________________
સાત તત્ત્વો - આત્માનુભૂતિ
લગ્નબાદ આપણો દીકરો બૈરીના કહ્યામાં ગયો ત્યારે મા કહે છે –બાબો હવે બૈરીનો થયો. તેમ આ બધી વિચારોમાં-વિકલ્પોમાં-શ્રદ્ધામાં લેવાની બાબત છે. જ્ઞાનમાં તો એમ જ આવશે કે રાગદ્વેષ જીવ જ કરે છે, એની તે વિકારી અવસ્થા છે.
''
ડૉ. હુકમચંદજી ભારિલ્લના ‘સમયસાર અનુશીલન’ ભાગ ૧ પૃ. ૨૦૮, ૨૦૯ પર એ સંદર્ભમા વિસ્તૃત વિવેચન છે, તે પણ વાંચી કાઢો. તેમણે લખ્યું છે કે “તારી આત્માની સિદ્ધિ કેવળ એ માટે થતી નથી કે અનુભૂતિસ્વરૂપ ભગવાન આત્મા નિરંતર જાણમાં આવતો હોવાં છતાં તું તેને ‘નિજ' જાણતો નથી, તેમાં પોતાપણું સ્થાપિત કરતો નથી અને તે જ સમયે જાણમાં આવતાં રાગાદિમાં તું પોતાપણું કરે છે, પર-પદાર્થોમાં પોતાપણું કરે છે. બસ ! ભૂલ માત્ર આટલી જ છે, આ ભૂલ સુધારતા જ તારૂં કલ્યાણ થવામાં વાર નહીં લાગે.’’
૧૭૭
તે જ પાના પર આગળ સ્વામીજીનું કથન લખેલું છે, ‘“અનુભૂતિ સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા સદૈવ અંતરંગમાં જ બિરાજમાન છે, નિરંતર અનુભવમાં પણ આવે છે, ખામી માત્ર એ જ વાતની છે કે આ જે જ્ઞાયકરૂપમાં જ્ઞાનમાં આવે છે, તે જ હું છું એવું આત્મજ્ઞાન ઉદિત થતું નથી.’’
જુઓ હો, છે કે નહીં પંડિતો અને જ્ઞાની લોકોનાં આપણાં પર અનંત ઉપકાર ! અનેક વર્ષોના અભ્યાસથી અધ્યાત્મ જેવો વિષય તેમણે ઘણી જ સહેલી ભાષામાં આપણી સામે મુકયો છે.
તમે કહેશો સ્વ ને જાણ્યું શું કે પરને જાણ્યું શું, અમે જ્ઞાન જ તો કરીએ છીએ. પછી બગડ્યું છે કયાં અને ‘સ્વ’ ને જાણવામાં લાભ તે કયો ?
ઘણો જ ચબરાક પ્રશ્ન છે અને તેનો જવાબ પણ માર્મિક છે. આત્મા એ જ્ઞાન, દર્શન, સુખ, વીર્ય વિગેરે અનંત ગુણોનો પિંડ છે. જ્યાં જ્ઞાન છે ત્યાં જ અવિનાભાવપણે ઈતર પણ અનંત ગુણો છે. જ્ઞાન જ્યારે ‘સ્વ’ ને એટલે પોતાના આત્માને જાણે છે, ત્યારે એ આત્માનાં બધાં ગુણોનું વેદન-અનુભૂતિ થાય છે અને આ અનુભૂતિ એટલે જ ‘અતીન્દ્રિય આનંદ’
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
