Mahavira Jain Vidyalay Suvarna Mahotsav Granth Part 1

Author(s): Mahavir Jain Vidyalaya Mumbai
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay

Page 473

12 : SHRI MAHAVIRA JAINA VIDYALAYA GOLDEN JUBILEE VOLUME
iśvara and Kāla, Svabhāva is mentioned as the cause of the world, of course, from others' point of view and dismissed as non-existent.
In his commentary to the Sāṁkhya-kārikā (v. 61) Gaudapāda? writes: "Others say, Svabhava is cause of the world : By what (or whom) the swan is created white, the peacock of many colours?"; that is, they are so naturally . . . for Pradhana, from its universal creative power, is the cause of even Kala (time); even Svabhava merges into it; and, therefore, neither Käla nor Svabhāva is cause. Praksti (= Pradhāna) alone, therefore, is cause.
Thus according to Gaudapāda Svabhāva merges into the all-embracing cause called PrakȚti.
In the commentarys to Brhatsamhita. (Bhatta) Utpala writes : The world with its variety originates and gets destroyed through Svabhāva alone and none else. They (Svabhāvavādins) declare: “What fashions the sharpness of thorns, and the varied nature of beasts and birds, the sweetness of sugar-cane and the bitter taste of nimba ? All this comes about by Svabhava."
It may be noted, in passing, that this verse bears close resemblance to Asvaghosa's verse cited above.
In the Sarva-Siddhanta-Sangraha' Sankarăcărya briefly states the doctrine of Svabhāva thus:
मयूराश्चित्रिता येन स नो वृत्तिं विधास्यति ॥ ...स्वभावो नाम न कश्चित्पदार्थोऽस्ति यतः प्रजानामुत्पत्तिसङ्गतिः स्यात् तस्माद्यो ब्रूते स्वभावः कारणमिति तन्मिथ्या ।
--Māthara-Vrtti to Sk. 61 7 अपरे स्वभावकारणिकां अवते। केन शुक्लीकृता हंसा मयूराः केन चित्रिताः । स्वभावेनैवेति । ......कालस्यापि
प्रधानमेव कारणम् । स्वभावोऽप्यत्रैव लीनः। तस्मात् कालो न कारणं नापि स्वभाव इति । तस्मात् प्रकृतिरेव कारणं न प्रकृतेः कारणान्तरमस्तीति ।
-Gaudapādabhāsya to Samkhyakārika 61 8 अपरे अन्ये लोकायतिकाः स्वभावं जगतः कारणमाहुः । स्वभावादेव जगद्विचित्रमुत्पद्यते स्वभावतो विलयं याति । तथा च तद्वाक्यम् ।
कः कण्टकानां प्रकरोति तैक्ष्ण्यं विचित्रभावं मृगपक्षिणां च । माधुर्यमिक्षोः कटुतां च निम्बे स्वभावत: सर्वमिदं प्रवृत्तम् ॥
-Bhattotpala's Commentary to Brhatsamhitā. I. 7 9 न कल्प्यो सुखदुःखाभ्यां धर्माधौं परैरिह ।
स्वभावेन सुखी दुःखी जनोऽन्यन्नैव कारणम् ॥ शिखिनश्चित्रयेत् को वा कोकिलान् कः प्रकूजयेत् । स्वभावव्यतिरेकेण विद्यते नात्र कारणम् ।।
-Sarvasiddhantasangraha II. 4-5