Prabuddha Jivan 2014 08 Karmvad Jain Darshan ane Anya Darshan

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 27

કર્મવાદ | કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ર્ક કર્મવાર
ઑગસ્ટ ૨૦૧૪ , પ્રબદ્ધ જીવન, કર્મવાદ વિશેષાંક, પુષ્ટ ૨૭
વાદ કર્મવાદ ન કર્મવાદ ક કર્મવાદ 4
વેદનીય કર્મ |
વિશુદ્ધ સુખ, શાશ્વત સુખ, આત્માનો ગુણ છે. પુણ્યકર્મના ઉદયથી વેદનીય કર્મબંધના કારણો કે જે સુખ મળે તે પોદ્ગલિક સુખ છે, દુઃખ સાપેક્ષ સુખ છે. જ્યારે સંપૂર્ણ ભગવતી સૂત્રમાં શાતાવેદનીય કર્મબંધના દસ કારણો ૬ કર્મનો ક્ષય થવાથી જે સુખ મળે છે તે આત્મિક સુખ છે. તેને અવ્યાબાધ તેમ જ અશાતાવેદનીય કર્મબંધના બાર કારણો બતાવ્યા છે. રે સુખ કહે છે. અર્થાત્ દુઃખ-પીડા રહિતનું સુખ. આવા અવ્યાબાધ સુખને જેમ કે, ઢાંકનારા કાર્મણસ્કંધોને વેદનીયકર્મ કહે છે. વેદનીય કર્મ જીવને શાતા વિકસેન્દ્રિય જીવો, વનસ્પતિ જીવો, પંચેન્દ્રિય જીવો, ચાર 8 છે. અને અશાતા આપી તેના મૌલિક અને સાહજિક સુખને રોકે છે. સ્થાવર જીવોને દુ:ખ ન આપવાથી, શોક ન કરાવવાથી, | વેદનીયકર્મનો સ્વભાવ મધથી લેપાયેલી તલવારની ધારને ચાટવા વિયોગ ન કરાવવાથી, ટપક-ટપક આંસુ ન પડાવવાથી, ન જેવો છે. જેમ મધથી લેપાયેલી તલવારની ધારને ચાટતાં મધુ મીઠું મારવાથી, તેમજ ત્રાસ ન આપવાથી શાતાવેદનીય કર્મબંધ
લાગવાથી પ્રથમ સુખનો અનુભવ થાય છે. અને પછી મધની સમાપ્તિથી થાય છે. - જીભ કપાઈ જતાં દુઃખનો અનુભવ થાય છે. તેવી જ રીતે જીવને મનગમતાં કોઈ એક પ્રાણીને, ભૂતને, જીવને, સત્ત્વને દુઃખ આપવું, ફ
સાધનો મળતાં સુખનો અનુભવ થાય છે અને અણગમતા સાધનનો શોક કરાવવો, તરફડાવવા, આંસુ પડાવવા, મારવા, ત્રાસ છે, ૐ સંયોગ થતાં દુ:ખનો અનુભવ થાય છે. એટલે વેદનીય કર્મ, જીવને ઉપજાવવો. તેવી જ રીતે ઘણાં પ્રાણી, ભૂત, જીવ, સત્વને ૪
સુખદુ:ખનો અનુભવ કરાવતું હોવાને કારણે, શાતાવેદનીય અને દુ:ખ આપવું, શોક કરાવવો, તરફડાવવા, આંસુ પડાવવા, 3 અશાતાવેદનીય એમ ઉત્તપ્રકૃતિ રૂપે બે પ્રકારે છે. વેદનીય કર્મને મધુલિપ્ત મારવા કે ત્રાસ ઉપજાવવાથી અશાતાવેદનીય કર્મબંધ થાય R તલવારની ઉપમા આપવામાં આવી છે.
- મૃગાપુત્રનું દષ્ટાંત ) પ્રભુ મહાવીરના સમયની આ વાત છે. એકવાર ગૌતમસ્વામી પામીને બહાર આવ્યો. તેને પણ તે ચાટી ગયો. આવું દયનીય અને પ્રભુ મહાવીર સાથે વિચરતાં વિચરતાં મૃગાવતી નગરના ચંદનપાદય બીભત્સ દૃશ્ય જોઈ ગૌતમસ્વામી પાછા ફર્યા અને પ્રભુને તેની ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. પ્રભુના આગમનની વાત સાંભળી જનતા પ્રભુના આવી દુર્દશાનું કારણ પૂછ્યું, ત્યારે પ્રભુ મહાવીરે તેનો પૂર્વભવ
દર્શનાર્થે નીકળી, ત્યારે એક દીન-હીન જન્માંધ પુરુષને પણ પ્રભુના બતાવ્યો. શું દર્શન કરવાનું મન થાય છે. જેથી તે બીજા પુરુષના સહારે પ્રભુ ‘ભારતવર્ષના શતદ્વાર નામના એક નગરમાં ઈકાઈ નામનો ઊં દર્શને આવે છે. તેને જોઈ ગૌતમસ્વામી પ્રભુ મહાવીરને પૂછે છે રાષ્ટ્રકૂટ (રાઠોડ) રહેતો હતો. તેના તાબામાં પાંચસો ગામો હતા.
