________________
પાલન કરવાનો નિયમ લેવો જોઈએ. તેમ કરવાથી આત્મામાં વિશિષ્ટ તત્ત્વ પેદા થશે.
પણ જો તેવા કોઈ નિયમ કરવાને બદલે અનિયંત્રિત જીવન જીવવામાં આવે તો પાપોના પોટલા બાંધવાનું કારખાનું સદા ચાલુ રહેશે તે કદી ન ભૂલવું.
(પ) પરિગ્રહ : પોતાની માલિકીની ચીજોનો સમાવેશ પરિગ્રહમાં થાય. ધનાદિ સામગ્રી પ્રત્યેની કાળી મૂચ્છ દુર્ગતિમાં લઈ ગયા વિના ન રહે.
પરિગ્રહ એક એવો ગ્રહ છે કે જેણે ત્રણે જગતને વિડબિત કર્યું છે. રાહુ અને કેતુની માઠી નજર કરતાં ય વધારે ભયંકર ફળ બતાડનારી આ પરિગ્રહની અસર છે.
ભેગું કરવાની મનોવૃત્તિ રૌદ્રધ્યાનને પેદા કરે છે, જે આત્માને સીધું નરકમાં લઈ જવા સમર્થ છે. પરિગ્રહની લેશ્યાથી પેલો મમ્મણશેઠ મરીને સાતમી નરકે ચાલ્યો ગયો.
ભેગું કરવામાં કોઈ વિશેષતા નથી. જો કોઈ વિશેષતા, બહાદુરી કે શૂરવીરતા હોય તો તે ત્યાગ કરવામાં છે. ભેગું કરનાર સમુદ્ર ધરતી ઉપર સ્થાન ધરાવે છે જયારે પાણીની અને તે દ્વારા જીવનની લહાણી કરનાર વાદળ આકાશમાં ઊંચે શોભા પામે છે.
માત્ર ધન-ધાન્યાદિ પ્રત્યેની મૂચ્છરૂપ પરિગ્રહ જ પાપો બંધાવે છે એમ નહિ, પોતાની માન્યતા કે વિચારોની પણ મૂચ્છ પરિગ્રહ સ્વરૂપ બનીને અનંતા પાપકર્મો બંધાવે છે; આત્માને દુર્ગતિમાં ઝીંકી દે છે. માટે કોઈ માન્યતા વગેરેમાં કદાગ્રહ-પક્કડ ન આવી જાય તેની પણ સતત કાળજી રાખવી જોઈએ. ખોટી પક્કડ તો ક્યાંય ન જો ઈએ. હૃદય ઉદાર અને વિડળ જોઈએ. માધ્યચ્યભાવ વિના તવને પામી શકાય નહિ. માટે મનમાં ઘૂસી ગયેલા વિચારોના પરિગ્રહને પણ ત્યાગવા ઉદ્યમી બનવું જોઈએ.
(૬) ક્રોધ : આત્માના ગુણોને ક્ષણમાં બાળી નાંખવાની તાકાત આ ક્રોધ રૂપી અગ્નિમાં છે. પૂર્વકટવર્ષના ઉગ્ર તપને પણ આ ક્રોધે ભસ્મીભૂત કરતાં કાચી સેકંડની વાર લગાડી નથી. કોધી સ્વભાવ રાખવો એટલે હથેળીમાં કાળા ભોરિંગ નાગને રમાડવો, ક્યો ડાહ્યો માણસ આવી હિંમત કરે ? તેથી પડી ગયેલા ક્રોધી સ્વભાવમાં ફેરફાર કરવાનો પ્રયત્ન શરૂ કરવો જોઈએ. સાપ અને વીંછીના ભાવમાં ક્રોધના સંસ્કાર જાલીમ કર્યો. વાઘ અને સિંહના ભવમાં ક્રૂરતાના કુસંસ્કાર મજબૂત કર્યો. કૂતરા-મૂંડના અવતારમાં ખાવાના સંસ્કાર મજબૂત કર્યા. જુદા જુદા ભાવોમાં મજબૂત કરેલા ક્રોધના, ક્રૂરતાના, ખાવાના, કામના, અહંકારના કુસંસ્કારો જો માનવભવમાં ખતમ નહિ કરીએ
