________________
દૃષ્ટાંત ઉપનય
૨૪૩
આવ્યો. તે પ્રદેશમાં પ્રવેશ કર્યો. પતિની જેમજ પ્રવૃત્તિ કરતી તે પૃથ્વી રાણી રાજા શાતવાહને આવતા જોવા છતાં ઊભી ન થઈ. તે ઊભી ન થઈ એટલે બાકીની રાણીઓ પણ ઊભી ન થઈ. ત્યારે તે રાજા રોષાયમાન થયો. તું મહાદેવી છો, છતાં ઊભી ન થઈ તે બરાબર ન કર્યું. ત્યારે તે પૃથ્વી દેવી રાજાને કહ્યું, તમારા સભાસ્થાને બેઠેલ દાસ હોય તો પણ સ્વામીપણાના સંપૂર્ણ ગુણવાનું છે. રાજા આવવા છતાં ઊભા ન થવું તે આ સ્થાનનો પ્રભાવ છે. તમે પણ આ સ્થાને બેસો છો ત્યારે ગુરુ સિવાય કોઈ પણ આવે તો ઊભા થતા નથી. હું તમારા સ્થાને બેસીને તમારા જેવી જ પ્રવૃત્તિ કરતી હતી, તેથી ઊભી ન થઈ. જો હું આ સ્થાને બેસી ન હોત તો જરૂર ઊભા થઈને તમારો આદર કરત. રાજા ખુશ થયો.
એ જ રીતે આચાર્યો તીર્થકરને સ્થાને છે. તેથી કોઈ પણ આવે ત્યારે અર્થ માંડલીમાંથી તેમણે ઊભા થવાનું ન હોય.
૦ આગમ સંદર્ભ :વવ ૨૬૪૧ થી ૨૬૪૩ + ;
૦ ભદ્રગમહિષી :
વૈરભાવનું ઉપશમન કરવાથી અને સમાયુક્તતા તથા દર્શનને કારણે ભદ્રગમહિષી લઘુહિમવંતે દેવપણે ઉત્પન્ન થયા.
૦ આગમ સંદર્ભ :મરણ. પર૪;
૦ મતિ અને સુમતિ – (ધૃતિમાં મતિ રાખવાનું દષ્ટાંત)
પાંડુ મથુરા નગરી હતી. ત્યાં પાંચ પાંડવો રહેતા. તેઓએ દીક્ષા લઈ પોતાના પુત્રને રાજ્ય સ્થાપ્યો. તેમના વંશમાં પાંડુસેન નામે રાજા થયો. તેને બે પુત્રીઓ હતી. મતિ અને સુમતિ. તે બંને સૌરાષ્ટ્રમાં ઉજ્જયંત પર્વત ચૈત્યોને વાંદીને જળમાર્ગે વહાણમાં આવતી હતી, ત્યારે સમુદ્રમાં તોફાન ઉડ્યું. તે બંનેએ ગાઢરૂપે પોતાના આત્માને સંયમમાં જોડી દીધો. વહાણ ભાંગી ગયું. સંયતત્વ અને સ્નાકત્વપણાથી કાળ કરીને તેણી બંને કાળધર્મ પામી મોક્ષે ગઈ. એકત્ર શરીરે ઉછળી. તે વખતે લવણાધિપતિ સુસ્થિત દેવે મહિમા કર્યો. ત્યાં દેવોદ્યોત થયો. ત્યાં પ્રભાસ નામક તીર્ણ થયું.
આ રીતે ધૃતિમાં મતિ રાખી યોગ સંગ્રહ કરવો જોઈએ. ૦ આગમ સંદર્ભ :આવ.નિ. ૧૩૦૧ + વૃ
આવ.ચૂર–પૃ ૧૯૭; – ૪ – ૪ – ૦ મંગુ (આચાર્ય) :- (રસગૃદ્ધિનું દષ્ટાંત)
મથુરા નગરીમાં યુગપ્રધાન, મૃતભંડાર, સદ્ધર્મદેશક, ઉગ્રવિહારી, અંગોપાંગને સંસીન કરવાના મનવાળા, લોકપ્રસિદ્ધ એવા આર્ય મંગુ નામે આચાર્ય હતા. કોઈ સમયે
