________________
૭૭
૭૮
(આમ ઉડી ગયેલા અક્ષરનો બાકી રહેલો સ્વર ઉદ્વર્ત કહેવાય છે. મ, મા પછી ઉર્ત મેં, આવે તો તેનો ય, ય થાય
આકારાન્ત નારી જાતિને લગતા નિયમો :૧. અકારાન્ત સર્વનામ, વિશેષણ, અને સંખ્યાવાચક નામોને પણ
સામાન્ય રીતે મા લગાડવાથી નારીજાતિ અંગ બને છે. અને તે
માવિન નારી જાતિ કહેવાય છે. ૨. સાવન નારી જાતિ નામને સંબોધનમાં વિકલ્પ મ નો " થાય
૨. ૬, ૫, ૬, ૬, અને મ્ નો ૪ થાય છે. ૩. નો , નો સ્, નો ત્, અને ટૂ નો ત્, નો , અને
નો થાય છે. ૨. જોડાયેલા ન હોય છતાં પદની શરૂઆતમાં, ન્ હોય તો પણ તેનો મ્
વિકલ્પ છે, અને યૂ હોય તો તેનો = નિત્ય થાય છે. ૩. શું અને ૬ નો કોઈ પણ ઠેકાણે જૂ થાય છે.
૩. બીજી વિભક્તિનો મ્ પ્રત્યય લાગતાં નારીજાતિમાં સ્વર હુસ્વ
થાય છે. ૪. fé પ્રત્યય લાગતાં આ નો જ થાય છે. ભવિષ્યકાળને લગતા નિયમો :૧. ભવિષ્યકાળના પ્રત્યય લાગતાં ધાતુના અન્ય મ નો રૂ અને
થાય છે. ૨. સ્વરાત્ત ધાતુઓનો ઝ, જ્ઞા સિવાયના પ્રત્યય લાગતાં દરેક
પ્રત્યયોની પૂર્વે , 5ના પ્રત્યયો વિકલ્પ ઉમેરાઈ વધારે પ્રત્યયો બને છે. (પૃ. ૧૪નો ૧, ૨, અને પૃ. ૨૦નો ૧, ૨.
નિયમ જુઓ.). અક્ષર પરિવર્તનના નિયમો :–
| ( આપણી ગુજરાતી ભાષામાં ઘણા સંસ્કૃત શબ્દો વપરાય છે. તેના પ્રાકૃત શબ્દો બનાવવાના જો કે ઘણા બારીક નિયમો છે. તો પણ કેટલાક સામાન્ય નિયમો અહીં આપીએ છીએ.) ૧. મ. સ્વરથી પર હોય
મા. પદની શરૂઆતમાં ન હોય એવા વ્યંજનોમાંના રૂ. અને જોડાયેલા ન હોય(૧) , , વ્ર, , 7, ૬, ૫, ૬, ૩, ઉડી જાય છે.
નારીજાતિ નામો. (સૂચના-આ નિશાનીવાળા શબ્દો આવન્ત નથી.) સT [1]=આર્ય જાતની 1 [10]=ગંગા નદી
સ્ત્રી, પૂજ્ય સ્ત્રી 13T [૪૦]=જમના નદી. મUT [૪૦]=આજ્ઞા.
यमुना *આસિસT[ a૦]=આશિષ. ૧૬ [7]=ખાડ.
શમ્ *વડવા [7]=ચોવીશ ફટ્ટ [૪૦]=ઈટ. afમા [તo ] ચંદ્રિકા,ચંદ્રિવી US [૪૦]=ઉત્કંઠા, ઇચ્છા. *ત્રાત્રીના [૪૦]=ચાળીશ. ડમ્રા [૪૦]=કાકડી. નિવમા [તo] જીભ
कर्कटिका जिहा વવવ [7]=કાંખ. હરિ [7]=છરી. વિ. તન્ના [૪૦]=કન્યા. રોના []=હિંડોળો. લઠ્ઠા [૪૦]=કથા. થા, તરી [ તo]=વરા, ઉતાવળ. #ોડુત્રા [૪૦]=કોયલડી. (તસતા [તo ]=તે નામના માતા
ત્રિશના.
कोकिला
D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof
