Granthtrai

Author(s): Vijayanandsuri, Shilchandrasuri
Publisher: Jain Granth Prakashan Samiti

Page 89

ग्रन्थत्रयी
"मूलं तु'गाहा । पडिक्कंते मूलं भवति । एसा ठवणदिवसविधी । अह अद्धपडिकंताण चेव अधिकरणं भवे संवच्छरिए काउस्सग्गे कए मूलमेव केवलं, ण सेसा पच्छित्ता भवन्ति त्ति' ॥
'एवमाइयाण कारणाण अण्णतमेण निग्गया विहरता पइट्ठाणं नगरतेण पट्ठिया। पइट्ठाण-समणसंघस्स य अज्झकालगेहिं संदिटुं, 'जावाहं आगच्छामि ताव तुब्भेहिं णो पज्जोसवियव्वं' । तत्थ य सायवाहणो राया । सो य सावगो । सो य कालगज्जं एंतं सोऊण णिग्गओ अभिमुहो समणसंघो य । महाविभूईए पविठ्ठो कालगज्जो । पवितुहिं य भणियं-भद्दवयसुद्धपंचमीए पज्जोसविज्जइ ।'
. 'जो दिवस-पक्ख-चाउम्मासिएसु अणुवसंतो संवच्छरिए उवसमइ सो पुढवीराइसमाणो । जो पुण पज्जोसवणाए वि णो उवसमइ सो पव्वयराइसमाणो । जो पुण पक्खिय-चाउम्मासिय-संवच्छरिएसु ण उवसमइ तस्स विवेगो कायव्वो ॥' ।
'पज्जोसवणाए जइ अट्ठमं ण करेइ तो चउगुरुं, चाउम्मासिए छटुं न करेइ तो चउलहुं, पक्खिए चउत्थं ण करेइ मासगुरुं ॥' इत्यादीनि ।
एवं-'अन्नया पज्जोसवणादिवसे आगए अज्झकालगेण सालिवाहणो भणियोभद्दवयजुण्हपंचमीए पज्जोसवणा' ॥ इत्यादीनि श्रीपर्युषणाकल्पचूर्णिवचनानि च ।
एतेषु वचनेषु 'पर्युषणा'शब्दस्य, 'पर्युषणादिनार्थकाद्यशब्दस्य', 'सांवत्सरिकशब्दस्य' चाऽऽषाढचातुर्मासिकदिनादारभ्य पञ्चाशत्तमदिनरूपपर्वतिथिरूपभाद्रशुक्लपञ्चमीदिनकर्तव्यताकस्यैव सांवत्सरिकप्रतिक्रमणादिकृत्यविशिष्टपर्युषणामहापर्वणो वाचकत्वम् । 'पर्युषणारात्रि'शब्दस्याप्युक्तभाद्रशुक्लपञ्चमीदिनात्मकपर्युषणापर्वदिवससम्बन्धिरात्रेरेव वाचकत्वम् ।
___ युगप्रधानश्रीकालिकाचार्यभगवदादेशाच्च सा सांवत्सरिकपर्वरूपा पर्युषणा तद्दिनाऽव्यवहितपूर्वदिने चतुर्थ्यां क्रियते । यतो युगप्रधानश्रीकालिकाचार्यभगवान शालिवाहननृपविज्ञप्त्याऽपि, स्वध्वंसाधिकरणदिनध्वंसानधिकरणत्वे सति स्वध्वंसाधिकरणदिनरूपपर्वतिथ्यात्मकपञ्चमीदिनाऽव्यवहितोत्तरदिनात्मकमपि षष्ठीदिनं, 'नो से कप्पइ तं रयणि उवायणावित्तए', इति निषेधवचनादेव, पर्युषणापर्वदिनतया नैव स्वीकृतवान् । किन्तु, 'अंतरा वि य से कप्पई' इति विशेषवचनादेव स्वप्रागभावाधिकरणदिनप्रागभावानधिकरणत्वे सति स्वप्रागभावाधिकरणदिनरूपपवतिथ्यात्मकपञ्चमी