________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
* વીણાયારયાત્તમ'-"ત્યના પ્રમ
આ
શકે. આત્મચરિતાત્મક અંશ ધરાવતી રચના કરી હતી તેવું અહીં સૂચન છે. રચના ' બીષ્મા ' કાય; તેવા કૃષ્ણમાચારિક 11 અભિપ્રાય ચેોગ્ય લાગે છે. ઉદયન કેદ થાય છે, એનો મત્રી યોગધરાણુ એ ડાવવા નિય કરે છે, હ્રદયન ઉજ્જયિનીની રાજકન્યા વાસવદત્તાના પ્રેમમાં પડે છે. શૂક પોર્ન સ્વાતિને કારણે હું થયો છે, મિત્ર સચિવ ધ્રુત્ત તેને ડાવવા યત્નશીલ છે. શક ઉજ્જયિનીની રાજકન્યા વિનયવતીના પ્રેમમાં પડે છે. શની આ બધી વિગતો * અવન્તિસુન્દરીકયાસાર ', ચતુર્થ પરિચ્છેદ, શ્લોક ૧૭૭–૨૦૦માં ૧૨ મળે છે,
*
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નાટક ‘ વીા ’નું અપરનામ વત્સરાજચરિત ' છે. * વત્સરાજચરિત ' છે. * શકુન્તલાચાં' ના લેખકના આધાર લઈને, કૃષ્ણમાચારિયીતા માન્યતા છે કે આ નાટકનું નામ ' વત્સરાજચરિત ' જ છે, ‘ વહાવાસવદત્તમ' તો પરનામ છે. એસ. એન. દાસગુપ્તાનેષ્ઠ અભિપ્રાય છે. શ 'ચર્જાણી ' ના સ’પાકા ડો. માતીચન્દ્ર અને ડૉ. વાસુદેવજી સવાલ પણ શકને “ વત્સહ 'ના કર્તા માને છે.
6
વત્સ૦ 'ની રચના કરી છે.
૨૧
શકના સમય ઈ. સ. પાંચમી-છઠ્ઠી સદીના છે.નાટક ીગા નો રચનાકાળ પણ ઈ. સ.નાં પ્રારંભનાં શાન છે.
૬. ૧૩-૪
દક્ષિણનાં નાટકામાં સૂત્રધાર દ્વારા આરંભ હોય છે અને ‘ પ્રસ્તાવના ’ને બદલે ‘ સ્થાપના ’ શબ્દ હોય છે ; તેની જેમ માં નાટક વીષ્ના ! માં પણ છે. દક્ષિણમાં બનનાર્યક્રાને * વત્સરાજચરિત કે કહેવાની પરંપરા છે. આ નાટકનું અપરનામ વત્સરારિન ' . . . , ભર૭ સપ્રમાણુ સિદ્ધ કર્યું છે. હું ચંદ્રક દાક્ષિણાય હતા.
જે રીતે કે મૃચ્છકટિક ' અને પદ્મપ્રાભૂતક ' નો નાન્દી લેકમાં શિવ છે; તેની જેમ નાટક * વા 'માં પણ છે. એક જ કર્તાની નાટ્યરચનામાંમાં આરાધ્યદેવ એક જ ચાલ છે. કાલિદાસની બાબતમાં ચ્યા પ્રમાણે બન્યું છે.
1. Krishnamachariar M.; History of Classical Sanskrit Literature, Motilal Banarsidass, Delhi 7, 1970' fist reprint, P. 581.
ૐ ( શ્રી ) સમૂળ; ૫૬૧; મોડાક નાદીયાય, ચનામ; ૧૧૫૪, ૬૫મત્તિ;
For Private and Personal Use Only
13
K M, HCSL, P. 578.
14 Das, HSL, P. 361.
[१५] मोतीचन्द्र (श्री), चतुर्भाणी हिन्दी ग्रन्थ रत्नाकर प्राइवेट लिमिटेड, बम्बई-४ १९५६ प्रथम संस्करण, भूमिका, पृ. ५
૧૬ ત્રિપાઠી ( મા.) રમા શર, નૃષ્ટિમ્ મોટીખાન. ચનારીવાસ, વિન્ડી ૭, ૧૬૭૬, પુનમુત્ર, દ. પ્રાયમ, ૧૮
17 Bhat Ğ, K, Prence to Mahakatika, The New Order Book Co., Ahmedabad, 1953, P. 188,
