Prabuddha Jivan 2014 08 Karmvad Jain Darshan ane Anya Darshan

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 59

કર્મવાદ 5 કર્મવાદ - કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ઑગસ્ટ ૨૦૧૪ • પ્રબુદ્ધ જીવન
કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ – કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ - કર્મવાદ - કર્મવાદ - કર્મવાદ - કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ – કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ – કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ -
f alpes
કર્મવાદ વિશેષાંક - પૃષ્ટ ૫૯ વાદ ૬ કર્મવાદ પૂર્ણ કર્મવાદ . કર્મવાદ આગેકૂચ કરે છે.
પહેલા ગુસ્થાનકના અંતે જીવ કર્મરૂપી મહાપર્વતને સમ્યક્ત્વરૂપ સુરંગથી ભેદી નાંખે છે. ચોથા ગુણસ્થાનકે તેના મોટા નવકારમંત્રના બીજા સિદ્ધપદના ૮ ગુણ છે. ૮ કર્મના ક્ષયથી મોટા ટુકડાઓ દૂર કરે છે, આઠમા ગુણસ્થાનકે તેનાથી પણ નાના તે ૮ ગુણ પામે છે. નાના ટુકડાઓ દૂર કરે છે, દશમા ગુણસ્થાનકે નાની નાની કાંકરીઓ દૂર કરે છે, બારમા ગુણસ્થાનકે ઝીણી બારીક રેતી બનાવી દે છે. ચૌદમા ગુણસ્થાનકે તેને પણ દૂર કરીને ચોખ્ખો બનીને મોો (મોક્ષ) પ્રાપ્ત કરી લે છે.
મોલને પ્રાપ્ત કરીને દેહાતીત થઈ જાય છે, ગુણસ્થાનકાતીત થઈ જાય છે. ચૌદમા અયોગી કેવી ગુણસ્થાનકને છોડ્યા પછી તત્કાળ આત્મા લોકાકાશના અગ્રભાગે સિદ્ધ બનીને વિરમે છે.
જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયથી કેવળજ્ઞાન પામે છે. દર્શનાવરણીય કર્મના ક્ષયથી કેવળદર્શન પામે છે. વંદનીય કર્મના ક્ષયથી અવ્યાબાધ આત્મિક સુખ પામે છે. મોહનીય કર્મના ક્ષયથી વીતરાગતા પામે છે. આયુષ્ય કર્મના ક્ષયથી અક્ષય સ્થિતિ પામે છે. નામ કર્મના ક્ષયથી અમૂર્ત ગુણ પામે છે. ગૌત્ર કર્મના ક્ષયથી અગુરુલઘુ ગુશ પામે છે.
અંતરાય કર્મના ક્ષયથી અનંત વીર્ય પામે છે. પ્રાયઃ બધા ધર્મ દર્શનો કર્મને માન્ય કરે છે. પણ કર્મમુક્તિનો વ્યવસ્થિત પગથિયાંરૂપ પ્રવાસ યા જૈન ધર્મ દર્શનમાં મળે છે. આ ગુશસ્થાનકની અવધારણા આત્માની કર્મોના નિમિત્તથી ૐ થતા બંધનથી તેની વિમુક્તિ તરફ જતી યાત્રાને પ્રકાશિત કરે
છે.
જાસ્થાનક સાપસીડીની
રમત જેવું છે. ક્યારેક જીવ પોતાના સમ્યક્ પુરુષાર્થથી કર્મના સવળાં પાસાં ફેંકીને ગુણસ્થાનકની સીડી ચડી જાય છે.
તો ક્યારેક જીવ મિથ્યાપરાક્રમથી કે અપ્રમત્તતાથી કર્મનાં અવળાં પાસાં પાડીને ગુજાસ્થાનક રૂપ સાપમાં નીચે ઊતરી જાય છે. કર્મનો સિદ્ધાંત અનુકુળપ્રતિકૂળ સંોગોમાં સમાધાન આપી શાંતિ-સમનાને સ્થાપે છે, સામાજિક જીવનને તંદુરસ્ત બનાવે છે તો આધ્યાત્મિક જીવનને ફળદ્રુપ બનાવે છે. સાધક આત્માને પાપભીરુ અને ભવભીરુ બનાવવામાં સહાયક
થાય છે. ભવભીરુ બનેલો સાધક જન્મ મરણના ફેરામાંથી, કર્મના વિષચક્રમાંથી છૂટવા મોક્ષ તરફનો સંવેગ વધારી, સંસાર પ્રત્યે નિર્વેદ ભાવ કેળવી. ગુશસ્થાનકનો સોંપાનમાં
જીવના ઉત્થાન અને પતન માટે જીવનાં કર્મો જ જવાબદાર છે. માટે મોક્ષમાર્ગમાં પ્રસ્થાન ક૨ના૨ જીવે કર્મને જ પોતાનું નિશાન બનાવીને તીર તાકવાનું છે. કર્મ સાથે સંઘર્ષનો માર્ગ, એ જ મોક્ષ માર્ગ છે, એ જ ગુણાસ્થાનક છે. એ મોક્ષના સોપાનરૂપ ગુજાસ્થાનકમાં અનુક્રમે પસાર થતા થતા જ કર્મરહિત અવસ્થા પ્રાપ્ત થાય છે. જેમ સાગરખેડુઓ પોતે સાગરમાં ક્યા અક્ષાંશ અને રેખાંશ ઉપર છે છે તેનું સતત ધ્યાન રાખે છે તેમ સાધકે પોતે સાધનાપથ ઉપરના પોતાના સ્થાનથી સતત માહિતગાર રહેવું જોઈએ.
