Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04

Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan

Page 10

અધ્યાયોમાં લેવાય છે. અને બીજી સંજ્ઞાઓ તો જ્યાં જ્યાં જરૂર પડે ત્યાં ત્યાં સંજ્ઞાના સૂત્રો બતાવ્યા છે. ગતાર્થકમાં ગતિ એટલે ગએલું એવો અર્થ નહિ. પણ ધાતુનો જે અર્થ હોય તેજ અર્થમાં ઉપસર્ગનો અર્થ સમાઈ જતો હોય છે. એટલે કે ઉપસર્ગ આવીને ધાતુને જુદા અર્થમાં ન લઈ જતાં ધાતુનો અર્થ જે હોય તેજ ઉપસર્ગવાળા ધાતુનો પણ અર્થ રહે તેને તે કહેવાય છે. ધિતો અને પ્ર િવ ની અનુવૃત્તિ જયાં સુધી ગતિસંશક સૂત્રો છે ત્યાં સુધી 1. ચાલશે. એટલે કે ૩-૧-૧૭ સૂત્ર સુધી અનુવૃત્તિ ચાલશે.
કર્યાદાનુસT-દિવ-ડાવશ તિ: રૂ-૨-૨. અર્થ- ધાતુ સંબંધી અને તેના અર્થને પ્રકાશ કરનારા દ્િ ગણપાઠમાંના કરી
વગેરે નામોને, અનુકરણાર્થક નામોને, વ્ર પ્રત્યયાન્ત નામોને ૩૬ પ્રત્યયાત્ત નામોને તેમજ ઉપસર્ગસંજ્ઞક નામોને ગતિસંજ્ઞા થાય છે. અને
તે ગતિસંજ્ઞક નામો ધાતુની પૂર્વે મૂકાય છે. સૂત્ર સમાસઃ- કો આદિ જેવાં તે - કર્યાય (બહુ.) · · ऊर्यादयश्च अनुकरणम् च च्विश्च डाच् च - ऊर्याद्यनुकरणच्चिडाच:(. ६.) વિવેચન- કર્યાદિ-કરીનૃત્ય, = સ્વીકાર કરીને.
કરી + કૃત્વા, ફરી + વી આ સૂત્રથી કરી-૩ી ગતિસંરક. કરી + કૃત્વા, વરી + કૃત્વા તિઃ ૧-૧-૩૬ થી અવ્યયસંજ્ઞા. ऊरीकृत्वा, उररीकृत्वा Tતિ. ૩-૧-૪૨ થી તપુ. સમાસ. ऊरीकृय, उररीकृय
નિગ:.. ૩-ર-૧૫૪ થી ત્વા નોય. ऊरीकृत्य, उररीकृत्य
સ્વી.. ૪-૪-૧૧૩ થી 9 ને
અંતે 7 નો આગમ. અનુરમ્ – સત્ય = ખાટુ એવો શબ્દ (અવાજ) કરીને. खाटकृत्वा
આ સૂત્રથી વાર્ ગતિસંજ્ઞક. खाट्कृत्वा
પતિઃ ૧-૧-૩૬ આ સૂત્રથી અવ્યયસંશા.