________________
...........
१३६९ अनेकान्तजयपताका
-ON भ्युपगमः । न चेदं परममुनिवचने बुद्धिमत आपादयितुं न्याय्यमिति परिभाव्यतामेतत् ॥ ___ (२२६) अथापरः पक्षः-कथमसतां वस्तुत्वम् ? कथं वा न पुष्करपुष्करादीनाम् ? कथं वा सत् सर्वथाऽसद् भवति कथं वा नासदपि सत् ? ( २२७) ततश्च अननादित्वमपि
.......... व्याख्या .............. ग्राह्यम् । इति-एवमज्ञातप्रलापोक्तिमानं त_भ्युपगमः । न चेदमित्यादि । न चेदम्अज्ञातप्रलापोक्तिमात्रत्वं परममुनिवचने-बुद्धवचने बुद्धिमतः-पुंस आपादयितुं न्याय्यमितिएवं परिभाव्यतामेतत् ॥
द्वितीयपक्षमधिकृत्याह-अथापरः पक्षः-असन्त एवेत्ययम् । एतदाशङ्कयाह-कथमसताम्-आर्यपुद्गलानां वस्तुत्वम् ? कथं वा न पुष्करपुष्करादीनां-नाकाशपद्मादीनाम् ? कथं वा सत्-भावरूपं सर्वथाऽसद् भवति-अभावरूपतामापद्यते ? कथं वा नासदपि सर्वथा
....... मनेतिरश्मि * प्रभाविता हि आर्यपुद्गला: जुद्धशान, विषय सामग्रीथी ४न्य होतुं नथी, मात्र 34हानथी ४ ४न्य હોય છે” એ વચન, જાણ્યા વિના કરેલ પ્રલાપરૂપ છે. (કારણ કે બુદ્ધજ્ઞાન અપરગ્રાહ્ય =બીજાથી प्राय) न होवाथी 'असंस्कृत०...' मेg stu 1शे ?)
હવે આવા પ્રલાપરૂપ વચનને, બુદ્ધવચનમાં સમાવિષ્ટ કરવું; એ બુદ્ધિશાળીને બિલકુલ યોગ્ય નથી. (અર્થાત્ એવું અજ્ઞાતપ્રલાપરૂપ વચન બુદ્ધનું વચન ન જ હોઈ શકે, એ તો કોઈ મૂર્ખનું જ વચન હોવું જોઈએ. એટલે એ વચનના આધારે, બુદ્ધનું જ્ઞાન અસંસ્કૃત છે, સામગ્રીથી અજન્ય છે, એવી વ્યવસ્થાઓ ગોઠવવી જરાય ઉચિત નથી.)
આ બધી વાતો તમે બરાબર સમજો... (આમ, પહેલા પક્ષ પ્રમાણે તો એ વચન સંગત નથી ४. वे जी0 पक्ष प्रभारी डोमे -)
*(२) द्वितीयपक्षनू निरार* (२२६)ो मार्यपालो (=शुद्ध मात्मामो मुद्धसानो) असत् ४ छ, भेj sडो, तो तेव। અસત્ આર્યપુદ્ગલો વસ્તુરૂપ શી રીતે ?
જો અસત્ પણ આર્યપુદ્ગલો=બુદ્ધજ્ઞાન સ-વસ્તુરૂપ હોય, તો ખપુષ્પ વગેરે પણ વસ્તુરૂપ કેમ ન હોય? (એ ન્યાયે તો ખપુષ્પાદિ પણ વસ્તુરૂપ જ ફલિત થશે.) વળી એ બુદ્ધજ્ઞાન, બુદ્ધની હયાતીમાં તો સદ્ જ હતું, તો હમણાં એ સર્વથા અસત્ શી રીતે
.* विवरणम् . 83. अभ्युपगम इति । असंस्कृतप्रभाविता ह्यार्यपुद्गला इत्येवंरूपः ।। 84. कथं वा नासदपि सर्वथा सद् भवतीति । यदि ह्यार्यपुद्गललक्षणं वस्तु सदप्यसद् भवति
....................
१. 'सर्वथा सद् भवति' इति ग-पाठः। २. 'ततश्च न नादित्व०' इति क-पाठः। ३. पूर्वमुद्रितेऽत्र 'नानादित्वमपि' इति पाठः, अत्र B-प्रतपाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
