________________
નરકના જીવોની જેમ દેવોનું પણ વધારેમાં વધારે આયુષ્ય તેત્રીસ સાગરોપમનું હોય છે, જ્યારે ઓછામાં ઓછું દશ હજાર વર્ષનું હોય છે. પર્યાદ્ધિઓ પૂરી કર્યા પહેલાં તો તેઓ મરતાં જ ન હોવાથી બધા દેવો લબ્ધિ પર્યાપ્તા હોય છે.
પણ... પર્યાદ્ધિઓ પૂરી થતાં જુદો જુદો સમય લાગે છે. તેથી આ નવ્વાણું પ્રકારના દેવો પણ જ્યાં સુધી મર્યાદ્ધિઓ પૂરી ન કરે ત્યાં સુધી કરણ અપર્યાપ્તા અને પૂરી કરી દે પછી કરણ પર્યાપ્તા કહેવાય છે. આમ, કરણ અપર્યાપ્તા નવ્વાણું પ્રકારના દેવો અને કરણ પર્યાપ્ત નવ્વાણું પ્રકારના દેવો મળીને દેવોના કુલ એકસોઅઠ્ઠાણું ભેદો થાય; તે તો હવે તમે સમજી જ ગયા હશો.
ચાલો મિત્રો ! તમને નવું કાંઈ જણાવું તે પહેલા અત્યાર સુધી તમે જે કાંઈ વાંચી ગયા, તેનું પુનરાવર્તન કરી લઈએ.
'સંસારી જીવોના પ૬૩ ભેદ
૧૯૮
૧૪
દેવગતિના - ૧૯૮ ભેદ નરકગતિના - ૧૪ ભેદ મનુષ્યગતિના -૩૦૩ ભેદ (૨૦૨ ગર્ભજ + ૧૦૧ સંમૂર્સિકમ મનુષ્યોના) | | તિર્યંચગતિના - ૪૮ ભેદ
૩૦૩ ૪૮
કુલ |
પ૬૩
મિત્રો ! આપણો આત્મા તો એક છે. તે એક સિદ્ધ ભગવાન થવા સર્જાયેલો છે. પણ પેલા કર્મો જયાં સુધી એને વળગીને પડ્યાં છે ત્યાં સુધી તેને એક થવા જ નથી દેતા ! આત્મા છે સ્વતંત્ર ! છતાં કર્મોએ તેને બિચારો બનાવી ચારે ગતિમાં રખડાવી એકમાંથી બનાવી દીધો છે અનેક! ચોર્યાસી લાખ યોનિમાં ભટકાવી એક એવા આત્માને પાંચસો ત્રેસઠ પ્રકારના જીવ રૂપે બનાવી દે છે.
મોક્ષમાં જવું હોય તો પાછા અનેકમાંથી એક બનવું પડશે. પારકી પંચાત છોડી દેવી પડશે. પોતાના આત્માના ગુણો પ્રગટ કરવા ભગવાને બતાવેલ ધર્મની આરાધનામાં સખત પ્રયત્ન કરવો પડશે. સર્વ જીવો સાથે સ્નેહનો સંબંધ બાંધવો પડશે. તે માટે આજથી જ નીચેની વાતોનો અમલ શરૂ કરી દેવો જોઈએ.
* જેમનો તમારા કરતાં વધારે વિકાસ થતો હોય, તેમની ઈર્ષ્યા કદી ન કરજો. તેમના ગુણોની ખૂબ ખૂબ પ્રશંસા કરજો . (પ્રમોદભાવ) * ઉપર પાંચસો ત્રેસઠ જીવોના ભેદો જણાવ્યા. તે દરેક જીવોની સાથે
૧૦૫
