Book Title: Prabuddha Jivan 2014 08 Karmvad Jain Darshan ane Anya Darshan
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
View full book text
________________
કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવા પૃષ્ટ ૯૨ : પ્રબુદ્ધ જીવન, કર્મવાદ વિશેષાંક ૯ ઑગસ્ટ ૨૦૧૪ યાદ 95 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ ; છું સંપન્ન પુરુષ પોતાના આત્મપ્રદેશોનું શરીરની બહાર પ્રક્ષેપણ કરે દંડની રચના કરે છે. તે દંડ પહોળાઈ અને જાડાઈમાં શરીર પ્રમાણ શું છે, તેને તેજસ સમુદ્દાત કહે છે. તે પહોળાઈ અને જાડાઈમાં અને લંબાઈમાં ઊર્ધ્વલોકાંતથી અદ્યોલોકાંત પર્વતનો વિસ્તૃત હોય કે
શરીર પ્રમાણ અને લંબાઈમાં સંખ્યાત યોજન પ્રમાણ દંડાકારે છે. બીજે સમયે તે દંડને (પૂર્વ-પશ્ચિમ અને ઉત્તર-દક્ષિણમાં ફેલાવે તે આત્મપ્રદેશોને ફેલાવે છે અને તદ્યોગ્ય પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરીને, છે. જેથી તે દંડ લોકપર્યત ફેલાયેલા બે કપાટનો આકાર ધારણ કરે * ૬ તેજોવેશ્યાનો પ્રયોગ કરે છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય અનુગ્રહ (સંરક્ષક- છે. ત્રીજા સમયે કપાટને લોકાંતપર્યત ફેલાવીને તે જગ્યાને પૂરિત ૬
શીતળતા) અને નિગ્રહ, (બાળવું-સંહારક) આ બંને પ્રકારનો સંભવ કરે છે. ત્યારે તે જ કપાટ, પૂરિત મંથનનો આકર ધારણ કરે છે. * છુ છે. અનુગ્રહને માટે શીત તેજોવેશ્યા અને નિગ્રહ માટે ઉષ્ણ આમ કરવાથી લોકનો અધિકાશ ભાગ આત્મપ્રદેશોથી વ્યાપ્ત થઈ É છે. તેજોવેશ્યાનો પ્રયોગ થાય છે. આધુનિક વિજ્ઞાન પરમાણુ શક્તિનો જાય છે. પરંતુ માત્ર લોકાંતના ખૂણાના પ્રદેશ ખાલી રહે છે. ચોથા * છે ઉપયોગ નિર્માણ અને ધ્વસ બંને માટે કરે છે. તે જ રીતે તેજલબ્ધિનો સમયે તેને પણ પૂર્ણ કરી સમસ્ત લોકાકાશને આત્મપ્રદેશોથી વ્યાપ્ત છે છે પ્રયોગ પણ નિર્માણ અને ધ્વસ બંને માટે થાય છે. આ સમુ.નો કરે છે, કારણ કે લોકાકાશના અને જીવના પ્રદેશ તુલ્ય છે. પાંચમા, છે સીધો સંબંધ તેજસ શરીર નામકર્મ સાથે છે. આ સમુ.ને તેજોવેશ્યા છઠ્ઠા, સાતમા અને આઠમા સમયે વિપરીત ક્રમથી આત્મપ્રદેશોનો દૈ ૐ સાથે કોઈ સંબંધ નથી. (૭ થી ૧૨ દેવલોકના દેવો તેજોવેશ્યા ન સંકોચ કરે છે અને શરીરસ્થ થાય છે. આઠ સમયમાં આ ક્રિયા પૂરી ક પણ હોવા છતાં તેજસ સમુ. કરી શકે છે જ્યારે યુગલિક તેજોવેશ્યા થતાં નવમા સમયે આત્મા શરીરસ્થ બની જાય છે. ૐ હોવા છતાં સમુ. ન કરી શકે.)
કેવલી સમુદ્યાત : જેમને નિર્વાણથી છ મહિના પૂર્વે કેવળજ્ઞાન છ () આહારક સમુઠ્ઠાત: ચૌદ પૂર્વધારી સાધુ આહારક શરીર થયું હોય એવા જીવોના આયુષ્યકર્મની સ્થિતિ કરતાં નામ-ગોત્ર- ૐ ૐ બનાવે છે. આહારક લબ્ધિના પ્રયોગ સમયે થતાં સમુઠ્ઠાતને વેદનીયની સ્થિતિ વધારે હોય તેને સમ કરવા માટે નિર્વાણથી કૃ
આહારક સમુદ્દાત કહે છે. આહારક લબ્ધિધારી સાધુ આહારક અંતર્મુહૂર્ત પહેલા આ સમુઘાત કરે. આ પ્રક્રિયામાં નામ-ગોત્રૐ શરીર બનાવવાની ઈચ્છા કરીને, પહોળાઈ અને જાડાઈમાં શરીર વેદનીયના કર્મોનો ક્ષય થાય છે. માટે એ ત્રણ કર્મ આશ્રી છે. આ પ્રમાણ અને લંબાઈમાં સંખ્યાત યોજન પ્રમાણ આત્મપ્રદેશોને • પ્રથમ પાંચ સમુદ્ધાતમાં મરણ થઈ શકે છે. શેષ બેમાં નહિ. .
દંડાકારે શરીરમાંથી બહાર કાઢે છે અને તે ક્ષેત્રમાં સ્થિત આહારક • મારણાંતિક અને કેવળ વર્જીને શેષ પાંચ સમુઘાતમાં આયુષ્યનો * શરીર બનાવવા યોગ્ય પુગલોને ગ્રહણ કરે છે, તે આહારક બંધ થઈ શકે છે. સમુદ્યાત છે.
• પ્રથમ ત્રણ (૭) કેવલી કેવલી સમુદ્યાતનું સ્વરૂપ
સમુઘાત ઈરાદા- . ? સમુઘાત : પ્રથમ ) બીજે
પૂર્વક કરી શકાતી અંતર્મુહૂર્તમાં જ મોક્ષ સમય समय
સમય
સમય
નથી. શ ષ ચાર શું પ્રાપ્ત કરનારા કેવલી માઠમો સાતમો ૯ છઠ્ઠો “ પાંચમો ૯
સમુદ્યાત સ્વેચ્છાએ ભગવાન જે સમય સમયે સમયે સમય
કરે છે. સમુઘાત કરે તેને
• ઓદારિક શરીરક્ર કેવલી સમુદ્દાત કહે
વાળા કેટલાક જીવો છે. વેદનીય, નામ,
ભવ દરમિયાન એકેય ક ગોત્ર આ ત્રણ
સમુઘાત ન કરે એવું શું કર્મોની સ્થિતિને
પણ બની શકે છે. ક આયુષ્ય કર્મની
• પહેલી પાંચ સમુ. હું સમાન કરવા માટે શારીરામર
મિથ્યાત્વી અને કે આ સમુઘાત કરે
સમકિતી બંને કરી કું છે, જેમાં કેવલ આઠ
શકે છે. છેલ્લી બે ક સમય જ થાય છે.
સમકિતી જ કરી શકે પ્રથમ સમયમાં છે કે વલી ભગવાન દંડાકાર પૂર્વ-પશ્ચિમ કપાટાકાર ઉત્તર-દક્ષિલ કપાટ સંપૂર્ણ લોકપૂરણ
-સંપાદિકાઓ છે
બનતો માનાકારે $ આત્મપ્રદે શો ના
અવસ્થા
કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ કર્મવાદ +
કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ
કર્મવાદ ન કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