________________
આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર દર્શન |
સ્વાનુભૂતિ સ્વ એટલે આત્મા.. - પોતાના આત્માનો અનુભવ એ જ સ્વાનુભૂતિ છે. '
વર્તમાન જ્ઞાનની પર્યાય પરનો પક્ષ છોડી, નિજ ભગવાન આત્મા (જે દૃષ્ટિનો વિષય છે) તેનો પક્ષ લઈ, તેની રૂચી, પ્રતીતિ અને લક્ષ કરે છે અને તેમાં એકાગ્ર થાય છે તો પ્રતિ સમયે સમયે તે જ્ઞાનની પર્યાય શુદ્ધાત્માના આશ્રયથી શુદ્ધ થતી જાય છે અને જો આવી ભેદજ્ઞાનની ધારા બે ઘડી ધારાવાહી ચાલે તો તે જ્ઞાનની પર્યાય દક્ષ થઈ પૂર્ણ શુદ્ધ થઈ જાય છે અને એ શુદ્ધ જ્ઞાનની પર્યાયમાં ભગવાન આત્મા અપૂર્વ આનંદ સાથે જણાય છે. એને જ આત્માનો અનુભવ-સ્વાનુભૂતિ કહેવાય છે. એને જ સમ્યગ્દર્શન કહેવામાં આવે છે. આ છે સુખના પ્રથમ કણકાની ઝલક. સુખની શરૂઆત - ધર્મની શરૂઆત અહીંથી થાય છે. આત્માનુભૂતિ એ જ જૈનશાસન છે.
“વસ્તુ વિચારતા થાવર્તે, મન પામે વિશ્રામ | રસ સ્વાદન સુખ ઊપજે; અનુભવ યાકો નામ ' “અનુભવ ચિંતામણિ રતન, અનુભવ છે રસકૂપા
અનુભવ માર્ગ મોક્ષનો, અનુભવ મોક્ષ સ્વરૂપ છે. સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરવાની સૂક્ષ્મવિધિ - બસ બે ઘડી !
આચાર્ય કોમળ સંબોધનથી કહે છે કે હે ભાઈ ! તું કોઈપણ રીતે મોકષ્ટ અથવા મરીને પણ તત્ત્વોનો કૌતૂહલી થઈ આ શરીરાદિ મૂર્ત દ્રવ્યનો એક મુર્હત (બે ઘડી) પાડોશી થઈ આત્માનો અનુભવ કર, કે જેથી પોતાના આત્માને વિલાસરૂપ, સર્વ પરદ્રવ્યોથી જુદો દેખી આ શરીરાદિક મૂર્તિક પુદ્ગલદ્રવ્ય સાથે એકપણાના મોહને તું તુરત જ છોડશે.
વિશેષઃ અહીં કહે છે કે આ શરીરાદિ મૂર્ત દ્રવ્યોનો એક મુર્હત પાડોશી થઈ આત્માનો અનુભવ કર. શરીરાદિ શબ્દ છે – એટલે બધા મૂર્તિક દ્રવ્ય... નો કર્મ તેમજ આઠ દ્રવ્ય કર્મ – આ છે સ્થૂળ ભેદજ્ઞાન. હવે સૂક્ષ્મ ભેદજ્ઞાનની વાત કરે છે.
દયા, દાન, વ્રત, પૂજા, ભક્તિ આદિ પુણ્યના પરિણામ પણ મૂર્ત છે. (પરના લક્ષપુદ્ગલના લક્ષે થતા બધા જ વિકારી ભાવ પણ મૂર્તિ છે.)
આ બધા મૂર્તિ દ્રવ્યોનો પાડોશી થા. (સ્વામી નહિ) એ તારામાં નથી અને તું એનામાં નથી. એક જ્ઞાયક સ્વભાવ તરફ ઝુકાવ કર ! તેથી તને રાગ અને શરીરાદિથી જુદો ચૈતન્ય ભગવાન દેખાશે. રાગ અને પુણ્યને તું વદે છે એ તો અજીવનો અનુભવ છે. રાંગમાં ચૈતન્ય
જ્યોતિ નથી. એકવાર પ્રભુ! તું રાગ અને શરીરાદિનું લક્ષ છોડી, અંતરમાં લક્ષ કર તેથી તને ભગવાન આત્મા જણાશે. આ અનુભવ તે સમ્યગ્દર્શન છે.
K૧૨
