Sadhna Sopan

Author(s): Atmanandji Maharaj
Publisher: Shrimad Rajchandra Sadhna Kendra Koba

Page 39

૨૬
ત્યારે જ તેના જીવનમાં તે દોષોને ઉખાડીને ફેંકી દેવાનો પુરુષાર્થ ઊમટી પડે છે જેમ કે :
बुरा देखने मैं गया, बुरा न मिलिया कोई । जो खोजूं दिल आपका मौंसे बुरा न कोई ॥ અધમાધમ અધિકો પતિત, સકળ જગતમાં હુંય;
એ નિશ્ચય આવ્યા વિના, સાધન કરશે શુંય ?
માનવ' અને ‘સદ્ગૃહસ્થ'ની ભૂમિકા : હવે વિધેયાત્મક વિધિથી ગુણગ્રાહકતાની સાધનાના ક્રમનો વિચાર કરીએ તો ત્યાં પ્રથમ ભૂમિકાને ‘માનવતા’ની ભૂમિકા અને તેથી કાંઈક આગળ વધીને ‘સદ્ગૃહસ્થ’ની ભૂમિકા પ્રાપ્ત કરવાની છે, એમ કહી શકાય. આ બન્ને ભૂમિકાઓમાં સામાન્યપણે જે જે ગુણોનો વિકાસ ક૨વાનો છે તેમાં મુખ્યત્વે નીચેના ગુણોનો સમાવેશ થાય છે :
[૧] કોઈ પણ જીવનું કોઈ પણ રીતે બૂરું ઇચ્છવું નહિ.
[૨] સમાજ અને ધર્મ : બન્ને દૃષ્ટિકોણથી જોતાં જેનો સામાન્યપણે નિષેધ કરવામાં આવ્યો હોય તેવાં ખરાબ વ્યસનો છોડી દેવાં જેમ કે જુગાર, દારૂ પીવો, પરસ્ત્રીગમન કરવું વગેરે.
[૩] વિશ્વાસઘાત ન કરવો.
[૪] વ્યાવહારિક જીવનમાં સામાન્યપણે સત્યનિષ્ઠા પાળવી; જેમ કે કોઈને વચન આપ્યું હોય તો તે આપ્યા પછી ફરી ન જવું.
[૫] જેના વિના ચાલી શકે છે એવા માંસાદિકનો આહાર કદાપિ ન લેવો, કારણ કે તે સ્થૂળ હિંસાનું કારણ છે અને અન્ય મૂક પ્રાણીઓના ઘાત વગર તેની પ્રાપ્તિ થતી નથી.
[૬] જ્યારે પોતાને મોકો મળે ત્યારે તન, મન અને ધનથી અન્યનો ઉપકાર કરવાની વૃત્તિ રાખવી.
[૭] પોતાનો પોશાક સ્વચ્છ પરંતુ સાદો રાખવો.
[૮] હિસાબ કરવામાં સામી વ્યક્તિને છેતરવી નહિ ઇત્યાદિ.
આ પ્રમાણે સામાન્ય જીવનસુધારણાને પ્રાપ્ત કરીને જ્યારે લક્ષપૂર્વક આત્માર્થીના કે મુમુક્ષુના ગુણોને પ્રાપ્ત કરવા તરફ સાધકજીવ વળે છે ત્યારે તેને માટે સત્સંગનો યોગ અને તત્ત્વગ્રહણની જિજ્ઞાસા જરૂરી બની જાય છે.