________________
',..
'
આચાર્યશ્રી કહે છે તેવી સંઘમંદિરમાં જ્યાં સંઘ દ્વારા જ યોગ્ય રીતે દેવદ્રવ્યમાંથી કેસર-સુખડ વગેરેની વ્યવસ્થા થઈ હોય...' વાળી અયોગ્ય વાત કરી જ શી રીતે શકાય? શું શ્રીસંઘ આ રીતે શાસ્ત્રનિરપેક્ષ બની બધા પૂજા કરી શકે તે માટે દેવદ્રવ્યમાંથી કેસર-સુખડ વગેરેની વ્યવસ્થા કરવાનો વિચાર સુદ્ધાં કરે ખરો? વિના અપવાદે તો વૃથાપ્રશંસા દોષ ટાળનાર ગૃહમંદિરવાળા શ્રાવકને પણ દેવદ્રવ્યથી પ્રભુપૂજા કરવાની અનુજ્ઞા નથી ને અન્ય શ્રાવકને પણ અનુજ્ઞા નથી.
ટૂંકમાં (i) ઉત્સર્ગમાર્ગે દેવદ્રવ્યથી પ્રભુપૂજા કરી ન શકાય. જો કરવામાં આવે તો દેવદ્રવ્યભક્ષણ/વિનાશનો દોષ લાગે. અને (ii) અપવાદમાર્ગે પ્રભુ અપૂજ ન રહે તે માટે દેવદ્રવ્યથી પૂજા કરી શકાય, પરંતુ ત્યાં જો ગૃહમંદિરના દેવદ્રવ્યથી પુષ્પાદિ સામગ્રી લાવી હોય તો વૃથા પ્રશંસા દોષ ટાળવા ખુલાસો કરવો જરૂરી છે.
અહીં એ ધ્યાનમાં રાખવું કે “ધા.વ.વિ.પૃ.૨૦૭' ઉપર આ.શ્રીઅભયશેખસૂરિજી “યત્ર ૨ ગ્રામવી માનાતિદ્રવ્યામો પાયો નાસ્તિ તત્રાલતન્યાવિદ્રવ્યૌવ પ્રતિમા: પૂર્ચમાની: સનિ (શ્રાદ્ધવિધિ, પૃ.૪૪) આવો પાઠ મૂકી એમ કહી રહ્યા છે કે જ્યાં આદાનાદિ પૂજા દ્રવ્યની પ્રાપ્તિ સંભવિત હોય ત્યાં એ દ્રવ્યથી પૂજા કરવામાં કોઈ દોષ નથી. જ્યાં એનો સંભવન હોય ત્યાં નિર્માલ્યદ્રવ્યના વેચાણથી પ્રાપ્ત થયેલાં દ્રવ્યથી પૂજા થઈ શકે છે. વળી કલ્પિત દ્રવ્ય તો દેવસંબંધી સર્વકાર્યોમાં વાપરી શકાય છે. એમાં તો કોઈને શંકા જ નથી. આમ દેવદ્રવ્યના જે ત્રણ પ્રકાર કહેવાય છે એમાંનું કોઈ દેવદ્રવ્ય એવું રહેતું નથી કે જેમાંથી જિનપૂજા વગેરે ન જ થઈ શકે. એટલે જ ઉપરોક્ત અનેક ગ્રન્થોના ગ્રન્થકારોએ સામાન્યથી જ દેવદ્રવ્યમાંથી જિનપૂજા, જીર્ણોદ્ધાર વગેરે કાર્યો કરવાનું એકમતે વિધાન કર્યું છે. વળી આમાંનાં કોઈ પણ શાસ્ત્રમાં દેવદ્રવ્યનો જિનપૂજામાં ઉપયોગ
કરવાનું જે જણાવ્યું છે તે અપવાદિકપદે કારણિક રીતે જણાવ્યું નથી, પણ 2. જે ગામ વગેરેમાં આદાન આદિ જિનભક્તિ સાધારણની આવકનો ઉપાય નથી, ત્યાં અક્ષતબલિ વગેરેના (નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યના વેચાણથી પ્રાપ્ત થયેલા) દ્રવ્યથી જ પ્રતિમાઓ પૂજાય છે.
129
