________________
: ૧૦૦ : બાલ જગત; રાજા ઉપર ઉપકાર
જાગેલી પાપવૃત્તિ ને પ્રવૃત્તિમાં ન આવવા દેનાર
ધર્માત્મા અને પાપવૃત્તિ ને પ્રવૃત્તિમાં આવવા દેનારે એક વિદ્વાન પંડિત હતા. તેની સ્થિતિ ઘણી જ
કર્માત્મા. ગરીબ હતી. તેને ઘરમાં ખાવા માટે દાણું કે નાણાં ન હતાં. તેની પત્ની કહે છે કે, “હવે તમે ગમે ત્યાંથી
પર ધીનપણે અસંખ્ય વર્ષોની ભૂખ વેઠવા કરતાં પણ નાણું કે દાણ લાવે. ચોરી કરવી તે મહાપાપ સ્વાધીનપણે ત્યાગ, તપ કેમ ન કરવો ? છે, છતાં આ પંડિત સંયોગને આધીન બની જાય છે. જૈન જો શા માટે ? ઉન્માદી બનવા માટે નહિ, રાત્રે દશ વાગે તે એક ઘરમાં જાય છે, તે ઘરમાં પણ શાંત બનવા માટે, અને વિષય, કષાયોને જાગૃત તે પિતાના જેવી સ્થિતિ જુએ છે, એટલે તે બીજે કરવા માટે નહિ, પણ તેને ભસ્મિભૂત કરવા માટે. ઠેકાણે જાય છે.
જે કર્મથી પરાધીન બને છે, તેને માટે કર્મએક શેઠ ને શેઠાણી પૈસાનો હિસાબ મેળવતાં હતો, કાંડી નાટકમાં ભાડે છે. તેમાં એક આનો ઘટે છે, તે ઘણીવાર સુધી મથે છે,
સ્વાદપૂર્વક જમવા બેઠેલે જમવા નથી બેઠો, તે પણું એક આને મત નથી. એક આના માટે આ
તે કર્મના હાથમાં રમવા બેઠો છે. શેઠ આટલું કરે છે તે હું ચેરી કેમ કરી શકે ? આમ વિચારી તે પંડિત બીજે ઠેકાણે જાય છે.
આજ્ઞાપાલનમાં મનુષ્યભવમાંથી મોક્ષે પહોંચાડએ પંડિત ભજ રાજાના મહેલમાં જાય છે, તે જાય
> વા વાનું સામર્થ્ય છે.
- છે ત્યાં રાજાની શય્યા સામે ત્રણ પદો લખેલાં હતાં.
- કર્મ કહે છે કે, સંગ-સામગ્રી આપવામાં હું રાજાલોકના ત્રણ પદ બનાવી તે દરરોજ જે તે બળવાન, આત્મા કહે છે કે, તેમાંથી મારું સાચું કામ હતે. હવે પંડિત ચોથું પદ લખીને પિતાના ઘેર કાઢવામાં હું' બળવાન. જાય છે. રાજા સવારે જાગે છે, ત્યારે તે જૂએ છે, તે કાયા કચડાય ત્યારે જ આત્માનાં કર્મો કચડાય. પિતાના બનાવેલા લોકની કડીમાં ચોથી લીટી કેઈએ
અશુભ ભાવનામાંથી અધિકાર જમાવવાનો પ્રયાસ લખી હતી. હવે રાજ આખા ગામમાં ઢંઢેરે એનું નામ ચેતનમાંથી જડ બનવાનો પ્રયાસ. પીવે છે. પંડિત આ ઢંઢેરે સાંભળીને મહેલમાં જાય છે, તેમાં જણાવ્યું હતું, કે આ બધાં વૈભવે આંખ
આશ્રવ તરફ ઘૂણ અને સંવર તરફ આદર મીંચાયા પછી નકામા છે.
જાગે એજ આજ્ઞાપાલનનું પ્રાથમિક પગથીયું છે. મહેલમાં જાય છે ને રાજાને બધી વાત કહે છે, તેથી
ત્રી
કથા
કષાય અને ઇન્દ્રિયોથી જિતાઈ જવું-પરવશ થાવું તેનું બહુમાન કરે છે. ને તેને રાજય પુર હિત તરિકે એજ આત્માનો સંસાર છે, અને કષાયે ઈદ્રિથી સ્થાપે છે, અને તેને અંદગીભર ચાલે તેટલું ધન મૂકાવુ એજ આત્માનો મોક્ષ છે. આપે છે. રાજા પંડિતને કહે છે, તમે મારી ઉપર જીવને માટે સાચામાં સાચું જે કઈ ઇષ્ટ હોય બહુજ ઉપકાર કર્યો છે. કારણ કે, તમે મને ખરી તે તે પ્રભુનું નિગ્રંથ પ્રવચન. વસ્તુનું ભાન કરાવ્યું છે, સાચી વસ્તુનું જ્ઞાન
કાયા જેવી કેદખાનાની કોટડી બીજી કોઈ નથી, આપ્યું છે.
તેના જેવી નાલેશી જગતના કેદખાનાં પણ નથી, શ્રી ચંદ્રકળા મેહનલાલ પારેખ
(નાલેશી-સંસાર વધારવાની)
વીતરાગની આજ્ઞા રૂપી ચીઠ્ઠી જેને મળે તેને સુવાસિત કુસુમે.
મોક્ષ પર્યત સુધીની સ્થિતિ મળે. ત્યાગ તપ કરીને બંધનને તેવા માટે આ જગતમાં ભવ ઘણું મળે છે, પણ પ્રભુ આજ્ઞાના મનુષ્યભવ છે. ખાઈ-પીને બંધનમાં ફસાવા માટે નહિં. પાલન માટે ઉચ્ચ કોટન ભવ અતિ દુષ્કર છે.
