________________
१४०१
अनेकान्तजयपताका
(ષષ્ઠ:
- > (ર) ‘સર્વશક્ટિવિરોઘાસિક 'રંત્યાતિ “તપ: વર્મક્ષ વાવોથqધजनमनोहर एवेत्यपकर्णयितव्यः' इत्येतद् व्युदस्तं प्रत्येतव्यम्, उक्तवत् सर्वशक्तिविरोधोपपत्तेः, तथाविधकुशलपरिणामस्य तत्प्रच्यावकत्वादिति ॥
- ચહ્યા कर्मापगमानुपपत्तेः, अपगमे वा अंतत्स्वभावस्य कर्मणः अतिप्रसङ्गात् । ततः किमित्याहसर्वेषां-प्राणिनां तदपगमापत्तेः-कर्मापगमापत्तेः, अतत्स्वभावत्वाविशेषादित्यभिप्रायः । एवमसमञ्जसत्वमित्येतत् सूक्ष्मधिया भावनीयम् ॥
एतेनेत्यादि । एतेन-अनन्तरोदितेन वस्तुना सर्वशक्तिविरोधासिद्धेरित्यादि मूलपूर्वपक्षोक्तं यावत् तपःकर्मक्षयवादोऽप्यबुधजनमनोहर एवेत्यपकर्णयितव्य इत्येतत्-सर्वं व्युदस्तं प्रत्येतव्यम् । कथमित्याह-उक्तवत्-यथोक्तं तथा सर्वशक्तिविरोधोपपत्तेः । तथाविधकुशलपरिणामस्य उक्तलक्षणतपोरूपस्य तत्प्रच्यावकत्वात्-सर्वशक्तिप्रच्यावकत्वात् इति ॥
અનેકાંતરશ્મિ ... જો ઉપક્રમણસ્વભાવ વિના પણ કર્મનો અપગમ માનવામાં આવે, તો અતિપ્રસંગ એ આવે કે બધા પ્રાણીઓના કર્મનો અપગમ થવા લાગે ! કારણ કે અનુપક્રમણસ્વભાવ તો તમામ પ્રાણીઓના કર્મમાં અવિશેષપણે રહેલો છે.
(તાત્પર્ય એ કે, જો ઉપક્રમણસ્વભાવ મનાય, તો જેમાં તેવો સ્વભાવ હોય તેમાં જ તપનો ઉપક્રમ લાગે અને તેનો જ અપગમ થાય... પણ તેવા સ્વભાવ વિના પણ અપગમ માનો, તો તો જે પ્રાણીઓના કર્મમાં તેવો સ્વભાવ નથી, તે કર્મોનો પણ અપગમ માનવો પડે !)
અને આ તો અસમંજસ છે. (અર્થાત્ બધા પ્રાણીઓને કર્માગમ થાય એ તો બિલકુલ ઉચિત નથી.) એટલે તમે એકદમ સૂક્ષ્મ બુદ્ધિથી વિચારો. સાર કર્મમાં ઉપક્રમણસ્વભાવ છે અને એટલે તપનો ઉપક્રમ લાગે એ કર્મનો અપગમ થાય.
* તપનો કર્મની સર્વશક્તિ સાથે વિરોધ : (૨૫૫) ઉપરોક્ત કથનથી, પૂર્વપક્ષમાં (પાના નં. ૧૭/૫૮ પર) બીજું તમે જે કહ્યું હતું કે – “એકરૂપ તપ દ્વારા કર્મની સર્વ શક્તિઓનો (=આલ્હાદ-વિષાદાદિજનક અનેક શક્તિઓનો) વિરોધપ્રતિકાર સિદ્ધ થાય નહીં... યાવત્ – એટલે તપથી કર્મક્ષય થવાની વાત અબુધ જીવોને જ મનોહર છે, માટે તે સાંભળવા યોગ્ય નથી” – એ બધું કથન પણ નિરસ્ત થયું સમજવું. તે આ રીતે –
ઉપર કહ્યા મુજબ, તપ દ્વારા કર્મની તમામ શક્તિઓનો વિરોધ ઉપપન જ છે, કારણ કે ઉપરોક્ત કુશળપરિણામરૂપ તપ, કર્મની સર્વશક્તિઓનો પ્રચ્યાવક (=વિનાશક) છે. (એટલે તેનાથી
૨. દ્રષ્ટચ્ચે ૧૭–૧૮તમે y 1 રૂ. પૂર્વમુકિત ‘તત્વમાં ' રૂતિ પઢિ:, મત્ર
૨. ‘ત્યાદ્વિવત્ તા:' રૂતિ -પઢિ: H-Bતપાસ: . ૪. દ્રષ્ટચ્ચે ૭-૧૮તમે પૃછે !
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
