Book Title: Agam Deep 45 Anuogadara Gujarati Anuvaad
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005109/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmala desaNassa AgamadIpa = 45 Agama gujera chAyAH jyotiSAcArya rAja zrI jayaprabhavijayajI 'zramaNa zrI mohanakheDA tIrtha posTa : rAd*IDha (dhara) pina : 454 116 (ma.pra.) D Agama:- 1 thI 4 AyAro - sUyagaDo - ThANuM - samavAo 1 -: gurjara chAyA kartA :muni dIparatna-sAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bAla lAlAcArI zrI neminAthAya namaH - namo namo nimmala daMsaNassa zrIM pAvatI ke namaH zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo namaH che. Agama-dIpa LABE vibhAga pahelo Agama-1 thI 4- gurjarachAyA AyAro-sUyagaDo-ThANa-samavAo - gurjara chAyA kartAmuni dIparatnasAgara f isit tA. 31/397 somavAra 20pa3 phA. va. 7 - - 45 Agama - gurjara chAyAnuM mUlya rU. 2000/ Agama dIpa prakAzana ka Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM ahaM zrI pArzvanAthAya namaH __OM namo abhinava nANassa (mudraka) navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA roDa, amadAvAda (kampojha) zrI grAphikasa 21, subhASanagara, giradharanagara, zAhibAga, amadAvAda. - A AgamadIpa-saMpuTanA mukhya dravya sahAyaka - zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha-parivAra vaDodarA | * 45 AgamIpa-gurjara chAyA - prApti sthAna | zrI DI.ke. Thakkara zrI jagadIzabhAI ema. zAha 16, alakAnagara, priyalakSmI milsa pAse 1, alakanaMdA sosAyaTI, Ajhada svITa elembika roDa, vaDodarA. sAme, AzramaroDa, vADaja, amadAvAda. zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha | DaoN. pinAkIna ena. zAha 20, gautamanagara sosAyaTI, 21, subhASanagara, giradharanagara, resakorsa sarkala pAse, vaDodarA zAhIbAga, amadAvAda, noMdha:- 45 Agama - "gurjara chAyA" mATe mAna rIta prakAzana amadAvAdano. rU. 2000/-nI kiMmatano DrAphTa ApIne ja seTa meLavI zakAze. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4pa anuogadAra - bIjI cUlikA - gurjarachAyA) anukama | pRSThaka 1-69 301-308 70-145 1 308-334 viSaya jJAna ane Avazyaka AnupUrvI nAma - ekathI dasa bhede ane pramANa sAmAsika bhAva pramANa pramANanuM svarUpa vaktavyatA ane adhikAra 146-247 ! 334-346 5 | 248-251 | 346-348 2para-317 348-382 1 318-3pa0 | 382-391 | 6 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (Arthika anudAtA) 1 / Agama-dIpa-saMpuTanA mukhya dravyasahAyako bhAga - 1 sabhya zrutAnurAga zramaNopAsikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha parivAra, vaDodarA bhAga - 2 ratnatrayArAdhako sAdhvIzrI saumyaguNAzrIjInI preraNAthI pU. gurumAtA ratnatrayAzrIjI ma.sA.nI tRtIya punyatithi nimitte zAMtAbena manasukhalAla bAbarIyA, amadAvAda (2) zAMtAbena zAMtilAla pI. dAmANI, muMbaI (3) maMjulAbena guNavaMtalAla vorA. hanItInabhAI, amadAvAda bhAga-3 svanAmadhanyA sAdhvIzrI saumyaguNAzrIjInA ziSyA! tapasvIratnA sAdhvI zrI.samajJAzrIjInA bhadratapanimitte ? tathA saMvata 205ranA cAturmAsanI smRtimAM zrIzaMkhezvarapArzvanAtha jainasaMgha, tulazIzayAma, navAvADaja amadAvAda.. - - - -------- - ----- -- bhAga-4 (1) zrI khAnapura jaina ce. mU, saMgha, amadAvAda (2) zrI gagana vihAra e. mU.jaina de. TrasTa, amadAvAda bhAga-5 zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha che.mUrti. saMgha, pArUlanagara zolAroDa, amadAvAda samyagu RtAnurAgI zramaNopAsikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha parivAra, vaDodarA bhAga-7 - - - - - - bhAga 6 tathA ttrtykdHtshrtH'wlshtdHHshwktHkls`n Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kioI eka AgamanA mukhya dravya sahAyaka I]]ID]bIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIItality (1) AyAro (2) sUyagaDo vyAkhyAna vAcaspati pa.pU.A. devazrI mahAyaza sAgarasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha jaina je.mUrti. saMgha, godAvarInagara, vAsaNA, amadAvAda (1) ThANe (2) samavAo kriyAnurAgI sva.zrI ratnatrayAzrIjI ma.nI tRtIya punyatithi nimitte temanA ziSyaratnA tapasvInI sA. zrI moranA zrIjI nI preraNAthI zAha khImacaMda chaganalAla parivArakheravAvALA, hasta maMjulAbena (1) jaMbudvivapannati (2) sUrapannati a.sau. sumitrAbena hasamukhabhAI saMghavI, indroDAvALA. caMdubena kezavalAla haragovanadAsa vAraiyA parivAra(2) mahAnisIha koraDAvALA. (1) nAyAdhammakahA - mRdubhASI sAdhvI thI saumyaguNAzrIjInI preraNAthI Do. pradIpakumAra rasikalAla kAmadAra haste prazAbena pradIpakumAra kAmadAra, kalakatA (1) pahAvAgarasaM:- sva.pU.AgamotArakazrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma.sA. nA AjJAvartI sva. pU. pAlatAzrIjI tathA sva. pU. mayAzrI nI smRti nimitte zatAvadhAnI sA.zrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zeTha zrI ghelAbhAI karamacaMda TrasTa, pAla vesTa muMbaI (1) vivArasuyaM - kAryadakSA sA. pU. malayAzrIjI ma.nA praziSyA, sA. bhavyAnaMdazrIjInA zi. mIlanasAra. sA.pUNaprAzrIjI tathA kokIlakaThI sAkaradhdhAzrIjInI preraNAthI- mehulajena upAzraya. jJAnakhAnuM zeSa rakama Agama surANi nA seTanA badalAmAM maLI che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522222 [10] [11] [12] [13] - a-mA-rA - prakAzano :abhinava hema laghuprakriyA - 1 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 2 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 3 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 4 - saptAha vivaraNam kRdantamAlA caityavandana parvamAlA caityavandana saGgraha - tIryajinavizeSa caityavandana covizI zatruJjaya bhakti AvRtti-do abhinava jaina paJcAGga - 2046 abhinava upadeza prAsAda - 1. zrAvaka kartavya - 1 thI 11 abhinava upadeza prAsAda - 2. zrAvaka kartavya - 12 thI 15 abhinava upadeza prAsAda - 3. zrAvaka kartavya - 16 thI 36 navapada - zrIpAla (zAzvatI oLInA vyAkhyAna rUpe) samAdhi maraNa [vidhi - sUtra - padya - ArAdhanA -maraNabheda saMgraha] caityavaMdana mALA [779 caityavaMdanono saMgraha tattvArtha sUtra prabodhaTIkA [adhyAya-1]. tattvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno siddhAcalano sAthI [AvRtti * be citya paripATI amadAvAda jinamaMdira upAzraya Adi DirekTarI zatrujya bhakti [AvRtti - be] zrI navakAramaMtra navalAkha jApa noMdhapothI zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI zrI bAsvata pustikA tathA anya niyamo - [AvRtti - cAra] abhinava jaina paMcAMga - 2042 [sarvaprathama 13 vibhAgomAM] zrI jJAnapada pUjA aMtima ArAdhanA tathA sAdhu sAdhvI kALadharma vidhi zrAvaka aMtima ArAdhanA (AvRtti traNa vItarAga stuti saMcaya [1151 bhAvavAhI stutio]. (pUjya AgamoddhAraka zrI nA samudAyanA) kAyamI saMparka sthaLo tattvAthiidhagama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-1 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-2 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-3 [19] R ripa [7] [7] [28] [29] [30] [31]. [32] [33] [34] Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] tattvAthadhagama sUtra abhinava TakA - adhyAya-4 tavAthiidhagama sUtra abhinava kA - adhyAya-5 tattvAthiidhagama sUtra abhinava cakA - adhyAyatavAthadhigama sUtra abhinava cakA. - adhyAya-7 tavAthadhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-8 tattvAthiidhagama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-9 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-10 0 -x - -x -0 AyAro [AgamasuttANi-1 ] sUyagaDo [AgamasuttANi-2 ] ThANaM [AgamasuttANi-3 samavAo [AgamasuttANi-4 vivAhapannati [AgamasuttANi-5 nAyAdhammakahAo [AgamasuttANi-6 uvAsagadasAo [AgamasuttANi-7 1 aMtagaDadasAo [AgamasuttANi-8 anuttaroSavAiyadasAo [AgamasuttANi-9 . ] paNhAvAgaraNaM [AgamasuttANi-10 vivAgasUrya [AgamasuttANi-11 udavAiyaM [AgamasuttANi-12 ] rAyappaseNiyaM [AgamasuttANi-13 ] jIvAjIvAbhigamaM [AgamasuttANi-14 ] pannavaNAsutaM [AgamasuttANi-15] sUrapannati [AgamasuttANi-16 caMdapannatti [AgamasuttANi-17 ] jaMbUddIvapannati [AgamasuttANi-18] nirayAvaliyANaM [AgamasuttANi-19 kappavaDiMsiyANaM [AgamasuttANi-20 puphiyANaM [AgamasuttANi-21 ] puSphacUliyANaM [AgamasuttANi-22. vaNhidasANaM [AgamasuttANi-23 ] causaraNaM [AgamasuttANi-24 ] AurapaJcakkhANaM AgamasuttANi-25 mahApaccakkhANaM [AgamasuttANi-26 ] bhattapariNNA [AgamasuttANi-27 / taMdulaveyAliyaM [AgamasuttANi-28 ] paDhamaM aMgasuttaM bIaM aMgasuttaM taiyaM aMgasuttaM cautyaM aMgasuttaM paMcamaM aMgasutaM chaTuM aMgasuttaM sattamaM aMgasutaM amaM aMgasuttaM navamaM aMgasutaM dasamaM aMgasuttaM ekArasamaM aMgasuttaM paDhamaM uyaMgasuttaM bIaM uvaMgasuttaM taiyaM uvaMgasuttaM cautthaM uvaMgasuttaM paMcamaM uvaMgasuttaM chaTheM uvaMgasuttaM sAtamaM uvaMgasutaM amaM uvaMgasuttaM navamaM uvaMgasuttaM dasamaM uvaMgasuttaM ekkArasamaM uvaMgasuttaM bArasamaM uvaMgasuttaM paDhamaM paINNagaM bIaM paINNagaM tIiyaM paINNagaM cautyaM paINNagaM paMcamaM paINNagaM [69] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " trtt" saMthAragaM [AgamasuttANi-29 ] chaThaM paINNagaM gacchAyAra AgamasuttANi-30 / sattamaM paINNagaM-1 caMdAvejjhayaM [AgamasuttANi-30 ] satamaM paINNagaM-2 gaNivijA [AgamasuttANi-31 amaM paINNagaM deviMdatthao [AgamasuttANi-32 navamaM paINNagaM maraNasamAhi [AgamasuttANi-33 ] dasamaM paINNagaM-1 vIratthava [AgamasuttANi-33 dasamaM paINNagaM-2 nisIha [AgamasuttANi-34 paDhamaM cheyasuttaM buhatkappo [AgamasuttANi-35 ] bIaM cheyasutaM vavahAra [AgamasuttANi-36 ) taiyaM cheyasutaM dasAsuyakkhaMdha [AgamasuttANi-37 ] cautthaM cheyasutaM jIyakappo [AgamasuttANi-38 / paMcamaM cheyasuttaM-1 paMcakappabhAsa [AgamasuttANi-38 ] paMcamaM cheyasuttaM-2 mahAnisIhaM [AgamasuttANi-39 / chaThaM cheyasuttaM AvasassayaM [AgamasuttANi-40 paDhamaM mUlasutaM ohaniatti [AgamasuttANi-41 bIaM mUlasuttaM-1 piMDanijatti [AgamasuttANi-41 bIaM mUlasutaM-2 dasaveyAliyaM [AgamasuttANi-42 taiyaM mulasuttaM utarajjhayaNaM [AgamasuttANi-43 cautthaM mUlasuttaM naMdIsUrya [AgamasuttANi-44 paDhamA cUliyA aNuogadAraM AgamasuttANi-45 ] bitiyA cUliyA 0 -x - --x -0 [81] mAyArI gurjarachAyA [ AgamadIpa-1 ] paheluM aMgasUtra [82] sUyagI - gurjara chAyA [ AgamadIpa-2 ] bIjuM aMgasUtra 61 gurjara chAyA[ AgamadIpa-3 ] trIjuM aMgasUtra [84] samavAyo - gurjarachAyA [ AgamadIpa-4 ] cothuM aMgasUtra [5] vipannati - gurjarachAyA [AgamadIpa-5 ] pAMcamuM aMgasUtra [es] nayAdhammAmI - 27AyA [bhAmamahI5-6 ] saMgasUtra F87] GIRLsamo. - gurDarachAyA [bhAgamahI5-7 ] sAtamu saMgasUtra [e8] saMtagAmI - gurachAyA [bhAgamahI5-8 ] 18 maMgasUtra [8] manuttaropatisamo. - gu27|yaa. [bhAgamahI5-8 ] nava aMgasUtra [10] pahAvAgaraNa - gurjarachAyA [ AgamadIpa-10 ] dazamuM aMgasUtra [10] vivAnasUyaM - gurjarachAyA [ AgamadIpa-11 ] agiyAramuM aMgasUtra [102] 64'yaM - gurjarachAyA [ AgamadIpa-12 ] paheluM upAMgasUtra [107] rAyapaseziyaM - gurachAyA [bhAgamahI5-13 ] ( 6 sUtra [104] jIvAjIvAbhigama - gurjarachAyA [AgamadIpa-14 ] trIjuM upAMgasUtra [90] Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [105] pannavaNA sud- [106] sUrapannatti - [17] caMdapanati - [108] jaMbudivapannati[10] nirayAvaliyANuM - [117] kaMvaDisiyA - [111] puphiyAze - [112] puSkacUliyANuM - [113] vahidasANa - [114] causaraNa - [115] AurapaccazmAM - . [11] mahApaccakSmaNa - [117] bharapariNA - [118] taMdulaveyAliya - [118] saMthArage - [12] gacchAcAra - [11] caMdAvarjhAya - [12] gaNivijjA - [123] deviMdaFo - [124] vIratthava - [125] nisIhaM[12] bahatakapyo - [127] vavahAra - [128] dasAsuyAbaMdha - [12] jIyakaSpo - [130] mahAnisIhaM - [131] avasmaya - [132] ohanijajutti[13] piMDanistuti - [34] dasayAliya - [135] uttarajagyaNa - [13] naMdIsutta - [137] anuyogadArAI - [1] gurjarachAyA [ AgamadIpa-15 ] cothuM upAMgasUtra gujarachAyA [ gamadIpa-16 ] pAMcamuM upAMgasUtra gurjarachAyA [ gamadIpa-17 ] chaThTha upAMgasUtra gurjarachAyA. [ AgamadIpa-18 ] sAtamuM upAMgasUtra gujarachAyA. [ AgamadIpa-19 ] AThamuM upArgasUtra gurjarAyA [ AgamadIpa-20 ] navamuM upAgasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-21 ] dazamuM upAMgasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-22 ] agiyAramuM upAMgasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-23 ] bAramuM upAMgasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-24 ] pahelo prayatno gurjarachAyA [ AgamadIpa-25 ] bIje payatno gurjarachAyA [ AgamadIpa-26 ] trIjo payano gurjarachAyA [ AgamadIpa-27 ] cotho payatno gurjarachAyA [ AgamadIpa-28 ] pAMcamo payatno gurjarachAyA [ AgamadIpa-29 ] chaThTho payatno gurjarachAyA. [ AgamadIpa-30 ] sAtamo payano-1 gurjarachAyA [ AgamadIpa-30 ] sAtamo payatno-2 gurjarachAyA [ AgamadIpa-31 ] AThamo payatno gurjarachAyA [ AgamadIpa-32 ] navamo pavano gurjarachAyA [ AgamadIpa-33 ] dazamo pavano gurjarachAyA [ AgamadIpa-34 ] paheluM chedasUtra gurjarachAyA. [ AgamadIpa-35 ] bIjuM chedasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-36 ] trIjuM chedasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-37 ] cothuM chedasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-38 ] pAMcamuM chedasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-39 chaThuM chedasUtra gurjarachAyA [ AgamadIpa-40 ] paheluM mUlasutra gurjarachAyA [ AgamadIpa-41 ] bIjuM mUlasutra-1 gurjarachAyA [ AgamadIpa-41 ] bIjuM mUlasutra-2 gurjarachAyA [ AgamadIpa-4ra ] trIjuM mUlasutra gurjarachAyA [ AgamadIpa-43 ] cothuM mUlasutra gurjarachAyA [ AgamadIpa-44 ] pahelI cUlikA gurjarachAyA [ AgamadIpa-45 ] bIjI cUlikA noMdha:- prakAzana 1 thI 31 abhinava zrata prakAzane pragaTa karela che. prakAzana 42 thI 90 AgamakRta prakAzane pragaTa karela che. prakAzana 91 thI 137 AgamadIpa prakAzane pragaTa kare che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [301] namo namo nimmala desaNassa paMcama gaNadhara zrI sudhamAMsvAmine namaH 'jaya zzzzzzzz | anuogadArAI assessesses (bIjI cUlikA-gurjarachAyApUrNa) ://z S [1] jJAna pAMca prakAranuM prarUpeluM che. te A pramANe che- Abhinibodhika jJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana5ryavajJAna ane kevaLajJAna [2] te pAMca prakAranA jJAnomAMthI matijJAna, avadhijJAna manaHparyavajJAna ane kevaLajJAna A cAra jJAna vyavahAra yogya na hovAthI sthApya che. avyAkhyaya hovAthI sthApanIya che eTale A jJAno zabdAtmaka na hovAne kAraNe potAnA svarUpanuM paNa pratipAdana karI zakatA nathI, mATe emano ahIM adhikAra nathI. A cAre jJAna gurudvArA, ziSyone "tamAre abhyAsa karavo joie A rIte upadiSTa thatAM nathI. 'sthira ane paricita karo A prakAre samupadiSTa thatAM nathI. ane hRdayamAM dhAraNa karI' ema tenI anujJA ApatI nathI. kintu zrutajJAnano uddeza, samudeza, anujJA, anuyoga hoya che. [3] jo zrutajJAnamAM udeza, samudeza, anujJA ane anuyoganI pravRtti thAya che to zuM aMgapraviSTa zratamAM uddeza, samudeza, anujJA ane anuyoganI pravRtti thAya che ke anaMgapraviSTamRtamAM udeza yAvatu anuyoganI pravRtti thAya che? AyAro Adi aMgapraviSTakRtamAM udeza, samudeza, anujJA ane anuyoga pravarte che. temaja dazavaikAlikAdi anaMgapraviSTa zrutamAM paNa uddeza yAvatu anuyoga pravarte che. eTale banne prakAranA zratanA uddeza Adi thAya che, paNa ahIM je prAraMbha karAya che te anaMgapraviSTa kRtano anuyoga che. [4] jo anaMgapraviSTa zrutamAM anuyoganI pravRtti thAya che to zuM kAlika zrutamAManuyoganI pravRtti thAya che ke utkAlika zratamAM-anuyoganI pravRtti thAya che? kAlikazruta ane utkAlika zruta bannemAM anuyoganI pravRtti thAya che paraMtu zAstramAM utkAlika zratano anuyoga karavAmAM Avaze. [] jo utkAlikakRtano anuyoga thAya che to zuM Avazyakano anuyoga thAya che ke AvazyakathI anuyoga thAya che ? Avazyaka ane AvazyakathI bhinna-banneno anuyoga thAya che, paraMtu A je prAraMbha che te Avazyakano anuyoga che. [6] Avazyakano anuyoga che to zuM Avazyaka eka aMgarUpa che ke aneka aMgarUpa che? eka zrutaskaMdharUpa che ke aneka zrutaskaMdharUpa che? eka adhyayana rUpa che ke aneka adhyayana rUpa che? eka uddezaka rUpa che ke aneka uddezaka rUpa che? AvazyakasUtra anaMgapraviSTa eTale aMga- bAhya hovAthI te eka aMga nathI ane aneka aMgorUpa paNa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 anugadArAI -(9) nathI. te eka zrutaskandha rUpa che, aneka zrutaskandha rUpa nathI. tenA cha adhyayano hovAthI aneka adhyayana rUpa che, eka adhyanarUpa nathI, te eka ke aneka uddezaka rUpa nathI athatu AvazyakasUtramAM uddeza nathI. 7i] Avazyaka sUtra zrata, skaMdha ane adhyayana rUpa che tethI Avazyaka, zrata, skandha ane adhyayana zabdono nikSepa thAsaMbhava nAmAdimAM nyAsa karIza. [8] nikSepa karanAra guru je viSayanA nAma, sthApanA, dravya, kSetra kALa, bhava ane bhAvAdirUpa sarva nikSepone jANatAM hoya to tene te sarvanuM nirUpaNa karavuM joIe ane jo sarva nikSepone jANatA na hoya to nikSepa catuSTaya- nAma, sthApanA, dravya ane bhAvanuM nirUpaNa to karavuM ja joIe. [9] te Avazyaka zuM che ? Avazyaka cAra prakAranAM kahyAM che. nAma Avazyaka sthApanAAvazyaka dravyaAvazyaka bhAva Avazyaka . [10] nAma AvazyakanuM svarUpa kevuM che ? koI jIva ke ajIvanuM athavA jIvo ke ajIvonuM, jIva ane ajIva banenuM athavA jIvo ane ajIvo baMnenuguNanI apekSA rAkhyA vinA vyavahAra mATe Avazyaka evuM nAma rAkhavAmAM Ave che tene nAma Avazyaka kahe che. [11] sthApanA AvazyakanuM svarUpa kevuM che? sthApanA Avazyaka te je AkRti kASTha upara kotaravAmAM Ave, vastranI DhIMgalI Adi banAvavAmAM Ave, citrarUpe jenuM sarjana karavAmAM Ave, bhInI mATImAMthI banAvavAmAM Ave, vastronI gAMTho nA samudAyathI banAvavAmAM Ave athavA eka, be athavA aneka vastro veSTita karIne banAvavAmAM Ave athavA puSponI AkRtirUpe sajAvaTa karavAmAM Ave ke pItaLAdi dravyone bIbAmAM DhALIne je AkAra banAvavAmAM Ave te sarvamAM athavA pAsAo ke koDImAM eka athavA aneka Avazyaka kriyAyukta zrAvakonI karavAmAM AvelI je saddabhAva sthApanA athavA abhAva sthApanA che tenuM nAma Avazyaka sthApanA che. [12] nAma ane sthApanA vacce zuM taphAvata che ? nAma yAvatruthika-vastunuM astitva rahe tyAM sudhI TakI rahenAra hoya che, paraMtu sthApanA to itvarika-svalpakALa sudhI rahenAra ane vAvaskathika e banne prakAranI hoya che. dravya AvazyakanuM svarUpa kevuM che? dravyAvazyakanA be prakAra kahyAM che, te A prakAre AgamadravyAvazyaka ane noAgamadravyAvazyaka [14] AgamadravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? AgamadravyAvazyakanuM svarUpa A pramANe che- je sAdhue Avazyaka zAstranAM padonuM guru samakSa AdithI aMtasudhI adhyayana karyuM che. sthira karyuM che, AvRtti karatAM athavA koinA pUchavApara tatkAla upasthita thaI jAya evI rIte pAkuM karyuM che. zloka pada ane vaNonI saMkhyAnuM pramANa samajI lIdhuM che, anupUrvI ane anAnupurva pUrvaka jene sarva rIte sarva taraphathI parAvartita karI lIdhuM che, potAnA nAmanI jema smRti paTalamAMthI dUra na thAya evI rIte karyuM che, je rIte guru udAtAdi ghoSa svaronuM uccAraNa karatAM hoya tema uccAraNa karyuM che. akSaranI hInatA rahita adhikatA rahita vyatikrama rahita aalita rUpe anya zAstravartI padonA seLabheLa rahita. amilita uccAraNa karyuM che, vyatyAgraMDita eka zAstramAM judA , Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-15 303 juddha sthAnapara lakhavAmAM AvelA ekAI sUtrono ekaja sthAnamAM pATha karavo athavA sUtronuM paThana karatAM vacce vacce potAnI buddhithI racelA tenA jevA sUtronuM uccAraNA karavuM athavA bolatI vakhate virAma levAno hoya tyAM na levo ane virAma levAno na hoya tyAM virAma levo ityAdi doSothI rahita uccAraNa karyuM che. guru samakSa Avazyaka zAstranI vAcanA karI che. tethI te sAdhu Avazyaka zAstramAM vAcanA, pRcchanA, parivartana ane dharmakathAthI yukta che. paraMtu arthanuM anuciMtana karavArUpa anuprekSAthI rahita hoya che te Agama dravyAvazyaka kahevAya che. [15] naigamanayanI apekSAe eka anupayukta AtmA eka AgamadravyAvazyaka che. be anupayukta AtmA be AgamadravyAvazyaka che. traNa anupayukta AtmA traNa AgamadravyAvazyaka che. A pramANe jeTalA anupayukta AtmAo hoya teTalAja Agama dravyAvazyaka samajavA. vyavahAranaya paNa nigamanayanI jemaja Agamadra- vyAvazyakanA bhedone svIkAre che. sAmAnya mAtrane grahaNa karanAra saMgrahanaya te eka anupayukta AtmA ekadravyAvazyaka ane aneka anupayukta AtmAo aneka AgamadravyAvazyaka tema svIkAra karato nathI paNa badhA AtmAone ekaja AgamadravyAvazyaka mAne che. RjusUtranayanI apekSAe eka anupayukta AtmA eka AgamavyAvazyaka che. te bhedonI. svIkArato nathI. traNe zabdanaya athatu zabdanaya samabhiruDhanaya ane evaMbhUtanaya jJAyaka jo anupayukta hoya to tene avastuasatu mAne che. kAraNa ke jJAyaka anupayukta. saMbhavIja na zake. jo te anupayukta hoya to te jJAyaka na kahevAya. jJAyaka hoya to upayoga rahita na hoya mATe AgamavyAvazyakano saMbhava ja nathI. A AgamadravyAvazyakanuM svarUpa che. [16] he bhagavanuM ! noAgamavyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? noAgamadravyAvazyakanA traNa bheda che jJAyakazarIvyAvazyaka bhavya zarIdvavyAvazyaka jJAyakazarIra-bhaththazarIra vyatirikta dravyAvazyaka. 17] jJAyakazIdravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? AvazyakasUtranA arthane jANanAra sAdhu AdinuM evuM zarIra ke je vyagita caitanyathI rahita thaI gayuM hoya, zrutasyAvita. AyukarmanA kSaya thavAthI daza prakAranA prANothI rahita hoya, tyakta dehaAhAranA kAraNe thanAra vRddhi jemAM na hoya tevA prANarahita zarIrane, zayyAgata, saMstArakagata, svAdhyAya bhUmi ke zamazAnagata athavA siddhazilA-je sthAnamAM anazana aMgIkAra karavAmAM Ave che te sthAnagata joine koi kaheke-aho ! A zarIra rUpa pudagala saMghAte tIrthaMkarane mAnya bhAva athati tadAvaraNanA kSaya ke kSayopazama rUpa bhAvathI AvazyakasUtranuM guru pAsethI vizeSarUpe prajJApita ane vizeSarUpe prarUpita karyuM hatuM. te jJAnane potAnA AcaraNamAM ziSyone dazavyuiM hatuM, nizitaakSama ziSyo pratye karUNA rAkhI vAraMvAra Avazyaka grahaNa karAvavAno prayatna karyo hato upadazitanaya ane yuktio dvArA ziSyonA dayamAM avadhAraNa karAvyuM hatuM tethI tenuM A zarIra jJAyakazarIravyAvazyaka che. ziSya pUche che ke tenuM koI draSTAMta che? draSTAMta A che- jema koI vyakti ghaDAmAMthI madha ane ghI kADhI nAkhyAM pachI kahe ke "A madhano ghaDo che' athavA A "ghIno ghaDo che tevI rIte nirjIva zarIra bhUtakAlIna Avazyaka payayana. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 anuo dArAI -(18) kAraNarUpa AdhAravALuM hovAthI te dravyAvazyaka kahevAya che. A zAyaka zarIradravyAvazyakanuM svarUpa che? [18] te bhavya zarIradravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? samaya pUrNa thavApara yoni sthAnamAMthI je jIva bahAra nIkaLyo che te jIva teja prApta zarIra dvArA jinopadiSTa bhAvaanusAra AvazyakasUtrane bhaviSyamAM zIkhaze, vartamAnamAM zIkhI rahyo nathI evA te bhavya jIvanuM te zarIra bhavya zarIradravyAvazyaka kahevAya che. tenuM draSTAMta zuM che? madha ane ghI bharavA mATenA be ghaDA hoya, jemAM hajumadha ke ghI bharyuM nathI tene mATe kahevuM ke "A madhukuMbha che" athavA "A dhRtakuMbha che tevI rIte A vartamAna zarIramAM bhaviSyakAlina Avazyaka rUpa payayanA kAraNono abhAva hovAthI te dravyAvazyaka che. A bhavya zarIravyAvazyakanuM svarUpa che. [19] jJAyaka zarIra-bhavyazarIra vyatirikta dravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che? jJAyaka zarIra-bhavya zarIra dravyAvazyakanA traNa prakAra che laukika, kuprAvacanika, lokottarika. [2] laukikadravyAzyakanuM svarUpa kevuM che? rAjA yuvarAja, talavara rAjA khuza thaI jene suvarNapaTTa Ape te, mAMDalikamaDaMbano adhipati, kauTuMbika ibhya-hAthI pramANa dhana jenI pAse hoya te, zreSThI senApati sArthavAha manuSyo rAtri vyatIta thaI paroDhIyuM thatAM, uSA-pahelA karatAM phuTatara prakAzathI saMpanna, vikasita kamaLapatrothI saMpanna, mRgonA nayanonAM unmilanathI yukta, yathAyogya pItamizrita zukla prabhAta thatAM, azokavRkSa, palAzapuSpa, zakanA mukha ane caNoThI samAna rakta, sarovaronA kamaLavanone vikasita karanAra, sahasraramithI yukta divasavidhAyaka, tejathI dedIpyamAna, sUryano udaya thavApara mukhadhovuM, dAMta sApha karavA, telanuM mAlIza karavuM, snAna karavuM, vALa oLavA, maMgala mATe durvAdinuM prakSepaNa karavuM, darpaNamAM mukha jevuM, vastrane sugaMdhita karavuM, puSpa ane puSpamALA grahaNa karavA, pAna khAvuM, svaccha vastra paheravA Adi dravyAvazyaka kare che, tyArabAda teo rAja darabAramAM, devAlayamAM, ArAmagRhamAM, bAgamAM, sabhAmAM athavA prapA-paraba tarapha jAya che te laukikadravyAvazyaka che. [21] kuprAvacanika dravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che. je A caraka-samudAyamAM ekaThA maLI bhikSA mAMganAra, cIrika-mArgapara paDelA vastrakhaMDo ekaThA karI dhAraNa karanAra, carmakhaMDika-cAmaDAnAvastra paheranAra bhikSoMDabhikSAmAM prApta thayelA annathI ja potAnuM peTa bhare zarIrapara bhasma lagADanAra, gotamavividha abhinaya batAvI bhikSAvRtti meLavanAra, govratika, gRhidhama-dharmaciMtaka avirUddha - mAtApitA, tiryaMca vagerenA bheda vagara badhAno vinaya karanAra vinayavAdI, virUddha - puNya pApa paralokAdine na mAnanAra akriyAvAdI, vRddhazrAvaka-brAhmaNa ke je pAkhaMDastha che teo rAtri vyatIta thatAM prabhAta thavApara yAvatuM sUrya tejathI jvAkalyamAna bane tyAre IndranI skandanI. rudranI, zivanI, vaizramaNa-kuberanI tathA deva, nAga, yakSa, bhUta, mukunda, AdivI, dugadivI, koTTakriyAdevI vagerenI upalepaka saMmArjanavastrathI mUtine luchavArUpa, dUdhAdivaDe snAna karAvavArUpa ane phala, dhUpathI pUjA karavArUpa dravyAvazyaka kare che te kukhAvacanika dravyAvazyaka che. [22lokattaradravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che? je sAdhu zramaNonA mULaguNo ane uttaraguNothI rahita hoya, chakAyanA jIvo pratye anukaMpA na hovAne kAraNe je azvanI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra - 22 305 jema udAma-jaladI cAlanAra, hastivatunirakuMza hoya. snigdha padAthothI avayavone mulAyama banAvato hoya, jaLathI zarIrane vAraMvAra dhoto hoya athavA vALano telAdithI. saMskAra karato hoya,paheravA-oDhavAnA vastra dhovAmAM je Asakta hoya, jinendra bhagavAnanI AjJAnI paravA karyA vinA svaccheda vicaraNa karato hoya paraMtu ubhayakALaprAtaH kALa ane sAyaMkALa Avazyaka karavA taiyAra thAyato temanI Avazyaka kriyA lokorikadravyAvazyaka che. A jJAyaka zarIra-bhavya zarIra vyatiriktadravyAvazyakanuM svarUpa thayuM A noAgamavyAvazyakanuM nirUpaNa thayuM. | [23] bhAvAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? bhAvazyaka be prakAre che, jema keAmagabhAvAvazyaka ane noAgama bhAvAvazyaka. [24] nogamabhAvAzvakanuM svarUpa kevuM che? Avazyaka padano jJAtA hoya ane sAthe upayoga yukta hoya te AgamabhAvAvazyaka kahevAya che. [25 noAgamabhAvAvazyakanuM svarUpa kevuM che? noAgamabhAvAvazyakanA traNa prakAra kahyA che, jemake- (1) laukika (2) kukAvacanika (3) lokottarika [2] laukikabhAvAvazyakanuM svarUpa kevuM che? divasanA pUrvArdhamAM - mahAbhAratane vAMcavuM ane divasanA uttarArdhamAM-rAmAyaNa vAcavuM te lokamAM vAMcanAdi avazyakaraNIya che mATe Avazyaka che. [27] kupravacanika bhAvAvathakanuM svarUpa kevuM che ? kapAvacanikabhAva ke caraga. cIrika yAvatu pAkhaMDI manuSyo Ijaya-yajJa kare, aMjali-sUryane jalAjaMli arpaNa kare, homa-kare, jApa kare, udrakaka mukhathI baLada jevo zabda kare, vaMdanA Adi bhAvAzyaka kare te kapAvacanika bhAvAvazyaka che. [28] lokottarikabhAvAvazyakanuM svarUpa kevuM che ?je zramaNa ke zramaNI, zrAvaka ke zrAvikA AvazyakamAM citta lagAvI. temAM mana lagAvI, zubha lezyAthI saMpanna thaI, te kriyA saMpAdana viSayaka adhyavasAyathI yukta thai, tIvra Atma adhyavasAyathI yukta thaI AvazyakanA arthamAM upayoga yukta thaI tadapita karaNa yukta thaI, te prakAranI bhAvanAthI bhAvita thaI anya koi vastumAM manane bhamavA dIdhA vinA ubhayakALamAM je Avazyaka kare che.te lokottarika bhAvAvaNyAnuM svarUpa che. A noAgamabhAvAvazyakanuM svarUpa che. A bhAvAvarakanuM svarUpa che. [32] te AvazyakanA aneka nAmo che je ekAIka che paNa nAnAghoSa-judA judA udAttAdi svarovALA, aneka kakArAdi vyaMjanavALA che. te A pramANe- (1) Avazyakaavazya karavA yogya, (2) avazyakaraNIya (3) dhruvanigrahadhruva eTale saMsArano nigraha kare te (4) vizodhi-jenA dvArA karmamaLanI nivRtti ke vizaddhi thAya te (pa) adhyayanaSakavarga-cha adhyayananA samUharUpa hoya te (6) nyAya abhiSTa arthanI siddhinA sauthI sArA upAyarUpa hoya te (7) ArAdhanA-je mokSanI ArAdhanA karavAmAM heturUpa hoya te (8) mArca - mokSanagaramAM pahoMcADanAra A AvazyakanA ATha nAma che. [33] zrutanA keTalA prakAra che ? zrutanA cAra prakAra kahyAM che. te A pramANenAmathuta sthApanAzruta dravyazruta bhAvakRta [34] nAmakRtanuM svarUpa kevuM che? je koI jIva ke ajIvanuM yAvat "mRta" evuM nAma [20] Jabadcation International Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha06 anugadArAI- (3U). rAkhavAmAM Ave tene nAmazrata kahe che. 3ipa sthApanAzrutanuM svarUpa kevuM che? kASTha yAvatu koDI AdimAM "A zrata che' tevI sthApanA, kalpanA ke Aropa karavAmAM Ave te sthApanAzruta che. nAma ane sthApanAmAM zuM taphAvata che? nAma yAvaskRthika hoya che jyAre sthApanA Itvarika ane yAvaskathita banne prakAranI hoya che. [35] dravyazrutanuM svarUpa kevuM che? dravyazrutanA be prakAra kahyAM che, jema keAgamadravyadbhuta. noAgamadravyadyuta. [37] AgamadivyadyutanuM svarUpa kevuM che? je sAdhuAdine zruta A pada zikSita che, sthita che, jita che yAvatu anuprekSAthI rahita che te dravyazrata che. naigamananI apekSAe eka anupayukta AtmA eka Agama dravyayuta che yAvatu je jJAyaka hoya che te anupayukta na hoI zake. te AgamadravyAmRtanuM svarUpa che. [38] noA madravyazrutanuM svarUpa kevuM che ? noAgamadravyazrutanA traNa prakAra prarUpyAM che. jemake- jJAyakazarIradravyakRta bhavya zarIradravyazruta jJAyakazarIrabhavya zarIra vyatiriktadravyazrata. [39] jJAyakazarIradravyazratanuM svarUpa kevuM che? zruta zabdanA arthanA jJAtAnuM zarIra je vyagata, cuta, vita, tyakta che- nirjIva thaI gayuM che te jJAyakazarIradravyadbhuta kahevAya che. A jJAyakazarIradravyazratanuM svarUpa che. [40] bhavyazarIradravyazrutanuM svarUpa kevuM che? bhavya zarIdravyadbhuta A pramANe cheje jIva yonimAMthI samayapUrNa thatAM nIkaLyo che ityAdi yAvat jema dravyAvazyakamAM kahyuM che tema jANavuM. A bhavyazarIvyakRta che. [41] jJAyakazarIra-bhavya zarIra dravya vyatirikta dravyazrutanuM svarUpa kevuM che? tADapatro athavA patrInA samUharUpa pustakamAM lakheluM je zrata che te jJAyaka zarIra bhavya zarIravyatirikta dravyazrutache. jJAyakazarIrabhavyazarIravyatirikta dravyazrutanA pAMca prakAra prarUpyA che. aMDaja, boMDaja, kITa, bAlaja, valkala, haMsAdicaturindriya jIva vizeSanI kothaLImAMthI je sUtra nIkaLe tene aMDaja kaheche. kapAsa athavA rUmAMthI banAvela sUtrane boMDaja kahe che. kiTijanA pAMca prakAra che. paTTa, malaya, aMzuka, cInAM zuka, ane kumirAga. bahAlajanA pAMca prakAra che. orNika, auSTrika,mRgalaumika, uMdaranI ruvATImAMthI banAvela kiTisa. valkala sUtra A jJAyakazarIrabhavya zarIra vyatirikta dravyatanuM svarUpa che. A noAmadravyakRtanuM svarUpa che. Ama dravyazrutanuM varNana samApta thayuM. [42] bhAvasRtanuM svarUpa kevuM che ? bhAvazrutanA be bheda prarUpyA che, jemakeAgamabhAvazruta noAgamabhAvathuta. [4 AgamabhAvakRtanuM svarUpa kevuM che? je sAdhuAdi zratano jJAtA hoya ane upayoga yukta hoya te AgamabhAvathuta che. A AgamathI bhAvamRtanuM lakSaNa che. [ noAgamabhAvazrutanuM svarUpa kevuM che? na gamabhAvakRtanA be bheda che. laukika ane laukorika [5] laukkinoAgamabhAvakRtanuM svarUpa kevuM che ? ajJAnI mithyAdraSTi dvArA. potAnI svaccheda buddhi ane matithI racela mahAbhArata, rAmAyaNa, bhImAsurokta, koTi Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra-44 307 laka, ghoTakamukha, zaTakabhadrikA, kApiisaka, nAgasUkSma, kanakasaptati, kAmazAstra, vaizeSikazAstra, tripiTaka nAmaka bauddhazAstra, kapilanuM sAMkhyadarzana cAvAkadarzana, SaSThitaMtra, mATharanimittazAstra, purANa, vyAkaraNa, athavA 72 kaLAonA pratipAdakazAstro aMga. upAMga sahita cAra veda, A badhA laukikanoAgamabhAvazruta che. [46] lokorikano AgamabhAvakRtanuM svarUpa kevuM che ? lokorikanoAgama bhAvakRta te che je jJAnavarasakarmanA kSayathI utpanna thayela kevaLajJAna ane kevaLadarzanane dhAraNa karanAra, bhUta, bhaviSya ane vartamAnakAlika padArthone jANanArA, sarvajJa, sarvadarzI traNelokavata jIvo dvArA avalakita, mahita athati yathAvasthita guNonA kiIrtanarUpa bhAvastavanathI saMstuta, pUjita apratihata jJAna darzanane dhAraNa karanArA, arihaMtabhagavaMto dvArA bAra aMgavALuM A je gaNipiTakache - AcArAMga sUtrakatAMga sthAnAMga samavAyAMga vivAhaprajJapti jJAtAdharmakathA upAsakadazAMga aMtakRtadazAMga anuttaropapAtikadazAMga draSTivAda te lokottarikanoAgamabhAvakRta che. A noAgamabhAvazrutanuM svarUpa che. A bhAvathutanuM varNana thayuM. 4i7-49] te zrutanA udAttAdi vividha svarothI yukta tathA kakarAdi aneka vyaMjanothI yukta ekAryavAcaka nAmo A pramANe che- zruta- sUtra-graMtha-siddhAMta zAsana AjJA-vacana-upadeza-prajJApanA-Agama- ArIte zratanuM nirUpaNa samApta thAya che. [5] skandhanuM svarUpa kevuM che? skandhanA cAra prakAra prarUpyA che. te A pramANenAmaskandha sthApanAskandha dravyaskandha bhAvakalpa. pi1] nAmaskandha ane sthApanA skalpanuM svarUpa nAmaAvazyaka ane sthApanA AvazyakanI jemaja samajI levuM joIe. [52] dravyaskandhanuM svarUpa kevuM che ? dravyaskandhanA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe- Agamavyaskandha noAgamadravyaskandha. AgamadravyaskandhanuM svarUpa kevuM che ? je sAdhue skandha' A padanA arthane guru samIpe zIkhI lIdho che ane upayoga sahita che te Agamadravyaskandha che. zeSa sarva dravya Avazyaka mujaba jANavuM. vizeSatA eTalI che ke dravyaskandhanuM kathana karIe tyAre dravyAvazyakanA sthAne dravyaskandha kahevuM. jJAyakazarIra-bhavyazarIra vyatirikta dravyaskandhanuM svarUpa kevuM che ? jJAyakazarIrabhavya zarIra vyatirikta dravyaskandhanA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe sacitta acitta ane mizra. [pa sacittadravyaskandhanuM svarUpa kevuM che ? sacittadravyaskandhanA aneka prakAro prarUpyAM che. te A pramANe- hayaskandha, gajakardha, kinnaraskandha, kiMpuruSaskandha, mahoragaskandha, gaMdharvakalpa, vRSabhaskandha jIvano gRhIta zarIra sAthe amukarUpe abheda che, chatAM paNa sacitadravyaskandhano adhikAra cAlato hovAthI ahIM te te payayamAM rahelA jIvomAMja paramArthataH sacetanatA hovAthI hayAdi jIvoja vivakSita thayA che. dadhiSThitazarIranI vivakSA thaI nathI. [54] acittadravyaskandhanuM svarUpa kevuM che ? AcittadravyaskandhanA aneka prakAra prarUpyAM che. A pramANe dviadezika tripradezika vAvatu dasapradezika, saMkhyAtapradezika, asaMkhyAtapradezika, anaMtapradezika A acittadravyaskandhanuM svarUpa che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 anuogadArA (55) pipa] mizradravyaskandhanuM svarUpa kevuM che? mizradravyaskalpanA aneka prakAro kahyAM che. te A pramANe senAnoagnimaskandha, senAno madhyamaskadha, senAnoaMtimaskandha. A mizradravyaskalpanuM svarUpa che. [5] athavA jJAyakazarIrambhavya zarIra vyatirikta dravyaskandhanA traNa prakAra che. te A pramANe- kRtnaskandha akasmaskandha ane anekadravyaskandha.. [57] kanjhaskandhanuM svarUpa kevuM che? kaTsanaskandha- hayaskandha, gajaskandha Adi je pUrve kahyAM te ja kRtsaskandha che. A kRmnaskandhanuM svarUpa che. [58] aka--skandhanuM svarUpa kevuM che ? akRtnaskandhana te pUrve kahela DhipradeziaMdha yAvatuM anaMtapradezika skandha che. A akasmaskandhanuM varNana che. [59] anekadravyaskandhanuM svarUpa kevuM che? ekadeze apacitabhAgo-jIvapradezothI. rahita keza-nakhAdi ane ekadeze upacitabhAgo eTale jIvapradezothI vyApta pRSTha, udarAdi, ke je eka viziSTa AkAre thaIne teno je deharUpa samudAya bane te anekadravyaskandha che. A anekadravyaskandhanuM svarUpa che. 0-62] bhAvaskandhanuM svarUpa kevuM che ? bhAvaskandhanAM be prakAra prarUpyA che. AgamabhAvaskandha noAgamabhAvaskandha. AgamabhAvaskandhanuM svarUpa kevuM che ? AgamabhAvaskandha te upayogayukta skandha zabdanA arthano trAtA che. A prakAranuM AgamabhAvaskandhanuM svarUpa che. noAgamabhAvaskandhanuM svarUpa che ? paraspara saMbaMdhita sAmAyikAdi cha adhyayanonA samudAyathI je Avazyaka zrutaskandha niSpanna thAya che te bhAvaskandha che, ane mukhavastrikA. rajoharaNanA vyApAra rU5 kriyAthI yukta vivakSA karavAthI te noAgamabhAvaskandha kahevAya che. Ama bhAvaskandhanuM varNana pUrNa thayuM. 3i-6pa te "skaMdha'nA vividha ghoSavALA tathA vividha vyaMjanavALA ekAI nAmo prarUpyAM che. te A pramANe che. gaNa-kAya-nikAya-skaMdha-varga-rAzi puMja piMDa- nikarasaMghAta-Akula-samUha apramANe skaMdhanuM varNana pUrNa thayuM. [6-69] Avazyakano athadhikAra A prakAre che. sAvadyayoga virati-prathama adhyanA sAmAyikamAM samUrNa sAvadyayoganI viratinuM pratipAdana che. utkIrtana- bIjA caturvizatistavaadhyanamAM 24 tIrthakaronI stuti che. guNavAnanI pratipati- trIjA vaMdanA adhyayanamAM mULaguNa-uttaraguNa saMpanna munione vaMdanA che. alita- niMdApratikramaNa nAmanA cothA adhyananamAM mULaguNo ane uttaraguNothI alita thatAM lAgelA aticAranI niMdA che. ghaNacikitsA- kAyotsarga nAmanA pAcamAM adhyayanamAM cAritrarUpapuruSano je aticArarUpa bhAvavraNa che tenI daza prakAranI prAyazcittarUpa cikitsA che. guNadhAraNA- pratyAkhyAna nAmanA chaThThA adhyananamAM mULaguNa-uttaraguNane aticArarahita dhAraNa karavArUpa adhikAra che. Avazyaka- zAstrano A prakArano samudAyArthe nAmArtha saMkSepamAM varNavyo. have eka-eka adhyananuM varNana karIza. te A pramANe- sAmAyika, caturvizatistava,vaMdanA, pratikramaNa, kAyotsarga, pratyAkhyAna. temAMthI prathama adhyayana "sAmAyika nA cAra anuyogadvAra thAya che. te A pramANeupakrama- dUranI vastuonuM evI rIte pratipAdana karavuM ke te nikSepa yogya banI jAya nikSepanAmasthApanAdi dvArA viSayanuM vyavasthApana karavuM anugama-sUtrano anukULa artha Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-70 304 kahevo naya- anaMta dhamatmika vastunA eka aMzane mukhyarUpe grahaNa karanAraka bodha. [70] upakramanuM svarUpa kevuM che? upakramanA cha prakAra varNavyA che. te A pramANe - nAmaupakrama, sthApanA upakrama, dravyaupakrama, kSetraupakrama, kALaupakrama ane bhAvaupakrama. nAmaupakrama ane sthApanAupakramanuM svarUpa nAma ane sthApanAAvazyaka mujaba jANavuM. dravyaupakramanuM svarUpa kevuM che ? dravyaupakramanA be prakAra varNavyA che. te A pramANeAgamadravyaupakrama ane noAgamadravyaupakrama ItyAdi pUrvavatu jANavuM. vAvatuM jJAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikta dravyaupakramanA traNa prakAra prarUpyA che. (1) sacittadravyaupakrama 2) acittadravyaupakrama (3) mizradravyaupakrama. [71-74] sacitadravyaupakramanuM svarUpa kevuM che? sacittadravyaupakramanA traNa prakAra prarUpyA che, te A pramANe- dvipada-manuSyAdi dravyono upakrama catuSpadacArapagavALA pazuAdi dravyono upakrama apada paga nathI tevA e kendriya vRkSAdi dravyono upakrama. te pratyeka upakramanA paNa banne prakAra che, te A pramANe- parikama dravyaupakravastuvinAzadravyaupakrama- dvipadadravyopakramanuM svarUpa kevuM che ? dvipadadvavyApakrama te naTo, nako, jallo (doraDA upara khela karanAra), mallo, mauSTiko (muSTiono prahAra karanAra mallo), vidUSako, kathAkAro, plavako (nadIne pAra karavAnI kriyAmAM abhyasta), bhAMDo(rAsalIlA karanAra), AkhyAyako (zubhAzubha batAvanAra), lekho-(moTA vAMsapara ArohaNa karanAra), maMkho-citrapaTAdine hAthamAM rAkhI bhIkha mAMganArA), tUNiko(taMtuvAdyo vagADanAra), tuMbavINiko-(tuMbaDInI vINA vagADanArA), kAvaDIyAo tathA mAgadho-maMgaLapAThako Adino zarIravardhaka ane vinAza karavArUpa je upakamaAyojana che te dvipadadravyopakrama che. catuSpadokramanuM svarUpa kevuM che ? copagA-azva, hAthI Adi pazuone sArI cAla cAlavAnI zikSA devarUpa tathA talavArAdithI. vinAzarUpa upakramane catuSpadopakrama kahe che. apadadravyokramanuM svarUpa kevuM che? Amra, AmratakavRkSa ane tenA phaLanI vRddhi ane vinAza saMbaMdhI upakramane apadaupakrama kahe che. A pramANe sacittadravyopakramanuM varNana pUrNa thayuM. [75-76] acittadravyopamanuM svarUpa kevuM che? khAMDa, goLa, rAbAdi padArthomAM madhuratAnI vRddhi karavArUpa ane padArthano sarvathA vinAza karavArUpa je upakrama che te acittadravyopakrama che. mizradravyopakramanuM svarUpa kevuM che? sthAsaka-azvane zaNagAravAnuM AbhUSaNa, darpaNa-baLadane zaNagAravAnuM AbhUSaNa AdithI AbhUSita azvAdine zikSaNa ApavArUpa athavA nAza karavArUpa je upakrama che te mizradravyopakrama che. A rIte jJAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikta dravyopakramanuM svarUpa varNavyuM. A rIteno AgamadravyopakramanuM nirUpaNa karyuM ane dravyopakramanuM varNana paNa pUrNa thayuM. 