMktio haratAla vaDe bhUsI nAkhavAmAM AvelI che, ane zeSa 3 vaMcAya che, tenuM lakhANa A pramANe cha : "saMvat 1629 varSe phAguNa pAse sukulapakSe trayodazyAM tithau zukravAsare mevAtamaNDale berojanagara madhye muni jagarAjena likhitA, citratA muni-pAsacandreNa zrImastu kalyANaM vAcyamAnaM bhUyAt // " / A pAnAMmAM je thoDAMka citro che te paikI be citro A aMkanA AvaraNa para mUkyAM che. uparanI puSpikAthI nizcitapaNe samajAya che ke A prati jaina sAdhue lakhI to che ja; paNa tenAM citro paNa eka jaina sAdhue ja AlekhelA che. jaina munio lalita kalAmAM keTalA pAraMgata hatA te A uparathI phalita thAya che. ___ ane A kAMI ekaladokala dAkhalo nathI. tAjetaramAM ja briTiza lAyabrerI dvArA prakAzita 'jaina hastapratonA sUcipatro'mAM tyAMnI sacitra ke viziSTa prationI chabIo chApela che, temAM paNa eka pratinA antabhAgano phoTo che, temAM A pramANe vaMcAya cha : "000paNDita devakuzalena likhitA pratiriyam / paM0 kanakakIrtimuninA citritA // " e prati zAlibhadracaupAInI che. - zI0 Jain Education Internasional . For Pivate & Personal use only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 30 vihaMgAvalokana upA. bhuvanacandra anu0 38nI prathama kRti 'gurusthApanAkulaka' sthApanAnikSepa athavA gurupade sthApita karavAnI vidhi aMgenI kRti nathI parantu " A kALe paNa sAdhuo che ane temanI nizrAe ja ArAdhanA karI zakAya, zrAvaka gurunuM sthAna laI zake nahi " evA muddA para racAyelI che. AnA kartA zrIdhara gRhastha zrAvaka hovAnI sambhAvanA vadhu che evaM anu0nA sampAdaka zrInuM kathana svIkArya jaNAya che ane tethI eka zrAvaka dvArA racAelI vidvattApUrNa prAkRtabhASA baddha prauDha kRti tarIke A kRti vizeSa noMdhapAtra bane che. kRtisampAdaka Ano racanAkAla 13-14mI sadI hovAnuM dhAre che parantu kRtino viSaya sUcave che ke racanAkAla eTalo jUno nathI. soLamAM zatakamAM kaDavAmatI, vIjAmatI jevA sampradAyo UbhA thayA hatA jemanI mAnyatA hatI ke "A kALamAM munipaNuM na hoya" A mAnyatAno pratIkAra prastuta kRtimAM thayo che. 'saMpaI keI saDDhA' (gA. 53) vageremAM AvI mAnyatA dharAvatA vargano sIdho ullekha thayo che. 13-14mI zatAbdImAM AvA matanA ullekha nathI, 16 mA zatakamAM che, tethI A kRtinI racanA 16mA zatakanA uttarArdha ke 17mAnA pUrvArdhamAM thaI hoya te mAnavuM vadhu yogya gaNAze. kartAno abhyAsa ucca koTino dekhAI Ave che, tethI soLamA saikAmAM paNa AvI prauDha racanA thavI azakya ke asaMgata nathI. kRtinA pAThamAM vAcanabhUlo che. gA. 2 6 26 27 azuddha anANa saMgho nijjai suMdara0 0 hissa zuddha annANa saMghe najjai 5 suMdara 0 nihasassa anusandhAna 39
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila 2007 39 42 47 sAmanna heNa raesu sa(se)vamANaM sammatta teNa (?) vaesu savvamANaM 75 95 sA so 96 tAi vIsa tA [ga]vIsa amRta paTela dvArA sampAdita pAdapUrtimaya stotrapaJcaka saMskRtapremIo mATe rasalhANa samuM che. jaina zramaNoe gIrvANagirAne arpita karelAM AvAM agaNita kRtikusumo adyApi granthAgAromA - pothIomAM prakAzananA prakAzanI rAha jotA kalikAnI jema ajJAta paDI rahyAM che. sampAdake raghuvaMzanA pAda zodhavAno zrama lIdho che. kRtionA kartA, kAla vagerenA sambandhe sandarbhagranthonA AdhAre UhApoha karyo che. anusandhAna karanAra dareka vidvAne saMzodhake sandarbhasAhityano paryApta upayoga karavo joie. aneka saMzodhaka vidvAnoe jIvanabharanA parizramathI sAhitya - purAtattva - itihAsa sambandhI tathyonA vizAla sandarbhagrantho ApaNane taiyAra karI ApyA che. ApaNe teno upayoga karavAnuM paNa ALasa dAkhavIe chIe ! kRtisampAdakoe kRtisambaddha mAhitI saM. granthomAMthI ekatra karIne kRti sAthe ApavI joie ane kRtimAMthI sAMpaDela nUtana mAhitInI carcA karavI joie. stotrapaJcakamAMnAM zuddhisthAno yugAdi jinastavana zlo. 2. antima caraNe A prakAre hoI zake prApnotyasAvadbhutabhAgyasindhuH - 95 zlo. 6mAM 'yadIzo'haM' ne sthAne 'yadIdRzo'haM' sArthaka banI rahe che. zlo. 9. 