________________ પર - જ્ઞાનસાર પ્રવચનમાળા પંડિતજીને સારા એવા મહેલમાં ઉતારે આવે, મહિના સુધી મહેનત કરી, સંક્ષેપ કરતાં કરતાં પંડિતજીએ એક લાખ શ્લોકોના ગ્રન્થનો સાર આટલે તારવ્યો : ‘ણે ભોજનમ'. પહેલાં ખાધેલું ભેજન પચી જાય પછી જ નવું ભેજન લેવું એ આરોગ્યશાસ્ત્રને પહેલો પાઠ. માત્ર પહેલો જ નહિ, છેલો પણ! જે આટલું તમે કરી શકે, તે ડેકટરની મુલાકાત તમારે ન લેવી પડે. પેટ નરમ, પાંવ ગરમ.. - એક કવિએ એક દુહામાં આરોગ્યશાસ્ત્રને સારી રીતે વણી લીધું છેઃ પેટ નરમ, પાંવ ગરમ, ઔર શિર કે રક ઠંડા, ફિર ડાકટર આયે ઘર પર, તે ઉસકે મારે ડંડા ! પેટ નરમ.” પિટને નરમ રાખવાનું. ડૉક્ટરની દયા () ચિંતવી, જે વધારાને ખેરાક ખાવ છો, તે બંધ કરવાને. ઉનેદરી તપ કરવાને. આપણા ધર્મશાસ્ત્રમાં બધી બાબતે પર ચિન્તન થયેલું છે. કશું બાકી નથી. પણ એના પર વિચાર થવા જોઈએ ને! મંથન કરવું જોઈએ. ઉનેદરી તપ, ધ્યાન અને આરાધના માટે બહુ ઉપયોગી છે. પેટ ભરેલું હોય તે પ્રમાદ થાય. પણ માપસર ખાધું હોય તે આરાધના અપ્રમત્ત રીતે થઈ શકે. - પાંવ ગરમ.” પગને ગરમ રાખવાના. અર્થાત્ બેઠાડુ જીવન નહિ જીવવાનું. આરાધક માટે પણ, ઊભા ઊભા