77-78] haLa ane kulika vaDe khetarane bI vAvavA yogya banAvavA athavA bIjotpAdanane ayogya banAvavarUpa je upakrama- te kSetropakrama che. kAlopakramanuM svarUpa kevuM che? nAlikA kIla Adi sAdhano vaDe kALanuM yathAvat parijJAna thAya te parikamakAlopakrama che ane nakSatronI cAlavaDe kALano nAza te vastuvinAzarUpa kSetropakrama che. [77] bhAvopakramanuM svarUpa kevuM che ? bhAvopakramanA be prakAra kahyA che. te A. pramANe- AgamabhAvapakrama noAgamabhAvoma. jJAyaka-upakrama zabdanA arthano Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310. anusadArAI-(79) jJAtA-koIpuruSa upakramamAM upayogayukta hoya te AgamabhAvopa kama che. noAgamabhAvopamanA be prakAra prarUpyAM che, prazasta ane aprazasta. koI eka gAmamAM DeDiNi nAmanI brAhmaNI rahetI hatI. tene traNa putrIo hatI. traNe putrIonA vivAha bAda tene vicAra Avyo ke traNe jamAIono abhiprAyasvabhAva jANI laIne mAre mArI putrIono evA prakAranI zikSA ApavI joIe ke te zikSAne anurUpa jIvana jIvIne teo potAnA jIvanane sukhI banAvI zake. A prakArano vicAra karIne teNe potAnI traNe putrIone bolAvIne salAha ApI "Aje jyAre tamArA pati tamArA zayanakhaMDamAM Ave tyAre tamAre koI kalpitadoSa batAvIne temanA mastakapara lAto mAravI, tyAre pratikArarUpe teo tamane je kaMI kahe athavA je kaMI kare, te mane savAramAM kahevAnuM che. te traNe putrIoe mAtAnI salAha pramANe ja karyuM - teo potapotAnA patinI pratIkSA karavA lAgI. sauthI moTI putrIno pati jyAre zayanakhaMDamAM Avyo, tyAre teNe tenApara koIdoSanuM AropaNa karIne tenA mastakapara eka lagAvI dIdhI. lAta khAtAnI sAthe ja tenA patie teno paga pakaDIne tene A pramANe kahyuM- "priye ! paththarathI paNa kaThora evA mArA mastakapara tame ketakInA puSpasamAna komaLa pagavaDe je lAta mArI che tene lIdhe tamAro nAjukacaraNa dukhavA. mAMDyo haze." A pramANe kahI teNe tenA te pagane dAbavA mAMDyo, bIje divase moTI putrIe samasta vAta mAtAne kahI saMbhaLAvIte sAMbhaLI DoDiNi-brAhmaNIne ghaNoja AnaMda thayo. jamAInA AvA vartanathI te tenA svabhAvane samajI gaI. teNe moTI putrIne A pramANe salAha ApI. "tuM tArA gharamAM je karavA dhAre te karI zakIza, kAraNa ke tArA, patinA A vyavahArathI evuM lAge che ke te tArI AjJAne AdhIna raheze. bIjI putrIe paNa patinI sAthe evoja vartAva karyo tyAre tenA patine thoDo roSa upajyo. teNe potAno roSa mAtra zabdadvArA pragaTa karyo. mArI sAthe te je vartAva karyo che, te kuLavadhUone yogya vatava na gaNAya.A pramANe kahIne te zAMta thaI gayo. prAtaHkALe bIjI putrIe paNa A badhI vAta mAtAne saMbhaLAvI. mAtAe kahyuM- "beTI ! tuM paNa tArA gharamAM tArI IcchA pramANe vartAva karI zake che. tArA patino svabhAva evo che ke te game teTalo rUTa thayo hoya to paNa kSaNamAtramAM tuSTa thaI jAya evo che." trIjI putrIe paNa koI breSanuM AropaNa karIne tenA patinA mastakapara lAta lagAvI dIdhI. tyAre tenA krodhano pAro paNa ghaNo uMco caDI gayo. tenI AMkho krodhathI lAla thaI gaI ane teNe tene A pramANe kahyuM - "are nIca3 kulakanyAo na karavA yogya A prakAranuM kArya te zA mATe karyuM? A pramANe kahI teNe tene mArImArIne gharamAMthI dhakko mArI bahAra kADhI mUkI. tyAre te putrI tenI mAtA pAse gaI ane sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI. putrInI vAtadvAra brAhmaNIne trIjI putrInA patinA svabhAvano khyAla AvI gayo. turata ja te putrInA pati pAse gaI ane mIThI vANI dvArA tenA krodhane zAMta pADavAno prayatna karavA lAgI. teNe tene A pramANe kahyuM- jamAIrAja! amArA kuLamAM suhAgarAte prathama samAgama vakhate patinA mastakapara caraNaprahAra karavAno AcAra cAlyo Ave che. te kAraNe mArI putrIe tamArI sAthe evo vyavahAra karyo che, duSTatAne kAraNe evuM karyuM nathI, mATe Ape krodha choDI tenA vartanamATe tene mAphI ApavI joIe. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 sutra- 79 sAsunA vacanathI teno gusso utarI gayo. tyArabAda DoDiNi-bANIe trIjI putrIne salAha ApI ke beTI ! tArA pati drArAdhya che, mATe tAre temanI AjJAnuM barAbara pAlana karavuM ane khUbaja sAvadhAnIpUrvaka temanI sevA karavI. - have parano bhAva jANavAne samartha evI vilAsavatInAmaka gaNikAnuM drazaMta Ape cheH- eka nagaramAM koIeka gaNikA rahetI hatI. te 64 kaLAomAM nipuNa hatI. teNe parano abhiprAya jANavA A prakAranI paddhati apanAvI hatI. teNe potAnA ratibhavananI bhIMto para judA judA prakAranI kriyAo karatAM vividha jAtinA purUSonA citro dorAvyAM hatAM. je purUSa tyAM Avato, te potAnA jAtiyocita citranuM nirIkSaNa karavAmAM tanmaya thai jato tenA A prakAranA vartanathI tenI jAti, svabhAva, ruci Adine vilAsavatI samajI jatI hatI ane te purUSanI sAthe tenI jAtirucine yogya vartAva batAvIne tene satkArAdi dvArA khuzakhuza karI nAkhatI. tenA vatava AdithI khuza thaIne tene tyAM janAra purUSo khUba dhana ApIne saMtoSa pragaTa karatAM. amAtya kevI rIte paranA abhiprAyane jANI leto tenuM draSTAMta Ape che. koI eka nagaramAM bhadrabAhurAjA rAjya karato hato. tene suzIla nAme amAtya hato. te paranA abhiprAyane jANavAmAM nipuNa hato. eka divasa rAja amAtyasAthe azvakriDA karavA, nagara bahAra gayo. cAlatAM cAlatAM mArgamAM koI eka paDatara pradeza para ubhA rahI ghoDAe laghuzaMkA karI te mUtra sUkAI na jatAM tyAM jamIna paraja emane ema paDyuM rahyuM. rAjA ane amAtya teja rastethI thoDIvAra pachI pAchA pharyA. te paDatara jamIna para ghoDAnA mUtrane vinA sUkAyeluM joIne rAjAnA manamAM vicAra Avyo- jo A jagyAe taLAva khodAvavAmAM Ave, to te taLAva kAyama agAdha jaLathI bharapUra raheze. tenuM pANI sUkAze nahIM. A prakArano vicAra karato-karato rAjA bhUmibhAga tarapha ghaNIvAra sudhI tAkI rahyo. tyArabAda rAjA amAtya sAthe rAjamahela tarapha cAlyo gayo. te catura amAtya rAjAnA manogata bhAvane barAbara samajI gayo. teNe rAjAne pUchyA vinAja te. jagyAe eka vizALataLAva khodAvyuM. ane tenA kinAre vividha prakAranAM ane vividhaRtuonA phaLa-phUlathI saMpannavRkSo ropAvI dIdhA. tyArabAda rAjA pharI koIvAra amAtya sAthe te ja rastethI pharavA nIkaLyo. pelI jagyAe vRkSonA jhuMDothI suzobhita jaLAzayane joI rAjAe amAtyane pUchyuM-are ! A ramaNIya jaLAzaya koNe baMdhAyuM che ? amAtye javAba Apyo- mahArAja ! Apeja baMdhAvyuM che. tyAre rAjAne Azcarya thayuM ne amAtyane kahyuM- "A jaLAzaya zuM meM baMdhAvyuM che? amAtye khulAzo karyo ke- "mahArAja ! ghaNA samaya sudhI mUtrane sUkAyA vinAnuM joIne Ape ahIM jaLAzaya baMdhAvavAno vicAra karela. ApanA A manogata vicArane che, jANI ahIM jaLAzaya baMdhAvyuM che. paranA cittane samajavAnI amAtyanI zakti joI rAjA ghaNo harSita thayo ane tenI prazaMsA karavA lAgyo. A traNe bhAvapakramanA draSTAMto che. A bhAvapakramamAM saMsArarUpa phaLajanakatAno sadUbhAva hovAthI temane aprazasta kahevAmAM Avela che. e upakrama saMsArarUpa phaLanA janaka hovAthI aprazastabhAvapakrama che, ane gurudanA abhiprAyane yathArtharUpe jANI levuM te prazastabhAvapakrama che. A Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 anugadArAI-(80) noAgamabhAvopakramanuM svarUpa samajavuM. A bhAvapakramanuM nirUpaNa thayuM. upakramanA samasta bhedonuM varNana ahIM pUrNa thAya che. 40] ahIMyA sudhI laukika dRSTie upakramanuM svarUpa nirUpaNa karyuM. have zAstrIya paddhatie nirUpaNa karAya che athavA upakramanA cha prakAro prarUpyA che. te A pramANe- (1) AnupUrvI (2) nAma (3) pramANa (4) vaktavyatA (5) adhikAra ane (6) samAvatAra. [81] AnupUrvanuM svarUpa kevuM che? AnupUrvI-anukrama-ekanI pAchaLa bIjuM evI paripATI tenA dazaprakAra prarUpyA che. te A pramANe- nAmAnupUrvI sthApanApUrvI dravyAnupUrvI kSetrAnupUrvI kALAnupUrvI utkIrtanAnupUrvI gaNanAnupUrvI saMsthAnupUrvI samAcAyanupUrvI ane bhAvAnupUrvI. [2] nAmAnupUrvI ane sthApanAnupUrvInuM svarUpa nAmAvazyaka ane sthApanAvazyaka pramANe samajavuM. dravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? dravyAnupUrvInA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe AgamadravyAnupUrvI noAgamadravyAnupUrvI. AgamadravyAnupUrvI svarUpa kevuM che ? je sAdhuAdie AnupUrvI' padanA vArthane zIkhI lIdho che, te sthiti karyo che, tenA svara-vyaMjana AdinI saMkhyAnuM parimANa jANI lIdhuM che, sarva prakAre, cAre taraphathI parAvartita karI lIdhuM che yAvatu je anuprekSAthI rahita che te dravyAnupUrvI che. kAraNake anupayogane dravya kahyuM che. naigamanayanI apekSAe eka anupayuktaAtmA eka dravyAnupUrvI che. aneka anupayukta AtmA aneka dravyAnupUrvI che, ItyAdi naya saMbaMdhI mantavya AvazyakanI jema samajavuM yAvatu je jJAyaka hoya che te anupayukta saMbhavI na zake ane je anupayukta hoya che te jJAyaka na thaI zake. tethI AgamadravyAnupUrvI avastu che. A AgamadravyAnupUrvInuM svarUpa che. noAgamadravyAnupUvanuM svarUpa kevuM che ? noAmagadravyAnuparvanA traNa prakAra che, jJAyakazarIradravyAnupUrvI bhavyazarIradravyAnupUrva jJAyaka-bhavya-zarIravyatirikta dravyAnupUrvI. jJAyakazarIravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? jJAyikazarIradravyAnupUrvI te AnupUva' A padanA adhikArane jANanAra sAdhunuM vyapagata, ta, Avita, tyakta je nirjIva zarIra te, zeSa sarva dravyAvazyaka mujaba jANavuM yAvatu A jJAyaka zarIradravyAnupUrvInuM svarUpa che. bhavya zarIradravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? je jIva samaya pUrNa thatAM yonimAMthI bahAra Avela che, bhaviSyamAM 'AnupUrva' padanA arthAdhikArane jANavAno che te bhavya zarIrano AgamadravyAnupUrvI che zeSa sarva dravyAvazyaka pramANe jANavuM. A pramANe bhavya zarIravyAnupUrvInuM svarUpa che. jJAyaka zarIra-bhavya zarIra vyatirikta dravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? jJAyakazarIrabhavyazarIra vyatirikta dravyAnupUrvInA be prakAra prarUpyA che. aupanidhizrI padArthane vyavasthApita karI dIdhA pachI tenI pAse pUrvAnupUrvI AdinA kramathI anya padArtha rAkhavA, te je AnupUrvInuM prayojana che te, dravyAnupUrvI ane anaupanidhinI AdinA krama pramANe jyAM padArthanI sthApanA karavAmAM AvatI nathI, temAMthI je aupanidhi kI. AnupUrvI che te sthApya che eTale enuM nirUpaNa atyAre karAtuM nathI anaupanidhi kIdravyAnupUrvInA be prakAra che. te A pramANe- naigamanaya ane vyavahAranayasamaMta tathA saMgrahanayasamaMta. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-83 313 [8] naigamanaya ane vyavahAranayane mAnya anaupanidhikadravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? naigamana-vyavahAranayane mAnya dravyAnupUrvInA pAMca prakAra kahyA che. te A pramANe- arthapadaprarUpaNA bhaMgasamutkIrtanatA bhaMgopadarzanatA samavatAra, anugama. [84] naigama-vyavahAranayasammata arthapada prarUpaNA-vyaskandha AdirUpa arthane viSaya karanAra arthapadanI prarUpaNAnuM svarUpa kevuM che ? traNa pradezavALo RNakarmAnya AnupUrvI che. catuSpadezikacchanya AnupUrvI che, yAvatuM dazapradezika, saMkhyAtapradezika, asaMkhyAtapradezikaDhaMdha AnupUrvI che, ane aMgatapradezikaDhaMdha AnupUrvI che paNa pudgalaparamANu anAnupUrvI rUpa che. kemake eka paramANamAM krama saMbhavita nathI. dvipradezikaskandha avaktavya che kemake dvipradezika skaMdhamAM anyonya pUrva pazcAtuM bhAva hovAthI tene anAnupUrvI tarIke na kahI zakAya ane madhyabhAga na hovAne kAraNe saMpUrNa gaNanAnukrama saMbhavato na hovAthI AnupUrvI paNa na kahI zakAya. ghaNA tripradezikaskandho AnupUrvarUpa che. yAvatu ghaNA anaMtapradezikaskandho AnupUrvIo che. pudgala paramANuo anAnupUrvIo che. ghaNA dviadezika skandho avakatavyo che. A prakAranuM naigama-vyavahAranayasaMmata arthapadaprarUpaNAnuM svarUpa che. [85] A naigama-vyavahAranaya saMmata arthapada prarUpaNA dvArA karyuM prayojana siddha thAya che ? maigama-vyavahAranayasaMmata arthapada prarUpaNAvaDe bhaMgasamutkIrtana karAya chebhaMgonuM prarUpaNA karAya che. [8] naigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgasamutkIrtananuM svarUpa kevuM che ? naigamavyavahAranaya saMmata bhaMgasamutkIrtana A prakAre che. asaMyogI bheda-6 temAM eka vacanAta le che. jemake- AnupUrvI che. anAnupUrvI che. avaktavyaka che. bahuvacanAnta 3 che. jemake- AnupUrvIo che. anAnupUrvIo che. avakatavyo che. dvisaMyogathI niSpanna bheda 12 che. temAM prathama caturbhagaAnupUrvI-anAnupUrvI che. AnupUrvI-anAnupUrvIo che. AnupUrvIo-anAnupUrvI che. AnupUrvIo-anAnupUrvIo che. dvitIyacaturbhagI- AnupUrvI avakatavya AnupUrvI avakatavyo AnupUrvIo-avakatavyaka AnupUrvIo-avakatavyako tRtIyacaturbhAgI- anAnupUrvI-avakatavyaka anAnupUrvIavakatavyako anAnupUrvIo-avakatavyaka anAnupUrvIoavakatavyako traNeyanA saMyogathI AThabhaMga thAya yathA-AnupUrvI-anAnupUrvI-avakatavya AnupUrvI anAnupUrva avakatavyo AnupUrvI-anAnupUvIo-avakatavyaka AnupUrvI-anAnuM- pUrvaavakatavyo AnupUrvIo-anAnupUrva avakatavyaka AnupUrvIo anAnu- pUrvaavakatavya AnupUrvIo-anAnupUrvIoavakatavyo AnupUrvIo-anAnu- pUrvIoavakatavyo Ama sarva maLI 26 bhaMgo che. te naigama-vyavahAranaya saMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa che. [8] nigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM zuM prayojana che? naigama- , vyavahAranayasaMmatabhaMgasamutkIrtanavaDe bhaMgopadarzana-bhaMgonuM kathana karAya che bhaMgasamutkIrtanamAM bhaMgasUtra kahevAmAM Avela che ane bhaMgopadarzanatAmAM teno vyaNukaAdi vAcyArtha kahevAmAM Avaze. [88] naigama-vyavahAranaya saMmata bhaMgopadarzanatAnuM svarUpa kevuM che ? naigama Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 anugadArAI -(89) vyavahAranaya saMmata bhaMgopadarzanatAnuM svarUpa nIce pramANe che- traNa pradezavALA skaMdharUpa artha-padArthane AnupUrvI kahe che. paramANupudgala anAnupUrvI che. dviadezika skaMdha avakatavya che athavA prizikaskandho anAnupUrvIo che. pudgalaparamANuo anAnupUrvIorUpa che. Dhipradezikaskandho avakatavyo che. A asaMyoge da bhAMgAnA artha thayA. dvisaMyoge 12 bhAMgA thAya che. temAM eka tripradezikaDhaMdha eka AnupUrvIrUpa ane eka pudgalaparamANu eka anAnupUrvI vAcyArtharUpa vivakSita thayA che. A prathama caturbhagIno prathama bhaMga che, te pramANe cAra bhaMga samajavA athavA tripradezika eka skaMdha eka AnupUrvarUpa ane dvipradezika eka skaMdha eka avakatavyakanA vAcyArtharUpa vivakSita thAya che. A pramANe dvitIya caturbhagI athavA eka pudgalaparamANuM eka anAnupUrvI ane eka dvidezikaskandha eka avakatatyakanA vAcyArtharUpa vivalita thAya che. A pramANe tRtIya caturbhagI. Ama dvisaMyoge 12 bhAMgA athavA tripradezika, pagalaparamANu, kripradezika, anukrame AnupUrvI, anAnupUrvI ane avakatavyakanA vAcyArtharUpa vivakSita che. tripradezika, pudgalaparamANuM, dviprazika, AnupUrvI, anAnupUrva ane avakatavyono vAcyArtha che. tripradezika, pudgalaparamANuo, dvipraziko, AnupUva, anAnupUvao avakatavyonA vAcyArtha che. tripradeziko, pudgalaparamANuM, Dhipradezika, AnupUrvIo, anAnupUrvI, avakatavyakanA vAcyArthache. tripradeziko, padugalaparamANu, Dhipradeziko, AnupUrvIo, anAnupUrvI, avakatavyonA vAcyArtha che. tripradeziko. pudgalaparamANuo, dvipradezika, AnupUrvIo, anAnupUrvIo ane avakatavyakanA vAcyArtha che. tripradeziko, pudgalaparamANuo, ddhipradeziko. AnupUrvIo, anAnupUrvIo ane avakatavyonA vAcyArtha che. A rIte taigamavyavahAranayasaMmata bhaMgopadarzanatAnuM varNana pUrNa thayuM. [49] AnupUrvedika dravyonA samAvezane samAvatAra kahe che. tenuM svarUpa kevuM che? nigama-vyavahAranayamita AnupUrvadravyono kyAM samAveza thAya che ? zuM AnupUrvIdravyomAM samAveza thAya che ke anAnupUrvIdravyomAM samAveza thAya che ke avakatavyadravyomAM samAveza thAya che ? naigama ane vyavahAra saMmata AnupUrvIdravyono AnupUrvIdravyomAM samAveza thAya che. anAnupUrvIdravyomAM samAveza thato nathI. avakatavyadravyomAM paNa samAveza thato nathI. naigama-vyavahAranavasaMmata anAnupUvadravyono kyAM samAveza thAya cho ? zuM teo AnupUrvadravyomAM samAviSTa thAya che ke anAnupUrvIdravyomAM samAviSTa thAya che ke avakatavyadravyomAM samAviSTa thAya che ? teo AnupUrvadravyomAM samAviSTa thatAM nathI, anAnupUrvadravyomAM samAviSTa thatAM nathI, avakatavyakadravyomAM samAviSTa thAya che. A pramANe samAvatAranuM varNana pUrNa thayuM. [90-91] anugamasUtranuM anurUpa vyAkhyAna karavuM tenuM svarUpa kevuM che? anugama nava prakArano che. te A pramANe- satyaprarUpaNatA AnupUrvI-Adipado vidyamAna padArtha viSayaka che athavA avidyamAna artha viSayaka che, evI prarUpaNA. dravyapramANasaMkhyA. kSetra-vivakSita dravya keTalA kSetramAM rahe che. sparzanaAnupUrvaAdidravyo keTalA AkAzapradezone sparza kare che. kALa dravyanI sthitino vicAra antaravirahakALa, bhAga-AnupUrvIAdi dravyo bIjA dravyonA keTalA bhAgamAM rahe che. bhAva-vivakSita Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara-92 355 AnupUrvaAdi dravyo kayA bhAvamAM che. abbahutva. [2] prazna-naigama-vyavahAranayanI apekSAe AnupUrvadravyo che ke nathI? avazya che. naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvIdravyo che ke nathI ? avazya che. naigamavyavahAranayasaMmata avakatavyadravyo che ke nathI? avazya che. A prathama bheda che. [7] naigama-vyavahAranayanI apekSAe AnupUrvadravyo zuM saMkhyAta che ? asaMkhyAta che ? athavA anaMta che? saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. A pramANe anAnupUrvI dravyo ane avakatavyadravyo paNa anaMta jANavA. A bIjo bheda. [9] naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvadravyo zuM lokanA saMkhyAmAM bhAgamAM avagADha che? asaMkhyAtamAM bhAgamAM avagADha che? ke saMkhyAtabhAgomAM avagADha che ke asaMkhyAta bhAgomAM avagADha che ? ke samasta lokamAM avagADha che? eka AnupUrvI dravyanI apekSAe te lokanA saMkhyAmAM bhAgamAM avagADha hoya che. koI lokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM avagADha hoya che. saMkhyAta bhAgomAM avagADha hoyache. asaMkhyAta bhAgomAM avagADha hoya che athavA samasta lokamAM avagADha hoya che. aneka AnupUrvIdravyonI apekSAe te samasta lokamAM avagADha che. naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvIdravyo zuM lokanA saMkhyAta bhAgamAM avagADhache yAvatu samasta lokamAM avagADhache ? eka anAnupUvadravyanI apekSAe te lokanA saMkhyAmAM bhAgamAM avagADha nathI. asaMkhyAtamAM bhAgamAM avagADha che, saMkhyAta bhAgomAM avagADha nathI, asaMkhyAta bhAgomAM ke samasta lokamAM avagADha nathI. aneka anAnupUrvadravyo niyamathI. samasta lokamAM avagADha che. A pramANe ja avakatavya dravyanA viSayamAM samajavuM. | [5] naigama-vyavahAranayanI apekSAe AnupUrvIdravyo zuM lokanA saMkhyAtamA. bhAgane sparze che ? asaMkhyAtamAM bhAgane sparze che ? saMkhyAmAM bhAgone sparze che, asaMkhyAtamA bhAgone sparze che? ke samasta lokane sparze che? eka-eka AnupUrvIdravya lokanA saMkhyAmAM bhAgane sparze che yAvatu samasta lokane sparze che, aneka AnupUrvIdravyo niyamathI samasta lokane sparze che. naigama-vyavahAranayanI apekSAe anAnupUrvI dravyo zuM lokanA saMkhyAmAM bhAgane sparze che yAvatu samasta lokane spazeche? eka-eka anAnupUrvI dravyanI apekSAe lokanA saMkhyAtamAM bhAgane sparzatuM nathI paNa asaMkhyAtamAM bhAgane sparze che,saMkhyAta bhAgone asaMkhyAta bhAgone ke sarvalokane sparzatuM nathI. aneka anAnupUrvI dravyonI apekSAe te nizcayathI samastalokane sparza che. avakatavyadravyonI spanA paNa Aja pramANe samajavI joIe. [9] naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo kALanI apekSAe keTalA kALa sudhI rahe che? eka AnupUrvIdravya jaghanya eka samaya sudhI ane utkRSTa asaMkhyAta kALa sudhI te svarUpe rahe che. vividha AnupUrvIdravyonI apekSAe nizcayathI sarvakALamAM hoya che, anAnupUrva ane avakatavya dravyonI sthiti paNa upara pramANe eTale jaghanya eka samaya ane utkRSTa asaMkhyAta kAlanI samajavI. [97] naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvI dravyanuM vyavadhAnavirahakALa kALanI apekSAe keTaluM hoya che? eka AnupUrvI dravyanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa anaMtakALanuM aMtara hoya che. vividha dravyonI apekSAe virahakALa thato nathI. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuogadArAI - (98) naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvI dravyanuM kALanI apekSAe aMtara keTaluM hoya che ? eka anAnupUrvI dravyanI apekSAe aMtarakALa jaghanya eka samaya ane utkRSTa asaMkhyAta kALano che. vividha anAnupUrvI dravyonI apekSAe aMtara nathI. naigamavyavahAranayasaMmata avakatavyadravyono kALApekSA aMtara kALa keTalo che ? eka avakatavyadravyanI apekSAo jaghanya eka samaya ane utkRSTa anaMtakALanuM aMtara che. vividha dravyanI apekSAe aMtara nathI. [8] naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvadravyo zeSa dravyonA keTalAmAM bhAgamAM che? zuM saMkhyAta bhAgamAM che ke asaMkhyAta bhAgamAM che ke saMkhyAta bhAgomAM che ke asaMkhyAta bhAgomAM che ? AnupUrvI dravyo zeSa dravyonA saMkhyAta bhAga, asaMkhyAta bhAga ke saMkhyAta bhAgomAM nathI paraMtu nizcayathI asaMkhyAtamAM bhAgamAM hoya che. nigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvIdravyo zeSa dravyonA. keTalAmAM bhAgamAM hoya che ? zuM saMkhyAta bhAgamAM hoya che ke asaMkhyAta bhAgamAM ke saMkhyAta bhAgomAM ke asaMkhyAta. bhAgomAM hoya che ? anAnupUrvIdravyo saMkhyAta bhAga, saMkhyAta bhAgo ke asaMkhyAta bhAgomAM nathI paraMtu zeSa dravyonA asaMkhyAta bhAgamAM hoya che. avakatavyadravyono bhAgadvAra paNa upara pramANe samajI levo. [9] naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo kayA bhAvamAM che ? eTale audayika bhAvamAM ke aupazarmika bhAvamAM ke kSAyika bhAvamAM ke kSAyopathamika bhAvamAM ke pariNAmika bhAvamAM che ? ke sAnipAtika bhAvamAM che ? samasta AnupUrvadravyo sAdi pAriNAmika bhAvamAM hoya che. anAnupUrvI ane avakatavyadravyono bhAvaddhAra paNa upara pramANe ja samajavo. [10] bhagavana ! naigama-vyavahAranapasaMmata AnupUrvIdravyo. anAnuparvadravyo. ane avakatavya dravyomAM dravya, pradeza ane dravyapradezanI apekSAe kyA dravyo karatAM alpa, adhika tulya athavA vizeSAdhika che ? he gautama ! dravyanI apekSAe naigama-vyavahAra nayasaMmata avakatavyadravyo sauthI alpache. avakatavyakadravyo karatAM anAnu- pUrvIdravyo dravyanI apekSAe vizeSAdhika hoya che. dravyanI apekSAe AnupUrvIdravyo anAnupUrvIdravyo karatAM asaMkhyAtagaNAM hoya che. pradezanI apekSAe naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvI sauthI alpa hoya che kAraNa ke anAnupUrvIdravyo pradezarahita che. pradezonI apekSAe avakatavyakadravyo anAnupUrvIdravyo karatAM vizeSAdhika hoya che. pradezonI apekSAe AnupUrvIdravyo avakatavyadravyo karatAM anaMtagaNAM hoya che. naigama-vyavahAranayasaMmata avakatavyakadravyo ubhaya-dravyapradezanI apekSAe sarvathI alpa che kAraNake dravyanI apekSAe sarvastIkatAnuM pratipAdana pahelA karavAmAM AvyuM che. dravya ane apradezArthatAnI apekSAe anAnupUrvIdravyo vizeSAdhika che. pradezanI apekSAe avakatavyadravyo vizeSAdhika che. AnupUrvadravyo dravyanI apekSAe asaMkhyAtaguNA ane pradezonI apekSAe anaMtaguNA hoya che. A pramANe anugamanuM varNana pUrNa thayuM. A pramANe naigama-vyavahAranayasaMmata anaupanidhikadravyAnupUrvInA svarUpanuM nirUpaNa karyuM. [11] saMgrahanayasaMmata anaupanidhi kI dravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? saMgrahAyasaMmata dravyAnupUrvInA pAMcaprakAra prarUpyA che. te A pramANe- arthapadapra.rUpaNatA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-101 317 bhaMgasamutkIrtanatA bhaMgopadarzanatA samavatAra anugama. [10ra-103] sAmAnyane grahaNa karanAra saMgrahanayane saMmata arthapadaprarUpaNatAnuM svarUpa kevuM che? traNa pradezavALo skaMdha AnupUrvI che, cAra pradezavALo skaMdha AnupUrvI che, thAvatu dasapradezika, saMkhyAtapradezika, asaMkhyAtapradezika, anaMtapradezikaDhaMdha AnupUrvI che. pradUgalaparamANu anAnupUrvI che, dviprazikankaMdha avakatavyaka che. A prakAranuM saMgrahanayasaMmata arthapaprarUpaNatAnuM svarUpa che. saMgrahanayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM prayojana zuM che? saMgraha saMmata arthapadaprarUpaNatAdvArA saMgrahanaya saMmata bhaMgasamutkItenatA karI zakAya che. eTale ke bhaMgonuM kathana karI zakAya che. saMgrahAya- saMmatabhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa zuM che ?saMgrahanayasaMmatabhaMgasamandIrtanatA A pramANe cheAnupUrvI che, anAnupUrvI che, avakatavyaka che, te traNa asaMyogI aMga che. AnupUrvIanAnupUrvI che, AnupUrvI avakatavyaka che athavA anAnupUrvI vakatavyaka che. A traNa TikasaMyogI bhaMgo che. AnupUrvI-anAnupUrvI avakatavya che, A eka trikasayogI bhaMga che. A pramANe atre sAta vikalpo-bhaMgo bane che. A prakAre bhaMgonuM prarUpaNa karavuM saMgraha saMmatabhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa che. saMgraha saMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM prayojana zuM che? A saMgranayasaMmatabhaMgasamutkIrtanatAvaDe bhaMgopadarzana karAya che. 104-105] saMgrahanayasaMmatabhaMgopadarzanatAnuM svarUpa kevuM che? tripradezikaDhaMdho AnupUrva zabdanA vAcyArtharUpe vivakSita thAya che. pudgalaparamANu anAnupUrvI zabdanA vAcyArtharUpe vivakSita thAya che. kripradezikaDhaMdho avakatavyaka zabdanA vAcyArtharUpe vivalita thAya che athavA tripradezikaparamANupudgala anukrame AnupUrvI ane anAnupUrvanA vAcyArtharUpe vivakSita thAya che athavA triprazika-dvipradezika skaMdha AnupUrvIavakatavyakanA vAcyArtharUpe vivalita thAya che. athavA pudgalaparamANuddhipradezika, anAnupUrvI-avakatavyaka zabdanA vAcyArtharUpe vivakSita thAya che athavA tripradezikaparamANa-pudgala dvipradezikaDhaMdho anukrame AnupUrvI-anAnupUrva ane avakatavyazabdanA vAcyArtha rUpe vivakSita thAya che. A prakAranuM saMgrahanayasaMmata bhaMgopadarzanatAnuM svarUpa che. saMgraha saMmata samavatAranuM svarUpa kevuM che? saMgrahanaya- saMmata samavatAranuM svarUpa A pramANe che-saMgrahanayasaMmata AnupUrvI dravya kyAM samAviSTa thAya che? zuM AnupUrvIdravyomAM samAviSTa thAya che ke anAnupUrvIdravyomAM ke avakatavya kadravyomAM samAviSTa thAya che?saMgrahanayasaMmata AnupUrvadravyo AnupUrvI- dravyomAM samAviSTa thAya che, anAnupUrvI ke avakatavya dravyomAM nahi. eja prakAre anAnuparvadravyo ane avakatavyakadravyo paNa svasthAnamAM ja samAviSTa thAya che. A samavatAranuM svarUpa che. [10-107] saMgrahanavasaMmata anugamanuM svarUpa kevuM che ? anugAmanA ATha prakAra prarUpyA che. te A pramANe- (1) satpaprarUpaNA (2) dravyapramANa (3) kSetra (4) sparzanA (5) kALa (6) aMtara (7) bhAga ane bhAva, saMgrahanaya sAmAnyagrAhI hovAthI tenI apekSAe alpabadutva hotuM nathI. [108] saMgrahanayasaMmata AnupUrvIdravyo che ke nathI ? nizciyathI che. anAnupUrvI ane avakatavyaka dravyo mATe paNa temaja samajI levuM. saMgrahanayasaMmata AnupUrvadravyo zuM saMkhyAta che ke asaMkhyAta che ke anaMta che? saMgrahanayasaMmata AnupUrvIdravyo saMkhyAta Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 anugadArAI-(109) nathI, asaMkhyAta nathI ane anaMta paNa nathI paraMtu niyamathI eka rAzirUpa che. anAnupUrva ane avakatavyakadravyo paNa eka-eka rAzirUpa che. saMgrahanayasaMmata AnupUrvIdravyo lokanA keTalA bhAgamAM che ? zuM saMkhyAtabhAgamAM che ke asaMkhyAta bhAgamAM che ke asaMkhyAta bhAgamAM che ke saMkhyAtabhAgomAM che ke asaMkhyAtabhAgomAM che ke samasta lokamAM che? AnupUrvIdravyo lokanA saMkhyAtabhAga, asaMkhyAtabhAga, saMkhyAtabhAgo ke asaMkhyAtabhAgomAM nathI paraMtu niyamathI samasta lokamAM hoya che. A prakAranuM kathana anAnupUrvI ane avakatavyakadravyo mATe paNa samajavuM- athatui A bane paNa samasta lokamAM che. saMgrahanayasaMmata AnupUrvIdravyo zuM lokanA saMkhyAta. bhAgane sparze che ke asaMkhyAtabhAgane sparze che? saMkhyAta bhAgone. asaMkhyAtabhAgone ke samasta lokane sparze che? AnupUrvIdravya lokanA saMkhyAta bhAgane sparzatuM nathI bhAvatuM niyamathI sarva lokane sparze che. A prakAranuM kathana anAnupUrvI ane avakatavyakadravyo. mATe paNa samajI levuM. saMgrahanayasaMmata AnupUrvIdravya kALApekSAe keTalA kALasudhI rahe che? AnupUrvadravyasarvakALamAM rahe che. A prakAranuM kathana zeSa baMne dravyo mATe paNa samajavuM. saMgraha saMmata AnupUrvI dravyano kALApekSAe keTaluM aMtaravirahakALa hoya che? AnupUrvIdravyamAM kALApekSAe aMtara hotuM nathI. zeSa dravyo mATe paNa emaja samajavuM. saMgrahanayasaMmata AnupUrvIdravyo zeSa dravyanAM keTalAmAM bhAga pramANa hoya che? zuM saMkhyAtabhAga pramANa hoya che ke asaMkhyAtabhAga pramANa hoya che ke saMkhyAtabhAgo pramANa che? ke asaMkhyAtabhAgo pramANa hoya che? AnupUrvadravya zeSa dravyanA saMkhyAtabhAga, asaMkhyAtabhAga, saMkhyAtabhAgo ke asaMkhyAtabhAgo pramANa nathI paraMtu niyamathI triIjA bhAga pramANa hoya che, kemake te traNa rAzIomAMthI eka rAzI che. te ja pramANe anAnupUrva ane avakatavyaka dravyonA viSayamAM samajavuM saMgraha-saMmata- AnupUrvIdravya kayA bhAvamAM hoya che? AnupUrvIdravya niyamathI sAdi pAriNAmika bhAvamAM hoya che. A kathana zeSa bane dravyo mATe paNa samajavuM. saMgrahanaya traNeya dravyonI ekaekarAzI svIkakare che mATe A nayanI apekSAe alAbahatva hotuM nathI. A saMgrahanayasaMmata anugAmanuM svarUpa che. A pramANe saMgrahAyasaMmata anaupanidhitI- dravyAnupUrvInuM kathana pUrNa thAya che, ane pUrva prastuta anaupanidhikadravyApUrvInuM paNa svarUpa pUrNa thAya che. [10] te aupanidhikI dravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? aupanidhi kI. dravyAnupUrvInA traNa prakAra prarUpyA che. pUrvanupUrva pazcAnupUrva anAnupUrvI. [10] pUvanupUrvInuM svarUpa kevuM che? pUvanupUrvI te dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzastikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya ane addhAkALa, A rIte anukramathI nikSepaNa karavuM te pUrvanupUrvI. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? addhAkALa, pudgalAstikAya, jIvAstikAya, AkAzAstikAya. adhamastikAya, dhamastikAya, A pramANe viparIta. kramathI nikSepaNa karavuM te pazcAnupUrvI che. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? anAnupUrvI te je zreNi sthApita karavAmAM Ave te ekathI zarU karIne eka ekanI vRddhi karatAM cha payatanI thaI jAya. tyArabAda parasparane guNita karatAM anyonya abhyastarAzi banI jaze. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMga choDI devAthI anAnupUrvI bane che. [111] athavA- pudgalAstikAya para A traNena sthApanA karatAM aupani Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - satra-110 319 dhikadravyAnupUrvI traNa prakAranI kahI che, te A pramANe pUvanupUrvI pazcAnupUrva anAnupUrvI. pUrvanupUrvInuM svarUpa kevuM che ? pUvanipUrvanuM svarUpa A prakAranuM chepudgalaparamANu, dvidezIdhdha, saMkhyAta pradeza skaMdha, asaMkhyAtapradezIkarUMdha ane anaMtapradezamaskaMdha, A kramapUrvakanI je AnupUrvI che te pUvanupUvI che. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? anaMtapradezIskaMdha, asaMkhyAtapradezIskaMdha, saMkhyAtapradezIkarUMdha yAvat tripradezIskaMdha, ddhipradeza skaMdha, pudgaNaparamANu A pramANe ulTAkramathI pariNata thAya te pazAnupUrvI anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? anAnupUrvamAM je zreNi sthApita karavAmAM Ave te ekathI zarU karIne eka-ekanI vRddhi karatAM jyAre anaMta skaMdhAtmaka anaMtazreNio thaI jAya tyAre parasparane guNita karatAM anyonya abhyasta rAzi bane che. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMga kama karavAthI anAnupUrvI bane che. A prakAranuM anAnupUrvInuM svarUpa che. A pramANe aupanidhi kI dravyAnupUrvInuM varNana pUrNa thayuM. jJAyakazarIra-bhavya zarIra-vyatirikta dravyAnupUrvanuM kathana paNa pUrNa thayuM te sAthe ja noAgama dravyAnupUrvanuM kathana pUrNa thayuM. A dravyAnupUrvI che. [112-113] kSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? kSetrAnupUrvInA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe- aupanidhika kSetrAnupUrvI ane anaupanidhitIkSetrAnupUrvI. temAMthI je aupanidhitIkSetrAnupUrvI che te sthApya che athatu teno viSaya alpa hovAthI sUtrakAra pAchaLathI nirUpaNa karaze. temAM je anaupanidhi kIkSetrAnApUrvI che tenA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe- naigama-vyavahAranayasaMmata ane saMgrahanayasaMmata. [114-115] naigama vyavahAranayasaMmata anaupanidhi kIkSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? anaupanidhiIikSetrAnupUrvInA pAMca prakAra rUpyA che. te A pramANe arthapadaprarUpaNatA bhaMgasamutkIrtanatA bhaMgopadInatA samavatAra ane anugama. naigamavyavahAranayasaMmata. arthapadaprarUpaNatA-0NukadhAdi rUpa arthanuM pratipAdana karanAra padanuM svarUpa kevuM che ? traNa AkAzapradezomAM avagADhadravyaskaMdha AnupUrvI che, yAvat daza pradezomAM avagADha dravyaskaMdha AnupUrvI che. yAvatu saMkhyAtaAkAza pradezAvagADha dravyaskaMdha AnupUrvI che, ane asaMkhyAtaAkAzapradezAvagADha dravyaskaMdha AnupUrvI che. AkAzanA eka pradezamAM avagAha dravya kSetranI apekSAe anAnupUrva kahevAya che. be AkAzapradezomAM avagADhadravya kSetranI apekSAe avakatavya che. traNa AkAzapradezAvagAhI dravyaskaMdho AnupUrvIo che, yAvatuM dazaAkAzapradezAvagAhI dravyaskaMdho AnupUrvIo yAvatu asaMkhyAtaAkAzapradezAvagAhI dravyaskaMdho AnapUrvIo eka AkAzapradezAvagAhI dravyaskaMdho AnupUrvIo che, yAvat asaMkhyAtaAkAzapradezAvagahI dravyaskaMdho AnupUrvIo eka AkAzapradezAva gAhI pudgalaparamANa Adi dravyo anAnupUrvIo che. be AkAzapradezAvagAhI dvayaNakAdi dravyaskaMdho avakatavyako A prakAranuM naigama-vyavahAranayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM svarUpa che. naigama-vyavahAranayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM zuM prayojana che ? naigamavyavahAranayasaMmata arthapadaprarUpaNAtA dvArA bhaMgasamutkIrtanatA karAya che. naigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa kevuM che ? naigamavyavahAranayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatA-bhaMgonI utpatti nuM svarUpa A prakAranuM che Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuo dArAI -(11). AnupUrvI che, anAnupUrvI che, avakatavyaka che. dravyAnupUrvInI jema kSetrAnupUrvInA. paNa 26 bhAMgA kahevA joIe. A pramANe bhaMgasamutkIrtanatAnuM varNana pUrNa thayuM. naigamavyavahAranayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM prayojana zuM che ? naigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatA dvArA bhaMgopadarzanatA karAya che. naigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgo padarzanatAnirdiSTa bhaMgonA arthanA kathananuM svarUpa kevuM che? traNa aAkAzapradezAvagAhI caNakAdi kaMdha "AnupUva' A zabdanA vAcyArtha rUpa che eTale AnupUvI kahevAya che. eka AkAzapradezAvagAhI paramANu-saMghAta hoya ke skaMdhono samUha hoya te anAnupUrvI kahevAya che. be AkAzapradezAvagAhI dvayaNakAdiskaMdha kSetrApekSA avakatavyaka kahevAya che. traNa AkAzapradezAvAhI ghaNA skaMdho AnupUrvIo A bahuvacanAnta padanA vAcyArtharUpa vivakSita che. eka AkAzapradezAvagAhI ghaNA paramANu-saMghAto "anAnupUrvIo' A padanA vAcyArtharUpa che. dviaAkAzapradezAva gAhI ghaNA skaMdho "avakatavyako' A padanA vAcya che. athavA tripradezAvagADhaskaMdha ane eka pradezAvagADhaskaMdha eka AnupUrvI ane eka anAnupUrvI che. dravyAnupUrvInA pAThanI jema 26 bhaMga ahIM paNa samajI levA joie. A prakAranuM naigamavyavahAranayasaMmata bhaMgopadarzanatAnuM svarUpa che. samavatAranuM svarUpa kevuM che ? naigamavyavahAranavasaMmata AnupUrvIdravyono samAveza kyAM thAya che ? zuM AnupUrvI dravyomAM samAveza thAya che ke anAnupUrvIdravyomAM ke avakatavyakadravyomAM samAveza thAya che ? AnupUrvIdravyo AnupUrvIdravyomAM samAviSTa thAya che paraMtu anAnupUrvI ane avakatavyakadravyomAM samAviSTa thatAM nathI. te rIte traNe sva-svasthAnamAM samAviSTa thAya che. A prakAranuM samavatAranuM svarUpa che. anugamanuM svarUpa kevuM che? anugamanA nava prakAra prarUpyA che. te A pramANe sAdaprarUpaNatA yAvat alpa-bahutva. [11] naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo che ke nahIM? niyamathI che, A kathana anAnupUrvI ane avakatavyadravyo mATe paNa samajavuM naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo zuM saMkhyAta che ke asaMkhyAta che ke anaMta che? AnupUrvIdravyo saMkhyAta nathI, anaMta nathI paraMtu asaMkhyAta che. A prakAranuM kathana anAnupUrvI ane avakatavyadravya mATe paNa samajavuM. naigama-vyavahAranayasaMmata kSetrAnupUrvIdravyo zuM lokanA saMkhyAtabhAgamAM che ke asaMkhyAtamAM bhAgamAM che? ke vAvatu samasta lokamAM che? eka dravyanI apekSAe AnupUvadravya lokanA saMkhyAtamAbhAga, asaMkhyAtabhAga, saMkhyAtabhAgo, ane asaMkhyAta bAgomAM ane amuka dezonA lokamAM paNa rahe che. vividha dravyonI. apekSAe niyamathI sarvavokavyApI che, naigama-vyavahAranayasaMmata anAnu- pUrvIdravyanA praznanA viSayamAM samajavuM joIe ke eka dravyanI apekSAe te lokanA saMkhyAmAM bhAgamAM. saMkhyAmAM bhAgomAM asaMkhyAta bhAgomAM ke samasta lokane avagAhIne rahela nathI paraMtu lokanA asaMkhyAtamA bhAgane avagAhIne rahela che. vividha dravyonI apekSAe niyamathI sarvalokamAM avagAhIne rahela che. avakatavyadravya mATe paNa emaja samajI levuM. naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUvadravyo zuM saMkhyAtamA bhAgane sparze che