________________
૧૦૪
.
જન્મ પામી ન જન્મ્યા બરાબર છે. કારણકે દુર્ભર ઉદર ભર વાને અર્થે પિતાની સાથે યુદ્ધ કરે છે. બાંધવને હણે છે અને દુર્ઘટ કાર્યને વિષે પ્રવર્તે છે. પટ ચાટતા કરનાર સેવક થાન " તુલ્ય ગણાય છે. દેવિ ! મારે પણ પરસ્વાધીનપણે આવું અકાર્ય કરવાનો વખત આવ્યો છે. તમે રથથી નીચે ઉતરે અને આ શાલ વૃક્ષની છાયા નીચે બેસે. વધારે કહેવાને હું શક્તિમાન નથી, રાજાની આજ્ઞા એવીજ વસે છે.'
તેનાં તેવાં વચન સાંભળવાથી તત્વને જાણનારી કલાવતી રથી નીચે ઉતરી મુછ પામી અને તે સુભટ પણ રૂદન કરતે રથ હાંકી નગર તરફ ગયો. થોડી વારે જેવી કલાવતી સચેતન થઈ રૂદન કરે છે તેવામાં રાજાએ મોકલેલી કોધે ભયંકર દેખાતી, રાક્ષસીની પેઠે હાથમાં કુતિક ધારણ કરેલી, ચાંડાલીએ આવી કહ્યું-રે પાપિષ્ટ ! દુષ્ટચેષ્ટિત સંપદા ભેગવવાને તત્પર થઈ? તું જાણતી નથી કે તેથી રાજા પણ પ્રતિકુળ થયે માટે તે કર્મનું ફળ તું ભેગવ.” એમ કહી આભૂષણે સહિત તેના બે હસ્ત છેદી નાંખ્યા. - હા તાત! હા માત ! એમ બેલતી કલાવતી તરતજ મુછ પામી ભૂમિ ઉપર પડી. કેટલીએક વારે શીત પવનના યોગથી સચેતન થઈ. ત્યારે અત્યંત વિલાપ કરતી બોલવા લાગી -“હે દેવ! તું શા માટે મારા ઉપર કે પાયમાન થયે. અરેરે મેં એવાં શા પાપ કર્યો હશે જેથી મારે આવાં ફલ ભેગવવાં પડે છે, હે આર્યપુત્ર! હે વિજ્ઞ! તમે આવું સાહસ કર્યું તે યુક્ત કર્યું હશે, કારણ કે તમારા અંતઃકરણમાં ઉત્પન્ન થયેલી શંકા આવવત અનુતાપ કરતી હશે. અગર જો કે મેં તો કાંઇપણ અપરાધ કર્યો નથી, પરંતુ કેઇ ખલ પુરૂષે તમને શું કહ્યું હશે; તે હું જાણતી નથી, હે સ્વામીનાથ ! હું મારા શીલને કલંક્તિ કરે એવી