Aatmsiddhi Shastra Darshan

Author(s): Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi

Page 34

આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર દર્શન
સત્ય પુરુષાર્થ ૭ ભવસ્થિતિ, કાળલબ્ધિ આદિનાં બહાનાં કાઢવાથી આત્માર્થ છેદાય છે માટે તે બહાનાં છોડી દઈ સત્ય પુરુષાર્થ કરવો (ગાથા-૧૩૦)
વ્યવહાર કરતાં કરતાં નિશ્ચય થાય નહિ. ૮ વ્યવહાર કરતાં કરતાં નિશ્ચય પ્રગટશે એમ કેટલાક અજ્ઞાનીઓ માને છે પણ તે માન્યતા
ખોટી છે – એમ બતાવવા માટે ગાથા-૧૩૨ માં કહ્યું છે કે નિશ્ચય અને વ્યવહાર બને સાથે હોય છે. ગચ્છ-મતની કલ્પના તે સદ્ વ્યવહાર નથી-એમ ગાથા-૧૩૩ માં જણાવ્યું છે.
ભક્તિ અને પુન્ય ૯ આ આખા શાસ્ત્રમાં કયાંય “ભક્તિ શબ્દ વપરાયો નથી; ભક્તિ બે પ્રકારની છે
(૧) નિશ્ચયભક્તિ અને (૨) વ્યવહારભક્તિ. આ બંને ભક્તિ સમ્યગ્દષ્ટિને હોય છે. આત્માનું તથા સદૈવ, સદ્ગુરુ અને સન્શાસ્ત્રનું સાચું સ્વરૂપ બરાબર ન સમજે તેને સાચી ભક્તિ હોય નહિ-એમ બતાવવા “સમજ્યા વણ ઉપકાર શો?” એ પદથી જણાવ્યું છે (ગાથા-૧૨) અજ્ઞાનીને ભક્તિ-આભાસ (બાળભક્તિ) હોય છે. વ્યવહાર ભક્તિ તે પુન્ય શુભભાવ છે. શુભભાવતે ધર્મ નથી પણ તેનો છેદ અને શુદ્ધતાતે ધર્મ છે એમ ગાથા ૯૦માં જણાવ્યું છે.
વિનય ૧૦ વિનયના બે પ્રકાર છે – ૧. વીતરાગી વિનય અને ૨. સમ્યગ્દષ્ટિનો સરાગવિનય. ગાથા
૧૯ માં પહેલા પ્રકારનો વિનય જણાવ્યો છે, આ વિનયમાં વંદ્ય-વંદકભાવ હોતો નથી. બીજા પ્રકારનો વિનય ચોથાથી છઠ્ઠા ગુણસ્થાન સુધી હોય છે, ત્યારપછી હોતો નથી; કેમકે સાતમા ગુણસ્થાને કે તેથી ઉપરની દશામાં વંદ્ય-વંદકભાવ હોતો નથી. અજ્ઞાનીને એક પ્રકારનો સાચો વિનય હોતો નથી પણ વિનયાભાસ (બાળવિનય) હોઈ શકે છે.
સ્વાધ્યાય કરનારાઓને ભલામણ ૧૧ ઉપરના તથા બીજા વિષયો જે આશાસ્ત્રમાં આવે છે તેનો ભાવ બરાબર સમજીને સ્વાધ્યાય
કરવો. જો તેમ કરવામાં ન આવે અને માત્ર શબ્દો જ બોલી જવામાં આવે તો આત્માને ધર્મનો લાભ મળી શકશે નહિ એ ખાસ લક્ષમાં રાખી સાચા ધર્મનો લાભ થાય તેવી રીતે આ શાસ્ત્રનો કાળજીપૂર્વક અભ્યાસ કરવો.