ke asaMkhyAtamA bhAgane sparze che ke saMkhyAmA bhAgone ke asaMkhyAtamA bhAgone ke sarvalokane sparze che? eka dravyanI apekSAe lokanA saMkhyAmAM bhAgane, asaMkhyAtamAM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 satra-11da bhAgane, saMkhyAtamA bhAgone, asaMkhyAtamA bhAgone athavA dezona (kaMIka ochA) lokane sparze che. vividha dravyonI apekSAe sarvalokane sparze che. anAnupUrvIdravyo ane avakatavya dravyonI sparzanA vizenuM kathana pUrvokta kSetradvAra mujaba samajavuM joIe. vizeSatA eTalIke ahIM kSetrane badale sparzanA (sparze che) ema kahetuM. naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo kALanI apekSAe keTalA samaya sudhI rahe che? eka dravyanI apekSAe jaghanya eka samaya sudhI ane utkRSTa asaMkhyAta kALa sudhI rahe che. vividha dravyonI apekSAe AnupUrvI dravyonI sthiti niyamathI sarvakAlika che teja pramANe anAnupUrvadravyo ane avakatavyadravyonI paNa sthiti jANavI. naigamavyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyonuM aMtara kALanI apekSAe keTalA samayanuM che ? traNe AnupUrvIdravya, anAnupUrvIdravya ane avakatavyanuM aMtara eka dravyanI apekSAe jaghanya eka samayanuM ane utkRSTa asaMkhyAta kALanuM hoya che. vividhadravyonI apekSAe aMtara nathI. A attara jaghanya eka samayanuM ane utkRSTa asaMkhyAtakALanuM hoya. anaMtakALanuM nahi. nagama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo zeSa dravyonA keTalAmA bhAga pramANe hoya che? dravyAnupUrvI jevuM ja kathana atre traNe dravyo mATe samajavuM. naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo kayA bhAvamAM hoya che? niyamathI sAdipA- riNAmika bhAvamAM hoya che. zeSa baMne dravyonA viSayamAM paNa emaja samajavuM. AnupUrvIdravyo, anAnupUrvadravyo ane avakatavyadravyomAMnA kayA dravyo kayA dravyothI vadhyArthatA, pradezArthatA ane ubhayArthatAnI apekSAe alpa, adhika, tulya ke vizeSAdhika che ? naigama-vyavahAranayasaMmata avakatavyadravyo vyArthatAnI apekSAe sarvastIka che. dravyArthatAnI apekSAe anAnupUrvIdravyo avakatavyadravyo karatAM vizeSAdhika che. pratyArthatAe AnupUrvadravyo anAnupUrvIdravyo karatAM asaMkhyAtagaNI che. pradezArtha- tAe naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvIdravyo sarvastIka che, kAraNa ke paramANu apradezI che. pradezArthatAe avakatavyadravyo anAnupUrvIdravyo karatAM vizeSAdhika che. pradezArthatAe AnupUrvIdravyo avakatavyadravya karatAM asaMkhyAta gaNA che. ubhayArthatAnI apekSAe naigama-vyavahAranayasaMmata avakatavyadravya sauthI alpa che, kAraNa ke dravyArthatAe avakatavyadravyomAM prathama sarvastIkatA batAvI che. dravyathArthatA ane apradezArthatAnI apekSAe anAnupUrvIdravyo avakatavya karatAM vizepAdhika che. pradezAthatAnI apekSAe avakatavyadravyo vizeSAdhika che, AnupUrvIdravyo dravyArthatAe asaMkhyAtagaNa, te pramANe pradezArthatAe paNa asaMkhyAtagaNA che. A prakAranuM anugAmanuM svarUpa che. A prakAranuM naigama-vyavahAranayasaMmata anaupanidhika kSetrAnupUrvInuM varNana pUrNa thayuM. [117]saMgrahanayasaMmata anopanidhinI kSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? saMgrahAyasaMmata anopanidhi kI kSetrAnupUrvInA pAMca prakAra prarUyA che. arthapadaprarUpaNatA. bhaMgasamutkIrtanatA bhaMgopadarzanatA samavatAra anugama. saMgrahana yasaMmata arthapada rUpaNatAnuM svarUpa kevuM che? traNa pradezAvagAhIdravya AnupUrvI che. cAra pradezAvagAhIdravya AnupUrvI che. yAvatu dazapradezAvagAhI, saMkhyAtapradezAva gAhI ane asaMkhyAtapradezAvagAhIdravya paNa AnupUrvarUpa che. eka pradezAvagAhI dravya anAnupUvarUpa che. be pradezavagAhI dravya avakatavya che. A saMgrahanayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM svarUpa [21] Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 anugadArAI-(1ra0) che. A saMgrahanayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM zuM prayojana che ? saMgrahanayasaMmata arthapaprarUpaNAtAvaDe bhaMgasamutkIrtanatA karAya che. saMgrahanavasaMta bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa kevuM che? AnupUrvI che, anAnupUrvI che, avakatavya che athavA AnupUrvIanAnupUrvI che. vagere sarva bAbata dravyAnupUrvInI jemaja kSetrAnupUrvInA bhaMgasamutkItanatAmAM samajavI yAvatuM A prakAranuM saMgrahanayasaMmata bhaMgasamukIrtanatAnuM svarUpa che, saMgrahanayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM prayojana zuM che ? bhaMgasamutkIrtanatAvaDe bhaMgopadarzanatA karAya che. saMgrahanayasaMta bhaMgopadInatAnuM svarUpa kevuM che ? tripradezAvagAhIdravya "AnupUva' padanA vAcyArtharUpa che. eka pradezAvagAhI dravya "anAnupUva' padanA vAcyArtharUpa che, dvipradezAvagAhIdravya avakatavya" padanA vAcyArtharUpa che athavA tripadezAvagAhI-ekapradezAvagAhidravyo "AnupUrvI anAnupUrvI padanA vArtha rUpa che. saMgraha saMmata dravyAnupUrvInI jemaja kSetrAnupUrvamAM jANavuM yAvatu A prakAranuM saMgrahanayasaMmata bhaMgopadarzanatAnuM svarUpa che. samavatAranuM svarUpa kevuM che ? saMgrahanayasaMmata AnupUrvIdravyo kyAM samAviSTa thAya che ? zuM AnupUrvIdravyomAM samAviSTa thAya che ke anAnupUvadravyomAM ke avakatavyadravyomAM samAviSTa thAya che? traNe sva-svasthAnamAM samAviSTa thAya che. A pramANe samavatAranuM svarUpa che. anugamanuM svarUpa kevuM che? anagamanA ATha prakAra prarUpyA che. satpadaprarUpaNatA Adi. ahIMA alpabadutva nathI. kemake saMgrahanA anekatA mAnato nathI. saMgraha saMmata AnupUrvIdravyo zuM che ke nathI ? niyamathI che. traNeyanA viSayamAM emaja jANavuM. zeSa badhA dvArA saMgrahanayasaMmata dravyAnupUrvInI jema kSetrAnupUrvamAM jANavA. A pramANe anugAmanuM svarUpa che. A pramANe saMgrahanayasaMmata anaupanidhika kSetrAnupUrvInuM varNana pUrNa thayuM. AvuM anaupanidhinI kSetrAnupUrvInuM svarUpa che. " [12] aupanidhinI kSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? aupanidhi kI kSetrAnupUrvInuM traNa bhedo kahyA che. te A pramANe- pUvanupUrvI, pakSAnupUrvI ane anAnupUrvI. pUvanupUrvInuM svarUpa kevuM che? pUvanupUrvI te adholoka, tiryazloka ane Urdhvaloka A krame kahevuM te pUrvanupUrvI che. pazcAnupUrvanuM svarUpa kevuM che? urdhvaloka, tiryazloka ane adholoka e pazcAnupUrvI kahevAya. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? anAnupUrvamAM je zreNI sthApita karavAmAM Avaze te ekathI zarU karIne ekaekanI vRddhi karatAM traNa paryattanI thai jaze. tyArabAda paraspara guNAkAra karatAM anyonya abhyasta rAzi banI. jaze. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMgo bAda karavAthI anAnupUrvI banI jAya che. adholoka kSetrAnupUrvInA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe pUvanupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI. adholokakSetrapUvanupUrvInuM svarUpa kevuM che ? adholokakSetrapUvanupUrvI te ratnaprabhA, zarkaraprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama prabhA, tamastamaprabhA A krame sAta nArakabhUmIono upanyAsa karavo. adholokakSetra pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? adho lokakSetrapazcAnupUrvI te tamastamaprabhAthI bhAvatu ratnaprabhAsudhI ulTA kramathI narakabhUmiono upavAsa karavo. adholokakSetraanAnupUrvanuM svarUpa kevuM che? adholoka kSetraanAnupUrvI te eka zreNI sthApita karI ekaekanI vRddhi karatAM sAta paryantanI thaI jaze. tyArabAda parasparane guNita karatAM anyonya abhyasta Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-120 3ra3 rAzi thAya temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMgo bAda karavAthI anAnupUrvI bane tiryaglo kakSetrAnupUrva traNa prakAranI prarUpIche, pUvanupUrvI, pazcAnupUrva ane anAnupUrvI. [121-124] madhyalokakSetrapUvanapUrvanuM svarUma kevuM che ? madhyalokakSetra pUvanupUrvI te jaMbudvIpa, lavaNasamudra, dhAtakIkhaMDadIpa, kAlodadhisamudra, puSkaradvIpa, puSkarodasamudra, varUNadvIpa, vaNodasamudra, kSIradvIpa, kSIrodasamudra, vRtadvIpa, vrato dasamudra, IkSuvaradvIpa ikSuvarasamudra, nandIdvIpa, nandasamudra, aNavaradvIpa, aruNa varasamudra, kuMDaladvIpa, kuMDalasamudra, rucakadvIpa, rucakasamudra, A badhA dvIpa samudro, anukramathI avasthita che. AgaLa asaMkhyAta-asaMkhyAta dvIpasamudronA antamAM AbharaNa, vastra, gaMdha, utpala, tilaka, pRthvI, nidhi, ratna, varSadhara, dUha nadI, vijaya. vakSaskAra, kalpendra, kura, mandara, AvAsa, kUTa, nakSatra, caMdra, sUrya deva, nAga, yakSa, bhUta, AdinA paryAyavAcaka sadazanAmavALA eka-eka dvIpasamudra che ane sauthI attamAM svayaMbhUramaNadvIpa ane svayaMbhUramaNasamudra che. te pUvanupUrvI che. [125] madhyalokakSetrapazcAtupUrvInuM svarUpa kevuM che ? madhyalokakSetrapazcAnupUrvI te svayaMbhUramaNa samudrathI jaMbUdvIpasudhI ulTAkramathI dvIpa samudrano upanyAsa karavo te. madhyamalokakSetra anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che. madhyalokakSetraanAnupUrvI te eka zreNI, sthApita karI eka ekanI vRddhi karatAM asaMkhyAta paryanta thai jaze. tene paraspara guNAkAra karavAthI anyonya abhyAstarAzi banI jaze. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMgone choDI madhyamanA samasta bhaMgo anAnupUrvI che. urvalokakSetrAnupUrvI traNa prakAranI che, te A pramANe- pUvanupUrvI pazcAnupUrvI anAnupUrvI. urdhvalokakSetra pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? urdhvalokakSetrapUvanupUrvI te saudharma. izAna, sAnakumAra, mahendra, brahmaloka, lAntaka, mahAzukra, sahastrAra, Anata, prANata, AraNa, arcyuta, raiveyakavimAno, anuttaravimAno, iSatrAmbhArApRthvI. A kramathI uthvalokakSetrono upanyAsa karavo te pUvanupUrvI urdhvalokakSetrapazcAtupUrvInuM svarUpa kevuM che ? uddhavalokakSetrapazcAnupUrvI te ISaprAgabhArA bhUmithI saudharmakalpa sudhInA kSetrono ulTAkramathI upanyAsa karavo te pazcAnupUrvI che. urdhvalokakSetraanAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? urdhvalokakSetraanAnupUrvI te eka zreNI sthApita karI ekaekanI vRddhi karatAM paMdara paryantanI thai jaze. tene paraspara guNatAM anyonya abhyasta rAzi banaze. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMgo bAda karatAM zeSa bhaMgo te anAnupUva kahevAya. athavA aupanidhikI kSetrAnupUrvInA traNa prakAro prarUpyA che. te A pramANe- pUvanupUrvI, pazcAnupUrvI, anAnupUrvI. pUvanupUrvInuM svarUpa kevuM che ? eka pradezAvagADha, dvipradezAvagADha, yAvatuM dazapradezAvagADha, saMkhyAtapradezAvagADha, asaMkhyA pradezAva gADha A kramathI je kSetrAnupUrvI che te pUrvanupUrva che. pakSAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? aMsakhyAta pradezAvagADha, saMkhyAtapradezAvagADha yAvatuM eka pradezAvagADha A ulTAkramathI kSetrano upavAsa karavo te pazcAnupUrvI che. anAnupUrvanuM svarUpa kevuM che ? anAnupUrva te eka zreNI sthApita karIne eka-ekanI vRddhi karatAM asaMkhyAta paryantanI thaI jaze. tene paraspara guNatAM anyonaya abhyasta rAzi bane. temAMthI Adi ane aMtanA be bhAgAne bAda karavAthI anAnupUrvI banaze. A pramANenuM aupanidhitI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 anugadArAI -(12) kSetrAnupUrvanuM svarUpa varNana ane sAthe kSetrAnupUrvInuM varNana saMpUrNa thayuM. [12-127] kAlAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? kAlAnupUrvanA be prakAra prarUpyA che. aupanivikI ane anaupanidhitI. temAMthI je aupanadhikIAnupUrvI che te sthApyA che. mATe ene atyArekahetA nathI. je anaupanidhikI che tenA be prakAra prarUpyA che, naigamavyavahAranayasaMmata ane saMgrahanayasaMmata. [128] naigama-vyavahAranayasaMmata anaupanidhitIkAlAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? anaupanidhi kIkAlAnupUrvInA pAMca prakAra prarUpyA che, te A pramANe arthapadaprarUpaNatA bhaMgasamutkIrtanatA bhaMgopadarzanatA samavatAra anugama. [12] naigama-vyavahAranayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM svarUpa kevuM che? A arthapaprarUpaNatAnuM svarUpa A pramANe che-traNa samayanI sthitivALuM dravya AnupUrvI che thAvat dazasamayanI sthitivALuM dravya AnupUrvI che yAvatu saMkhyAta, asaMkhyAta samayanI. sthitivALuM dravya AnupUrvI che. eka samayanI sthitivALuM dravya anAnupUrvI che. be samayanI sthitivALa dravya avaktavyaka che. traNa samayanI sthitivALA dravyo AnapUrvIo che.eka samayanI sthitivALA paramANuothI laIne anaMtANakankaMdho rUpadravyo anAnupUrvIo che. be samayanI sthitivALA dravyo avakatavyo che. AvuM naigamavyavahAranayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM svarUpa che.A naigama-vyavahAranaya samata arthapadaprarUpaNatAnuM zuM prayojana che? A arthapadaprarUpaNA dvArA bhaMgasamutkIrtanatA karAya che. [13] naigama-vyavahAranapasaMmatabhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa kevuM che ? AnupUrvI che, anAnupUrvI che, avakatavya che. dravyAnupUrvInI jema kAlAnupUrvInA paNa 26 bhAMgA samajavA joIe. yAvat A bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa che. A naigama-vyavahAra navasaMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM prayojana zuM che ? bhaMgasamutkIrtanatAvaDe bhaMgopadInatA karAya che. naigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgopadarzanatAnuM svarUpa kevuM che ? traNa samayanI sthitivALuM je dravya hoya te "AnupUva' padanA vAcyArtharUpa che. eka samayanI. sthitivALuM dravya "anAnupUrva padanA vAcyArtharUpa che. be samayanI sthitivALaMdravya avakatavya padanA. vAcyArtharUpa che. traNasamayanI sthitivALA ghaNA dravyo "AnupUrvIo' padanA vAcyArtharUpa che. eka samayanI sthitivALA dravyo "anAnupUrvIo padanA vAcyArtharUpa che. be samayanI sthitivALA dravyo "avakatavyo' padanA vAcyArtharUpa che athavA traNa samayanI sthitivALuM dravya, eka samayanI sthitivALuM dravya "AnupUrvI anAnupUva' padanA vAcyArtharUpa che. ahIM paNa dravyAnupUrvInI jema 26 bhAMgA kahevA joIe vAvatu A bhaMgapadarzanatAnuM svarUpa che. [132] samavatAranuM svarUpa che ? naigama vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo kyAM samAviSTa thAya che ? zuM AnupUrvIdravyomAM samAviSTa thAya che ke anAnupUrvI dravyomAM ke avakatavyadravyomAM samAviSTa thAya che? traNeya sva-svasthAnamAM samAviSTa thAya che. A prakAre samAvatAranuM svarUpa che. [133-134] anugAmanuM svarUpa kevuM che? anugAmanA nava prakAra prarUpyA che. te A pramANe- satpada prarUpaNatA yAvat alpabadutva. [135] naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyo che ke nathI ? niyAmAM traNe che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5 satra- 135 naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvadravyo zuM saMkhyAta che ke asaMkhyAta che ke anaMta che? traNe dravya saMkhyAta nathI, anaMta nathI, paraMtu asaMkhyAta che. naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUvadravyo, anAnupUrvIdravyo, avakatavyadravyo zuM lokanA saMkhyAtabhAgamAM hoya che ke asaMkhyAtabhAgamAM hoya che ke saMkhyAtabhAgomAM hoya che ke asaMkhyAtabhAgomAM hoya che ke sarvalokamAM hoya che? AnupUrvadravyo eka dravyanI apekSAe saMkhyAtabhAgamAM hoya che, asaMkhyAtabhAgamAM hoya che, saMkhyAtabhAgomAM hoya che, asaMkhyAta bhAgomAM hoya che ane dezo lokamAM hoya che. aneka dravyanI apekSAe niyamAM sarva lokamAM hoya che. anAnupUrvI dravyanA viSayamAM paNa emaja kathana karavuM joIe. prakArAntarathI anAnupUrvadravyanuM kathana karatAM sUtrakAra kahe che ke jo koI prazna kare ke anAnupUrvadravya lokanA saMkhyAta bhAgamAM athavA bhAgomAM rahe che, asaMkhyAta bhAgamAM athavA asaMkhyAtabhAgomAM rahe che ke samasta lokamAM rahe che ? teno uttara A che ke anAnupUrvI dravya pAMceya vikalpamAM hoya che. kSetrAnupUrvamAM avakatavyadravyonI avagAhanAnuM kathana karyuM che te pramANe jANavuM. sparzanA dvAranuM kathana A kAlAnupUrvamAM kSetrAnupUrvInI jemaja jANavuM joIe. naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravya kALApekSAe keTalA kALa sudhI. rahe che? eka AnupUrvadravyanI apekSAe jaghanyasthiti traNa samayanI che ane utkRSTa sthiti asaMkhyAta kALanI che. aneka AnupUrvIdravyonI apekSAe sthiti sarvakAlika che. naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvIdravyo kALApekSAe keTalA kALa sudhI rahe che ? eka dravyanI apekSAe ajaghanya ane anuSTa sthiti eka samayanI che. aneka dravyonI apekSAe sthiti sarvakAlika che. avakatavyadravya kALApekSAe keTalAkALa sudhI rahe che? eka dravyanI apekSAe ajaghanya anuSTa sthiti be samayanI che. ane aneka dravyonI apekSAe sthiti sarvakAlika che. naigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravyonuM aMtara kALanI apekSAe keTalA samayanuM hoya che? eka dravyanI apekSAe jaghanya aMtara eka samayanuM ane utkRSTa aMtara be samayanuM hoya che. aneka dravyanI apekSAe aMtara nathI. naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvIdravyonuM aMtara kALApekSAe keTalA kALanuM hoya che? eka dravyanI apekSAe jaghanya be samayanuM ane utkRSTa aMsakhyAta kALanuM aMtara hoya che. vividha dravyonI apekSAe aMtara nathI. naigama-vyavahAranavasaMmata avakatavyadravyo viSe paNa AnupUrvIdravyanI jema prazna samajavo. avakatavyadravyono aMtarakALa eka dravyanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa asaMkhyAtakALano hoya che. aneka dravyonI apekSAe aMtara nathI. bhAvaDhAra ane alpabahu-dvAranuM kathana kSetrAnupUrvInI jema ja samajavuM yAvatu A prakAranuM anugamanuM svarUpa che. nagamavyavahAranayasaMmata anaupanidhitI kAlAnupUrvInuM varNana thayuM. [13] saMgrahanayasaMmata anaupanidhitI kAlAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? saMgraha saMmata kAlAnupUrvI pAMca prakAranI che, te A pramANe- arthapadaprarUpaNatA bhaMgasamutkIrtanatA bhaMgopadarzanatA samavatAra ane anugama. [137] saMgrahanayasaMmata arthapadaprarUpaNatAnuM svarUpa kevuM che ? A pAMce dvAronuM kathana saMgrahanayasaMmata kSetrAnupUrvamAM jema che temaja kAlAnupUrvImAM paNa samajI levuM. vizeSatA eTalI ke pradezAvagADhane badale ahIM 'sthiti' kahevuM pAvatu A prakAranuM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 anugadArAi-(138) anugamanuM svarUpa che. saMgraha saMmata anaupanidhizrIkAlAnupUrvInuM varNana pUrNa thayuM. [138] aupanidhikI kAlAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? aupanidhikalAnupUrvanA traNa prakAra che, te A pramANe- pUvanipUrva pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI. pUvanupUrvInuM svarUpa kevuM che ? samaya. AvalikA Ana (saMkhyAta AvalikAono nizvAsa pramANa kALa), prANa (saMkhyAta AvalikAono ucchavAsa niHzvAsa pramANakALa), stoka (sAta prANa), lava (sAta stoka), muhUrta (77 lava), ahorAtra (30 mUhUrva), mAsa, pakSa, ayana, saMvatsara, yuga- (pAMcavarSI, varSa-zata, varSazatasahasra pUvaga, pUrva truTitAMga, truTita. aThaMga, aTa, avavAMga avava, huhukAMga, duhuka, utpalAMga, utpala, pavAMga, pA, nalinAMga, nalina, athInipurAMga, arthanipura, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta cUlikAMga, cUlikA, zIrSaprahelikAMga, zIrSaprahelikA, palyopama, sAgaropama, avasarpiNI, utsarpiNI, pudgalaparivarta, atItAddha, anAgatAddha, saddhiA , A krame padono upanyAsa karavo te kAlathI pUvanupUrvI che. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? savaddhi, anAgatAddhA yAvatuM samaya e ulTA kramathI padonI sthApanA karavI te pazcAnupUrvanuM che. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? eka zreNInI sthApanA karI, eka eka nI vRddhi karatAM anaMtaparyaMtanI thaI jaze. tene paraspara rAzi guNita karatAM anyonaya abhyAsta rAzi bane che. temAMthI Adi ane aMtima bhaMgone bAda karavAthI zeSa bhaMgo te anAnupUrvI che. athavA aupanidhitI kAlAnupUrvInA traNa prakAra prarUpyA. che. te A pramANe- pUvanipUrva pazcAnupUrva anAnupUrvI. pUvanupUvInuM svarUpa kevuM che ? eka samayanI sthitivALA, be samayanI sthitivALA, traNa. samayanI sthitivALA yAvatuM dazasamayanI sthitivALA, saMkhyAta, asaMkhyAta samayanI sthitivALA, dravyono kramathI upanyAsa karavo te pUvanupUrvI che. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? asaMkhyAta samayanI sthitivALAthI laIne eka samaya parvatanI sthitivALA je dravyavizeSo che, teono upanyAsa pazcAnupUrvI che. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? anAnupUrvI te ekathI laIne asaMkhyAtapayatanI eka-ekanI vRddhi karatAM asaMkhyAta zreNIno upanyAsa karI tene paraspara guNatAM anyonya abhyasta rAzi bane che. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMgo bAda karatAM zeSa bhaMgo anAnupUrvI che. A prakAranuM aupanidhikI kAlAnupUrvInuM svarUpa che. A prakAre kAlAnupUrvInuM varNana pUrNa thayuM. [139] utkIrtanonupUrvInuM svarUpa kevuM che ? utkIrtanAnupUrvI tenA traNa prakAra che. pUvanupUrvI. pazcAnupUrvI,anAnupUrvI. pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? RSabha, ajita, saMbhava, abhinaMdana, sumati, padmaprabhu, supArzva, caMdraprabha suvidhi, zItala, zreyAMsa, vAsupUjya, vimala. ananta, dharma, zAti, kuchyuM, ara, mallI, munisuvrata, nami, ariSTanemi, pArzva ane vardhamAna, A anukramathI nAmoccAraNa karavuM te pUvanupUrvI che. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? pazcAnupUrvI te vardhamAnathI RSabha paryata ulTA kramathI nAmonuM uccAraNa karavuM. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? ekathI laIne eka-ekanI vRddhi karatAM 24 zreNInI sthApanA karIne paraspara guNatAM anyonya abhyasta rAzi bane che. temAMthI prathama ane aMtima bhaMgone bAda karIne zeSa bhaMgo anAnupUrvI che. [14] gaNanAnupUrvI-gaNatarI karavAnI paddhatinuM svarUpa kevuM che? gaNanApUvInA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra: 138 327 traNa prakAra che, te A pramANe-pUrvanupUrvI, pazcAnupUrvI, ane anAnupUrvI. pUvanupUrvInuM svarUpa kevuM che? eka, dasa, so, hajAra, dasa hajAra, lAkha, dasa lAkha, karoDa, dasa karoDa, abaja, dasa abaja, A rIte gaNatarI karavI te pUvanupUva. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? dasa abajathI laI ulTA krame eka sudhInI gaNatarI karavI te pazcAnupUrvI che. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? ekathI laIne dasa abaja parvatanI eka-ekanI vRddhivALI zreNImAM sthApita saMkhyAno paraspara guNAkAra karatAM je rAzi utpanna thAya temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMgane bAda karatAM je bhaMgo bAkI rahe te anAnupUrvI che.. [141] saMsthAnAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? saMsthAnAnupUrvInI-AkAranI paripATInA traNa prakAra che. te A pramANe pUrvanupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI pUvanupUrvI eTale zuM ? samacaturagna hovuM, vyagrodhaparimaMDaLa sAdisaMsthAna kunjasaMsthAna-vAmana saMsthAna-huM saMsthAna A krame saMsthAnono vinyAsa karavo te pUvanapUrvI. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? huMDathI laIne samacaturaasaMsthAna sudhI ulTAkramathI saMsthAnono vinyAsa karavo te pazcAnupUrvI che. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? ekathI. laIne cha saMsthAnaparyata eka-ekanI vRddhivALI zreNImAM sthApita saMkhyAno paraspara guNAkAra karatAM anyonya abhyasta rAzi bane. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMgo bAda karatAM zeSa bhaMgo anAnupUrvI che. A prakAranuM saMsthAnAnupUrvInuM svarUpa che.. [14-14 sAmAcArI-AnupUrvInuM svarUpa kevuM che?sAmAcArI eTale ziSTajano dvArA carita kriyAkalAparUpa samAcAranI paripATInA traNa prakAra che. te A pramANe pUrvAnupUrvI, pakSAnupUrvI, ane anAnupUrvI. pUrvanupUrvanuM svarUpa kevuM che? IcchAkArakoInA dabANa vinA vrata AcaravAnI icchA karavI, mithyAkAra-akRtyanuM sevana thaI jatAM pazcAttApadvArA pharI na sevavA mATe nizcaya karavo, tathAkAragurUnA- vacanone 'tathata' kahIne svIkAravA, AvazyakI-Avazyaka kArya mATe upAzrayathI bahAra javuM hoya tyAre gurune nivedana karavuM, naidhikA-kArya karI pAchA pharyAnI gurune sUcanA karavI, pUchavuM, pratipracchanAkAryano AraMbha karatI vakhate pharI gurune pUchavuM chaMdanA-anya sAMbhogika sAdhune potAnA bhAganA AhArane grahaNa karavA vinaMtI karavI, nimaMtraNA AhArAdi vahorI lAvI devA anya sAdhune nimaMtraNa karavuM, upasaMpatu-gurunI nikaTa rahevuM. A krame padonI sthApanA karavI te pUvanupUrvI sAmAcArI che. pakSAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? upasaMpathI laIne IcchAkAraparyata ulTA kramathI sthApanA karavI te sAmAcArInI pazcAnupUrvI che. anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? ekathI laine dasaparyata eka-ekanI vRddhi karatAM dasa zreNImAM sthApita saMkhyAno paraspara guNAkAra karatAM je rAzi prApta thAya temAMthI prathama ane aMtIma bhaMga bAda karatAM je bhaMgo bAkI rahe te badhA anAnupUrvI che. [145] bhAvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? bhAvAnupUrvInI-jIvanA audAyikAdi pariNAma vizeSarUpa bhAvonI AnupUrva traNa prakAranI che. te A pramANe pUvanupUrvI, pazAnupUrvI ane anAnupUrvI. pUrvanupUrvI svarUpa kevuche? audayikabhAva, aupathamikabhAva, kSAvikabhAva, kSAyopathamikabhAva, pAriNAmikabhAva, sAnnipAti kabhAva, A krame padono upanyAsa karavo te pUvanupUrvI. pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? sAnnipAtika bhAvathI laIne audavikabhAva paryaMta bhAvone ulTAkramathI sthApavA te pazcAnupUrvI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 anugadAsaI-(14) anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? ekathI laI eka-ekanI vRddhi karatAM cha zreNImAM sthApita saMkhyAno paraspara guNAkAra karatAM je rAzi Ave teTalA bhaMgomAMthI prathama ane aMtanA be bhaMga bAda karatAM je bhaMgo rahe te badhA anAnupUrvI che. A prakAranI bhAvAnupUrvI che. A prakAre AnupUrvInuM varNana pUrNa thAya che. A prakAre upakramanA "AnupUrvI nAmanA prathama bhedanuM nirUpaNa samApta thayuM. [14-149] upakramano bIjo prakAra nAma che. jIva, avarUpa pratyeka vastuno abhidhAyaka (vAcaka) hoya te nAma. tenuM svarUpa kevuM che? nAmanA dasa prakAra prarUpyA che. te A pramANe- (1) eka nAma (2) be nAma (3) traNa nAma (4) cAranAma (5) pAMcanAma (2) chanAma (7) sAtanAma (8) AThanAma (9) navanAma (10) dasanAma. ekanAmanuM svarUpa kevuM che? dravyonA, guNonA, paryAyonA, jeTalA nAmo lokamAM rUDha che te badhAne nAma' evI eka saMjJA AgamarUpa kaSa-kasoTI dvArA ApavAmAM AvI che. arthAta jIva, jantu, AtmA, prANI vagere ane nabha, vyoma, AkAza vagere abhidhAnonI "nAmaevI sAmAnya saMjJA kahI che. tethI sarva abhidhAnone eka nAmatva sAmAnyanI apekSAe ekanAma" zabdadvArA pragaTa karavAmAM Ave che. A prakArano ekanAmanuM svarUpa che. [15] dvinAmanuM svarUpa kevuM che ? dvinAmanA be prakAro che. ekAkSarika ane anekAkSarika, ekAkSarikanuM svarUpa kevuM che ? ekAkSarika - eka akSaravaDe niSpanna thayela-nAmanA aneka prakAro che. jemake-hI, "dhI', strI Adi ekAkSarika nAma che. anekAkSarika nAmanuM svarUpa kevuM che? ane kAkSarika nAmanA paNa aneka prakAro che. jemakekanyA, vINA, latA, mAlA, Adi athavA DhinAmanA be prakAra prarUpyA che. te A pramANejIvanAma ane ajIvanamAM jIvanAmanuM svarUpa kevuM che? jIvanAmanA aneka prakAro kahyA che. jemake-devadatta, yajJadatta, viSNudatta, somadatta vagere. ajIvanAma eTale zuM? ajIvanAmanA aneka prakAro prarUpyA che. jemake-ghaTa, paTa, kaTa, ratha vagere. A ajIvanAma che. athavA DhinAmanA be prakAro prarUpyA che. jema kevizeSita ane avizeSita (sAmAnya). dravya" e avizeSita nAma che ane jIvadravya athavA "ajIrvadravya' e vizeSitanAma che. jyAre "jIvadravya' e nAmane avizeSita dvinAma mAnavAmAM Ave tyAre nAraka, tiryaMcayonika, manuSya, ane deva A vizeSita dvinAma thaI jAya che. jo "nAraka' A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to ratnaprabhAno nAraka, zarkarAmabhAno nAraka, vAlukAprabhAno nAraka A vizeSita dvinAma kahevAya. je "ratnaprabhAno nAraka' A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to ratnaprabhAno paryApta nAraka ane apayaptinAka, A. vizeSita kahevAya. yAvatu 'tamastamaprabhAno nAraka' A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to tenA paryApta ane aparyApta e vizeSita nAma kahevAya. jo tiryaMcayonika A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to ekendriya beIndriya, trIndriya, caturiMdriya, paMcendriya, A vizeSita. nAma kahevAya. jo ekendriyane avizeSita mAnavAmAM Ave to pRthvI, apu, teja, vAyu ane vanaspati, A nAmo vizeSita kahevAya. je pRthvIkAyanAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to "sUkSmapRthvIkAya' ane 'bAdarapRthvIkAya' A vizeSitanAma kahevAya. jo "sUkSmapRthvIkAya" nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to "paryApta Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-150. 329 sUkSmapRthvIkAya' ane 'aparyAptasUkSmapRthvIkAya, A vizeSitanAma kahevAya. jo bAdarapRthvIkAyane avizeSita mAnavAmAM Ave to "paryAptabAdarapRthvIkAya' ane aparyAptabAdarapRthvIkAya' vizeSitanAma kahevAya. teja pramANe je "apakAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatikAya', A nAmone avizeSitanAma mAnavAmAM Ave to anukramathI teonA pati ane aparyApta e vizeSitanAma kahevAya. jo beIdriya' ne avizeSitanAma mAnavAmAM Ave to paryApta beIdriya ane aparyAptabeIdriya, vizeSita nAma thaI jAya. teja pramANe trIndriya, caturiMdriyanA saMbaMdhamAM paNa jANavuM. jo tiryaMcapaMcedriya, e nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to jaLacara, sthaLacara khecara tiryaMca paMcedriya, vizeSitanAma kahevAya. jo "jaLacaratiyacapaMcedriyane avizeSita mAnavAmAM Ave to saMmUcchimajaLa caratiyacapaMcendriya ane garbhavyutkrAntika jaLacara tiyacapaMcedriya, A nAmo vizezitanAma kahevAya. jo saMmUrchAimajaLacaraticipaMcendriyane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to paryApta ane apayaptisamUchimajaLacaratiyacapaMcedriya, A vizeSitanAma thaI jAya che. je garbhavyutkrAntikajaLacaratiryacapaMcedriya" A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to paryApti ane apayatagarbhavyutkAntika jaLacara tiyacapaMcedriya, evA nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo 'sthaLacaratiyacaMpaMcedriya" A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to , catuSpadasthaLacaraticapaMcedriya ane parisarpa sthaLacaratiryaMca paMceDhiya. A nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo "catuSpadasthaLacaratiyacapaMcedriya'nAmane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to samUcchimacatuSpadasthaLacatiryaMcapaMcendriya ane garbhavyutkAntikacatuSapada sthaLacara tiryaMcapaMcedriyanAmo, vizeSita nAma manAya. je saMmUcchimacatuSpadasthaLacaratiyaca paMcedriyane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to paryApta ane aparyApta saMmUchi macatuSpAdasthaLacaratiyacapaMceDhiya. A nAmo vizeSita nAma thaI jAya. jo "garbhavyutkAnti kacatuSpAdasthaLacaratiryacapaMcedriya" nAmane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to pati ane apayaptigarbhavyutkAntikacatuSpAdasthaLacaratipaMca paMcedriya, A nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo parisarpasthaLacaratiyacapaMcedriya" ne avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to uraparisaryasthaLacaratiyacapaMceMdriya ane bhujaparisarpasthaLacaratiryacapeseMdriya ane bhujaparisarpasthaLacaratiyacapacaMdriya, A nAmo vizeSita nAma kahevAya. A pramANe ja saMmUcchimapayapti-aparyApta ane garbhavyutkAtika paryApta-apayaptinuM kathana karavuM. jo khecaratiyacapaMceDhiya." A nAmane avizeSita nAma kahevAmAM Ave to saMmUrNimakhecaratiyacapaMceMdriya ane garbhavyutkAntika becaratiyacapaMceMdriyanA nAmo vizeSitanAma kahevAya. jo saMmUrNimakhecaratiryacapacaMdriya A nAmane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to paryApta ane aparyApta semUcchimakhecaratiyacapaMcedriya, nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo garbhavyutkAttikakhecaratipaMcapaMcedriya' nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to paryApta ane apayatigarbhavyutkAntikakhecaratiyacapaMcedriya, A nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo "manuSya A nAma avizeSita (sAmAnya) nAma mAnavAmAM Ave to saMmUrchAimamanuSya ane garbhavyutkrAntikamanuSya, A nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 anugadArAI -(15) saMmUThThimamanuSya nAmane avizeSita nAma kahevAmAM Ave to payaptisaMmUcchimAM manuSya ane aparyAptasaMmUrchAimamanuSya, A be nAmo vizeSita nAma thai jAya. je. garbhavyutkrAntikamanuSya A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to karmabhUminA, akarmabhUminA, aMtaradvIpanA, saMkhyAtavarSanI AyuvALA, asaMkhyAta varSanI AyuvALA, paptaka ane apAyaptikamanuSya evA nAmo vizeSita thaI jAya che. je deva A nAmane avizeSita. mAnavAmAM Ave to bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika A devonA nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo bhavanavAsInAmane avizeSita nAma kahevAmAM Ave to asurakumAra, nAgakumAra, suvarNakumAra, vidhutakumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dillumAra, vAyukumAra ane svanitakumAra, A nAmo vizeSita nAma banI jAya che. A sarva nAmone paNa jo avizeSitanAma mAnavAmAM Ave to sarvanA payapti ane aparyApta vizeSita nAma kahevAya. jemake paryApta asurakumAra ane aparyApta asurakumAra Adi. jo vANavyaMtarane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiM5raSa, mahoraga, gAMdharva, A nAmo vizeSita nAma kahevAya. A sarvane paNa jo avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to tenA paryApta ane apati vizeSita kahevAya. jemake-paryAptapizAca, apayatipizAca Adi. jo vaimAnika A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to kalpopapana ane kalpAtIta A nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo kalpopapatnane avizeSita nAma kahevAmAM Ave to saudharmavimAnanA devo, izAna,sAnakumAra, mAhendra, brahmaloka, lAMtaka, mahAzukra, sahastrAra, Anata, prANata. AraNa ane azrutavimAnanA devo, evA nAmo vizeSita kahevAya. jo te sarvane avizeSita nAma kahevAmAM Ave to teonA paryApta ane aparyApta e vizeSita nAmA thaI jAya. jo kalpAtIta A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave to raiveyakavAsI ane anuttara vimAnavAsI, e vizeSita nAmo kahevAya. jo maiveyakavAsIne avizeSita mAnavAmAM Ave to adhistana, madhyama ane uparitana, A nAmo vizeSita thaI jAya che. jo adhistanaraiveyakane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to adhatanAdhastananaiveyaka, adhatana-madhyamagaiveyaka, adhatanauparitanazairveyaka, A nAmo vizeSita kahevAya. jo madhyamapreveyakane avizeSita mAnavAmAM Ave to madhyamAdhastananaiveyaka, madhyamamadhyamaraiveyaka, madhyamoparitanaraiveyaka, A traNa nAmo vizeSita kahevAya. jo uparitanazaiveyakane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to uparitanAdhastanaraiveyaka, uparitanamadhyamaTaiveyaka, uparitana-uparitanaraiveyaka, nAmo vizeSita nAma kahevAya. jo A sarvane paNa avizeSitanAma mAnavAmAM Ave to tenA paryApta ane aparyApta e vizeSita nAmo kahevAya. jo anuttaropapAtikadeva, A nAmane avizeSitanAma kahevAmAM Ave to vijaya, vaijayanta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha vimAnanA deva vizeSita nAma kahevAya. A sarvane paNa avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to teonI sAthe paryApta ane aparyApta vizeSaNa lagADavAthI te vizeSita nAmo thaI jAya che. - jo "ajIvadravya' A nAmane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, addhAsamaya, A nAmo Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 sutra-150 vizeSita nAmo kahevAya. jo pudgalAstikAyane paNa avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to pudgalaparamANu, kripradezika, triprardezika thAvat anaMtapradezikaMdha A nAmo vizeSita kahevAya. A prakAranuM drinAmanuM svarUpa che. [151] trinAmanuM-traNa rUpavALA nAmanuM svarUpa kevuM che? trinAmanA traNa bhedo che. te A pramANe dravyanAma guNanAma ane paryAyanAma. dravyanAmanuM svarUpa kevuM che? dravyanAma cha prakAranuM che. jemake- dhamastikAya adhamastikAya AkAzAstikAya jIvAstikAya pagalAstikAya ane addhAkALa. guNanAmanuM svarUpa kevuM che ? dravyane Azrita ane sahabhAvI vizeSane guNa kahe che. te guNanAmanA pAMca prakAro prarUpyA che. jemake- varNanAma gaMdhanAma rasanAma sparzanAma ane saMsthAnanAma. varNanAmanuM svarUpa kevuM che ? varNanAmanAM pAMca bhedo che. jemake- kRSNavarNanAma nIlavarNanAma raktavarNanAma pItavarNanAma anae zukalavarNanAma. A varNa nAmanuM svarUpa che. gaMdhanAmanuM svarUpa kevuM che? tenA be prakAra kahyA che. jemake- surabhigaMdha ane durabhigaMdha. A gaMdha nAmanuM svarUpa che. rasanAmanuM svarUpa kevuM che? tenA pAMca prakAro che. jemake- (1) tIkho rasanAma (2) kaDavo rasanAma (3) turo rasanAma (4) khATo rasanAma ane (5) madhura rasanAma. A rasa nAmanuM svarUpa che. sparzanAmanuM svarUpa kevuM che ? sparzanAmanA ATha prakAra prarUpyA che. karkazasparzanAma komaLasparzanAma gurappaniAma laghusparzanAma zItasparzanAma uSNasparzanAma snigdhasparzanAma ane rUkSasparzanAma. A sparza nAmanuM svarUpa che. saMsthAnanAmanuM svarUpa kevuM che? saMsthAnanAmanA pAMca prakAro kahyA che. parimaMDalasaMsthAnanAma vRttasaMsthAnanAma vyasaMsthAnanAma caturastrasaMsthAnanAma ApatasaMsthAnanAma. A saMsthAnanAmanuM svarUpa che. A pramANe guNanAmanuM svarUpa jANavuM. payarinAmanuM svarUpa kevuM che? dravya ane guNanI bhinna bhinna avasthAo payaya kahevAya. tenA aneka prakAro hoya che. jemake eka guNa kALaka, dviguNakALaka, triguNa kALaka yAvat dasaguNakALaka, saMkhyAtaguNakALaka,asaMkhyAtaguNakALaka, anaMtaguNakALaka. nIla, rakta, pIta, ane zukalavarNanI paryAyonA nAmo paNa ema ja samajavA joie. ekaguNa surabhigaMdha, dviguNasurabhigaMdha. triguNasurabhigaMdha yathAvatu anaMtaguNasurabhigaMdha, te pramANe durabhigaMdhanAmaviSe paNa kahevuM. ekaguNatIkho yAvatuM anaMtaguNatIkho. te pramANe kaDavo, kasAyela, khATo, ane madhurarasa viSe kahevuM. eka guNa karkaza yAvatuM anaMtaguNakarkaza. te pramANe mRdu, guru, laghu, zIta, uSNa, sidhdha ane rUkSasparza mATe paNa kahevuM. AvuM panAmanuM svarUpa che. [15-158] trinAmanuM bIjA prakAre kathana karatAM sUtrakAra kahe che. trinAmanA traNa prakAra che. jemake strInAma, puruSanAma ane napuMsanAma, A traNe prakAranA nAmonI temanA aMtyAkSaro dvArA prarUNA karAya che. puruSanAmone aMte A, I, U ka o, A. cAramAMthI koI eka varNa hoya che. strInAmone aMte "o sivAya traNa (A, I, UM) varNa hoya che ane je zabdone aMte e, I, ke uM hoya tene napuMsakaliMganA samajavA. have traNeya liMganA udAharaNo ApavAmAM Ave che. puruSanAmanA AkArAntanuM uddhaharaNa "rAyA che. kArattanuM girI' tathA zikharI che. UkArAntanuM 'vi che. okArAntanuM 'dumo' mAlA' A pada AkArAnta nArIjAtinuM che. ikArAntanuM zrI lakSmI UMkArAnta Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 anugadArAI -(159) nArIjAtinA 'jabU' 'bahu udAharaNa che. "dhane A aMkArAnta napuMsakaliMganuM pada che. tthi' (asthi) iMkArAnta napuMsakaliMganuM che. "pIluM" "mahuM uMkArAnta napuMsakaliMganA pada che. A prakAranuM trinAmanuM svarUpa che. [1pa9] catunAmanuM svarUpa kevuM che? cartunAmanA cAra prakAra kahyA che. te A pramANeAgamaniSpannanAma lopaniSpananAma