________________
કે આત્મસિદ્ધિ શારસ દર્શન 26 વળી આ ક્ષમાપનામાં ભક્તિ, જ્ઞાન અને ક્રિયા ત્રણ યોગના ભાવ થઈ શકે તેમ છે.
ભકિતયોગઃ ભૂમિકા પ્રમાણે પ્રારંભમાં તો પરમાત્મા પાસે પોતાના મનની નિર્મળતા થવા દોષોને ગાળવા અને ટાળવાનો ભાવ કરી, ભક્તિમાર્ગમાં પ્રવેશ કરે છે અને પછી ભક્તિનું મૂળ સ્વરૂપ અર્પણતા છે તે ભાવ ગ્રહણ કરી કહે છે: “હે પરમાત્મા! તમારા કહેલા તત્ત્વ વિના મારો મોક્ષ નથી.” વળી તમે નિરાગી છો. સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપ છો, તેમ સૂતિ દ્વારા ભક્તિ જણાવી છે.
જ્ઞાનયોગઃ “હું સૂક્ષ્મ વિચારથી ઊંડો ઉતરું છું. મારા સ્વરૂપનો પ્રકાશ થાય છે. એનો ભાવાર્થ મને આત્મજ્ઞાન થાય છે. મારા જ્ઞાનનું પ્રગટ થયું છે.
ક્રિયાયોગ: તમારા કહેલા રસ્તામાં અહોરાત્ર હું રહું, એ જ મારી આકાંક્ષા અને વૃત્તિ થાઓ, વળી સર્વ પાપથી મુક્ત થવાની ભાવના વગેરે અંતરંગ ક્રિયારૂપ છે.
આવી રીતે જ્ઞાનીના બોધની, શૈલીની અનુપમવિશિષ્ટતા છે કે જિજ્ઞાસુઓ પાત્રતા પ્રમાણે તેમાંથી ઘણા ભાવને પકડી શકે અને જીવ જન્મ-મરણથી મુક્ત થવાનો ઉપાય યોજી શકે.
આ રીતે આ ક્ષમાપનામાં ભવોભવની ક્ષમાપના આવી જાય છે. શ્રદ્ધા અને સમજણ પૂર્વક ભાવસહિત એનો નિયમિત પ્રયોગ દુઃખમુક્તિ કરાવી શકે છે.
૭૮)