'dhyAnAni' nahi 'dhyAtAni ' joie. zlo. 18. guNAmbunidhi0 pAThathI chandobhaGga thAya che. ahIM 'guNAmbudhi0 pATha sahajatAthI kalpI zakAya ema che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 anusandhAna 39 vItarAgastavanamAM zlo. 5mAM modA- che tyAM mohA-- hovU ghaTe. RSabhadevastotra zlo. 40mAM 'dhRtI' che tyAM 'dhRtA' sAco pATha bane. mahAvIrastotramA bhave' evo pATha sampAdake kalpyo che paNa ahIM '0bhavagrISmakAle' evo samAsa ja vAMcavo. joie. TippaNomAM 1 2 3 vagere aMko pUrNavirAmanA cihna vagara mUkyA che. kramasUcaka aMko 1. 2. 3. ema pUrNavirAma cihnayukta lakhavA joie. te vagara aMko joDenA zabdanI saMkhyAnA vAcaka vizeSaNa banI jAya. A Adhunika paripATI che. zreyAMsanAthastavananI dezIo dhyAna kheMce che. kavie moTA bhAge dIrgha dezIo lIdhI che, ane temAM prAsa-laya-AMkaNI barAbara sAcavyA che. DhabanA AdhAre jotAM A dezIo te samayanA lagnagIto ke prasaMgagItonI hovAnI kalpanA Ave. sImandharajinastavana dvArA atizayavarNananA stavanomAM vadhu eka stavanano umero thAya che. ka. 6mAM vAcananI bhUla che. ahIM kavino Azaya evo che ke prabhu jevo samovaDiyo bIjo koI nathI ke jenI upamA ApI zakAya. artha-AzayanA AdhAre pAThanI azuddhi jaNAya ane zuddha pAThanI kalpanA paNa karI zakAya. "ji anupama divAi' ema vAMcyu che tyAM "jia upamA divAi' evaM hovAnI pUrepUrI sambhAvanA che. 'nupama' vAMcyuM che tyAM upama hoi zake. e ja rIte 'hoiya syu' che tyAM 'hoi yasyuM hoi zake. yasyuM =jasyuM =jisyuM ka. 14mAM mAMda che te mAndya (roga)mAMthI niSpanna che. maragI-mAMda evo prayoga te samaye pracalita haze. AthI mAMda(gI) ema (gI) kalpavAnI jarUra nathI. ka. 14-15-16mAM nu hai, nu havai vagere prayogo che. te AjanA nhoya, no' yanA pUrvagAmI che. 'hui'no ukAra 'na'mAM AvI jatAM nu hai thayu. svaravyatyAsa nAme dhvaniparivartanano niyama AmAM kAma kare che. kaDI 31mAM iMdrI, kaDI 32mAM jIvI zabdamA antima varNano-indriya ane jIvita =jIviyanA 'ya'no - lopa thayo che ane antima svara dIrgha thavA dvArA lupta 'ya'nI hAjarI parakhAya che. ka. 37mAM 'samu' pachI drA sampAdake lakhavo joito hato. ka. 38mAM bIjA-trIjA caraNomAM thoDA zabdo chUTI gayA che. antamAM kaLaza che kharo paNa te mAtra chellI kaDImAM che, jyAre ahIM tenAthI AgalI kaDIne kalaza
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 97 tarIke oLakhAvI che, je vastutaH DhAlanI antima kaDI che. ma. vinayasAgarajIe anu0mAM pragaTa thayelI kRtionA kartA vize vistRta pUraka mAhitI patra-carcAmAM ApI che. aitihAsika vigatono vizAla bhaNDAra temaNe potAnI dIrgha sAhityayAtrAmA ekatra karyo che te nUtana abhyAsIo mATe preraNArUpa banavo joIe. C/o. jaina derAsara nAnI khAkhara (kaccha)
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 anusandhAna 39 navAM prakAzano 1. u. yazovijayajIkRta 350 gAthAnA stavanano paM. padmavajiyajIkRta bAlAvabodha : saM. A. pradyumnasUri; pra.. zrutajJAna prasAraka sabhA, amadAvAda, vi.saM. 2063. vAcaka zrIyazovijayajI gaNinI gurjaragirAnI geya evI saiddhAntika racanAomAM 350 gAthA- sImandharajina-vinatisvarUpa stavana, potAnA viSayavastune kAraNe AgavI mudrA dharAvatI racanA che. tenA artha-bodha mATe paNDita zrIpadmavijayajI gaNie vizada bAlAvabodha racyo che. A stavanano viSaya gahana che, tene ughADavAmAM A bAlAvabodha ghaNo upakAraka che. tenuM prakAzana to agAu thayela che, parantu prastuta sampAdanamAM, pUrva-prakAzita vAcanAmAM rahelI agaNita kSatio sudhArI levAmAM AvI che, jene lIdhe eka