prakRtiniSpannanAma ane vikAraniSpananAma. AgamaniSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? AgamarUpa anusvAravaDe je je zabdo bane te AgamaniSpana nAma che. te A pramANe-padmani evIja rIte payAsi' ane 'kuDAni' paNa AmaganiSpanna nAma che. lopaniSpananAmanuM svarUpa zuM che ? te tra - tetra, paTo + atra- paTotra, ghaTo + atra-ghaToDatra, A padomAM "a" no lopa thayo che, mATe A pado lopaniSpanna nAma kahevAmAM che. prakRtiniSpannanAmanuM svarUpa kevuM. agnI-eto, paTUImI, zAle ete, mAla-ime, A prayogomAM prakRtibhAva hovAthI koI vikAra na thatAM prakRtirUpe ja rahetA hovAthI prakRtiniSpannanAma che. vikAraniSpannanAmanuM svarUpa kevuM che? vikAraniSpananAma-je nAmamAM koI eka vaNane sthAne bIjA varNano prayoga thAya te te A prakAranuM che-daMDa + agra = daMDAjha, sA+AgatA=sAgatA, dadhi+Ida= dadhIde, nadIkaIha nahi, madhu+udaka= madhUdaka, vadhU+Uho-vadhUho. A badhA nAmo vikAraniSpanna che. catunAmanuM svarUpa che. [10] paMca nAmanuM svarUpa kevuM che? paMcanAmanA pAMca prakAro kahyA che, te A pramANe nAmika-vastavAcaka naipAtika AkhyAtika-kriyApradhAna, aupasargika, mizra. azva' pada nAmikanAmanuM uddhaharaNa che. khala' pada napAtikanuM udyaharaNa che, "dhAvati doDavuM) AkhyAtikanuM udAharaNa che. pari' aupaki nAma che. saMyata-samu" upasarga ane "yatra dhAtunA saMyogathI banyuM hovAthI mizranAmanuM udAharaNa che. A pAMca nAmanuM svarUpa che. [11] chanAmanA cha prakAro prarUpyA che. te A pramANe audayika aupathamika kSAyika kSAyopathamika pAriNAmika ane sAnnipAtika. audayikabhAvanuM svarUpa kevuM che? audayikabhAva be prakArano che. jemake- audayika ane udayaniSpana. audayikanuM svarUpa kevuM che ? jJAnAvaraNAdi ATha karmaprakRtiono udaya te audayikanAma samajavuM. udayaniSpanna (karmanA udayathI utpanna thanAra bhAva)nuM svarUpa kevuM che ? udayaniSpannanA be prakAra che. jIvodayaniSpanna ane ajIvodaya niSpanna. jIvodayaniSpananAmanuM svarUpa kevuM che ? karmanA udayathI jIvamAM je bhAva niSpanna thAya te jIvodaniSpananAma. tenA aneka prakAra prarUpyA che. jemake-nAraka, tiryaMcayonika, manuSya, deva. pRthvIkAyAdi sthAvara, trasakAyika, krodhakaSAyI pAvatu lobhakaSAyI,strIvedI, puruSavedI, napuMsakavedI, kRSNalezvI yAvat zuklalezvI, mithyAdraSTi (3) asaMzI, ajJAnI, AhAraka, chAstha, saMyogI, saMsArastha, ane asiddha. A prakAranuM jIvodayaniSpannaaudayikabhAvanuM svarUpa che. ajIvodaya niSpanna audayika bhAvanuM svarUpa kevuM che ? ajIvodayaniSpana audayika bhAvanA. aneka prakAro prarUpyA che. jemake-audArikazarIra, aurikazarIranA vyApArathI gRhIta dravya, vaikriya zarIra, vaikriya zarIranuM prayogathI gRhIta dravya, teja pramANe AhAraka Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-11 777 zarIrasa taijasazarIra ane kAmaNa zarIrapaNa kahI levA joIe. prayoga pariNAmitapAMce zarIranA vyApArathI zarIramAM varSa Adi utpanna karanAra je dravyo niSpAdita thAya che te varNa, gaMdha, rasa, ane sparzarUpa hoya che. A prakAranuM ajIvodayaniSpanna audayikabhAvanuM svarUpa che. A pramANe udayaniSpanna ane audayika baMne audayikabhAvonI prarUpaNA thaI. aupathamikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? mohanIkamanA upazamathI thatAM aupazamika bhAvanA be prakAra che. te A pramANe- upazama ane upazamaniSpanna. upazamanuM svarUpa kevuM che? 28 prakAranA samasta mohanIya karmano upazama ja upazamabhAva kahevAya che. upazamaniSpananuM svarUpa kevuM che? upazamanidhdhananA aneka prakAro che. A pramANeupazAntakrodha yAvatu upazAntalobha, upazAttarAga, upazAntadveSa, upazAnta darzanamohanIya, upazAntacAritramohanIya. aupazamika samyakatvalabdhi. aupaza mikacAritralabdhi, upazAMtakaSAyachavAsthavItarAga, vagere upazamathI niSpana opazamikabhAva che. A aupazamikabhAvanuM svarUpa che. kSAyikabhAvanuM svarUpa kevuM che? karmanA kSayathI thanAra kSAyikabhAvanA be prakAro che. yathA- kSAyika ane kSayaniSpanna kSAyikabhAva zuM kahevAya ? ATha kamaprakRtionA kSayanuM nAma kSAyika che, kSayaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? kSayaniSpana kSAvikabhAvanA aneka prakAro che. utpanazAna-darzanadhArI, ahaMta, jina, kevaLI, kSINa abhinibodhijJAnAtrakAvaraNavALa, kRtAjJAnAvaraNavALA, kSINaavadhijJAnA varaNavALa, kSINamana pavijJAnAvaraNavALA, kSINa kevaLajJAnAvaraNavALA, anA varaNa avidyamAna AvaraNavALA, nirAvaraNa bhaviSyamAM koIpaNa prakAranuM AvaraNa-karma lAgavAnuM nathI tevo AtmA, kSINAvaraNa-sarvathA kSayane prApta AvaraNavALA AtmA, jJAnAvaraNIyakarmavipramukta. kevaLadarzI, sarvadarzI, kSINanidra, kSINanidrAnidra, kSINapracala, kSINapracalApracala, kSINamyAnagRddhi, kSINacakSudarzanAvaraNa, kSINa acakSudarzanAvaraNa, kSINaavadhidarzanAvaraNa, kSINakevaLadarzanAvaraNa, anAvaraNa, nirAvaraNa, kSINAvaraNa (A nAmo darzanAvaraNIyakarmanA kSayanI apekSAe pragaTa karyo che.) kSIrasAtAvedanIya, kSINAsAtAvedanIya avedana-vedanIyamanA kSayathI vedanA rahita AtmA, nirvedana, kSINavedana-bhaviSyamAM paNa vedanAM rahita AtmA. (A nAmo zubhAzubha vedanIya karmanA kSayanI apekSAe jANavA.) kSINa krodha yAvatu kSINalobha, kSINarAga, kSINadvaiSa, kSINadarzanamohanIya kSINacAritramohanIya, amoha nirmoha, kSINamoha, mohanIya karmaprimukta (A nAmo mohanIyakarmanA kSayanI apekSAe samajavA). kSINanarakAyuSka, kSINatiyaMgyanikAyuSka, kSINamanuSpAyuSka, kSINadevAyuSka, anAyuSka, nirAyuSka, kSINAyuSka, AyuSyakarmavipramukta, (A nAmo Ayu- karmanA kSayathI niSpanna thAya che.) gati-jAti-zarIra-aMgopAMga baMdhana-saMghAta-saMhanana-saMsthAnamukta, aneka zarIravRMda saMghAta vipramukta, kSINazubhanAmA, kSINA- zubhanAmA, anAma, ninama, ane kSINanAma, kSINazubhAzubhanAmAM (A nAmo nAmakarmanA kSayanI apekSAe che) kSINoccagotra, kSINanIcagotrasa agotra, nirgotra, kSINagotra, (AnAmo gotrakarmathI vipramukta AtmAnA samajavA). kSINadAnAMttarAya, kSINalAbhAntarAya, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 anugadArAI-( 12) kSINabhogAMtarAya, kSINaubhogAntarAya, kSathINavIyantarAya, anaMtarAya, nirantarAya, kSINAntarAya (A nAmo aMtarAyakarmathI vimukta thavAnI apekSAe che). AThe karmanA kSayanI apekSAe siddhaparipUrNa samasta prayojanovALA AtmA, buddha-kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI yukta AtmA, mukta-bAhya AbhyAntara baMdhanathI mukta AtmA, parinivRtta sarvaprakAranA paritApathI nivRtta AtmA, anta- kata-samasta saMsArano aMtakArI AtmA, sarvaduHkha prahINa zArIrika ane mAnasika sarvaduHkhathI rahita AtmApUrNa. kSayaniSpannakSAyikabhAvanuM svarUpa kSAyikabhAvanuM nirUpaNa pUrNa. lAyopathamikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? lAyopathamika bhAva be prakAranA che. te A pramANe- kSayopazama ane kSAyopazamaniSpanna. cAra ghAtikamakavaLajJAnane rokanArA , jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya A cAra karmanA kSayopazamane kSayopazamabhAva kahe che. kSayopazamaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che? kSayapa zamaniSpanna kSAyopathamikabhAvanA aneka prakAro che. jema-kSAyopathamikI Abhinibodhika jJAna labdhi vAvatu kSAyopathamikI mana:paryavajJAnalabdhi, kSAyopa zAmikI mati-ajJAnalabdhi. kSAyopathamikI mRta-ajJAnalabdhi, kSAyopathamika vibhaMgajJAna labdhi, lAyopathamikI cakSudarzana labdhi, acakSudarzanalabdhi avadhi darzanalabdhi, samya darzana, mithyAdarzana, ane samyugmithyAdarzanalabdhi, kSAyopa zamikIsAmAyika cAritralabdhi, chedopasthApanIyalabdhi, . parihAravizuddhilabdhi, sUkSmasaMparAyacAritralabdhi, cAritrAcAritralabdhi, kSAyopathamikI dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIryalabdhikSAyopathamikI paMDitavIrya,bAlavIrya, bAlapaMDitavIryadezaviratazrAvakanI vIryalabdhi, sAyopathamikI zrotrendriyalabdhi yAvatu pazendriyalabdhi, kSAyopathamika AcArAMgadhArI sUtrakRtAMgadhArI, sthAnAMgadhArI, samavAyAMgadhArI, vivAprajJaptidhArI, upAsakadazAdhArI, aMtakatadazA dhArI, anuttaraupapAtikadazAdhArI, praznavyAkaraNadhArI, vipAkahyutadhArI ane dRSTivAdadhArI, kSAyopathamika navapUrvadhArI yAvatuM, caudapUrvadhArI, kSAyopathamika gaNI, kSAyopathamika vAcaka. A badhA kSAyo- pazamikaniSpannabhAvo che. A prakAranuM kSAyopathamikabhAvanuM svarUpa che. A pariNAmikabhAva eTale zuM ? dravyanI pUrvaavasthAno sarvathA parityAga karyo vagara athati potAnA mULa svarUpamAM sthita rahIne eka avasthAmAMthI bIjI avasthA thatI rahe tene pariNAma kahe che. te pariNAmathI niSpana te pAriNAmika bhAva. tenA be prakAra che. yathA- (1) sAdi pAriNAmika ane (ra) anAdipariNAmika. [12-13] sAdi pAriNAmikanuM svarUpa kevuM che ? sAdipariNAmikabhAvanA aneka prakAro hoya che. jemake jIrNasurA, jIrNagoLa, jIrNa ghI, jIrNa taMdula abha-megha, amravRkSavRkSAkAre pariNata megha, saMkhyA, gaMdharvanagara, ulkApAta, digdAha- koI eka dizAmAM AkAzanI aMdara prajvalita agnino AbhAsa thavo, meghagarjanA, vijaLI, nighativijaLI paDavI. yUpaka-zuklapakSanA traNadivasano bALacaMdra, yakSAdita-AkAzamAM dekhAtI pizAcAkRti jevI agni, dhUmikA mahikAjaLayukta dhumasa, rajodyAtadizAomAM uDatI dhULa, caMdragrahaNa, sUryagrahaNa, caMdrapariveSa sUryapariveSa, praticaMdrautpAtasUcakacaMdranuM dekhAvuM, pratisUrya, meghadhanuSa, udakamasya-meghadhanuSyanA khaMDa, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-162 335 kapihasitaAkAzamAM saMbhaLAtA ugnakaDAkA, amoghasUryodaya ane sUryAsta samaye sUryanA kiraNodvArA utpanna thatI rekhAvizeSa, vAsAbharatAdi kSetra, vAsadharA-himavAnAdi parvata, grAma, nagara, ghara, parvata, pAtALakaLaza, bhavana, naraka, ratnaprabhA, zakaraprabhA, vAlakAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama prabhA, tamAma prabhA, saudharmathI azruta parvatanA kalpa, raiveyako, anuttaravimAno, iSastrAgabhArApRthvI, paramANu- pudgala, dviadezikathI laine anaMtapradezIskaMdho, pudgalapariNamananI apekSAe) sAdipariNAmikabhAvarUpa che. anAdipAriNAmikabhAvanuM svarUpa kevuM che? dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya, addhAsamaya loka, aloka, bhavasiddhaka, ane abhavasiddhaka. A bhAvo anAdipariNAmika che. anAdipAriNAmika che. A prakAranuM anAdi pariNAmikabhAvanuM svarUpa che. A prakAre pAriNAmikabhAvanuM nirUpaNa pUrNa thayuM. sAnnipAtikabhAvanuM svarUpa kevuM che? audayika, aupathamika, kSAyika, lAyopamika ane pariNAmika A pAMca bhAvomAMthI benA saMyogathI, traNanA saMyogathI, cAranA saMyogathI ane pAMcanA saMyogathI je bhAvo niSpanna thAya che te badhA bhAvone sAnipAtikabhAva kahe che. temAM dvisaMyogajanya 10 bhAva, trikasaMyogajanya 10 bhAva, catuSkasaMyogajanya pAMcabhAva ane paMcakasaMyogajanya ekabhAva thAya che. badhA maLI 26 bhaMga bane che. enA saMyogathI je daza bhAvo niSpanna thAya che te A pramANe che- audayika ane aupathamikanA saMyogathI niSpanabhAva, audayika ane kSAyikanA saMyogathI niSpanabhAva, auyika ane kSAyopathamikanA saMyogathI niSpannabhAva, audAyika ane pariNAmikanA saMyogathI niSpannabhAva, aupathamika ane kSAyikanA saMyogathI niSpanabhAva, aupathamika ane kSAyopathamikanA saMyogathI niSpannabhAva, aupazamika ane pariNAmikanA saMyogathI niSpannabhAva, kSAyika ane kSAyopazamikanA saMyogathI niSpanabhAva, kSAyika ane pAriAmikanA saMyogathI niSpanabhAva, kSAyopathamika ane pariNAmikanA saMyogathI niSpannabhAva. audayika ane aupathamikabhAvanA saMyogathI niSpannabhaMganuM svarUpa kevuM che ? audayika ane aupazarmika bhAvanA saMyogathI niSpannabhaMganuM svarUpa A prakAranuM cheaudayikabhAvamAM manuSyagati ane aupazamikabhAvamAM upazAMtakaSAyane gaNAvI. zakAya. A audayikopathamika bhAvache. audayika-sAyika niSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che?audayikabhAvamAM manuSyagati ane kSAyikabhAvamAM kSAyika samyakatva gaNAvI. zakAya. audayika-kSAyopathamika niSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che ? audayikabhAvamAM manuSyagati ane kSAyopathamikabhAvamAM Idriyone gaNAvI zakAya. audayika-pAriNAmika bhAvanuM svarUpa kevuM che ? audayikabhAvamAM manuSyagati ane pAriNA mibhAvamAM jIvatvane gaNAvI zakAya. aupathamika-kSAyikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? upazAMtakaSAyI kSAyikasamyagdaSaTi opazamika-kSAyika bhAvarUpa che. aupazamikakSAyopathamikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? aupathamika-kSAyopathamikabhAvanuM svarUpa A pramANe cheaupazAmikabhAvamAM upazAMtakaSAya ane kSAyopazamikabhAvamAM Idriyone gaNAvI zakAya. aupathamika-pANAmikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? aupathamikabhAvamAM upazAMta Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 anugadArAI -(13) kaSAya ane pariNAmikabhAvamAM jIvatva che. kSAyika-kSAyopathamikabhAvanuM svarUpa kevuM che? kSAvikabhAvamAM kSAvikasamyakatva ane kSAyopathamikabhAvamAM chaTiyo che. bhAyikapAriNAmikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? kSAvikabhAvamAM kSAyikasamyakatva ane pariNAmikabhAvamAM jIvatvane gaNAvI zakAya. kSAyopathamika pariNAmika bhAvanuM svarUpa kevuM che ? kSAyopathamikabhAvamAM Idriyo ane pAriNAmikabhAvamAM jIvatvane gaNAvI zakAya. A prakAranuM kSAyopathamika-pAriNAmikabhAvanuM svarUpa che. sAni pAtikabhAvamAM trikasaMyogathI je dasa sAnipAtikabhAvo bane che te A pramANe- audayikaaupathamika-kSAyikaniSpannabhAva,audayaki-aupazumika-kSAyopathamikaniSpana bhAva, audayika-aupathamika-pAriNAmikaniSpannabhAva. audayikakSAyikakSAyopaza- mikaniSpannabhAva,audayaki-kSAyika-pAriNAmikaniSpannabhAva, audayika-lAyopazamikapAriNAmikaniSpannabhAva. aupazamikakSAyika pAriNAmika niSpanabhAva, aupazamika kSAyopazamika-pariNAmikaniSpanabhAva, kSAyika-kSAyo pazamika-pAriNAmikaniSpannabhAva. audayika-aupazamika-kSAyikaniSpanabhAvanuM svarUpa kevuM che? manuSyagati audayikabhAva, upazAMtaSAya aupathamikabhAva ane kSAyikasamyakta kSAvikabhAva che. audakiaupazamika-kSAyopathamikaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che? manuSyagati auyikabhAva, upazAMta kaSAyo aupazamika ane Idriyo kSAyopathamika bhAva che. audayikauzipika-pAriNAmikaniSpanabhAvanuM svarUpa kevuM che ? manuSyagati audayika bhAva, upazAMta kaSAya aupathamikabhAva ane jIvatva pAriNAmika bhAva che. audayikakSAyika-kSAyopazomikaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? manuSyagati odayika, kSAyi kasamyakatva kSAyika ane Idriyo kSAyopazamika bhAvache. audayikakSAyika-pAriNAmikaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? manuSyagati audayikabhAva, kSAyika samyakatva kSAyika bhAva ane jIvatvapAriNAmika bhAva che. audayika-kSAyopathamika-pAriNAmikaniSpanabhAvanuM svarUpa kevuM che ? manuSyagati audayikabhAva, Idriyo, kSAyopathamikabhAva ane jIvatva pariNAmika bhAva che. aupazamika-kSAyika-kSAyopathamikaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che? upazAMta kaSAya aupazamikabhAva, kSAyikasamyakatva kSAyikabhAva ane Idriyo kSAyopathamika bhAvache.aupazamikakSAyika-pAriNAmikaniSpanabhAvanuM svarUpa kevuM che? upazAMtakaSAya aupathamikabhAva, kSAyikasamyakatva kSAyikabhAva ane jIvatva pAriNAmika bhAva che. opazamikakSAyopathamikapAriNAmikaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che ? upazAMta, kaSAyaaupathamikabhAva,Idriyo kSAyopathamikabhAva ane jIvatva pariNAmika bhAva che. kSAyika kSAyopathamika-pAriNAmikaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? kSAyikasamyakatva kSAyikabhAva, Idriyo, kSAyopazamikabhAva ane jIvatva pAriNAmika bhAva che. A prakAranuM kSAyikakSAyopazamika-pAriNAmika niSpanna bhAvanuM svarUpa che. cAranAsaMyogathI je pAMca bhAvo niSpanna thAya che te A pramANe che- audayika aupamikakSAyika-kSAyopathamika- niSpannabhAva, audayika-aupathamikakSAyika pAriNAmikaniSpana- bhAva, audayika-aupathamikakSAyopathamika-pAriNAmika niSpannabhAva, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra -13 337. audayaki-kSAyikakSAyopathamika-pAriNAmikaniSpanabhAva audayaki-kSAyikakSAyopazamika-pAriNAmikaniSpanabhAva. audayika-aupazamika kSAyika-kSAyopathamikaniSpana- bhAvanuM svarUpa kevuM che ? audayikabhAvamAM manuSyagati, aupathamikabhAvamAM upazAMta kaSAya, kSAvikabhAvamAM kSAyikasamyakatva ane kSAyopathamikabhAvamAM iMdriyo che. audayikaaupazamika-kSAyopAriNAmikaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che ? audavikabhAvamAM manuSyagati, aupazamikabhAvamAM upazAMta kaSAya, kSAvikabhAvamAM kSAyikasamyakatva ane pariNAmikabhAvamAM jIvatva che. audayikaaupathamika-kSAyopathamika ane pariNAmika bhAvanuM svarUpa kevuM che ? audayikabhAvamAM manuSyagati, aupazamikabhAvamAM upazAMta kaSAya, kSAyopaza mikabhAvamAM Idriyo ane pAriNAmikabhAvamAM jIvatvache. audayika-kSAyika-kSAyopathamikapAriNAmikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? audayikabhAvamAM manuSyagati, kSAyika bhAvamAM kSAyikasamyakatva, kSAyopathamikabhAvamAM Idriyo ane pAriNAmika bhAvamAM jIvatva che. aupathamika-kSAyika-kSAyopathamika-pAriNAmikaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? aupathamikabhAvamAM upazAMta kaSAya, kSAvikabhAvamAM kSAyikasamyakatvama, kSAyo pazamikabhAvamAM Idriyo ane pariNAmibhAvamAM jIvatva che. A pramANe aupa zamikakSAyika-kSAyopathamika-pAriNAmika niSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? audayikabhAvamAM manuSyagati, aupathamikabhAvamAM upazAMta kaSAya, kSAyika bhAvamAM kSAyikasamyakatva, kSAyopathamikabhAvamAM Idriyo ane pariNAmikabhAvamAM jIvatva che. A pramANe audayika-aupazamika-kSAyikakSAyopathamika-pAriNAmi kaniSpannabhAvanuM svarUpa che. pAMca bhAvanA saMyogathI niSpanna sAni pAtika bhAvanuM svarUpa che. Ama chanAmanuM varNana pUrNa [14-182] saptanAmanuM svarUpa kevuM che? satanAma te sAta prakAranA svaro che. te A pramANe- Saja aSabha gAMdhAra madhyama paMcama zaivata ane niSAda. A sAta svaro kahevAya che. A sAta svaronA. sAta svarasthAno hoya che. te A pramANe jIbhanA. agrabhAgathI SajasvaranuM uccAraNa thAya che, vakSasthaLathI RSabhasvaranuM uccAraNa thAya, kaMThathI gAMdhArasvaranuM uccAraNa thAya, jIbhanA madhyabhAgathI madhyamasvaranuM uiccAraNa thAya. nAkathI paMcama svaranuM uccAraNa thAya, daMtoSThathI paivatasvaranuM uccAraNa thAya ane mUdhathI niSAdasvaranuM uccAraNa thAya che. A pramANe sAta svaranA sAta svarasthAna varNavyA che. sAta svaro jIvananizcita kahevAmAM AvyA che, jemake-mayUra SaDajasvaramAM bole che. kukaDo RSabhasvaramAM bole che. haMsa gAMdhAra svaramAM bole che. meSa madhyamasvaramAM bole che. puSpotpatikALamAM koyala paMcamasvaramAM bole che. chaThThA daivatarisvara sArasa ane koMcapakSI bole che. sAtamo niSAdasvara hAthI bole che. sAta svaro ajIvanizrita paNa kahevAmAM AvyA che.mRdaMgamAMthI te SaDravara nIkaLe che. gomukhIvAdyamAMthI aSabhasvara nIkaLe che. zaMkhamAMthI gAMdhArasvara nIkaLe che. jhAlaramAMthI madhyamasvara nIkaLe che. godhikA-vAdyavizeSamAMthI paMcamasvara nIkaLe che. AMbara mAMthI paivata svara nIkaLe che ane mahAbherImAMthI niSAda svara nIkaLe che. pratyeka svaranuM lakSaNa pRthaka-pRthaka hovAthI A sAta svaranA sAta lakSaNo che, emane saMbaMdha phala prApti sAthe che. jemakeSaja svarathI dhananI prApti thAya che. parvaravALI vyaktinA karelA. 2i2] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 amadArAI-(183) kAya nAza pAmatA nathI tene gAyo, putra ane mitro hoya che. te strIone bahu ja priya hoya che. aSabhasvarathI manuSya aizvaryasaMpanna hoya che. te svaranA prabhAvathI senApatitva, dhana, vastro, sugaMdhita padArtho, alaMkAro, strIo temaja zayanAsano meLave che. gAMdhArasvarathI gAnArA zreSTha AjIvikAvALA hoya che temaja kAlAvidomAM zreSTha gaNAya che ane kAvyakAra hoya che. te anyazAstromAM paNa pAraMgata hoya che. madhyamasvaravALA sukhajIvI hoya che. madhyamasvarano Azraya lenAra IcchA pramANe khAya che, pIveche ne bIjAne Ape che. paMcama svarathI je saMpana hoya te pRthvIpati hoya che.zUravIra, saMgrahakaranAra ane aneka gaNono netA hoya che. paivata svaravALA kilahapriya hoya che. temaja sakunika vArika saukarika tathA matsyabaMdha hoya. niSAda svarano Azraya lenAra caMDALa-rudrakama, muSTi prahArakaranAraevuM adhama jAtavALo hoya, te anya prakAranA pApakarmamAM rata rahenAra, govadha karanAra tathA corI karanAra hoya che. [183-200] A sAta svaronA traNa grAmo hoya che. grAma madhyamagrAma ane gAMdhAra grAma SaDugrAmanI sAta mUcchanAo hoya che.maMgI kauravIyA harI rajanI sArakAntA sArasI zuddhaSaDrajA. madhyamagrAmanI sAta mUcchanAo prarUpI che. uttaramaMdA rajanI uttarA uttarasamAM samavakrAMtA sauvIrA ane abhirUpA. gAMdhArAmanI paNa sAta mUcchanAo hoya che. nandI mudrikA pUrimA zuddhagAMdhAra uttara gAMdhAra suThutarAyAma uttarAyatA koTimAM sAtasvaro kyAMthI utpanna thAya che ? gItonI jAtI kaI che? gItanA ucchavAsa keTalA samayanA pramANavALA hoya che? gItanA AkAro keTalA hoya che? sAtasvara nAbhimAMthI utpanna thAya che. gIta rUditayonika hoya che, pAdasama uchuvAsa hoya gItanA traNa AkAra hoya che. prAraMbhamAM tIvra dhvaniyukta hoya che ane aMtamAM maMda dhvani yukta hoya che. A rIte mRdu, tAra ane maMda A traNa dhvanirUpa AkAro jANavA. je saMgItanA cha doSone, ATha guNone, traNa vRttone ane be bhANitiyone sArI rIte jANaze te suzikSita nipuNa kalAkAra raMga zALAmAM gAyana karI zakaze. gItanA cha doSo bItAM bItAM gAve, utAvaLathI gAvuM, alpa svaramAM gAvuM, tAla vagara gAvuM, kAgaDAnA jevA svarathI gAvuM ane nAkamAM gAvuM, A gItanA cha doSo manAya che. gItanA ATha guNa pUrNa- gItamAM samasta gAyana kaLAnuM pradarzana karavuM,raktaanurAgathI bhAvita thaine gIta gAvuM, alaMkRta- bIjA vizeSa skuTa svarothI gItane alaMkRta karavuM, vyakta-gItamAM akSaro ane svarone skuTarUpe uccAravA, avidhura-ghATA pADatAM hoya tevA svare gAvuM, madhura-koyalanA svara jevA svarathI gAvuM samaje gAnamAM tAla, vaMzasvara vagerethI samanugata svara hoya te. sulalita-svaragholanAdivaDe je zrotrendriyane sukha arpe evI rIte gAvuM. A gItanA ATha guNo che. A uparAMta bIjA paNa gItanA guNo uraprazasta, kaMThaprazasta ane ziraprazasta. athavA mRdu ribhita ane padabaddhaA traNa guNo che. te sivAya samatAla pratyuttepagIta saptasvarasIbharaje nidaoNSa hoya. sAravatuM eTale viziSTa arthathI yukta hoya, je hetu yukta hoya, alaMkRta. hoya, upanIta hoya, sopacAra-kli-viruddha, lajjAspada arthavAcaka na hoya, mita ane madhura guNayukta gIta te guNayuktaprazasta kahevAya. gItanA traNa vRtto (chando) hoya che. te A pramANe-samavRtta-addha-samavRtta-viSamavRtta- vRttanA A traNa prakAra che. te sIvAya Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-200 939 cotho prakAra hoto nathI. temaja bhaNiti-bhASA saMskRta tathA prakRtinA bhedathI be prakAranI kahI che. te RSiovaDe bhASita hovAthI prazasta che. prazasta hovAthI svarasamUhamAM gavAya che. ri01-204] kevI strI madhura gIta gAya che? kaI strI para ane ruzra svarathI gAya che? kaI strI caturatAthI gAya che, kevI strI vilaMbita svarathI, kaI strI dvatatara svarathI ane kaI strI vikRta svarathI gAya che? zyAmA soLa varSanI strI madhura svarathI gIta gAya che. kALI-strI catura svarathI gAya che. kANI strI maMda svarathI gAya che. AMdhaLI strI dvatasvarathI gAyache. kapila-strI vikRta svarathI gAya che. taMtrIsama-vINA samAna svara, evI ja rIte tAlasama, padasama, layasama, grahama, niHzvAsitocchavasitasama, saMcarasama, A pramANe svara sAta che. sAtasvara, traNagAma, ekavIzamUrcchanA ane 49 tAna pramANa samasta svaramaMDaLa che. A saptanAmanuM svarUpa che. [20pa-212] aSTa nAmanuM svarUpa kevuM che? kartA karma vagere ATha prakAranI je vacanavibhaktio che te aSTanAma. vacanavibhaktinA ATha prakAro A pramANe che. nirdezaprAtipAdika arthanuM pratipAdana karavAnA arthamAM prathamA ane upadezamAM dvitIyA vibhakti hoya che. karaNamAM tRtIyA vibhakti hoya che. saMpradAnamAM catuthIvibhakti hoya che, apAdAnamAM paMcamIvibhakti hoya che. sva-svAmIsaMbaMdha pratipAdana karavAmAM SaSThI vibhakti hoya che. sAnidhAna arthamAM saptamIvibhakti hoya che. AmaMtraNa arthamAM saMbodhanarUpa aSTamIvibhakti hoya che. A aSTa nAmane udAharaNa sahita samajAvatA kahe che ke nirdezamAM prathamA vibhakti hoya che. jemake (te), (A), (huM). upadezamAM bIjI vibhakti hoya che. jemake-je tame pratyakSa sAMbhaLyuM che tene kaho, karaNamAM trIjIvibhakti hoya che. jemaketenA ane mArAvate kahevAyuM. tenA ane mArAvaDe karAyuM. caturthI vibhakti namaH tathA svAhA Adi arthamAM hoya che. jemake-namo jinAya agnasvAhA, Adi, apAdAnamAM paMcamI hoya che, jemake-ahIMthI dUra karo athavA ahIMthI laI lo. sva-svAmI saMbaMdha vAcya hoya tyAM SaSThivibhakti hoya che, jemake tenI athavA AnI gayela vastu A che. AdhAra, kALa ane bhAvamAM saptamIvibhakti hoya che. jemate AmAM che. AmaMtraNa arthamAM aSTamIvibhakti hoya che, jemake- he yuvAna !' A prakAre ATha nAmo che. [213-234] navanAmanuM svarUpa kevuM che? kAvyanA navaraso navanAma kahevAya che. vIrarasa, zRMgArarasa, adbhutarasa, raudrarasa, vaDanakarasa-lakkAjanakarasa, bIbhatsarasa, hAsyarasa, karuNarasa, ane prazAntarasa. te navasomAM vIrarasa- dAna devAmAM pazcAttApa na karavo, tapazcayamAM ghaya hovuM ane zatruonA vinAzamAM parAkrama hovuM AvA lathINovALA vIrarasa hoya che. te A pramANe-rAjyanA vaibhavane tyajI dIkSita thaIne je kAma-krodharUpa bhayaMkara zatruono vighAta kare che te cokkasa mahAvIra kahevAya che. zRMgArarasa ratinA kAraNabhUta ramaNI Adi saMbaMdhI abhilASAno janaka hoya che. maMDanathI zarIrane alaMkRta karavuM, vilAsa-vilokana AdimAM vikAra temaja ociMtA krodha, smita, camatkAra, mukhaviktavana hoyachene, vibloka-zArIrikavikAra, hAsya. lIlA-sakAma ceSTAo tathA ramaNa, A sarva zRMgAra rasanA lakSaNo che, jemake-zyAmA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3vo anugadArAI - (23) soLa varSanI tarUNI strI mudraghaMTikAothI mukharita hovAthI madhura, kAmayukta ceSTAothI manohara tathA yuvakonA dayane unmatta karanAra, potAnA kaTisUtrane dekhADe che. uparokta svarUpavALA zRMgArane dhikkAra che, dhikkAra che. A rasa munio mATe tyAkyA kahevAmAM Avyo che. mokSarUpa gharanI argalA che, tethI muni A rasanuM sevana na kare. pUrve koI divasa na anubhavela athavA to anubhavela evA koI abhuta padArthane joi Azcarya thAya, te abhuta rasa che. harSa ane viSAda addabhuta rasanA lakSaNo che. jemake A saMsAramAM enAthI vadhAre abhuta zuM thaI zake ke jinavacanathI trikALa saMbaMdhI samastasUkSma, amUrta atIndriya Adi padArtho jANI levAya che. pizAca tathA zatruAdinA bhayotpAdaka rUpa ane zabda tathA aMdhakAranA cintanathI, kathAthI, darzanathI je utpanna thAya che temaja viveka rahitapaNArUpa saMmoha, vyAkulatArUpa saMbhrama, zokarUpa viSAda ane prANa visarjanarUpa maraNalakSaNavALo raudrarasa hoya che. jemake-bhUkuTIothI tAruM mukha vikarAla banI gayuM che, krodhAdinA AvegathI tArA dAMta adharoSThone bhIMsI rahyAM che, tAruM zarIra lohIthI kharaDAI rahyuM che, bhayotpAdaka vacana bolanAra tuM asura jevo thaI gayo che ane pazanI hatyA karI rahyo che. tethI atizaya rIdrarUpadhArI tuM sAkSAt raudrarasarUpa che. vinaya karavA yogya mAtApitAdino avinaya karavAthI, mitrAdinuM rahasya pragaTa karavAthI, gurupatnI Adi sAthenI madhanuM atikramaNa karavAthI brIDanaka rasa utpanna thAya che. lajjA ane zaMkA utpanna thavI e A rasanA lakSaNo che. jemake koi vadhu kahe che- A laukika-vyavahArI vadhAre kaMI lajjAspada vAta thaI zake? mane to enAthI bahu laja Ave che. mane to enAthI bahu zarama Ave che. vara-vadhUnA prathama samAgama pachI gurujano vagere vadhUe paherelA vastranA vakhANa kare che. azucimaLa mUtrAdi, kuNapa-zaba dudarzana-lALa AdithI yukta vRNita zarIrane vAraMvAra jovA.rUpa abhyAsathI ane karI te durgandhathI bIbhatsarasa utpanna thAya che. nirveda-udvega ne avihiMsA (jIvaghAtathI nivRtti) e bIbhatsarasanA lakSaNo che. bIbhatsarasa A prakAre jaNAya che. jemake- apavitra maLothI pUrNa IdriyonA vikArarUpa jharAo jemAM che, je sadA sarva kALamAM svabhAvathI ja durgadhayukta che te zarIra sarva kalahonuM mULa che, ema jANI bhAgyazALI vyaktio tenI mUchano tyAga karI potAnI jAtane dhanya banAve che. rUpa, vaya, veSa ane bhASAnA viparItapaNAthI hAsyarasa utpanna thAya che. hAsyarasa manane harSita karanAra che. prakAza-mukhanuM vikasita thavuM, peTa dhrujavuM, aTTahAsa vagere tenA lakSaNo che. hAsyarasa A rIte jaNAya che, jemake-rAtre suIne uThela diyaranA mukhapara thayelI kAjaLanI lITIne joI koI yuvatI-bhrAtRpatnI, stanabhArathI jeno madhyamabhAga laLI rahyo hato te, hI...hI karatI hasI. priyanI viyogathI, baMdhathI, vadhatADanathI, vyAdhi vinipAta-svajananA maraNathI ane paracakanA bhayathI karUNa rasa utpanna thAya che. zoka, vilApa, mukhazuSkatA, rudana, vagere karuNarasanA, lakSaNo che. karuNarasa A pramANe he putrIkepatinA viyogamAM, priyatamanI cittAthI tArUM mukha kalAnta-zuSka ane vAraMvAra AMkhamAMthI azru vahevAne kAraNe. kRza thaI gayuM che. hiMsAdi doSothI rahita mananI svasthatAthI ane prazAntabhAvathI je rasa utpana thAya che te prazAntarasa che. jemake jumo, svabhAvathI nirvikAra, viSayadarzananI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-234 341 utsukatAnA tyAga ane krodhAdi doSonA tyAganA kAraNe zAMta-saumya draSTithIyukta, muninuM mukhakamaLa kharekhara atIva zobhAsaMpanna thaIne suzobhita thaI rahyuM che! sUtranA je batrIsa doSo che tenAthI A raso utpanna thAya che. A nava kAvyaraso zuddha paNa hoya che ane mizra paNa hoya che. A rIte navanAmanuM varNana pUrNa thayuM. [235] he bhagavan! dazanAmanuM svarUpa kevuM che ? daza prakAranAM nAmo dazanAma kahevAya che. gauNanAma no gauNanAma AdAnapadaniSpananAma pratipakSapadaniSpananAma pradhAnapadaniSpananAma anAiisaddhAntaniSpannanAma nAmaniSpannanAma avayavanikhananA saMyoganiSpannanAma pramANaniSpannanAma. gauNa-guNaniSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che? kSamAguNathI yukta hoya tene "kSamaNa' nAmathI saMbodhita karavo. tape che te tapana-sUrya, prajvalita hoya te javalanavAya te pavana. A rIte kSamA, tapa, jvalana, pavanarUpa guNothI niSpanna hovAne kAraNe A savani gauNanAma samajavA. A gauNanAma kahevAya. nogauNanAma guNonI apekSA vagara niSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che ? kunta-zastravizeSathI rahita hovA chatAM pakSIne sakunta' kahevuM, mugarahita hovA chatAM peTIne 'samuga" kahetuM, mudrA-vIMTIthI rahita hovA chatAM sAgarane samudra' kahevuM, pracura lALathI rahita hovA chatAM piyAra-dhAnya rahita ghAsane "palAla kahevuM, kulikA bhitti)thI rahita hovA chatAM pakSiNIne "sakalikA' kahevuM, palamAMsano AhAra na karavA chatAM vRkSa vizeSane palAza' kahevuM, mAtAne khabhApara vahana na karavA chatAM "mAtRvAhaka evuM nAma rAkhavuM, bIja na vAvavA chatAM bIjavApaka evuM nAma rAkhavuM, IndranI gAyanuM pAlana na karavA chatAM kITa vizeSane indra-gopa" kahevuM. A badhA nAma aguNaniSpanna hovAthI nogANanAma kahevAya che. A pramANenuM nagauNanAmanuM svarUpa che. AdAnapadathI niSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? AdAnapadanAma koIpaNa adhyayananA AraMbhamAM je pada hoya te padathI te adhyayana nAma rAkhavAmAM Ave che. jemake AcArAMgasUtranA pAMcamA adhyayanamAM uccArita 'AvatI keyAvaMtI' padathI zarU thanAra adhyananuM nAma paNa "AvatI" rAkhyuM che. uttarAdhya vanasUtranA trIjA adhyananA prAraMbhamAM Avela cAri paramaMgANi dullahANI hajANo' A padadvayathI te adhyananuM nAma "cAuragijja rAkhyuM che. uttarAdhyayananA caturtha adhyayananA prAraMbhamAM "asaMkhya jIviya mA pamAyae' kahyuM che tenAthI asaMkhaye' te nAma rAkhyuM che. sUtrakRtAMgasUtranAM 13mAM adhyayananAM prAraMbhamAM "jaha sud taha alyo' kahyuM che to tyAMnA be padonA AdhAre jahataha' te nAma adhyayananuM che. sUtrakRtAMgasUtranA dvitIya zrutaskaMdhanA chaThThA adhyayananA prAraMbhamAM purAkaMDa addaima suNeha gAthA Avela che tenAthI te adhyayananA prAraMbhamAM "mAhaNa kulasaMbhUo AsI vipro mahAso jAyAI jaNajaNampi jayaghoso tti nAmao" evI gAthA che. tenA "jaNa' padanA AdhAre A adhyayananuM nAma jaNaNIya' che. uttarAdhyayanasUtranA 14mA adhyananI prathama gAthA nA usudhAra' padathI A adhyananuM nAma "usuyArijja' rAkhyuM che. uttarAdhyayanasUtranA 7 mA adhyananA prAraMbhamAM Avela gAthAnAM "elaya' padanA AdhAre adhyayananuM nAma elaijja rAkhyuM che. sUtrakRtAMgasUtranA aSTama adhyananA prAraMbhamAM Avela gAthAnA vIriya" padanA AdhAre adhyananuM nAma variya" rAkhyuM che. sUtrakRtAMgasUtranA navamA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 942 anugadArAI -(ra35) adhyananamAM prAraMbhanI gAthAnA "dhamma padanA AdhAre adhyananuM nAma dhammajhayaNuM rAkhyuM che. sUtrakRtAMgasUtranI 11 mAM adhyayananI prastAvanI gAthAnA "maga' zabdathI adhyayananuM nAma "magna rAkhavAmAM AvyuM che. temaja teja sUtranA 12 mA adhyananI. prAraMbhanI gAthAmAM "samosaraNANimANi' padanA AdhAre adhyayananuM nAma samosaraNajhaNe" rAkhavAmAM Avela che. Aja sUtranA 15 mA adhyananI prAraMbhanI. gAthAnA "jamAIya' padanA AdhAre adhyayananuM nAma paNa teja rAkhyuM che. A sarvanAmo AdAnapaddhaniSpanna nAma kahevAya.. pratipakSapadaniSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? vivakSita vastunA viparIta dharmane pratipakSa kahe che. te A pramANe che. jemake comera kAMTA vagerenI vADa hoya te grAma, ratna suvarNa vagere jyAMthI nikaLatA hoya te sthAna Akara aDhAra prakAranA karathI mukta hoya te nagara', jenI comera mATIno koTa hoya te "kheTa, je nagara kutsita hoya te karbaTa, jenI AsapAsa aDhI gAusudhI koI gAma na hoya te maDaMba', jemAM javA mATe jaLamArga ane sthaLamArga banne hoya te droNamukha' jyAM badhI vastuo maLI zakatI hoya te pittana', jyAM vaNikono nivAsa hoya te nigama, tApasa AdinuM sthAna "Azrama', ghaNA prakAranA lokothI vyApta sthAna te "saMvAha, athavA jyAM pathiko vizrAma le te sthAna saMvAha, sArthavAho potAne rahevA je sthAna vasAve te sanniveza." A sarva sthAno navA vasAvavAmAM Ave tyAre maMgaLa nimitta "azivA' nA sthAne zivA" evo maMgaLArthaka zabda uccArita karavAmAM Ave che. kAraNavazAtu agnipadanA sthAne "zItala' zabda bolAya che. vizvanA sthAne "madhura zabdano prayoga karAya che. kalAlanA gharamAM "Apta zabdanA sthAne "svAdu zabdano vyavahAra karAya che, te sarva pratipakSapadaniSpanna nAmache. have sUtrakAra sAmAnyapaNe kathana karatAM kahe che- je raktavarNa hoya teja ala katakArakatavarNa kahevAya che. temaja je lAbupAtra vizeSa teja "alAbu' kahevAya che, je suMbhaka-zubhavarNakAra hoya teja "kusuMbhaka' kahevAya che. je ghaNuM ane asabaMddha bole te abhASaka' kahevAya che. A sarva nAmo pratipakSapadaniSpanna jANavA joIe. - pradhAnapadaniSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che? jenI pracuratA hoya te pradhAna kahevAya. te A pramANe che, jemake azokavana-vanamAM ghaNA prakAranA vRkSo hovA chatAM azokavRkSa vadhu hovAthI te vanane "azokavana evuM nAma ApavuM, teja pramANe saptaparNavana, campakavana, Amravana, nAgavana, punAgavana, Ivana, drAkSavana, zAlivana te pradhAnapadaniSpana nAmo che. anAdi siddhAMta niSpannanAmanuM svarUpa kevuM che? zabdavAcaka che, artha vAcya che. A pramANe vAcyavAcakanuM je jJAna te aMta' kahevAya che. A aMta anAdi kAlathI siddha che. A anAdi siddhAntathI je nAmaniSpanna thAya te anAdi siddhAMtaniSpanna nAma. tenuM svarUpa A pramANe che- dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya. pudgalAstikAya, addhAsamayaA sarva potAnA. svarUpano parityAga kadi paNa karaze nahi. A pramANe anAdi siddhAMtaniSpanna nAmanuM svarUpa pUrNa thayuM. nAmaniSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che? je nAma nAmathI niSpanna hoya che tenuM svarUpa A pramANe che, jemakepitA ke pitAmaha athavA pitAnA pitAmahanuM je nAma te nAmathI putrAdinuM nAma hoya che. kAraNa ke pitA ke pitAmaha Adi svayaM eka prakAranuM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-235 343 nAma che. vyavahAra mATe tenuM yajJadatta-devadatta vagere nAma rakhAya che. te nAma nAmathI niSpanna nAma che. [236-237] avayavaniSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? avayava ane avayavIne ekarUpa mAnI je nAma astitvamAM Ave te avayavaniSpannanAma. tenuM svarUpa jemakezRMgI-zRMgarUpa avayavanA saMbaMdhathI zRMgI kahevuM, zikhAnA saMbaMdhathI zikhI, te pramANe viSANI, draSTI vagere nAma jANavA. A uparAMta parikarabaMdhana-viziSTa racanA yukta vastrathI bhaTa' ke "thoddho' kahevo, strI jevA vastra paridhAna karanArane "mahilA' kahevuM, eka kaNa pAkI javAthI droNaparimita ane pAkI gayuM, ane guNasaMpanna eka gAthAnA parIkSaNathI "kavi' AvA zabdanAma pracalita thaI jAya che. A sarva avayavanI pradhAnatAthI niSpanna hovAthI avayavaniSpanna nAma kahevAya che. [238] saMyoganiSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? saMyoganI pradhAnatAthI nippana nAma te saMyoganiSpananAma. saMyoga cAra prakArano dravyasaMyoga kSetrasaMyoga kAlasaMyoga ane bhAvasaMyoga. dravyasaMyogathI niSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? dravyasaMyoganA traNa prakArekharUpyA sacittadravyasaMyoga acittadravyasaMyoga ane mizradravyayoga. sacittadravyasaMyogathI niSpanna jemake- gAyanA saMyogathI gomAnuM. bheMsonA saMyogathI mahiSImAnuM. gheTAnA saMyogathI gheTAvAnuM, UMTonA saMyogathI uSTa pAla, A sarvanAma sacittadravya saMyogathI niSpananAma che, vagere nAmo niSpanna thAya che. acittadravyasaMyoganiSpananAma A pramANe che- chatranA saMyogathI chatrI, temAM chatra acidravya che. teja pramANe deDanA saMyogathI daMDI, paTanA saMyogathI paTI, ghaTanA saMyogathI ghaTI, kaTanA saMyogathI kaTI vagere. te sarva acittadravyasaMyoganiSpanna nAma che. mizradravya saMyoganiSpanna nAma haLanA saMyogathI hALika, zakaTanA saMyogathI zAkaTika, rathanA saMyogathI rathika, nAvanA saMyogathI nAvika, A sarva ubhayadravyasaMyoga rUpa che. A mizradravya saMyoganiSpanna nAma che. kSetrasaMyoganiSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? kSetranA AdhAre niSpannanAma A pramANe che, A bhAratIya che, A airAvatakSetrIya che, A haimavatakSetrIya che, A eraNyavatakSetrIya che, A harivarSakSetrIya che, A ramUkavarSIya che, A devakarakSetrIya che, A uttarakurukSetrIya che, A pUrvavidehano che A aparavidehano che athavA to A magadhano che, A mAlavaka che, A saurASTraka che, A mahArASTrIyana che, A koMkaNaka che. A sarva nAmo kSetrasaMyogathI nikhananAma che. kALasaMyogathI niSpananAmanuM svarUpa kevuM che? kALanA saMyoge-AdhAre utpanna thatAM nAma A pramANe che. A suSamasuSama kALamAM utpanna thavAthI "suSama suSamaja che,A suSama duSama-suMdaratA ghaNI ane viSamatA thoDI evA kALamAM utpanna thavAthI "suSamaduSamaja, che, A duSamasuSamaviSamatA ghaNI suMdaratA thoDI evA kALamAM utpanna thavAthI duSamasuSamaja che, A duSama- taddana viSamatA hoya tevA kALamAM utpanna thavAthI duSamaja che, A duSamaduSamAghaNA trAsadAyaka kALamAM utpanna thavAthI duSamaduSamaja che. ema nAma ApavuM athavA A prAvRSika (varSanA prAraMbhakALamAM utpanna thayelo che, vaSarAtrika che, A zAradaka che, A haimantaka che, A vAsantaka che, A prISmaka che. A sarva nAmo kALasaMyogathI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuogadArAI -(79) nippana nAma che. bhAvasaMyoganiSpananAmanuM svarUpa kevuM che ? bhAvasaMyoganA be prakAro che. prazastabhAvasaMyoga ane aprazastabhAvasaMyoga. prazastabhAvasaMyogathI niSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che ? jJAna, darzana, cAritra A prazastabhAvo che. A bhAvonA saMyogathI jemake- jJAnathI "jJAnI, darzanathI "darzanI' cAritrathI cAritrI A nAma prazastabhAvasaMyoganiSpanna nAma che. aprazastabhAvasaMyoganiSpana nAmanuM svarUpa kevuM che? krodha, mAna, mAyA, lobha e aprazasta bhAvo che. A bhAvonA saMyogathI jema krodhathI. 