કે, શું આનાથી વધુ બીજો કોઈ દીન-હીન જન્માંધ પુરુષ છે? તે અત્યંત દુરાચારી, અધર્મી, ઘાતકી અને વ્યસની હતો. તે પ્રજાજનો ૐ ત્યારે પ્રભુ મહાવીર જવાબ આપે છે કે, આ નગરના વિજયક્ષત્રિય ઉપર અનેક અત્યાચારો ગુજારતો હતો. કરપીણ રીતે તે માણસોના * રાજા અને મૃગાદેવી રાણીને મૃગાપુત્ર નામનો એક બાળક છે જે આંખ, નાક, કાન આદિ અંગ-ઉપાંગો છેદી નાખતો હતો. કારમી છે
જન્મથી અંધ છે, તેમ જ હાથ, પગ, આંખ આદિ અંગ-ઉપાંગ પીડાથી આ માણસો ચીસો પાડતા ત્યારે તે ખૂબ ખુશ થતો. નિરપરાધ વિનાનો છે. તેની માતા મૃગાદેવી તેનું લાલન-પાલન ગુપ્ત રીતે લોકો ઉપર જૂઠા આરોપ મૂકી તેમને પરેશાન કરતો. રાત-દિવસ
કરે છે. ત્યારે ગૌતમ સ્વામીને તે બાળકને જોવાની ઈચ્છા થઈ. પાપકૃત્યોમાં તલ્લીન રહેતો હતો. તેણે આવા ઘણાં ભયંકર = ક બીજે દિવસે પ્રભુ મહાવીરની આજ્ઞા લઈ તેઓ રાજમહેલમાં આવ્યા પાપકર્મોનો સંચય કર્યો, પરિણામ અંત સમયે રિબાઈ-રિબાઈને ૪
અને રાણી મૃગાવતીને ભોંયરામાં ગુપ્ત રીતે રહેલ બાળકને જોવાની મૃત્યુ પામ્યો. પાપના ફળરૂપે પહેલી નરકમાં ગયો. નરકમાં એક * ઈચ્છા દર્શાવી. ત્યારે મૃગાવતી પણ પ્રભુ મહાવીરના સર્વજ્ઞપણાથી સાગરોપમનું લાંબું આયુષ્ય ભોગવીને આ ભવમાં તે મૃગાવતી રાણીની
પ્રભાવિત બન્યા. ત્યારબાદ ખાવાપીવાની વિપુલ સામગ્રી લઈ, મુખ કુખે ઉત્પન્ન થયો છે. આમ પૂર્વભવમાં ઘાતકી અને ક્રૂર કર્મોને કારણે તેણે
ઉપર વસ્ત્રિકા બાંધી ભોંયરા પાસે આવે છે. ગૌતમસ્વામીને પણ અશાતાવેદનીયકર્મ બાંધ્યું હતું તેનો અત્યારે ઉદય પ્રવર્તે છે. તેથી તે અસહ્ય કું મુખ ઉપર કપડું ઢાંકવાનું કહે છે. તેમણે ભોંયરાનું દ્વાર ખોલ્યું. અને ભયંકર પીડા ભોગવી રહ્યો છે. આવા મહા દુ:ખ ભોગવી છવીસ | દ્વાર ખોલતાં જ અસહ્ય દુર્ગધ આવી.
| વર્ષનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરી નરકમાં ઉત્પન્ન થશે. | મૃગાવતી દેવીએ પોતાની સાથે લાવેલ વિપુલ આહાર પુત્રના ત્યારબાદ દીર્ઘકાળ સુધી ભવભ્રમણ કરી અપાર વેદનાઓ ભોગવ્યા મુખ કહી શકાય તેવા પિંડના છિદ્રોમાં નાખ્યો. તે આહાર તરત જ પછી તેને મનુષ્યભવની પ્રાપ્તિ થશે. ત્યાં સંયમની આરાધના કરીદેવલોકમાં ખાઈ ગયો. અને તેનું તત્કાળ રસી અને લોહીના રૂપમાં પરિણમન જશે. ત્યાંથી ચવી અનુક્રમે સિદ્ધ પદને પામશે.
કર્મવાદ 5 કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ
કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ન કર્મવાદ ન કર્મવાદ ન કર્મવાદ ન કર્મવાદ ન કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ન કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ન કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ન કર્મવાદ કર્મવાદ
કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ કર્મવાદ ક કર્મવાદ * કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