________________
યુક્ત ગણાતા હોત તો સંબોધ પ્રકરણકારે ગાથા ૧૬૪-૧૬૫માં નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યને કેસર, સુખડ, પુષ્પાદિથી થતી જિનપૂજા માટે વાપરવાનો નિષેધ ન ફરમાવ્યો હોત. નિષેધ ફરમાવ્યો છે એ જ બતાવે છે કે ઉત્સર્ગ માર્ગે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા થઈ શકે નહીં, અને આગળ જે “યત્ર ग्रामादौ आदानादिद्रव्यागमोपायो नास्ति तत्राक्षतबल्यादिद्रव्येणैव प्रतिमा: પૂજ્યમાના: સન્તિ’ વગેરે પાઠો બતાવ્યા, તેનાથી જણાય છે કે જિનભક્તિ સાધારણરૂપ દેવદ્રવ્યની ઉપજ અશક્ય હોય તેવા કારણ-સંયોગોમાં અપવાદે પ્રભુ અપૂજ ન રહી જાય તે માટે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા થઈ શકે છે. વળી સંબોધપ્રકરણ ગ્રન્થમાં દેવદ્રવ્યના ત્રણ વિભાગ તથા તેમનો વપરાશ ક્યાં થાય અને ક્યાં ન થાય એ જે બતાવ્યું છે, તે આ.શ્રીઅભયશેખરસૂરિજી કહે છે તેમ શ્રાવકના કર્તવ્યની રૂએ નહીં પણ દેવદ્રવ્યની ઉપયોગિતાની રૂએ જ બતાવ્યું છે. તેથી દેવદ્રવ્યના ઉપયોગ તરીકે પણ ઉત્સર્ગમાર્ગે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા થઈ શકે નહીં. આમ તેઓશ્રી ઉત્સર્ગમાર્ગે જે ત્રણ પ્રકારના દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા થઈ શકવાનું પુરવાર,
કરવા માંગે છે, તે વાત સાવ પાયા વિહોણી છે.” શંકા: પ્રભુભક્તિરૂપે અર્પણ થઈ ચૂકેલાં નિર્માલ્યાદિ દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા અપવાદે
જ થઈ શકે, એ વાત તો બેસી ગઈ. પણ પ્રભુ અપૂજ રહે તેવી અપવાદની અવસ્થામાં જ તે દેવદ્રવ્યથી પૂજા થઈ શકે, પરંતુ શ્રાવકની સ્વકર્તવ્યરૂપ
પૂજા ન થઈ શકે આવું તમે શેના આધારે કહી શકો? સમાધાન : (i) વિ.સં.૧૯૯૦ અને ૨૦૧૪ના સંમેલનમાં તે તે સમુદાયના વડીલ a. अक्खयफलबलिवत्थाइसंतिअं जं पुणो दविणजायं। तं निम्मलं वुच्चइ, जिणगिहकम्मंमि उवओग।।१६४।। दव्वंतरनिम्मवियं निम्मल्लं पि हु विभुषणाइहिं। तं पुण जिणसंसग्गि ठविज्ज णण्णत्थ तं भयणा।।१६५।। b. સ્વપ્નદ્રવ્ય, ઉપધાન-સંઘની માળનું દ્રવ્ય, પ્રભુજી આગળ મૂકેલા ભંડારની આવકનું દ્રવ્ય વગેરે બીજા કેટલાક દેવદ્રવ્યો પણ નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યની જેમ પ્રભુજીની ભક્તિરૂપે અર્પણ થઈ ચૂકેલ સમર્પિત દેવદ્રવ્ય હોવાથી તેઓ નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યને તુલ્ય ગણાય. તેથી તેમનો ઉપયોગ પણ પ્રભુપૂજાથે ઉત્સર્ગ માર્ગે ન થઈ શકે. આ અંગે પૂ.ર થી ૧૪ ઉપર વિસ્તારથી કરેલી વિચારણા જોવી.
32.