'krodhI', mAnathI "mAnI, mAyAthI "mAvI ane lobhathI "lobhI' nAma hovuM. A. sarvanAmo aprazastabhAvaniSpanna nAma kahevAya che. pramANathI niSpana nAmanuM svarUpa kevuM che? jenA vaDe vAno nirNaya karavAmAM Ave che te pramANa. tenAthI niSpananAmanA cAra prakAro che. te A pramANe nAma pramANathI niSpananAma, sthApanApramANathI nikhananA dravyapramANathI niSpannanAma ane bhAvapramANathI niSpannanAma. nAma pramANanuM svarUpa kevuM che ? koIpaNa jIvanuM athavA ajIvanuM, jIvonuM ke ajIvonuM, jIvAjIvanuM athavA jIvoajIvonuM, "pramANa' evuM nAma- saMjJA rAkhavAmAM Ave che te nAmapramANa. tenAthI niSpananAma "nAma pramANaniSpa nanAma' kahevAya. [23] sthApanA pramANathI niSpannanAmanuM svarUpa kevuM che? sthApanA pramANanA. kAraNathI je sAta nAma niSpanna thAya che te A pramANe- nakSatranAma devanAma kuLanAma pAkhaMDanAma gaNanAma jIvitahetunAma AbhiprAyikanAma. (240-24 nakSatranAma-nakSatranA AdhAre je nAma rAkhavAmAM Ave che. tenuM svarUpa kevuM che ? "kRtikA' nAmanA nakSatramAM janmelAonA nAma kRttika kRttikAdA, kRttikAdhama kRttikAzamAM kRttikAdeva, kRttikAdAsa, kRttikAsana, kRttikArakSita, evA nAma rAkhavA, rohiNI nakSatramAM janmelAonA nAma- rohiNeya, rohiNIdatta, rohiNadharma rauhiNIzama, rohiNIdevarohiNIdAsa. rohiNIsena rohiNIrakSita. vagere nAma rAkhavAmAM Ave che. A pramANe bIjA nakSatroparathI paNa nAmo rAkhavAmAM Ave che te A pramANe ja jANavA joIe. nakSatronA nAma traNa saMgrahaNI gAthAo vahe A pramANe batAvavAmAM AvyA che- kRttikA rohiNI, mRgazira, Adra punarvasu puSya AzleSA, maghA pUrvAphAlganI uttarAphAlganI hasta citrA svAti vizAkhA, anurAdhA jyeSThA mUlA pUrvaSADhA uttarASADhA abhijita zravaNa dhaniSThA zatabhiSA uttarAbhAdrapada pUrvAbhAdrapada revatI azvinI bharaNI. A nakSatranI paripATI che. A 28 nakSatra agni vagere 28 devatAothI adhiSThita che. AthI ghaNIvAra koI nakSatramAM janmela vyaktinuM nAma te nakSatranA adhiSThAyaka devanA nAma parathI rAkhavAmAM Ave che. [24-24] A devatAonA AdhAre je nAma sthApita karavAmAM Ave che te kevA hoyache? agnidevatAnA adhiSThita nakSatramAM janmelAonA nAma-Anika, agnidatta, agnizama, agnidharma, agnideva, agnidAsa, agnisena, agni rakSita, Aja pramANe bIjA sarva devatAonA AdhAre paNa nAma pADavAmAM Ave che. devatAonA nAma be saMgrahaNI gAthA vaDe jaNAvyA che. agni prajApati soma rudra aditi bRhaspati sarva Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra- 247 345 pitA bhaga ama savitA tvaSTA vAyu drAgni mitra 8 niRti aMbha vizva brahmA viSNu vasuvarUNa aja vivarti pUSA azva yama A 28devatAonA nAma che. [247] kuLanAma zuM che? je vyakti je kuLamAM utpanna thAya te kuLanA nAma parathI tenuM nAma rAkhavAmAM Ave te kuLasthApanApramANaniSpannanAma kahevAya che. ugnakulamAM utpanna thavAthI "ugra' nAma rAkhavuM, bhogakulamAM utpanna thavAthI "bhoga" te pramANerAjakanyakula, kSatriyakula, aikvAkukula, jJAnakula, kauravyakula, vagere kulanA AdhAre nAma sthApita karavAmAM Ave che. te A pramANe kulanAmo che. pAkhaMDanAma zuM che? jene je pAkhaMDa (vrata)ne Azraya lIdho hoya te parathI tenuM nAma rAkhavAmAM che. te pAkhaMDanAma che. te A. pramANe- nigraMtha, zAkya, tApasa, airika, Avaka, A pAMca prakAranA vratane AdhAre zramaNa' evuM nAma sthApita thAya che. bhasmathI lipta jenuM zarIra hoya tenA zava pADuMrAMga' kahevAya che. buddhadarzanane mAnanArA bhikSu' kahevAya che. citAbhasmane zarIra para lagADanAra kApAlika' kahevAya che. vanamAM rahI tapa karanAra tApasa' ane gharano tyAga karI janAra parivrAjaka' kahevAya che. tenA AdhAre je nAma rAkhavAmAM Ave che te pAkhaMDasthApanAniSpannanAma kahevAya che. gaNanAma zuM che ? AyudhajIviono samUha gaNa kahevAya che. tenA parathI koInuM nAma rAkhavAmAM ve to te gaNanAma kahevAya che. jemakemalla. malladatta, malladharma, mallazama, malladeva, malladAsa, mallusena, mallarakSita vagere nAma gaNasthApanAniSpananAma che. jIvitanAma zuM che ? je strInA saMtAna janma pAmatAja maraNa pAmatA hoya tevI strInA bALakone dIrghakALa sudhI jIvita rAkhavA je nAma rAkhavAmAM Ave che tene jIvitanAma kahe che. jemake- kacaro ukaraDo utika kacavara sapaDiyo Adi. A pramANe jIvitanAma jANavA. AbhiprAyika nAma zuM che ? guNanI apekSA rAkhyA vinA lokaDhianusAra ane potAnA abhiprAya pramANe je nAma rAkhavAmAM te tene AbhiprAyikanAma kahevAmAM Ave che. aMbaka, nibaka, bakulaka, palAzaka, snehaka, pIluka, karAraka, vagere AbhiprAyika nAma jANavA. A pramANe sthApanA pramANanuM kathana pUrNa thayuM, he bhadata 4 dravyapramANa keTalA prakAre che ? dravyapramANanA cha prakAra prarUpyA che, dhamastikAya, yAvatu addhAsamaya A rIte dravya pramANa jANavuM. bhAvapramANa eTale zuM? bhAvapramANa sAmAsika, taddhitaja, dhAtuja ane nikitana rUpa cAra prakAre che. [248] bhadata ! sAmAsika bhAvapramANa eTale zuM ? be ke tethI vadhAre padonI vibhaktino lopa karI bhegA karavAmAM Avela padane samAsa kahe che. te samAsa sAta hoya che. te A pramANe- dvandra badvIti karmadhAraya dvigu tapuruSa avyayabhAva ekazeSa. [24] bhadaMta ! dvandrasamAsa eTale zuM? je samAsanA badhA pado pradhAna hoya ane vigraha karatAM padono saMbaMdha "dha" ke "ane' thI thAya tene dvandrasamAsa kahe che.bahuvrIhi samAsa zuM che? samAsamAM Avela pado jyAre potAthI bhinna koI anya padArthano bodha karAve eTale je samAsa anya padArtha pradhAna hoya tyAre te bahuvrIhi samAsa kahevAya che. jema A parvata upara kuTaja, kadabavRkSo puSpita che tethI A parvata "phullakuTajakaMba" che. ahIM phullakuTajakadaMba bahuvIhisamAsa che. bhadaMta ! karmadhAraya samAsa zuM che ? jemAM upamAna-upameya, vizeSaNavizeSyano samAsa thAya te karmadhAraya samAsa kahevAya che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 anuonadArAI -(249) dvigusamAsa eTale zuM ? je samAsamAM prathamapada saMkhyAvAcaka hoya ane samAhArasamUhano bodha thato hoya tene dvigusamAsa kahevAmAM Ave che. jemake-traNa kaTuka vastuono samUha te trikaTuka', traNa madhurono samUha te trimadhura, traNa guNono samUha te triguNa', traNa purI-nagarono samUha te tripura', traNa svarono samUha te trisvare traNa puSkarI kamaLono samUha te 'tripuSkara' traNa biMduono samUha tribiMduka, traNa-patharastAno samUha tripatha, pAMca nadIono samUha paMcanI sAta hAthIono samUha "sapta gajamu" nava turaMgono samUha "navaturaMga dasagAmano samUha "dasagrAma, dasa purono samUha dasaMpure A dvigu samAsa che. tatparuSasamAsa zuM che ? je samAsamAM aMtimapada pradhAna hoya ane prathamapada prathama varjita vibhaktimAM hoya ane bIjuM pada prathamAnta hoya tene tapuruSa samAsa kahe che. jemake tIrthamAM kAka te tIthakAka', vanamAM hAthI te "vanahAthI' vanamAM varAha te vanavarAha, vanamAM mahiSa te vanamahiSa' vanamAM mayUra te "vanamayUra', A tatparaSa samAsa che. avyayIbhAvasamAsa kone kahe che ? jemAM pUrvapada avyaya ane uttarapada nAma hoya, jenA aMtamAM sadA napuMsakaliMga ane prathama ekavacana rahe che te avyayIbhAvasamAsa kahevAya che. jemake-gAmanIsamIpa te anugAma, teja pramANe "anunadikayuM anusparzam "anucaritam' Adi A avyayIbhAvasamAsa che. ekazeSasamAsa kone kahe che? samAna rUpavALA be athavA vadhAre padonA samAsathI eka bAkI rahe ane bIjA padano lopa thaI jAya che tene ekazeSa samAsa kahe che. te A pramANe- jema eka puruSa tema ghaNA puruSa, jema ghaNA puruSa tema eka puruSa jema eka suvarNamudrA che tema ghaNI suvarNamudrA che, jema ghaNI suvarNamudrA che tema eka suvarNamudrA che, jema eka zAlI tema ghaNA zAlI che, jema ghaNA zAlI tema eka zAlI che. A pramANe sAmAsika bhAvapramANa jANavuM joIe. ripa0] he bhadata tadvitathI je nAma niSpanna che te kevA hoya che? karma zilpa zloka saMyoga samIpa saMyutha aizvaryA apatya A ATha prakAre taddhitaniSpana nAma hoya che. [2pa1] karmanAmanuM svarUpa kevuM che ? tArUMbhArikatRNa vecanAra, pAtrabhArikapAtra vecanArasa doSyika-vastra vecanAra, sautrika-sutara vecanAra, kApasika-kapAsa vecanAra bhAMDavaicArika-vAsaNa vecanAra, kaulAlika-mATInA pAtra vecanAra. A sarva karmanAmo che. zilpanAmanuM svarUpa kevuM che? tuna jenuM zilpa che te taunika-darjI che. taMtuonuM vAyasUtara phelAvavuM e jenuM zilpa che te takhtavAyika-vaNakara, paTTa taiyAra karavuM e jenuM zilA che te pAdkArika-vaNakara, piSTapIMThI vagerethI zarIranA malane dUra karavo e jenuM zilpa che te audavRttikahajAma, A pramANe vArUNika, mIMjakArika, kASThAkArika, chatrakArika, bAhyakArika, pautakArika, citrakArika, datakArika, lepyakArika, zaikArika, kauTrimakArika vagere jANavA. A pramANe zilpanAma che. he bhadata ! zlokanAma zuM che ? tapazcaryAdi zrama jenI pAse che te 'zramaNa' ane prazasta brahma che te brAhmaNa' ahIM sarva varSonA atithi mAnavAmAM Ave che. te zlokanAma che. he bhadata ! saMyoganAma eTale zuM? rAjAno zvasura-rAjakIya zvasura, rAjakIya jamAtA- rAjakIyazALo rAjakIyabanevI. vagere saMyoganAma che. samIpanAma eTale zuM? girinI pAsenuM nagara maira, girinagara; Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 251 347 vidizAnI pAsenuM nagara vaidiza, vennAnI pAsenuM nagara vainnavennAtaTa; tagarApAsenuM nagara tAgara, tAgarAtaTa, A samIpanAma kahevAya che. he bhadata ! saMyUthanAma zuM che? taraMgavatI nAmaka kathAgraMthanI racanA karanAra 'taraMgavatIkAra', malayavatInAmaka graMthanI racanA karanAra "malayavatIkAra kahevAya. A pramANe AtmAnuSaSTi, biMduka vagere graMtho vize paNa jANI levuM. aizvaryanAma zuM che? rAjaka, Izvaraka, mADabika, kauTuMbika, Ibhya, zreSThi, sArthavAhaka senApatika. A pramANe aizvaryanAma che. apatyanAma eTale zuM ? atmAtA-mAdevIno putra mAradeveya-aSabhaahita, cakravatImAtAsumaMgalAno putra saumaMgaleya-bharata cakravartI baladevamAtA-rohINIno putra pauhiNeya baladeva. vAsudevamAtA-devakIno putra devakeya-kRSNAvAsudeva, rAjamAtA-celaNAno putra celaneya-kuNIkarAjA, munimAtA-dhAraNIno putra dhAriNeya-meghakumAramuni, vAcakamAtA rUDhasomano putra raudrasomeya-vAcaka AryarakSita A apatyanAma che. A sarva taddhita pratyayathI. niSpananAmanuM svarUpa che. dhAtuja nAmanuM svarUpa kevuM che ? "bhU' dhAtu sattA arthamAM, paraaipadI dhAtu che. te athavA tenAthI bhava' evuM nAmaniSpanna thAya che. te pramANe edha' dhAtu vRddhi, spardhadhAtu saMgharSa, gAdhUdhAtu pratiSThA, lipsA ke saMcaya ane bAdhRdhAtu vilokana arthamAM hoya che. tenAthI nikhananAma dhAtunAma kahevAya che. nirUkija nAma eTale zuM? pRthvI para je zayana kare te mahiSa je bhramaNa karatAM zabda kare te bhramara, je vAraMvAra UMca-nIce jAya che te mUsala, kapi jema vRkSanI zAkhApara ceSTA kare te kavitva, pagone zleSa karanAra cikakhala, kicaDa] jenA kaNa urdhva hoya te ullu mekhasya mAlA te mekhalA, A nirUktitaddhitanuM kathana thayuM. A pramANe. pramANanAma ane dasanAmanA svarUpanuM varNana pUrNa thayuM. [252] upakramanA trIjA bheda pramANanuM svarUpa kevuM che? pramANanA cAra prakAra che. jemake-(1) dravyapramANa (2) kSetrapramANa (3) kAlapramANa ane (4) bhAvapramANa, ripa3] dravyapramANanuM svarUpa kevuM che? dravyaviSayaka pramANanuM nAma dravyapramANa che. tenA be bheda che. pradezaniSpanna ane vibhAganiSpanna. pradezaniSpannatedravya pramANa zuM che ? je dravyapramANa pudgalaparamANu, be pradeza yAvatuM dasapraveza, saMkhyAtapradeza, asaMkhyAtapradeza ane anaMtapradezathI niSpanna thAya te pradezaniSpanna dravyapramANa che. he vibhAganiSpannadravyapramANa zuM che ? vividha athavA viziSTa je bhAga-bhaMganavikalpa ke prakAra che, te vibhAgathI je dravyapramANanI niSpatti thAya che te vibhAganiSpanna dravyapramANa che. tenA pAMca bheda mAna, unmAna, avamAna, gaNima ane pratimAna. mAnanuM svarUpa kevuM che? dhAnyanA mApa ane rasanA mApane mAna kahe che. dhAnyamAnanuM svarUpa kevuM che? dhAnyAdi nakkadravya jeno viSaya che te dhAnyamAna. adhomukha hAthamAM jeTaluM dhAnya samAviSTa thAya te amRti, be asUtinI prasRti-khobA pramANa dhAnya jemAM samAviSTa thAya te, be prakRtionI setikAmagadhanuM mApa vizeSa, cAra saitikAnuM kuDava, cAra kuDava barAbara prasthA, cAra prasthA. barAbara ADhaka, cAra ADhaka barAbara droNa, sATha AThekano jaghanya kuMbha, 90 ADhakano madhyamakuMbha ane 100 ADhakano utkRSTa kuMbha hoya che. 800 ADhaka barAbara vAha hoya. asUtithI vAha payatanA mApa magadhadezamAM prasiddha che. dhAnyamAnathI karyuM prayojana siddha thAya che? muktolI (evI koThI je upara-nIce sAMkaDIne Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 anugadArA-(252) madhyamAM thoDI pahoLI hoya), mukha (jemAM anAja bharI loko vecavA jAya), Idura (sUtara ke sUtaLInI banAvela guNa), aliMda (dhAnya mUkavAno AdhAra vizeSa), apacAri (moTI koThI jevuM pAtra vizeSa-khaMDA). A pAtra vizeSomAM bharavAmAM Avela anAjanA pramANanuM parijJAna dhAnyamAna pramANathI thAya che. pravAhI padArtha ja jeno viSaya che evuM pamAna pramANa setikAdirUpa dhAnya pramANathI catubhaga vRddhirUpa AtyaMtarazikhAthI yukta hoya che. 2papalanuM eka mAnI nAmaka rasapramANa hoya che. mAnInA 64 mAM bhAga pramANa eTale 4 pala pramANa catuSaSTikA', mAnIno 3ra mo bhAga eTale 8 palapramANa dvAtrizikA', mAnIno 16 mI bhAga eTale 16 pala pramANa SoDazikA', mAnIno AThamo bhAga eTale 32 pala pramANa 'abhAgiyA, mAnInA catubhagapramANa eTale 64 palapramANa "catubhagika, mAnInA adhabhAga pramANa eTale 128 palapramANa adhaNAnika nAmaka rasapramANa hoya che. Aja mA pramANane spaSTa karatAM be catuSpaSTikAnI 1 dvArkiMzika, be dvAtrizikAnI SoDazikA, be SoDazikAnI eka aSTabhAMgika, be aSTabhAgikAnI eka catubhagikA, be catubhagikAnI eka addhamAnI ane be ardhamAnInI eka nAnI thAya che. A rasamAnapramANathI kayA prayojananI siddhi thAya che? vAraka-nAno degaDo, ghaTaka sAmAnya kaLaza, karaka-ghaTa vizeSa kalazikAnAno kaLaza, garI-gAgara, druti-mazaka, karoDikA-evuM vAsaNa jenuM mukha pahoLuM hoya che ane kuMDI vagere pAtromAM rAkhela rasanA pramANanuM parijJAna thAya che. A rIte mAnapramANanuM svarUpa jANavuM. unmAnapramANanuM svarUpa kevuM che? trAjavAmAM mUkIne je vastu toLavAmAM ve che tene unmAna pramANa kahe che. te A pramANe-ardhakarSa (palano AThamo bhAga-A sau karatAM laghupramANa che), karma addhapala pala, ardhatulA, tulA, addhabhAra, bhAra, A pramANonI niSpatti A rIte thAya che. be addhaka barAbara eka karyuM, be karmono eka addhapala, be addhapalono eka pala. pa00 palanI eka tulA, 10 tulAno eka addhabhAra, 20 tulAno eka bhAra thAya che. A unmAna pramANathI kayA prayojananI siddhi thAya che? A unmAna pramANathI tejapatra vagere patraka, agara, tagara, gaMdha vyavizeSa, coka, kukama, khAMDa, goLa, misarI vagere dravyanA pramANanuM parijJAna thAya che. A rIte unmAnapramANanuM svarUpa che [2pa3-2paka anumAna pramANa zuM che? je mApavAmAM Ave athavA jenAvaDe mapAya te avamAna che. te A pramANe hAthathI, daDathI, dhanuSathI, yugathI, nAlikAthI, akSathI, athavA sAMbelAthI, mApavAmAM Ave che. cArahAtha pramANa dhanuSa, yuga, nAlikA, akSa ane muzala hoya che. 10 nAlikA eTale 40 hAthanI eka rajaju hoya che. dhanuSa Adi badhA samAna mApavALA che chatAM dhanuSa Adi vaDe pRtha-pRthaka vastuo mApavAmAM Ave che. te sarvano viSaya kahe che-vAstu-gRhabhUmine hAthavaDe mApavAmAM Ave che, khetarane daMDavaDe, mArgane dhanuSyathI, kUSpAdikane nAlikAthI mApavAmAM Ave che. A sarva hastAdika avamAnasaMjJaka jANavA.A avamAnapramANathI karyuM prayojana siddha thAya che ? khAtakupAdika, cita-ITa vagerethI nirmita prAsAda pIThAdi, karavatavaDe vaherAyela kASThAdika, paTa-vastra, bhitti-bhIMta, parikSepa kaTa-kaTAI, A badhAmAM saMzrita dravyonuM avamAna Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 256 349 pramANathI parizAna thAya che. A rIte avamAna pramANanuM svarUpa jANavuM. gaNima pramANa zuM che? je gaNavAmAM Ave che athavA je vaDe gaNavAmAM Ave te gaNima.eka, dasa, so, hajAra, dazahajAra, lAkha, dazalAkha, koDa vagere. gaNimapramANathI kayA prayojananI siddhi thAya che? A gaNimapramANathI kAma karanAra nokarAdinI vRtti, bhojana, vetana saMbaMdhI Aya vyayathI saMbaMdhita dravyonA pramANanuM parijJAna thAya che, gaNimapramANanuM A svarUpa che. pratimAnapramANa zuM che ? suvaNadivya jenA vaDe mApavAmAM Ave athavA jenuM vajana karavAmAM Ave te pratimAna che. suvaNadidravya guMjAratti kAkaNI, niSpAva karmamASaka, maMDalaka, svarNa vagerethI jokhavAmAM Ave che. savA caNoThIthI eka kAkaNI ane poNA be caNoThIthI eka niSpAva thAya che. 4 kAkaNI athavA traNa niSpAvothI eka karmamASaka, 4 kAkaNIthI niSpanna evA 18 karmamAzakonuM eka maMDaLa thAya che. A rIte 48 kAkaNIo barAbara eka maMDalaka hoya che. 16 karmamASaka barAbara eka suvarNa athavA 64 kAkaNI barAbara 1 suvarNa hoya che. A pratimAnapramANathI kayA prayojananI siddhi thAya che? A pratimAnapramANathI suvarNa, rajata, maNi, mauktika, zaMkha, pravAla vagere dravyonA pramANanuM parijJAna thAya che. A rIte vibhAganiSpanna dravyapramANanA pAMce bhedonuM svarUvarNana pUrNa pradezanaSpannanA nirUpaNa thI dravyapramANanuM paNa nirUpaNa thaI gayuM. [257-2pa8] kSetrapramANa zuM che? kSetrapramANa be prakAranuM che. pradezaniSpanna ane vibhAga-niSpana. pradezaniSpana kSetrapramANanuM svarUpa kevuM che? kSetrano nirvibhAge je bhAga te pradeza kahevAya che. evA pradezathI je pramANa niSpanna thAya te pradezaniSpanna kSetrapramANa. yathA-eka pradezAvagADha, be pradezAvagADha, traNa pradezAvagADha vAvatu saMkhyAta pradezAvagADha, asaMkhyAtapradezAvagADha, je kSetrarUpa pramANa che te pradezaniSpanna kSetrapramANa che, pradezothI niSpanna thavuM teja enuM svarUpa che. vibhAganiSpanna kSetra pramANanuM svarUpa kevuM che? vibhAganabhaMgathI niSpanna thAya te vibhAganiSpana athatu aMgula, vaita, ra7i (hAtha), kukSi, dhanuSa, gAu, yojana, zreNi, pratara, loka, alokarUpa vibhAgavaDe je kSetra jANavAmAM Ave te vibhAganiSpanna kSetrapramANa che. [2pa9- 2 aMgula eTale zuM? aMgula traNa prakAranA AtmAMgula, utsadhAMgula, ane prANAMgula.AtmAgula zuM che ? je kALamAM je purUSo hoya temanA aMgulane AtmAgula kahe che. 12 AtmAgulanuM eka mukha, navamukha pramANavALo eTale 108 AtmAMgalanI UMcAIvALo puruSa pramANayukta kahevAya che. koNika puruSa mAnayukta hoya che athatu droNI-jaLathI paripUrNa moTI jaLakuMDImAM puruSa praveza tenA pravezavAthI. droNa jala bahAra nIkaLI jAya to te puruSa mAnayukta mAnavAmAM Ave che. addhabhAra pramANa tulita puruSa unmAnayukta hoya che. cakravartI Adi uttamapuruSo unmAna pramANa yukta, zaMkha, svastika vagere lakSaNo, maSA, tilaka, talAdi vyaMjano ane audayadi guNothI saMpanna hoya ane ugrakula Adi uttamakulomAM janma prApta kare che. uttamapuruSa potAnA aMgulathI 108 aMgula, adhama puruSa 96 aMgula ane madhyamapuruSa 104 aMgula UMcA hoya che. A hIna tathA madhyama puruSonI vANI janopAdeya ane dhIra, gaMbhIra nathI hotI, te mAnasika sthitithI hIna hoya che ane zubhapudgalonA upacayathI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 anugadArAI - (23) utpanna thanAra zArIrikazaktithI rahita hoya che. te azubha karmodayanA prabhAvathI uttamapurUSonA dAsatvane prApta thAya che. pUrvokta cha aMgulano eka pAdara hoya che, be pAdanI eka vitasi' hoya che. be vitatinI eka ratni be rAtrinI eka kukSi hoya che. daDa, dhanuSya, yuga, nAlikA, akSa ane musala be kukSi pramANa hoya che. be hajAra dhanuSano eka gabhUta (koSa) ane cAra gabUta barAbara eka yojana hoya che. AtmAMgalapramANathI kayA prayojananI siddhi thAya che? je kALamAM je manuSya janme che te samaya pramANenA temanA aMgulathI avaTakuo, taDAga-hada-jaLAzaya, vApIcArakhUNAvALI vAva jemAM utaravA pagathIyAo hoya che, puSkariNI-dharthika- gujAlikA-vakrAkAra vAva, sara-potAnI meLe taiyAra thayela jaLAzaya, sarapaMkti zreNi rUpamAM vyavasthita jaLAzaya, sarasarapaMkti-sarapaMktiomAM nAlikAvaDe ekathI bIjA ne trIjA jaLAzayamAM pANI vahetuM hoya te, bilapaMkti-je kUvAonA mukha daranI jema saMkIrNa hoya te udyAna-kAnana-vana vanakhaMDa-devakula sabhA. prapa (paraba) sUpa, khatikAupara-nIce sarakhI khodelI hoya, parikhA-nIce sAMkaDI ane upara pahoLI hoya te, prAkAra-koTa, aTTalaka-prAkAra uparano Azraya vizeSa cA rekA-ghara ane prAkAranI vacceno ATha hAthano mArga dvAra, gopura-mukhyadvAra, prAsAda-mahela, gRha, ApaNa-hATa, zRMgATakatrikaNamArga, catuSkacAra rastA ekatrita thatAM hoya, catvarajyAM cAra athavA che mArga ekatrita thatAM hoya, caturmukha-cAre bAjU bAraNAvALA devAlaya Adi, mahApatharAjamArga, patha-sAmAnya mArga, gADuM, yAna-2tha, yugya-vizeSa prakAranI pAlakhI, gilli, thilli-vizeSa prakAranI savArI, zibikA-sAmAnya pAlakhI, candamAnikA-purUSa pramANa lAMbuyAna lauhI-lokhaMDanI nAnI kaDAi, lohakaTAha madhyama pramANavALI kaDAI, kaTillaka-ghaNImoTI kaDAI, bhAMDa-mATInA pAtro, amatra-kAMsAnA pAtro, upakaraNa-A sarvanuM mApa karavAmAM Ave che. te AtmAgula saMkSepathI traNa prakAramAM vibhakta thAya che. sUgula pratarAMgala ane dhanAMgula, eka aMgula lAMbI ane eka pradeza pramANe pahoLI , AkAzapradezonI zreNInuM nAma sUgula che. A sUTyagula parimita sthAnamAM asaMkhyAta pradeza hoya che. te sUcI AkAre goThavAyela hoya che. sUcIne sUcIthI guNatAM pratarAMgula bane che. asatu kalpanAthI sUcanA traNa pradeza mAnavAmAM Ave to 3ne 3 thI. guNatAM guNanaphalarUpa 9 pradeza pratarAgagularUpa jANavA. tenI sthApanA sUcI sAthe pratarane guNatAM dhanAMgula thAya che. kalpanA pramANe 3 ane 9 nA guNanaphaLarUpa ra7 pradeza dhanAMgula thAya che. sUTyagula, pratarAMgula ane dhanAMgula, A traNamAM koNa konAthI alpa, barAbara athavA vizeSAdhika che ? A sarvemAM sUTyagula sauthI alpa che. tenAthI asaMkhyAtaguNa pratarAMgula che. tenAthI asaMkhyAtaguNa dhanagula che. A pramANe AtmAMgulanuM svarUpa jANavuM. [264-265] utkaMdha eTale UMcAIthI je aMgula manAya te utsadhAMgula te A pramANe-paramANu, trasareNu, rathareNu, bAlAjha, likSA, yUkA, yava te badhAne kramathI AThaATha gaNA jANavA joie. paramANu zuM che ? paramANu be prakAranA kahyA che. sUkSmaparamANu ane vyavahArika paramANuM, AmAM sUkSmaparamANu prakRtamAM anupayogI hovAthI adhyAya che. vyAvahArika paramANuM che te anaMtAnaMta sUkSma paramANuonA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 265 351 samudAya-samitinA samAgamathI utpanna thAya che. te vyAvahArika pudgala paramANu talavAra ke charAdhAra ne avagAhita karI zake che? hA, ema thaI zake che. zuM te tenAthI chedAI-bhedAI zake che ? A artha samartha nathI. kAraNa ke vyAvahArikapudgalaparamANu yadyapi skaMdharUpa che chatAM sUkSma-pariNata hovAthI chedato-bhedAto nathI. te vyAvahArika paramANu zuM agninA madhyabhAgamAM thaIne pasAra thaI jAya che? , pasAra thaI jAya che. temAM te baLI jAya che? A artha samartha nathI kemake anirUpa zastranI tenApara asara thatI nathI, te vyAvahArika paramANu zuM puSkarasaMvartaka nAmaka meghanI madhyamamAMthI pasAra thaI zake che? hA, te pasAra thaI jAya che. tenA pANImAM te bhIno thAya che? A artha samartha nathI. kemake pANIrUpa zastranI tenA para asara thatI nathI. zuM te vyAvahArika paramANu gaMgA mahAnadInA pratisotamAM zIghatAthI gati kare che ? hA, te pratikUla pravAhamAM zIdhra gati karI zake che. zuM te temAM pratismalanA pAme che? A artha samartha nathI kAraNa ke tenA para pratispralanA rUpa zastranI asara thatI nathI. zuM te vyAvahArikaparamANu udakAvarta-jaLabhramamAM athavA jaLabiMdumAM avagAhita thaI zake che? hA, te thaI zake che. to zuM te temAM pUtibhAvane prApta thAya che athavA jaLarUpa pariNamita thaI jAya che? A artha samathI nathI. kAraNake A zastranI tenA para asara thatI nathI. 26] kevaLajJAnIoe kahyuM che ke paramANunuM sutIkSNa zastravaDe chedana-bhedana karI zakAtuM nathI. A paramANuM sarva pramANonI Adi che. 27] anaMta vyAvahArikaparamANuonA ekameka thaI maLavAthI uzlekSaNamlakSiNakA, tenAthI zlekSazlekSaNika, tenAthI udhvariSNu potAnI meLe ke pavanathI prerita thaI urdhva, adho, tirya dizAmAM uDatI dhULa reNa, tenAthI trasareNu-je dhULakaNo pavanathI prerita thaI Amatema uDatA rahe ane tenAthI rathareNu-gatimAna rathanA cakrathI ukhaDI je dhULa tenI pAchaLa uDe che te, utpana thAya che. ATha utu-zlaphyucchaSNikAthI eka zlaSNazlarNikA, ATha glakSaNazlakSiNa kAothI eka uriNa, ATha urdhvariNuothI eka trasaraNa, ATha trasareNuothI eka rathareNu, ATha rathareNuothI eka devakura-uttarakuranA manuSyonuM bAlA, devakuuttarakaranA mANasonA AThabAlAgrothI harivarSa-ramyaqrSanA mANasonuM eka bAlAjha, harivarSa-ramyaqrSanA mANasonA AThabAlAjhothI haimavata-raNyavatanA mAzonuM eka bAlAgna. haimavata-hairamyavatanA mANasonA AThabAlAgrothI pUrvavideha-aparavidehanA mANasonuM eka bAlAjha,pUrvavideha-aparavidehanA mANasonA ATha bAlAgrothI bharataairAvatakSetranA mANasonuM ekabAlAjha. bharataairAvatakSetranA mANasonA ATha bAlAgronI eka likSA, ATha likSAonI yUka, ATha yUkAothI thavamadhya ane ATha yavamadhyano eka aMgula thAya che. A aMgulapramANathI cha aMgulano eka pAda thAya che. bAra aMgulanI vitasti, 24 aMgulanI patni, 48 aMgulanI kukSi, daMDa, dhanuSa, yuga, nAlikA, akSa tathA musala. A dhanuSa pramANathI be hajAra dhanuSyano eka gabhUta-kosa thAya che. 4 gabhUtano yojana thAya che. A utsodhAMgulathI, kayA prayojananI siddhi thAya che ? A unsedhAMgulathI nArako, tiryaMco, manuSyo ane devonA zarIranI avagAhanA mapAya che. nAraka jIvonA zarIranI avagAhanA keTalI kahI che? nArakajIvanI avagAhanA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para anusadArAI -(267) be prakArathI prarUpI che. bhavadhAraNIyazarIra avagAhanAnArakAdi payayarU bhavamAM potapotAnA AyunI samApti sudhI rahenAra. uttaravaikriyazarIra avagAhanAsvAbhAvika rIte prApta zArIrika avagAhanA pachI koipaNa nimittathI anya zarIranI. vikavaNA dvArA thatI avagAhanA. temAM je bhavadhAraNIya avagAhanA che te jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa 500 dhanuSyapramANa che, uttara vaikriya avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga ane utkRSTa hajAra dhanuSa pramANa che. A sAmAnya kathana thayuM. have eka-eka pRthvInA nAkonI avagAhanA kahe che. ratnaprApRthvImAM nArakonI zarIra vagAhanA keTalI kahI che? tyAM bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya A be prakAre zarIra vagAhanA kahevAmAM AvI che. temAM bhavadhAraNIya zarIrAvagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa sAtadhanuSa, traNarani ane cha aMgulapramANa. che. temAM je uttaravaikriya avagAhanA te jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAbhAgapramANa ane utkRSTa 15 dhanuSa, be rani 12 aMgulapramANa che. zarkaraprabhA pRthvImAM nArakonI zarIrAvagAhanA keTalI che ? bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya-A be prakAranI avagAhanAmAMthI bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA. asaMkhyAtamAbhAga pramANa ane utkRSTa 15 dhanuSa, 2 rani ane 12 aMgula pramANa che. uttaravaikriya avagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAmAM bhAgapramANa ane utkRSTa 312 dhanuSa, 1 ratri pramANa che. vAlukAprabhApRthvImAM nArakonI zarIravagAhanA keTalI che? bhavadhAraNIya ane uttarakriya A be prakAranI avagAhanAmAMthI bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa 31 dhanuSa ane 1 ratnipramANa che. uttaravaikriya avagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAmAM bhAgapramANa ane utkRSTa dara dhanuSa, 2 ratni pramANa che. paMkaprabhApRthvImAM bhavadhAraNIya ava gAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa dara dhanuSa ane 2 ranipramANa che. uttarakriyaavagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAtabhAgapramANa ane utkRSTa 125 dhanuSapramANa che. dhUmaprabhApRthvImAM bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa 125 dhanuSapramANa che.uttara-vaikriyaavagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAmAbhAgapramANa ane utkRSTa 2pa0 dhanuSapramANa che. tamawbhA nAmaka chaThThI pRthvImAM bhavadhAraNIyaavagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa 250 dhanuSapramANa che. uttarakriya avagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa pa00 dhanuSapramANa che. tamastamaH pRthvImAM nArakIonI avagAhanA keTalI che? bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya A be prakAranI avagAhanamAMthI bhavadhAraNIyaavagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa pa00 dhanuSapramANa che. uttaravaikriya avagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa 1 hajAra dhanuSa pramANa che. asurakumAradevonI zarIrAvagAhanA keTalI che ? asura kumAradevonI bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya A rIte be prakAranI avagAhanAmAMthI bhavadhAraNIya zarI2avagAhanA jaghanya aMgulanA aMsakhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa 7 ratni pramANa che. uttarakiya avagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa 1 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riNA sUtra-27 3pa7 lAkha yojana pramANa che. asurakumAranI avagAhanA pramANe ja nAgakumArothI laI svanitakumArasudhI samasta bhavanavAsI devonI avagAhanAnuM pramANa jANavuM joIe. pRthvIkayika jIvonI zarIravagAhanA keTalI kahI che ? pRthvIkAyika jIvonI. jaghanya zarIravagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kahI Aja pramANe sAmAnyarUpe sUkSma pRthvIkAyikajIvonI ane vizeSathI sUkSma aparyAptA ane paryApta pRthvI kAyika jIvo nI yAvatuM bAdara vAyukAyikajIvonI zarIravagAhanA jANavI. vanaspatikAyika jIvo. nI zarIravagAhanA keTalI che ? jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa kaMIka adhika eka hajAra yojana pramANa. sAmAnyarUpe sUkSmavanaspati ane vizeSa rUpe aparyApta, paryApta, sUkSma vanaspatikAyikajIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA. aMgulanA asaMkhyA mAM bhAgapramANa che. sAmAnyarUpe bAdara vanaspatikAyika jIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa sAdhika hajAra yojana pramANa che. vizeSe aparyApta bAdaravanaspatikAyikajIvonI jaghanya ane utkaTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. paryApta bAdara vanaspatikAyika jIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkaTa sAdhika hajAra yojana che. dvIndriyajIvonI avagAhanA keTalI ? sAmAnyarUpathI dvIndriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgalanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa bAra yojana pramANa che. aparyApta dvIndriyajIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhApramANa che. pati dvIndriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA aMsakhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa 12 yojana pramANa che. trikriyajIvonI avagAhanAnuM pramANa keTaluM che ? sAmAnyarUpe trIndriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa avagAhanA traNa gAupramANa che. apayapti trikriyajIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. paryApta trIndriyajIvonI jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa traNa gAupramANa avagAhanA hoya che. caurindriyajIvonI avagAhanAnuM pramANa keTaluM che ? sAmAnyarUpe caurindriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa cAragAu pramANa, apayapti cauindriyajIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa. paryApta cauindriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa cAragAu pramANa che. tiryacapaMcendriyajIvonI avagAhanA keTalI ? sAmAnyarUpe tiryacapaMcendriya jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa hajAra yojanapramANa che. jaLacara tiryacapaMcendriya jIvonI avagAhanA sAmAnyarUpe saMmUrNima jaLacara tiryacapaMcendriyanI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa hajAra yojana pramANa che. aparyApta saMmUrNima hajAra yojapramANa che. apAyapti saMmUchima jaLacara tiryacapaMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA -aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. payapti saMmUrNimajaLacara tiryaMcapaMcendriya 23] Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 anugadArAI -(247) jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa eka hajArayojana pramANa che. sAmAnyarUpe garbhajjaLacaratiyacapaMcendriyajIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga ane utkRSTa eka hajAra yojananI che. apayata garbhajaLacara tiryacapaMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa. paryAptaka garbhajatiyacapaMcendriya jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga ane utkRSTa 1 hajAra yojananI che. sAmAnyarUpe catuSpada sthaLacaratiyacapaMcendriyanI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa 6 galUti-gAupramANa che, saMmUrNima catuSpada sthaLacaratiyacapaMcendriya jIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa galUtipRthakta nI che. aparyAptaka saMmUrNima catuSpAda sthaLacara tiryaMcanI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI paryAptakamUrNima catuSpAdatiyacapacendriya jIvonI jaghanyaavagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa pRthakatva gAu pramANe garbhaja catuSpAda sthaLacara tiryaMcapaMcendriya jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAmAM bhAgapramANa ane utkRSTa 6 gAupramANa che. apayaptika garbhaja catuSpAda sthaLacaratiyacapaMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhApramANa. paryAptaka garbhajacatuSpAda sthaLacara tiryacapaMcendriya jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa, utkRSTa cha gAupramANa sAmAnyarUpe uraparisarpa sthaLacaratacapaMcendriya jIvanI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga ane utkRSTa 1 hajAra yojananI saMmUchimauraparisarpa sthaLacara tiyacapaMcendriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa yojanapRthakatva che. aparyAptaka saMmUrNimauraparisarpa sthaLacara tiryaMcapaMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa paryAptaka samUrNima uraparisapasthaLacara tiryaMca paMcendriya jIva jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa yojanapRtharva sAmAnyarUpe garbhauraparisarpa sthaLacara tiryaca paMcendriya jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgacchamANa ane utkRSTa 1 hajAra yojana pramANa che. aparyAptaka garbhaja uraparisarpa sthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa paryAptakagarbhaja uraparisarpasthaLacarakatiryaMcapaMcendriya jIvonI jadhanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI ane utkRSTa 1 hajAra yojanAnI sAmAnyarUpe bhujaparisarpasthaLacara tiryacapaMcendriyajIvonI avagAhanA he jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI ane utkRSTa gabhUtipRthakatvanI che. saMmUcchi-bhujaparisarpa sthaLacaratiyacapaMcendriyajIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane dhanuSapRthattvanI che. aparyAptisaMmUchi mabhujaparisarpasthaLacarati vacapacendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa pAptisaMmUchimabhujadaparisarpa sthaLacara tiryaMcapaMcendriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA aMsakhyAtamAM bhApramANa ane utkRSTa dhanuSapRthakatva. sAmAnyarUpe Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-268 355 garbhajabhujaparisarpasthaLacara tiryacapaMcendriyajIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA. asaMkhyAtamAM bhApramANa ane utkRSTa gabhUtipRthakatva aparyAptaka garbhajabhuja parisarpasthaLaca ratiryaMcapaMcendriyajIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa paryAptaka garbhaja bhujaparisapasthiLacaratiyacapaMcendriya jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanAasaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa gabhUti pRthakatva sAmAnyarUpe khecarajIvonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa dhanuSapRthakatva che. samUrNima khecaratiyacapaMcendriyajIvonI ava gAhanA je pramANe saMmUrNimabhujaparisarpanA traNa gamomAM kahI che te pramANe jANavI. garbhajakheratiya paMcendriyajIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa dhanuSapRthakatva che. aparyAptaka garbhaja khecara tiryaMcapaMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa paryAptika garbhaja khecara tiryaMcapaMcendriya jIvonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa dhanuSapRthakatva A pramANe tiryaMcapaMcendriyanA 36 avagAhanA sthAnonuM kathana karI be saMgrahaNI gAthAo dvArA saMkSepamAM nirUpaNa kare che. [268-29] saMmUThThima tiryaMcapaMcendriyajIvonI utkRSTa avagAhanA anukrame A pramANe jaLacaranI 1 hajAroja pramANa, catuSpAdasthaLacaranI galUtipRthaktatva, uraparisarpIvacaranI yojanapRthakatva. bhujaparisarpasthaLacaranI ane khecaratiryacapaMce ndriyanI dhanuSapRthakatva che. garbhaja tiyacapaMcendriyajIvonI utkRSTa avagAhanA anukrame A pramANe jaLacaranI eka hajAra yojana, catuSpAdonI cha gabhUtipramANa, uraparisarpa nI ekahajArayojana pramANa, bhujapari sapanI galUtipRthakatva ane garbhajapakSIonI dhanuSapRthakatvanI avagAhanA jANavI. [70] manuSyonI zarIrAvagAhanA keTalI che ? sAmAnyarUpe manuSyanI avagAha nA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa traNa gadbhUta-gAu pramANa che. mUrchAimamanuSyanI avagAhanA, jaghanya ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa sAmAnyarUpe garbhaja manuSyonI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAta mA bhAga pramANa ane utkRSTa traNa gabhUti pramANa apayaptika garbhaja manuSyonI avagAhanA jadhanya ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAta bhAga pramANa paryAptaka garbhaja manuSyonI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa traNa gabhUti pramANa che. vANavyaMtaronI bhavadhAraNIya zarIranI ane uttaravaikriya zarIranI avagAhanA asurakumAra jeTalI jANavI. je pramANe vANavyaMtaronI avagAhanA teja pramANe jyoti kadevonI avagAhanA che. saudharmakalpamAM devonI avagAhanA keTalI che ? bhavadhAraNIya ane uttaravaikriya A be prakAranI avagAhanAmAMthI bhavadhAraNIya zarIranI avagAhanA jaghanya aMgula nA asaMkhyAtA bhAga pramANanI ane utkRSTa sAta patninI che. uttarakriya avagAhanA jadhanya aMgulanA saMkhyAmAM bhAgapramANa ane utkRSTa eka lAkha yojana pramANa. IzAna kalpamAM paNa eTalIja avagAhanA santakumArakAmAM bhavadhAraNIya ane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 anugadArAI -(270) uttaravaikriya A be prakAranI