________________
૫૯
બને જ છેદીને મૂળ સહિત તે લુંબને લઈને વેશ્યાના હાથમાં આપી! એમ કરીને તેણે વેશ્યાને કહ્યું કેજોયું મહારૂં વિજ્ઞાન? ”
એ ઉપરથી કેશ્યાએ તેને મદ ઉતારવાને સર્ષવના ઢગલા ઉપર સોય મૂકી, તે ઉપર પુષ્પ મૂકીને તેના ઉપર નૃત્ય કરવા માંડયું, પરંતુ સર્ષવ, સોય કે પુષ્પ કિંચિત પણ હાલ્યાં નહીં. વેશ્યાની કળાથી સંતુષ્ટ થઈ સુથારે આદર સહિત કહ્યું, “તને હું શું કહું? એ કંઈ અપૂર્વ કળા નથી, એ પ્રાણુઓને પૂર્વના અભ્યાસથી જાતિસિદ્ધ જ છે. કહ્યું છે કે—માછલાં પાણીમાં તરે છે, પક્ષીઓ આકાશમાં ઊડે છે અને દેવતાએ ત્રણે જગતમાં ફરે છે, તે તેમને પ્રકૃતિથી જ સિદ્ધ છેકઈ આશ્ચર્ય યુક્ત નથી. માટે તેં જે લુંબ આણી તે અભ્યાસને લીધેજ અને મેં જે નૃત્ય કર્યું તે પણ અભ્યાસથી જ. માટે મેં અને તેં જે કર્યું એ કંઈ દુષ્કર નથી, પરંતુ ભેગથીજ ઉજવળ છે શરીર જેનું એવા અને ભેગમાં જ ઉછરેલા એવા સ્થૂળભ, જે નહિ જાતિસિદ્ધ કે નહિ અભ્યાસિત એવું કર્યું તેજ દુષ્કર કહેવાય. તેજ આશ્ચર્ય કર્તા કહેવાય કે જે સ્થૂળભળે કર્યું ! મહારી સાથે બાર વર્ષ સુધી બેગ ભેગાવ્યા હતા, તેણે આવીને મહારી ચિત્રશાળામાં રહીને છ રસને આહાર લેતાં છતાં પણ અખંડ વ્રત પાળ્યું !” વળી વેશ્યા સુથારને કહેવા લાગી એ પ્રમદારૂપી વનમાં નાહ ગુંચવાતાં બહાર નીકળી આવે માટે એણેજ દુકર કાર્ય કર્યું ”
આવું આવું વેશ્યાએ કહ્યું, ત્યારે સુથારે “સ્થૂળભદ્ર કેણ? ” એમ પૂછયાથી તેણીએ ઉત્તર આપે. “શાળ મંત્રીને પુત્ર.” ત્યારે સુથારે કહ્યું એવા પુરૂષને તે હું દાસાનુદાસ છું. એમ કહીને વૈરાગ્ય પામવાથી ભૂપતિની રજા લઈને તેણે ગુરૂની પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી.
હવે એકદા બાર વર્ષ સુધી દુકાળ પડયે, તે વખતે સા