________________
શ્રીરામચન્દ્રસૂમહારાજાના વિચાર સમીક્ષા પુસ્તકના પૃ.૯૭ ઉપર “શ્રી જિનેશ્વરદેવના સ્થાપના નિક્ષેપાને (મૂર્તિને) માનનારને જિનચૈત્યની, તેની પૂજાની, તે માટે જરૂરી ઉપકરણોની અને તેમાં ખામી ન આવે તે ખાતર દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિની અને તેના સંરક્ષણની અનિવાર્ય આવશ્યકતા છે” આવું જે લખાણ છે, તે પણ જિનપૂજાદિ માટે દરેક પ્રકારનું દેવદ્રવ્ય વાપરી શકાય એવું નથી સૂચવતું. પરંતુ તે આગળ જણાવ્યા મુજબ જિનચૈત્ય, જિનપૂજાદિ માટે ઉપયોગી તે તે પ્રકારના દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિ અને સંરક્ષણની આવશ્યકતાને સૂચવે છે. આમ શાસ્ત્રમાં ક્યાંય કલ્પિત કે પૂજા દેવદ્રવ્ય સિવાયના દેવદ્રવ્યથી ઉત્સર્ગ માગે જિનપૂજાદિ કાર્યો કરવાના કહેવામાં આવ્યાં જ નથી.
દેવદ્રવ્ય અને જિનપૂજા' પુસ્તકના પૃ.ર ઉપર લખ્યું છે કે “શ્રી જૈન શાસ્ત્રોમાં પૂર્વાપર વિરોધ સંભવતો નથી. એટલે જ્યારે અનેક શાસ્ત્રકારોએ દેવદ્રવ્યનો ઉપયોગ જિનપૂજા વગેરેમાં થઈ શકવાનું જણાવ્યું છે ત્યારે એ જ શાસ્ત્રોમાં, દેવદ્રવ્યના ભક્ષણનો-દેવદ્રવ્યના નાશનો દોષ લાગે એવું જણાવનાર શાસ્ત્રપાઠ હોય જ નહીંએ નિશ્ચિત છે. પરંતુ આપણે હમણાં જ જોઈ ગયા કે “પતિ હિતેવદ્રત્યે પ્રત્યë વગેરે શાસ્ત્રપાઠીમાં કોઈ શાસ્ત્રકારોએ નિર્માલ્ય કે સ્વપ્નાદિ દેવદ્રવ્યનો જિનપૂજા વગેરેમાં ઉપયોગ થઈ શકવાનું જણાવ્યું જ નથી. વળી જૈન શાસ્ત્રોની પૂર્વાપર અવિરોધિતાની વાત જો આચાર્યશ્રી જાણે જ છે, તો આશ્ચર્ય ઉપજાવે તેવી વાત છે કે શા માટે તેઓ ‘તિ દિ દેવદ્રવ્યે પ્રત્યëo' વગેરે શાસ્ત્રપાઠોનું અર્થઘટન “સંબોધ પ્રકરણ' ગ્રન્થમાં બતાવેલાં દેવદ્રવ્યના વિભાગ અને તેની ઉપયોગિતા સાથે વિરોધ આવે તેવું કરે છે?
આગળ તે પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે કે “વાલકેશ્વર, ચંદનબાળામાં સાડા ત્રણ કલાક ચાલેલી ચર્ચામાં પૂ.આ.શ્રીજિનેન્દ્રસૂરિ મ. વગેરે કોઈ
દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા કરનારને દેવદ્રવ્યભક્ષણનો દોષ લાગે.” એવું a. અપવાદ માર્ગ અંગેની સ્પષ્ટતા આગળ પૃ.૨૯ થી ૩૧ ઉપર કરવામાં આવી છે જે ત્યાંથી જોવી.
3 14
-
