Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra

Author(s): Punyavijay, Bechardas Doshi
Publisher: Sarabhai Manilal Nawab

Page 365

१६
भवात् । 'अचिणे' नास्ति किञ्चन द्रव्यं यस्य स अकिञ्चनः । 'छिनगंथे' छिन्नो ग्रन्थः- धनधान्यादिस्तत्प्रतिबन्ध वा स तथा । 'निरुवलेवे' द्रव्यतो निर्मलदेहत्वाद् भावतो बन्धहेत्वभावाद निर्गत उपलेपो यस्मादिति निरुपलेपः । एतदेवोपमानैरभिधीयते -'कंसपाईव' कंसपात्र्येव मुक्ततोया यथा भवति निर्लेप इत्यर्थः । 'संखे' रंगण - रागाधुपरञ्जनं तस्मान्निर्गत इत्यर्थः । जीवे इव संयमे गतिः प्रवृत्तिर्न हन्यते अस्य कथञ्चिदिति भाव: । 'गयणमिव' न कुलग्रामाद्यालम्बन इति भावः । वायुरिव प्रामादिकरात्र्यादिवासात् । 'सारयसलि' अकलु मनस्त्वात् । ' पुक्खरपत्तं' प्रतीतम् । 'कुम्मो इव' कच्छपी हि कदाचिदवयवपञ्चकेन गुप्तो भवत्येवमापीन्द्रियपञ्चकेनेति । 'विहग इय' मुक्तपरिच्छदत्वादनियतवासाच्चेति । 'खग्गविसाणं व' खङ्गःआटग्यो जीवस्तद्विषाणं शृङ्गं तदेकमेव भवति तद्वद् 'एकजातः ' एकभूतः, रागादिसहायकच्या दिति -1 'भारुड पक्खी' भारुण्डपक्षिणोः किलेकं शरीरं पृथग्ग्रीवं त्रिपादं भवति, तौ चात्यन्ताप्रमत्ततयैत्र निर्वाहं लभेते इति तेनोपमेति । 'कुंजरो' हस्तीव शूरः कषायादिरिपून् प्रति । ' वसहो' गौरिवोत्पन्नचलः, प्रतिज्ञातवस्तुभरनिर्वाहक इत्यर्थः । 'सीहो इव' परीषहादिभिरनभिभवनीय इत्यर्थः । 'मंदरो' मेरुरिवानुकूलाद्युपसगैररिचलितसवः । 'सागरो' हर्ष - शोकादिभिरक्षोभित्वादिति । 'चंदे इव' अनुपतापकारिपरिणामः । 'सूरे इव' दीप्ततेजाः, द्रव्यतः शरीरदीप्त्या भावतो ज्ञानेन । 'जच्चकणगं व' जातं - लब्धं रूपं स्वरूपं रागादिकुद्रव्यविरहाद् येन स तथा । 'वसुंधरा' स्पर्शाः - शीतोष्णादयोऽनुकूलेतराः । 'सुहुहुयासणे' सुष्टुतं - क्षिप्तं घृतादीति गम्यते यस्मिन् स सुहुतः, स चासौ हुताशनश्च - त्रह्निरिति सुहुतहुताशन:, तद्वत्तेजसा - ज्ञानरूपेण तपोरूपेण वा ज्वलन् - दीप्यमानः ॥ सूत्रम् १२०-१२१ - जंभियग्रामस्य नगरस्य बहि: उज्जुवालिकानवास्तीरे । 'वियावत्तस्से 'ति चूर्णिर्यथा - "विजयावत्तस्स चेइयरस' विजयावत्तं नाणं, 'वियावत्तं वा' व्यावृत्तं चेतियत्तणाओ, जिष्णु ज्ञाणमित्यर्थः " । 'कटुकरणं' क्षेत्रम् । 'वीक' प्रकटं कर्म कृतं पगासकयं ति । 'रह: कर्म' प्रछनकृतम् । शेषं कण्ठ्यम्” ॥ सूत्रम् १२२ -- 'अंतरावासे वासावास उवागए' छउमत्थकाले जिणकाले य एए वासारता ४२ संख्या: । 'पणियभूमी' बजभूमी । 'अंतरावासे'त्ति वासारत्तस्याssल्या नाम । उक्तं च- "अंतरघणसामलो भयवं" वर्षात्रघनसम इति । ' पावा' देवेहिं कयं, जेण तत्थ भगवं कालगओ रज्जुका - लेहगा तेषां सभा रज्जुगसभा, अपरिभुज्जमाणा करणशाला ॥ सूत्रम् १२३ – कत्तियमासे कालपक्खे चरिमा रयणी अवासा ! कालं - अंतं गतः कालगतः, कार्यद्वितिकालाद् भवट्टिइकालाच चीइकतो ! जाति-जरा-मरणरस य बंधणं तं छिन्नं । 'सिद्धः' साधितार्थः, 'बुद्ध: 'ज्ञः, मुक्तो भवेभ्यः सर्वभावेन निर्वृतः, अन्तकृत् सव्वदुक्खाणि - संसारियाणि पहीणाणि सारीराणि माणसाणि य। बिईओ चंदो संवच्छरो, द्वितीयप्रमाण ३५४ ३ दिन, पीइवद्रणो मासी, नंदिवर्द्धणो पक्खो, अग्गिवेसो नाम दिवसो उवसमो
१ विश्वेष्वपि चूयदर्शेषु टिप्पनकादर्शेषु च अवामंसा इत्येव पाठो वरीवृत्ते इति सम्भाव्यते "तत्कालीन भाषाविद 'अमावसा' ऽर्थ को 'अवामंसा' शब्दोऽवि सम्मतः" इति नात्राशुद्धपाठाशङ्का विधेयेति ॥
"Aho Shrut Gyanam"