________________
છે ત્યારે તેના સારાં રૂપ-રંગને જોઈને લલચાવાનું શા માટે? સારો સ્વાદ જાણીને લાલસા કરીને પાપ શા માટે બાંધવાના? તેની સુગંધને જોઈને મોહાવાનું શા માટે?
સ્ત્રીનું શરીર પણ છે તો પુદ્ગલ જ ને ? તેની ગુલાબી મોહક ચામડી જોઈને હવે તત્ત્વજ્ઞાનીને આકર્ષણ પેદા થાય જ શી રીતે ? તેના સુકો મળ સ્પર્શને પામવાનો તલસાટ પેદા થાય જ કેમ ? કારણ કે તેને તો સ્ત્રીના શરીરમાં ય પુદ્ગલના પલટાતાં સ્વરૂપો જ દેખાતાં હોય.
માત્ર સ્ત્રીના શરીરની જ વાત નહિ, દુનિયાના તમામ પૌલિક પદાર્થોમાં તેનું મન વિરક્ત જ રહેતું હોય. ક્યાંય તેનું આકર્ષણ ન હોય. તે સદા સ્થિતપ્રજ્ઞ રહેતો હોય. તે ખાવામાં, પીવામાં, પહેરવામાં, ઓઢવામાં અનેક પગલોનો ભોગવટો કરતો હોય; જરૂર પૂરતો ઉપયોગ પણ કરતો હોય, પરંતુ તેનો લાલચું તો તે કદી ન બને.
સબ પુદ્ગલકી બાજી આ સમયે મને યાદ આવે છે પેલા સુબુદ્ધિમંત્રીની; કે જેમને પુગલના આ સ્વરૂપનું જ્ઞાન કેટલું બધું સચોટ થઈ ગયું હતું.
એક નગરમાં રાજા સુંદર રીતે રાજય કરતો હતો. તેને સુબુદ્ધિ નામનો અત્યંત ચકોર, સમજુ, શાણો અને જૈનશાસનના તત્ત્વજ્ઞાનને પામેલો મંત્રી હતો. ભારે કુશળતાથી વાત કરીને રાજાનું હિત સાધવામાં આ મંત્રી ખૂબ જ પાકો હતો.
પોતાના જન્મદિને જમવા માટે રાજાએ સુબુદ્ધિ સહિત અનેક સ્નેહીંસ્વજનોને નિમંત્રણ પાઠવ્યું.
જમતી વખતે મંત્રી સિવાયના તમામ લોકો જુદી જુદી વાનગીઓની ભરપેટ પ્રશંસા કરી રહ્યાં છે. પરન્તુ મંત્રી તો સ્થિતપ્રજ્ઞની જેમ માત્ર ભોજન કરી રહ્યા છે. એક પણ વાનગી માટે સારા કે નરસા શબ્દો તેમના મુખમાંથી નીકળતા નથી.
મંત્રીની આ ઉદાસીનતા રાજાથી સહન ન થઈ. તેમણે મંત્રીની પાસે આજના ભોજન અંગે અભિપ્રાય માંગ્યો.
ઠાવકા મુખે મંત્રી બોલ્યા, “રાજનું ! ઘણી ઉત્તમ વાનગીઓની અપેક્ષાએ આ વાનગીઓ હલકી ગણાય અને હલકી કક્ષાની વાનગીઓની અપેક્ષાએ આ વાનગીઓ ખૂબ જ સુંદર ગણાય !'
આવો વિચિત્ર જવાબ સાંભળીને રાજાને મંત્રી ઉપર ખૂબ ચીડ
