________________
રૂપી દૂધ નાંખવામાં આવે તો પણ તે ન ટકે. ખતમ જ થઈ જાય.
જીવનમાં ખીલવવા છે ને ગુણો ! ખીલતા તે ગુણોને આત્મામાં ટકાવવા છે ને ? તો લોભ રૂપી ખટાશને આત્મા રૂપી વાસણમાંથી આજે જ દૂર કરીએ. તે માટે સંતોષનું શરણું સ્વીકારીએ. “સંતોષી નર સદા સુખી” કહેવતને આત્મસાત્ કરીએ. શરીર અને આત્માનું ભેદજ્ઞાન સાધીએ. અનિત્ય-અન્યત્વ-અશરણાદિ ભાવનાઓથી આપણા આત્માને ભાવિત બનાવીએ, અને એ રીતે આ લોભ દોષ ઉપર વળતું આક્રમણ કરીએ. તેના ઉપર વિજયવાવટો ફરકાવીને આત્માના ગુણોને પેદા કરીએ.
(૧૦) રાગ : વસ્તુ-પ્રત્યેની મમતા તે રાગ. મમત્વ ક્યાંય ન જોઈએ. તે મમતા અનેક પાપકર્મોને આત્મામાં ખેંચી લાવ્યા વિના રહેતી નથી.
રાગ કોઈપણ પરપદાર્થો પ્રત્યે કરવો જ નહિ. છતાં ય જો રાગ કર્યા વિના રહી શકાતું ન હોય તો ધર્મતત્ત્વો પ્રત્યે રાગ કરવો.
કાંટાથી કાંટો ટળે” તે ન્યાયે ધર્મતત્ત્વો પ્રત્યેના રાગથી સાંસારિક પદાર્થો તરફનો રાગ દૂર થશે. અને પછી એક દિવસ ધર્મતત્ત્વ પ્રત્યેનો રાગ પણ એકાએક દૂર થઈ જશે. પરમપદ પ્રાપ્ત થઈ જશે. : (૧૧) કંપ : અપ્રીતિ તે . કોઈ જીવ પ્રત્યે અપ્રીતિ પેદા ન થવી જોઈએ. સર્વ જીવો પ્રત્યે હૃદયમાં ભારોભાર મૈત્રીભાવ ઉભરાવો જોઈએ.
પણ આ દ્વેષ નામનો દોષ મૈત્રીભાવને તોડવાનું કામ કરે છે. હૃદયમાં જીવાદિ પ્રત્યે અણગમાનો - તિરસ્કારનો ભાવ પેદા કરે છે. તેનાથી પુષ્કળ પાપકર્મો બંધાય છે. માટે આ પાપસ્થાનકેથી દૂર રહેવું. .
જયાં રાગ હોય ત્યાં આગ જાગે. જયાં રાગ હોય ત્યાં જ પેદા થયા વિના ન રહે. જેને ઘડિયાળમાં રાગ છે, તેને ઘડિયાળ તોડનાર ઉપર દ્વેષ જાગ્યા વિના નહિ રહે.
માટે બને જો નાબૂદ કરવો હોય તો રાગને દૂર કરવો જ રહ્યો. મનું કારણ રાગ છે. કારણ દૂર થયા પછી કાર્ય પેદા ન થઈ શકે. . આ રાગ અને દ્વેષ જયાં સુધી આત્માને વળગેલા છે, ત્યાં સુધી સંસારમાં પરિભ્રમણ છે. મોક્ષ લાખો યોજન દૂર છે. મોક્ષ મેળવવો હોય તો આ રાગ અને દ્વેષને ખતમ કરવા સઘળો પુરુષાર્થ આદરવો જોઈએ.
(૧૨) કલહ : કલહ = કજીયો, ક્યારેય કોઈની સાથે કજીયો - કંકાસ ન કરાય. તેમ કરવાથી લોકોમાં માનહાનિ થાય છે. અપયશ મળે છે. નિંદાના પાત્ર બનવું પડે છે. ક્યારેક જાન ગુમાવવા સુધીની પરિસ્થિતિ પેદા થાય છે. છે એક જ વાર છે કે જે ૧૬૧ ૨ ૩ ૪ ર જ સ હ