ભગવાન મહાવીર કુશળ સાર્થવાહક અને કુશળ ઉપદેષ્ટા છે. તેમણે પોતે સાધનાપથ ચાતરીને, તેના ઉપર ચાલીને, પાછળ આવનારાઓ માટે સીમાના પથ્થરો-milestone મૂક્યાં છે. ખુદ ભગવાન મહાવીરને પણ પૂર્વસ્ત કર્મોએ છોડ્યાં નથી. તેમણે તે પ્રચુર કર્મોમાંથી છૂટવા જે પુરુષાર્થ કર્યો છે તેનાથી
લગભગ દરેક જૈની માહિતગાર
છે.
કર્મના ચાર બંધ સ્થાન
એક સાથે બંધાતા કર્મના સમૂહને ‘બંધસ્થાન' કહે છે. (૧) આઠ કર્મનો બંધ : ત્રીજું ગુન્નસ્થાનક વર્જીને એકથી સાત ગુણસ્થાનક સુધી આઠ કર્મનો બંધ થઈ શકે છે. એક ભવમાં આઠ કર્મબંધની સ્થિતિ જય. ઉત. અંતર્મુહૂર્તની જ હોય છે.
(૨) સાત કર્મનો બંધ (આયુષ્ય વર્જીન) : ત્રીજા, આઠમા અને નવમા ગુણસ્થાનકે એકાંત સાત કર્મનો જ બંધ થાય છે. સાત કર્મબંધની સ્થિતિ સમયે સમયે હોય છે. નિરંતર સાત કર્મબંધની સ્થિતિનો ઉત.કાળ ક્રોડપૂર્વનો ત્રીજો ભાગ અને છ મહિના ન્યૂન ૩૩ સાગર હોય છે.
(૩) છ કર્મનો બંધ (આયુષ્ય, મોહનીય વર્જીને) : દસમા ગુણસ્થાનકે ફક્ત છ કર્મનો જ બંધ થાય છે. નિરંતર છ કર્મબંધની સ્થિતિ જઘ., ઉત. અંતર્મુહૂર્તની હોય છે. એક ભવ આશ્રી છકર્મનો બંધ, ઉંત ચાર વખત, ઉપશમશ્રેણી આથી થઈ શકે છે.
(૪) એક કર્મનો બંધ (શાતાવેદનીય) : ૧૧, ૧૨, ૧૩મા
ગુણસ્થાનકે એક શાતાવેદનીય કર્મ અને તે પણ ફક્ત બે સમયની સ્થિતિનો જ બંધાય છે. એક કર્મનો બંધ છદ્મસ્થ આશ્રીને એક ભવમાં ઉત. બે વખત, ઘણાં ભવ આશ્રી પાંચ વત નિરંતર અંતર્મુહૂર્ત બંધાય છે. એક કર્મનો બંધ કેવળી આશ્રી જય, અંતર્મુહૂર્ત, ઉત, દેશે ઉંગા ક્રોડપૂર્વ સુધી બંધાય છે.
તો ચાલો...આપણે પણ અનાદિકાળના જથ્થાબંધ કર્મોથી છૂટવા, આસવનો માર્ગ ત્યાગી, સંવર-નિર્જરાના માર્ગે મોહનીય
કર્મ સામે જંગનું એલાન છેડી, ગુશસ્થાનકના પગથિયાં ચઢવા આત્માને કટિબદ્ધ કરીએ...તો
શુભસ્ય શીઘ્રમ....
૫/૫, સ્વામી લીલા શાહ સોસાયટી, ગાર્ડન જૈન, સંધાણી એસ્ટેટ, ઘાટકોપર (વેસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦૦૮૬,
મોબાઈલ : ૯૩૨૩૫૬૮૯૯૯.
ફોન : ૦૨૨-૨૫૦૦૪૦૧૦.
કર્મવાદ - કર્મવાદ
કર્મવાદ કર્મવાદ- કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ
કર્મવાદ કર્મવાદ – કર્મવાદઃ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ મૈં કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ કર્મવાદ ૐ કર્મવાદ કર્મવાદ