________________
છંદશાસ્ત્રવડે કેઈના કુળને ઉદ્ધાર થતો નથી માટે દ્રવ્ય ઉપાજન કરવું; એ વિના સર્વે કળા નિષ્ફળ છે તે કારણ માટે હે દેવ! અહીંથી હું દેવશાળપુરે ગયો હતો, ત્યાં પુષ્કળ દ્રવ્ય પ્રાપ્ત કરી ઘણે કાળે હમણું અત્રે આવ્યો છું.'
રાજા કહે “અતિ દૂર દેવશાળ પુરે જઈ તેં તારું કથન સત્ય કરી બતાવ્યું છે, કહ્યું છે કે
कोऽतिभारः समर्थानां, किं दूरं व्यवसायिनां ।
को विदेशः सुविद्यानां कः परः प्रियवादिनां ॥ સમર્થ પુરૂષને અતિ ભાર શું ? વ્યવસાયી પુરૂષને અતિદૂર શું ? સુવિદ્યાવંતને વિદેશ કર્યો અને પ્રિયવાદિને શત્રુ કેણ? અર્થાત સમર્થ પુરૂષને અત્યંત ભારજ નથી. વ્યવસાયી પુરૂષને કાંઈ દૂરજ નથી, સુવિલાવંતને કઇ પરદેશ જ નથી અને પ્રિય વાદિને કેઈ શત્રુજ નથી. પરંતુ હે ઉત્તમ! ત્યાં તે જે જે આશ્ચર્ય જોયા હોય તે કહે.” | દત્ત કહે “રાજન ! સાંભળે. એ નગરને વિષે અપ્રતિમ દેવમંદિર છે, સપરિવાર મુનીદ્રો ત્યાં વસે છે અને શ્રાવકે બુદ્ધિમાન છે, સર્વત્ર આશ્ચર્યમય એ નગરને વિષે વિશેષ મેં જે જોયું તે આપ પ્રફુદ્ધ નયનથી જુઓ.” એમ કહી યત્નવડે ગપવી રાખેલી વિચિત્ર વર્ણ યુકત ચિત્રપટ્ટિકા કાઢીને નૃપતિ સમીપે મુકી. તેને વિષે અગણ્ય લાવણ્યવડે જેણે દેવાંગનાઓને હસી કાઢી છે એવી કન્યા જોઈ તેના નિત્રતેનું મુખ, હસ્ત, ચરણ, સ્તન વિગેરે સર્વ અવયવ ભિતાં જોઈ-આ કેઈ દેવીની મૂતિ છે એમ માની રાજાએ પુછયું. “આ કઈ દેવીની મૂર્તિ છે ? કયા ચિતારાએ ચિતરી છે?'
દત્ત કહે “હે દેવ આ માનુષી છે, પરંતુ તમારા સંગમથી દેવી થશે. એમાં કાંઈ ચિતારાની કૃતિ નથી; ફક્ત જયા પ્રમાણે આળેખ્યું છે.