________________
૫
પ્રદેશત્વ ગુણ
પત્રાંક ૧૫
૮ માર્ચ ૧૯૯૫
પ્રદેશત્વ ગુણ
પ્રિય સૌ. રીના અને સૌ. મોના, ઘણાં ઘણાં શુભાશિષ.
તમને પત્ર વાંચનથી થોડીઘણી આ વિષયમાં રૂચિ ઉત્પન્ન થઈ છે. એ સારી વાત છે. ખરું જોતાં, વાંચવા કરતાં પ્રવચન-ચર્ચા સાંભળવાથી વધુ ફાયદો થાય છે. તેવી તક પણ તમારા માટે નજીકના ભવિષ્યમાં આવે છે. ફાવે તો તે તકનો અવશ્ય લાભ લેજે. પુનામાં ર૦ થી ૩૦ એપ્રિલ દરમિયાન હું અને તમારા બાપૂજી પ્રવચનો આપશું. ત્યારે રોજ ૭ કલાક સ્વાધ્યાય થશે. તે જ મુજબ આ વખતનું શિક્ષણ પ્રશિક્ષણ શિબિર દેવલાલી (નાશિક) માં ૧૪ મે થી ૩૧ મે દરમિયાન ગોઠવાશે. તેમા ૮૧૦ કલાક વિવિધ વિષયો પર પ્રવચન-કલાસ-પ્રેકિટકલ વિગેરે કેટલોય લાભ થાય એમ છે, તે તમે અનુભવથી જાણો જ છો.
સામાન્ય ગુણોની ચર્ચાથી આ વિશ્વમાં છ દ્રવ્યો છે તે છએ દ્રવ્યોનાં સ્વરૂપનું જ્ઞાન આપણને થોડું ઘણું થયું. આજનો આપણો વિષય છે ‘પ્રદેશત્વગુણ’ અને તે ગુણની વ્યાખ્યા છે – જે શક્તિને કારણે દ્રવ્યનો કોઈ ને કોઈ આકાર અવશ્ય હોય છે તે શક્તિને પ્રદેશત્વ ગુણ કહે છે.”
વિશ્વના છ દ્રવ્યોમાં ફકત પુગલદ્રવ્ય જ રૂપી એટલે મૂર્તિક છે અને બીજાં પાંચ દ્રવ્યો અરૂપી છે. મૂર્ત દ્રવ્યનો આકાર આપણને દેખાય પણ અરૂપી દ્રવ્યોનાં આકાર વિષે શંકા ઉઠે છે. આકાર એટલે તે તે દ્રવ્યનો વિસ્તાર-લંબાઈ, પહોળાઈ, જાડાઈ વિગેરે. રૂપી દ્રવ્યનો આકાર રૂપી હોય છે અને અરૂપી દ્રવ્યનો આકાર અરૂપી હોય છે. પ્રત્યેક દ્રવ્યનો આકાર તે તે દ્રવ્યનાં પ્રદેશત્વ ગુણને કારણે હોય છે. બીજાં દ્રવ્યોને કારણે નહીં. કોઈપણ દ્રવ્ય કે કોઈપણ જીવ પરદ્રવ્યના આકારનો કર્તા બની શકતો નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
