________________
ચડી. તે બોલ્યા, “મંત્રીને તો માત્ર રાજયના કામકાજમાં જ ખબર પડે. તે સિવાયની વાતમાં શું સમજણ પડે? ભોજન અંગેનો અભિપ્રાય માંગીને મેં જ ભૂલ કરી છે.”
મંત્રી તો મૂંગા મોંઢે આ વાત સાંભળી રહ્યાં.
ત્યારબાદ એકવાર રાજા અને મંત્રી બંને ઘોડા ઉપર બેસીને ફરવા નીકળ્યા. નગરનાં નાકે આખા ગામની બધી ખાળોનું પાણી ભેગું થયું હોવાથી અતિ ભયાનક દુર્ગન્ધ ત્યાં છૂટતી હતી. રાજાએ તો તરત ખિસ્સામાંથી રૂમાલ કાઢીને મોં ઉપર દાબી દીધો; પણ મંત્રીએ તેવું કશું ન કર્યું. રાજાએ મંત્રીને સવાલ કર્યો, “શું તમને આ દુર્ગન્ધ જરાય સ્પર્શતી નથી? તમે કેવા માણસ છો ! તમારું નાક પણ કેવું વિલક્ષણ છે?”
મંત્રીએ કહ્યું, “મને તો આ બધામાં કશું વિશેષ લાગતું નથી. જે છે તે બધું બરોબર છે.”
રાજાએ કહ્યું, “તમે સુબુદ્ધિ નથી પણ સુબુદ્ધ છો. ઈન્દ્રિયોના ભોગોના વિષયમાં તમે ખરેખર સાવ જડ અને ગમાર છો.”
મંત્રીએ નાનકડું સ્મિત કર્યું. પણ આજે મંત્રીએ મનમાં ગાંઠ વાળી કે, “રાજાને કોઈક બોધ તો આપવો જ જોઈએ. નહિ તો આવા વિષયોમાં જ તેનું તન, મન અને જીવન ખતમ થઈ જશે.”
મંત્રીએ ઘરે ગયા બાદ એક ઘડો ભરીને તે જ ગંદું પાણી માણસ પાસે મંગાવી લીધું. એની વાસ માથે તોડી નાખે તેટલી ભયંકર હતી.
આ પાણીના શુદ્ધિકરણ માટે વિવિધ તબક્કે મંત્રીએ પ્રયોગ શરૂ કર્યો. સહુ પ્રથમ તેણે તે ઘડાની નીચે અને તેની નીચે એમ કરીને આઠ ઘડા ગોઠવ્યા. પહેલા ઘડાનું એ ગંદુ અને ગંધાતું પાણી ટપકી ટપકીને બીજા ઘડામાં, બીજાનું ત્રીજા ઘડામાં; એમ છેલ્લે આઠમા ઘડામાં બધું પાણી પહોંચ્યું. આ રીતે પાણીને શુદ્ધ કર્યું. ત્યાર બાદ તેમાં કતકચૂર્ણ નાખીને તેનો રહ્યોસહ્યો પણ સૂક્ષ્મ મેલ તળીએ બેસાડીને પાણી ગાળી લીધું. ત્યાર બાદ વિવિધ ઉપાયો કરીને તેને અત્યન્ત સુવાસિત બનાવ્યું.
પછી એક દિવસ મંત્રીએ રાજાને પોતાને ઘેર ભોજન માટે નિમંત્રણ આપ્યું. રાજા સપરિવાર આવ્યા.
વાનગીઓ પીરસાઈ; તે પાણી ભરીને દરેકની પાસે ગ્લાસ મુકાયો. ચારે બાજુથી એટલી બધી સુવાસ આવવા લાગી કે રાજાએ તેના ઉદ્ગમસ્થળની અટકળો કરી પણ એકેય કલ્પના સાચી ન પડી. તેણે મંત્રીને પૂછયું ત્યારે મંત્રીએ પાણીમાંથી સુવાસ આવતી જણાવી.
