________________
-
સંવ 1 ]. છે. તિવર જૈન.
૧૦૧ આપણે પણ તેમ કર્યું છે; તેથી અત્યાર એગ્ય નથી. એ બધાનું કારણ તે વિદ્વાને સુધીનું આપણું એ વતન ક્ષેતવ્ય ગણાય, નેકરી સિવાય બીજાં કાર્યોમાં જોડાતા નથી પણ હવે જ્યારે આપણે ઉંડા ઉતરીને જોઈએ તેથીજ હાલ એમ જણાય છે. છીયે, ત્યારે સમજાય છે કે, ઇગ્લાંડ, કાસ, એક ખાસ મદો મુડીનો અભાવ અને જર્મની, બેલજીઅમ, અને અમેરિકાના મહાન
સામાજીક તથા રાજકીય ઉત્તેજનનું ઓછાગણુતા સઘળા મોટા પુરૂષો, વિદ્વાને, ક્રોડાધિ
પણું એ છે, અને એનો ઉત્તર આપવો કઠીન *પતિઓ, દાનેશ્વરી અને ઈતરજનો ઉદ્યોગ
છે ખરો, પણ તે બાબતમાંએ જેણે પ્રબળ અને હુન્નરને જ પ્રાધાન્ય પદ આપીને જાતે જ મહેનત કરી એ સ્થિતિને મેળવી શક્યા છે. ઇચ્છાપૂર્વક જે દિશામાં થયું સાધયામિ
વિંઝવા દેહમ્ પાતયામિ એવા નિશ્ચયપૂર્વક આપણી પ્રાચીન કાળની જે ઉન્નતિને પ્રયાણ કર્યું છે અથવા કરે છે કે કરશે, તેઓ માટે આપણે મગરૂરી ધરાવીએ છીએ, તે તરફ તો ભાગ્યેજ નિષ્ફળ જાય છે. હવે કુટુંબનજર કરશો તે તેમાંથી પણ એવાં ઘણું કલેશ અને જ્ઞાતિ કલેશથી દુર રહેવાને દાતે મળી આવશે કે તેઓ જાતેજ હુન્નર સવાલ ઉલટી દષ્ટિથી તપાસવાને છે. જાતિ ઉદ્યોગ કરતા અને તેને જ પરિણામે ઉન્નતિને સુખની ઇરછા રાખી કુટુંબ અને જ્ઞાતિથી દુર પામ્યા હતા. તે કાળમાં આપણે ધંધે વી- રહેવું. એમાં કાંઇપણ ડહાપણ સમાયેલું નથી. -ણિજ્યને એટલે ખેતી, પશુપાલન અને વ્યા
કુટુંબ અને જ્ઞાતિમાં હળીમળી રહેવું, પારનો હતો, એ વાત સુપ્રસિદ્ધ છે અને તે
તેમના તરફથી પડતો મારો સહન કરે, તેમનાધંધો કરતાં તે વખતે આપણે સ્ત્રીપુત્ર માં યોગ્ય સુધારો કરવો અને તેમને સુખે ને માટે જાહેર ઈલકાબ (ટાઈટલ) મેળવ્યો - સુખ અને તેમને દુઃખે દુઃખ એમ માનવું હતો, એટલું જ નહીં પણ રાજ્યદ્વારમાં જેવી તેમાજ હૈય, સ્નેહ અને સ્વાર્થ સાથે ૫લમી વસે છે તેવી જ વ્યાપારમાં પણ વસે છે, માથે સમાયેલ છે. એવું દેશના વિદ્વાનોને મઢેથી પરોક્ષ પણે કહે
હવે ર વિચાર કરવાને માત્ર એટ. વડાવી શક્યા હતા.
લોજ કે હાલની કેળવણું અને દેશકાળ. તે હવે શરૂઆતમાં વ્યાપાર અથવા ખેતી પણ ધંધા કરતાં કરીને માટે વધારે લાયક તરફ નહીં વળતાં નેકરી તરફ વળવાનાં જે
છે. આ વાત ખરી છે, અને તે કબુલ કર્યા ૧ કારણે બતાવવામાં આવ્યા છે–તેને ઉત્તર વિના ચાલે તેમ નથી, પણ તે સાથે તેને
ટુંકામાં આપતાં જણાવવું જોઈએ કે પ્રમા- જવાબ પણ આપણે તેટલાજ ખરો આપી ણિકપણું નેકરીમાં સચવાય છે, તેવું ધં. શકીશું. કેળવણીની બાબતમાં માત્ર સરધામાં સચવાતું નથી એમ કહેવું અનુભવ વિનાનું કાર કરે તે ઉપરજ આધાર રાખવો, અથવા અને ભૂલભરેલું છે, એ વાત તો તે તે કાર્ય તેને જ અનુસરીને નવી સંસ્થાઓ સ્થાપન માં જોડાનાર માણસના જ્ઞાન ઉપર આધાર કરવાને બદલે, હાલમાંજ “સસ્તું સાહિત્ય વર્ધક રાખે છે. વળી સંપાદન કરેલું જ્ઞાન અથવા મંડળ’ તરફથી બહાર પડેલા “બુક-ટી-વૈસાહિત્યસેવા ૫ણ સાચવી રાખવા હોય તે શીંગ્ટન” નામના પુસ્તકમાં બતાવેલી હેમ્પટન તે વ્યાપાર કરતા કે બીજે ડુન્નર ઉદ્યોગ સંસ્થા અને ટસ્કેજી સંસ્થા જેવાં ખાતાં ઉભાં કરતાં નથી સચવાતાં એમ કહેવું એ પણ કરવાની જરૂર છે. એ પુસ્તક દરેક વિધાર્થી