avagAhanAmAMthI bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa 6 rani pramANa jANavI. uttaravaikriya avagAhanA saudharmakalpa anusArache. sAnakumAranI jeTalI avagAhanA mAhendra kalpamAM jANavI., bauanelAMtaka Abe kalpomAM bhavadhAraNIya avagAhanA. jaghanya aMgulanA asaMkhyAta mA bhAga pramANa ane utkRSTa pAMca tni pramANa che. uttaravaikriya avagAhanA saudharma kalpa pramANe mahAzukra ane sahasAra A be kalpamAM bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa avagAhanA cArarani pramANa uttara vaikriya avagAhanA saudharmakalpa pramANe jANavI, Anata, prANa. AraNa ane azruta kalpomAM bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI ane utkRSTa traNa patninI che. teonI uttaravaikriya avagAhanA. saudharmakalpa pramANe jANavI. zaiveyaka devonI zarIravagAhanA keTalI che? zaiveyaka devone bhavadhAraNIya avagAhanAja hoya che, uttaravaikriya avagAhanA hotI nathI. te jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa be raprimANa anuttaravimAno nA devonI zarIravagAhanA keTalI hoya che ? bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA. asaMkhyamA bhAga pramANa ane utkRSTa eka ratnipramANa hoya che. uttarakriyaavagAhanA tyAM paNa hotI nathI. te usaidhAMgula saMkSepathI traNa prakArano che. suagula, pratarAMgula, ane ghanAMgula, eka aMgula lAMbI ane eka pradeza pahoLI je AkAzanA pradezonI zreNI che te sUgula kahevAya che. sUcIne sUcI vaDe guNana karatAM pratarAMgula bane che ane sUcIthI pratarAMgulane . guNatAM ghanAMgula bane che. sUTyagulapratarAMgula ane ghanAMgula, A traNamAMthI koNa. konAthI alpa, mahAna, tulya athavA vizeSAdhika che ? sauthI alpa sUTyagula che, sUTyagulathI asaMkhyAta gaNA pratarAMgula che. pratarAMgulathI asaMkhyAgaNA ghanAMgula che. A pramANe utsodhAMgulanuM svarUpa che. pramANAMgula zuM che? utsodhAMgulane hajAra gaNA karavAthI pramANAMgula bane che. athavA jenuM pramANa prakaSaprApta-sauthI vadhu hoya te pramANAMgula kahevAya che. te A pramANe saMpUrNa bharatakSetra para akhaMDa zAsana karanAra cakravartInuM kAkiNIratna asuvarNapramANa hoya che. te kAkiNIratnane cha tala (cAra dizAnA cAra ane upara-nIce be), bAra koTI, ATha karNikAo hoya che. tenuM saMsthAna sonInI eraNa jevuM athatu samacaturanTsa hoya che. A kAkiNIratna eka eka koTI utsodhAMgula pramANa pahoLI hoya che. te eka-eka koTI zramaNabhagavAna mahAvIra svAmInA adhagula pramANa che. tene hajAraguNA karavAthI pramANAMgula bane che. A aMgulApramANathI 6 aMgulono pAda, 12 aMgulonI eka vitasti, 2 vitationI 1 ratni, 2 ratninI eka kukSi, be kukSionuM eka dhanuSa, be hajAra dhanuSono eka gabhUti ane 4 gabhUti barAbara eka yojana hoya che. A pramANAMgulathI kayA prayojananI siddhi thAya che ? A pramANAMgulathI ratnaprabhA vagere pRthvIonA kAMDonuM, pAtALa kaLazo, bhavanapatinA bhavano, bhavanonA pAvaDAo, nArakAvAso, narakonA pAthaDAo, saudharma vagere kalyo, devavimAno, vimAnonA prastaro, chinnaTeko, ratnakUTa vagere maMDaparvato, zikharavALAparvato, ISatu namita parvato, vijayo, vakSaskAro, viSa, varSadharaparvato, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 271 varSadharo, samudrataTanI bhUmi, vedikAo, dhAro, samudronI laMbAI, pahoLAI, UMcAI, uI, paridhi A sarve mApavAmAM Ave che. A pramANAMgula saMkSepamAM traNa prakAre prarUpavAmAM Avela che. zreryAgula pratarAMgula ane ghanAMgula. pramANAMgulathI niSpanna thayela asaMkhyAta koDAkoDI yojananI eka zreNI thAya che. zreNIne zreNIthI gaNita karatAM prataragula bane che. pratarAMgalane zreNacaMgulathI guNita karatAM loka bane che. saMkhyAtarAzithI guNita loka "saMkhyAloka' kahevAya che. aMsakhyAta lokarAzithI guNita loka asaMkhyAta loka kahevAya che. anaMta rAzithI guNita loka anaMtaloka kahevAya che. zreNaMgula, pratarAMgula ane ghanAMgulamAM kona koNAthI aA adhika, tulya athavA vizeSAdhika che ? sarvathI ochA zreNyagula che, tenAthI asaMkhyAta gaNA pratarAMgula che ane tenAthI asaMkhyAtaguNA ghanAMgula che. A pramANe vibhAganiSpanna kSetrapramANuM varNana pUrNa thayuM. [271-274] kALa pramANa zuM che ? kALapramANa be prakAre kahevAmAM Avela che. pradezaniSpanna ane vibhAganiSpanna. pradezaniSpana kALapramANanuM svarUpa kevuM che? eka samayanI sthitivALo, basamayanI sthitivALo, yAvatu dazasamayanIsthivALo, saMkhyAta samayanI sthitivALo pudgalaparamANu ke skaMdha te pradezaniSpana eTale kALanA nirvi bhAga aMzathI niSpanna kALa pramANa che. vibhAganiSpanna kALa pramANa zuM che ? samaya, AvalikA, muhUrta, divasa, ahorAtra, pakSa, mAsa, saMvatsara, yu, palya, sAgara, ava sapiNI, pudgalaparAvartana rUpa kAlapramANa te vibhAganiSpanna kAlapramANa .. ri7pa) te samaya zuM che ? samayanI prarUpaNA karI. kALanA nivibhAga aMzane 'samaya' kahe che. te A pramANe- taruNa, baLavAna, suSama-duSamAdi eTale trIjA-cothA. ArAmAM janmela, sthira hastavALo, vRDhavizALa hAtha, paga, pArzvabhAga, paSThAnta ane uruno dhAraka, dIrghatA, saralatA ane pInatvanI draSTie samazreNIvALA hovAthI be tAlavRkSa athavA kapATArgalA jevI baMne bhujAone dhAraNa karanAra, vyAyAma karatAM cameMSTakA praharaNavizeSadrughaNa-mudgara, muSTika vagere pheravavAthI zarIranA avayavone draDha banAvanAra, svAbhAvika rIte atyaMta baLayukta, kUdavuM, taravuM, doDavuM vagere vividha vyAyAmothI je sAmarthyasaMpanna hoya, ke kapaDA phADavAnI yuktine sArI rIte jANanAra, dakSa-potAnA kAryamAM pravINa, kuzaLa vicArapUrvaka kArya karanAra, meghAvI, nipuNacatura, sIvaNakaLAmAM nipuNa evo koI dajIputra eka moTI sUtara ke rezamI sADIne ekadama zIghratAthI eka hAtha pramANa phADI nAkhe che, tene anulakSIne prazna kare che. jeTalA samayamAM te darajIputra sutarAu athavA rezamI zATikAne zIghratAthI hastapramANa phADI nAkhe teTalA kALane samaya kahevAya ?A artha samartha nathI kAraNa ke saMkhyAtataMtuonA samudAyarUpa samitinA sabhyaiyogathI eka sutarAu ke rezamI zATikA taiyAra thAya che. jyAM sudhI uparano taMtu chedAya nahIM tyAM sudhI nIceno taMtu chedAze nahIM. tethI uparanA taMtune chedana karavAno kALa anya che ene nIcenA taMtunA chedanano kALa anya che. mATe eka hAtha zATikA phADavAno kALa samayarUpa nathI. bhadaMta! te darjIputre jeTalA samayamAM te sADInA uparanA taMtunuM chedana karyuM teTalA kALane samaya kahevAya? A artha samartha nathI, kemake saMkhyAta pakSma-sUkSmavAyavonA samudAya samitirUpa saMyogathI eka taMtu niSpanna Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 758 anubadArAI-(274) thAya che. eTale jyAM sudhI uparano reso cheAya nahIM tyAM sudhI nIceno reso na chedAya. mATe te kALa paNa samaya nathI. bhatA te darjIputre jeTalA samayamAM uparanA palma-resAnuM chedana karyuM teTalAM kALane zuM samaya kahevAya? A artha samartha nathI, kemake anaMtasaMghAtonA eTale padmanA ghaTaka sUkSma avayavonA samudAyarUpa samitinA saMyogathI pama niSpanna thAya che. eTale jyAM sudhI uparisaMghAta pRthaka na thAya tyAM sudhI nIceno saMghAta. pRthaka na thAya. uparano saMghAta anya kALamAM pRthaka thAya che ane nIceno saMghAta anya kALamAM pRthaka thAya che. mATe te samaya na kahevAya. enA karatAM paNa samaya sUkSmatara kahevAmAM Avyo che. [7pa-279]asaMkhyAta samayonA samudAyanA saMyogathI eka AvalikA niSpanna thAya. saMkhyAta AvalikAno ucchavAsa, saMkhyAta AvalikAno nizvAsa thAya che. hRSTa, vRddhAvasthArahita, nirUpakilaSTapUrva a vartamAnamAM vyAdhithI rahita manuSya vagere prANInA eka uchuvAsa ane nizvAsane prANa' kahevAmAM Ave che. AvA sAta prANono eka stoka, sAta stokono eka lava, 77 lavonuM muhUrta athavA 3773 ucchavAsonuM eka muhUrta thAya evuM kevaLIonuM kathana che. A muhUrta pramANathI 30 muhUrtono ahorAtra 15 ahorAtrono pakSa, be pakSonA mAsa, be mAsonI Rtu, traNa RtuonuM ayana, be ayanonuM saMvatsara, pAMca sarono yuga, 20 yuganA 100 varSa thAya che. 10 so varSanA 1000, varSa 84 lAkha varSonuM eka pUvAMga, 84 lAkha pUvaganuM pUrva 84 lAkha pUrvanuM truTitAMga, 84 lAkha truTitAMganuM eka truTita, 84 lAkha truTitanuM eka aDaDAMga, 84 aDaDAMganuM aDaDa, Aja pramANe avavAMga, avava, huhukAMga, huDuka, utpalAMga, utpala, paDyAMga, pA, nalinAMga, nalina, acchanikurAMga, acchanikura, ayutAM, ayuta, prayutAMga, prayuta, nayutoga, nayuta, cUlikAMga, cUlika, zIrSapraheli kAMga ane zIrSaprahelikA thAya. A zIrSaprahelikA sudhIja gaNitano viSaya che. enA pachI gaNitano viSaya nathI. pachI palyopamAdirUpa upamApramANa pravartita thAya che. [280-281aupamikavmaNa zuM che ? je pramANa upamAvaDe-sAdrazyavaDe niSpanna thAya che te aupamikapramANa kahevAya che. te aupamika pramANa be prakAranuM che. palyopamAM ane sAgaropama.palyopama zuM che ? palyanI eTale dhAnyAdi bharavAnuM kuvA jevA goLasthAnanI jene upamA ApavAmAM Ave che te palyopamapramANa.A palyopatra pramANanA traNa bhedo uddhArapalyopama, addhApalayopama ane kSetrapalyopama uddhAra palyopama zuM che? uddhArapalyopamanA be bhedo che.sUkSmauddhArapalyopama ane vyAvahArika uddhApalyopama. sUkSmapalyopamane atyAre rahevA daie. vyavahArika udaddhArapatyo pama A pramANe- asatuM kalpanA mujaba eka yojana lAMbo, eka yojana pahoLo ane kaMIka jAjerI SaSThabhAgaadhika traNa yojana jeTalI paridhivALo eka palya jevo goLa kUvo che. te kuvAmAM eka divasanA, be divasanA yAvatuM sAta divasa sudhInA moTA thayelA, bAlAjho saMpUrNapaNe ThAMsoThAMsa bharavAmAM Ave tethI te bAlAjho agnithI baLe nahi. vAyuthI uDe nahi. kohavAya nahi. ane vidhvaMsane pAme nahi. teomAM durgadha utpanna thAya nahi. A pramANe palyane bhaya pachI eka-eka samayamAM eka-eka bAlAgra bahAra kADhavAmAM Ave. to jeTalA samayamAM temAM vAlAjhanI jarA mAtra raja na rahe. vAlAjhano Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-282 3pa9 thoDo paNa saMzleSa na rahe tevI rIte khAlI thaI jAya teTalA samayane vyavahArika bAdara uddhArapalyopama kahe che. A palyopamanI koTi koTi dazaguNita thaI jAya.dazakoTi vyavahAra palyamano eka vyAvahArika uddhAra sAgaropama thAya che. sAgarasAthe tulanA karavAmAM AvatI hovAthI tene sAgaropama kahe che. [282-283] vyavahArika uddhAra palyopama ane vyavahArika uddhAra sAgaropamathI kayA prayojananI siddhi thAya che? vyavahArika uddhara palyopama ane vyavahArika uddhAra sAgaropamathI koI prayojananI siddhi thatI nathI. sUkSma uddhArapalyopamanuM svarUpa kevuM che? sUkSma uddhArapalyopamanuM svarUpa A pramANe koI purUSa eka yojana lAMbo, eka yojana pahoLo ane eka yojana uMDo ane kaMIka ocho SaSThabhAga adhika traNa yojananI parighavALo palya hoya, A palyane ekabe-traNa yAvatuM sAta divasa sudhInA bAlAgrothI ThAMsI-ThAMsIne bharI devAmAM Ave. temAM rahelA eka-eka bAlAjhano asaMkhyAtaasaMkhyAta bhAga karavAmAM Ave. A bAlAjhanA draSTiviSayIbhUta thanAra eTale nirmaLa cakSuthI jovA yogya padArthanI apekSAe asaMkhyAtamAM bhAga hoya che ane sUkSmapanaka jIvanI zarIrarAvagAhanAthI asaMkhyAtagaNI hoya che. AvA bAlAgrakhaMDone ThAMsI ThAMsIne bharavAthI te agnithI baLatA nathI, pavanathI uDatA nathI, kohavAtA nathI, vidhvaMsane pAmatA nathI ke temAM durgadha utpanna thatI nathI. samaye samaye te bAlAgrakhaMDone bahAra kADhatAM-kADhatAM jeTalA kALamAM te palya bAlAjhanI raja rahita, bAlAjhanA saMzleSa thI rahita, vizuddha rUpe khAlI thaI jAya teTalA kALane sUkSma-uddhApalyopama kahe che. A palyopamanI 10 guNita koTi-koTi te sUkSma uddhAramAgaropama che athatu daza koTAkoTI sUkSma uddhArapalyopamano eka sUkSmauddhArasAgaropama kahevAya. [284-28] sUkSmauddhArapalyoma ane sAgaropamathI kyA prayojananI siddhi thAyache? dIpa-samudronI gaNatrI sUkSmauddhArapalyopama ane sUkSma uddhArasAgaropamathI karavAmAM Ave che. uddhArapalyopama ane sAgaropama keTalA dvipasamUhone batAve che? uddhArasAgaropanA jeTalA uddhAra samayo eTale bAlAjha nIkaLavAnA samayo che teTalAja dvIpasamudro che ane te eka bIjAthI bamaNA bamaNA vistAravALA che. addhApalyopama eTale adaztApalyopamanA be bhedo che. sUkSmaaddhapalyopama ane vyAvahArika addhApalyopama vyAvahArika addhApalyopama. svarUpa jaNAve che ke eka yojana lAMbo, eka yojana pahoLo, eka yojanaUMDo ane kaMika ochA SaSThabhAga adhika traNa yojananI paridhivALo evo koI eka palya hoya, tevA te palyane eka-be-traNa divasa yAvatuM sAta divasa parvatanA moTA thayelA bAlAjhakhaMDothI ThAMsI-ThAMsIne pUrita karavAthI te bAlA grakhaMDo agnithI baLatA nathI, vAyuthI uDatA nathI, kohavAtA nathI, vidhvaMsane pAmatA. nathI ke temAM durgadha utpanna thatI nathI. so-so varSe tebAlAgomAMthI eka-eka bAlArAne bahAra kADhatAM-kADhatAM jeTalA samayamAM te badhA bAlAgra raja rahita, saMzleSarahita, vizuddharUpe khAlI thaI jAya teTalA samayane advAvyavahArika palyopama kahe che. 10 koTAkoTI vyavahArika addhApalyopamone eka vyavahArika addhAsAgaropama thAya che. [286-287] A vyavavahArika addhApalyopamathI ane vyavahArika addhAsAga ropamathI kayA prayojananI siddhi thAya che ? A vyavahArika addhApalyopamathI ane Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 anugadArAI -(287) sAgaropamathI koipaNa prayojananI siddhi thatI nathI. sUkSma addhApalyopamanuM svarUpa kevuM che? jema koIpalya hoya, te palya eka yojana lAMbo, eka yojana pahoLo, eka yojanA UMDo ane kaMIka ochA SaSThabhAga adhika traNa yojananI pariAghavALo hoya. te palyamAM eka-be-trama yAvatuM sAta divasanA bAlAjho bharavAmAM Ave, te eka-eka bAlAjhAnA asaMkhyAta-asaMkhyAtakhaMDo karavAmAM Ave. te khaMDo draSTi viSayIbhUta thatA padArthanI apekSAnI apekSAe asaMkhyAtamA bhAgamAtra hoya ane sUkSmapanaka jIvanI zarIra vagahanAthI asaMkhyAgaNI hoya. A bAlAgakhaMDo ThAMsI-ThAMsIne bharavAthI te agnithI baLatA nathI, yAvatu durgadhane prApta thatAM nathI. te palyamAMthI so-so varSe eka-eka bAlAgrakhaMDane bahAra kADhatAM jeTalA samayamAM te palya bAlAjhakhaMDanI rajathI rahita, saMzleSarahita saMpUrNa paNe khAlI thaI jAya teTalA samayane sUkSma aApalyopama kahe che. dazakoTAkoTi sUkSma addhapalyono eka sUkSma addhAsAgaropama thAya che. [288 he bhadata ! A sUkSma addhApalyopama ane sUkSma addhAsAgaropamathI. kayA prayojananI siddhi thAya che? A sUkSma addhApalyopama ane sAgaropamathI nArakIo, tiryaMco, manuSya ane devonA AyuSyanI gaNanA thAya che. 289narajIvonI sthiti keTalA kALanI kahevAmAM AvI che ? sAmAnyarUpe naraka jIvonI sthiti jaghanya dazahajAra varSanI ane utkRSTa 33 sAgaropama pramANa che. ratnaprabhA pRthvInA nArakonI sthiti keTalI che? jaghanya dazahajAra varSa ane utkRSTa eka sAgaropama pramANa che. ratnaprabhA pRthvInA apatika nArakonI sthiti keTalI che ? jaghanya ane utkRSTa antarmuhUrtanI pramANa che. ratnaprabhA pRthvInA patika nArakonI sthiti keTalI che? jaghanya antarmuhUrtanyUna dazahajAra varSanI ane utkRSTa aMtarmuhabatanyUna eka sAgaropamanI jANavI zarkaraprabhApRthvInA nArakonI sthiti keTalI che? sAmAnya svarUpe zarkaraprabhAnA nArakonI jaghanya sthiti eka sAgaropama ane utkRSTa traNa sAgaropama jeTalI che. trIjI vAlukaprabhApRthvInA nArakonI sthiti jaghanya traNa sAgaropama ane utkRSTa sAta sAgaropama che. caturtha paMkaprabhA nArakIonI jaghanyA sthiti sAta sAgaropama ane utkRSTa daza sAgaropama che. paMcama dhUmaprabhAnAmaka nArakonI jaghanya sthiti dazasAgaropama ane utkRSTa 17 sAgaropamanI che. chaThThI tamaprabhAnAmaka nArakonI jaghanya sthiti 17 sAgaropama ane utkRSTa 22 sAgaropama pramANa che. sAtamI tamastamaH pRthvInA nArakonI jaghanya sthiti 22 sAgaropama ane utkRSTa 33 sAgaropama pramANa jANavI. asurakumAra devonI sthiti keTalA kALanI che ? jaghanya dazahajAra varSa ane utkRSTa kaMIka adhika eka sAgaropama pramANa che. asurakumAra devonA devIonI sthiti keTalI che? jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa palyopama jeTalI che.nAgakumAra devonA sthiti keTalI che? jaghanya dazahajAravarSa ane utkRSTa kaMIkanna be palyopama pramANa jANavI.nAgakumAranI devIonI sthiti keTalA kALa pramANa che? jaghanya dazahajAra varSa ane utkRSTa kaMIkanyUna eka palya pramANa jANavI. nAgakumAra devadevInI jeTalI sthiti kahevAmAM AvI che teTalIja zeSa suvarNakumAra yAvatuM svanitakumAra sudhInA devo ane devIonI sthiti jANavI. pRthvIkAyika jIvonI sthiti keTalA kALapramANa che? jaghanya antarmuhUrtanI ane Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-289 361 utkRSTa 22 hajAravarSanI che. sAmAnyarUpe sUkSma pRthvI kAyika jIvonI tathA tenA apatika ane payatika jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUtanI che. bAdarapRthvIkAyika jIvonI sthiti jadhanya antarmuhUrta ane utkRSTa 22 hajAra varSanI che. apatika bAdara pRthvIkAvika jIvonI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrtapramANa che. paryAptaka bAdarapRthvIkAyika jIvanI sthiti ja dhanya aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa aMtarmuhUrtanyUna 22 hajAra varSanI che. sAmAnyarUpe apakAyika jIvonI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa 7 hajAra varSanI che. sAmAnyarUpe sUkSma apakAyika jIvonI sthiti jadhanya ane utkRSTa aMtamuhUrtapramANa che. bAdaraapakAyika jIvonI sthiti, , sAmAnya apakAyanI jadhanya utkRSTa sthiti pramANe che. aparyAptaka bAdara ApakAyikajIvonI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtamuhUrtapramANa che. pathati badAra apUkAyikajIvonI sthiti jadhanya aMtamuhUrta nyUna sAta hajAra varSanI che. sAmAnyarUpe tejaHkAyikajIvonI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa ahorAtranI che. sAmAnyarUpe sUkSma teja kAyika, sUkSma apayapti teja kAyika ane sUkSmaparyAptaka teja:kAyika jIvonI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. bAdaratejaH- kAyika jIvonI sthiti ja dhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa ahorAtra che. aparyAptaka teja:kAyikajIvonI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtamuhUrtapramANa che. paryAptaka bAdaratejaHkAyika jIvonI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta nyUna traNa ahorAtranI che. sAmAnyarUpe vAyukAyikajIvonI sthiti jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa traNa hajAra varSanI che. sAmAnya sUkSma vAyukAyika, apatika sUkSma vAyukAyika, paryAptaka sUkSmavAyu kAyikajIvonI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. sAmAnyarUpe bAdara vAyukAyika jIvonI sthiti jadhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. paryAptaka bAdaravAyukAyika jIvonI jadhanya sthiti aMtamuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna traNa hajAra varSanI che. sAmAnyarUpe vanaspati kAyikajIvonI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa daza hajAra varSanI che. sUkSma vanaspatikAyika, aparyApta sUkSma vanaspatikAyika ane paryApta sUkSma vanaspatikAyika jIvonI jadhanya ane utkRSTa sthiti attamuhUrta pramANa che. paryAptaka bAdara vanaspatikAyika jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtamuhUrta nyUna daza hajAra varSanI che. dvIndriya jIvonI sthiti keTalI che? jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa 12 varSanI che. aparyAptaka kIndriya jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa antarmuhUrta pramANa che. paryAptadvIndriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna 12 varSanI che. he gautama ! trIndriya jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa 49 ahorAtra che. paryApta trIndriyanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. payapti triIndriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna 49 divasanI che. caturindriya jIvonI sthiti keTalI che ?jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti cha mAsa pramANa che. temAM aparyAptaka caturindrayanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta jeTalI che. paryAptaka caturindriya jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUtI ane utkRSTa aMtarmuhUtapUna cha mAsa jeTalI che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 anugadArAI -(28) tiryacapaMcendriya jIvonI sthiti keTalI che? sAmAnyarUpe jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNapralyopamanI che. jalacarapaMcendriyatiryaMconI keTalI sthiti che ? jaghanya antarmaharti ane utkRSTa pUrvakoTinI che. saMmacchima jaLacaratipaMcendriyanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa eka karoDa-pUrvanI che. aparyAptaka samRdghima jaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta che. paryAptakarsamUrchAimajaLacara tiryaMcapaMcendriyanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna karoDapUrvanI che. garbhajaLacara tiya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa 1 karoDapUrva jeTalI che. aparyAptaka garbhaja jaLacara ticipaMcendriyajIvonI jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta pramANa che. paryAptaka garbhaja jaLacara tiyacapaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa aMtamuhUrta nyUna eka karoDapUrvanI che. catuSpadasthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopama jeTalI che. samRdghima catuSpada sthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa 84 hajAra varSanI che. apatika saMmUrchAima sthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. paryAptaka saMmUcchima catuSpada sthaLacaratirtha capaMcendriya jIvonI sthiti jadhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna 84 hajAra varSanI che. garbhaja catuSpadasthaLacaratiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyanI che. aparyAptaka garbhaja catuSpada sthaLacaratirya-capaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta pramANa che. paryAptika garbhaja catuSpada sthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jadhanya aMtamuhUrta ane utkRSTa aMtamuhUrta nyUna traNa palyopamanI che. sAmAnyarUpe uraparisarpa sthaLacaratiyacapaMcendriya jIvonI jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa koDapUrvanI che. saMcchima uraparisarpa sthaLacaratiryaMcapaMcendriyajIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa pa3 hajAra varSanI che. aparyAptaka saMmUcchima uraparisarpasthaLacatiryaMcapaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna pa3 hajAra varSanI che. garbhaja uraparisarpa sthaLacaratiya capaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa kroDapUrvanI che. aparyAptaka garbhaja uraparisarpa sthaLacara tiryaMcapaMcendriya jIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmahatanI che. paryAptaka garbhajauraparisarpa sthaLacara tiryacapaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta nI che ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna kroDapUrvanI che. bhujaparisarpa sthaLacaratipaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa kroDapUrvanI che, saMmUcchimAM bhujaparisarpa sthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa 42 hajAra varSanI che. aparyAptaka saMmUcchimAM bhujaparisarpa sthaLacara tiryacapaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta nI che. paryAptaka saMmUcchima bhujaparisarpa sthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna 42 hajAra varSanI che. garbhaja bhujaparisarpa sthaLacara tiryaMcapaMcendriyajIvonI sthiti jaghanya aMtamahUrtanI ane utkRSTa koDapUrvanI che. aparyAptaka garbhaja bhujaparisarpa sthaLacara, tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa aMtarmuhUrtadhUna Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra - 290 33 kroDapUrvanI che, sAmAnyarUpe khecara tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. saMmUcchima khecaratiyaca paMcendriyanI sthiti jadanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa 72 hajAra varSanI che. aparyAptaka saMmUcchima khecaratiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtamuhUrta nyUna 72 hajAra varSanI che. garbhaja khecara tiryaMca paMcendriya jIvonI jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa palyanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. aparyAptaka garbhaja khecaratiyacapaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI che. paptaka garbhaja khecara tiryaMca paMcendriya jIvonI sthiti keTalI che? jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtamuhUrta nyUna eka palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. [290-291]saMmUcchima tiryacapaMcendriya jIvonI sthiti anukrame jaLacaranI koDapUrvanI, catuSpadanI 84hajAra varSanI, uraparisarpanI pa3hajAravarSanI, bhujaparisapanI 42hajAra varSanI, ane pakSInI 72 hajAra varSanI che. garbhaja tiryaMca paMcendriyamAM anukrame jaLacaranI kroDapUrvanI, sthaLacaranI traNa palyopamAnI, uraparisarpanI koDa pUrvanI, bhujaparisarSanI kroDapUrvanI ane khecaranI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI che. [292]manuSyonI sthiti keTalI che? he gautama 1 jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI che. saMmUcchimamanuSyonI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI che. garbhajamanuSyonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI . aparyAptaka garbhaja manuSyonI sthiti keTalA kALanI che ?jaghanya ane utkRsaTa aMtamuhUrta nI. che. paryAptaka garbhajamanuSyonI sthiti keTalI che? gautama! jaghanya aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna traNa palyopamanI che. vANavyattaradevonI sthiti keTalI che? jaghanya dazahajAra varSanI ane utkRSTa eka palyopamanI che.vANavyantaradevIonI sthiti keTalI che? jaghanya dazahajAra varSanI ane utakRSTa adhapalyopamanI che. jyotiSka devonI sthiti keTalI che? jaghanya sthiti kaMIka adhika palyopamanA AThamAM bhAga pramANa ane utkRSTa eka lAkha varSa adhika palyopama pramANa che. jyotiSka devIonI sthiti keTalI che ? jaghanya palyopamanA AThamAM bhAgapramANa ane utkRSTa pa0 hajAra varSa adhika adhapilya pramANa jANavI. - caMdravimAnanA devonI sthiti keTalI che? jaghanya patyanA cothAbhAgapramANa ane utkRSTa eka lAkha varSa adhika palyopama pramANa che. caMdravimAnanI devIonI sthiti keTalI che ? jaghanya patyanA cothA bhAgapramANa ane utkRSTa 50 hajAra varSa adhika addhapalyopama pramANa che. sUryavimAnonA devonI sthiti keTalI che ? jaghanya palyanA cothAbhAganI ane utkRSTa eka hajAravarSa adhika palyopama pramANa che. sUryavimAnanI devIonI sthiti keTalI che ? sUryavimAnanI devI-onI sthiti jaghanya palpanA cothAbhAganI ane utakRSTa pa0 varSa adhika ardha palyopamapramANa che. grahavimAnonA devonI sthiti keTalI che ? jaghanya palyanA cothA bhAganI ane utkRSTa eka palyopamanI che. grahavimAnonI devIonI sthiti keTalI che ? jaghanya palyanA cothA bhAga pramANa ane utkRSTa ardhapatyanuM che. nakSatravimAnonA devonI sthiti keTalI che? jaghanya palyanA cothA bhAga pramANa ane utkRSTa addhapalayopamapramANa che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 anuogadArAI -(29ra) nakSatravimAnonI devIonI sthiti jaghanya palpanA cothAbhAgapramANa ane utkRSTa kiMIka adhika palyanA cothA bhAga pramANa che. | tArA vimAnonA devonI sthiti keTalI che? jaghanya kaMIka adhika palyanA AThamA bhAgapramANa ane ukaSTa palyanA cothA bhAgapramANa che. tArAvimAnonA devIonI sthiti bhagavan! keTalI che? jaghanya palyanA AThamA bhAgapramANa. ane utkRSTa kaIka adhika palyanA AThamAM bhAgapramANa che. - vaimAnikadevonI. rithati keTalI che? jaghanya eka palya ane utkRSTa 33 sAgaropamanI che. vaimAnikadevIonI sthiti keTalI che? jaghanya eka palya ane utkRSTa papa palyopamanI che. saudharmakalpanA devonI sthiti keTalI che ? jaghanya palyopamanI ane ukaSTa 2 sAgaropama pramANa che. saudharmakalpamAM parijhahItAdevIonI sthiti keTalI che? jaghanya eka palyopama ane utkRSTa sAtapalyopamanI che. saudharma kalpamAM aparigRhItA devIonI sthiti keTalI che? jaghanya eka palyopama ane utkRSTa pad palyopama pramANa che. IzAnakalpamAM devonI sthiti keTalI che ?jaghanya kaMIka adhika palyopamapramANa ane utkRSTa kaMIka adhika 2 sAgaropamanI che. IzAnakalpamAM parigRhIta devIonI sthiti keTalI che? jaghanya kaMIka adhika palyopamanI ane utkRSTa nava palyopama pramANa che. IzAnakalpamAM aparigRhItA devIonI sthiti keTalI che? jaghanya kaMIka adhika palyopamapramANa ane utkRSTa papa palyopama pramANa che. sAnakumArakalpamAMdevonI sthiti keTalI che? jaghanya 2 sAgaropamapramANa ane utkRSTa 7 sAgaropapramANa che. mAdrakalpamAMdevonI sthiti keTalI che ? jaghanya kaMIka adhika ra sAgaropamanI ane utkRSTa kaMIka adhika 7 sAgaropamanI che. brahmalokakalpamAM devonI sthiti keTalI che? jaghanya 7 sAgaropama ane utkRSTa 10 sAgaropamanI che. lAntakakalpamAMjaghanya 10 sAgaropamanI utkRSTa 14 sAgaropamanI sthiti che. mahAzavimAnamAM jaghanya sthiti 14 sAgaropama ane utkRSTa 17 sAropamanI che. sahastrArakalpamAM jaghanya 17 sAgaropamanI ane utkRSTa 18 sAgaropamanI che. AnatakalpanI sthiti jadhanya 18 sAgaropamanI ane utkRSTa 19 sAgaropamanI che. prANatakalpanI sthiti jaghanya 10 sAgaropama ane utkaTa 20 sAgaropamanI che. AraNakalpamAM jaghanya 20 sAgaropama ane utkRSTa 21 sAropama che. azrutakalpamAM sthiti jaghanya 21 sAgaropama ane utkRSTa 22 sAropamanI che. adhatana-adhistana zaiveyakanA devonI sthiti keTalI che ?jaghanya 22 sAgaropama ane utkRSTa 23 sAgaropamanI che. adhatana-madhyamasaiveyaka vimAnamAM devonI sthiti keTalI che? jaghanya ra3 sAgaropama utkRSTa 24 sAgaropama che. adhastana-uparitana raiveyakavimAnanA devonI sthiti keTalI che? jaghanya 24 sAgaropama ane utkRSTa 25 sAgaropamanI che.- madhyama-adhastana raiveyakavimAnanA devonI sthiti keTalI che ? jaghanya 25 sAgaropama ane utkRSTa 26 sAropamanI che. madhyama-madhyama raiveyakavimAnamAM devonI sthiti keTalI che? jaghanya 26 sAgaropama ane utkRSTa ra7 sAgaropamanI che.madhyama uparikana saiveyakavimAnamAM devonI sthiti keTalI che ? -jaghanya 27 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 sUra- 293 sAgaropama ane utkRSTa 28 sAgaropamanI che. -bhagavanuM ! uparitana-adhatana raiveyakavimAnamAM devonI sthiti keTalI che? jaghanya 28 sAgaropama ane utkRSTa 29 sAgaropamanI sthiti che. uparitana-madhyama raiveyakavimAnamAM devonI sthiti keTalI che? jaghanya 29 sAgara ane utkRSTa 30 sAgaropamanI sthiti che. uparitana-uparitanA zaiveyaka vimAnamAM devonI sthiti keTalI che ? jaghanya 30 sAgaropama ane utkRSTa 31 sAgaropamanI sthiti che. vijaya, vairyata, jayaMtaane aparAjita. A cAra anuttara vimAnomAM devonI sthiti keTalI che? jaghanya 31 sAgaropama ane utkRSTa 33 sAgaropamanI che. savarthasiddhanAmaka mahAvimAnamAM devonI sthiti keTalI che ? 33 sAgaropamanI che. emAM jaghanya ane utkRSTano bheda nathI. A pramANe sUkSma addhApalyopamanuM ane addhApalyopamanuM varNana pUrNa thayuM. [293-294] bhagavanuM ! kSetrapalyopamanuM svarUpa kevuM che ? kSetra palyopama sUkSmakSetrapalyopama ane vyavahArakSetrapalyopama A be svarUpe jANavuM. temAM je sUkSma che tenuM varNana pachI karavAmAM Avaze. vyAvahArikakSetrapalyopama A pramANe che- koI eka yojana lAMbo, eka yojana pahoLo, ane eka yojananI UMDAIvALo, kaMIka adhika traNa yojananI paridhivALo palya hoya.te palya eka,be traNa yAvatu sAta divasanA bAlAgrothI saMpUrita karavAmAM Ave. temAM bAlAjho evI rIte ThAMsIne bharavAmAM Ave ke tene agni bALI zakato nathI bhAvatuM te saDI jatAM nathI. te palyanA je AkAza pradezo bAlAjhavaDe vyApta che te pradezomAMthI samaye-samaye eka-eka pradezane bahAra kADhatAM. jeTalA samayamAM te palya sarva pradezothI rahita thaI jAya teTalA samayane vyAvahArika kSetrapalyopama kahe che, eTaleasaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI jeTalo kALa vyatIta thaI jAya tyAre A palyopama thAya che. 10 koTi-koTI vyAvahArika kSetrapalyopama birAbara eka vyAvahArika kSetrasAgaropama che. [295-296]A vyAvahArikakSetra-palyopama ane sAgaropamathI kayA prayojananI siddhi thAya che? koI paNa prayojananI siddhi thatI nathI. te mAtra prarUpaNA mATe che. A pramANe vyAvahArika kSetrapalyopama-sAgaropamanuM svarUpa che. sUkSma kSetrapalyopamanuM svarUpa kevuM che? koI eka palya eka yojana lAMbo yAvatu pUrvokta paridhithI yukta hoya tene eka, be yAvatuM sAta divasanA bAlAgrothI saMpUrita karavAmAM Ave ane te ekaeka bAlAjhanA asaMkhyAta-asaMkhyAta khaMDo karavAmAM Ave. A bAlAgakhaMDo daSTinA. viSayIbhUta padyarthanI apekSAe asaMkhyAtamAM bhAga mAtra ane sUkSmapanaka jIvanI zarIravagAhanAnI apekSAe asaMkhyAtagaNI che. te bAlAgakhaMDone palyamAM evI rIte bharavA joIe ke jethI agni bALe nahi yAvatu te saDI zake nahIM. te bAlAjha khaMDopalyanA AkAzapradezothI pRSTa hoya ke na hoya paNa te AkAza pradezone samaye samaye bahAra kADhatAM yAvatu te saMpUrNarUpe khAlI thaI jAya teTalA kALane sUkSma kSetrapalyopama che. te palyanA AkAza-pradezo evA paNa hoya che ke je bAlAgrakhaMDothI askRSTa avyApta hoya ? hA che. jemake-koI koSTha kUSmAMDothI bharela hoya temAM mAtaliMgo nAkhatAM temAM samAviSTa thaI jAya che. punaH temAM bilvo nAMkhe to paNa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hakaka anugadArA-(297) samAviSTa thaI jAya che. pachI AmaLA nAkhatAM te paNa samAI jAya che. temAM bora nAkhatAMte paNa samAviSTa thaI jAya che. temAM maga nAkhavAmAM Ave to te paNa temAM pravezI jAya che. temAM sarasava nAkhatAM te paNa samAviSTa thaI jAya che. temAM gAnI retI nAkhIe tote paNa samAviSTa thaI jAya che. A pramANe A daSTAMtathI te palyanA evA paNa AkAzapradezo che ke je bAlAgra khaMDothI aspaSTa hoya che. A sUkSma kSetrapalyopama che. 10 koTi-koTI sUkSma kSetrapalyopamanuM eka sUkSma kSetra sAgaropama hoya che. [297]- A sUkSmakSetrapalyopama ane sAgaropamathI kayA prayojananI siddhi thAya che? tenA vaDe daSTivAdaaMgamAM dravyonI gaNanA karavAmAM Ave che. 298] dravya keTalA prakAranA che? be prakAranA che-jIva dravya ane ajIvadravya. - ajIrvadravyo keTalA prakAranA che? ajIva dravyo be prakAranA che. rUpI ajIva dravya ane arUpI ajIva dravya. arUpI ajIva dravya keTalA prakAranAM che? dasaprakAranA kahevAmAM AvyA che.dhamastikAya dhamatikAyanA dezo dhamastikAyanA pradezo adhamastikAya adhamastikAyanA dezo adhamastikAyanA pradezo AkAzAstikAya AkAzAstikAyanA dezo AkAzAstikAyanA pradezo ane addhAsamaya. rUpI ajIvadravya keTalAM prakAranuM che? cAra prakAranuM che, skaMdhaskaMdhadeza skaMdha pradeza ane paramANa, pagala. A skaMdhAdidravyo saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. kayA hetuthI ema kahevAya che ke skaMdhAdika saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che? paramANupudgala anaMta che, dvipradezika skaMdho anaMta che vAvatu anaMta pradezika skandho ananta che. A hetuthI kahIe chIe ke skaMdhAdi dravyo saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. jIvadravya saMkhyAta che ? asaMkhyAta che ke anaMta che ? jIvadravya saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. kaI rIte jIvadravya saMkhyAta nathI. asaMkhyAta nathI paNa anaMta che. asaMkhyAta nArako che, asaMkhyAta asurakumAra devo che yAvatu asaMkhyAta nitakumAro che. asaMkhyAta pRthvI kAyiko yAvatu asaMkhyAta vAyukAyiko che, anaMta vanaspatikAyiko che. asaMkhyAta beIjiyajIvo yAvatu asaMkhyAta cauIndriyajIvo, asaMkhyAta tiryaMca paMcendriyajIvo, asaMkhyAta manuSyo, asaMkhyAta vyaMtaradevo. asaMkhyAta jyotiSka devo, asaMkhyAta vaimAnika deva ane anaMta siddho che. A rIte jIvadravya saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paNa anaMta che. [29] zarIro keTalA prakAranA kahevAmAM AvyA che? zarIro pAMca prakAranA che. audArika- vaikriya AhAraka- taijasa- kAmaNa , - nAraka jIvonA keTalA zarIra hoya che ? traNa zarIra hoya che. vaikiya taijasa ane kArmaNaasurakumAradevone keTalA zarIra hoya? traNa zarIro hoya-vaikriyaka, taijasa ane kAmaNa. A pramANe eja traNa-traNa zarIro yAvatu svanitakumAra sudhInA devone hoya . pRthvI kAyika jIvone keTalA zarIra hoya che ? traNa zarIro hoya che. audArika taijasa ane kAmaNa. apUkAyika, tejaskAyika ane vanaspatikAyika jIvone paNa Aja traNa zarIra hoya che. vAyukAyika jIvone keTalA zarIra hoya che? vAyukAyika jIvone cAra zarIra hoya che. audArika, vaikriya, taijasa ane kArmaNa. beIndriya, trIndriya, caurindri jIvone keTalA zarIra hoya che ? traNa zarIra hoya che. audArika, taijasa ane kAmaNa. