________________
આપવાનું છે.
જ
वणी 'देवगृहे देवपूजाऽपि स्वद्रव्येणैव यथाशक्ति कार्या, न तु स्वगृहढौकितनैवेद्यादिविक्रयोत्थद्रव्येण देवसत्कपुष्पादिना वा, प्रागुक्तदोषात् । ' तथा छेझे 'तत्राऽपि स्वतश्चैत्यद्रव्योत्पत्त्यसम्भवे तत् પૂનાયાં વ્યાપાર્યમ્, નાન્યથા।' આ પંક્તિ પણ જુઓ. અહીં સંઘમંદિરે દેવપૂજા સ્વદ્રવ્યથી જ કરવાની કહી છે, અને ગૃહમંદિરે ચડાવેલાં નૈવેદ્યાદિ નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યને વેંચીને મેળવેલાં પુષ્પાદિ દ્રવ્યથી કે સંઘમંદિરના દેવદ્રવ્યથી લાવેલાં પુષ્પાદિથી પ્રભુપૂજા કરવાનો નિષેધ કર્યો છે. કેમકે પૂર્વોક્ત અનાદર, અવજ્ઞાદિ દોષ લાગે છે. આનો અર્થ એ થયો કે ઉત્સર્ગમાર્ગે ગૃહમંદિરના નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યને કે સંઘમંદિરના દેવદ્રવ્યને વેંચીને લાવેલા પુષ્પાદિથી સંઘમાંદરે પ્રભુપૂજા ન થઈ શકે. પરંતુ જ્યારે સ્વદ્રવ્ય તો નહીં પણ ચૈત્યદ્રવ્ય (જિનભક્તિ સાધારણરૂપ દેવદ્રવ્ય)ની ઉપજ થવી પણ શક્ય ન હોય ત્યારે અપવાદે ગૃહમંદિરના નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યને કે સંઘમંદિરના દેવદ્રવ્યને વેંચીને લાવેલાં પુષ્પાદિથી સંઘમંદિરે પ્રભુપૂજા કરવાનું વિધાન છે.
આમ, દ્રવ્યસઋતિકા ગ્રન્થના આ અધિકારની શરૂઆતમાં ગૃહમંદિરે ધરેલાં ચોખા, સોપારી, નૈવેધ વગેરે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યને વેંચીને લાવેલાં પુષ્પ-ભોગાદિને સંઘમંદિરે ચડાવવાની જે વાત કરી છે તે તથા ગૃહમંદિરે ચડાવવાના ફૂલ માટે ગૃહમંદિરનું નૈવેદ્યાદિ નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્ય માળીને પગાર પેટે આપવાની જે વાત કરી છે તે અપવાદે છે.
શંકા : દેવદ્રવ્ય અને જિનપૂજા’ પુસ્તકના પૃ.૬ ઉપર આ.શ્રીઅભયશેખરસૂરિજી દ્રવ્યસતતિકા ગ્રન્થના આ અધિકારની શરુમાં આપેલી સ્વધૃ દ્વૈત્યઢૌતિचोक्षपूगीफलनैवेद्यादिविक्रयोत्थं पुष्पभोगादि स्वगृहचैत्ये न व्यापार्यम्, नाऽपि चैत्ये स्वयमारोप्यम्, किन्तु सम्यक्स्वरूपमुक्त्वाऽर्चकादेः पार्श्वात् तद्योगाभावे सर्वेषां स्फुटं स्वरूपमुक्त्वा स्वयमारोपयेत्। अन्यथा मुधाजनप्रशंसादिदोषः ।'
આ પંક્તિને લઈને કહી રહ્યાં છે કે “જો દેવદ્રવ્ય બનેલી ચીજથી પૂજા
27
