________________
કલ્યાણ માર્ચ-એપ્રીલ : ૧૫ર ઃ ૧૯ : ઝરણું વહેવા લાગ્યાં. કુદરતી સૌન્દર્યનું પાન કરતા બંને વૃક્ષ નીચે બેઠા. ત્યાં તે “મહારાજ મહારાજ “પણ હું સાચું કહું છું કે, મહારાજે પોતે પ્રભુ...પ્રભુ...' પાછળથી પિકાર સંભળાયો. મહારાજ મને નદીના કિનારે વૃક્ષની છાયા તળે કહ્યું છે.' અને અંગરક્ષક બંને ચમકયા. બંનેએ પાછળ બ્રાહ્મણે કોશાધ્યક્ષ પાસે ફરી દલિલ કરવા માંડી. દ્રષ્ટિપાત કર્યો. દુર-સદર પેલો બ્રાહ્મણ કઠિયારે દેડતે “પહેલી વખતે એક લાખ, બીજી વખતે બે લાખ તેમના પ્રતિ આવી રહ્યો હતો, એક હાથે પ્રસ્વેદ અને હવે ત્રીજી વખત ત્રણ લાખ !!!” હા...હા...હા લૂછતો-લૂછતે.
કેશાધ્યક્ષ પુષ્કળ હસ્યો. મહારાજ...મહારાજ.” બ્રાહ્મણ નજીક આવી મશ્કરી શાના કરે છે ભાઈ! હું , બ્રાહ્મણ જતાં બોલ્યો.
મરતાં સુધી પણ જુઠ ન બોલું ” બ્રાહ્મણ તે શ્વાસ કેમ ભાઈ, શાને પાછળ આવવું પડયું ?” લેવા પણ ઝંપતો નથી. મહારાજે પૂછયું.
પણ મારાજ, એમ તે કાંઈ લાખ દ્રવ્ય પ્રભુ, હુ તે ગયે આપના કોશાધ્યક્ષ પાસે, મળતાં હશે ?” અને મહારાજ પણ એવી અયોગ્ય પણ તેણે મને લાખ દ્રવ્ય ન આપ્યું.” બ્રાહ્મણે બક્ષિાસ કરતા હશ?' કોશાધ્યક્ષે ફરી પાછી કોશાધ્યક્ષ વિરૂદ્ધ ફરિયાદ કરી.
ન દેવાની જાહેરાત કરી. બ્રાહ્મણ ખરેખર મુંઝાયે. ‘ન આપ્યું ?
અરે ભગવાન ! હડહડતે કળિયુગ આવી ગયો છે, “ના નાથ, ચોખ્ખી ના કહી.
બ્રાહ્મણ જેવા બ્રાહ્મણ પર પણ લોકોને વિશ્વાસ નથી, -- “શું કહ્યું ?” મહારાજાની આતુરતા વધી. બ્રાહ્મણ ફરી મહારાજ ભેજ પાસે જવા નીકળ્યો.
બાપજી, એ તે કહે છે કે લક્ષ દ્રવ્ય લેવા જેવું ' ફરી પાછા એ જ સ્થળે પહોંચી ગયે. મહારાજાને તારૂં મેં નથી.'
પિતાની વિતકકથા કહી સંભળાવી. ઘણી વિનંતિ “હા...હા...હા...” મહારાજ હસ્યા “ પછી કરી મહારાજને પણ સહજ નવાઇ લાગી, ફરી મહાતમારે મારી પાછળ આવવું પડયું કેમ?
રાજે તેને જઇને ત્રણ લાખ દ્રવ્ય માંગવા કહ્યું, “હા નાથ, આપ તે સર્વત્ર સુવર્ણની વૃષ્ટિ બ્રાહ્મણ ચમક્ય કાંઈક હર્ષિત થયો, પણ વળી પાછું વરસાવો છો, પરંતુ અભાગ્યરૂપી છત્રથી ઢંકાયેલા કોશાધ્યક્ષનું નકારે ભણતું મુખડું નજર સમક્ષ મારા પર તેનાં બિંદુ માત્ર પણ પડતાં નથી.” બ્રાહ્મણે તરવર્યું પરંતુ ભજ રાજાએ તેને ફરી વખત જઈને અતિ ખિન્નતા સાથે કહ્યું.
માંગણી કરવા સમજાવ્યું. કાંઈક હર્ષ અને શંકા સાથે “મારાજ! ઘણું કષ્ટ પડયું આપને જાવ ફરી ભથી વશ થયેલો બ્રાહ્મણે ફરી પાછો કેશાધ્યક્ષ વખત કોશાધ્યક્ષને મારા નામથી કહેજે, કે બે લાખ પાસે દો. ત્રણ લાખની માગણી કરી હવે તે દ્રવ્ય આપે.”
કેશાધ્યક્ષે અટહાસ્ય કર્યું અને બ્રાહ્મણને તિરસ્કારી શું કહ્યું નાથ !”
કાઢ. હડધૂત થયેલો બ્રાહ્મણ વળી પાછા મહારાજ “સાચું કહું . તમને નાહક કષ્ટ પડયું તે બે પાસે દોડ. સહસ્ત્રરશ્મિ આકાશે ચડ્યા હતા. બ્રાહ્મણ લાખ દ્રવ્ય માંગ, જરૂર આપશે.” મહારાજાએ તે નદીના કાંઠે વૃક્ષ પાસે પહોંચ્યો. મહારાજાને ત્યાં ખાત્રી આપી,
ન જોયા, જરૂર નદી પસાર કરીને મૃગયા કરવા ગયા બે લાખ ?” બ્રાહ્મણથી સહજ બેલાયું. હશે, તેમ માનીને નદી પાર કરી મહારાજ, મહારાજ, હા પૂરા બે લાખ. જાવ થાઓ સુખી. ” પ્રભુ! પ્રભુ! બૂમ નાંખતે મહારાજા પાસે પહો. “પ..અ... પ્રભુ...”
“નાથ, બિચારે આ બ્રાહ્મણ, ખૂબજ હેરાન “જરૂર આપશે. મારા નામથી કહે ને! વિશ્વાસ થયો'. અંગરક્ષકે ભોજને કહ્યું. રાખો.” મહારાજે વિશ્રવાસ દીધે, અને ફરી પાછો “ હા, બિચારાને નાહકના ત્રણ આંટા થયા* પિતાના માર્ગે પડે.
મહારાજ સ્મિત સહ બેલ્યા.
