Param Jyoti Panch Vinshati

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Maneklal Ghelabhai
Publisher: Meghji Hirji Company

Page 5

જાધિપતિ થઈ કેશ્યાવધિની વાર્ષિક આવકવાળા છેતેઓ પિતાના પરાક્રમ પર ભરૂસે રાખી ધનાઢ થયા છે, ને થાય છે. તેમ આપણું સર્વનું ચૈતન્ય આપણે જે સ્વાશ્રયી હોઈએ, તે તેવી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરાવે, એટલું જ નહિ, પણ ચક્રવર્તી ઈદ્ર અને તીર્થંકર મહારાજની સમૃદ્ધિયો પણ આપણાજ પુણ્યબળવડે આપણી પાસે ખેંચાઈ આવે.
હાલના પૂર્વ કે પશ્ચિમ દેશના ધનાઢયોમાંના ઘણાક જેમ જેમ સમૃદ્ધિને વધારો કરે છે, તેમ તેમ ઉપાધિને પણ વધારે કરી તેમાંજ રાત્રીદિવસ અટવાઈ મરે છે. તેમ નહીં, પરંતુ ધાન્યાદિ ફળફળાદિ અનેક વનસ્પતિ, સૂવર્ણાદિ ધાતુઓ આદિ ખનિજ પદાર્થો વગેરે અપાર વસ્તુઓ સૂર્ય પિતાની ગરમી, પ્રકાશ અને પ્રભાવવડે ઉત્પન્ન કરી રહ્યું છે, છતાં પોતે આકાશમાં તટસ્થ રહી સાક્ષીરૂપે પ્રતિભાસે છે, તેમ આત્મતિ–આ ભવીર્ય–કે આત્મસ્વરૂપ ઉપરજ અવલંબન રાખી તટસ્થ રહી વગર ઉપાધિએ સર્વ અદ્ધિઓ હાંસલ થાય, તો વ્યવહારે કાંઈ ખોટું નથી. માટે અમે નમન તેજ આત્મતિને કરીએ છીએ કે, અમારી પાસે ગમે તો ઈંદ્રાદિની સઘળી સમૃદ્ધિ હોય, છતાં સૂર્ય પ્રકાશને જેમ ઉપાધિ નથી, તેમ અમને સમૃદ્ધિ છતાં કઈ પણ પ્રકારની ઉપાધિ ન હૈ.
પરમાર્થ–જેમ સૂર્યોદય થતાંજ અંધકાર જઈ, તેના પ્રકાશવડે જગત અને તેના પદાર્થો બહુ બહુ દ્રશ્યમાન થતા જાય છે, તેમ આત્માની પરમ તિનો ઉદય થતાંજ આ સંસારની માહિતી–મેહરૂપ અંધકાર જઇ, જગતના નાના વિધ પદાર્થનું યથાર્થજ્ઞાન પ્રગટ થવા માંડે છે. જડ ચૈતન્યરૂપ ભેદજ્ઞાન ઉ. દુભવે છે. હું કોણ ? આ દેહ અને દશ્ય જગત શું? તે તેના યથાર્થ સ્વરૂપે ભાસવા લાગે છે. જ્યાં ક્રોધ ધગધગતું હતું, ત્યાં ક્ષમા ચિત્તને શાંત શાંત કરતી હોય એવું જણાય છે, જ્યાં બાહ્ય વસ્તુની પ્રાપ્તિમાં માનને હાથીએ ચડાતું હતું, ત્યાં જેમ જેમ તેની અધિક અધિક પ્રાપ્તિ તેમ તેમ નમ્રતારૂપી આંબા ડાળીએ બેસાઈ ઉત્તમ આમ્રફળનો આસ્વાદ લેવાય છે. જ્યાં માયા કપટના કીચડમાં રગદોળાતું હતું, ત્યાં સરળતાના નિર્મળ આંતર જળમાં સ્નાન થઈ રહેતું અનુ. ભવાય છે, જ્યાં લેભની અગાધ ખીણમાં ગબડતું હતું, ત્યાં સંતોષના સિંહાસન પર વિરાજાય છે.
૧ પરોપકારી કારનેગા, રથચાઈલ્ડ, વેન્ડરબીલ, માર્સેલફીલ્ડ, વગેરે હાલનાજ ધનાઢો આત્માવલંબન વડે કે સ્વાશ્રય વડેજ આવી બાહ્ય દ્ધિને પ્રાપ્ત કરે છે.