________________
અગત્ય
અમરત્ય
દેહમાં જન્મ મળ્યો એ જ અગમ્ય. અહીં એમના પછી એ રાજા સાથે બનશ્વ નામના રાજા પાસે નાનાભાઈનું નામ વસિષ્ઠ ઋષિ હતું. મિત્રાવરુણે જતાં ત્યાં પણ કાંઈ મળ્યું નહિ. બન્ને રાજાઓને પિતાનું તેજ ઘડામાં મૂકયું હતું. તેમાંથી અગત્ય ડે લઈને ત્રસદસ્યુ રાજા પાસે ગયા. ત્યાંથી પણ
અને વસિષ્ઠ જમ્યા હતા. આથી એમને મૈત્રાવરુણિક, કાંઈ મળ્યું નહિ. પછી બધા મળી વિચાર કરતાં કુંભયોનિ એવાં નામ પ્રાપ્ત થયાં હતાં.
ત્રસદસ્યુ રાજાએ વિનંતી કરી કે ઇલ્વલ નામના वसिष्ठजीव भगवान ब्रह्मा वचनमब्रवीत् ॥ २१ ॥ અસુર પાસે ઘણું જ સંપત્તિ છે. એને જીતીને मित्रावरुण्योः पुत्रों वसिष्ठत्व भविष्यति ।
એનું બધું દ્રવ્ય આપણે લઈએ. આતાપી, વાતાપી वसिष्ठेति च ते नाम तत्रापि च भविष्यति ॥ २२॥
અને ઇલ્વલ આ ત્રણ અસુરે રસ્તામાં બેસતા. जन्मद्वयमतीतं च तत्रापि त्वं स्मरिष्यसि ।। એમનામાંનો એક કુળ બની જતો. બીજે જળરૂપે एतस्मिन्नेव काले तु मित्रश्चवरुणस्तथा ॥२३॥ બની જતો અને એક બહાર રહેતો. તે વટેમાર્ગને बदर्याश्रममासाद्य तपस्तेपतुरव्ययम् ।
ભેળવીને ફળ ખાવા આપતું અને પાણી પાતે. तपस्यतास्तयोरेव कदाचिन्माधवेऋतौ ॥२४॥ પેલા અસુરો પેટમાં જઈને પોતાનું મૂળ રૂપ ધારણ पुष्पितद्रम संस्थाने शुभेदयितमारुते ।
કરતા અને વટેમાર્ગને આમ મારી એનું સર્વસ્વ કર્વર તુ વરાહ પુર્વતી કુસુમોન્વયમ્ || ૨૬ / લૂંટી લેતા. અગત્ય ત્યાં જઈ ચઢયા તેમને ફળसुसूक्ष्मरक्तवसना तयाष्टिपथगता ।
જળ આપ્યાં. ઋષિને જ્ઞાનદષ્ટિથી ખબર પડી કે તદન્તુમુવીઅમ્ર નીરનીરગઢોરનામું || ૨૬ / આ અસુરોનું કપટ છે. એમણે પિતાના પેટ પર उभौचुक्षुभतुदेवौ-तपपरिमोहितौ ।
હાથ ફેરવતાં પેલા બન્ને જણ ભસ્મ થઈ ગયા. તપસ્યતોસ્તાર્વીયમલ્લવ કૃપાને || ૭ || બહાર રહેલે ત્રીજો ઈવલ નાઠે અને સમુદ્રમાં स्कन्न रेतस्ततोदृष्टवा शापभीता वराप्सरा |
સંતા. આથી એમણે સમુદ્રનું આચમન કર્યું. चक्रार कलशे शुक्र' तोयपूणे मनोरमे ॥२८॥ ત્રણે જણાએ જઈને અસુરને છ અને ઋષિ तस्मादृषिवरौजातो तेजप्रतिभौ भुवि ।
પિતાને જોઈએ એટલું દ્રવ્ય પિતે લઈ બાકીનું वसिष्ठश्चाप्यगस्त्य भित्र वरुणयाः सुतौ ॥२९॥ પેલા રાજાઓને આપી વિદાય કરી પિતાને આશ્રમે वसिष्ठस्तूपयेम'ऽथ भगिनारदस्यतु ।
આવ્યા. આણેલું દ્રવ્ય પામુદ્રાને આપી તેને સમજૂતી વરાëતસ્થા શિકનીવન છે રૂ . || સંતેષ પમાડ. शक्तेः पराशरः पुत्रस्तस्य वश निबोधमे ।
ત્યાર પછી અગત્ય પામુદ્રાની કુખે, દઢસૂ यस्यद्वैपायनः पुत्रः स्वयं विष्णुरजायत ॥३१॥ અને દઢાસ્ય એમ બે પુત્ર થયા. દઢસ્યુ એ ઈમવાહ प्रकाशो जनितो येन लोके भारतचन्द्रमाः । નામથી બહુ પ્રસિદ્ધ હતા. એજ્ઞાનતા વઘુ વધેઝીનં કૃતમ્ | ૨૨ // અગત્ય પિતાને આશ્રમધર્મ પાળતા હતા.
(મસ્થ૦ ૦ ૨૦૬ ૦ ૨૧-૩૨) તેવામાં એક કાળકેય નામને. અસુર લેકેને ઘણી આ અગત્ય મહાતપસ્વી અને વિરક્ત હોવાથી પીડા કરતો હતો. ઋષિઓની પ્રાર્થના પરથી લગ્ન કરવાની ઈચ્છા ધરાવતા ન હતા. પણ પિતૃની અગરત્યે સમુદ્રને શોષી લઈ કાળકેયને નાશ કર્યો. આજ્ઞા થવાથી નિરૂપાય થઈ તેમણે વિદર્ભ રાજાની એમના કુળમાં એઓ પોતે અને તેમના બે પુત્ર કન્યા લોપામુદ્રાની સાથે લગ્ન કર્યું હતું. પુત્રોત્પત્તિની એમ ત્રણ મંત્રદ્રષ્ટા હતા. ઇદ્રબાહુ, મયંભુવ અને ઈ થતાં લોપામુદ્રાએ પ્રથમ ઐશ્વર્યવાન થઈ પછી મહેન્દ્ર, એ વળી બીજા ત્રણ મંત્રદ્રષ્ટા હતા. વંશપુત્પત્તિ કરવાનો હેતુ જણાવતાં એઓ શ્રુતર્વા વૃદ્ધિ કરનારા અગરિત, પૂર્ણમાસ, સાંભવાહ, નામના રાજા પાસે દ્રવ્ય સંપાદન કરવા ગયા. રાજાને સોમવાહ, યજ્ઞવાહ, દર્ભવાહ, સારવાહ, હિમાદક, પિતાની ઇરછા જણાવી પણ કાંઈ ફળ ન થયું. પાણિક અને ઈશ્નવાહ એ દસ હતા. તેમાં પહેલા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