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra- 29 37 tiyacapaMcendriya jIvone vAyukAyika jIvonI jema cAra zarIra hoya che. manuSyone pAMca zarIra hoya che jemake audArika. vaikriya, AhAraka, taijasa ane kAmaNa. vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika devone nAkajIvonI jema traNa zarIra hoya che. audArika zarIra keTalA prarUpyA che? be prakAranA prarUpyA che. baddha audArikazarIravartamAnamAM jIvoe dhAraNa karela audArika zarIra ane mukta audArika zarIrabhavAntaramAM saMkramaNa karavAthI athavA mokSaprApta jIvovaDe je audArika zarIra choDI devAmAM Ave te. temAM je baddha audArika che te asaMkhyAta che. eka eka samaye eka-eka baddha augharika zarIrano parityAga karavAmAM Ave to asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNI kALa vyatIta thaI jAya kSetranI apekSAe baddhaaudharika zarIra asaMkhyAta loka pramANa che, je mukta audArika zarIra che te anaMta che. kALathI anaMta che. kSetranI apekSAe anaMta loka pramANa che. abhavyajIva dravyathI anaMtaguNA che ane siddhothI anaMtamAM bhAga pramANa che. vaikriya zarIra keTalA prakAranuM kahevAmAM AvyuM che ? be prakAranA che. baddha vaikriya zarIra ane mukata vaikriya zarIra. temAM je baddha vaikriya zarIra che te asaMkhyAta che. kSetranI apekSAe baddhavaikriyazarIronuM pramANa prataranA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelI asaMkhyAta zreNIomAM rahelA pradezo jeTalA che. mukta vaikriya zarIro anaMta che. zeSa sarva muktaaudmarikanI jema jANI levuM joIe. AhArazarIra keTalA kahevAmAM AvyAM che ? be prakAranA che. baddha ane mukta. temAM je baddha AhAraka zarIra che te kayAreka hoya che ane kyAreka nathI hotAM je samayamAM AhAraka zarIra hoya che tyAre tenI saMkhyA jaghanya eka be ke traNa hoya che ane utkRSTa saMkhyA sahastrapRthakRtva mukta AhAraka zarIronI saMkhyA mukta audArika zarIronI jemaja jANavI. taijasazarIra keTalAM kahevAmAM AvyA che ? be prakAranA che. baddha ane mukta. AmAM baddha taijasazarIra anaMta che kSetranI apekSAe baddhataijasazarIra anaMtaloka pramANa parimita che. dravyanI apekSAe baddhataijasa zarIra siddha bhagavAnathI anaMtagaNA ane sarvajIvonI apekSAe anaMtabhAga nyUna che. temAM je muktataijasazarIro che te anaMta che. kSetranI apekSAe anaMtalokarAzipramANa che. dravyathI teo badhA jIvothI anaMtagaNA ane sarva jIvavarganA anaMta bhAgavartI hoya che. kAmaNa zarIra keTalA kahevAmAM AvyAM che? kAmaNazarIra baddha ane muktanA bhedathI be prakAranA hoya che. je rIte taijasa zarIranuM kathana che te ja rIte kArmaraNazarIra saMbaMdhI kathane samajI levuM. nAraka jIvonA keTalA audArika zarIro kahevAmAM AvyAM che ? nArakonA audArika - zarIra be prakAranA kahevAmAM AvyA che, te A pramANe-baddha ane mukta. AmAM je baddha audArikazarIra che te nAraka-jIvone hotA nathI. kAraNa ke teo vaikriya-zarIravALA che. je muktaaudArika zarIra che te sAmAnya muktadArikazarIra pramANe jANavA. nArakajIvonA vaikiya-zarIra keTalA kahevAmAM AvyA che ? vaikriyazarIra baddha ane muktanA bhedathI be prakAranA kahevAmAM AvyA che. AmAM je baddhavaikriyazarIra che te asaMkhyAta che. kSetranI apekSAe aMgulapramANa pratara kSetramAM vartamAna asaMkhyAta zreNiomAM je pradeza rAzi che teTalo che. eTale tenA dvitIya vargamULathI guNita prathama vargamULapramANa vikhrabhasUcIrUpa zreNI athavA aMgulapramANa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 anugaDArAI-(29) pratirakSetramAM AvelI zreNI-rAzinA dvitIya vargamULane dhana karavAthI je zreNIo thAya tenI barAbara baddhavekriyazarIro che. nArakomAM je muktavaikriyazarIronI saMkhyA muktadArikanI jemaja samajI levI. nArakajIvonA AhAraka-zarIra keTalA hoya che? be prakAranA che. baddha ane mukta. temAM je baddha AhArakazarIra che te nArakomAM nathI hotAM. mukta AhArakazarIronI saMkhyA mukta-rika zarIra pramANe ja jANavI. nAkajIvonA baddha ane muktanataijasazarIro temaja kAryakaNazarIronI saMkhyA baddha ane muktavaikriyazarIronI saMkhyA sadaza jANavI. asurakumAronA audArikazarIro keTalAM che ? baddhaaudArikazarIra hotA nathI ane mukta audyarikazarIra anaMta hoya che. asurakumAronA vaikiya-zarIro keTalA hoya che? be prakAranA che. baddha ane mukta temAM je baddhavaikriyazarIra che te asaMkhyAta che. kSetranI apekSAe prataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM vartamAna viSphabhasUcirUpa asaMkhyAta zreNIonA jeTalA pradeza hoya che teTalA baddhavaikriyazarIro hoya che. viplabhasUci aMgulanA prathama vargamULanA asaMkhya bhAgamAM hoya che. asurakumAronA je mukta-vaikriyazarIronI saMkhyA muktaogharikazarIro jeTalI ja che. asurakumAronA AhAraka zarIro keTalA kahevAmAM AvyA che? be prakAranA che. baddhamukta. A baMne prakAranA AhArakazarIrInI saMkhyA audArikazarIranI jema jANavI. baddha ane mukta vaikriyazarIra temaja jANavA joIe. asurakumAromAM A pAMcazarIronI saMkhyA je pramANe kahevAmAM AvI che te ja pramANe yAvatu nitakumArasudhInA bhavanapationA zarIronI saMkhyA jANavI. pRthvI kAyika jIvonAaudArikazarIro keTalA che? be prakAranAM che.baddha ane mukta. pRthvIkAyikajIvonA A baMne zarIronI saMkhyA baddha ane mukta sAmAnya dArikazarIro jeTalIja jANavI. pRthvIkAyika jIvonA vaikriyazarIro keTalA che? be prakAranAM che, te A pramANe- baddha ane mukata. temAM baddhavaikriyazarIra pRthvI kAyikajIvone hotA nathI. muktavaikriyazarIronI saMkhyA sAmAnya mukta. audArika zarIra pramANe jANavI. AhAraka zarIro vize paNa Aja pramANe jANavuM ke baddha ane mukta taijasa ane kAmaNa zarIronI saMkhyA baddha ane mukta odArika zarIronI jema ja jANavI. pRthvIkAyika jIvonA zarIronI jemaja apUkAyika jIvo ane tejaskAyika jIvonA zarIronI saMkhyA jANavI. vAyukAyika jIvonA audArikazarIro keTalA che? be prakAranA che. baddha ane mukta. vAyukAyika-jIvonA A baMne prakAranA zarIra pRthvIkAyika jIvonA audArika zarIro pramANe jANavA. vAyukAyika jIvomAM vaikriyazarIra keTalo che? be prakAranA che. baddha ane mukta. temAM je baddhavaikriyazarIro che te asaMkhyAta che. vAyukAyika jIvonA. mukta vaikiyazarIro, baddha ane mukta AhArakazarIra pRthvIkAyika jIvonA zarIro. pramANe jANavA. baddha ane mukta tejasa ane kAmaNa zarIro paNa pRthvIkAyika jIvonA zarIra pramANe ja jANavA. vanaspatikAyika jIvonA audArika, vaikriya. AhArakazarIro pRthvIkAyika jIvonA zarIranA sadaza jANavA. vanaspatikAyika jIvonA taijasa ane kAmaNazarIro keTalA che? sAmAnya taijasa ane kAzmaNa zarIro pramANe jANavA. dvIndriya jIvonA audArikazarIro keTalA kahevAmAM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-299 369 AvyA che? be prakAranAM che. baddha ane mukta. AmAM baddhaaudAriphazarIro asaMkhyAta che. kALanI apekSAe asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNIkALanA jeTalA samayo hoya che teTalA baddhaaudArika zarIro che. kSetranI apekSAe prataranA asaMkhyAtabhAgamAM vartamAna asaMkhyAta zreNIonA pradezonI rAzi pramANa che. A zreNIothI vikhaMbhasUci grahaNa karavAmAM Ave che. asaMkhyAta koTI-koTI yojanAnA pramANavALI A vikhaMbhaci asaMkhyAta zreNionA vargamULarUpa hoya che. kSetranI apekSAe aMgulaprataranA jeTalA pradezo hoya te sarva pradezomAM jo darekedareka pradeza eka-eka dIndriyajIvathI pUrita karavAmAM Ave to te sarva pradezo dvIndriya jIvathI saMpUrita thaI jAya che. ane te bharela pradezothI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgarUpa samayamAM jo eka-eka dviIndriyajIva bahAra kADhavAmAM Ave to te pradezone rikata karavAmAM AvalikAnA asaMkhyAta bhAgo lAge teTalA pradezo aMgulautaranA hoya che. A pradezo pramANa dvindriyanA baddhadArikazArIro hoya che. dvIndriyajIvonA mukta-dArikazarIro sAmAnya augharika zarIro pramANe jANavA. dvIndriyajIvone baddhavaikriya ane baddha AhArakazarIro nathI hotAM muktavaikriya ane AhArakazarIronI saMkhyA mukta audArika zarIro jeTalI hoya che. taijasa ane kArmaNazarIro audArika zarIro pramANe jANavA. je pramANe dvIdriyajIvonA zarIronI prarUpaNA karavAmAM AvI che te ja pramANe trIndriya ane caturindriya jIvonA zarIranI prarUpaNA samajavI. tiryacapaMcendriyajIvonA audAri kazarIro paNa dvIndriyajIvonA audArikazarIro pramANe jANavA. tiyacapaMcendriya jIvonA vaikriyazarIro keTalA che? be prakAranA che baddha ane mukta. baddha vaikriyazarIra asaMkhyAta che. kSetranI apekSAe prataranAM asaMkhyAtamAbhAgamAM vatamAna asaMkhyAta zreNIrUpa che. te zreNionI je vikhrabhasUci che te AMgaLanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalI zreNio vartamAna hoya teTalI grahaNa karavAmAM AvI che. te zreNio pramANa baddhavaikriyazarIra hoya che. tiryaMcapaMcendriyanA muktavaikriyazarIronI saMkhyA mukta audArikazarIronI saMkhyA pramANe che. dvIndriyajIvonA AhArakazarIra pramANa ane tejasakAzmaNazarIronuM pramANa audArika zarIronA pramANa jevuM che. manuSyone audArika-zarIro keTalo che ? be prakAranA che. baddhaaudarikazarIra ane mukta-dArikazarIra. temAM je baddha audArika zarIra che te kadyacit saMkhyAta. hoya-kadAcita asaMkhyAta hoya che. jaghanya padamAM teo saMkhyAta hoya che sauthI ochA. manuSyonuM astitva ja jaghanyapada che. saMkhyAta koTI-kaTI 29 aMkasthAnarUpa hoya che. A 29 aMkasthAnayamala padanI upara ane cAra yamalapadanI nIce grahaNa karavAmAM AvyA che. A ra9 aMkomAM garbhaja manuSyonI saMkhyA kahevAmAM AvI che. athavA. chaThThAvarganI sAthe pAMcamA vargane guNita karavAthI je saMkhyA Ave te saMkhyA barAbara garbhaja manuSyo che. athavA ( ardhacchedovALI) rAzi 29 aMkasthAna rUpa hoya che. manuSyonA vaikriyaza-rIro keTalA che? be prakAranAM che. te baddha ane mukta. temAM je baddha : vaikriyazarIra che te saMkhyAta che. muktavaikriyazarIronuM pramANa muktasAmAnya audArikazarIronI jema anaMta jANavuM. manuSyonA AhAraka zarIro keTalA che? be prakAranA che 2i4) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 anuo dArAI -(299) baddha ane mukta. AmAM je baddha AhArakazarIro che te kadAcituM hoya kadAcita na hoya. jyAre hoya che tyAre jaghanya eka be, athavA traNa hoya, utkRSTa pRthaka sahastra hoya che. manuSyonA mukta AhAraka sAmAnya mukta AhAraka barAbara che. manuSyonA taijasakAmaNazarIronuM pramANa emanA audArika-zarIronA pramANa jema jANavuM. | vyaMtaradevonA audArika zarIronuM pramANa nArakonA audArika zarIronA pramANanI jema jANavuM. vyaMtaradevonA vaikriyazarIro keTalA che.be prakAranA che.baddha ane mukta. temAM je baddhavaikriyazarIra che te asaMkhyAta che. kSetranI apekSAe prataranA. asaMkhyAtamAM bhAgamAM saMkhyAta so yojanonA vargamULarUpa je aMza te aMzarUpa asaMkhyAta viSThabhasUcirUpa zreNiomAM jeTalA pradezo che te pramANe baddhakriyazarIra jaNavA. vyaMtaradevonA mukta vaikriyazarIronuM pramANa asurakumAronA baMne prakAranA AhAraka zarIronA pramANanI jema jANavuM. vyaMtaradevonA taijasa-zarIro keTalA che? eonAM jema vaikriya zarIra che. tema taijasa zarIro tathA kArmaNa zarIro che ema kahevuM joIe. jyotiSka devonA audArika zarIro keTalA che ? audharika zarIra nArakonA. audArikazarIro pramANe jANavA.-bhaMte jyotiSkadevonA vaikriyazarIro keTalA hoya che? vaikriyazarIro be prakAranA che baddha ane mukta. temAM baddhavaikriya zarIro kALanI apekSAe asaMkhyAta che yAvatuM kSetranI apekSAe prataranAM asaMkhyAtamAM bhAgamAM 2pa6 pratarAMgalanA vargamULarUpa je aMza te aMzarUpa viSka bhasUcinA asaMkhyAta pradeza pramANa jyotiSThadevonA badrakriyazarIro jANavA, muktavaikriya zarIroorika zarIro che te pramANe jANavA. jyotiSkadevonA AhArakazarIronuM pramANa nArakIonA AhArakazarIronA pramANa tulya jANavuM. taijasa ane kAmaNa zarIronuM pramANa baddha ane muktakriya zarIro pramANe jANavuM. - vaimAnikadevonAM audharikazarIro keTalA che ? audaglizarIro nArakonA audAArika zarIra pramANa jANavA. vaimAnikadevonA vaikriyazarIro keTalA che ? vaikriyazarIra be prakAranA hoya che baddha ane mukta. temAM je baddhavaikriyazarIra te asaMkhyAta che. kSetranI apekSAe prataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM vartamAna asaMkhyAta zreNionI jeTalI pradeza rAzi hoya che teTalAM che. muktavaikriyazarIronuM pramANa sAmAnya mukta audArikazarIra pramANa jANavuM. baddha ane mukta AhAraka zarIronuM pramANa nArakonA AhAraka zarIra pramANa jANavuM. taijasa ane kAmaNazarIra emanA vaikriyazarIronI jemaja jANavA. A pramANe sUkSmakSetrapalyopamanuM svarUpa che. vyAvahArika sukSmakSetrapalyopamanuM svarUpa che. vyAvahArika ane sUkSma evA be bhedavALA kSetrapalyopamanuM svarUpa paNa nirUpita thaI gayuM. A pramANe palyopama A pramANe [kALanA vibhAgopaNa nirdiSTa thayA ane kALapramANanuM svarUpa varNana jANavuM. [300] bhAva pramANa zuM che? -bhAvapramANa traNa prakAre prajJapta thayela che. te A pramANe- guNapramANa nayapramANa ane saMkhyA pramANa. [301-302] guNapramANa zuM che? -jIvaguNapramANa ane ajIva-guNa pramANa A be rUpe guNa pramANe che. avaguNapramANa zuM che? -ajIva guNapramANa pAMca prakAranuM chevarNaguNapramANa gaMdhaguNapramANa rasaguNapramANa sparzaguNapramANa ane saMsthAnaguNa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 302 371 pramANa. varSaguNapramANa zuM che ? vaguNa pramANa pAMca prakAranuM che kRSaNa-varNaguNapramANa yAvatu zukalavarNaguNapramANa, gaMdhaguNapramANa zuM che? surabhigaMdha ane durabhigaMdha A be prakAre gaMdhaguNapramANa che. rasaguNapramANa zuM che? -rasaguNapramANanA pAMca prakAre che tikatarapramANa yAvatu madhurarasapramANa. A rasaguNa pramANa che. sparzaguNapramANa zuM che ? -sparzaguNapramANanA ATha prakAra che. karkazaguNa pramANa yAvat rUkSasparzaguNapramANa. A sparzaguNa pramANa che. saMsthAnaguNapramANa zuM che? saMsthAnaguNapramANa pAMca prakAranuM che--parimaMDaLa saMsthAna guNapramANa vRttasaMsthAnaguNapramANa, vyastrasaMsthAnaguNapramANa caturaDha saMsthA guNapramANa AyatasaMsthAnaguNapramANa, A pramANe ajIva- guNapramANa jANavuM. bhaMte ! jIvaguNapramANa. zuM che ? - jJAnaguNa, darzanaguNa, ane cAritraguNarUpa jIvaguNapramANa che. jJAnaguNa pramANanuM svarUpa kevuM che? - pratyakSa, anumAna, upamAna ane AgamarUpa jJAnaguNa pramANa jANavuM. pratyakSanuM svarUpa kevuM che? -Idriya pratyakSa ane noIdriya pratyakSa rUpa pratyakSapramANa che, IdriyapratyakSatA zuM che ? IdriyapratyakSanA pAMca prakAra kahevAmAM AvyAM che. zrotrendriya pratyakSa cakSuIndriyapratyakSa ghrANejiyapratyakSa jilhAIndriyapratyakSa aIindriyapratyakSa. A pramANe Indriya pratyakSa che. noIdriyapratyakSa zuM che ? avadhijJAnapratyakSa, mana:parya-vijJAnapratyakSa ane kevaLajJAna pratyakSa svarUpa noIdriyapratyakSa jANavuM. ApramANe pratyakSanuM svarUpavarNana pUrNa thayuM. anumAnapramANa zuM che ? anumAna traNa prakAranA che. pUrvavatuM zeSavatuM daSTasAdharyuvatu pUrvavatu anumAna zuM che? pUrvavatuanumAna cihno vagerethI je anumAna karavAmAM Ave te A prakAranuM chekSata zarIramAM utpanna thanAra ghA, vraNa thAya te, lAMchana-masA ane tala, A pAMca cihanovaDe utpanna thayela anumAna pUrvavatu kahevAmAM AvyuM che. koI mAtAno putra bAlyavasthAmAM ja paradeza jato rahyo hato. paradezamAM te tarUNa thaI gayo jyAre te pAcho pharyo tyAre mAtAe koI cihananA AdhAre tene oLakhI lIdho. A pramANe pUrvavatuM anumAna che. [33] zeSavatuanumAna zuM che? -kArya, kAraNa, guNa, avayava ane Azraya A. pAMcadvArA je anumAna karavAmAM Ave te zeSavatu anumAna kahevAya che. kAryathI utpanna thanAra zeSavatu anumAna zuM che? -kArya uparathI kAraNanuM anumAna karavuM te kAryathI utpanna thanAra zeSavatuM che. zaMkhanA dhvanI sAMbhaLI zaMkhanuM, bherInA tADanathI bherInuM baLadonA avAja sAMbhaLI baLadanuM, morano kekArava sAMbhaLI mayUranuM, haNahaNATa sAMbhaLI ghoDAnuM hAthInI cIkha sAMbhaLI hAthInuM, evuM ghanaghanAyita sAMbhaLI rathanuM anumAna karavuM te kAryaliMgathI utpanna thayela zeSavatu anumAna che. kAraNarUpa liMgathI utpanna thanAra zeSavatu anumAna zuM che ? -kAraNarUpa liMgathI utpanna thanAra zeSavatuanumAna A pramANe che-paTanuM kAraNa taMtuo che, paTataMtunuM kAraNa nathI. vIraNA tRNavizeSa kaTasAdaDInuM kAraNa che, sAdaDI varaNAnuM kAraNa nathI. mATIpiMDa ghaTanuM kAraNa che, ghaTa mATInuM kAraNa nathI. A kAraNaliMgajanya zeSAvatuanumAna che. guNaliMgajanya zeSavatuanumAna zuM che ? sonAnI kasoTIpara ghasavAthI kasoTIparanI rekhA joI suvarNanuM. gaMdhathI, puSpa, rasathI lavaNyanuM AsvAdathI madirAnuM evuM sparzathI vastranuM anumAna Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha72 anubadArAI -(304) karavuM te guNaniSpannazaiSavatuanumAna che. avavarUpaliMga niSpanna zeSavatuanumAna zuM che ? zRMgathI mahiSanuM zikhAthI kukaTanuM viSANathI hAthInuM dethI varAhanuM pIMchAthI mayUranuM,kharIothI ghoDAnuM nakhathI vyAghanuM bAlAjhathI camarInuM, pUchaDAthI. vAMdarAnuM dvipadathI manuSyAdinuM, catuSpadathI gAyAdi ghaNApagothI gaumikAdinuM kezarALathI siMhanuM, kakudathI baLadanuM valayayukata bAhuthI. strInuM anumAna karavuM te avayavaliMgajanya zeSavatu anumAna che. [30] parikarabaMdhanacoddhAnA vizeSa prakAranA pozAkathI yoddhAnuM jJAna thAya che. varuvizeSathI mahilA jaNAya jAya che. sIjhI-gayela eka dANathI droNa-pAka ane eka gAthA uparathI kavinuM jJAna thaI jAya che. te avayavaliMgajanya zeSavatu anumAna che. [305]Azrayajanya zeSavatu anumAna zuM che? -Azrayajanya zeSavatu anu mAna A pramANe che dhUmathI agninuM, bagalAonI paMkitathI pANInuM. vAdaLAnA vikArathI vRSTinuM zIlanA sadAcArathI kula-putranuM anumAna thAya che. A rIte AzrayathI AzrayInuM zeSavatu anumAna che. daSTasAdhamyavatuM anumAna te zuM che? be prakAranuM che. sAmAnyadaSTa ane vizeSadaSTa sAmAnyadaanumAna zuM che ? -koI padArtha sAmAnyarUpathI daSTa hoya te sAthe anya adaSTanA sAdhammanuM anumAna karavuM te sAmAnyadaSTa anumAna che. jemake-eka purUSano AkAra joI anya ghaNA puruSono paNa Avo hoya che. tevuM anumAna karavuM athavA sAmAnyarUpe ghaNApuruSone joI jevA A ghaNA puruSo che tevo eka puruSa haze. jevo eka kApaNasikko. tevA aneka kASapaNa, jevA aneka kASapaNa tevo eka kASapiNa. A sAmAnyadaSTa anumAna che. vizeSadaSTa sAdhamyavatu anumAna zuM che? vizeSarUpathI daSTapadArthanA sAdharmsathI adaSTanuM anumAna karavuM te vizeSadaSTasAdharmavat anumAna che. jema koI puruSa aneka puruSonI vacamAM rahela pUrvadaSTA puruSane oLakhI le che ke "A teja mANasa che A anumAnaprayogamAM puruSavizeSane vizeSarupathI mUkavAmAM Avyo che tethI A anumAna vizeSadaSTa che. teja rIte ghaNA sikkAonI vaccamAMthI pUrvadaSTa sikkAne jANI levo ke "A teja sikko che. te vizeSadaSTa anumAnano viSaya saMkSepamAM traNa prakArano hoya che. atItakALano vartamAnakALano ane bhaviSyakALano. atItakALagrahaNa zuM che? - vanomAM ugelaghAsa saMsthAkuMrothI haritavaNa thayelI, pRthvI tathA kuMDa, sarovara, nadI, dIrghakAvAva, prasiddha jaLAzaya vagerene jaLathI saMpUrita joI atItamAM thayela suvRSTinuM anumAna karavuM. pratyutpanakALathI grahaNa zuM che ? bhikSAmATe bahAra nikaLelA sAdhune ke jene gRhasthoe pracura bhaktapAna ApyuM che, te joIne teNe anumAna karyuM ke "ahIM subhikSa che.' [30-307)anAgata kAlagrahaNa zuM che? AkAzanI nirmaLatA, kRSNavarNavALA parvato, vidhutsahitamegha, meghanI garjanA, vRSTine nahi rokanAra pavananI gati raktavarNavALI saMdhyA, Adra, mULa nakSatrothI utpanna thayela athavA rohiNI, jyeSThA, Adi nakSatrovaDe utpanna thayela utpAtane athavA anya utpAtone, digdAha, ulkApAta vagere upadravo ke je vRSTinA prazasta nimitto che te joIne anumAna karavuM 'suvRSTi thaze." A anumAna anAgatakALagrahaNa anumAna che. A udgatatRNa, vanAdi pUrvokta liMganI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 sua-308 viparItatAmAM paNa traNa prakAnuM grahaNa thAya che. atItakALa grahaNa, pratyutpanna kALagrahaNa, anAgatakALa grahaNa. --bhaMte ! atItakALa grahaNa zuM che? tRNa rahita vano, aniSpanna dhAnya yukta bhUmihuSkakuMDa, sara, nadI, dIthiMka, jaLAzaya vagere joI anumAna karavuM ke A dezamAM vRSTi thaI nathI. te atItakALa grahaNa che. pratyutpannakALagrahaNa zuM che? bhikSArjana mATe Avela koI sAdhune lAbhathI vaMcita joIne atyAre ahIM dubhikSa che" evuM anumAna karavuM te pratyutpanakALa grahaNa. che. [308-309]anAgatakALagrahaNa zuM che? dizAo sadhUma hoya, pRthvI phATI gaI hoya, chidro paDI gayA hoya, pavana dakSiNa dizAno vaheto hoya,A vRSTinA abhAvanA. cihano joI tathA agni ke vAyu joIne "ahIM vRSTi thaze nahIM AvuM anumAna karavuM te anAgatakALa grahaNa che. A vizeSadaSTasAdharmavatu anumAnanuM svarUpa jANavuM. upamAna pramANanuM svarUpa kevuM che? -upamAvaDe vastusvarUpane jANavuM. te upamAnapramANa. tenA be prakAra che. sAdhamyopanIta ane vaidhamyopanIta. sAdhamyapanIta zuM che? -samAnatAnA AdhAre upamA ApavAmAM Ave te sAdhamyoMpanIta che tenA traNa bheda che. kiMcisAdharmopanIta, prAyasAdhamyapanIta ane sarvasAdharmopanIta. te kiMcisAdhamyapanIta zuM che ? kaMIka samAnatAnA AdhAre upamA ApavAmAMAve te kiMcitasAdhopanIta che. jevo maMdara che tevo saSapa che. jevo sarSapa che tevo meru che. jevo samudra tevo goSpada jevo goSpada tevo samudra jevo Aditya tevo khadyota Agiyo, jevo. khadyota tevo Aditya jevo caMdra tevuM kada, jevuM kamuda tevo caMdra A rIte kiMcit sAdhamya panIta che. prAyasAdhamyopanItanuM svarUpa kevuM che ? adhikAMza-samAnatAnA AdhAre upamA ApavAmAM Ave te prAya sAdhamyapanIta che. jevI gAya tevo gavaya (rojha) che. jevo gavAya tevI gAya che. A prAyaHsAdhamyapanIta che. -bhaMte sarvasAdharmopanIta zuM che? -sarva prakArothI samAnatA pragaTa karavAmAM Ave te sarvasAdhamyopanI che. atre zaMkA thAya ke sarvaprakArathI samAnatA to koI sAthe ghaTita thaI zake nahIM kAraNa ke jo baMnemAM sarvaprakAre samAnatA ghaTita thAyato baMnemAM ekatA prApta thavAno prasaMge upasthita thAya. A zaMkAno uttara A che ke eka vastunI bIjI vastu sAthe savaprakAre samAnatA nathI. hotI paraMtu atre te samAnatA tenI sAthe ja pragaTa karI che. bIjA sAthe nahi. te A pramANe ahaMtoe ahaMnto jevuM karyuM. cakravartIe cakravartIonA jevuM karyuM. baLadeve baLadevonA jevuM karyuM vAsudeve vAsudevonA jevuM karyuM sAdhue sAdhuonA jevuM kyuM A sarvasAdhamyopanIta che. vaidhayAnIta zuM che ? -be ke vadhu padArthomAM vilakSaNatA pragaTakaravAmAM Ave te vedhamyopanIta. tenA traNa prakAra che. kiMciturvadharmopanIta prAyadhamyapanIta ane sarvavaidhanIta. kiMcitavaidhamyapanIta zuM che? -koIka dharmanI vilakSaNatA pragaTa karavI te kicivaidhamyapanIta che. javuM zabalAgAyanuM vAcharaDuM hoya tevuM bahulA gAyanuM vAcharaDuM hotu nathI, jevuM bahulAgAyanuM vAcharaDu hoya tevuM zabalAgAyanuM vAcharaDu hotu nathI. ArIte kiMcita vaidhamyapanItanuM svarUpa jANavuM. prAyavaidhamyapanIta zuM che ? - adhikAMzarUpamAM aneka avayavagata visadazatA pragaTa karavI te prAyavaidharmo panIta che. jevo vAyasa (kAgaDo) tevuM pAyasa (dUdhapAka) hotuM nathI, jevuM pAyasa hoya che tevo vAyarasa Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuo dArA (309) hoto nathI. padagata be vargonI apekSAe sAmyatA hovA chatAM sacenatA. acetanatA vagere aneka dharmonI vidhamatA hovAthI te prAyavaidhamyapanIta che. savavaidhamyapanI zuM ce? sarvaprakArathI vidharmatA pragaTa karavAmAM Ave to te sarva4dhamyapanIta che. evA koI padArtho nathI jemAM paraspara sarva prakAre vaidharma hoya. kAraNa ke sattva, prameyatva vagere dhamonI apekSAe sarva padArthomAM samAnatA rahelI hoya che. AvI zaMkAno uttara ApatA jaNAve che ke ekabIjA padArthanI sAthe sarvidharmopanIta nathI paraMtu te vidhamatA tenI sAthe ja pragaTa karavAmAM Ave che, bIjA sAthe nahIM. jemake nIca mANase nIca jevuM ja karyuM dAse dAsa jevuM ja karyuM kAgaDAe kAgaDA jevuM ja karyuM. kUtarAe kUtarA jevuM ja karyuM, caMDAle caMDAla jevuM ja karyuM. A pramANe sarvidharmopanIta che. A rIte upamApramANanuM svarUpa varNana pUrNa thayuM. AgamapramANanuM svarUpa kevuM che? -jIvAda padArtho samyapha rIte jenA vaDe jANavAmAM Ave te Agama che. tenA be bheda che. te A pramANe- laukika ane lokottarika. laukika Agama eTale zuM ?je Agama ajJAnI mithyAdaSTioe potAnI svacchaMda buddhi ane matithI racelA hoya te laukika Agama che. jemake- bhArata, rAmAyaNa, yAvatuM sAMgopAMga cAra veda. A sarva laukika Agama che. lokorikaAgama zuM che ? utpannajJAna-darzanane dhAraNa karanAra, atIta, pratyutpanna ane anAgatanA jJAtAM, traNe lokathI vaMdita, pUjita, kIrtita, sarvajJAnI, sarvadarzI arihaMtabhagavatto dvArA praNita dvAdazAMga gaNipiTaka te lokottarika Agama che. athavA Agama traNa prakAre prarUpyuM che, sUtrAgama athagama tadu bhayAgama athavA AtmAgama anaMtarAgama ane paraMparAgama. tIrthakaroo arthabodha Apyo che te artha temATe AtmAgama che. te artha gaNadharone sAkSAt prApta thayo tethI gaNadharomATe te anantarAgama che. gaNadharonAM ziSyo mATe paraMparAgama che. gaNadharo e gUMthela sUtro teo mATe AtmAgama che temanA sAkSAtu ziSyo mATe te sUtro anaMtarAgama che ane praziSyo AdimATe paraMparAgama che. A rIte lokottaraAgama jANavuM. Ama AgamanuM ane jJAnaguNapramANanuM svarUpa varNana jANavuM. darzanaguNapramANanuM svarUpa kevuM che? te darzanaguNanA 4 prakAro che. cakSudarzanaguNapramANa acakSudarzanaguNapramANa avadhidarzanaguNa pramANa kevaLadarzanaguNapramANu cakSudarzanI- bhAvacakSuIndriyAvaraNakarmanA kSayopazayathI ane pratyendriyanA anupaghAtathI cakSu-darzanalabdhivALA jIvo, cakSudarzanathI ghaTa, paTa, kaTa, rathAdi dravyone jue che. acakSadarzanI ayakSadarzanathI casivAyanI 4 Indriyo ane manathI zabda gaMdha, rasa, sparzane jANe che. "AyabhAva"padadvArA spaSTa kare che ke cahu sivAyanI. 4 Indriyo prApta karI che, pArtha sAthe saMzliSTa thaIne ja potAnA viSayano avabogha kare che. avadhidarzanI avadhidarzanathI- sarvarUpI dravyone jue che. sarva payayone nahi. kevaLadarzanI kevaLadarzanathI sarva dravya ane sarvaparyayone jue che. A rIte darzanaguNa, pramANa jANavuM. cAritraguNapramANa zuM che ? jene dhAraNa karIne manuSya niti kamanuM AcaraNa na kare te cAritraguNa pramANanA pAMca bheda che. sAmAyikacAritraguNa pramANa chedopa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-310. 375 sthApanIyacaritraguNapramANa parihAravizuddha cAritraguNapramANa ane yathAkhyAtacAritraguNapramANa temAM sAmAyikacAritranA be prakAra kahyAM che. I-rika-svalpakAlika ke je prathama ane aMtima tIrthakaranA samayamAM jyAM sudhI mahAvratonuM AropaNa na karAya tyAM sudhI hoya te, yAvatkathita jIvanaparyantanuM sAmAyikacAritra. te 22 tIrthakaro ane mahAvideha kSetranA sAdhuomAM hoya che. chedapasthAnacAritra-jemAM pUrva-payinuM chedana karI pharI mahAvratonI upasthApanA karavAmAM Ave tenA be bheda sAticAramUlaguNanA virAdhaka sAdhune punaH vatapradAna karavuM niraticAra- Itvari,sAmAyikacAritranuM pAlana karanAra sAdhune sAta divasa, 4 mAsa ke cha mAsa pachI je cAritra apAya te parihAravizuddhacAritra-viziSTatapathI cAritranI vizuddhi karavArUpa tenA be prakAra che. nirvizyamAnaka je tapazcaryA karanAranuM nirvikAyika-je tapazcaya karyA pachI vaiyAvacca kare te sUkSmasaMparAyacAritrajemAM sUkSmalobhamAtra avazeSa hoya. tenA be bheda saMkilazyamAnaka upazAmaNithI mUtathanAra jIvonuM cAritra. vizuddhamAnakazreNiArohaNa karanAranuM cAritra. yathAkhyAtacAritra-jemAM kaSAyodayano sadaMtara abhAva rahe che, tenA be bheda che pratipAti. eTale 11 mA guNasthAnavALAnuM ane apratipAti eTale 12 Adi guNasthAnavALAonuM athavA (1) chAsthika ane (2) kevalika. A rIte cAritraguNapramANanuM svarUpa kathana jANavuM kathana samApta thayuM. [31o] nayana pramANanuM svarUpa kevuM che?- gautama ! anaMta dhamatmika vastunA anya dharmone gauNa karIne vivakSita dharmane mukhya karIne vastu pratipAdaka vakatAno je abhiprAya hoya che te nayapramANa che. te navapramANanuM svarUpa traNa dagaMtovaDe spaSTa karavAmAM AvyuM che. jemake-prasthAkanAdaSTAMtathI, vasatinA daSTAMtathI ane pradezanA daSTAMtathI. prasthanuM daSTAMta kone kahe che? prastha eTale dhAnya mApavAnuM kASThanuM pAtravizeSa.jemakekoI puruSa kuhADI grahaNa karI jaMgala tarapha jAya che, tene joIne koIe prazna karyo 'tame kayAM jaI rahyAM cho?" tyAre avizuddhanaigamanayanA mujaba tene kahyuM huM prasthaka levA jAuM chuM' koIe tene vRkSane chedatA joI pUchayuM- tame A kApI rahyA cho ? tyAre tene vizuddhanaigamanaya mujaba javAba Apyo- huM prastha kApuM chuM." pachI koIe lAkaDA cholatA joI pUchayuM-tame zuM cholo cho ? tyAre vizuddhataranaigamanayanA abhiprAye te bolyA huM prasthaka cholI rahyo chuM. prasthathaka nimitte kASThanA madhyabhAgane korato joI koIe pUchayuM tame A zuM karo cho?" tyAre vizuddhataranaigamaya mujaba tene javAba Apyo - " prastaka utkIrNa karI rahyo chuM. jyAre te utkIrNa kASTha upara lekhanI vaDe prasthakamATe cihna karavA lAgyo tene joIne koIe pUchyuM- "A tame zuM karo cho ?" tyAre tene vizuddhataranaigamanayathI kahyuM- huM prasthAnA AkArane aMkita karu chuM.' prasthaka saMbaMdhI A praznottara saMpUrNa prasthaka taiyAra na thaI jAya tyAM sudhI karatAM rahevuM A pramANe vyavahAranayane Azrita karIne paNa jANavuM. saMgrahanayanA mata mujaba dhAnyaparita prasthaka te ja prasthaka kahI zakAya che. RjusUtranayamujaba dhAnyAdika paNa prastaka che, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta A traNa nayanA matAnusAra je prasthakanA svarUpanA pari jJAnamAM upayukta che teja prasthaka che. jenAvaDe nayasvarUpanuM grahaNa thAya che te vasatinuM daSTAMta kevuM che? koI puruSe bIjA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 anuo dArAI - (312) koI puruSane prazna karyo ke tame kayAM raho cho ?" avizuddhanaigamanayanA matAnusAre teNe javAba Apyo- huM lokamAM rahu chuM.' praznakatAe kahyuM- loka traNa prakAranA che jemakeurdhvaloka, adholoka ane tiryazloka. zuM tame A traNelokomAM vaso cho ?' tyAre vizuddhanayamujaba teNe kahyuM- "tiryazlokamAM varu chuM.' praznakartAe prazna karyo- 'tiryazloka jebUdvIpa vagere svayaMbhUramaNaparyanta asaMkhyAta dvIpa-samudra rUpa che. to zuM tame A savamAM nivAsa karo cho ?' tyAre vizuddhataranaigamananA abhiprAya mujaba teNe kahyuMjaMbudvIpamAM rahuM chuM. tyAre praznakartAe pUchayuM- "bUdvIpamAM to daza kSetra AvyAM che, jemake- bharata eravata hemavata airAvata harivarSa ramyaphavarSa devaku uttarakuru pUrvavideha ane aparavideha. to zuM tame A sarva kSetromAM nivAsa karo cho ? tyAre vizuddhataranagamanaya mujama tene javAba Apyo ke huM bharatakSetramAM rahuM chuM.' pharI praznakatae prazna karyo bharatakSetra be vibhAgomAM vibhakta che. dakSiNArdhabharata ane uttarAdhabharata to zuM tame baMne bhAratamAM raho cho ?" tyAre vizuddhatara naigamanaya mujaba teNe javAba Apyo ke- 'dakSiNArdha bhAratamAM rahuM chuM. tyAre praznakatae prazna karyo'kSiNAI- bharata kSetramAM ghaNA grAma, Akara, nagara, nigama, kheTa, kabUTa, maMDaba, droNamukha, paTTana, Azrama samivizo che to zuM tame sarvamAM nivAsa karo cho ?" vizuddhataranaigamanaya mujaba teNe javAba Apyo ke- "huM pATalIputramAM vasu chuM." praznakartAe pharI praznakaryo ke "pATalIputramAM ghaNAM gharo AvelA che. to zuM tame te sarva gharomAM nivAsa karo cho tyAre vizuddhataranaigamanaya mujaba teNe javAba Apyo ke- "hu devadattanA gharamAM rahuM chuM prazrakAre praznakaryo ke "devadattanA gharamAM ghaNA prakoTho che to zuM tame sarva prakASThomAMnivAsa karo cho?" tyAre teNe kahyuM- huM madhyagRhamAM nivAsa karuM chuM vizuddhanaigamanayanA matathI vasati A rIte che. vyavahAranayanuM mantavya paNa naigamanaya jevuM ja che. saMgrahanayamujaba to huM sastArakamAM jyAMbesuM chuM, zayana karuM chuM tyAM rahuM chuM ema kahevAya.jusUtranaya kahe che ke- "jeTalA AkAza pradezomAM meM avagAhana karyuM che temAM rahuM chuM traNa zabdanaya kahe che ke AtmasvarUpamAM rahuM chuM kAraNa ke anyadravyanI anyadravyamAM vRtti hoya ja nahi. pradezadaSTAMtathI nayanA svarUpanuM pratipAdana kevI rIte thAya che? pradezadaSTAMta A pramANe che. naigamanayanA mate cha dravyonA pradezo hoya che. jemake dhamastikAyano pradeza adhamastikAyano pradeza AkAzAstikAyano pradeza jIvAstikAyano pradeza skaMdhano pradeza ane dezano pradeza naigamanayanA AvA kathanane sAMbhaLI saMgrahAye kahyuM ema na kaho, kAraNa ke dezano je pradeza che te dravyano ja che, tAtparya e che ke chaThA sthAnamAM deza pradeza kahyo che tenI koI svataMtra sattA nathI kAraNa ke te dhamastikAya AdinA dezono je pradeza che te kharekhara dhamastikAya Adino ja deza che. ane dravyathI abhinna dezano pradeza vastutaH te dravyarUpa ja che. tenA mATe koI daSTAMta Ape che. jema dhasa mArI AdhInatAmAM hovAthI tene kharIdela gardabha paNa mArU ja che. AvI vyavahAra paddhati lokamAM che. te pramANe ja dhamastikAyano pradeza paNa dravyano ja che te svataMtra nathI mATe tame chanA pradeza' na kaho paNa "pAMcanA pradeza' kaho. dhamastikAya pradeza adhamastikAyapradeza AkAzAstikAyapradeza jIvAsti kAya pradeza ane skaMdha pradeza. A pramANe kahetA saMgrahanayane vyavahAranaya kahe che ke tame je pocanA pradeza) Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra- 310 kaho cho te yogya nathI, kAraNake pAMcagoSThika puruSonuM sonuM, Adi dhana ke dhAnyAdidravya sAmAnya hoya che tema dhamastikAyAdikono koI sAmAnya pradeza hoya to pAMcano pradeza kahevAya. paNa vAstavamAM dareka dravyanA pradezo bhinna che. mATe sAmAnya pradezanA abhAvamAM te pAMca prakArano pradeza' ema kaho. te A pramANe dhamapradeza adhamapradeza AkAzapradeza jIvapradeza ane skaMdhapradeza A pramANa kahetA vyavahAranayane RjusUtranaye kahyuM - tame je pAMca prakArano pradeza kaho cho te yogya nathI, kAraNa ke pAMca prakAranA pradeza pAMca-pAMca prakArano thaI jaze. ane pradeza paccIza prakArano thaI jaze. eTale pAMcaprakArano pradeza na kaho, pradeza bhajanIya che tema kaho. dhamastikAyano pradeza bhajanIya che. jIvano pradeza bhajanIya che ane skadhano pradeza bhajanIya che. kahevAthI potApotAnA pradezanuM ja grahaNa thAyache, para saMbaMdhI pradezanuM grahaNa thatuM nathI, kAraNa ke parasaMbaMdhI pradezamAM athakriyApratye sAdhakatvano abhAva che A pramANe kahetA jusUtranayane zabdanaye kahyuM- ' ema tame na kaho kAraNa ke Ama mAtvAthI dhamastikAyano je pradeza che te dhamastikAyano paNa thaI zake che ane adhamastikAyano paNa thaI zake che. AkAzAstikAyano pradeza paNa thaI zake che. jIvAstikAyano paNa thaI zake che ane skaMdhano paNa thaI zake che. tevI rIte adhamastikAyano pradeza paNa dhamastikAyano thaI zake che yAvatu, skaMdhano thaI zake che. AkAzAstikAyano pradeza paNa dhamastikAyano yAvatu skaMdhano thaI zake che, jIvAstikAyano je pradeza che te dhamastikAyano yAvata skaMdhano thaI zake che. tevI ja rIte skaMdha pradeza paNa sarvano thaI zake che. A rIte anavasthA thavAthI vAstavika pradeza sthitino abhAva thaze. mATe tame pradezane bhajanIya na kaho. paNa ema kaho ke je pradeza dhamatmika che te pradeza dharma che eTale ke A dhamatmika je pradeza che te samasta dhamastikAyathI abhinna thaIne ja dharmAtmika kahevAya che. je pradeza adhamatmika che te pradeza adharma che. je pradeza AkAzAtmaka che te pradeza AkAza che. eka jIvAtmaka je pradeza che te pradeza najIva che eTale ke samasta. jIvAstikAyanA eka dezabhUta je ekajIva che, te eka jIvAtmaka je eka ja pradeza che te nojIva che. ahIM no' zabda ekadeza vAcaka che. eka skaMdhAtmaka pradeza che te no skaMdha che. A pramANe kahetA zabda nayane samabhirUDha naye kahyuM- tame je kaho cho ke je pradeza dhamatmika che. te dhamastikAyarUpa che yAvatu je pradeza eka jIvAtmaka che te pradeza "nojIva' che je pradeza eka skaMdhAtmaka che te pradezano skaMdha che, te tamArI vAta yogya nathI kAraNa ke ahIM be samAsa thAya che. tatparuSa ane karmadhAraya tethI ahIM saMdeha thAya tame kayA samAsanA AdhAre dharma pradeza' ema kaho cho jo tame tapuruSa samAsanA AdhAre kaho to te yogya nathI kAraNa ke ema kahevAthI dharma ane pradeza bhinna thaI jaze. jema kuMDAmAM bora kahIe to kuMDa ane bora jema bhinna che tema ahIM paNa bhinnatA prApta thaze. jo tame karmadhAraya samAsanA AdhAre kaho cho to je dhamatmika pradeza che tenuM samasta dhamastikAya sAthe samAnAdhikaraNa thaI javAthI pradezo dhamastikAyarUpa thaI jaze. A rIte adhamatmika pradezo-adharmarUpa AkAzAtmaka pradezo AkAzarUpa anaMta jIvAtmaka je samasta jIvAstikAya che teno eka deza eka che. teno eka pradeza samasta jIvAstikAyathI bhinna hovAthI no jIva kahe che. anaMta skaMdhAtmaka je samasta skaMdha che teno eka deza eka skaMdha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 anugadArAI - (11) hoya che. A eka dezarUpa skaMdhano pradeza no skaMdha che. A pramANe kahetA samabhirUDhanayane evabhUtanaye kahyuM - tame je kAMI kahI rahyA cho te evI rIte kaho ke A badhA dhamastikAyAviko samasta deza-pradezanI kalpanAthI rahita che, pratipUrNa Atma svarUpathI avikala che, niravazeSa-eka hovAthI avayava rahita che. eka grahaNa eka nAmathI kahe che. mATe eka, vastu rUpa che. evaMbhUtanayanA mate je vastu deza rUpa che te avastu che. je pradezarUpa che te avastu che, evaMtabhUtanaya akhaMDa vastuneja satarUpa mAne che A rIte pradeza duSTAMtathI nayanuM svarUpa jANavuM. | [311] bhaMte / saMkhyA pramANa zuM che? saMkhyA pramANanA ATha bhedo che. nAma saMkhyA, sthApanA saMkhyA, dravyasaMkhyA aupampasaMkhyA, parimANasaMkhyA, jJAnasaMkhyA, gaNanA saMkhyA ane bhAva saMkhyA nAmasaMkhyA zuM che? je jIva athavA ajIvanuM "saMkhyA' evuM nAma rAkhavuM te nAma saMkhyA che. sthApanAkhyA zuM che? je kASTakarmamAM, pustakakarmamAM pAvatu saMkhyA A rUpe je Aropa karAya che te sthApanA saMkhyA che. nAma ane sthApanAmAM zuM vizeSatA che? nAma yAvatkathita hoya che jyAre sthApanA Itarika paNa hoya che ane yAvaskathita paNa hoya che. dravyazaMkha zuM che ? dravyazaMkhanA be prakAra che. jemakeAgamadravyazaMkha ane noAgamadravyazaMkha. AgamadravyazaMkha ane noAgamamadravyazaMkhanA bhedarUpa jJAyakazarIra ane bhavyazarIrazaMkhanuM svarUpa dravyAvazyakanA prakaraNamAM kathita bhedo mujaba jANI levuM. jJAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikta noAgamadravyazaMkhanuM svarUpa kevuM che? tadRDhyatiriktadravyazaMkhanA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe, eka bhavika-je jIva utpana thaIne haju sudhI zaMkhapayayinI Ayuno baMdha karyo nathI paraMtu maraNa pachI avazya zaMkha paryAya prApta karavAno che te baddhAyuSka-je jIve zaMkha-payayimAM utpanna thavA yogya AyuSyano baMdha karI lIdho che te. abhimukhanAmagotra je jIva nikaTa bhaviSyamAM zaMkha yonimAM utpanna thanAra hoya temaja je jIvanA nAma ane gotra karma jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtamuhUrtabAda udayAbhimukha thanAra hoya te. eka bhavika jIva eka bhavika' evA nAmavALo kALanI apekSAe keTalo kAMLasudhI rahe che. ? eka bhavikajIva jaghanya aMtamUhurta ane utkRSTa eka pUrva koTI sudhI rahe che. aMte ! baddhAyuSka jIva "baddhAyuSkarUpe jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa eka pUrva koTInA trIjA bhAga sudhI rahe che. aMte ! abhimukhanAma gotrazaMkhanuM "abhimukhanAma gotra' evuM nAma keTalA samaya sudhI rahe che ? abhimukhanAmagotrazaMkha jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. naigamanaya, saMgrahaneya ane vyavahAranaya A traNe bhUladaSTivALA no eka bhavika, baddhAyuSka ane abhimukhanAmagotra A traNa zaMkhone mAne che. pUrvanayanI apekSAe vizuddhaRjusUtranayana baddhAyuSka ane abhimukhanAmagotra A be prakAranA zaMkhane svIkAre che. ekabhAvikane ati vyavahita hovAthI svIkAratA nathI. traNe zabda nayo abhimukhanAmagotra zaMkhane ja zaMkha mAne che. A rIte taddavyatirikatadravyazanuM svarUpa jANavuM. A pramANe dravyazanuM varNana pUrNa thayuM. aupampasaMkhyAnuM tAtparya zuM che ? aupampasaMkhayA cAra prakAro che. savastunI. sadbhavastunA sAthe upamA ApavI sadRvastunI asadu vastu sAthe upamA ApavI, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara-312 39 asaduvastunesavastu sAthe upamA ApavI. temAM satvastu sadavatu sAthe Upati karavI. te A pramANe che - te satu evA arihaMta bhagavaMtone satuM evA pradhAnanagaranA kapATa Adi sAthe upamita karavA [312-317] jemake - arihaMta bhagavaMtonA vakSasthaLa nagaranA kapATa jevA ane bhujAo paridhAmA jevI hoya che, vakSasthaLa zrIvatsathI aMkita hoya che. sarvastune asadbhavastu sAthe upamita karavuM te bIjo prakAra A pramANe che - nAraka, tiryaca, manuSya ane devonuM AyuSya sadupa che ane palyopama, sAgaropama asarUpa che. kAraNa ke te palya vagerenI kalpanA mAtrathI kalpita thayelA che. asadRvastune adbhavastuvaDe upamita karavI te A pramANe - vasaMtasamaye jIrNa thayelA, DAMkhaLIthI tUTI gayelA ane vRkSa parathI nIce paDelA, zuSka sArabhAgavALA, ane duHkhI thayelA pAMdaDAo navA pAMdaDAne gAthA kahI - atyAre je hAlatamAM tamo cho te hAlatamAM ja pahelA ame hatA, ane ame A samaye je sthitimAM chIe tame paNa eka divasa Avazo. A pramANe kharatAM jIruM pAMdaDAo navodgata kisalayone kahyuM. atre je prakAre pAMdaDAno vArtAlApa varNavyo che te pramANe pAMdaDAono vArtAlApa saMbhavI na zake te koI divasa thayo nathI. ane koI divasa thaze nahIM. ahIM bhavyajanone samajAvavA upamA ApavAmAM AvI che. mAM pAMDupatrAvasthA tatkAlika hovAthI sarUpa che ane kisalayAvasthA asarUpa che. asavastune asavastuthI upamita karavI te A pramANe - zazIviSANa, kharaviSANa jevA ja hoya che. A pramANe aupampasaMkhyAnuM nirUpaNa jANavuM.. parimANa saMkhyApayayarUpa saMkhyAnuM svarUpa kevuM che? parimANa saMkhyAnA be prakAra prarUpyA che. jemake kAlika zrutaparimANasaMkhyA ane dRSTivAda zrutaparimANa saMkhyA . kAlikakRtaparimANa saMkhyA zuM che? aneka prakAranI che. jemake - payionI saMkhyA, akSarasaMkhyA - "akArAdi akSaronI saMkhyA, saMghAta saMkhyA - dvayAdiakSaronA saMyogarUpa saMghAtanI saMkhyA, padasaMkhyA - subatta, tintarUpa padonI saMkhyA, pAdasaMkhyA - gAthAnA caturtha aMza rUpa padonI saMkhyA, gAthAsaMkhyA-blokasaMkhyA, veDhasaMkhyA-niryuM ktionI saMkhyA, anuyoga dvAronI saMkhyA, uddezakasaMkhyA, adhyayana saMkhyA, zrataskalpasaMkhyA, aMgasaMkhyA vagere kAlikazruta parimANa saMkhyA che. A sarve saMkhyAta che. daSTivAdamRtaparimANa saMkhyA zuM che ? daSTivAdaRtaparinANasaMkhyAnA aneka prakAra che, - paryAvasaMkhyA yAvatu anuyogadvAra saMkhyA, prAbhRtasaMkhyA, prAbhUtikAsaMkhyA, prAbhRtabhUtikAsaMkhyA ane vastusaMkhyA. A pramANe daSTivAdaRtaparimANasaMkhyA ane parimANasakhyAnuM svarUpa jANavuM. jJAnasaMkhyA zuM che? jJAnarUpasaMkhyA jJAnasaMkhyA che. - zabdane jANanAra zAbdika, gaNitane jANanAra gaNika, nimittane jANanAra naimittika, kALane jANanAra kALajJAnI, vaidakane jANanAra vaidha, A jJAna saMkhyAnuM svarUpa che. aMte ! gaNanA saMkhyA zuM che? "A ATalA che. A rUpamAM je gaNatrI che te gaNanAsaMkhyA kahI che. eka-gaNanA na kahevAya.be AdirUpa gaNanA saMkhyA jANavI. saMkhyAta, ane anaMta A traNa prakAranI gaNanA saMkhyA jANavI. saMkhyAta zuM che? saMkhyAta traNa prakAranA che. -- jaghanya saMkhyAta, utkRSTa, saMkhyAta. