________________
સ્વદ્રવ્યથી જ કરવાની વાત ચાલતી હોય ત્યારે વાતના સંદર્ભથી જકારના વ્યવચ્છેદ્ય તરીકે જે સ્વદ્રવ્યનથી એવા દેવદ્રવ્ય કે પરદ્રવ્ય ઉપસ્થિત થાય, જે પૈકી ગ્રન્થકારને દેવદ્રવ્ય વ્યવચ્છેદ્ય તરીકે ઈષ્ટ હોવાથી તેમણે તે બતાવ્યું છે. પણ ચડાવેલા ફૂલ વગેરે ફરી પૂજા માટે ચડાવવાના નિષેધની વાત તો અહીંસાવ અપ્રસ્તુત જ બની રહે છે.
વળી આ શાસ્ત્રપાઠની શરુઆતમાં ‘સ્વકૃત્યોતિવોક્ષપૂછીન્ન-નૈવેદ્યાવિવિજ્યોત્યં પુષ્પ-મોરાદ્રિ...' આવી જે પંક્તિ લખી છે, તેમાં ગ્રન્થકારશ્રીએ ગૃહમંદિરમાં ચડાવેલાં ચોખા, સોપારી, નૈવેદ્ય વગેરેને વેંચીને લાવેલા પુષ્પ અને ભોગાદિ (નૈવેદ્યાદિ)ને ચડાવવાની વાત કરી છે, પણ ગૃહમંદિરમાં ચડાવેલાં ચોખા, સોપારી, નૈવેદ્ય વગેરેને વેંચ્યા વિના સીધા જ પાછા ચડાવવાની વાત નથી કરી. આના પરથી “પૂજારૂપે ચડાવેલી વસ્તુ પૂજાનું કર્તવ્ય અદા કરવા ફરી ન ચડાવાય' આ વાત આનુષંગિક રીતે જણાઈ આવે છે. તેથી પ્રસ્તુતમાં ચડાવેલાં ફૂલ વગેરે ફરી પૂજા માટે ચડાવવાના નિષેધની વાત પાછી જો કરવામાં આવે તો પુનરુક્તિ દોષ આવીને ઊભો રહે છે. માટે ગ્રન્થકારને અહીં તે અર્થ બતાવવો ઈષ્ટ ન હોય.
એકવાર પૂજારૂપે ચડી ચૂકેલાં પુષ્પાદિ સારી સ્થિતિમાં હોય અને પ્રભુજીની શોભા માટે ફરી વાપરવામાં આવે તો વાંધો નથી, પણ પૂજાનું કર્તવ્ય અંદા કરવા માટે તે પુષ્પાદિ ફરી પાછા વાપરવાના હોય નહીં, આ વાત તો સામાન્ય બુદ્ધિવાળો વ્યક્તિ પણ જાણતો હોય છે. તેથી ગ્રન્થકારનો અહીં આવી વાત જણાવવાનો આશય હોઈ શકે નહીં.
આટલી વાત ઉપરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે આ.શ્રીઅભયશેખરસૂરિજીએ કરેલો અર્થ બરાબર નથી, અને વસન્સપુષ્પાદ્રિ' શબ્દનો અર્થ સંઘમંદિરના દેવદ્રવ્યથી લાવેલા પુષ્પ વગેરે” જ થાય. આમ ન તુ સ્વગૃહોવિતo' પંક્તિમાં ગૃહમંદિરના નૈવેધાદિ દેવદ્રવ્યથી લાવેલાં અને સંઘમંદિરના દેવદ્રવ્યથી લાવેલાં પુષ્પાદિથી દેવપૂજાનો નિષેધ કર્યો હોવાથી દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા કરનારને દેવદ્રવ્યના ભક્ષણ/વિનાશનો દોષ લાગે છે તે વાત આ શાસ્ત્રપાઠથી સિદ્ધ થાય છે.
119
