________________
સમર્પિત છે. એ સિવાય પણ એ બન્ને વચ્ચે અનેક તફાવત જોવા મળે છે કે જેથી ઉછામણીનું દ્રવ્ય કલ્પિત’ કહી જ ના શકાય. એ તફાવતોને આપણે ક્રમસર જોઈએ. કલ્પિત દેવદ્રવ્યના દાતાને માળ પહેરવી, સ્વપ્ન ઉતારવું, પહેલી પૂજા કરવી વગેરે કોઈ હક્ક નથી મળતો. જ્યારે ઉછામણી લેનાર દાતાને તે તે હક્ક મળે છે. કલ્પિત દેવદ્રવ્યની રકમ દાતાની ઈચ્છા મુજબ જ વાપરવી પડે. જેમકે કોઈક દાતાએ ૧ વર્ષના પૂજારીના પગાર માટે રકમ આપી હોય તો તે રકમ પૂજારીને પગાર આપવામાં ખર્ચવી પડે. જ્યારે ઉછામણીની રકમ દાતાની ઈચ્છા મુજબ વપરાતી નથી, અર્થાત્ તે રકમ જીર્ણોદ્ધાર, નૂતન મંદિર-રચના, જિનપ્રતિમા કે તેના આભૂષણ બનાવવા વગેરેમાંથી ક્યાં ખર્ચવી, એ દાતાના
અધિકારક્ષેત્રની બહારની વસ્તુ છે. (૩) કલ્પિત દેવદ્રવ્યની રકમ આપનાર દાતા તેમાંથી પૂજા, પક્ષાલ વગેરે કરે તો
એ સ્વદ્રવ્યથી પૂજા કરેલી કહેવાય, કારણ કલ્પિત દેવદ્રવ્ય દાતા માટે અપેક્ષાએ “સ્વદ્રવ્ય પણ છે. જ્યારે ઉછામણીનું દ્રવ્ય સ્વદ્રવ્ય રહેતું નથી,
દેવદ્રવ્ય જ હોય છે. (૪) કલ્પિત દેવદ્રવ્યશ્રાવક પોતાની પાસે પણ રાખી શકે ને સંઘને પણ વ્યવસ્થા
કરવા આપી શકે. જેમ કે શ્રાવક મનમાં નિર્ધાર કરે કે ૧ વર્ષ સુધી દરરોજ મારે રૂા. પ૦૦ના પુષ્પો દેરાસરમાં બધા ભક્તિ કરી શકે તે માટે લાવીને મૂકવા.” તો એ વ્યક્તિ રકમ પોતાની પાસે રાખીને પણ સંકલ્પ પૂરો કરી શકે ને સંઘને પણ રકમ સોંપી શકે. જ્યારે ઉછામણીની રકમ સંઘને સોંપી દેવાની હોય..
આમ કલ્પિત દેવદ્રવ્ય અને સ્વપ્નાદિની ઉછામણીના દ્રવ્ય વચ્ચે 2. પિતાએ દીકરીને દાયજામાં આપવા માટેની પૂર્વેથી નિર્ધારીને રાખેલી રકમને જેમ અપેક્ષાએ દીકરીનું દ્રવ્ય અને અપેક્ષાએ પિતાનું દ્રવ્ય કહેવાય છે, તેમ કલ્પિત દેવદ્રવ્ય શ્રાવકે જિનભક્તિ નિમિત્તે નિર્ધારેલું દ્રવ્ય હોવાથી તેને અપેક્ષાએ દેવદ્રવ્ય અને અપેક્ષાએ સ્વદ્રવ્ય કહી શકાય