samIkSita vAcanA AmAM prApta thAya che. 350 gAthAnA stavananA adhyayananI paripATI jaina saMghamAM vyApaka hoI temAM A vAcanA ghaNI upakAraka thaze tema mAnI zakAya. pariziSTo tathA sampAdakIya noMdho thakI prakAzana vadhu mUlyavAna banyuM che. bAlAvabodhanI sAthe sAthe dareka gAthAno saMkSipta-sarala gurjarAnuvAda paNa ApavAmAM Avela che, je vAcako mATe ghaNo upayogI che. 2. jJAnasAra - sastabaka : kartA : upAdhyAya yazovijaya gaNi; saM. A. pradyumnasUri, DaoN. mAlatI zAha; pra. zrutajJAna prasAraka sabhA, amadAvAda; saM. 2063. jJAnasAra e upA. yazovijayajInI prasiddha tAttvika saMskRta padyabaddha racanA che. tenuM adhyayana jaina saMghamAM vyApakapaNe hamezAM thAya che. tenA para kartAe gurjara bhASAmAM bAlAvabodhanI racanA karela che, tenI sampAdita vAcanA A pustakarUpe upalabdha thAya che, je adhyetAo mATe upakAraka che. sampAdakanI prastAvanA, pariziSTo tathA pratyeka padyano sarala gurjarAnuvAda-A traNa vAnAM hota to grantha, mahattva anekagaNuM vadhI jAta. 3. jainavidhi-vidhAna sambandhI sAhitya kA bRhad itihAsa : le. sAdhvI saumyaguNAzrI, saM. DaoN. sAgaramala jaina; pra. prAcya vidyApITha, zAjApura;
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprila-2007 99 I. 2006 eka vizada zodhaprabandha-samAna grantha. AmAM 13 adhyAya che, jemAM jaina vidhividhAnonA udbhava tathA vikAsanI vigatothI prAraMbhIne kramazaH 1. zrAvakAcArasambandhI; 2. sAdhvAcAra sambandhI; 3. SaDAvazyaka; 4. tapasyA; 5. saMskAra tathA vrata; 6. samAdhimaraNa; 7. prAyazcitta; 8. yoga-mudrA-dhyAna; 9. pUjA-pratiSThA; 10 mantrAdi; 11. jyotiSa-nimitta; 12. zeSa prakIrNa viSaya; ATalA viSayo-sambaddha vidhi-vidhAna paraka sAhityanI paricayAtmaka vistRta noMdha lekhikAe ApI che. ekaja sthAne lagabhaga badhA ja viSayanA vidhividhAnane sparzatI sAhitya-sAmagrInI jANakArI upalabdha thatI hoI, A grantha, A viSayano mahattvapUrNa sandarbhagrantha banI raheze. ahIM likhita tathA mudrita ane prAcIna tathA arvAcIna ema prApya badhI sAmagrI viSe noMdha maLe che. svAbhAvika rIte ja AmAM keTalIka sAmagrI chUTI jAya, ane to temA lekhikAno doSa na gaNAya. eTaluM ke jo AvI, chUTI gaelI sAmagrI jANavAmAM Ave, to tenI noMdha karI levAya, ane bhaviSyamAM A granthanI punarAvRtti ke pUrtimAM teno samAveza karI levAya, to te upayukta thaze. lekhikAne sAdhuvAda. 4. sAgaravihaGgamaH (sacitra); saM. kIrtitrayI; pra. bhadraGkarodaya zikSaNa TrasTa, godharA, saM. 2062, I. 2006. Richard Bach nAmanA aMgreja lekhake lakhela, jagaprasiddha AdhyAtmika navalakathA 'Jonathan Livingston Seagull''nuM saMskRta rUpAntara. sujJa janonA kathana pramANe, A prakAraceM anuvAdakArya A prathamavAra ja thayuM che. 'nandanavanakalpataru' nAmanA saMskRta ayanapatra (saM. kIrtitrayI) sAthe joDAyela prakAzanamALAnuM A dvitIya pustaka che. 5. paJcasUtrakam (sacitra); kartA : zrIharibhadrasUriH; saMskRtapadyarUpAntarakAra:-upA. bhuvanacandrajI; saM. kIrtitrayI; pra. bhadraGkarodaya zikSaNa TrasTa, godharA; saM. 2063, I. 2007. _ 'paJcasUtra' e bhagavAn haribhadrAcAryano suvikhyAta grantha che. teno saMskRta padyabaddha anuvAda u. bhuvanacandre prAJjala zailImAM karIne sAhitya jagatne eka
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 anusandhAna 39 vilakSaNa upahAra arpaNa karyo che. to 'paJcasUtra'nA uttama bhAvone citromAM DhALavAnuM kAma kIrtitrayI - munirAjoe kartuM che, jene AkAra Apyo che citrakAra naineza saraiyAe. sarva prakAre sarasa rUpakaDuM kahI zakAya tevuM A prakAzana 'nandanavana kalpataru'nI prakAzanamALAnuM tRtIya prakAzana che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina muni dvArA citrita pothIcitra (juo A aMkamAM DhUMka noMdha)