________________ ચાલો, અન્તમુખ બનીએ! 273 છે. તેણે ધરાર દરવાજા ન છે અને પંડિતજીને આખી રાત બહાર ઠંડીમાં ઠી ડુરાવું પડયું. પંડિતજી પાસે વિદ્યા હતી, પણ એ બહિર્મુખી હતી. અન્તર્મુખી નહિ. અન્તર્મુખી વિદ્યા પ્રદર્શનમાં નથી રાચતી. અન્તર્મુખી વિદ્યામાં મધ્યમ કે પશ્યન્તીને પુટ હેવાથી. ખાલી વૈખરીનું કોરાધાકોરપણું ત્યાં નથી હોતું. વાણીના ચાર પ્રકાર અને વૈખરી. વૈખરીની સરસ વ્યાખ્યા એક જગ્યાએ વાંચી. હતીઃ ધાણું ફૂટે તેમ મોઢામાંથી ફૂટતી અને કેઈના કાનમાં ખ્ય તેનું હોય છે. થોડી મિનિટેનું માત્ર. પણ આજે વૈખરીને જ વપરાશ પૂરબહારમાં ચાલી રહ્યો છે. બોલવાનું એટલું બધુ વધી ગયું છે કે, શબ્દોની કિંમત બહુ ઓછી થઈ ગઈ! ઉપદેશ દેવા માટે કેટલી પાત્રતા વિકસાવવી જોઈએ તેનું શાસ્ત્રોમાં વર્ણન આવે છે. વર્ષો સુધી, શાસ્ત્રની વાતને આત્મસાત્ કર્યા પછી જ્ઞાની ગુરુઓ દેશના આપતા. અને એ પણ સાંભળનારની પાત્રતા જોઈને આપતા. જ્ઞાની ગુરુ, એગ્ય પાત્ર અને પ્રભુની વાણુએ ત્રણેને સંગમ થતાં કંઈ કેટલાંય જીવનનું પરિવર્તન થતું. જ્ઞા. 18
