________________ 28 જ્ઞાનસાર પ્રવચનમાળા-૨ આવી તીર્થયાત્રા કરે અને પછી જુઓ કે, કે અપૂર્વ આનન્દ આવે છે ! હેમચંદ્રસૂરિ મહારાજ અને રાષભ પંચાશિકા - કલિકાલ સર્વજ્ઞ પૂજ્ય હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ શત્રુંજય ગિરિ પર ગયા. તીર્થાધિપતિનાં દર્શન કર્યા અને મધુર અવાજે પ્રભુની સ્તુતિ કરી. મહાકવિ ધનપાળે કરેલ “ઋષભ પંચાશિકા' નામની સ્તુતિ તેઓ બેલવા લાગ્યા. પરમહંત કુમારપાળ રાજાએ પાછળથી વિનમ્ર સ્વરે ગુરુદેવને કહ્યું : ભગવદ્ ! આપ પોતે પણ મહાન સ્તુતિકાર છે. તે આપની બનાવેલી કોઈ સ્તુતિ ગાવાને બદલે ધનપાળ કવિએ રચેલ સ્તુતિ આપ કેમ બેલ્યા? ગુરુદેવ બોલ્યા : રાજન ! ધનપાળની રચનામાં જે ભાલ્લાસ અને ચમત્કૃતિ છે, તે મારી કૃતિમાં ક્યાં છે? કલિકાલ સર્વજ્ઞ ગુરુની આ તે કેવી નિરભિમાનતા અને ગુણગ્રાહિતા ! ધનપાલ કવિની ઋષભ પંચાશિકાની એક ગાથાનો અર્થ આપણે પહેલાં વિચાર્યું હતું. કે સરસ એ અર્થ હતું ? “તમારું રૂપ જોયા પછી જેએ હર્ષવિભેર નથી બનતાં, હે નાથ! તે, કેવળી ભગવાન સિવાયના, મનવાળા પ્રાણીઓ મન વગરના-અસંજ્ઞી છે. હા, મનનું ફળ શું મળ્યું? મનનું ફળ છે પ્રભુને ગુણેનું ચિન્તન. ધન્ય તે રાત ને ધન્ય દહા.. પૂજ્યપાદ, મહોપાધ્યાય. શ્રીમદ્દ યશવિજય મહારાજે