________________
દેવ–દેવી કથા
૪૧
એકાવલી, મુક્તાવલી, કનકાવલી અને રત્નાવલી હાર પહેર્યો. કડા, ત્રુટિત, અંગદ, કેયૂર, દશે આંગળીઓમાં વીંટી, કટિસૂત્ર, અસ્થિસૂત્ર, મુરવી, કંઠમુખી, પ્રાલંબ, કુંડલ, ચૂડામણી અને વિવિધ પ્રકારના અનેક રત્નોથી જડિત મુગટ ધારણ કર્યો. ગ્રંથિમ, વેષ્ટિમ, પૂરિમ અને સંપાતિમ માળાઓથી કલ્પવૃક્ષની માફક પોતાને અલંકૃત અને વિભૂષિત કર્યો દર્દર મલય ચંદનની સુગંધિત ગંધથી પોતાના શરીરને સુગંધિત કર્યું અને દિવ્ય સુમનરત્ન ધારણ કર્યું. ત્યારપછી તે વિજયદેવ કેશાલંકાર, વસ્ત્રાલંકાર, માલ્યાલંકાર અને આભરણાલંકારથી અલંકૃત થઈને સિંહાસનેથી ઊભો થયો. આલંકારિકસભાના પૂર્વ ધારેથી નીકળીને વ્યવસાયસભા પાસે આવ્યો. પ્રદક્ષિણા કરીને પૂર્વના દ્વારેથી તેમાં પ્રવિષ્ટ થયો. શ્રેષ્ઠ સિંહાસને પૂર્વાભિમુખ થઈને બેઠો.
ત્યારપછી તે વિજયદેવના આભિયોગિક દેવે પુસ્તકરત્ન લાવીને આપ્યું. ત્યારે તે વિજયદેવ તે પુસ્તક રત્નને ગ્રહણ કરે છે, ખોલે છે, તેનું વાંચન કરે છે. ધાર્મિક મર્મને ગ્રહણ કરે છે, પાછું મૂકીને ઊભો થાય છે અને વ્યવસાયસભાના પૂર્વ દ્વારેથી બહાર નીકળી નંદાપુષ્કરિણીની પ્રદક્ષિણા કરીને પૂર્વના દ્વારેથી તેમાં પ્રવેશ કરે છે. પૂર્વના ત્રિસોપાન પ્રતિરૂપકથી નીચે ઉતરી હાથ–પગ ધુએ છે. પછી એક મોટી શ્વેત ચાંદીની અને મત્ત હાથીની મુખાકૃતિ સદશ વિમલજળથી ભરેલી ઝારીને ગ્રહણ કરે છે. ત્યાંના ઉત્પલ, કમલ – યાવતું – શતપત્ર, સહસ્ત્રપત્ર કમળોને લે છે. નંદા પુષ્કરિણીથી બહાર નીકળીને જ્યાં સિદ્ધાયતન (અરિહંતનું ચૈત્ય) છે, ત્યાં જવાનો સંકલ્પ કર્યો.
ત્યારપછી વિજયદેવના ૪૦૦૦ સામાનિક દેવ – થાવત્ – બીજા પણ ઘણાં જ વાણવ્યંતર દેવ અને દેવીઓ કોઈ હાથમાં ઉત્પલ કમળ લઈને – યાવત્ – કોઈ શતપત્ર, સહસ્ત્રપત્ર કમળ લઈને વિજયદેવની પાછળ-પાછળ ચાલ્યા. તે વિજયદેવના અનેક આભિયોગિક દેવ અને દેવીઓ કોઈ હાથમાં કળશ લઈને – યાવત્ – ધૂપ કડુચ્છક લઈને વિજયદેવની પાછળ-પાછળ ચાલતા હતા. ત્યારે તે વિજયદેવ સર્વ પ્રકારની દ્ધિ અને ઘુતિની સાથે – યાવત્ – વાદ્ય ધ્વનિ વચ્ચે સિદ્ધાયતનની પ્રદક્ષિણા કરીને પૂર્વદિશાના દ્વારેથી સિદ્ધાયતનમાં પ્રવેશ કરે છે.
ત્યારપછી જ્યાં દેવછંદક છે ત્યાં આવે છે અને જિન (અરિહંત)ની પ્રતિમાને જોતાની સાથે પ્રણામ કરે છે. પછી લોમહસ્તક લઈને જિનપ્રતિમાઓનું પ્રમાર્જન કરે છે. સુગંધિત ગંધોદક વડે તેને સ્નાન કરાવે છે, દિવ્ય સુગંધિત ગંધકાષાયિકથી પ્રતિમાજીના અંગોને સ્વચ્છ કરે છે. સરસ ગોશીર્ષ ચંદન વડે લેપન કરે છે, પછી જિનપ્રતિમાઓને અક્ષતથી વધાવીને શ્વેત અને દિવ્ય દેવદૂષ્ય યુગલ પહેરાવે છે. શ્રેષ્ઠ, પ્રધાન ગંધો વડે, માલ્યો વડે પૂજે છે, પછી ફૂલ ચઢાવે છે, ગંધ ઉવેખે છે, માળા ચઢાવે છે, વર્ણક–ચૂર્ણ અને આભરણો ચઢાવે છે. પછી ઉપરથી નીચે લટકતી એવી વિપુલ અને ગોળ લાંબી લાંબી માળાઓ ચડાવે છે.
ત્યારપછી સ્વચ્છ, સફેદ, રજતમય અને ચમકતા ચોખા વડે તે જિનપ્રતિમાની આગળ આઠ-આઠ મંગલોનું આલેખન કરે છે. તે આઠ મંગલ આ પ્રમાણે – સ્વસ્તિક, શ્રીવત્સ – યાવત્ – દર્પણ. પછી કચગાહ માફક ગૃહિત અને કરતલથી મુક્ત થઈને