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 anugadArAI - (317) ane madhyama saMkhyAta. asaMkhyAta zuM che ? asaMkhyAtanA traNa prakAra che. parINAsaMkhyAta, yuktae khyAta, asaMkhyAtA saMkhyAta. parItAsaMkhyAta zuM che ? parItAsaMkhyAtanA traNa prakAra che. jaghanya, utkRSTa ane madhyama. aMte ! yuktAsaMkhyA zuM che? yuktAsaMkhyAta. traNa prakAre - jaghanya, ane madhyama. asaMkhyAtasaMkhyAtazuM che ? jaghanya, utkRSTa utkRSTa ane madhyama. anaMta zuM che? anaMtanA traNa prakAra che. te A pramANe- parItAnaMta, muktAnaMta, anaMtAnaMta. parItAnaMta zuM che? jaghanya. utkRSTa ane madhyama A traNa svarUpe parItAnaMta jANavuM. yuktAnaMtanA keTalA bheda che ? traNa prakAre -- jaghanya, utkRSTa ane madhyama. anaMtanAnaMta zuM che? anaMtAnaMtanA be prakAzmarUpyA che. jemake- jaghanya ane madhyama. bhaMte jaghanya saMkhyA keTalA hoya che be jaghanya saMkhyAta hoya che. tenAthI para athati traNacAra yAvatu utkRSTa saMkhyAtanuM sthAna prApta na thAya tyAM sudhI madhyama saMkhyAta jANavuM. bhaMte! utkRSTa saMkhyAta keTalA hoya che ? asatkalpanA pramANe eka lAkha yojana lAMbo eka lAkha yojana pahoLo. traNa lAkha, soLahajAra, baso sattAvIza yojana, traNagAu, ekaso aThThAvIza dhanuSa ane 1ii aMgulathI kAMIka adhika paridhivALo koI yathAnAmaka palya hoya. te te siddhArtho-sarSapothI pUrita karavAmAM Ave. te sarSa dvIpasamudronA uddhAra gRhIta thAya athavuM palpamAMthI eka eka sarSapa kADhI dareka dvIpasamudromAM ekaeka nAkhatAM te palyane khAlI karavo. jaMbudvIpathI laI je dvIpa ke samadromAM aMtima sarSapa paDyo che tyAM sudhInA kSetrane bIjA anavasthita palyarUpa kalpita karavAmAM Ave che. pahelo anavasthita palya khAlI thAya tyAre eka sarSapa zilAkApalyamAM nAkhavAmAM Ave. tyAre pachI bIjo anavasthita pUrvarIte khAlI karI rikatatAsUcaka bIjo sarSapa zalAkA palyamAM nAkhavAmAM Ave, A kramathI jaMbudvIpa pramANavALo zalAkApalya kaMThasudhI pUrita thaI jAya ane evA ghaNA zalAkApalya pUrita thaI jAya tyAre paNa utkRSTa saMkhyAnuM sthAna prAraMbha thatuM nathI. te samajAvavA daSTAMta kahe che ke koI eka maMca hoya te AmaLAothI pUrita hoya temAM jo eka AmaLuM nAkhavAmAM Ave to te samAviSTa thaI jAya, bIjuM nAkhavAmAM Ave to te samAviSTa thaI jAya. A pramANe AmaLAM nAkhatAM- nAkhatAM chelle eka evuM AmaLuM hoya che ke jenAkhavAthI maMca paripUrNa thaI jAya che. pachI AmaLuM nAkhavAmAM Ave to samAviSTa thAya nahIM. tema vAraMvAra nAkhavAmAM AvelA sarSapothI jyAre "asaMla'- ghaNA palyo aMtamAM AmUlazIkha pUrita thaI jAya, temAM eka sarSapa jeTalI paNa jagyA rahe nahIM tyAre utkRSTa saMkhyAnuM sthAna prAraMbha thAya che. tAtparya e che ke A sarSaponI saMkhyA ane jeTalA dvIpasamudro sarSapothI vyApta thayA che te baMnenI saMkhyA bhegI karatAM je Ave tethI eka sarvapa adhika utkRSTa saMkhyAta che. jaghanyasaMkhyA che ane A utkRSTa saMkhyAnI vaccenA madhyama saMkhyAta jANavA. sUtrakAra asaMkhyAtanuM varNana karatAM kahe che ke asaMkhyAtanI prarUpaNA karatAM pUrvakathita anavasthitanI prarUpaNA karI levI. utkRSTa saMkhyAtamAM eka sarSapa prakSepa karavuM joIe ane teja jaghanya parItAsaMkhyAtanuM pramANa hoya che. tyAra pachI madhyama parItAsaMkhyAtanA sthAno hoya che, te utkRSTa parItAsaMkhyAta Avo hoya che, utkRSTa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-317 981 parItAsaMkhyAtanuM pramANa zuM che? jaghanya parIta saMkhyAtanuM jeTaluM pramANa che te pramANa mAtra rAzine sthApita karI paraspara guNita karavI. kalpanAthI mAno ke jaghanya parItAsaMkhyAtanuM pramANa 5 che. A pAMcane pAMcavAra sthApita karI paraspara guNAkAra karavAthI pa4pa25, 2pa4pa= 125 12papa=25, 6254 3125 saMkhyA Ave. A saMkhyAne vAstavikarUpamAM asaMkhyAtanA sthAne NavI joIe. temAMthI eka ocho karavAthI utkRSTa parItA saMkhyAta gaNAya che. ane eka ocho karavAmAM na Ave to jaghanya yuktAsaMkhyAta rUpa manAya che athavA jaghanya yuktAsaMkhyA temAMthI eka ocho karavAthI utkRSTa parItAsaMkhyAtanuM pramANa thAya che. jaghanya yuktAsaMkhyAtanuM svarUpa kevuM che? jaghanya parItAsaMkhyAtanI jeTalI rAzio che tene paraspara guNita karatAM je saMkhyA Ave te paripUrNa saMkhyA ja jaghanya yuktAsaMkhyAta che athavA utkRSTa parItAsaMkhyAnuM je pramANa che temAM eka umeravAthI jaghanya yuktAsaMkhyAnuM pramANa thAya che. AvalikA paNa jadhanya yuktA saMkhyAtanA sthAno jaghanya yukatAsaMkhyAtathI utkRSTa yuktAsaMkhyAta na Ave tyAM sudhI jANavA. utkRSTa yuktAsaMkhyAtanuM svarUpa zuM che ? jaghanya yuktAsaMkhyAtane AvalikAthI athati jaghanya yukatAsaMkhyAta sAthe guNita karavAthI je rAzi Ave temAMthI eka nyUna teja utkRSTa yuktAsaMkhyAta che. jaghanya asaMkhyAtA-saMkhyAtanuM svarUpa kevuM che ? jaghanya yuktAsaMkhyAta sAthe AvalikAne guNita karavAthI je saMkhyA Ave te paripUrNa saMkhyA ja jaghanya asaMkhyAtA saMkhyAta che athavA utkRSTa yuktAsaMkhyAtamAM eka umeravAthI jaghanya asaMkhyAtA saMkhyAta thaI jAya che. tyAra pachI madhyamasthAno hoya che. te sthAno jyAM sudhI utkRSTa asaMkhyAtA-saMkhyAta na Ave tyAM sudhI hoya che. aMte! utkRSTa asaMkhyAtatAsaMkhyAtanuM svarUpa kevuM che? jaghanya asaMkhyAtAsaMkhyAtanI jeTalI rAzIo che tene paraspara guNita karavAthI je saMkhyA Ave temAMthI eka khUna karavAthI je saMkhyA thAya teja utkRSTa asaMkhyAtasaMkhyAta che athavA jadhanya parItAnaMtamAMthI eka ocho karavAthI utkRSTa asaMkhyAtasaMkhyAta thAya che. bhaMte jaghanya parItAnaMtanuM svarUpa kevuM che? jaghanya asaMkhyAtAsaMkhyAtanI je rAzio che tene paraspara abhyAsarUpamAM guNita karavAthI je saMkhyA Ave te paripUrNa saMkhyA jaghanya parItAnaMta che athavA utkRSTa asaMkhyAtAsaMkhyAmAM eka umeravAthI jaghanya parItAnaMta thAya che. tyArapachI madhyamaparItAnaMtanA sthAno na Ave tyAM sudhI hoya che. utkRSTa parItAnaMtanuM svarUpa kevuM che? jaghavaparItAnaMtanI jeTalI rAzio che tene paraspara abhyAsarUpe guNita karI temAMthI eka aMka nyUna karavAthI utkRSTa parItAnaMta thAya che. athavA jaghanya yuktAne temAMthI eka vana karavAthI utkRSTa parItAnaMta bane che. jaghanyayukatAnaMtanuM pramANa keTaluM hoya che ? jaghanyaparItAnaMta jeTalA. sarSapono paraspara abhyAsarUpamAM guNita karavAthI je saMkhyA Ave te paripUrNasaMkhyA ja jaghanya yukatAnaMta che. athavA utkRSTa parItAnaMtamAM eka sarSapa prakSipta karavAthI. jaghanya yuktAnaMta thaI jAya che. abhavasiddhiko paNa jaghanyayukatAnaMta jeTalA che. tyArapachI madhyamayukatAnaMtAnA sthAno jyAM sudhI utkRSTa yukatAnaMtanuM pramANa na AvetyAM sudhI che. utkRSTa yukatAnaMtanuM pramANa keTaluM hoya che ? jaghanyukatAnaMtathI abhavasiddhiko-jaghanyayuktAnaMtane paraspara guNita karavAthI je rAzI Ave temAMthI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 anuo dArAI -(318) eka nyUna karavAthI jesaMkhyA Ave te utkRSTa yukatAnaMta che athavA jaghanya anaMtAnaMtamAMthI eka nyUna karavAthI utkRSTa yukatAnaMta thAya che. aMte ! jaghanya anaMtAnaMtanuM pramANa keTaluM hoya che? jaghanyayukatAnaMta sAthe abhavasiddhikane guNita je karavAthI saMkhyA Ave te paripUrNa saMkhyA ja jaghanyaanaMtAnaMtanu pramANa che. athavA utkRSTa yukatAnaMta mAM eka umeravAthI jaghanya anaMtAnaMta thAya che. jaghanyaanaMtAnaMta pachI badhAsthAno madhyama anaMtAnaMtanA hoya che A pramANe gaNanA saMkhyAnuM nirUpaNa pUrNa thayuM. bhaMte! bhAvasaMkha zuM che? A je jIvo zaMkhanAmaka beIjiyanAmakagatinAma ane nIcagotra kamane vedI rahyA che te bhAvazaMkha che. A rIte saMkhyA pramANa. samApta thayuM. AnI samApti thavAthI bhAvapramANa paNa samApta thayela jANavuM. [318] pUrvaprakramanA caturthabheda vaktavyatAnuM svarUpa kevuM che ? vaktAvyatA eTale adhyayana Adi saMbaMdhI eka-eka avayavanA pratiniyata arthanuM yathAsaMbhava kathana karavuM tenA traNa prakAra che. svasamayavakatavyatA, parasamayavakatavyatA ane svasamaya para samaya vakatavyatA. svasamayavakatavyatA zuM che? svasiddhAMtanuM kathana, prajJApana, prarUpa, darzana, nidarzana ane upadarzana karavuM te svasamayavakatavyatA che. parasmayavakatavyatA zuM che? jyAM parasiddhAMtonuM kathana yAvatu upadarzana karavAmAM Ave che te parasmayavakatavyatA che. svasamaya- parasmayavakatavyatA zuM che? je vakatavyatAmAM svasiddhAMta ane parasiddhAMta baMnenuM kathana yAvatu upadarzana karavAmAM AvatuM hoya te svasamaya- parasamaya vakatavyatA che. anekagamomAM tatpara evo naigamaya, savarNasaMgrAhaka evo saMgrahanaya ane loka vyavahAra mujaba pravRtti karavAmAM tatpara evo vyavahAranaya traNe vakatavyatAne svIkAre che. RjusUtranaya svasamaya ane parasamaya A be vaktavyatAone mAnya rAkhe che kemake je svasamaya- parasmayavakatavyatA che temAMthI svasamayavakatavyatA prathama bhedamAM ane parasmayavakatavyatA dvitIyabhedamAM antabhUta thaI jAya che. traNe zabdano eka svasamayavakatavyatA ne ja mAnya kare che. temanA mate parasmayavakatavyatA nathI, kAraNa ke parasamaya che te anartha, ahetu a bhAva, akriya, unmArga, kuupadezaka, mithyAdarzanarUpa che mATe parasmayavakatavyatA nathI. A pramANe vakatavyatA viSayaka kathana che. [319321] upakramanA pAMcamAM bheda adhikAranuM svarUpa kevuM che ? Avazya kasUtranA je adhyayanano je artha che te teno adhikAra. prathama sAmAyikaadhyayanano artha sAvadyayoga viratino, caturvizatistavanAmanA bIjA adhyayanano artha stuti karavuM vaMdanA nAmanA trIjA adhyayanano artha guNavAnuM purUSonuM sanmAna karavuM te che. pratikramaNa adhyayanamAM AcArathI thayela alanAnI niMdha karavAno adhikAra che. kAyotsarga adhyayanamAM ghaNacikitsA nAmano adhikAra che. pratyAkhyAna adhyayanano guNadhAraNa karavArUpa adhikAra che. [322-324] bhaMte ! upakramanA chaThThA prakAra samavatAranuM svarUpa kevuM che ? vastuono svamAM, paramAM temaja baMnemAM antabhAva viSayaka vicAra karavo te samavatAra, tenA cha prakAro che. nAmasamavatAra sthApanAsamavatAra dravyasamAvatAra kSetrasamavatAra. kALa samavatAra bhAvasamavatAra A chamAMthI nAma ane sthApananAnuM varNana to jevI rIte AvazyakamAM kahyuM temaja jANavuM yAvatu jJAyakazarIrabhavya zarIra Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tra-7ra4 dravyasamavatAra sudhI temaja jJAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikata dravyasamavatAra zuM che? taduvyatirikata samavatAranA traNa prakAra prarUpavAmAM Avela che, Atma samavatAra parasamavatAra tadubhavasamavatAra nizcayanayanI apekSAe sarvadravyono vicAra karIe to sarvadravyo potAnA svarUpamAMja rahe che. vyavahAranayanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave to jema kuMDAmAM bora rahe che. tema sarvadravyo paramAM rahe che. tadubhayasamavatArano vicAra karIe to samastadravyo AtmabhAva ane parabhAvamAM rahe che jema gharamAM staSpa rahe che te parasamavatAra ane stanma potAnA svarUpamAM rahe che te AtmA-samavatAra. grIvA ghaTamAM ane potAnAmAM rahe che. athavA DAyaka zarIra-bhavya zarIra vyatirikata je dravyasamavatAra che tenA be prakAra che. - AtmA samavatAra ane tadubhayasamavatAra. jema cAra pala pramANavALI catuSaSTikA ardhamANikanA cosaThamAM bhArUpa AtmA bhAvamAM rahe che ane tadubhayasamAvatAranI apekSAe AThapala pramANavALI dvAtrizikA paNa rahe che ane potAnA nijarUpamAM paNa rahe che. aSTapala pramANayukta dvAtrizikA AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che ane ubhayasamavatAranI. apekSAe SoDaza-pramANavALI SoDazikAmAM paNa rahe che. ane potAnA bhAvamAM paNa rahe che. temaje je abhAgikA che, te AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che, ane tadubhayasamavatAranI apekSAe catubhagikAmAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. catubhagikA AtmasamavAranI apekSAe Atma bhAvamAM rahe che. ane tadubhayasamavatAranI apekSAe ardhamANImAM rahe che. ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. ardhamANI AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che tadubhayasamavatAranI apekSAe mAnImAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. A rIte jJAyakazarIra - bhavya zarIra vyatirikata dravyasamavatAra hoya che. A pramANe noAgamadravya samavatAranA traNa bhedonuM varNana pUrNa thatAM dravyasamavatAranuM prarUpaNa pUrNa thayuM. kSetrasamavatAra zuM che ? dhamadikadravyonI jyAM vRtti hoya te kSetrasamavatAra. tenA be prakAra che. -AtmasamavatAra ane tadubhayasamavatAra, AtmasamavatAranI apekSAe bharatakSetra AtmabhAvamAM rahe che tadurbhayasamavatAranI apekSAe jabUtIpamAM paNa rahe che, ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. jebUdIpa AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che ane tadubhayasamAvatAra apekSAe tiryakalokamAM paNa rahe che. ane nisvarUpamAM paNa rahe che. tiryakaloka AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe lokamAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. A pramANe kSetrasamavatAra che. bhaMte ! kALasamavatAra zuM che ? samayaAdarUpa kALanosamavate kALasamavatAra be prakArano prajJapta thayela che. te A pramANe AtmasamavatAra ane tadubhayasamavatAra, AtmasamavatAranI apekSAe samaya AtmabhAvamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe AvalikAmAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM rahe che ane A pramANe AnaprANa, stoka, lava, muhUrta, ahorAtra, pakSa, mAsa, Rtu, ayana,. saMvatsara, yuga, varSazata, varSasahastra, varSazatusahastra, pUvaga, pUrva truTitAMga, truTita, aTaTAMga, aTaTa, avavAMga, avava, hUhUkAMga, hUka, utpalAMga, utpala, pabrAMga, pA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumadArAI - (35) nalinAMga. nalina, azvinIkurAMga, akSanikuvara, ayutAMga, ayuta, nayunAMga, nayuta, prayutAM, prayuta, cUlikAMga, zIrSaprahelikAMga, zIrSaprahelikA, palyopama. sAgaropama A sarve AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM varte che temaja tadubhaya samavatAranI apekSAe utsarpiNI - avasarpiNI kALamAM. pudgulaparAvartana Atmasa avatAranI apekSAe nijarUpamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe atItakALa anAgatakALamAM paNa rahe che temaja AtmabhAvamAM rahe che. atItatakALa AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che. tadubhayasamavatAranI apekSAe saddhiAkALamAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. A pramANe kALasamavatArano vicAra che.- bhaMte 1 bhAvasamavatAra zuM che? krodhAdi kaSAyono je samAvatAra te bhAvasamavatAra tenA be bheda che. jemake - AtmasamavatAra ane tadubhayasamavatAra AtmasamavatAranI apekSAe krodha nijasvarUpamAM rahe che ane ubhayasamavatAranI apekSAe mAnamAM rahe che temaja nijasvarUpamAM paNa rahe che. A pramANe mAna, mAyA, lobha, rAga, mohanIya aSTakamaprakRtio A sarve Atmasama vatAranI apekSAe nijamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe cha bhAvomAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. A ja pramANe cha bhAva, jIva, jIvAstikAya AtmasamavatAranI apekSAe nijasvarUpamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe sarve dravyomAM rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che saMgrahaNI gAthAmAM sUtrakAra Aja vAta spaSTa kare che. kodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, mohanIya, prakRti, bhAva, jIva ane dravyAnA samavatAranuM kathana te bhAvasamatAra che. A rIte upakrama nAmaka prathamadvAranuM varNana samApta thayuM. (325-326) - bhaMte ! nikSepa zuM che? -nikSepanA traNa prakAro che. - oghaniSpanna - sAmAnya, samuccaya adhyayanothI niSpanna nikSepa, sUtrAlApaka niSpanna - aMte ! oghaniSpanna nikSepa zuM che ? - oghaniSpanna nikSepanA 4 prakAro che. adhyayanaadhyayana karavA yogya, Aya ane kSapaNa - aMte ! adhyayana zuM che? - adhyayananA 4 prakAra che, nAmaadhyayana sthApanA adhyayana dravyaadhyayana ane bhAvaadhyayana. nAma ane sthApanA adhyayananuM svarUpa nAma ane sthApanA Avazyaka jevuM ja jANavuM. bhaMte ! vyAdhyayananuM svarUpa kevuM che ? dravyaadhyayananA be prakAra che AgamathI ane noAgamathI AgamathI dravyAdhyayananuM svarUpa kayuM che? jeNe "adhyayana' A pada zIkhyuM che, potAnA AtmamAM sthita, jita, parimita karyuM che cAvatu upayoga zUnya che. te AgamathI dravyAdhyayana che. naigamanayanI apekSAe jeTalA anupayukta jIvo che teTalA AgamathI dravyAdhyayana che. vyayahAranayanI mAnyatA naigamanayanI jemaja che. saMgrahanaya eka hoya ke aneka, anupayukata AtmAone eka AgamadravyAdhyayana kahe che. jUsUtranayanI apekSAe eka anupayukta AtmA eka Agama dravyAdhyayana che. te nayabhedone svIkArato nathI. traNa zabdanaya jJAyaka jo anupayukta hoya to tene avastu-asatu mAne che kAraNa ke jJAyaka anupayukta saMbhavIja na zake ane jo te anupayukta hoya to jJAyaka na kahevAya. mATe Agama dravyAdhyayanano saMbhava nathI. AvuM Agama. dravyAdhyayananuM svarUpa che. aMte ! noAgamadradhyayana zuM che? noAgamadravyAdhyayana traNa prakAranuM che. jemake-jJAyakazarIra Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 32 385 dravyAdhyayana bhavya zarITvavyAdhyayana jJAyakazarIra bhavya zarIrAtirikata- adhyayana. bhaMte ! jJAyakazarIradravyAdhyayana zuM che ? adhyayanasUtranA padArthane jANanAranuM zarIra ke je caitanyathI rahita, cutacyAvita -tyakatadeha- zayyAgata, saMsmArakagata, svAdhyAyabhUmi ke smazAnagata athavA siddhazilA te sthAnagata joIne koI kahe "aho ! A zarIrarUpa mugalasaMghAte jinapraNIta bhAvanuM adhyayana karyuM hatuM. sAmAnya rUpe prajJApita, prarUpita, dazita, nidarzita, uparzita kyuM hatuM.' tevuM A zarIra jJAyakazarIdvavyAdhyayana che. tenA para koI duSTAMta che? - jema ghaDAmAMthI madha ane ghI kADhI. nAkhyAM pachI koI kahe ke A madhano ke ghI no ghaDo che. A pramANe jJAyakazarIra dravyAdhyayananuM svarUpa che. aMte ! bhavya zarIrayadravyAdhyayana zuM che ? samaya pUrNa thavApara yoni sthAnamAMthI je jIva bahAra nIkaLyo che te jIva te prApta zarIra dvArAja jinopadiSTa bhAva anusAra adhyayanapadone bhaviSyamAM zIkhaze, vartamAnamAM zIkhI rahyo nathI evA. te bhavyajIvanuM zarIra "bhavyazarIdvavyAdhyayana' kahevAya che. jema madha ane ghI bharavAnA ghaDAmAM haju madha ke ghI bharyuM nathI chatAM paNa te ghaDAne madhukuMbha ke dhRtakuMbha kahevo. AvuM bhavya zarIradravyAdhyayananuM svarUpa che. aMte ! jJAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikata dravyAdhyayananuM svarUpa kevuM che? pAnA ane pustakamAM lakhelA adhyayanano jJAyakazarIrabhavya zarIra vyatirikata dravyAdhyayana jANavuM. A pramANe noAgama dravyAdhyAya ane dravyAdhyayananuM varNana pUrNa thayuM. aMte ! bhAvAdhyayana zuM che ? bhAvAdhyayananA be prakAra prarUpavAmAM Avela che. te A pramANe AgamabhAvAdhyayana noAgamabhAvAdhyayana.. bhate ! AgamabhAvAdhyayananuM svarUpa kevuM che? je adhyayanano jJAyaka hoya ane temAM upayogayukta hoya che te AgamabhAvAdhyayana kahevAya. bhaMte ! noAgamabhAvAdhyayananuM svarUpa kevuM che? sAmAyikAdi adhyayanano noAgamabhAvAdhyayono che. adhyAtma eTale cittane sAmAyikAdi adhyayanomAM lagADavuM. te adhyayanomAM citta saMyojita karavAthI cittamAM nirmaLatA Ave tethI karmabaMdha thAya ane pUrvabaddhakamonI nirjarA thAya che. tethI tIrthakaro ane gaNadharoe sAmAyikAdine noAgamabhAvAdhyayana kahela che. A pramANe noAgamabhAvAdhyayana ane sAthosAtha adhyayananuM nirUpaNa pUrNa thayuM. [3ra3-328] oghaniSpanna nikSepanA dvitIyabheda "akSaNa' nuM svarUpa kevuM che? akSaNanA cAra prakAra kahevAmAM AvyAM che. - nAmaakSI, sthApanAakSI, dravyaakSINa ane bhAvaakSINa. nAmaakSaNa ane sthApanAAvazyakanI jema jANI. levuM. dravyaakSaNanuM svarUpa kevuM che ? tenA be prakAra. AgamathI ane noAgamathI. AgamathI dravyaakSaNanuM svarUpa kevuM che? jeNe akSaNapadane zIkhI lIdhu che, jita, mita parimita karela che yAvatu upayogathI zUnya che te AgamathI dravyaakSaNa che. bhaMte noAgamadravyaakSaNanuM svarUpa kevuM che? noAgamadravyaakSINanA traNa prakAra prarUpyA che.-jJAyakazarIradravyaakSaNa, bhavya zarIAvyaakSINa, ane jJAyakazarIra- bhavya zarIra vyatirikata dravyaakSINa bhaMte ! jJAyakazarIra dravya akSaNanuM svarUpa kevuM che? akSaNapadanA adhikArano je jJAtA che te jJAtAnuM je zarIra ke je vyagata, zruta, cyAvita ane tyakata athatu nirjIva thaI gayuM hoya te jJAya kazarIradravyaakSaNa. che. yAvat dravyAdhyayananI jema jANavuM. bhaMte ! bhavya zarIra dravyaakSaNanuM svarUpa kevuM che? Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 anugadArAI -(328) je jIva samaya pUrNa thavApara yonimAMthI bahAra nIkaLela che vagere bhavya zarIra dravyaakSINanuM varNana pUrvokata bhavya zarIra dravyAdhyayana pramANe jANavuM yAvatuM A pramANe bhavyazarIradravyaakSaNanuM svarUpa che, bhaMte ! zAyakazarIra bhavya zarIra vyatirikta dravyaakSaNanuM svarUpa kevuM che? savakAza - loka alokarUpa AkAzanI zreNi te jJAyakazarIra - bhavyazarIra vyatirikata dravyaakSINa che. kAraNa ke temAMthI samaye samaye eka eka pradezanuM apaharaNa karavAmAM Ave to paNa kSINa thAya tema nathI. A rIte AgamadravyaakSINa ane dravyaakSINanuM varNana pUrNa thayuM. bhakta ! bhAvaakSaNanuM svarUpa kevuM che? bhAvaakSINanA be prakAra prarUpyA che. AgamathI ane noAgamathI. AgamathI bhAvaakSaNa zuM che? jJAyaka je upayukata hoya te AgamanI apekSAe bhAvaakSINa che. tAtparya e che ke upayoganI payariyo anaMta che. teomAMthI samaye samaye eka ekanuM apaharaNa karavAmAM Ave to anaMta utsarpiNI - avasarpiNI kALamAM paNa samApta thAya nahIM mATe te bhAvaakSINa che. aMte ! noAgamathI bhAvaakSaNanuM svarUpa kevuM che? jema eka dIpakathI sekaDo bIjA dIpako prajvalita karavAmAM Ave che ane prajvalita karanAra te mULa dIpaka paNa prajvalituM ja rahe che tema AcArya ziSyone sAmAyika zruta ApIne zrutazALI banAve che ane pote paNa zratathI yukta rahe che. A pramANe zrutadAyaka AcAryano je upayoga che, te AgamarUpa che ane vAka ane kAyarUpa je yoga te anAgamarUpa che. tethI ahIM noAgamathI bhAvakSINatA jANavI. - 3i29 bhaMte ! AyanuM svarUpa kevuM che? Aya-lAbha athavA prAptinA 4 prakAro che, nAmaya, sthApanAAya. dravyaAya ane bhAvaAya. nAmaya ane sthApanA Avazyaka pramANe jANavuM. aMte 1 dravyaAya zuM che? dravya AyanA be prakAro che AgamathI ane noAgamathI. aMte ! AgamathI dravyaAya zuM che? jeNe " Aya ' A padane zIkhI lIdhuM che. ti, mita, parimita karela che paNa upayogazUnya che te AgamathI dravyaAya kahevAya. tene dravya zA mATe kahyuM? kAraNa ke upayogarahita hovAthI dravya che. naigamananI. apekSAe jeTalA upayogarahita AtmA che teTalA dravyaya jANavA yAvatuM te Agamavyayane dravyAvazyaka pramANe jANavuM. aMte ! noAgamadravyaAya zuM che ? noAgamadravyaAyanA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe jJAyakazarIradravyaAya, bhavya zarIradravyaAya ane jJAyakazarIra-bhavya zarIra- dravya Aya. bhaMte ! jJAyakazarIradravyaAya zuM che ? "Aya' padano je jJAtA hato te jJAtAnuM zarIra pagata, zruta, aivina, tyakata hoya te zarIra jJAyakazarIra noAgamadravya Aya che vagere je dravyAdhyayanamAM kahyuM che tema jANavuM yAvatuM A pramANe jJAyakazarIradravyaAya che. bhaMte ! bhavya zarIradravyaAya zuM che ? samayapUrNa thavApara je jIva yonimAMthI bahAra nIkaLyo che vagere bhavyazarIradravya AyanuM svarUpa bhavya zarIra dravyAdhyayana pramANe jANavuM. aMte ! jJAyakazarIra-bhathazarIra vyatirikata dravya Aya zuM che ? traNa prakAre che. laukika kupravacanika ane lokottara laukikadravyaAya kone kahe che ? traNa prakAre sacitta, acitta ane mizra. bhaMte ! sacitta laukikaAya kone kahe che? traNa prakAre che. dvipadono Aya. catuSpadono Aya ane apadono Aya. A sarve sacittapadArthonI prApti sacitta Aya Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra - 329 387 che. bhaMte ! acittano Aya zuM che? acitta te suvarNa, ratna, maNi, moti, zaMkha, zilA - ratnavizeSa pravALa, paravALa vagere acittavastuonI prApti te acittano Aya che. mAyA ane lobhano Aya. A noAgamabhAvaAya che. A pramANe bhAvaAya ane AyanuM varNana pUrNa thayuM. bhaMte ! mizra Aya zuM che ? vastrAlaMkArAdi thI bhUSita ghasa, dAsI, asva. hastI vagereno lAbha mizrano Aya che, A pramANe laukika Aya che. bhaMte! kuprAcinaka Aya zuM che? kumAvacinakanA traNa prakAra che te sacitta, acitta ane mizra. A traNenuM varNana laukikaayanI jemaja jANavuM. aMte ! lokottara Aya zuM che? traNa prakAre che te sacitta, acitta ane mizra. sacitta Aya zuM che ? ziSya athavA ziSyAno. lAbha thAya te sacitta Aya che. aMte ! acittaAya zuM che? acitta te nirdoSa pAtra, kaMbala, rajoharaNa vagerenI sAdhune prApti hoya te acittaAya che. aMte ! mizra zuM che? bhaMDopakaraNAdisahita ziSya, ziSyAono lAbha thAya te mizraAya che. A pramANe mizraAya ane lokottara AyanuM varNana pUrNa thayuM. aMte ! bhAvaAcanuM svarUpa kevuM che? bhAvaAyanA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe AgamathI ene noAgamathI. bhaMte AgamathI bhAvamaya zuM che? AgamabhAvaAya te pramANe je jIva Avya" A padano jJAyaka hoya ane upayoga yukta hoya te AgamabhAva Aya che. aMte ! noAgamabhAvaAyanA be prakAra che. te A pramANe prazasta ane aprazasta bhaMte ! prazastanoAgamabhAva Aya zuM che ? prazasta bhAvaAya traNa prakAranA kahyA che te jJAyaAya, darzanaAya ane cAritraAya, bhaMte ! aprazastabhAvaAya zuM che ? aprazastabhAvaya 4 prakAra che. te A pramANe - krodha, mAna, mAyA ane lobhano Aya. A aprazasta bhAva Aya che. A noAgama bhAva Aya che. A pramANe bhAva Aya ane AyanuM varNana pUrNa thayuM. bhaMte ! kSapaNA nuM svarUpa kevuM che? kSapaNAnA 4 bheda che. nAmakSapaNA, sthApaNAkSapaNA, dravyakSapaNA ane bhAvakSapaNA. nAmakSapaNA ane sthApanA kSapaNAnuM svarUpa pUrvavatu jANavuM. bhaMte! dravyakSapaNAnA be bheda prarUpyA che. te A pramANe AgamathI ane noAgamathI. bharta ! AgamathI dravyakSapaNA zuM che ? "kSapaNA' padane jeNe zIkhI lIdhuM che, jita, mita, parimita karI lIdhuM che yAvatu temAM upayoga zUnya che te AgamathI vyakSapaNA kahevAya. bhaMte ! noAgamadravyakSapaNA zuM che? noAgamadravyakSapaNAnA traNa bhedo che. te A pramANe jJAyakazarIdvavyakSapaNA, bhavya zarIradravyakSapaNA ane zAyakazarIrabha zarIra vyatirikata-dravyakSapaNau. jJAyakazarIra dravyakSapaNA zuM che? "kSapaNA' padanA jJAtAnuM je zarIra vyapagata, cuta, aivita vyakata hoya ItyAdi sarve dravyAdhyayana pramANe jANavuM yAvatuM A pramANe jJAyakazarIra dravyakSapaNA che. bhaMte ! bhavya zarIra dravyakSapaNA zuM che? samaya pUrNa thavApara je jIva yonimAMthI bahAra nIkaLyo che vagere sarve kathana dravyAdhyayana pramANe jANavuM. yAvatuM A pramANe bhavya zarIrakSapaNAnuM svarUpa jANavuM. aMte ! jJazarIra-bhavya zarIra vyatirita dravyakSapaNAnuM svarUpa kevuM che ? jJazarIra bhavya zarIra vyatirikta dravyakSapaNAnuM svarUpa dravyaAya pramANe jANavuM yAvatu A pramANe mizrakSapaNA che. A pramANe lokottarika kSapaNA, sAthosAtha jJazarIra-bhavya zarIra vyatirikata dravyakSapaNAnuM svarUpa jANavuM. A pramANe noAgamadravyakSapaNA ane dravyakSapaNAnuM varNana pUrNa thayuM. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 anugadArAI-(330) bhaMte ! bhAvakSapaNA zuM che? bhAvakSapaNAnA be prakAra prarUpyA che. AgamathI ane noAgamathI. AgamathI bhAvakSapaNAnuM svarUpa kevuM che ? je "kSapaNA" padanA arthano jJAtA hoya ane upayukta hoya te bhAvapaNA che. bhaMte ! noAgama bhAvakSapaNAnA be prakAro che. prazasta ane aprazasta. aMte ! prazasta bhAvakSapaNA zuM che? traNa prakAre che. jJAnakSapaNA, darzanakSapaNA ane cAritrakSapaNA. A traNe prazastabhAvakSapaNA che. baMne ! aprazasta bhAvakSapaNAnA keTalA prakAro che? cAra prakAro che. krodhakSapaNA, mAnakSapaNa, mAyAkSapaNA ane lobhakSapaNA. A aprazastabhAvakSapaNA che. A pramANe noAgamabhAvakSapaNA, bhAvakSapaNA ane kSapaNAnuM varNana pUrNa thayuM. A rIte ghaniSpannanikSepanuM varNana thayuM. nikSepanA dvitIyabheda "nAmAniSpanikSepa nuM svarUpa kevuM che? sAmAyika tathA caturvizatistava Adi vizeSanAmo nAmaniSpannanikSepa che. te sAmAyikanA cAra prakAro che. nAmasAmAyika, sthApanA sAmAyika, dravyasAmAyika ane bhAvasAmAyika, nAma-sAmAyika ane sthApanA sAmAyikanuM svarUpa pUrvavatu jANavuM. dravyasAmAyikanA sudhInuM varNana dravya AvazyakanI jema jANavuM. aMte ! jJazarIrabhavyazarIravyatirikata dravyasAmAyika zuM che ? patra athavA pustakamAM likhita pada jJazarIrabhavya zarIravyatirikatadravyasAmAyika che. A pramANe noAgamathI dravyasAmAyikanA svarUpanuM kathana jANavuM. bhAvasAmAyika zuM che ? be prakAre che. AgamathIbhAvasAmAyika, noAgamathIbhAvasAmAyika. AgamabhAva sAmAyika zuM che ? sAmAyikAdi padano jJAtA temAM upayogayukta hoya tevo jJAyaka AtmAAgamApekSAe bhAvasAmAyika che. [ 330-33pa | bhaMte ! noAgamabhAvasAyika zuM che ? je manuSyano AtmA mULaguNa rUpa saMyama, uttaraguNarUpa niyama, anazana vagere tapamAM sarvakALa saMlaga rahe che tene sAmAyika hoya che. evuM kevaLIbhagavAnanuM kathana che. je sarvabhUto-trasa ane sthAvara jIvo pratye samabhAva dhAraNa kare che tene sAmAyika hoya che, tema kevaLI bhagavaMtonuM kathana che. jevI rIte mane duHkha thAya che tevI rIte sarva jIvone dukha thAya che evuM jANIne svayaM koIpaNa prANInI ghAta kare nahIM. bIjA pAse karAve nahIM, samasta jIvone potAnI samAna mAne teja zramaNa kahevAya che. jene koI jIva pratye dveSa nathI, kauI para prema nathI, A. pramANe zramaNa zabdanI nikitathI samanavALo jIva 'zramaNa kahevAya che. zramaNanuM prakArAntarathI kathana kare che. ahIM sAdhunI 12 upamA ApI che. te upamAothI yukta hoya te pramaNa kahevAya che. zramaNa uragama - parakatagRhamAM nivAsa karavAthI uraga, - sarpa jevo, girisama pariSaha ane upasarga AvavApara nikaMpa hovAthI parvata jevA, javalanasama tapojanya tejathI samanvita hovAthI agni tulya, sAgara amagaMbhIra, jJAnAdiratnothI yukta hovAthI samudra jevA, nabhastalasama -sarvatra AlaMbana rahita. hovAthI AkAza jevA, taragaNasama * vRkSa jema siMcanAra ane kApanAra baMne pratye samabhAva rAkhe che tema niMdA karanAra ane prazaMsA karanAra baMne pratye samabhAva rAkhavAthI vRkSa jevA, bhramarasama - bhramara jema ghaNA puSpomAMthI thoDo thoDo rasa grahaNa kare che tema aneka gRhomAMthI svalpa AhArAdi grahaNa karanAra hovAthI bhramara jevA, mRgasama - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutra- 336 389 saMsAranA bhayathI sadA bhayabhIta rahevAthI mRgajevA, dharaNisama - sarvasaha hovAthI pRthvI jevA, jalahasama -kAdavathI utpanna ane jaLathI saMvardhita chatAM tenAthI alipta kamaLanI jema saMsArathI utpanna ane saMvartita hovA chatAM tenAthI alipta rahe che mATe kamaLajevA, sUryasama - pavanasama - zramaNa tyAre ja saMbhavita che ke te dravyanI apekSAe sumanavALo hoya bhAvamananI apekSAe pAparahita hoya. je mAtA-pitAdI svajano ane sarva sAmAnya janomAM nirvizeSa hoya temaja mAna-apamAnamAM samabhAva dhAraka hoya teja zramaNa che. A pramANe noAgamathI bhAvasAmAyikanuM svarUpavarNana che. A pramANe sAmAyika ane nAmaniSpanna nikSepanuM varNana pUrNa thayuM. [33] sUtrAlApakaniSpannanikSepa zuM che ? lAghavanI dRSTie tenI prarUpaNA karatA nathI. te lAghava A pramANe che, ke have pachI anugAmanAmanA trIjA anuyogadvAranuM varNana Ave che. temAM sUtranA AlApakono nikSepa batAvela che. teja ahIM paNa samajI levo joIe. [337 - 339] anugamanAmaka tRtIya anuyogadvAra zuM che? anugama - sUtrAnukULa arthanuM kathana. tenA be bhedo che, - sUtrAnugama ane niryukitaanugama. nikitaanugama zuM che ? sUtranI sAthe saMbaddha athanI yukti-skuTatA karavI athatu nAma, sthApanA vagere prakArothI sUtrano vibhAga karavo te niyukitaanugama. tenA traNa prakAro nikSepaniyukitaanugama. upadhAtaniyukitaanugama ane sUtrasparzikaniyukita anugama. aMte ! nikSepaniyukitaanugama zuM che ? nAma, sthApanAdikarUpa nikSeponI niyukita te nikSepaniryukitaanugama che. upodyAnikirtianugama zuM che ? vyAkhyA karavA yogya sUtranI vyAkhyAvidhi samIpa karavI arthAt uddezAdinI vyAkhyA karI sUtranI vyAkhyA karavI te upodghAtaniyukita anugama che. udeza sAmAnya nAmarUpa, nirdeza nAmanuM kathana karavuM nirgama sAmAyika kyAMthI nikaLI ? kayA kSetramAM nikaLI ? kayA kALamAM ? kayA puruSathI ? kayA kAraNathI sAMbhaLI, kayA pratyayathI kahI ? kayA pratyayathI gautamAdio sAMbhaLI ? kevaLajJAnI - sarvajJa hovAthI pratyayathI kahI ane sAMbhaLI. lakSaNa karyuM ? samyakatva sAmAyikanuM lakSaNa tattvazraddhAna, zrutasAmAyikanuM lakSaNa jIvAditattvonuM parijJAna sarvavirati sAmAyikanuM lakSaNa sarva sAvavirati ane dezaviratisamAyikanuM lakSaNa dezataH viratI ane dezataH avirati. naya - maigamAdi samavatAra - sAmAyikapara sAta naya utAravA anumata - kayo naya sAmAyikAne svIkAre che ? naigama, saMgraha, vyavahAra, A traNa naya, tapa, saMyamarUpa cAritrasAmAyikane, nigraMthapravacanarUpa zrutasA mAyikane ane samyakatvasAmAyikane svIkAre che. jusUtrAdi cAre naya samatAraka cAritrasAmAyikane ja svIkAre che. sAmAyika keTalA. prakAranI che ? traNa prakAranI che. samyakatvasAmAyika zrutasAmAyika ane cAritrasAmAyika. kayA purUSanI sAmAyika ? jeno AtmA samAdhimAM hoya tenI sAmAyika. kayA sthAnamAM sAmAyika ? AryakSetramAM, 3, 4, 5 mA ArA, manuSyagati Adi ghaNA bolanA saMyogamAM sAmAyika, sAmAyika konA mAM ? sarvadravyamAM samatAbhAvarUpasAmAyika hoya. kevI rIte sAmAyika ? avyAkSiptamanuSyacitta, jAti, kuLa, baLa, Arogya sUtrazravaNa vinayopacAranA sthAne sAmAyika. sAmAyikanuM kALamAna keTaluM ? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 anugadAsaI-(340) sadbhatva ane zruta sAmAyikanI sthiti 66 sAgarathI kaMIka adhika, cAritrasAmAyikanI sthiti dezauNa koDa pUrvanI che. sAmAyika keTalI ? samyakatvane zrutasAmAyikanI apekSAe asaMkhyAta, sarvavirati AzrIne pRthaphatvasahastra, dezaviratiAzrI asaMkhyAta. aMtara keTaluM paDe ? eka jIva AzrI jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa adhapudgalaparAvartana. viraha - sarvajIvaAzrI viraha nathI. sAmAyikanA keTalA bhava ? ArAdhakaAzrIne jadhanya be bhava, utkRSTa ATha bhava. AkarSa - samyakatva asaMkhyAtavAra Ave. eka bhava AzrIne sAmAcikacAritra pRthakatva hajAra vAra Ave. sAmAyika keTalA kSetrane sparze. eka jIva Azrita saMkhyAnamAM bhAgane. nirukti * samyaka prakAra yuti padarUpa lAbhanI prApti thAya te sAmAyikanI niyukti. A upoddAta niyukta anugAmanuM kathana thayuM. " [340-342 ] sUtrasparzika niyukti zuM che? sUtrano sparza karanAra niyukita te sUtrasparzika niyukti che. sUtranA ucAraNa karavAnI vidhi- sUtranuM uccAraNa asmalita, amIlita, avyatyAgraMDita, pratipUrNa, pratipUrNaghoSa yukata, kaThoSTha vipramukta, tathA guruvAcanopagata hoya. A prakAre sarva doSothI rahita sUtrano uccAra karavAthI jaNAze ke A svasamayanuM pada che, A parasamayapada che ke baMdhAda che ke mokSapada che. A sAmAyikapada che athavA nosAmAyika pada che. A uparAMta sUtranA vidhipUrvaka nirdoSa uccAraNathI ja keTalAka sAdhu bhagavaMtone arthano bodha thaI jAya che ane kSayopazamanI vicitratAthI keTalAka athadhikAro anadhigata adhikArono adhigama thAya saMhitA - asmalitarUpathI mULa pAThanuM uccAraNa karavuM pada - mULa pAThamAM AvelA padone alaga karavA. padavigraha prakRti - prayatna Adi dekhADI artha kahevo. cAlanA - sUtranI athavA arthanI anupapattinuM ubhAvana karavuM - prasiddhi -samAdhAna. sUtra ane tenA arthanI yukitao vaDe sthApanA karavI. A cha prakArothI sUtranI vyAkhyA thAya che. A pramANe sUtrasparzikAniyukti anugamanuM varNana pUrNa thayuM. [343-348] naya zuM che? mULa nayo sAta che, naigamana saMgrahana vyavahAranaya RjusUtranaya zabdanaya samabhirUDhanaya ane evaMbhUtanaya naigamana -mahAsattA, sAmAnya temaja vizeSa Adi aneka prakArothI vastuno pariccheda karanAra naigamanAya che. have bAkInA cha nayanA lakSaNo kahuM chuM. samyak gRhIta atae eka jAtinuM prApta evo artha jeno viSaya che evuM saMgrahanAnuM vacana che. tAtparya A che ke saMgrahanayano viSaya sAmAnya ja che vizeSa nahi, jemake AtmA eka che. vyavahAra sarva dravyonA viSayamAM vinizcaya nimitte pravRtta thAya che, jemake pAMca varSanA vastramAM raktavarNa adhika hoya to lokavyavahAramAM rakatavastra kahe. jusUtranavidhi pratyutpannagrAhI hoya che. te vartamAnakALane ja mAne che. atIta anAgatane svIkArato nathI. RjutranayanI. apekSAe zabdanaya sUkSma viSayavALo che. zabdano viSaya jo ke vartamAnakALavartI padArtha ja che paraMtu te liMga, kAraka, vacana AdinA bhedathI vAcyArthamAM paNa bheda mAne che. samabhirUDhanaya IndrAnTi vastunuM anyatra zakrAdimAM saMkramaNane avastunuM - avAstavika mAne che. arthAta bheda vyutpattinA bhedathI zabdanA arthamAM bheda mAne che. evaMbhUtanaya vyaMjana - zabda ane tadubhayane vizeSa rUpe sthApita kare che. tAtparya e che ke jyAre Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 satra-349 jaLadhAraNAnI kriyA thatI hoya tyAre ja ghaTane ghaTa kahevAya. [ 349-3pa0] A nayo dvArA grahaNa karavA yogya jJAna, darzana, cAritra ane anAdaraNIya mithyAtva vagerenuM jJAna prApta karIne ja prayatna kare, zuddha upadezamAM pravarte A prakArano jJAnapUrvaka pravRtti nivRtti karavAno je upadeza te naya eTale jJAnamaya kahevAya che. A nayanI paraspara viruddha vakatavyatAne sAMbhaLI samasta nayone sammata, cAritra ane jJAnamAM sthita thanAra sAdhu mokSano sAdhaka hoya che. muni dIparatnasAgare karela gurjarachAyA pUrNa [45"anuyogadAra' - gurjarachAyA pUrNa bIjI cUlikA gurjarachAyA pUrNa jyotiSAcArya zAsana dIpaka jyotiSa samrATa ziromaNi munirAjazrIjayaprabhavijayajI'zramaNa zrI mohanakher3A tIrtha kAra dai hA) jha. para: ones-3ws Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39ra anugaDArAI - (317) 4pa-Agama gurjarachAyA pUrNa ka ...... A 45 AgamamAM ApelA anukrama amArA 46 kAmasuttaLi mujabanA ja che. jijJAsuoe amAruM ardhamAgaghImAM 45 Agama prakAzana jemAM 45 alaga alaga pustako che te sAthe rAkhavuM. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namo abhinava nANassa Sha An Juan A Agama saMpuTanA mukhya dravyasahAyaka samyagu RtAnurAgI zramaNopAsikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha saparivAra, vaDodarA Agama dIpa prakAzana